inhoud week 1week 2week 3week 4week 5week 6week 7

InhoudWeek 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 Week 7

Algoritmen en DatastructurenALGODS Week 1

3

Inhoud ALGODSOnderwerpen:

Algoritmen en Datastructurenstandaard C++ library (vroeger: STL)

Diverse toepassingen van algoritmen en datastructurenKortste pad en spelletjes

Werkvormen:Theorie (2 uur/week theorie) in week 1 t/m 7Practicum (1 uur/week begeleid en 1 uur/week onbegeleid)Zelfstudie en toetsing (4 uur/week) in week 1 t/m 8Reparatie in week 9 of 10

4

Leermiddelen Boeken

Thinking in C++ 2nd Edition, Volume 1 + 2, Bruce Eckel Praktisch UML, 5de editie, Warmer en Kleppe

Dictaat (zelf dubbelzijdig afdrukken!) Aanvullingen op theorie Extra voorbeelden

Handouts (in laatste weken) Blackboard en http://bd.eduweb.hhs.nl/algods/

Studiewijzer met uitgebreide planning Dictaat Practicumopdrachten + uitgebreide practicumhandleiding Sourcecode van alle voorbeelden Sheets Links

http://bd.eduweb.hhs.nl/aldat/

http://bd.eduweb.hhs.nl/aldat/

5

Voorbeeld Statische datastructuur:

struct deelnemer { int punten; char naam[80];};struct stand { int aantalDeelnemers; deelnemer lijst[100];};stand s;

De nadelen van het gebruik van de ingebouwde datastructuren struct en array zijn: de grootte van de array's lijst en naam moet bij het vertalen van het

programma bekend zijn en kan niet aangepast worden (=statisch). elke deelnemer neemt evenveel ruimte in onafhankelijk van de lengte van

zijn naam (=statisch). het verwijderen van een deelnemer uit de stand

is een heel bewerkelijke operatie.

Do you remember MICPRG?

6

Voorbeeld Dynamische datastructuur:

class Deelnemer {public: Deelnemer(const string& n, int p); int punten() const; const string& naam() const; void verhoogpunten(int p);private: int pnt; string nm;};class Stand {public: void voegtoe(const Deelnemer& d); void verwijder(const string& n); int punten(const string& n) const; void verhoogpunten(const string& n, int p); vector<deelnemer>::size_type aantalDeelnemers() const;private: vector<Deelnemer> lijst;};Stand s;

Do you remember OGOPRG?

Welke andere dynamische datastructuren zijn er?

Hoe werken dynamische datastructuren eigenlijk?

7

Recursieve datastructurenLijst

leeg ofelement met pointer naar lijst

Stamboomleeg ofpersoon met pointer naar stamboom (van vader) en pointer

naar stamboom (van moeder)

8

Algorithms+

Datastructures=

Programs

‘76 boek van Niklaus Wirth:

9

Klassieke datastructurenKlassieke datastructuren kunnen m.b.v. OOP technieken

als herbruikbare componenten worden geïmplementeerd.

Er zijn diverse component- bibliotheken verkrijgbaar:STL (Standard Template Library) Opgenomen in ISO/ANSI C+

+98 std (sept 1998) Aanwezig in Microsoft Visual C++ 2010 en GCC.

Boost (http://www.boost.org/) Zeer uitgebreid. Een aantal boost onderdelen zijn opgenomen in ISO/ANSI C++11 std (aug 2011). Aanwezig in GCC en Microsoft Visual C++ 2012 (niet in Microsoft Visual C++ 2010).

http://www.boost.org/

http://www.boost.org/

10

DatastructurenDing om data “gestructureerd” in op te slaan.Een template is erg geschikt voor het implementeren

van een datastructuur.Basisbewerkingen:

insert, remove, findempty, full, size

Een bepaalde datastructuur kan op verschillende manieren geïmplementeerd worden.

Een Abstracte Base Class per datastructuur maakt gebruik onafhankelijk van de implementatie.

11

DatastructuresStackQueueVectorSorted vectorLinked ListSorted listBinary TreeSearch treeHash TablePriority Queue (Binary Heap)

12

Big O notationDe big O notatie wordt gebruikt om de executietijd en

het geheugengebruik van algorithmen met elkaar te vergelijken.

De O staat voor “order of magnitude”.f(n)=O(n2) betekent dat functie f(n) “van boven”

asymptotisch begrensd wordt door g(n)=n2.Dit betekent dat f(n) a·n2 voor grote waarden van n. Waarbij

a 0 (je mag a zelf kiezen).

13

Big O notation voorbeeldWat is de big O notatie voor:

f(n) = 2n3 + 4n + 2 log2 n + 100.f(n) = 4 log2 n.f(n) = log10 n.

Bedenk: log10 n = log2 n / log2 10.f(n) = 1000.f(x) = (10x4 + 4x2) / (5x3 + 12x2 + 7x).

= O(n3)= O(log n)= O(log n)

= O(1)= O(x)

14

Big O notation voorbeeldWat is de executietijd van het volgende algoritme in big

O notatie:

int max(const vector<int>& v) { vector<int>::size_type n = v.size(); assert(n > 0); int max = v[0]; for (vector<int>::size_type i = 1; i < n; ++i) { if (v[i] > max) { max = v[i]; } } return max;}

T(n) = O(n)

Kan het beter ?

… als de array al gesorteerd is ?… als je v.size() processoren hebt ?

15

Big O notation voorbeeld C++11int max(const vector<int>& v) { assert(v.size() > 0); auto max = v[0]; for (auto elm: v) { if (elm > max) { max = elm; } } return max;} Range-based for

Niet beschikbaar in VC++ 2010Wel beschikbaar in VC++ 2012

Wel beschikbaar in GCC 4.6 (of hoger)met optie –std=c++0x of –std=c++11

auto-typed variables Wel beschikbaar in VC++ 2010

Wel beschikbaar in GCC 4.4 (of hoger)

16

Big O notation voorbeeld C++11int max(const vector<int>& v) { assert(v.size() > 0); auto max = v[0]; for (decltype(v.size()) i = 1; i < v.size(); ++i) { if (v[i] > max) { max = v[i]; } } return max;} auto-typed variables en

declared type of an expressionWel beschikbaar in VC++ 2010

Wel beschikbaar in GCC 4.4 (of hoger)

17


O notatie:int maxprod(const vector<int>& v) { auto n = v.size(); assert(n > 0); auto maxp = v[0] * v[0]; for (decltype(n) i = 0; i < n; ++i) { for (decltype(n) j = i; j < n; ++j) { if (v[i] * v[j] > maxp) { maxp = v[i] * v[j]; } } } return maxp;}

T(n) = O(n2)

Kan het beter ?

18


O notatie:int maxprod(const vector<int>& v) { auto n = v.size(); assert(n > 0); auto max = v[0]; for (decltype(n) i = 0; i < n; ++i) { if (v[i] > max) { max = v[i]; } } return max * max;}

T(n) = O(n)

Maximum van alle mogelijke producten is

max * max

19

Big O notation

Je ziet dat een O(n2) algoritme niet bruikbaar is voor hele grote hoeveelheden data en dat een O(10n)

algoritme sowieso niet bruikbaar is.

20

Bekende datastructuren

21

Bekende datastructuren (1)

Heeft alleen maar nadelen!

22

Bekende datastructuren (2)

24

StackLIFO (Last In First Out) buffer

slechts op 1 plaats toegankelijkMemberfuncties:

void push(const T& t)void pop()const T& top() const

Voorbeeld van gebruik:expressie evaluator

insert O(1)remove O(1)

find O(1)

25

ADT Stack#ifndef _TISD_Bd_Stack_#define _TISD_Bd_Stack_

template <typename T> class Stack {public: Stack() {} virtual ~Stack() {} virtual void push(const T& t) = 0; virtual void pop() = 0; virtual const T& top() const = 0; virtual bool empty() const = 0; virtual bool full() const = 0;private: // Voorkom toekennen en kopiëren void operator=(const Stack&); Stack(const Stack&);};

#endif

26

ADT Stack C++11#ifndef _TISD_Bd_Stack_#define _TISD_Bd_Stack_

template <typename T> class Stack {public: Stack() = default; virtual ~Stack() = default; virtual void push(const T& t) = 0; virtual void pop() = 0; virtual const T& top() const = 0; virtual bool empty() const = 0; virtual bool full() const = 0;// Voorkom toekennen en kopiëren void operator=(const Stack&) = delete; Stack(const Stack&) = delete;};

#endif

27

Toepassingen van stacksBalanced symbol checkerA simple calculator

Een eenvoudige calculator is een goed te (her)gebruiken component. Denk aan

numerieke invoervelden.

28

Balance (1 van 2)// Contoleer op gebalanceerde haakjes. // Invoer afsluiten met een punt.#include <iostream>#include "stacklist.h" // zie dictaatusing namespace std;

int main() { StackWithList<char> s; char c; cin.get(c); while (c != '.') { if (c == '(' || c == '{' || c == '[') { s.push(c); } else { if (c == ')' || c == '}' || c == ']') { if (s.empty()) { cout << "Fout" << endl; } else {

29

Balance (2 van 2) char d = s.top(); s.pop(); if (d == '(' && c != ')' || d == '{' && c != '}'

|| d == '[' && c != ']') { cout << "Fout" << endl; } } } } cin.get(c); } if (!s.empty()) { cout << "Fout" << endl; } return 0;}

30

Postfix Wij zijn gewend infix notatie te gebruiken voor het noteren van

expressies. Er bestaat nog een andere methode: reverse polish notation (RPN) of postfix genoemd. Prefix: operator operand operand Infix: operand operator operand Postfix: operand operand operator

Voordelen postfix t.o.v. infix: Geen prioriteitsregel nodig

Meneer Van Dale Wacht Op Antwoord. (Oud) Hoe Moeten Wij Van De Onvoldoendes Afkomen? (Modern)

Geen haakjes nodig Eenvoudiger te bereken m.b.v. Stack

We zullen eerst een postfix calculator maken en daarna een infix naar postfix convertor.

31

Postfix calculator (1 van 2)// Evalueer postfix expressie. Invoer afsluiten met =.

