สออนเทอรเนตในฐานะ “สอสงคม” และการกากบดแลกนเองของชมชนเนต

Thai Netizen Network

25 มกราคม 2552

งานนเผยแพรภายใตลขสทธ Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa) โดยผสรางอนญาตใหทาซา แจกจาย แสดง และสรางงานดดแปลงจากสวนใดสวนหนงของงานนไดโดยเสร แตเฉพาะในกรณทใหเครดตผสราง ไมนาไปใชในทางการคา และเผยแพรงานดดแปลงภายใตลขสทธเดยวกนนเทานน

Internet as “Social Media”

ภาคสาธารณะ (The Commons) ( of creativity & culture)

….and countless others.

The Commons: วฒนธรรมการเมองใหม

1. “เรองราว” ใหมเพอทวงคนสงทเคยเปนของเราในอดต

2. ทกษะดานเทคนคสามารถสรางพฤตกรรมทเปนประชาธปไตยได

3. ความนาเชอถอทางศลธรรม, ความ “แท” ทางวฒนธรรม

4. The commons ในฐานะภาคทสามท “แขงขน” กบภาครฐและภาคเอกชนได

“You never change things by fighting the existing reality.

To change something, build a new model

that makes the existing model obsolete.”

--R. Buckminster Fuller

“ผมสวนไดเสย” ในอนเทอรเนต

• รฐ

• ผใหบรการ (ไอเอสพ)

• เวบโฮส

• เวบมาสเตอร

• ผดแลเวบบอรด / บลอกเกอรทเปดพนทคอมเมนท

• ประชาชนคนใชเนต

Norman Rockwell, Four Freedoms

เครอขายคอมพวเตอร

+ free culture

= “ประวตศาสตรหนาใหมทพลเมองสราง”

พลเมองเนตใหคณคากบ:• การเขาถงโดยเสร (Open access)

• เสรภาพในการมสวนรวม (Freedom

to participate)

• ความโปรงใส (Transparency)

• พรสวรรคและการคดคนนวตกรรม

(Talent & innovation)

• ความเทาเทยมทางสงคม (Social

equity)

• การกระจายศนยอานาจ

(Decentralized authority)

“เสรภาพ คอการมสวนรวมในอานาจ”

- Cicero

ชองทางหาจดรวมเพอ “กากบดแลกนเอง”

• ไอเอสพ และเวบโฮส– ขอตกลงการใชงาน

– เงอนไขในการใหบรการ

• ผดแลเวบ/เวบบอรด– ขอตกลงกอนเขาเปนสมาชก

– นโยบายการดแลเวบ/เวบบอรด

• บลอกเกอร/สอพลเมอง– จรรยาบรรณของบลอกเกอร/สอพลเมอง

• ผใชเนตทวไป– มารยาทบนเนต (netiquette)

ความรบผดชอบของพลเมองเนต

• พลเมองเนตมสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหน แตตองเปนความคดเหนทชอบธรรม (fair comment):

• ตงอยบนพนฐานของขอเทจจรง (based on facts)

• มเจตนาด (made in good faith)

• ตพมพโดยปราศจากเจตนาราย (without malice)

• เกยวกบประเดนสาธารณะ (matter of public interest)

• ถาไมเขาขายเหลาน กตองยอมรบความเสยงทจะมใครรองเรยนหรอฟองรองในขอหาละเมดสทธ

ตวอยางจรรยาบรรณของบลอกเกอร

• ตวอยางนแปลและสรปจาก http://www.cyberjournalist.net/

• บลอกเกอรทมความรบผดชอบควรตระหนกวาสงทพวกเขาเผยแพรนน ผคนสามารถอานมนไดจากทวโลก ดงนนควรจะมจรรยาบรรณตอผอาน, บคคลทเขยนถงและสงคมดวย โดยสรปไดดงน

• ซอสตยและซอตรง– อยาขโมยความคดหรอดดแปลงผลงานของผอนโดยไมขออนญาต และควรอางองหรอใสลงคของเจาของผลงานทกครงทนามาใช

– อยาเผยแพรขอมลทไมเหมาะสม และแยกแยะระหวางขอคดเหนกบขอเทจจรงใหชดเจน

ตวอยางจรรยาบรรณของบลอกเกอร (ตอ)

• ลดอนตรายใหเกดนอยทสด– ระมดระวงในการเผยแพรบทสมภาษณ หรอรปทเกยวกบโศกนาฏกรรมหรอประเดนออนไหว

– แสดงความเสยใจตอบคคลทไดรบผลกระทบจากเนอหาของบลอก– ตระหนกวาการเกบรวบรวมขอมลไวมากๆ อาจเปนสาเหตใหเกดความไมสะดวกหรออนตรายได

– ระมดระวงไมเผยแพรสอลามกหรอขอมลทกอใหเกดอาชญากรรมได

• มความรบผดเสมอ– คดเลอกแหลงขอมลทเชอถอได และเปดเผยการกระทาทไรจรรยาบรรณของบลอกเกอรคนอนๆ

– รบทราบความผดพลาดและแกไขใหเรยบรอยอยางทนทวงท– เปดเผยผลประโยชนทบซอน, ความสมพนธ, กจกรรม และวาระสวนตว (personal agenda)

ตวอยางมารยาทในการใชเนต• ตวอยางนแปล สรป และดดแปลงจาก Netiquette Guidelines ของมหาวทยาลย Delaware Tech (http://www.dtcc.edu/cs/rfc1855.html)

