Unione europeaL'Unione europea (UE) è un'organizzazione di tipo sovranazionale e intergovernativo, che dal 1º gennaio 2007 comprende 27 paesi membri indipendenti e democratici. La sua istituzione sotto il nome attuale risale al Trattato di Maastricht del 7 febbraio 1992 (entrato in vigore il 1° novembre 1993), al quale tuttavia gli stati aderenti sono giunti dopo il lungo cammino delle Comunità europee precedentemente esistenti.

L'Unione consiste attualmente di una zona di libero mercato caratterizzata da una moneta unica, l'euro, regolamentata dalla Banca centrale europea e attualmente adottata da 15 dei 27 stati membri; essa presenta inoltre una unione doganale fra i paesi aderenti agli accordi di Schengen, che garantiscono ai suoi cittadini libertà di movimento, lavoro e investimento all'interno degli stati membri. L'Unione presenta, inoltre, una politica agricola comune, una politica commerciale comune e una politica comune della pesca.

L'Unione europea non è una semplice organizzazione intergovernativa (come le Nazioni Unite) né una federazione di Stati (come gli Stati Uniti d'America), ma un organismo sui generis, alle cui istituzioni gli stati membri delegano parte della propria sovranità nazionale. Le sue competenze spaziano dagli affari esteri alla difesa, alle politiche economiche, all'agricoltura, al commercio e alla protezione ambientale. In alcuni di questi campi le funzioni dell'Unione europea la rendono simile a una federazione di stati (per esempio, per quanto riguarda gli affari monetari o le politiche ambientali); in altri settori, invece, l'Unione è più vicina a una confederazione (per esempio, per quanto riguarda gli affari interni) o a un'organizzazione internazionale (come per la politica estera).

Gli organi principali dell'Unione comprendono il Consiglio dei Ministri, la Commissione, la Corte di Giustizia, il Parlamento, il Consiglio Europeo e la Banca centrale europea. L'istituzione dell'Europarlamento risale al 1950 e dal 1979 i suoi membri sono democraticamente eletti, in tutti i territori dell'Unione, a suffragio universale, per una durata in carica di cinque anni.

Istituzioni

L'Unione europea si articola intorno alle istituzioni inizialmente previste nell'ambito delle Comunità Europee e dei suoi organi specifici.

Le principali istituzioni dell'Unione europea sono:

il Parlamento europeo, composto dai rappresentanti dei popoli degli stati membri eletti a suffragio universale diretto da tutti i cittadini dell'Unione ogni cinque anni; ai sensi del Trattato ha sede a Strasburgo, ma svolge i suoi lavori anche a Bruxelles (dove si trova un altro emiciclo) e a Lussemburgo (sede del segretariato). Ogni singolo stato stabilisce in autonomia le modalità di svolgimento delle elezioni e il metodo di ripartizione dei seggi.

il Consiglio dell'Unione Europea (o Consiglio dei Ministri), formato da un rappresentante di ciascuno stato membro a livello ministeriale che si occupa della stessa materia a livello statale (ad esempio al Consiglio dei ministri convocato per urgenza economica parteciperanno tutti i ministri dell'economia, ambientale quelli dell'ambiente ecc.), con sede a Bruxelles.

il Consiglio europeo, seppur formalizzato con l'Atto Unico Europeo del 1986, attualmente, non è un'istituzione comunitaria. Esso comprende un rappresentante per ogni stato: il Capo di Stato (se si tratta di repubbliche semipresidenziali o presidenziali) o quello di Governo (se si tratta di monarchie o repubbliche parlamentari). I capi di stato e di governo sono assistiti dai ministri degli esteri e da un membro della Commissione. La presidenza è assegnata a uno stato e ruota ogni 6 mesi; il presidente di turno è anche il Presidente dell'Unione Europea. Si riunisce almeno due volte all'anno.

la Commissione europea, che rappresenta gli interessi generali dell'UE, formata da un Commissario per Stato membro, con sede a Bruxelles.

la Corte di giustizia delle Comunità europee, che vigila sull'applicazione del diritto comunitario, con sede a Lussemburgo.

la Corte dei Conti europea, che verifica il finanziamento delle attività dell'UE, con sede a Lussemburgo.

Il Mediatore europeo, che difende i cittadini e le organizzazioni dell'UE dalla cattiva amministrazione, con sede a Strasburgo - Francia.

Il Garante europeo della protezione dei dati, che assicura che le istituzioni e gli organi dell'UE, nel trattamento dei dati personali, rispettino il diritto alla privacy dei cittadini dell'Unione, con sede a Bruxelles - Belgio.