#include <iostream>#include <cctype>#include "stacklist.h" // zie dictaatusing namespace std;

int main() { StackWithList<int> s; char c; int i; cin >> c; while (c != '=') { if (isdigit(c)) { cin.putback(c); cin >> i; s.push(i); }

32

Postfix calculator (1 van 2) else if (c == '+') { int op2 = s.top(); s.pop(); int op1 = s.top(); s.pop(); s.push(op1 + op2); } else if (c == '*') { int op2 = s.top(); s.pop(); int op1 = s.top(); s.pop(); s.push(op1 * op2); } else cout << "Fout" << endl; cin >> c; } cout << "=" << s.top() << endl; s.pop(); if (!s.empty()) cout << "Fout" << endl; cin.get(); cin.get(); return 0;}

33

Infix Postfix Gebruik een stack met karakters. Lees karakter voor karakter in. Als een ingelezen karakter geen haakje of operator is dan kan dit meteen

worden doorgestuurd naar de uitvoer. Een haakje openen wordt altijd op de stack geplaatst. Als we een operator inlezen dan moeten we net zo lang operatoren van de

stack halen en doorsturen naar de uitvoer totdat we: een operator op de stack tegenkomen met een lagere prioriteit of een haakje openen tegenkomen of totdat de stack leeg is.

Daarna moet de ingelezen operator op de stack worden geplaatst. Als we een haakje sluiten inlezen dan moeten we net zo lang operatoren van

de stack halen en doorsturen naar de uitvoer totdat we een haakje openen op de stack tegenkomen. Dit haakje openen moet wel van de stack verwijderd worden maar wordt niet doorgestuurd naar de uitvoer.

Als we einde van de invoer bereiken moeten we alle operatoren van de stack halen en doorsturen naar de uitvoer.

34

Stack implementationsEen stack kan op verschillende manieren

geïmplementeerd worden:d.m.v. een array (of vector).d.m.v. een gelinkte lijst.

35

Stack met array (1 van 4)#ifndef _TISD_Bd_StackWithArray_#define _TISD_Bd_StackWithArray_#include "stack.h" // zie dictaat

template <typename T> class StackWithArray: public Stack<T> {public: explicit StackWithArray(size_t size); virtual ~StackWithArray(); virtual void push(const T& t); virtual void pop(); virtual const T& top() const; virtual bool empty() const; virtual bool full() const;private: T* a; // pointer naar de array size_t s; // size van a (max aantal elementen op de stack) size_t i; // index in a van de eerste lege plaats};

36

Stack met array (1 van 4) C++11#ifndef _TISD_Bd_StackWithArray_#define _TISD_Bd_StackWithArray_#include "stack.h" // zie dictaat

template <typename T> class StackWithArray: public Stack<T> {public: explicit StackWithArray(size_t size); virtual ~StackWithArray() override; virtual void push(const T& t) override; virtual void pop() override; virtual const T& top() const override; virtual bool empty() const override; virtual bool full() const override;private: T* a; // pointer naar de array size_t s; // size van a (max aantal elementen op de stack) size_t i; // index in a van de eerste lege plaats};

Explicit override voorkomt overload

(per ongeluk door bijvoorbeeld spelfout)

37

Stack met array (2 van 4)template <typename T> StackWithArray<T>::StackWithArray(size_t size): a(0), s(size), i(0) { if (s <= 0) { std::cerr << "Stack size should be >0" << std::endl; s = 0; } else { a = new T[s]; }}

template <typename T>StackWithArray<T>::~StackWithArray() { delete[] a;}

38

Stack met array (3 van 4)template <typename T> void StackWithArray<T>::push(const T& t) { if (full()) std::cerr << "Can't push on an full stack" << std::endl; else a[i++] = t;}

template <typename T> void StackWithArray<T>::pop() { if (empty()) std::cerr << "Can't pop an empty stack" << std::endl; else --i;}

template <typename T> const T& StackWithArray<T>::top() const { if (empty()) { std::cerr << "Can't top an empty stack" << std::endl; std::exit(-1); // no valid return } return a[i - 1];}

39

Stack met array (4 van 4)template <typename T> bool StackWithArray<T>::empty() const { return i == 0;}

template <typename T> bool StackWithArray<T>::full() const { return i == s;}

#endif

40

Stacktest#include <iostream>#include "stackarray.h"using namespace std;

int main() { StackWithArray<char> s(32); char c; cout <<"Type een tekst, sluit af met ." << endl; cin.get(c); while (c != '.') { s.push(c); cin.get(c); } while (!s.empty()) { cout << s.top(); s.pop(); } cin.get(); cin.get(); return 0;}

41

Stack met lijst (1 van 3)#include "stack.h"

template <typename T> class StackWithList: public Stack<T> {public: StackWithList(); virtual ~StackWithList(); virtual void push(const T& t); virtual void pop(); virtual const T& top() const; virtual bool empty() const; virtual bool full() const;private: class Node { public: Node(const T& t, Node* n); T data; Node* next; }; Node* p; // pointer naar de top van de stack};

42

Stack met lijst (2 van 3)template <typename T> StackWithList<T>::StackWithList(): p(0) {}

template <typename T> StackWithList<T>::~StackWithList() { while (!empty()) pop();}

template <typename T> bool StackWithList<T>::empty() const { return p == 0;}

template <typename T> bool StackWithList<T>::full() const { return false;}

template <typename T> StackWithList<T>::Node::Node(const T& t,Node* n):

data(t), next(n) {}

43

Stack met lijst (3 van 3)template <typename T> void StackWithList<T>::push(const T& t) { p = new Node(t, p);}

template <typename T> void StackWithList<T>::pop() { if (empty()) std::cerr << "Can't pop an empty stack" << endl; else { Node* old = p; p = p->next; delete old; }}

template <typename T> const T& StackWithList<T>::top() const { if (empty()) { std::cerr << "Can't top an empty stack" << std::endl; std::exit(-1); // no valid return } return p->data;}

44

Array versus gelinkte lijstArray is sneller.Array is statisch.

Niet gebruikte gedeelte is overhead.Lijst is dynamisch.

Heeft overhead van 1 pointer per element

45

Dynamisch stack kiezen Stack<char>* s = 0; cout << "Welke stack? (l = list, a = array): "; char c; do { cin.get(c); if (c == 'l' || c == 'L') { s = new StackWithList<char>; } else if (c == 'a' || c == 'A') { cout << "Hoeveel elementen?: "; int i; cin >> i; s = new StackWithArray<char>(i); } } while (s == 0);

cout << "Type een tekst, sluit af met ." << endl; cin.get(c); while (c != '.') { s->push(c); cin.get(c); } // ... delete s;

Zelfstudie! (Zie studiewijzer)Advanced C++ (namespace, exception, RTTI).Dictaat OGOPRG hoofdstuk 6.2, 6.8 en 6.9.Zie eventueel voor extra informatie: TICPPV1 H10 en

TICPPV2 H1 en H8.

46

48

Standaard C++ LibraryStandaard algoritmen en datastructuren in C++

(voorheen STL = Standard Template Library).Zie http://en.cppreference.com/w/cpp.Zie dictaat hoofdstuk 6.Zie eventueel TICPPV2 hoofdstuk 4 en 5.

http://en.cppreference.com/w/cpp

http://en.cppreference.com/w/cpp

49

STLContainers (datastructuren)Iterators (om door een container te wandelen)Algoritmen (generiek)

Het gebruik van iterators maakt generiek programmeren (generic programming) mogelijk. Een generiek algoritme kan op verschillende datatypes (containers) toegepast worden.

Generic programming is dus niet OOP. Met behulp van iterators kun je een algoritme op de objecten in een container

uitvoeren. De algoritmen zijn zo efficient mogelijk (geen inheritance en virtuele functies

gebruikt). Je kunt eigen algoritmen, containers en iteratoren toevoegen.

50

STL componentenC = containerA = algoritme

i = iterator

Een algoritme kan ook uit één container lezen en in dezelfde

container schrijven

51

Iterator voorbeeldMet behulp van een iterator kun je door een string

lopen op dezelfde manier als dat je met een pointer door een char[] kunt lopen.

char naam[] = "Henk";for (const char* p = naam; *p != '\0'; ++p) { cout << *p << " ";}cout << endl;

string naam = "Harry";for (string::const_iterator i = naam.begin();

i != naam.end(); ++i) { cout << *i << " ";}cout << endl;

52

Iterator voorbeeld C++11Met behulp van een iterator kun je door een string

lopen op dezelfde manier als dat je met een pointer door een char[] kunt lopen.

char naam[] = "Henk";for (const auto* p = naam; *p != '\0'; ++p) { cout << *p << " ";}cout << endl;

string naam = "Harry";for (auto i = naam.cbegin(); i != naam.cend(); ++i) { cout << *i << " ";}cout << endl;

cbegin() geeft een const_iterator terug

53

ContainersSequentiële containers (linear)

[] string array (sinds C++11) vector forward_list (single linked list, sinds C++11) list (double linked list) deque (double ended queue, eigenlijk een devector) bitset (slaan wij over) adapters (in combinatie met vector, list of deque)

stackqueuepriority_queue

54

Containers (vervolg)Associatieve containers (elementen op volgorde van

sleutelwaarde opgeslagen)set

Verzameling van sleutels (keys). Sleutel moet orgineel zijn.

multisetVerzameling van sleutels (keys). Sleutel kan meerdere malen voorkomen.

mapVerzameling van paren (sleutel, waarde) (key, value).Sleutel moet orgineel zijn.

multimapVerzameling van paren (sleutel, waarde) (key, value).Sleutel kan meerdere malen voorkomen.

Geïmplementeerd met een binairy search tree

55

Containers (vervolg) C++11Associatieve containers (elementen in willekeurige

volgorde opgeslagen)unordered_set

Verzameling van sleutels (keys). Sleutel moet orgineel zijn.

unordered_multisetVerzameling van sleutels (keys). Sleutel kan meerdere malen voorkomen.

unordered_mapVerzameling van paren (sleutel, waarde) (key, value).Sleutel moet orgineel zijn.

unordered_multimapVerzameling van paren (sleutel, waarde) (key, value).Sleutel kan meerdere malen voorkomen.

Geïmplementeerd met een hash table

56

ContainersDe containers regelen hun eigen geheugenbeheer.

De containers maken kopietjes van de elementen die erin gestopt worden. Als je dat niet wilt dan moet je een container met pointers gebruiken.

Alle objecten in een container zijn van hetzelfde type. (Dat kan wel een polymorf pointertype zijn!)

57

Sequentiële containers

array

vector

deque

forward_list

list

58

Sequentiële containersvector

random access op indexoperator[], at(…) gooit exception out_of_range

toevoegen of verwijderenpush_back(…) pop_back() O(1)insert(…) erase(…) O(n)

dequerandom access op index

operator[], at(…) gooit exception out_of_rangetoevoegen of verwijderen

push_front(…) pop_front() O(1)push_back(…) pop_back() O(1)insert(…) erase(…) O(n)

59

Sequentiële containersforward_list

geen random access op indextoevoegen of verwijderen

push_front(…) pop_front() O(1)insert_after(…) erase_after(…) O(1)

listgeen random access op indextoevoegen of verwijderen

push_front(…) pop_front() O(1)push_back(…) pop_back() O(1)insert(…) erase(…) O(1)

60

vector voorbeeld#include <iostream>#include <vector>using namespace std;

int main() { vector<int> v; void print(const vector<int>& vec); // zelf gedefinieerd int i; cin >> i; while (i != 0) { v.push_back(i); cin >> i; } print(v); if (v.size() >= 4) { for (vector<int>::iterator iter = v.begin() + 2;

iter != v.begin() + 4; ++iter) { *iter *= 2; } } print(v); // ...

