indie-nowe_mocarstwo

5/13/2018 indie-nowe_mocarstwo - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/indie-nowemocarstwo 1/30

138

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE II - 2006 /2

Osinicie przez Indie stats reionanej cz obanej poti bdzie procese niezwe praco-i czasoconn, d państwo to pozostaje nada

w cieni innc ocarstw azjatcic – Cin i Rosji.Jedna prowadzone od poczt at 90. refor

wewntrzne, zwaszcza wonornowe, sprawi,e jeo rozwój ospodarcz znacznie przspiesz,a indjsi rne sta si jedn z najatracjniejszcda zaranicznc inwestorów. Ponadto, wadze

w Dei prowadz poit acniania swojejspreacji nad sbontnente indjsi oraz

rozszerzania stref wpwów w reionie Azji Pd.-

ROZPAD SyTEmu DWuBlOkOWEgO OTWORZyłPRZED INDIAmI mOżlIWOść ODZySkANIA STATuSumOCARSTWOWEgO, PIASTOWANEgO DO Ok. POłOWy XVI W.TRADyCJA hINDuSkIEgO ImPERIum W AZJI ByłA ZAWSZEPIECZOłOWICIE PIElęgNOWANA PRZEZ SPOłECZEŃSTWOINDII, TAk ZA CZASW mONgOlSkICh INWAZJI, JAkI BRyTyJSkIEJ kOlONIZACJI. ODZySkANIE PRZEZ INDIEPEłNEJ SuWERENNOśCI (1947 R.), A NASTęPNIE ZmIANy,JAkIE ZASZły W STOSuNkACh mIęDZyNARODOWyChPO uPADku ZSRR, POZWOlIły DElhI NA PONOWNą EkSPRESJę SWOICh AmBICJI mOCARSTWOWyCh,PRZyWRCENIE PAŃSTWu NAlEżNEJ mu POZyCJI NA kONTyNENCIE AZJATyCkIm ORAZ POTęgI W śWIECIE.

DużE, WIElOETNICZNE, PRężNE EkONOmICZNIEI DEmOkRATyCZNE PAŃSTWO mOżE ZACZąć ODgRyWAć

W NADChODZąCyCh DEkADACh ISTOTNą ROlę NA ARENIEmIęDZyNARODOWEJ.

INDIE – NOWE mOCARSTWO? Katarzyna

Hołdak



139

-Wsc. i Pac, w tórCin odrwaj istotnro. Abicje eopoitczneIndii przejawiaj si równie

w deniac do stanowienia

eeonii nad Oceane Indjsioraz zrównowaenia poti Peinna morz Podniowocińsi.Dei stara si te zabezpieczdostp do źróde srowców eneretcznc, wspópracjc

w t zaresie z państwaiZatoi Persiej i Azji środowej.Równoczenie podjo onor z Paistane i Cinaio stanowienie nowej równowaisi w Azji, podwszajc swójiitarn potencja onwencjonan i nearn, .in. dziizacienieni ooperacji wojsowejz Rosj i uSA.

uznanie przez wspónot i-

dznarodow stats ocarstwoweo Indii bdzie w dej ierzezaeao od teo, ja Dei o swoje stosni z Waszntone,Peine i mosw. Zbtnie zbie-nie do uSA, tóre d do w-orzstania rosncej poti Indiicee zdstansowania Cin i Rosji,

oe wwoa powane napicia w Azji. Pozostawanie za nadapoza reiai nieproiferacjnii ontroi zbrojeń bdzie powodeobaw o indjsie abicje ne-arne, tóre o doprowadzi doonit jdroweo z Paistaneb Cinai. Dasza iitarzacja

państwa bdzie równie tworza

powan przeszod w jeo aspira-cjac do staeo iejsca w RadzieBezpieczeństwa ONZ.

ROZWJ gOSPODARCZy INDII A AmBICJE mOCARSTWOWE

Abicje ocarstwowe Indii w-rastaj z szbieo rozwoj ospo-darczeo państwa, tór zaczna

wwiera coraz wisz wpw naospodar wiatow. Indie stajsi now, wscodzc rnie,zdon do onrowania z w-soo rozwiniti ospodaraipaństw zacodnic, „azjatci t-rsai” (kore Pd., Tajwane,Sinapre, maezj) cz potcińs. W atac 1980-2002

wsaźni wzrost ospodarczeoteo raj wnosi o. 6 proc. PkB

rocznie, za w atac 2002-2005– j o. 7,5 proc. W 2006 r. praw-dopodobnie przerocz 8 proc.,a w przsz oe nawet 10 proc.

Wbór droi rozwoj ospodar-czeo przez wadze w Dei ona

zna za nian w sai caej

Azji. Zaiast adaptowa asczn w t reionie stratei oparto espoatacj taniej si roboczejoraz nisie oszt prodcji dóbrna rni zacodnie, Indie postawi na rozwój rn wewntrzneo,zwaszcza setora soweo,

wzrost wewntrznej onsp-

cji oraz inwestcje w najbardziej



140


dnaicznie rozwijajce si a-zie ospodari wiatowej – .in.eetrotecniczn, inforatczn,faracetczn, biotecnooiczn.

W onsewencji o. 30-40 proc.

roczneo wzrost PkB pocodzize wzrost pozio wdajnoci.Źróde sces eonoiczneo

Indii s dnaicznie rozwijajcesi prwatne r i przedsibior-stwa, stabin rne apitaow oraz nowoczesn, zdscpinowa-n setor nansow. W 1991 r.zainicjowano iczne refor wo-nornowe (tzw. refor preieraNarasia Rao), w wni tórcnastpio odejcie od ospodariopartej na państwowej wasno-ci, prwatzacja przedsibiorstw państwowc, redcja podatów oraz obnienie barier andowc(w t ontroi dewiz). Do in-

djsieo ste ospodarczeo wprowadzono zasad saorzdno-ci, wonej onrencji i otwarciaospodari na wiat, w t nainwestcje zaraniczne. Szborosnca asa rednia (obecnieo. 250 n osób) staa si oto-re napdow daszeo rozwoj,

rejc si nabwcz na prodo- wane towar i si. Rne indj-si jest – w porównani z rniecińsi – daeo niej sterowan centranie. Wzrost ospodarcz a ównie carater oddon i nastpje poprzez rozwój setora

soweo – oszte przeso-

weo oraz oanej przedsibior-

czoci. Dei oranicza prz todórnie pozio bezporednicinwestcji zaranicznc (stanowione zaedwie o. 0,9 proc. PkB)

w obawie przed przejcie ontro-

i nad rnie przez orporacjeidznarodowe. Atte Indii jest tae apita

dzi – od, dobrze wszta-con, znajc jz aniesi orazpotrac znaeź si na rn za-awansowanc tecnooii. Dziinie powstao przeonanie,e Indie s najepsz iejsceznaezienia taniej, ecz wsoo

wwaiowanej si roboczej,co z oei sprawio, e państwo

pasowao si na trzeci (t zaCinai i uSA) iejsc w wieciepod wzde atracjnoci inwe-stcjnej. Przciajc zaranicz-nc inwestorów, Indie powoi staj

si jedn ze wiatowc orodów tecnooicznc, a t sacoraz czciej nazwane s „drDoin krzeow”. Indjsie r i przedsibiorstwa znajdj si

w czoówce wiatowc raninów w zaresie zarzdzania oraz z powodzenie onrj na rnac

idznarodowc z podiotaiz uE cz uSA.