Organismi finanziari La Banca centrale europea, che è responsabile per la politica monetaria europea,

con sede a Francoforte sul Meno; La Banca europea degli investimenti, che finanzia i progetti di investimento

dell'UE, con sede in Lussemburgo; La Banca europea per la ricostruzione e lo sviluppo, che finanzia o co-finanzia gli

investimenti che favoriscono la transizione verso un'economia di mercato nei paesi dell'Europa centrale, orientale e ex-URSS;

Il Fondo europeo per gli investimenti, che fornisce garanzie e capitale di rischio per aiutare le piccole e medie imprese, con sede in Lussemburgo.

Organismi consultivi Il Comitato economico e sociale europeo, che rappresenta la società civile e le due

componenti dell'industria; Il Comitato delle regioni, che rappresenta le autorità regionali e locali.

Organismi inter-istituzionali L'Ufficio delle pubblicazioni ufficiali delle Comunità europee, che pubblica,

stampa e distribuisce informazioni sull'Unione e sulle sue attività;

L'Ufficio europeo per la selezione del personale (EPSO, European Personnel Selection Office), che assume il personale per le istituzioni dell'UE e gli altri organismi.

La Scuola europea di amministrazione (EAS, European Administrative School), il centro di istruzione per il personale di tutte le istituzioni europee.

Agenzie decentrate 22 agenzie comunitarie, che svolgono alcuni compiti tecnici, scientifici o di

gestione nell'ambito comunitario (il "primo pilastro" dell'Unione europea); L'Agenzia europea per la difesa (EDA, European Defence Agency), L'Istituto

dell'Unione europea per gli studi sulla sicurezza e il Centro satellitare dell'Unione europea, che svolgono compiti specifici connessi alla politica estera e di sicurezza comune (il "secondo pilastro" dell'Unione europea);

Europol, Eurojust e Cepol, che aiutano a coordinare le politiche e la cooperazione giudiziaria in materia penale (il "terzo pilastro" dell'Unione europea);

3 Agenzie esecutive: l'EACEA (Education, Audiovisual and Culture Executive Agency), l'Agenzia esecutiva per il programma di salute pubblica, l'IEEA (Intelligent Energy Executive Agency).

Tre pilastri

Il Trattato di Maastricht ha creato l'Unione Europea, strutturandola in tre pilastri:

Comunità europea: mercato comune europeo, unione economica e monetaria oltre ad una serie di altre competenze aggiunte nel tempo.

Politica estera e di sicurezza comune: costruzione di una politica unica verso l'esterno.

Cooperazione Giudiziaria e di Polizia in materia penale: costruzione di uno spazio europeo di libertà, sicurezza e giustizia.

In alcune di queste materie durante il tempo sono stati concessi degli "opt-out" a diversi paesi membri, che vanno a costituire delle "cooperazioni rafforzate" de facto.

Aspetti positivi e punti forti

Fondi per lo sviluppo regionale

La distribuzione dei fondi per lo sviluppo regionale nel 2006; in colore più scuro, le zone di Obiettivo 1; in colore più chiaro, le zone di Obiettivo 2.

Allo scopo di appianare le disomogeneità presenti nel tessuto economico e sociale delle diverse regioni del continente, l'Unione promuove la crescita delle aree meno sviluppate attraverso l'erogazione di ingenti fondi riservati al finanziamento degli investimenti nelle seguenti aree:

La creazione di nuovi posti di lavoro; L'investimento nelle infrastrutture, per favorire lo sviluppo e la creazione di posti

di lavoro (nelle aree coperte dall'Obiettivo 1) e, in generale, per diversificare e rivitalizzare le attività economiche locali;

Il supporto alle piccole e medie imprese locali, ad esempio favorendo il trasferimento delle tecnologie e promuovendo strumenti finanziari idonei al sostentamento delle aziende, anche tramite aiuti economici diretti;

L'investimento nel campo dell'educazione e della sanità (nelle aree coperte dall'Obiettivo 1);

Lo sviluppo dell'ambiente produttivo, la promozione della ricerca di nuove tecnologie, lo sviluppo della società dell'informazione, la tutela dell'ambiente, le pari opportunità nell'accesso al lavoro e la cooperazione interregionale e transnazionale.

Complessivamente, i fondi europei per lo sviluppo regionale contribuiscono al sostentamento di aree economicamente e socialmente meno sviluppate, segnatamente negli stati membri di recente ingresso.