Je kunt hier in C++11 ook auto gebruiken!

61

vector voorbeeld// print met behulp van een index:void print(const vector<int>& vec) { cout << "De inhoud van de vector is:" << endl; for (vector<int>::size_type index = 0; index != vec.size();

++index) { cout << vec[index] << " "; } cout << endl;}

// print met behulp van een iterator:void print(const vector<int>& vec) { cout << "De inhoud van de vector is:" << endl; for (auto iter = vec.cbegin(); iter != vec.cend(); ++iter) { cout << *iter << " "; } cout << endl;}

Is het niet beter om hier vec.at(index) te

gebruiken?

Welke versie is beter?

62

Generiek voorbeeld// print met behulp van een index:template<typename C> void print(const C& c) { cout << "De inhoud van de container is:" << endl; for (decltype(c.size()) i = 0; i != c.size(); ++i) { cout << c[i] << " "; } cout << endl;}

// print met behulp van een iterator:template<typename C> void print(const C& c) { cout << "De inhoud van de container is:" << endl; for (auto iter = c.cbegin(); iter != c.cend(); ++iter) { cout << *iter << " "; } cout << endl;}


Kan dat niet eenvoudiger?

63

Generiek voorbeeld// print met behulp van range based for:template<typename C> void print(const C& c) { cout << "De inhoud van de container is:" << endl; for (const auto& elm: c) { cout << elm << " "; } cout << endl;}


Hoe kun je een deel van een container printen?

64

Generiek voorbeeld// print met behulp van twee iteratoren:template <typename Iter> void print(Iter begin, Iter end) { cout << "De inhoud van de container is:" << endl; for (Iter iter = begin; iter != end; ++iter) { cout << *iter << " "; } cout << endl;}

int main() { vector<int> v; list<double> l; for (int i = 1; i <= 10; ++i) { v.push_back(i); l.push_back(1.0 / i); } print(v.cbegin(), v.cend()); // print 1 t/m 10 print(v.cbegin() + 1, v.cend() - 1); // print 2 t/m 9 print(l.cbegin(), l.cend());


65

list voorbeeld#include <iostream>#include <list>using namespace std;

class Hond {public: virtual void blaf() const = 0; // ...};

class Tekkel: public Hond { // ...};

class SintBernard: public Hond { // ...};

int main() { list<Hond*> kennel = { new Tekkel, new SintBernard, new Tekkel }; for (const auto hp: kennel) { hp->blaf(); } cin.get(); return 0;}

66

AdaptersContainer adapters passen de interface van een vector,

deque of list aan.stackqueuepriority_queue

stack<int, vector<int>> s1; // stack implemented with vector stack<int, deque<int>> s2; // stack implemented with deque stack<int, list<int>> s3; // stack implemented with list stack<int> s4; // using deque by defaultJe kunt nu alleen tijdens compile time kiezen

welke stack je wilt en niet tijdens run-time. Zie Week 2.

67

Adaptersstack

Kan niet met forward_list (stack gebruikt push_back en pop_back)

push(…), pop(), top(), empty() queue

kan niet met vector (queue gebruikt push_back en pop_front)

Kan niet met forward_list (queue gebruikt push_back en pop_front)

push(…), pop(), front(), empty()Let op: push voegt achteraan toe en pop verwijdert vooraan.

priority_queuekan niet met list en forward_list (gebruikt index)

push(…), pop(), top(), empty()Let op: top geeft het grootste element terug en pop verwijdert dit element.

wordt geïmplementeerd als binary heap.

68

Stacktest#include <iostream>#include <stack>using namespace std;

int main() { stack<char> s(32); char c; cout << "Type een tekst, sluit af met ." << endl; cin.get(c); while (c != '.') { s.push(c); cin.get(c); } while (!s.empty()) { cout << s.top(); s.pop(); } cin.get(); cin.get(); return 0;}

69


70

Associatieve containers set (verzameling) multiset (bag) map (1:N relatie) multimap (M:N relatie)

Mogelijkheden: zoeken op Key doorlopen op volgorde van Key

Implementatie: binary search tree

Bevat elementen van het template type pair<const Key, Value>

Bevat elementen van het type const Key

71

Associatieve containers unordered_set (verzameling) unordered_multiset (bag) unordered_map (1:N) unordered_multimap (M:N)

Mogelijkheden: zoeken op Key

Implementatie: hash table

Bevat elementen van het template type pair<const Key, Value>

Bevat elementen van het type const Key

72

Associatieve containers

73

set (verzameling) Toevoegen met insert

Een element wordt automatisch op de “goede” plaats ingevoegd. Returntype is een pair<iterator, bool>. De bool geeft aan of het

invoegen gelukt is en de iterator geeft de plek aan waar ingevoegd is. Verwijderen met erase

Een te verwijderen element wordt automatisch opgezocht. Je kunt ook een iterator meegeven of een range (2 iteratoren).

Zoeken met find Geeft een iterator terug naar de plaats waar het element staat en geeft end() terug als element niet gevonden is.

Zoeken met count Geeft het aantal keer dat een element voorkomt (0 of 1).

74

multiset (bag) Toevoegen met insert

Een element wordt automatisch op de “goede” plaats ingevoegd. Returntype is een iterator. Deze iterator geeft de plek aan waar ingevoegd

is. Verwijderen met erase

Een te verwijderen element wordt automatisch opgezocht. Alle gevonden elementen worden verwijderd.

Je kunt ook een iterator meegeven of een range (2 iteratoren). Zoeken met find

Geeft een iterator terug naar de plaats waar het eerste gevonden element staat en geeft end() terug als element niet gevonden is.

Zoeken met count Geeft het aantal keer dat een element voorkomt (0).

75

set voorbeeld#include <iostream>#include <string>#include <set>using namespace std;

void print(const set<string>& s) { cout << "De set bevat: "; for (const auto& e: s) { cout << e << " "; } cout << endl;}

int main() { set<string> docenten = { "Jesse", "Paul", "Ineke", "Harry"}; docenten.insert("Paul"); print(docenten); // ...

Wat is de uitvoer?

Wat verandert er als we de set vervangen door een

multiset?

Wat verandert er als we de set vervangen door een unordered_set?

76

set voorbeeld#include <iostream>#include <string>#include <set>using namespace std;

int main() { set<string> docenten; // … // achteraf testen of insert gelukt is. pair<set<string>::iterator, bool> result =

docenten.insert("Harry"); if (!result.second) { cout << "1 Harry is genoeg." << endl; } // vooraf testen of insert mogelijk is. if (docenten.count("Harry")) { cout << "1 Harry is genoeg." << endl; }

Je kunt hier in C++11 ook auto gebruiken!

77

map (1:N relatie) Elementen zijn:pair<const key, value>

interface gelijk aan set insert erase find count

extra operator[] met operator[] kun je een key als index gebruiken. Als de key al in de map zit wordt een reference naar de bijbehorende value teruggegeven.

Als de key niet aanwezig in de map dan wordt deze key toegevoegd met de default value (default constructor).

78

multimap (M:N relatie)Elementen zijn:pair<const key, value>

interface gelijk aan setinserterasefindcount

geen operator[]

79

map voorbeeld#include <iostream>#include <fstream>#include <string>#include <map>using namespace std;

int main() { string w; map<string, int> freq; // word count cout << "Geef filenaam: "; cin >> w; ifstream fin(w); while (fin >> w) { ++freq[w]; } for (const auto& e: freq) { cout << e.first << " " << e.second << endl; }

81

Iterators

input iterator (single pass) een voor een lezen * (rvalue) ++

output iterator (single pass) een voor een schrijven * (lvalue) ++

forward iterator voorwaarts * ++ == !=

bidirectional iterator voor-/achterwaarts * ++ -- == !=

random access iterator met sprongen * ++ -- += -= + - == != > >= < <= [] een gewone pointer is een random access iterator

Een iterator is geen class maar een (interface) afspraak. Elke class die aan deze afspraak voldoet is als iterator te gebruiken.

82

Iterators

83

IteratorsRelatie met containers

forward iteratorforward_list

bidirectional iteratorlist, set, multiset, map en multimap

random access iteratorvector en deque

Relatie met algoritmesinput iterator bijvoorbeeld findoutput iterator bijvoorbeeld copyforward iterator bijvoorbeeld removebidirectional iterator bijvoorbeeld reverserandom access iterator bijvoorbeeld sort

84

Speciale iteratorsInsert-iterators (een soort cursor in insert mode).

insert_iteratorback_insert_iteratorfront_insert_iterator

Stream-iterators (koppeling tussen iostream library en STL).istream_iteratorostream_iterator

Dit zijn wel echte classes!

85

Speciale iterators voorbeeldvector<int> rij;ifstream fin("getallen.txt");istream_iterator<int> iin(fin);istream_iterator<int> einde;copy(iin, einde, back_inserter(rij));sort(rij.begin(), rij.end());ofstream fout("getallen.txt");ostream_iterator<int> iout(fout, " ");copy(rij.begin(), rij.end(), iout);

Waarom werkt sort(iin, einde) niet?

86

Generieke algoritmenEen generiek algoritme werkt op een range. Een range

wordt aangegeven door twee iteratoren i1 en i2. De range loopt van i1 tot (dus niet t/m) i2. In de wiskunde zouden we dit noteren als [i1, i2).

vector<int> v = {12, 18, 6}; sort(v.begin(), v.end()); for (auto e: v) { cout << e << " "; }

87

Algoritmen vs memberfunctiesEen generiek algoritme werkt op meerdere container

types. Sommige containers hebben voor bepaalde bewerkingen specifieke memberfuncties.Omdat het generieke algoritme krachtigere iteratoren nodig

heeft dan de container kan leveren.Omdat de specifieke memberfunctie sneller is dan het

generieke algoritme.Kijk dus voordat je een generiek algoritme gebruikt

altijd eerst of er een specifieke memberfunctie is.