Wan wznaczniie pozcjiIndii w ospodarce wiatowej jestrównie deoratczn sstepaństwa, warantjc podsta-

wowe wonoci poitczne i rzd

prawa, co daje roji stabinoci



141

wewntrznej oraz stwarza perspe-tw da dofaoweo rozwoj.Cocia indjsi sste prawno-sdownicz jest w znacznej czcinieefetwn i zbiroratzowan,

zacowje on jedna – w porówna-ni z sstee cińsi – nieza-eno oraz warantje ocron

wasnoci prwatnej. Indie prze- j od brtjsic oonizatorów ówne zasad porzd prawneo,

oiwiajce rozwój prwat-nej przedsibiorczoci, zwaszczadostp przedsibiorców do rnapitaoweo. gospodara indjsastaje si coraz bardziej transparen-tna, jedna nae ie na wa-dze fat, e o. 40 proc. docodnarodoweo pocodzi z tzw. czar-neo rn, w t operacji „prania

brdnc pienidz”, co jest .in.spowodowane istnienie zbirora-

tzowanej i sorpowanej adi-nistracji w państwie. Rozbdowan rzd centran (ze wzd nafncjonowanie sste astoweo

w spoeczeństwie), rejc znacz-ne wdati na obron, pace rzd-nicze oraz obs dect pbicz-neo, pobia „dzir” w bdecie

raj (obecnie o. 10 proc. PkB).Cocia w wie dziedzinacIndie wbijaj si na prowadzenie

wród państw azjatcic,

przewszajc nieied nawetCin, czas wietnoci icospodari nadejd zapewnedopiero za ia dead.gospodara indjsa – ja

wiszo wscodzcc rnów – rozwija si bowie nie dzii wsparci ze stron państwa, eczniejao obo nieo. Państwonie nada ze zianaissteowi i reforaiadinistracjni za tepe

jej rozwoj. Sste ospodarcz jest „dawion” istnienie nadadeo, nieefetwneo setorapaństwoweo oraz powonprocese jeo prwatzacji.Przeszod stanowi równie

biroratzacja w insttcjacpaństwowc oraz restrcjneprawo prac. Ponadto ospodaraje bra refor ronej na

wsi. Prodcja rona, z tórej trzje si o. 75 proc.indjsieo spoeczeństwa, jeststerowana „rcznie” przez wadzeDei. W onsewencji ponad

jedna trzecia popacji jeponiej ranic bóstwa. mona

wic zaada, e osiniecie

przez Indie obecneo poziorozwoj ospodarczeo Cinzajie i co najniej dwiedead 1.

1) Wed wiczeń OECD, Cin przecin ospodar aerańs ooo2040 r. (wrównanie potencjaów oe nastpi j o. 2030 r.). Wówczas

PkB Cin osinie pozio 28 trionów uSD (Indii za – 14 trionów uSD).



142


Najbardziej zawaanprobee ospodari indjsiej

jest bra przeadania si owoców wzrost ospodarczeo na poprawstop ciowej spoeczeństwa oraz

bra „nowej rewocji” w setorzeprzesow. Rozwój ospodarcz jest nierównoiern, a cara-ter „wspiarsi” i oranicza si dooreonc iast-centrów tecno-oicznc, zwizanc z wsii,

wspecjaizowani aziai.Prowadzi on do szbo postpj-ceo rozwarstwienia spoeczneo– powstawania oronej przepa-ci idz boati a biedni.Cocia Indie przodj w wia-towc raninac iczb obwa-tei – iionerów (311 osób), za

wspócznni dobrobt państwa wzrós w ostatni pitnastoecio o. 71 proc., warni btowe na

terenac wiejsic ea drastcz-ne poorszeni2. Odzwierciedato .in. spade Indii na 127 iej-sce w 2005 r. (ze 124 iejsca,zajowaneo w 2004 r.) w ran-in ONZ, ierzc WsaźniRozwoj Spoeczneo ( Human

Development Index, hDI) 177

państw wiata3

. Warto t równie wsponie, e wsaźni ierte-noci noworodów cz saobójstw z przczn eonoicznc jest

w t państwie o ia, a nawetianacie raz wsz w po-równani z Cinai, Sri lan,Banadesze cz Nepae. Indie

pozostaj te daeo w te za wej

wienioni rajai jei codzio przecitn doci cia obwa-tei4. Coraz bardziej probeatcz-na staje si równie drastcznierosnca iczba osób zaaonc

wirse hIV (obecnie o. 6 nosób). Fat pobiajceo si bóstwa w indjsi spoeczeństwie jest niewtpiwie wniie bra wieopaszczznowc refor o-spodarczo-spoecznc oraz rozwo-

jowc w państwie, co jest z oeinastpstwe wsoic wdatów

wadz w Dei na rozwój potencja wojsoweo.

Nae równie zawa, e roz- wój setora soweo (rejc o. 50 proc. docod narodoweo)odbwa si oszte redcji se-tora przesoweo. Bra inwe-stcji w refor i restrtrzacj

przes spowodowa, e Indiedotcczas nie dowiadcz „nowejrewocji” w t arze ospodari.

W onsewencji nie istnieje obszar,tór w najbardziej efetwn spo-sób ób wcon niewwai-owan si robocz, zniejszajct sa iczb osób trzj-

cc si z ronictwa.

Potencjan wpw, jai ob wwrze Indie na ospodar wia-tow, jest obecnie boowan przezzbt zanit carater ic rn-. Proces otwierania si państwana wiat nastpje powoi, stopnio-

wo i jest oraniczan przez rzd



143

2) Indwidan roni zarabia o. 33 centów dziennie. Ci ronic, tór dao sizjednocz, zarabiaj o. 1 uSD dziennie. Probee na wsi s równie wacicieedc far, tórz ontroj prodcj, dopszczajc jednie do praw

bawen i r, przeznaczane nastpnie na esport. Wspócznni anafabetzna wsi (38 proc. wród czzn, 58 proc. wród obiet) nieoiwia dnocironiczej przenoszenie si do iast oraz podejowanie ta prac, d dnaicznierozwijajc si setor prwatn waa wsztaconc pracowniów.

3) Da epszeo porównania nae podrei, e w 2003 r. Indie zajowa 115iejsce w ranin hDI.