Европейски съюзЕвропейският съюз (съкратено ЕС) е уникална наднационална форма на държавно управление, обединяваща 27 европейски държави. Създаден с Договора за Европейския съюз (ДЕС, широко известен като Договора от Маастрихт), подписан в Маастрихт на 7 февруари 1992 година, в сила от 1 ноември 1993 година. В член 1 от Договора Съюзът е определен като основаващ се на Европейските общности, допълнени от други форми на сътрудничество между членуващите страни.

Европейският съюз играе важна роля в много области от ежедневието на европееца - от здравеопазване и икономическа политика до отбрана и външна политика. Значителна част от тях произтича от правомощията на Европейската икономическа общност (ЕИО), която Договорът за Европейския съюз преименува в Европейска общност (ЕО).

Сред основните задачи на Европейската общност са осигуряването на стабилен общ европейски пазар, обединяваща единна политика в областта на граничния контрол, борбата с престъпността, земеделието, търговията, риболова, здравеопазването, външните работи, сигурността и други. Единната европейска парична единица евро (използвана в момента от 15 от 27-те страни членки) е в обращение от 2002 година.

Институции на Европейския съюз

Основни институции на ЕС

В рамките на Европейския съюз функционират четири органа:

Европейски парламент - представлява европейските граждани Европейска комисия - изпълнителната институция на ЕС Съвет на Европейския съюз (или Съвет на министрите) - представлява

правителствата на държавите-членки Европейски съд - контролира спазването на договорите и нормативните

актове на ЕС

Други важни институции на ЕС

Европейски съвет - определя основната посока на развитие и приоритетите на ЕС

Финансови институции

Европейска централна банка -отговаря за финансовата политика на евро-страните

Европейска инвестиционна банка - отговаря за финансирането на инвестиционни проекти

Европейска сметна палата - контролира бюджета на ЕС

Консултативни органи

Европейски икономически и социален комитет - представлява гражданското общество по въпроси свързани с икономическата и социалната политика на ЕС

Комитет на регионите - представлява регионалните и местни власти Европейски омбудсман

За тясно дефинирани научни, технически и управленчески задачи отговарят множество специализирани агенции.

Седалище на европейските институции

ЕС няма официална столица. Институциите на съюза се намират в няколко града:

Брюксел - седалище на Европейската комисия, Съвета на министрите и на комисиите на Европейския парламент. Европейската комисия също така провежда тук своите срещи на комитетите и кратките си сесии.

Страсбург — седалище на Европейския парламент и място за среща на ежегодната дълга пленарна сесия, продължаваща дванайсет седмици.

Люксембург - седалище на Европейската инвестиционна банка и Съда на Европейските общности.

Франкфурт - седалище на Европейската централна банка.

Икономика

ЕС предлага редица предпоставки за развитие на икономиката в страните членки на съюза. Тези предпоставки включват: единен европейски пазар, без мита в страните членки на ЕС за другите страни от Евросъюза, свободна търговия на територията на целия Европесйски съюз, свободен транспорт на информация, хора, стоки и капитали в рамките на Европеския съюз, гарантиране на демократичност и конкурентност в рамките на страните и качество на предлаганите продукти, отговарящи на строги критерии за качество. ЕС осигурява и икономическа помощ

на изоставащите страни в ЕС като така се стимулира икономиката. За България в момента са отделени милиони евро по земеделските и структурните Еврофондове.

Население

Виж още:Списък на градовете в ЕС по население

Населението на 27 членки на ЕС наброява около 493 млн. жители. Населението на съюза представлява 7.3% от това на целия свят, въпреки това то се побира на едва 3% от световната суша. ЕС е един от най-гъсто населените райони в света със своите 114 д/km². Около 80% живеят в градовете, а една трета в метрополис с над 1 млн. население.

Официални езици на Европейския съюз

В Европейския съюз са приети 23 официални езика, наричани още "работни". Те са (по азбучен ред, изписвани на латиница): български, чешки, датски, немски, английски, естонски, финландски, ирландски, френски, гръцки, унгарски, италиански, латвийски, литовски, малтийски, полски, португалски, словашки, словенски, испански, шведски, холандски и румънски. Не всички документи, издавани от ЕС обаче се превеждат на всичките 23 езика. Институциите на ЕС имат правото да избират за вътрешни цели, свои собствени езикови разпоредби. Например, Европейската комисия използва за работни при вътрешната си дейност три езика — английски, немски и френски. Другите езици ЕК използва само при нужда да информира и комуникира със съответната страна. Членовете на

Европейския парламент обаче не са длъжни да знаят чужд език и затова от самото начало документите там са на всички езици.