88

Algoritmen vs memberfunctieslist<int> l = {12, 18, 6};sort(l.begin(), l.end()); // O(n log n)

l.sort(); // O(n log n)

heeft random access iteratoren nodig list levert bidirectionele

iteratoren

VS2013 error (16 regels) belangrijkste mededeling: binary '-' : 'std::_List_iterator<std::_List_val<std::_List_simple_types<int>>>' does not define this operator or a conversion to a type acceptable to the predefined operatorGCC error (58 regels) belangrijkste mededeling: In instantiation of 'void std::sort(_RAIter, _RAIter) [with _RAIter = std::_List_iterator<int>]': error: no match for 'operator-' in '__last - __first'

89

Algoritmen vs memberfunctiesset<int> s = {12, 6, 18};

auto i1 = find(s.cbegin(), s.cend(), 6); // O(n)if (i1 != s.cend()) { cout << *i1 << " gevonden" << endl;}

auto i2 = s.find(6); // O(log n)if (i2 != s.end()) { cout << *i2 << " gevonden" << endl;}

90

Algoritmen Zoeken van elementen

find zoek element met bepaalde waarde O(n) find_if zoek element met bepaalde eigenschap find_if_not zoek element zonder bepaalde eigenschap (C++11) find_first_of zoek eerste element uit bepaalde range adjacent_find zoek twee opeenvolgende gelijke elementen search_n zoek naar n opeenvolgende gelijke elementen

Tellen van elementen count tel elementen met bepaalde waarde count_if tel elementen met bepaalde eigenschap

Testen van elementen (C++11) all_of test of alle elementen aan een bepaalde eigenschap voldoen any_of test of een element aan een bepaalde eigenschap voldoet none_of test of geen enkel element aan een bepaalde eigenschap voldoet

Wat is voordeel t.o.v. count_if?

Inconsequente naamgeving

91

Algoritmen Werken met elementen

for_each voer bewerking uit op elk element Zoeken naar een range

search zoek naar een range find_end zoek naar een range van achter vandaan

Vergelijken van ranges mismatch zoek eerste verschil in twee ranges equal vergelijk twee ranges (returntype is bool)

Inconsequente naamgeving

92

find#include <iostream>#include <vector>#include <algorithm>using namespace std;

int main() { vector<int> v = {-3, -4, 3, 4}; auto r = find(v.cbegin(), v.cend(), -4); if (r != v.cend()) { cout << "Het eerste element met waarde –4 heeft " << "index: " << r - v.cbegin() << endl; } cin.get(); return 0;}

93

find_if#include <iostream>#include <list>#include <algorithm>using namespace std;

bool ispos(int i) { return i >= 0;}

int main() { list<int> l = {-3, -4, 3, 4}; auto r = find_if(l.cbegin(), l.cend(), ispos); if (r != l.cend()) { cout << "Het eerste positieve element is: " << *r << endl; }//...

Function ispos is used as predicateWat als we de eerste waarde >= 1 in de

lijst l willen zoeken?

94

find_if//...class IsPos {public: bool operator()(int i) const { return i >= 0; }};

int main() { list<int> l = {-3, -4, 3, 4}; auto r = find_if(l.cbegin(), l.cend(), IsPos()); if (r != l.cend()) { cout << "Het eerste positieve element is: " << *r << endl; }//...

Functor IsPos() is used as predicateFunctor is een object dat zich gedraagd

als een functie

95

find_if//...class IsGreaterEqualInt {public: IsGreaterEqualInt(int r): right(r) {} bool operator()(int left) const { return left >= right; }private: int right;};

int main() { list<int> l = {-3, -4, 3, 4}; auto r = find_if(l.cbegin(), l.cend(), IsGreaterEqualInt(0)); if (r != l.cend()) { cout << "Het eerste positieve element is: " << *r << endl; }//...

Functor IsGreaterEqualInt(0) is used as predicate. 0 is nu variabel!

96

find_if//...template <typename T> class IsGreaterEqual {public: IsGreaterEqual(const T& r): right(r) {} bool operator()(const T& left) const { return left >= right; }private: T right;};

int main() { list<int> l {-3, -4, 3, 4}; auto r = find_if(l.cbegin(), l.cend(), IsGreaterEqual<int>(0)); if (r != l.cend()) { cout << "Het eerste positieve element is: " << *r << endl; }//...

Functor IsGreaterEqual<int>(0) is used as predicate. Type int is nu een template

parameter (compile time variabel) en 0 is nu variabel!

97

find_if#include <iostream>#include <list>#include <algorithm>#include <functional>using namespace std;using namespace std::placeholders;

int main() { list<int> l = {-3, -4, 3, 4}; auto r = find_if(l.cbegin(), l.cend(),

bind(greater_equal<int>(), _1, 0)); if (r != l.cend()) { cout << "Het eerste positieve element is: " << *r << endl; }//...

Standaard functorbind(greater_equal<int>(), _1,

0) is used as predicate

_1 is a placeholder for the first argument

Lambda functie C++11Een lambda functie is een anonieme functie die

eenmalig gebruikt wordt als een functie object (functor).

De lambda functie wordt gedefinieerd op de plaats waar het functie object nodig is.

Een lambda functie kan dus als predicate gebruikt worden.

99

find_if#include <iostream>#include <list>#include <algorithm>

int main() { list<int> l = {-3, -4, 3, 4}; auto r = find_if(l.cbegin(), l.cend(), [](int i) { return i >= 0; }); if (r != l.cend()) { cout << "Het eerste positieve element is: " << *r << endl; }//...

Lamda functie [](int i) { return i >= 0;

} is used as predicate

Voordeel?

Nadeel?

“eenvoudige” syntax

geen hergebruik mogelijk

100

for_each#include <vector>#include <iostream>#include <iterator>#include <algorithm>using namespace std;

void printDubbel(int i) { cout << i << " " << i << " ";}

int main() { vector<int> v = {-3, -4, 3, 4}; ostream_iterator<int> iout(cout, " "); copy(v.cbegin(), v.cend(), iout); cout << endl; for_each(v.cbegin(), v.cend(), printDubbel); cout << endl;//...

101

for_each met lambda#include <vector>#include <iostream>#include <iterator>#include <algorithm>using namespace std;

int main() { vector<int> v = {-3, -4, 3, 4}; ostream_iterator<int> iout(cout, " "); copy(v.cbegin(), v.cend(), iout); cout << endl; for_each(v.cbegin(), v.cend(), [](int i) { cout << i << " " << i << " "; }); cout << endl;//...

102

Alternatief voor for_each#include <vector>#include <iostream>#include <iterator>#include <algorithm>using namespace std;

int main() { vector<int> v = {-3, -4, 3, 4}; ostream_iterator<int> iout(cout, " "); copy(v.cbegin(), v.cend(), iout); cout << endl; for (auto i: v) { cout << i << " " << i << " "; }; cout << endl; //...

Dit is toch veel simpeler!Wat is dan het nut van for_each?

Met for_each kun je ook een deel van een container bewerken!

C++0x closure Een lambda functie kan gebruik maken van identifiers die buiten

de lambda functie gedeclareerd zijn. De verzameling van identifiers wordt een closure genoemd. Nederlands: (in)sluiting. Deze closure wordt tussen [ en ] opgegeven.

[a, &b] a wordt “by value” en b wordt “by reference” ingesloten.

[&] elke gebruikte variabele wordt “by reference” ingesloten. [=] elke gebruikte variabele wordt “by value” ingesloten. [=, &c] c wordt “by reference” ingesloten en alle andere

gebruikte variabelen worden “by value” ingesloten.

103

C++0x closure

int somEven = 0;for_each(v.cbegin(), v.cend(), [&somEven](int i) { if (i % 2 == 0) { somEven += i; }});

Bepaal de som van alle even getallen in een vector.

[&] werkt ook. Wat is beter?

104

C++0x lambda return type Een lambda functie kan in veel gevallen zelf zijn return type

bepalen. Bij een lambda functie die die dit niet kan moet het return type

worden opgegeven.

list<double> res = {1.4, 1.5, 4.9, 5.0, 8.9, 9.1, 10.0};vector<int> geheel;// Alle resultaten < 1.5 moeten worden afgerond tot 1// Alle resultaten > 9.9 moeten worden afgerond tot 10 // Alle overige resultaten moeten met 0.5 worden verhoogd en// daarna afgerondtransform(res.cbegin(), res.cend(), back_inserter(geheel), [](double c) -> int { if (c < 1.5) { return 1; } if (c > 9.9) { return 10; } return round(c + 0.5);});

105

1 2 5 6 9 10 10

106

Algoritmen (vervolg) Kopiëren

copy kopieer elementen copy_if kopieer elementen met een bepaalde eigenschap

Bewerken transform voer een binaire bewerking uit op twee ranges replace vervang elementen met een bepaalde waarde replace_if vervang elementen met een bepaalde eigenschap replace_copy copy gevolgd door replace replace_copy_if copy gevolgd door replace_if rotate roteer de elementen rotate_copy copy gevolgd door rotate random_shuffle schud de elementen (b.v. kaarten)

Verwisselen swap_range verwissel ranges reverse keer de volgorde om reverse_copy copy gevolgd door reverse

Vergeten in C++98toegevoegd in C++11

107

transform//...#include <functional>#include <algorithm>using namespace std;

int telop(int i, int j) { return i + j; }int main() { vector<int> v = {-3 , -4, 3, 4}, w = {1, 2, 3, 4}; ostream_iterator<int> iout(cout, " "); copy(v.cbegin(), v.cend(), iout); cout << endl; // Bewerking opgeven met een functie. transform(v.cbegin(), v.cend(), w.cbegin(), v.begin(), telop); copy(v.cbegin(), v.cend(), iout); cout << endl; // Bewerking opgeven met std functie-objecten. transform(v.cbegin(), v.cend(), w.cbegin(), v.begin(),

plus<int>()); copy(v.cbegin(), v.cend(), iout); cout << endl;

108

Algoritmen (vervolg) Verwijderen

remove “verwijder”1 elementen met bepaalde waarde remove_if “verwijder”1 elementen met bepaalde eigenschap remove_copy copy gevolgd door remove remove_copy_if copy gevolgd door remove_if unique “verwijder”1 alle elementen die gelijk zijn aan hun voorganger unique_copy copy gevolgd door unique

Diversen fill maak alle elementen gelijk aan bepaalde waarde fill_n fill alleen de eerste n elementen generate maak alle elementen gelijk aan uitvoer van bepaalde functie generate_n generate alleen de eerste n elementen

1 “verwijder” = verwijdert elementen niet echt (geeft iterator terug om te gebruiken in erase)

109

remove_if//...int main() { vector<int> v; for (int i = 0; i < 10; ++i) { v.push_back(i * i); } ostream_iterator<int> out(cout, " "); copy(v.cbegin(), v.cend(), out); cout << endl; vector<int>::iterator end = remove_if(v.begin(), v.end(),

bind (not2(modulus<int>()), _1, 2)); copy(v.begin(), end, out); cout << endl; copy(v.cbegin(), v.cend(), out); cout << endl; v.erase(end, v.end()); copy(v.cbegin(), v.cend(), out); cout << endl;//...