4) O. 25 proc. spoeczeństwa indjsieo nie orzsta w oóne – ze wzd na wsoie opat – z opiei edcznej. Indie nie dorównj w t zaresie taii

rajo, ja kaboda, Bira (manar), Too, Sdan, gwinea cz Brndi.

w Dei, zwaszcza poprzez iczne barier iportowe. W onsewencji dzia Indii w oban espor-cie stanowi zaedwie o. 0,8 proc.(76,2 d uSD w 2005 r.), za

w oban iporcie 1 proc.(113 d uSD w 2005 r.). Wartoiport stanowi to o. 15 proc.PkB Indii, co znacznie ontra-stje z 50 proc. dziae iport

w PkB Cin. Nae jedna pa-ita, e nisi obecnie poziointeracji ospodari indjsiejz ospodar wiatow wniaz reowania wzrost ospodarczeo

w t państwie przez setor s-ow, na tóreo prodtac opartostratei esportow (państwa

Azji Pd.-Wsc. preferj esportopart na przee przetwór-cz). Rosnc tczase poptna wiatow rn na tecnooie

inforatczne oraz inne si, waajce wiedz specjaistcznejsprawia, e w najbisz czasie

wsaźni ten oe wzrosn so-owo. Indie j sta si doodniejsce da inwestcji zaranicz-nc w bran teeoniacj-nej, bezpieczeniowej, siowej

oraz prac badawczo-rozwojowc.Ponadto otwarcie ospodari indj-siej bdzie równie zaeao od po-stpów w neocjacjac ze światowOranizacj hand. Proces acesjiIndii do WTO oe potrwa oejne5-10 at (Cin przstpi do WTO

w 2001 r.), co oznacza, e przez tenores na ic ospodar bd nao-one iczne barier ocronne.

POlITykA ZAgRANICZNA – POSZukIWANIE ROlI

W REgIONIE AZJI I NA śWIECIE

W czasac „zinej wojn”poita zaraniczna Indii ba

w dej ierze zwizana



144


ze stratei ówneo part-nera – ZSRR oraz odrwa-nie przewodniej roi w RcPaństw Niezaanaowanc.„uzaenienie” od zwizów z mosw dawao jedna Deiporedni wpw na deczje Rad

Bezpieczeństwa ONZ oraz stanowio przeciwwa da wspóprac uSA z najwisz wroie– Paistane, a tae stwarzaoepsz pozcj we wspózawod-nictwie z Cinai. Wraz z roz-pade sste dwbooweo,Indie zrewocjonizowa swoj

poit zaraniczn, tóra iaa b odtd niezaena od wieicocarstw, a równoczenie opartana wspóprac z nii. Najbardziej

widoczn przejawe tc zian bo nadanie zpenie nowej ja-oci stosno z Peine oraz

Waszntone. Jest oiwe, e

zwrot partnerstw strateicz-

Rys. 1 (źródło: Internet)

ne z uSA bdzie ia fnda-entane znacznie w indjsicdeniac do osinicia stat-s ocarstwoweo. To wanie

w 2000 r., podczas wizt pre-

zdenta Bia Cintona w Dei,stao si jasne, e adinistracjaaerańsa znaa Indie za

jedn podiot na wiecie, zdon do zdstansowania poti Cini Rosji. Niewtpiwie Indie stop-niowo odcodz od poiti nieza-anaowania na rzecz atwneosztatowania reacji z oban-i ocarstwai. Nie znacz to

jedna, e zaierzaj one zarzcit ozo. Pozcja, ja posia-da Dei w Rc, zwaszcza

w „Trzeci świecie” oraz roaidera rp państw rozwijajccsi na rónc forac idznaro-dowc (np. ONZ, WTO) jest zbt

cenna, b oa zosta tracona w wni zbtnieo zbienia douSA, Cin cz Rosji.

Zdanie Indii, istniej dwa wznacznii stats ocarstwoweo państwa w wiecie: staeiejsce w Radzie Bezpieczeństwa

ONZ oraz znanie za ocarstwonearne. Poniewa postrzea- j one siebie jao wscodzcpot wojsow, ospodarczi poitczn waaj, e nae isi odpowiednia pozcja we wspó-nocie idznarodowej. Deniedo zasiadania w ronie „wieiej

piti” wnia równie z roi ide-



145

5) Nae równie wsponie, e Indie pocz swoje zabiei o poszerzenie ronaRB ONZ z Brazi, Niecai i Japoni. Tzw. „grpa Czterec” wspónie obbjeza refor caej oranizacji, dzii tórej zsa odpowiedni pozcj do penioncró w stosnac idznarodowc. Przeciwo anddatrze Indii oponj przede wszsti Cin, za stanowiso Rosji jest dwznaczne. Pein i moswa obawiaj

si zwiszenia si os uSA na for Rad.

ra, ja Dei orwao w oresiezinowojenn w Rc Państw Niezaanaowanc oraz przeo-nania, e czonie teo reipowinno b państwo, tóre bo

ooni5

. Jednoczenie Indie swiadoe, e stae iejsce w RBONZ bdzie jednie sboizo-

wa wzrastajce wpw pań-stwa w wiecie oraz nadawa oreon presti. Do osiniciastats ocarstwoweo oniecz-ne jest bowie zsanie oso caraterze deczjn w taicinsttcjac, ja .in. WTO cz g-8.

W opinii wadz w Dei, staeczonostwo w RB ONZ bdzierównie stanowi eitizacjstats Indii jao ocarstwanearneo, tór to stats na-e si jednie „Wieiej Pitce”

(uSA, Wiea Brtania, Rosja,Cin, Francja) na oc Tratato Nierozprzestrzeniani BroniJdrowej (NPT). Poniewa Indiepozostaj poza reie nieproife-racjn, wejcie do rona stacczonów Rad pozwoiob i na

zsanie tt niejao „tni

drzwiai”.

POlITykA WOBEC„BlISkIEJ ZAgRANICy”

Od cwii wzwoenia si spod brtjsiej doinacji, Indie d

do zsania stats niewestio-nowaneo ocarstwa reionane-o, zwaszcza stanowienia swojejeeonii nad sbontnenteindjsi (rs. 1). Poita ta

wnia z poczcia zaroenia bezpieczeństwa państwa ze stron nearnc ssiadów – Paistani Cin, a tae innc pot spozareion. Odzwiercieda ona równiec zapewnienia ocron rosncej

wianie andowej Indii ze wia-te oraz bezpieczeństwa dostaw eneretcznc. Denie do ee-onii reionanej nie iao i niea jedna na ce anesji obszarów ssiednic, zwaszcza państw, tóre

powsta nied w ste secesjiz tertori indjsieo (Paistan,Banadesz), co wnia przede

wszsti z obaw o ic probe z bóstwe i przednienie. Indies zreszt niezwe zasobn

w srowce natrane obszare, stdespansja tertoriana nie opaca si

i pod wzde eonoiczn.



146


Dei znaje za swoj stre-

f wpwów ca sbontnentindjsi, zwaszcza Sri lan,Nepa, Btan oraz – ecna poranicz z reione AzjiPd.-Wsc. – Bir (manar).Nepa i Btan zwo si nawetnazwa indjsii protetorata-i, d państwo to jest waran-te ic bezpieczeństwa i rozwojospodarczeo. Dei wspiera w za-sadzie wszstie rei wojsowena sbontnencie, co daje i do-stp do zó srowców natranctc państw. Indie przpisj sobieprawo do interwencji w reionie

w przpad destabiizacji stacjioraz penienia roi arbitra w spo-

rac i onitac na t obszarze.