• แนวทางสาหรบผใชอเมล– แมวาคณจะใชอนเตอรเนตทบานผานผใหบรการอนเตอรเนต แตกควรตรวจสอบใหแนชดกอน วาใครเปนเจาของอเมลในกลองอเมลของคณ เพราะกฎแตละทไมเหมอนกน

– ระลกไววาแมวาคณจะใชรหสลบสวนตว แตอเมลกเหมอนไปรษณยบตร ทขอความอาจถกเปดอานไดเสมอ

– ควรเคารพลขสทธของวตถดบตางๆ ทคณนามาใชหรอสรางใหม– ถาคณสงตอขอความหรอโพสขอความทคณไดรบมา อยาเปลยนขอความหรอเนอความในนน ถาขอความทคณไดรบนนเปนขอความสวนตว กอนทจะตงกระทตอคณตองขออนญาตกอน และตองมนใจวาคณไดสงขอความตออยางไมบดเบอน และอยางเหมาะสม

•แนวทางสาหรบผใชอเมล (ตอ)– อยาสงอเมลลกโซ และจงเปนอนรกษนยมในสงทคณสงออกไป และเสรนยมในสงทคณไดรบ

– บางครงอเมลหนง อาจเปนชอกลมอเมลกได ดงนนควรตรวจสอบกอนสง เพอไมตองสงใหคนอนทไมจาเปน

– ในขณะตอบอเมล ควรดวาผสงสงตอใหใครอกบาง และถาเปนการตอบโตกนแค 2 คน กไมตองสงตอไปอก

– เขยนเตอนผรบกอนวาอเมลทคณสงนน “ยาว” ถาอเมลนนมความยาวมากกวา 100 บรรทด

– ควรพงระลกไววา ผรบนนอาจแตกตางจากคณ ดงนนควรระวงเรองภาษาและวฒนธรรมในการสงอเมล

– พยายามอยาสงอเมลทใหญกวา 50 กโลไบต ถาไมจาเปน และอยาสงขอมลทผรบไมไดเรยกรองไปใหคนอนมากนก

ตวอยางมารยาทในการใชเนต (ตอ)

• แนวทางสาหรบการพดคยผานอนเตอรเนต– ใชภาษาใหถกตอง อานงาย รวมทงอยาเขยนใหยาวเกน 70 ตวอกษร หรอยาวกวา 12 บรรทด

– ทกทายและรอใหผอนเอยคาลากอนจะออฟไลนเสมอ – พดคยในเรองทเหมาะสม และหลกเลยงการคยกบคนแปลกหนา

• แนวทางสาหรบผดแลระบบ– แนใจวาคณมคมอสาหรบจดการกบสถานการณทออนไหว เชน เนอหาผดกฎหมาย หรอไมเหมาะสม

– จดการกบขอเรยกรองและการแจงเตอนของผใชทเกยวกบขอความผดกฎหมายหรอไมเหมาะสม ภายในเวลารวดเรว รวมทงกาจดอเมลลกโซ และเมลไมพงประสงค (spam) ในทนท

– อธบายกฎตางๆ ของระบบใหชดเจน และมบรการแจงกลบเมอไมสามารถสงอเมลได

– รบทราบขอคดเหนของผใช ดวยจตใจทเปดกวาง

ตวอยางมารยาทในการใชเนต (ตอ)

• แนวทางทวไปสาหรบการใชเมลลสตและเวบบอรด– ลองอานทงเมลลสตและกลมขาว กอนทจะตงกระทอะไร เพอทาใหเขาใจวฒนธรรมของกลมมากขน

– อยากลาวหาผดแลระบบ ถาผใชในระบบบางคนมพฤตกรรมไมพงประสงค

– ตระหนกวามคนจานวนมากทเหนสงทเราตงกระทไว ดงนนตองระมดระวงในการเขยน

– ถามขอความสวนตวหลดไปในเมลลสต ควรขอโทษบคคลและกลมทเราสงขอความถง

– ถามขอโตแยงตอบคคล ใหสงขอความไปยงบคคลนน มใชสงไปใหทงกลม

ตวอยางมารยาทในการใชเนต (ตอ)

• แนวทางสาหรบผดแลเมลลสตและเวบบอรด– อธบายใหสมาชกเขาใจชดเจนในเรองนโยบายการรบและตงกระทบนอนเตอรเนต รวมทงนโยบายการจดเกบขอมล

– ถาจะเปนเวบบอรดท “ไมเปนกลาง” โดยจดยน (ทางการเมองหรอมตอนใดกตาม) ควรประกาศนโยบายใหชดเจน

– ตรวจสอบความผดของผใชดวยจตใจทเปดกวาง – ตรวจสอบการทางานของระบบอยเสมอวาใชการไดด มประสทธภาพ– ตรวจสอบเมลลสตทมใหเปนปจจบนทสด เพอปองกน “bouncing mail”

• แนวทางสาหรบผกากบดแลระบบ– โพสคาถามทพบบอย (FAQ) ไวในหนาทผใชสามารถเขาถงไดงาย– ควรมขอความตอนรบ ทมขอมลทชดเจนเกยวกบวธการบอกรบและบอกเลกรบขอมล

– ทาใหเมลลสตและกลมขาวเปนปจจบน ทนเหตการณอยเสมอ

ตวอยางมารยาทในการใชเนต (ตอ)