0 1 4 9 16 25 36 49 64 811 9 25 49 811 9 25 49 81 25 36 49 64 811 9 25 49 81

110

Tip: remove within erase//...int main() { vector<int> v; for (int i = 0; i < 10; ++i) { v.push_back(i * i); } ostream_iterator<int> out(cout, " "); copy(v.cbegin(), v.cend(), out); cout << endl; v.erase(remove_if(v.begin(), v.end(),

bind(not2(modulus<int>()), _1, 2)), v.end()); copy(v.cbegin(), v.cend(), out); cout << endl;//...

0 1 4 9 16 25 36 49 64 811 9 25 49 81

111

Algoritmen (vervolg) Sorteren

sort sorteer elementen O(n•log n) stable_sort sorteer elementen (gelijke elementen worden niet

verwisseld) binary_search zoek in een gesorteerde range O(log n)

Set operations (werkt voor alle gesorteerde ranges) includes range1 range 2 set_union set_intersection set_difference – set_symmetric_difference

Meer ...

112

mem_fn#include <iostream>#include <list>#include <algorithm>#include <functional>using namespace std;

class Hond {public: virtual void blaf() const = 0;//...};

class Tekkel: public Hond {//... };

class StBernard: public Hond { //...};

int main() { list<Hond*> k = { new Tekkel, new StBernard, new Tekkel}; for_each( k.cbegin(), k.cend(), mem_fn(&Hond::blaf) );//...

blaf()

113

Alternatief: Lambda functie#include <iostream>#include <list>#include <algorithm>

using namespace std;

class Hond {public: virtual void blaf() const = 0;//...};

class Tekkel: public Hond {//... };

class StBernard: public Hond { //...};

int main() { list<Hond*> k = { new Tekkel, new StBernard, new Tekkel}; for_each( k.cbegin(), k.cend(), [](const Hond* hp) { hp->blaf(); } );//...

blaf()

GamesSpel met 2 spelers, die elk afwisselend aan de beurt

zijn.Boter Kaas en Eieren (Tic-Tac-Toe).4 op een rij.ZeeslagDammen, Schaken, Go, …

Hoe vind je de beste zet?Bouw een game tree.Pas het minimax algoritme toe.Gebruik alpha-beta pruning om minimax sneller te maken.

115

Game tree

X

X

X

X

OX

O

X

O

X

O

X

X

O X

X

O

XX

Zie Handouts

116

Game tree

Backtracking algoritme met minimax strategie!

Zie Handouts

117

1184 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

? ? ? ? ? ? ? ?

? ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

MinMax0.cpp value()//...

int value(int pos);int chooseComputerMove(int pos);int chooseHumanMove(int pos);

const int UNDECIDED = -1;

int value(int pos) { static const int value[16] = {4, 5, 3, 2, 6, 7, 8, 9, 1, 10, 2,

11, 12, 13, 14, 14}; if (pos >= 15 && pos < 31) return value[pos - 15]; // return known value return UNDECIDED; }

//...119

MinMax0.cpp chooseComputerMove()//...

int chooseComputerMove(int pos) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = 0; for (int i = 1; i < 3; ++i) { int value = chooseHumanMove(2 * pos + i); if (value > bestValue) { bestValue = value; } } } return bestValue;}

//...

120

MinMax0.cpp chooseHumanMove()//...

int chooseHumanMove(int pos) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = 15; for (int i = 1; i < 3; ++i) { int value = chooseComputerMove(2 * pos + i); if (value < bestValue) { bestValue = value; } } } return bestValue;}

//...

121

MinMax0.cpp main()//...

int main() { int value = chooseComputerMove(0); cout << "Minimaal te behalen Maximale waarde = " << value <<

endl; cin.get();}

Minimaal te behalen Maximale waarde = 4

122

1234 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

? ? ? ? ? ? ? ?

? ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1244 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

≤4 ? ? ? ? ? ? ?

? ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1254 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 ? ? ? ? ? ? ?

? ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1264 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 ? ? ? ? ? ? ?

≥4 ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1274 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 ≤3 ? ? ? ? ? ?

≥4 ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1284 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 ? ? ? ? ? ?

≥4 ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1294 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 ? ? ? ? ? ?

4 ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1304 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 ? ? ? ? ? ?

4 ?? ?

≤4 ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1314 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 ≤6 ? ? ? ? ?

4 ?? ?

≤4 ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1324 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 ? ? ? ? ?

4 ?? ?

≤4 ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1334 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 ? ? ? ? ?

4 ?≥6 ?

≤4 ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1344 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 ≤8 ? ? ? ?

4 ?≥6 ?

≤4 ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1354 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 ? ? ? ?

4 ?≥6 ?

≤4 ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1364 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 ? ? ? ?

4 ?8 ?

≤4 ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1374 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 ? ? ? ?

4 ?6 ?

4 ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1384 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 ? ? ? ?

4 ?6 ?

4 ?

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1394 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 ≤1 ? ? ?

4 ?6 ?

4 ?

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1404 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 ? ? ?

4 ?8 ?

4 ?

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1414 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 ? ? ?

4 ?8 ≥1

4 ?

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1424 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 ≤2 ? ?

4 ?8 ≥1

4 ?

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1434 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 ? ?

4 ?8 ≥1

4 ?

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1444 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 ? ?

4 ?8 2

4 ?

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1454 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 ? ?

4 ?8 2

4 ≤2

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1464 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 ≤12 ?

4 ?8 2

4 ≤2

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1474 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 12 ?

4 ?8 2

4 ≤2

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1484 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 12 ?

4 ≥128 2

4 ≤2

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1494 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 12 ≤14

4 ≥128 2

4 ≤2

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1504 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 12 14

4 ≥128 2

4 ≤2

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1514 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 12 14

4 148 2

4 ≤2

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1524 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 12 14

4 148 2

4 2

≥4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1534 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 12 14

4 148 2

4 2

4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1544 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 12 14

4 148 2

4 2

4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

Niet alleen de beste waarde maar ook de beste keuze moet worden bepaald!

155

Minmax voorbeeld

1564 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 12 14

4 148 2

4 2

4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

MinMax2.cpp chooseComputerMove()//...

int chooseComputerMove(int pos, int& bestNextPos) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = 0; for (int i = 1; i < 3; ++i) { int dummyPos; int value = chooseHumanMove(2 * pos + i, dummyPos); if (value > bestValue) { bestValue = value; bestNextPos = 2 * pos + i; } } } return bestValue;}

//...157

MinMax2.cpp chooseHumanMove()//...

int chooseHumanMove(int pos, int& bestNextPos) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = 15; for (int i = 1; i < 3; ++i) { int dummyPos; int value = chooseComputerMove(2 * pos + i, dummyPos); if (value < bestValue) { bestValue = value; bestNextPos = 2 * pos + i; } } } return bestValue;}

//...

158

MinMax2.cpp main()int main() { int pos = 0, bestNextPos, bestValue; while (pos < 15) { bestValue = chooseComputerMove(pos, bestNextPos); cout << "Minimaal te behalen Maximale waarde = " <<

bestValue << endl; pos = bestNextPos; cout << "Computer kiest positie: " << pos << endl; int posL = 2 * pos + 1, posR = 2 * pos + 2; if (pos < 15) { cout << "Je kunt kiezen voor positie " << posL <<

" of positie " << posR << endl; chooseHumanMove(pos, bestNextPos); cout << "Pssst, " << bestNextPos <<

" is de beste keuze." << endl; do { cout << "Maak je keuze: "; cin >> pos; } while (pos != posL && pos != posR); } } cout << "Behaalde waarde = " << value(pos) << endl;//...

159

MinMax2.cpp main()Minimaal te behalen Maximale waarde = 4Computer kiest positie: 1Je kunt kiezen voor positie 3 of positie 4Pssst, 3 is de beste keuze.Maak je keuze: 4Minimaal te behalen Maximale waarde = 8Computer kiest positie: 10Je kunt kiezen voor positie 21 of positie 22Pssst, 21 is de beste keuze.Maak je keuze: 22Behaalde waarde = 9

160

1614 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 2 6 8 1 2 12 14

4 148 2

4 2

4

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Minimax voorbeeld

1624 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

? ? ? ? ? ? ? ?

? ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

Alpha-beta pruning voorbeeld

1634 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

≤4 ? ? ? ? ? ? ?

? ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens


1644 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 ? ? ? ? ? ? ?

? ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens


1654 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 ? ? ? ? ? ? ?

≥4 ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens


1664 5 3 2 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 ≤3 ? ? ? ? ? ?

≥4 ?? ?

? ?

?

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens


1674 5 3 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 ≤3 ? ? ? ? ? ?

≥4 ?? ?

? ?

?

15 16 17 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens


1684 5 3 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 ? ? ? ? ? ?

4 ?? ?

? ?

?

15 16 17 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3


1694 5 3 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 ? ? ? ? ? ?

4 ?? ?

≤4 ?

?

15 16 17 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3


1704 5 3 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 ≤6 ? ? ? ? ?

4 ?? ?

≤4 ?

?

15 16 17 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3


1714 5 3 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 6 ? ? ? ? ?

4 ?? ?

≤4 ?

?

15 16 17 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3


1724 5 3 6 7 8 9 1 10 2 11 12 13 14 14

4 6 ? ? ? ? ?

4 ?≥6 ?

≤4 ?

?

15 16 17 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 10 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3


1734 5 3 6 7 1 10 2 11 12 13 14 14

4 6 ? ? ? ?

4 ?≥6 ?

≤4 ?

?

15 16 17 19 20 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3


1744 5 3 6 7 1 10 2 11 12 13 14 14

4 6 ? ? ? ?

4 ??

4 ?

?

15 16 17 19 20 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6


1754 5 3 6 7 1 10 2 11 12 13 14 14

4 6 ? ? ? ?

4 ??

4 ?

≥4

15 16 17 19 20 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6


1764 5 3 6 7 1 10 2 11 12 13 14 14

4 6 ? ? ? ?

4 ?≥4

4 ?

≥4

15 16 17 19 20 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6


1774 5 3 6 7 1 10 2 11 12 13 14 14

4 6 ≤1 ? ? ?

4 ?≥4

4 ?

≥4

15 16 17 19 20 23 24 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6


1784 5 3 6 7 1 2 11 12 13 14 14

4 6 ? ? ?

4 ?

4 ?

≥4

15 16 17 19 20 23 25 26 27 28 29 30

7 12 138 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6

11

≤1

≥4


1794 5 3 6 7 1 2 11 12 13 14 14

4 6 ? ? ?

4 ?

4 ?