Poita wobec „bisiej zaranic” jest tae iernowana na wp-canie statd wpwów Cin6.

POlITykA WOBEC AZJI

Dc do zapewnienia Indiostats obanej poti ospo-darczej, wadze w Dei prowadzatwn poit wobec państw Bisieo Wscod, ZatoiPersiej oraz Azji środowej(rs. 2), anajc si ta

w szero wspóprac zwaszczaeonoiczn i wojsow. ReionZatoi a da Indii znaczenie

Rys. 2 (źródło: Internet)



147

6) Przadowo – po t, ja ró Nepa doona rozwizania paraent w 2004 r., Indie odci wszstie dostaw (zwaszcza sprzt iitarneo) do teopaństwa. W iejsce Indii pojawi si od raz Cin, tóre s odtd najwiszesportere zbrojenia do Nepa.

strateiczne ze wzd na czawarantowania nieprzerwancdostaw srowców eneretczncda dnaicznie rozwijajceosi, ecz eneroconneo (zae-

nioneo od rop naftowej) rn.Ponadto Dei jest zainteresowane wspódziaanie z państwai teoobszar w zwaczeni terrorzisasieo oraz przecwtwaninieeanc transportów z broniasoweo raenia (BmR), a taeze wzd na znaczn eiracjzarobow hindsów do rajów Zatoi Persiej.

Na Bisi Wscodzie Indie wspópracj zwaszcza z Izraeei Irane. Te-Awiw jest dri– po Rosji – dostawc sprzt woj-soweo. Wspópraca z Teeranea za zapewnia Dei – obo

dostp do ropononc zó teopaństwa – wejcie na niezweconne rni rodowoazjat-cie, zasobne dodatowo w azzien. Indie wpieraj rozbdowirańsieo port w Cabaarze,tór – w przszoci – ajnadziej worzstwa nie to

na potrzeb andowe, ae równiei wojsowe. Równoczesna wspó-

praca z Irane, Izraee i uSA jest jedna jedn z najwiszc wzwań da indjsiej poitizaranicznej i bezpieczeństwa.

Repbii rodowoazjatcie

aj da Dei tae istotne zna-czenie ze wzd na oiwoprojecji si iitarnej poza ra-nice państwa oraz podwszaniazdonoci operacjnc indjsieo

wojsa. Przadowo Indie stanowi swoj pierwsz „zewntrzn” baz wojsow w Tadistanie,co zostao zinterpretowane przezPaistan jao próba jeo or-enia na potrzeb ewentanej

wojn. Państwa Azji środowejs ponadto obszare wspóprac (zwaczanie terrorz isasie-o), ja i rwaizacji (bdowa siecirrociowc) idz Indiaia Cinai.

Reion Azji Pd.-Wsc. (rs. 3)sta si w ostatni czasie pierw-szorzdn obszare zaintereso-

wania Indii, zwaszcza ze wzdna c ocnienia swojeo sta-ts ocarstwa orsieo, doi-njceo nad Oceane Indjsi

oraz zrównowaenia poti Cinna morz Podniowocińsi.



148


Dei d do stanowienia icz-nc zwizów insttcjona-nc z państwai teo obszar,

w t stref woneo and zeStowarzszenie Narodów AzjiPd.-Wsc. (ASEAN7). Anajesi ono w bdow infrastrtr (oniacjnej, teeonia-cjnej), czcej sbontnentindjsi z t czci ontnent.Ponadto wadze w Dei zainicjo-

wa szere inicjatw dwstron-

nc, zwaszcza o caraterze woj-sow, z Sinapre, Tajandii Wietnae. Przadowo

Sinapr zsa pozwoenie naszoenie swojej arii i si po- wietrznc na tertori Indii, w zaian za co indjsa ar-nara oe orzsta z sina-prsic portów i infrastrtr

wojsowej, rozszerzajc tsa swoje wpw na morzPodniowocińsi.

Rys. 3

(źródło: Internet)



149

7) Czonai ASEAN s: Fiipin, Indonezja, maezja, Sinapr, Tajandia, Brnei, Wietna, laos, Bira i kaboda

8) uowa w tej westii zostaa popisana przez prezdenta g. W. Bsa oraz preieram. Sina w arc 2006 r.

STOSuNkI Z POTęgAmIZEWNęTRZNymI

D wpw na abicje ocar-stwowe Indii wwieraj stosni

teo państwa z uSA, tóre w ci bieeo ro e znacznej in-tensacji. W reacjac dwstron-nc istnieje nada wiee westiisporc, ównie w odniesienido aspiracji nearnc Indii(w t test jdroweo z 1998 r.)oraz poiti wspierania przez

Aeranów wadz paistańsic.mio to, oba państwa zacz

znawa siebie nawzaje za nat-ranc sojszniów i strateicz-nc partnerów. Do teo stanrzecz przcznio si zwaszcza– zawarte w dni 19 ipca 2005 r.– porozienie o wspóprac jdro-

wej da ceów cwinc, w wni

tóreo uSA zapewne znios e- baro na dostaw aerańsiejtecnooii nearnej do Indii8.

Prezdent g. W. Bs przj„obane” podejcie do aer-ańso-indjsic reacji, tórcnastpstwe a b wwindowanieIndii do stats wiatowej poti

XXI wie. Za czasów prezdentaB. Cintona, w konresie istniao

sine obb przeciwstawiajce si wspóprac ob państw ze wz-d na obaw o rozprzestrzenianieprzez Indie broni jdrowej dorajów pozostajcc równie poza

reie NPT. Na zian stanowisa w tej westii zoo si wieecznniów, wród tórc nae

wieni rosnc pot ospodar-cz i wojsow Cin, wojn z terro-rze isasi, zwieorotnie-nie nieontroowanc przepwów BmR i rodów do jej przenoszenia

w Azji Podniowej i Wscodniejoraz c zabezpieczenia stacdostaw srowców eneretczncz Zatoi Persiej, a tae trza-nia pozcji „sperocarstwa”.

Wasznton, poszjc si zdonej do efetwneo onrowa-nia (ospodarczeo, wojsoweo)

z Peine na Daei Wscodzie,znaaz j wanie w Indiac. Nic

wic dziwneo, e spraw taie, jaeneria jdrowa, badania osos,

wiana zaawansowanej tecno-oii cz obrona przeciwraietowasta si czowi arai po-rozienia o „koejnc kroac

na Drodze do Partnerstwa” obpaństw, zawarteo w 2004 r. uSA



150


i Indie podpisa równie 10-etni ad o wspóprac wojsowej,tór oe doprowadzi do zniesie-nia aerańsic oraniczeń naande wraiwi tecnooiai

iitarni z t państwe9

. W zae Wasznton, cznienie z Indii reionanej cz obanej poti doprowadzi dopowstania nowej równowai si

w Azji, acniajc równocze-nie aerańs stref wp-

wów w t reionie. Std te Aeranie s ówn ordow-niie przznania Indio staeoiejsca w Radzie BezpieczeństwaONZ oraz w g-8. D oni taedo wczenia Dei w bdowsste obron przeciwraie-towej ta, b óc ontroowa

w szersz zaresie atwno jdrow i raietow państw

azjatcic. Zaanaowanie zaDei w Inicjatw w sprawiePrzecwtwania Broni masoweoRaenia (Inicjatwa kraowsa,PSI) oiwiob uSA swobodnedziaanie na Oceanie Indjsii morz Podniowocińsi prz ciani ta podiotów doon-

jcc proiferacji z tzw. państw zbójecic.Indie, obawiajc si wzrost

poti Cin i dwznacznej poitiRosji w Azji, postrzeaj uSA jao

wiarodneo i stabineo sojsz-nia. Podzieaj one aerańsozo cia si w stosnac

idznarodowc cee obron

wotnc interesów państwa.Poniewa uSA s obecnie jednpodiote, tór – dzii swojejpotdze zbrojnej – oe doonwazian w adzie idznarodo-

w, dzie Indie szaj waciwe-o iejsca i roi da siebie, partner-stwo z Waszntone jest da nicniezwe atracjne.

Wspópraca idz uSA a In-diai nid nie bdzie iaa jed-na taieo carater, ja part-nerstwo strateiczne Waszntonz Wie Brtani, Japoni cz

Astrai. Wadze w Dei s wciprzwizane do ideaów poitiniezaanaowania, wobec cze-o bd stara si równowa

wpw wieic ocarstw na swójraj i ca reion. Niewtpiwienie pozwo one, b zbienie do

Wasznton stao si przczn

napi w stosnac z Cinaicz Rosj.

Najwisz wzwanie daindjsic abicji ocarstwo-

wc pozostaj Cin. Cocia wraz z rozpade ZSRR w sto-snac idz ob państwai

zasz fndaentane zian,odrzcajce zinowojenn jzonfrontacji, to jedna „cznnicińsi” nada rozpatrwan jestprzez Dei w ontecie zaro-eń da bezpieczeństwa państwa10.

Warto wsponie, e doonjcoejneo (po 1974 r.) test jdro-

weo w 1998 r., Indie zasadni



151

9) uSA zaierzaj sprzeda Indio saoot wieozadaniowe tp „F-16” i „F-18”

10) W atac 90. oba państwa podpisa szere porozień, sporód tórc nae wieni zwaszcza te, dotczce trzania pooj wzd atanej inii

ranicznej (1993 r.) oraz rodów bdow zafania (1996 r.)

jeo przeprowadzenie waniezaroenie ze stron Pein.Poszjc jedna swojej roi

w stosnac idznarodowc,Dei ostatecznie postawio na

wieopaszczznow wspópracz pónocn ssiade. T sa- w 2003 r. ostatecznie wco-fao si z tez o niebezpieczeństwieze stron Cin. uznao wów-czas cińs zwierzcno nadTbete, w zaian za co Peinzaaceptowa indjs anesjsistwa Sii (1975 r.) orazzadearowa netrano w sporzeindjso-paistańsi o kaszir(rs. 4). Nae podrei, e rea-cje idz Indiai a Cinai ajnada carater poitczno-wojso-

w. moiwoci w zaresie w-ian andowej oraz wspóprac ospodarczej pozostaj w zasadzie

nieworzstane, cocia ssiad- jce ze sob ospodari s najbar-dziej dnaicznie rozwijajci sirnai na wiecie.

Ociepenie na inii Dei-Peinnie oznacza jedna, e Indie nieobawiaj si j dej wspóprac

wojsowej cz raietowej idz

Cinai a Paistane, iitar-zacji Tbet, rozszerzania przez

Pein sfer wpwów na sbon-tnencie indjsi i w Azji Pd.--Wsc., a tae denia Państwaśroda do odrwania przwódczejroi w „Trzeci świecie”. Indie

s zaniepoojone cińsii wdat-ai na zbrojenia oraz acnia-nie si obecnoci wojsowej Cinna morz Podniowocińsi.Dei przerwa ponadto z Pei-ne rwaizacj o ontrat na

wdobcie rop naftowej i azzieneo oraz bdow sieci rro-ciowc na Bisi Wscodzie,

w Azji środowej cz Afrce(co oba państwa wspóprac-

j w t zaresie .in. w Srii,Birie/manarze, Sdanie).Pozostaje ono równie daeo

w te za Cinai jei codzio inicjowanie zwizów instt-cjonanc w Azji, stanowicc

doodne ana wwierania wpwna sabszc partnerów w reio-nie. Indie – w przeciwieństwie doCin – nie s .in. stron uado Wspóprac gospodarczej Azjii Pac (APEC) oraz nie bio-r dzia w Diao uE-Azja(ASEm). Warto t równie wspo-

nie o zaawansowanc roz-owac Pein z Rad Państw



152


Zatoi Persiej o tworzeni stref woneo and. Indio dao si jednie otrza stats obserwa-tora w Szanajsiej Oranizacji

Wspóprac oraz iejsce naSzcztac Azji Wscodniej (EAS)– now panazjatci for,z tóreo Cin wcz uSA.

Warto równie wsponie,e po zaacac z 11 wrzenia2001 r. oba państwa znaaz nowpaszczzn wspóprac – wa

z terrorze i isasi es-

treize. Obawiaj si one w równ stopni wpwów -zańsiej niejszoci – Indie

w kaszirze, Cin – w zacodniej

czci państwa, ja i rosncej roiPaistan w Azji środowej.

Indie nada równie now ja-o reacjo dwstronn z Ro-sj. Rozpad ZSRR woni Deiod zaenoci od mosw, cznicoba państwa równi partnerai.

W indjsic deniac do stats

Rys. 4




153

ocarstwoweo wspópraca poi-tczna, wojsowa i eneretcznaz t pot a fndaentaneznaczenie. Podobnie ja za cza-sów zinowojennc, Rosja jest

najwisz dostawc zbrojenia(o. 70 proc. iport) do Indii(zawarta w 2005 r. owa opiewana 20 d uSD), a wspópraca

wojsowa ob rajów jest niezw-e rozwinita i obejje .in.

wspóne prace badawcze i projet wojsowe (np. saoot wieozada-niowe, odzie podwodne wposaone

w broń atoow) oraz prodcjnowoczesneo sprzt. moswa,tracc si i wpw w wiecie,dostrzea w now partnerstwiestrateiczn z Dei oiwo

boowania proces rozszerzaniaprzez uSA wpwów w obszarac

wspóneo zainteresowania.

W indjsic abicjac o-carstwowc Rosja odrwarównie wan ro w zapewnie-ni bezpieczeństwa dostawosrowców eneretcznc. Indies szczeónie zainteresowane

zsanie dostp do boatczó rop naftowej i az zieneo

w Azji środowej oraz w reioniemorza kaspijsieo, a zwaszcza wczenie si w bdowane taprzez Rosjan nowe sieci przes-owe srowców. Indjsie pan eneretczne s jedna postrze-ane przez mosw jao zaroe-nie da ic wotnc interesów.