≥4

15 16 17 19 20 23 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6

≤1

≥4


1804 5 3 6 7 1 2 11 12 13 14 14

4 6 ≤2 ? ?

4 ?

4 ?

≥4

15 16 17 19 20 23 25 26 27 28 29 30

7 12 13118 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6

≤1

≥4


1814 5 3 6 7 1 2 12 13 14 14

4 6 ≤2 ? ?

4 ?

4 ?

≥4

15 16 17 19 20 23 25 27 28 29 30

7 12 13118 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6

≤1

≥4


1824 5 3 6 7 1 2 12 13 14 14

4 6 ≤2 ? ?

4 ?

4 ?

≥4

15 16 17 19 20 23 25 27 28 29 30

7 12 13118 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6

≤1

≥4


1834 5 3 6 7 1 2 12 13 14 14

4 6 ≤2 ? ?

4 ?

4 ≤4

≥4

15 16 17 19 20 23 25 27 28 29 30

7 12 13118 9 14

3 54 6

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6

≤1

≥4


1844 5 3 6 7 1 2

4 6 ≤2

4

4 ≤4

≥4

15 16 17 19 20 23 25

7 12118 9

3 54

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6

≤1

≥4


1854 5 3 6 7 1 2

4 6 ≤2

4

4 ≤4

4

15 16 17 19 20 23 25

7 12118 9

3 54

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6

≤1

≥4


1864 5 3 6 7 1 2

4 6 ≤2

4

4 ≤4

4

15 16 17 19 20 23 25

7 12118 9

3 54

0

1 2

Computer

Mens

≤3

≥6

≤1

≥4


187

AlphaBeta2.cpp chooseComputerMove()//...int chooseComputerMove(int pos, int& bestNextPos, int alpha,

int beta) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = alpha; for (int i = 1; bestValue < beta && i < 3; ++i) { int dummyPos; int value = chooseHumanMove(2 * pos + i, dummyPos,

alpha, beta); if (value > bestValue) { bestValue = value; alpha = bestValue; bestNextPos = 2 * pos + i; } } } return bestValue;}//...

187

188


int beta) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = alpha; for (int i = 1; alpha < beta && i < 3; ++i) { int dummyPos; int value = chooseHumanMove(2 * pos + i, dummyPos,

alpha, beta); if (value > bestValue) { bestValue = value; alpha = bestValue; bestNextPos = 2 * pos + i; } } } return bestValue;}//...

188

Maakt niet uit voor de werking!

189

AlphaBeta2.cpp chooseHumanMove()//...int chooseHumanMove(int pos, int& bestNextPos, int alpha,

int beta) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = beta; for (int i = 1; bestValue > alpha && i < 3; ++i) { int dummyPos; int value = chooseComputerMove(2 * pos + i, dummyPos,

alpha, beta); if (value < bestValue) { bestValue = value; beta = bestValue; bestNextPos = 2 * pos + i; } } } return bestValue;}//...

189

190


int beta) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = beta; for (int i = 1; beta > alpha && i < 3; ++i) { int dummyPos; int value = chooseComputerMove(2 * pos + i, dummyPos,


190


191


int beta) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = beta; for (int i = 1; alpha < beta && i < 3; ++i) { int dummyPos; int value = chooseComputerMove(2 * pos + i, dummyPos,


191


Voorwaarde voor snoeien is: alpha ≥ beta

Bijhouden bestValue is niet nodig.

192


int beta) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { for (int i = 1; alpha < beta && i < 3; ++i) { int dummyPos; int value = chooseHumanMove(2 * pos + i, dummyPos,

alpha, beta); if (value > alpha) { alpha = value; bestNextPos = 2 * pos + i; } } bestValue = alpha; } return bestValue;}//...

192

193


int beta) { int bestValue = value(pos); if (bestValue == UNDECIDED) { for (int i = 1; alpha < beta && i < 3; ++i) { int dummyPos; int value = chooseComputerMove(2 * pos + i, dummyPos,

alpha, beta); if (value < beta) { beta = value; bestNextPos = 2 * pos + i; } } bestValue = beta; } return bestValue;}//...

193

1944 5 3 6 7 1 2

4 4 2

4

4 4

4

15 16 17 19 20 23 25

7 12118 9

3 54

0

1 2

Computer

Mens

3

4

1

4


0,15

0,15

0,15

0,15 0,4

4,15

4,154,3

alpha,beta

0,4

0,4

0,4 0,4

4,4

4,15

4,15

4,15

4,15 4,1 4,2

4,4

4,15

4,15

Code: zie dictaat.

195

AlphaBeta1Verbose.cpp

snoei node 18snoei node 10snoei node 24snoei node 26snoei node 6Minimaal te behalen Maximale waarde = 4

TicTacToeclass TicTacToe {public: enum Side {EMPTY, HUMAN, COMPUTER}; enum Value {HUMAN_WINS = -1, DRAW, COMPUTER_WINS, UNDECIDED}; TicTacToe() { fill(board.begin(), board.end(), EMPTY); } Value chooseComputerMove(int& bestRow, int& bestColumn); Value chooseHumanMove(int& bestRow, int& bestColumn); Side side(int row, int column) const; bool isUndecided() const; bool playMove(Side s, int row, int column); bool boardIsFull() const; bool isAWin(Side s) const;private: typedef matrix<Side, 3, 3> Board; Board board; Value value() const;};

196

TicTacToe::chooseComputerMoveTicTacToe::Value TicTacToe::chooseComputerMove(int& bestRow,

int& bestColumn) { Value bestValue = value(); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = HUMAN_WINS; for (int row = 0; row < 3; ++row) { for (int column = 0; column < 3; ++column) { if (board(row, column) == EMPTY) { board(row, column) = COMPUTER; int dummyRow, dummyColumn; Value value = chooseHumanMove(dummyRow, dummyColumn); board(row, column) = EMPTY; if (value > bestValue) { bestValue = value; bestRow = row; bestColumn = column; } } } } } return bestValue;}

197

TicTacToe::chooseHumanMoveTicTacToe::Value TicTacToe::chooseHumanMove(int& bestRow, int& bestColumn) { Value bestValue = value(); if (bestValue == UNDECIDED) { bestValue = COMPUTER_WINS; for (int row = 0; row < 3; ++row) { for (int column = 0; column < 3; ++column) { if (board(row, column) == EMPTY) { board(row, column) = HUMAN; int dummyRow, dummyColumn; Value value = chooseComputerMove(dummyRow, dummyColumn); board(row, column) = EMPTY; if (value < bestValue) { bestValue = value; bestRow = row; bestColumn = column; } } } } } return bestValue;}

198

Tic-Tac-Toeaantal aanroepen chooseComputerMove bij eerste

zet (computer begint):Maximaal: 1+9+9x8+9x8x7+ ... + 9x8x7x6x5x4x3x2x1 =

986410Stoppen als er een winnaar is =

549946Toepassen alpha-beta pruning =

16811Toepassen (maximale) transposition table =

4272

199

Tic-Tac-Toeaantal aanroepen en execution time chooseComputerMove bij eerste en derde zet (computer begint):

200

Zet 1 Zet 3

Time Moves Time Moves

TicTacSlow.cpp 2,202610 549946 0,034667 8232

TicTacAB.cpp 0,071300 16811 0,002244 450

TicTacMap.cpp 0,183925 4272 0,000028 1

Transpostions

Door zetverwisselig bereik je soms dezelfde positie.Idee: sla berekende posities op en zoek voordat je

rekent.201

TicTacMap.cppclass TicTacToe {//...private: class BoardWrapper { public: BoardWrapper(const Board& b); bool operator<(const BoardWrapper& rhs) const; private: Board board; }; class ValueAndBestMove { public: ValueAndBestMove() = default; ValueAndBestMove(Value v, int r, int c); Value value; int bestRow, bestColumn; }; map<BoardWrapper, ValueAndBestMove> boards;//...};

202

Waarom is dit nodig?

BoardWrapper is een wrapper (inpakker) voor Board.

TicTacMap.cppbool TicTacToe::BoardWrapper::operator<(const BoardWrapper& rhs)

const { for (int i = 0; i < 3; ++i) { for (int j = 0; j < 3; ++j) { if (board(i, j) != rhs.board(i, j)) { return board(i, j) < rhs.board(i, j); } } } return false;}

203

Voldoet deze implementatie aan de regels die moeten gelden voor een < operatie? a < a false a < b !(b < a) a < b && b < c a < c

TicTacMap.cppTicTacToe::Value TicTacToe::chooseComputerMove(int& bestRow,

int& bestColumn, Value alpha, Value beta) { auto itr = boards.find(BoardWrapper(board)); if (itr != boards.end()) { bestRow = itr->second.bestRow; bestColumn = itr->second.bestColumn; return itr->second.value; } Value bestValue = value(); if (bestValue == UNDECIDED) { for (int row = 0; alpha < beta && row < 3; ++row) { //... } bestValue = alpha; } boards[BoardWrapper(board)] = ValueAndBestMove(bestValue,

bestRow, bestColumn); return bestValue;} 204

TicTacMapRestrictedDepth.cppTicTacToe::Value TicTacToe::chooseComputerMove(int& bestRow,

int& bestColumn, Value alpha, Value beta, int depth) { if (depth >= 3 && depth <= MAX_DEPTH) { auto itr = boards.find(BoardWrapper(board)); if (itr != boards.end()) { bestRow = itr->second.bestRow; bestColumn = itr->second.bestColumn; return itr->second.value; } }//... Value value = chooseHumanMove(dummyRow,

dummyColumn, alpha, beta, depth + 1);//... if (depth >= 3 && depth <= MAX_DEPTH) { boards[BoardWrapper(board)] = ValueAndBestMove(

bestValue, bestRow, bestColumn); } return bestValue;}

205

Verklaar?

TicTacDetermineMaxTableDepth.cpp

206

2 3 4 5 6 7 8 90

2000400060008000

1000012000140001600018000

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

TicTacDetermineMaxTableDepth

Map sizeMoves consideredAvarage execution time (10 runs)

MAX_DEPTH

Aant

al

Exec

ution

tim

e (s

)

Debug mode

TicTacDetermineMaxTableDepth.cpp

207

Release mode

2 3 4 5 6 7 8 90

2000400060008000

1000012000140001600018000

0

0.01

0.02

0.03

0.04

0.05

0.06

0.07

TicTacDetermineMaxTableDepth

Map sizeMoves consideredAvarage execution time (10 runs)

MAX_DEPTH

Aant

al

Exec

ution

tim

e (s

)

Alternatief voor map

208

Volgorde van stellingen is niet belangrijk. Gebruik van unordered_map ligt dus meer voor de hand.

Ook een perfect hash met behulp van een array is mogelijk (en véél sneller). Idee van Remco Boom.