Nietóre projet, tj. azoci

Trenistan-Iran-Paistan-Indieb Trenistan-Afanistan--Paistan-Indie, bez dzia Rosji,o bowie spowodowa tratprzez ni ontroi nad trasai

przesowi w tej czci Azji,podwaajc t sa rosjspozcj w reionie. Strateicznepartnerstwo z mosw w dziedzinieenereti a ponadto zapew-nia dostaw paiwa jdroweo doindjsic eetrowni atoowc.Oba państwa posiadaj równieiczne, wspóne interes w zaresiezwaczania estreiz isasie-o, terrorz, zoranizowanejprzestpczoci oraz przet nar-otów i broni w reionie.

Poit równowaenia wpwów wieic ocarstw w Azji najepiejobrazje stosne Indii do inicjat-

w tzw. „Trójta StrateiczneoRosja-Indie-Cin”, zoszo-nej przez rosjsieo preieraJ. Priaowa w 1998 r. Zarównomoswa, ja i Pein widz w cisej

wspóprac z Dei oiwo zba-ansowania wpwów Waszntonna ontnencie. Poczenie si

przez te trz państwa oob rzeczwicie stanowi powane w-zwanie da poti uSA, b oeodbierajc Waszntonowi ro„wiatoweo eeona”. Jedna

wierzenie „Trójta” wprost w podiot, znawan przez Indieza zewntrzn cznni ajc

abicje ob azjatcic pot,




zostao codno przjte przez wa-dze w Dei. Ponadto uSA dobrzezdaj sobie spraw z onsewencjiewentaneo powstania taiejstrtr, std szbo podj

dziaania na rzecz pad inicjat- w. Nie bo to trdne, jei weźiesi pod wa iczb napi, sporów i onitów, istniejcc w stosn-ac idz Indiai a Cinaicz Cinai a Rosj. Strateia

Wasznton poea na trz- wani indwidaneo, zrónicowa-neo pod wzde zares, eczatracjneo partnerstwa z trzeaoawiani państwai z osobna,co stecznie nieoiwia jao-

wie insttcjonaizacj wspóprac idz nii.

ROlA POTENCJAłu

WOJSkOWEgOI NuklEARNEgO

W DążENIACh DO STATuSumOCARSTWOWEgO

Denie Indii do osiniciastats poti iitarnej i ne-arnej jest w pierwszej oejnoci

nastpstwe poczcia zaroenia bezpieczeństwa państwa w jeorodowis idznarodow,zarówno w najbisz otoczeni,

ja i reionie caej Azji. „Cznni wojsow” w obanc abi-cjac ocarstwowc peni rodropanow – Dei dostrzea

wa potencja iitarneo, tór

oiwia wpwanie i sztatowa-nie porzd idznarodoweozodnie ze swoii oczeiwaniaioraz pozwaa na penienie roi wa-ranta pooj w reionie.

Najwisz zaroenie da bezpieczeństwa narodoweo oraz in-teranoci tertorianej Indii pozo-staje spór z Paistane o kaszir(rs. 5) – w t oiwo ciaprzez Isaabad broni jdrowej

w ce sioweo rozwizania oni-t – oraz poita ssiada w zare-sie wspierania fndaentaistów isasic i separatstów aszir-sic w dziaaniac terrorstcz-nc przeciwo wadzo w Dei.Nie bez znaczenia w indjsiej poi-tce zbrojeń onwencjonanc i n-earnc pozostaje „cznni ciń-si” (potencja atoow, wpw na

sbontnencie indjsi cz AzjiPd.-Wsc.) oraz c stanowieniaeeonii nad Oceane Indjsi.

W ce ocnienia swojej sprea-cji wojsowej w reionie, Indie w-

bdowa baz da swoic si zbroj-nc na Wspac Niobarsic,rozdzieajcc Zato Benas

i morze Andaańsie, t wejciado Cienin maaa. ustanowi one równie swój przczóe woj-sow w Sinaprze, dzii cze

zsa oiwo projecji si w t strateiczn przesoraz doodn pnt wjcia namorze Podniowocińsie. Indie

o równie w przszoci zsa154



155

dostp do infrastrtr wojso-

wej w irańsi porcie Cabaar,co pozwoi i na zwiszanieobecnoci wojsowej w ZatoceOańsiej, w t ontro szaów esport rop naftowej z państw teo reion.

Indie zajj pierwsze iejsce

wród rajów rozwijajcc si w zaresie iport sprzt wojsoweo (o. 5,7 d uSD w 2004 r.),posiadajc 10 proc. dzia w wia-tow rn and broni11.

W ostatnic i atac wdati

11) Swój potencja wojsow Indie rozwijaj prz wspóprac z inni ocarstwai –ównie Rosj i uSA. Wprowadzi one ostatnio na stan wposaenia 2z panowanc 123 rosjsic saootów iwsic tp „mig-21-93”. Wadze w Dei zawar równie z Rosj ontrat na dostaw czoów tp „T-90/5”,eiopterów tp „kA-31”, atoowc odzi podwodnc oraz otnisowców.Oba państwa neocjj porozienie w sprawie zap przez Dei rosjsieosste antraietoweo „S300V” zieia-powietrze. Indie podpisa z Izraeeontrat na zap izraesieo sste obron przeciwraietowej „Bara-1”. W Wieiej Brtanii zapi bobowce tp „Jaar” oraz 66 saootów iwsic tp „haw”. Oczej równie na reaizacj ontrat z uSA na

dostaw 126 saootów wieozadaniowc tp „F-16” i „F-18”.

Rys. 5




156


Indii na obron ros w tepie po-nad 12-17 proc. rocznie, osiajc

w 2005 r. pozio 19,1 d uSD,co stanowi 2,5 proc. ic doco-d narodoweo. Wadze w Dei

wdraaj 30-etni pan bdow ot orsiej, ajc zawa-rantowa panowanie na OceanieIndjsi i obecno na morzPodniowocińsi. modernizji nowoczeniaj one wszstie ro-dzaje si zbrojnc. Indie posiadaj– ze wzd na onit tertoria-n z Paistane – jedn z najicz-niejszc arii wiata. Otwartptanie pozostaje oczwiciepozio jej wszoenia, zbroje-nia oraz zdonoci operacjnc.Potencja indjsic si powietrz-nc, dwrotnie przewszajc potencja paistańsi, dorównjeza pod wzde jaociow

znacznie wisz zasobo Cin.Indie posiadaj tae dodstan-sowe bobowce, zdone osintertori Państwa środa.

Od cwii doonania pierw-szej prób jdrowej w 1974 ro,Indie waaj si za ocarstwo

jdrowe, co do dzi pozostajpoza reie Tratat o nieroz-przestrzeniani broni nearnej(NPT), eitizjc ten sta-ts. Potencja atoow w poitceteo państwa peni w pierwszejoejnoci ro odstraszajc

w stosnac z nearni s-

siadai – Paistane i Cinai.

W 2005 r. indjsie inisterstwoobron przjo dotrn near-n, wed tórej Indie aj posia-da inian, ecz wiarodn potencja odstraszajc, obin

na dzie, na orz i w powietrz.Zadearowano w niej, e pań-stwo nie je jao pierwsze broni

jdrowej do zaataowania bostrzeenia przed ataie inneoraj. Indie zawsze jedna od-powiedz na aresj nearnze stron inneo podiot, prz cz ic ata zostanie sierowan ówne na spisa dnoci orazprzes przeciwnia ta, b zada ja najwisze strat. Indjsaozoa cia teo rodzaj broniprzpoina w swoic zaoeniacdotrn francs.

Indie wci rozwijaj swojezdonoci nearne, ównie prz

pooc z zaranic, zwaszczaz Rosji. Trdno jest jednoznacznieoceni stan oraz sad ic potencja- atooweo, co wnia z braocjanc danc na ten teat.Sztoosi Insttt Badań nadPooje (SIPRI) szacje, e Indieposiadaj o. 30-40 szt broni

jdrowej – w zaenoci od stanindjsic reatorów atoowc(„CIRuS”, „Drva”), iocizteo pton i strat ateriaprz prodcji owic near-nc. Warto równie wsponie,e wci istnieje wiee ontrower-sji woó westii wpw test

nearneo z 1998 r. na pozio



157

zdonoci nearnc Indii (jei t wówczas ateria pocodziz cwinc reatorów atoowc– nie b za specjanie spreparo-

wan ieszan izotopow – to

zdonoci tc nie nae oceniazbt wsoo). mio ocjanczapewnień stron indjsiej, we-stionowan jest fat posiadaniaprzez Dei broni teronearnej.

Indie pracj intenswnienad rozszerzenie asortentrodów do przenoszenia broni

jdrowej. Posiadaj one raiet baistczne rótieo i rednieozasi oraz pracj nad ic i-dzontnentan wersj (tabe-a 1). Prowadzone s równie bada-nia nad raietai wstrzeiwaniz odzi podwodnc (prora „Saaria” i „Dans”) orazz pojazd osiczneo (prora

„Srja”).

SCENARIuSZE PRZySZłOśCI

Pota w reacjac idz państwai jest ateori spoecz-n, a wic zae od znania przez

inne podiot. Ponadto a onacarater wzdn, co oznacza,e ona j orei to w od-niesieni do poti innc państw.Dodatowo, pota nie jest czdan raz na zawsze – istniejeonieczno cieo zabieaniao jej trzanie i podwszanie,

czeo onsewencj jest waa

o wadz i wpw. majc powszena wadze, nae zwróci wana fat, e na ontnencie azjat-ci istniej dwa de i espan-swne ocarstwa – Rosja i Cin,

std pojawienie si oejneo oedoprowadzi do zacwiania obec-nej równowai si w t reionie.Jej destabiizacja oe za spo-

wodowa narcanie si wcizbrojeń onwencjonanc i jdro-

wc, a t sa sztatowaniereacji idz trzea potainearni na zasadzie „wojna--poój-wojna”. Niewtpiwie Azjastaje si obszare „zatoczon”,

jei codzi o iczb podiotów dcc od stanowienia swojejstref wpwów na ontnenciei poza ni (nae w t onte-cie wieni zwaszcza Japoni,Paistan cz Iran). Poniewa aj

one znaczc dzia w rn wia-tow, niewczone, e pojawia-

jce si idz nii onit bdneatwnie oddziawa na oba-n ospodar.

Droa Indii do orwania roiocarstwowej bdzie niezwe

da i pracoconna. Państwoto nie spenia obecnie wiszociascznc rteriów, pozwaaj-cc na nadanie teo stats.Cocia rteria te zosta szta-towane przez szo reaistczn

w oresie zinowojenn, to fn-cjonj one – co czciowo prze-

wartociowane – do dzi.



T a b e l a 1

N a z w a r a k i e t y

Z a s i ę g

S t a t u s

P r i t h v i - I ( S S - 1 5 0 )

A g n i S R

o k .

1 5 0 k m

o k .

7 0 0 – 1 , 2

t y s . k m

n a w y p o s a ż e n i u i n d y j s k i e j m a r y n a r k i

w o j e n n e j , m o ż e p r z e n o s i ć g

ł o w i c e j ą d r o w e

n a w y p o s a ż e n i u s i ł z b r o j n y c h o d 2 0 0 4 r .

A g n i - I

A g n i - I I

A g n i - I I I

o k .

1 , 2 – 1 , 5

t y s . k m

o k .

2 – 2 , 5

t y s . k m

o k .

3 , 5 – 5 t y s . k m

o k . 5 - 1 0 r a k i e t , p o s i a d a j ą c y

c h s t a n o p e r a -

c y j n y o d 1 9 9 8 r .

w s t a n i e o p e r a c y j n y m o d 2 0

0 1 r o k u

o s t a t n i a p r ó b a p r o t o t y p u z l i p c a 2 0 0 6 r .

z a k o ń c z o n a n i e p o w o d z e n i e m

S t a t k i p o w i e t r z n e , z d o l n e d o

p r z e n o s z e n i a b r o n i j ą d r o w e j

Z a s i ę g

S t a t u s

M i r a g e 2 0 0 0 H V a j r a

J a g u a r I S S h a m s h e r

M i G - 2 7 F l o g g e r

S u - 3 0 K

o k . 1 , 8 – 6 , 3 t y s . k m

o k . 1 , 4 – 4 , 7 t y s . k m

o k . 8 0 0 k m

o k .

3 t y s . k m

p o s i a d a z d o l n o ś ć d o z r z u c a

n i a n u k l e a r n y c h

b o m b g r a w i t a c y j n y c h

4 e s k a d r y z d o l n e d o p r z e n o s z e n i a b r o n i

j ą d r o w e j

9 e s k a d r z d o l n y c h d o p r z e n o s z e n i a b r o n i

j ą d r o w e j

m o ż e b y ć d o s t o s o w a n y d o p

r z e n o s z e n i a

b r o n i j ą d r o w e j ; d o 2 0 2 0 r . I n d i e p l a n u j ą

u t w o r z y ć 2 0 e s k a d r t e g o t y p u s a m o l o t ó w

O p r . k h n a p o d s t a w i e : R .

S .

N o r r i s ,

W .

A r i n ,

h .

m .

k r i s t e n s e n

, J .

h a n d l e r , I n d i a ’ s n u c l e a r f o r c

e s 2 0 0 2 ,

T e B u l l e t i n o f t e A t o i c S c i e n t i s t s ,

m a r c / A p r i l 2 0 0 2 ; S I P R I y e a r b o o 2 0 0 3 ; R .

S .

N o r r i s a n d h . m

. k r i s t e n s e n ,

I n d i a ’ s n u c l e a r f o r c e s 2 0 0 5 ,

T e B u l l e t i n o f t e A t o i c S c i e n t i s t s ,

S e p t e b e r / O c t o b e r 2 0 0 5 .