Doorrekenen van de hele boom duurt te lang: reken tot een bepaalde diepte en “schat” daar de waarde van de stelling.

Dilemma:schatten kost veel tijd geen tijd om diep te rekenen.schatten kost minder tijd tijd om dieper te rekenen.

Transpositiematrix weggooien na berekenen van een computerzet. Waarom?

Algoritme kan verliezen: algoritme zoals tot nu besproken bevat een BUG! Kan niet tegen zijn verlies ;-)(gevonden en hersteld door Marc Cornet)

Ingewikkelder spel

209

TicTacABLoser.cpp // place computer in losing situation t.playMove(TicTacToe::HUMAN, 0, 0); t.playMove(TicTacToe::COMPUTER, 0, 1); t.playMove(TicTacToe::HUMAN, 1, 1); printBoard(); doComputerMove();

210

---xo x

---Calculation time: 0.00114894 secMoves considered: 238Computer plays: ROW = -858993460 COLUMN = -858993460

Oplossing:Initialiseer bestRow en bestColumn met een geldige zet

voordat chooseComputerMove wordt aangeroepenAls de waarde van een stelling gelijk is aan de huidige beste

waarde kies dan die stelling

TicTacABLoser.cpp

211

Beide oplossingen zijn niet ideaal omdat computer geen tegenspel meer geeft maar “opgeeft” zodra hij verloren staat.

TicTacABLoser.cpp

212

---xo x

---Calculation time: 0.00518334 secMoves considered: 238Computer plays: ROW = 0 COLUMN = 2

---xoo x

---

214


Grafen: definities

Graph bestaat uitverzameling vertices [vur-tuh-seez] (nodes) en verzameling edges (arcs).

Edge verbind twee vertices.In een directed graph (digraph) hebben de edges een

richting.Vertex v is adjacent to w als er een edge is van v naar w.Edge heeft mogelijk cost (of weight). 215

V1

V2V3

V4

V5

4

5

117

11

6

Grafen: definities

Path is een rijtje vertices verbonden door edges.

Path length = aantal edges in path.Weighted path length = som van de costs van de edges

in path.Cycle = path van vertix naar zichzelf met lengte > 0.DAG = directed acyclic graph = directed graph zonder

cycles. 216

V1

V2V3

V4

V5

4

5

117

11

6

Grafen: toepassingenComputernetwerk (Internet)Openbaar vervoerTelefoonnetwerk

217

Voor de meeste praktischetoepassingen geldt dat het aantal

edges veel kleiner is dan allemogelijke verbindingen

= sparce graph.

Belangrijk algoritme: bepalen shortest path.

Grafen: datastructuurMatrix |V| x |V|

Elk element m[v][w] bevat de cost van de edge van v naar w. Cost = oneindig als edge niet bestaat.

Benodigde geheugen O(|V|2).Niet geschikt voor sparce graphs.

Adjacency listMaak voor elke vertex een lijstje met uitgaande edges

(adjacent vertice met de bijbehorende costs).struct Edge { Vertex* destination; int costs; };

Elke Vertex bevat een list<Edge> adjacent.Benodigde geheugen O(|E|).

218

Grafen: datastructuren

219

class Graph {public: // ...private: struct Vertex { // Vertex kan alleen gebruikt worden door // memberfuncties van Graph Vertex(const string& name); string name; struct Edge { // Edge kan alleen gebruikt worden door // memberfuncties van Graph Vertex* destination; int costs; }; list<Edge> adjacent; // ... }; map<string, Vertex*> vertexes; // vertex op naam opgeslagen static const int INF = INT_MAX; // ...};

Vertexstruct Vertex { Vertex(const string& name); void addEdge(Vertex* v, int costs); string name; struct Edge { Edge(Vertex* v, int costs); Vertex* destination; int costs; }; list<Edge> adjacent; // used for shortest-path algorithms void reset(); void printPath() const; Vertex* previous; int costs; bool isProcessed; // used for dijkstra algorithm unsigned int timesQueued; // used for negative algorithm bool isOnQueue; // used for negative algorithm unsigned int indegree; // used for acyclic algorithm};

220

VertexGraph::Vertex::Edge::Edge(Vertex* v, int costs):

destination(v), costs(costs) {}Graph::Vertex::Vertex(const string& name): name(name) { reset();}void Graph::Vertex::addEdge(Vertex* v, int costs) { adjacent.push_back(Graph::Vertex::Edge(v, costs));}void Graph::Vertex::reset() { costs = INF; previous = 0; isProcessed = isOnQueue = false; timesQueued = indegree = 0;}void Graph::Vertex::printPath() const { if (previous) { previous->printPath(); cout << " to "; } cout << name;}

221

Graphclass Graph {public: ~Graph(); void addEdge(const string& sourceName, const string& destName,

int cost); void printPath(const string& destName) const; void unweighted(const string& startName); void dijkstra(const string& startName); void negative(const string& startName); void acyclic(const string& startName);private: struct Vertex { /* … */ };// getVertex creates a Vertex when it does not exists Vertex* getVertex(const string& vertexName);// find Vertex throws an exception when the Vertex does not exists Vertex* findVertex(const string& vertexName); const Vertex* findVertex(const string& vertexName) const; void reset();

222

GraphGraph::~Graph() { for (auto& p : vertices) { delete p.second; }}void Graph::reset() { for (auto& p : vertices) { p.second->reset(); }}Graph::Vertex* Graph::getVertex(const string& vertexName) { Vertex* v = vertices[vertexName]; if (v == 0) { v = new Vertex(vertexName); vertices[vertexName] = v; } return v;}Graph::Vertex* Graph::findVertex(const string& vertexName) { auto itr = vertices.find(vertexName); if (itr == vertices.end()) throw runtime_error(vertexName + " not found"); return itr->second;}

223

Graphvoid Graph::addEdge(const string& sourceName,

const string& destName, int cost) { Vertex* v = getVertex(sourceName); Vertex* w = getVertex(destName); v->addEdge(w, cost);}void Graph::printPath(const string& destinationName) const { const Vertex* destination = findVertex(destinationName); if (destination->costs == INF) cout << destinationName << " is unreachable"; else { cout << "(Costs are: " << destination->costs << ") "; destination->printPath(); } cout << endl;}

224

Unweighted shortest path Voor elke vertex:

costs = INF Voor start vertex:

costs = 0 Voor alle vertices met costs == 0:

Voor alle adjacent vertices:if costs == INF costs = 1

Voor alle vertices met costs == 1:Voor alle adjacent vertices:

if costs == INF costs = 2 Enz...

225

Single source algoritme Uitgaande van een

start vertex wordt het kortste pad naar alle andere vertices berekend.

(Geldt voor alle SP algoritmen)

USP (Breadth-first search)

226

V2

V5

V0

V6

V3

V1

V4

USP (Breadth-first search)

227

V2

V5

V0

V6

V3

V1

V4

costs costs

costscosts

costscosts

costs

∞ ∞

∞

∞ ∞

∞

∞0

1

31

2

3

2

Unweighted shortest pathEerste keer dat costs een waarde != INF krijgt is dit

meteen de kortste afstand. Je kunt dan meteen de previous pointer goed zetten.

Volgorde van de te bezoeken vertices kan als volgt bepaald worden:Zet start vertex in een queue.Zolang queue niet leeg:

Haal vertex v uit queue.Voor alle adjacent vertices w:

Als costsw == INF.costsw = costsv + 1.Zet vertex w in de queue. 228

Unweighted shortest pathvoid Graph::unweighted(const string& startName){ reset(); Vertex* start = findVertex(startName); start->costs = 0; queue<Vertex*> q; q.push(start); while (!q.empty()) { Vertex* v = q.front(); q.pop(); for (auto& e : v->adjacent) { Vertex* w = e.destination; if (w->costs == INF) { w->costs = v->costs + 1; w->previous = v; q.push(w); } } }} 229

USP O(|E|)Orde USP

Elke Vertex wordt 1x in de queue gezet en dus ook 1x uit de queue gehaald. Inzetten en uithalen is O(1).

Elke Vertex wordt dus 1x bezocht .Bij een bezoek worden alle adjacent Edges bekeken.Voor het hele algoritme geldt dus dat elke Edge 1x wordt

bekeken O(|E|)

230

Positive-weighted shortest pathDijkstra’s algoritmeAls vertex w adjacent to vertex v is:

costsw = costsv + costsv,w als deze waarde kleiner is dan de huidige waarde van costsw

Het is nu niet meer mogelijk om de costs van elke vertex maar 1x aan te passen.

231

Positive-weighted shortest pathVolgorde van de te bezoeken vertices kan als volgt

bepaald worden:Zet start vertex in een priority_queue die laagste costs

vooraan zet.Zolang priority_queue niet leeg:

Haal vertex v uit priority_queue.Voor alle adjacent vertices w:

Als costsw > costsv + costsv,w costsw = costsv + costsv,w Zet vertex w in de priority_queue.

232

Positive-weighted shortest pathvoid Graph::dijkstra(const string& startName) { reset(); Vertex* start = findVertex(startName); start->costs = 0; auto ptrVectorGreater = [](Vertex* p, Vertex* q) { return p->costs > q->costs; }; priority_queue<Vertex*, vector<Vertex*>,

decltype(ptrVectorGreater)> pq(ptrVectorGreater); pq.push(start);

// see next page

233

Positive-weighted shortest path while (!pq.empty()) { Vertex* v = pq.top(); pq.pop(); for (auto& e: v->adjacent) { Vertex* w = e.destination; int cvw = e.costs; if (cvw < 0) { throw runtime_error("Graph has negative edges"); } if (w->costs > v->costs + cvw) { w->costs = v->costs + cvw; w->previous = v; pq.push(w); } } }}

234

Dijkstra’s algoritme

235

V2

V5

V0

V6

V3

V1

V4

6

2

5

103

2

68

4

2

4

1

Dijkstra’s algoritme

236

V2

V5

V0

V6

V3

V1

V4

costs costs

costscosts

costscosts

costs

∞ ∞

∞

∞ ∞

∞

∞7

0

7

13

6

12

2

6

2

5

103

2

68

4

2

4

1

5

91210

previous

Dijkstra’s algoritmeOptimalisatie:

Een Vertex* kan meerdere keren in de priority_queue worden geplaatst (steeds met lagere costs).

Een vertex hoeft maar 1x te worden “afgehandeld”. De eerste keer dat een Vertex* uit de priority_queue wordt gehaald worden alle adjacent vertices onderzocht.

De variabele isProcessed wordt gebruikt om aan te geven of de vertex al is afgehandeld (isProcessed == true).maak isProcessed true als Vertex* (voor het eerst) uit

de priority_queue wordt gehaald.Als isProcessed == true als Vertex* uit de priority_queue wordt gehaald, hoef je niets meer te doen.

237Vraag: Waarom moet Vertex opnieuw in de priority_queue worden geplaatst als de costs aangepast (verlaagd) zijn?

Optimalisatie while (!pq.empty()) { Vertex* v = pq.top(); pq.pop(); if (!v->isProcessed) { v->isProcessed = true; for (auto& e: v->adjacent) { Vertex* w = e.destination; int cvw = e.costs; if (cvw < 0) { throw runtime_error("Graph has negative edges"); } if (w->costs > v->costs + cvw) { w->costs = v->costs + cvw; w->previous = v; pq.push(w); } } } }}

238

Dijkstra O(|E|•log|V|)Orde (van geoptimaliseerde code):

Elke vertex wordt 1x bezocht .Daarbij worden alle adjacent vertexes bekeken en (mogelijk)

wordt de destination in de priority_queue geplaatst. Voor het hele algoritme geldt dus (worst-case) O(|E|•log|E|)

|V| < |E| < |V|2

↔ log|V| < log|E| < log|V|2

↔ log|V| < log|E| < 2•log|V|O(log|V|) < O(log|E|) < O(log|V|)↔ O(log|E|) = O(log|V|)O(|E|•log|E|)↔ O(|E|•log|V|)

239

Negative-weighted shortest pathBellman-Ford algoritmeHet is nu niet meer mogelijk om elke vertex maar 1x te

“bezoeken”.Een negative-cost cycle moet herkend worden.Telkens als costs van een vertex wordt aangepast moet

deze vertex opnieuw “bezocht” worden.Als een vertex |V| keer bezocht is, is er negative-cost

cycle aanwezig.Bellman-Ford: O(|E|•|V|)

240

Negative-weighted shortest pathZet start vertex in een queue.Zolang queue niet leeg:

Haal vertex v uit queue.Als v |V| keer in de queue heeft gestaan

rapporteer negative-cost cycle en stopVoor alle adjacent vertices w:

Als costsw > costsv + costsv,w

costsw = costsv + costsv,w

Als w niet in de queue staat:Zet vertex w in de queue.

241

Negative-weighted shortest pathHulpvariabelen in Vertex:

unsigned int timesQueuednumber of time that this Vertex is placed on the queue

bool isOnQueuethis Vertex is currently present on the queue

242

Bellman-Fordvoid Graph::negative(const string& startName) { reset(); Vertex* start = findVertex(startName); start->costs = 0; queue<Vertex*> q; q.push(start); start->isOnQueue = true; start->timesQueued += 1;

// see next page

243

Bellman-Ford while (!q.empty()) { Vertex* v = q.front(); q.pop(); v->isOnQueue = false; if (v->timesQueued > vertices.size()) { throw runtime_error("Negative cycle detected"); } for (auto& e: v->adjacent) { Vertex* w = e.destination; int cvw = e.costs; if (w->costs > v->costs + cvw) { w->costs = v->costs + cvw; w->previous = v; w->timesQueued += 1; if (!w->isOnQueue) { w->isOnQueue = true; q.push(w); } } } }}

244

Bellman-Ford

245

V2

V0

V3

V1

V4

4

6

4-3

2

4

-2

Bellman-Ford

246

V2

V0

V3

V1

V4

costs costs

costs costs

∞ ∞

∞∞5

0 5

1

6

4

6

4-3

2

4

-2

previous

costs∞43

Helder staat in de queueVaag staat niet meer in de queue

Enz: V3 = 2, V4 = 0, V1 = 4V3 = 1, V4 = -1, V1 = 3…

Acyclic shortest pathGebruik topological sort.

Ev,w V < Wbereken de indegree van elke vertex (# binnenkomende edges)Herhaal tot alle vertices in de queue staan:

Zoek vertex v met indegree == 0 en plaats v in de queueVoor alle adjacent vertices w: indegree w = indegree w + 1

De vertices in de queue zijn nu topological sorted.Bij het zoeken naar het kortste pad worden vertices in

topological order “bezocht”:Elke vertex hoeft maar 1x bezocht te worden.

Acyclic shortest path: O(|E|)247

Acyclic shortest pathvoid Graph::acyclic(const string& startName) { reset(); Vertex* start = findVertex(startName); start->costs = 0; queue<Vertex*> q; // calculate all indegrees for (auto& p : vertices) { for (auto& e : p.second->adjacent) { e.destination->indegree += 1; } } // start with vertices with indegree 0 for (auto& p : vertices) { Vertex* v = p.second; if (v->indegree == 0) { q.push(v); } }

// see next page248

Acyclic shortest path // for all vertices in queue decltype (vertices.size()) iterations; for (iterations = 0; !q.empty(); ++iterations) { Vertex* v = q.front(); q.pop(); for (auto& e: v->adjacent) { Vertex* w = e.destination; int cvw = e.costs; w->indegree -= 1; if (w->indegree == 0) { q.push(w); } if (v->costs != INF && w->costs > v->costs + cvw) { w->costs = v->costs + cvw; w->previous = v; } } } if (iterations != vertices.size()) { throw runtime_error("Graph has a cycle!"); }}

249

Acyclic shortest path

250

V2

V5

V0

V6

V3

V1

V4

6 2

5

10

68

4

2

1

2

Acyclic shortest path

251

V2

V5

V0

V6

V3

V1

V4

costs costs

costscosts

costscosts

costs

∞ ∞

∞

∞ ∞

∞

∞012

6

6 2

5

10

68

4

2

1

10

65

previous

24

3

1

02

1

ind

ind

indind

ind ind

ind1 20

00

1

10

0

210

ind = indegree

Shortest path algoritmenBreath-first

UnweightedO(|E|)

AcyclicWeighted, no cyclesO(|E|)

DijkstraWeighted, no negative edgesO(|E|•log|V|)

Bellman-FordWeightedO(|E|•|V|) 252

253

Galgje met find//...int main() { string w = "galgje"; set<string::size_type> v; do { for (string::size_type i = 0; i < w.size(); ++i) cout << (count(v.begin(), v.end(), i) ? w[i] : '.'); cout << endl << "Geef een letter: "; char c; cin >> c; auto r = w.begin(); while ((r = find(r, w.end(), c)) != w.end()) { v.insert(r - w.begin()); ++r; } } while (v.size() != w.size()); cout << w << " is geraden!" << endl; //...

254

Galgje met sets (versie 1)//...int main() { string w = "galgje"; set<char> geraden, letters; copy(w.begin(), w.end(), inserter(letters, letters.begin())); do { for (auto c: w) cout << (geraden.count(c) ? c : '.'); cout << endl << "Raad een letter: "; char c; cin >> c; geraden.insert(c); } while (!includes(geraden.begin(), geraden.end(),

letters.begin(), letters.end())); cout << w << " is geraden!" << endl; //...

255

Galgje met sets (versie 2)//...int main() { string w = "galgje"; set<char> goedGeraden, letters; copy(w.begin(), w.end(), inserter(letters, letters.begin())); do { for (auto c: w) cout << (geraden.count(c) ? c : '.'); cout << endl << "Raad een letter: "; char c; cin >> c; if (letters.count(c)) goedGeraden.insert(c); } while (goedGeraden != letters); cout << w << " is geraden!" << endl; //...

256

Galgje met strings//...int main() { string w = "galgje"; string geraden(w.length(), '.'); do { cout << geraden << endl << "Raad een letter: "; char c; cin >> c; for (string::size_type i = 0; i < w.length(); ++i) if (w[i] == c) geraden[i] = c; } while (geraden != w); cout << w << " is geraden!" << endl; //...

257

Galgje met strings en transform//...int main() { string w = "galgje"; string geraden(w.length(), '.'); do { cout << geraden << endl << "Raad een letter: "; char c; cin >> c; transform(w.begin(), w.end(), geraden.begin(),

geraden.begin(), [c](char wc, char gc) { return c == wc ? wc : gc; }); } while (geraden != w); cout << w << " is geraden!" << endl; //...

Practicum opdracht 4Wie opdracht 4b nog niet heeft

ingeleverd moet de zaal verlaten!

258

Opdracht 4 met STLstruct Freq: public map<string, int> { void init(string s) { (*this)[s] = 0; } void inc(string s) { if (count(s)) ++(*this)[s]; } void dec(string s) { if (count(s)) --(*this)[s]; }};bool second_is_not_0(Freq::value_type p) { return p.second != 0; }bool second_abs_is_gt_1(Freq::value_type p) { return abs(p.second) > 1; }int main() { Freq f; ifstream f0("keywords.txt"), f1("in1.cpp"), f2("in2.cpp"); istream_iterator<string> if0(f0), if1(f1), if2(f2), iend; for_each(if0, iend, bind(mem_fn(&Freq::init), &f, _1)); for_each(if1, iend, bind(mem_fn(&Freq::inc), &f, _1)); for_each(if2, iend, bind(mem_fn(&Freq::dec), &f, _1)); cout << any_of(f.begin(), f.end(), second_abs_is_gt_1) << endl; cout << count_if(f.begin(), f.end(), second_is_not_0) << endl; cin.get(); return 0;}

259

Opdracht 4 met lamdaint main() { map<string, int> f; ifstream f0("keywords.txt"), f1("in1.cpp"), f2("in2.cpp"); istream_iterator<string> if0(f0), if1(f1), if2(f2), iend; transform(if0, iend, inserter(f, f.end()), [](string s) { return make_pair(s, 0); }); for_each(if1, iend, [&](string w) { if (f.count(w)) ++f[w]; }); for_each(if2, iend, [&](string w) { if (f.count(w)) --f[w]; }); cout << any_of(f.cbegin(), f.cend(), [](const pair<const string, int>& p) { return abs(p.second) > 1; }) << endl; cout << count_if(f.cbegin(), f.cend(), [](const pair<const string, int>& p) { return p.second != 0; }) << endl; cin.get(); return 0;} 260

Opdracht 4 met lamdaint main() { map<string, int> f; ifstream f0("keywords.txt"), f1("in1.cpp"), f2("in2.cpp"); istream_iterator<string> if0(f0), if1(f1), if2(f2), iend; for_each(if0, iend, [&](string w) { f[w] = 0; }); for_each(if1, iend, [&](string w) { if (f.count(w)) ++f[w]; }); for_each(if2, iend, [&](string w) { if (f.count(w)) --f[w]; }); cout << any_of(f.cbegin(), f.cend(), [](const pair<const string, int>& p) { return abs(p.second) > 1; }) << endl; cout << count_if(f.cbegin(), f.cend(), [](const pair<const string, int>& p) { return p.second != 0; }) << endl; cin.get(); return 0;}

261

inhoud week 1week 2week 3week 4week 5week 6week 7

Documents