Po pierwsze – znanie Indii zaocarstwo bdzie zaeao nie tood poiti uSA, tóre niewtpiwiecc czni z nic ówn potazjatc XXI wie, ecz przede

wszsti od stanowisa w tejwestii Rosji i Cin, a tae caejspoecznoci idznarodowej.Jei poita Indii bdzie zierza

w iern wspóprac i/b rwai-zacji, ecz nie onfrontacji, moswai Pein – widzc w t wasn interes – o wcz Dei do„b ocarstw” za ia dead.mniej jasne pozostaje stanowisoErop, tóra wdaje si w oóenie dostrzea narodzin noweoocarstwa w Azji Podniowej.

Po drie – wan atte,a jednoczenie przeszod, w in-djsic abicjac ocarstwo-

wc, oe sta si rosnca pota

iitarna i nearna państwa.Indie nie zostan znane za o-carstwo dopót, dopói ic poten-cja zbrojn i jdrow nie zostanpoddane pod idznarodowontro, a Dei nie o stosn-ów ze swoi atoow ssia-de – Paistane – na zasadzie

poojowej.Po trzecie – pozostawanie Indiipoza znaoit wiszoci rei-ów nieproiferacjnc i ontroizbrojeń (zwaszcza NPT) bdzierównie stanowio istotn przeszo-d w otrzani przez nie staeoiejsca w Radzie Bezpieczeństwa

ONZ, z tór wi si oreone

prawa i obowizi, a tae prze-szod w znani Indii za ocar-stwo nearne. Z tc powodów stats ocarstwow Dei oenie b znan przez wspónot

idznarodow, nawet jei Indie– ta, ja np. Niec cz Japonia– stan si ospodarcz i tecnoo-iczn pot, wwierajc istot-n wpw na sztat ospodariwiatowej.

Cocia dotcczas nie azasi aden doent odnoszc si do zaoeń indjsiej poitizewntrznej, ona zaada, eDei zaierza osin pozcjocarstwow poprzez:

• zapewnienie – nawet prz ci si iitarnej– pooj na obszarze Azji,zwaszcza w jej podniowej

i podniowo-wscodniejczci oraz wzocnienieswojej pozcji jao nieza-eneo „cznnia” w treionie;

• zacienienie partnerstwastrateiczneo z uSA,

w t rozwój wspóprac

jdrowej oraz osicznej;• trzanie strateiczneopartnerstwa z Rosj,zwaszcza w sferze wojso-

wej i eneretcznej;• rozszerzanie wspóprac

z Cinai prz jednoczes-n wpcani ic wp-

wów z Azji Pd.-Wsc.;159



• stanowienie indj-siej eeonii nadOceane Indjsioraz zrównowaenie po-ti cińsiej na morz

Podniowocińsi;• obnienie pozio napicia w stosnac z Paistaneoraz przeonanie spoecz-noci idznarodowejo nierozwizwanoci on-it o kaszir z powodpoiti wspierania przezIsaabad estreizisasieo;

• cznienie z indjsiejospodari najdnaiczniejrozwijajceo si rn

w Azji (przeonienie Cin)i na wiecie, zdoneo do

wwierania efetwneo wpw na ospodar

oban;• zapewnienie ospodarce

indjsiej nieprzerwancdostaw srowców enere-tcznc z rajów ZatoiPersiej i Azji środowejdzii ontroi szaów (orsic, dowc) ic

przes w reionie.

majc powsze na wadze,pozostaje jedna niejasne, jaro jao ocarstwo obaneIndie zaierzaj fatcznie peni

w wiecie. Trdno jest bowiedzi jednoznacznie stwierdzi, cz

Dei bdzie do do zacowania

istniejceo status quo, co obec-nie dearje, cz te do zian porzd wiatoweo, adaptjcaerańs ozo cia si.Nie wiadoo równie, cz Indie

zaierzaj oprze swoj pot napartnerstwie strateiczn z uSA,cz te na wrwani rwaizacjiidz nii a Cinai i Rosj.

Wiee obaw bdzi równie oiwo rozwoj abicji ocarstwowc w odwoani do indsieonacjonaiz, czeo onsewencjoe b odcodzenie od deora-tczneo sste w państwie.

Jei Indio da si trzab nawet zwisz obecne te-po wzrost ospodarczeo, jestprawdopodobne, e ic ospodaradorówna w przeci dwóc-trzecdziesicioeci ospodarce cińsiej,

a oe nawet przeoni j w driejpoowie XXI wie. Nae zawa-, e cocia przeian w sste-ie ospodarcz teo państwarozpocz si dopiero w 1991 r.

wraz z rozpade ZSRR (ponaddead później ni w Cinac),Indie w wie dziedzinac j w-

przedzi Państwo środa. Daszetepo ic wzrost ospodarczeo bdzie jedna zaeao od stopnia wdraania refor wonornowc, wai z decte bdetow, o-rpcj rzdnicz cz biroracj

w adinistracji państwowej oraz bóstwe spoeczn. Niezbdne

bdzie równie przspieszenie160




161

prwatzacji setora państwoweooraz rozwój infrastrtr, zwasz-cza transportowej i teeoni-acjnej. Wadze w Dei szponadto szerzej otworz ospodar-

indjs na wiat, zwiszajcpozio bezporednic inwestcjizaranicznc w raj. Indie s bo-

wie nada zaiczane do rp ra- jów rozwijajcc si, co docódnarodow w wsooci 719,8 duSD pasje je w driej dziesitcepot eonoicznc wiata.

Na ewentane zaaowanie wzrost indjsiej poti w wieciepowan wpw oe wwrze a-twno rpowań terrorstcz-nc, dziaajcc na tertoriteo państwa, a tae w ssiedniPaistanie, Banadesz orazNepa. Obaw bdzi zwaszcza

oiwo tworzenia swoisteo„ortarza terrorstczneo”,czceo rebeiantów na obsza-rze wszstic czterec państw.Powan wzwanie da Indiioe b równie zwaczenierców terrorstcznc, poco-dzcc ze Sri lani, tóre poja-

wi si ta w znacznej iczbie posce tsnai w rdni 2004 r.Ponadto Dei si zierz sitae z rosnc onite -zańso-indsi, napiciai

w spoeczn ssteie astoworaz separatze rónc czcitertori państwa (zwaszcza

stanów Da i kaszir oraz

Teanana). Dziaano estre-istów isasic, aoistów orazseparatstów oe spowodowa

bowie odpw zaraniczncinwestorów do Cin cz tzw.

„azjatcic trsów”, bez tó-rc indjsa ospodara – opartao setor sow – nie bdzie

w stanie daej si rozwija.Obranie przez uSA iern-

na partnerstwo strateicznez Indiai odzwiercieda nowtendencj w poitce Wasznton,tóra zaada onieczno wjciapoza tradcjne sojsze – z WieBrtani, Erop cz Japoni– cee sprostania zaroenioi wzwanio, stawian przez

wspóczesn wiat. Zdanie Aeranów, ctnie podziea-n przez indjsie eit, państwaeropejsie nie przejawiaj zain-

teresowania projecj swojej si poza ontnent, potencja Japoniinie wstarcz za do zabezpiecze-nia wpwów uSA w Azji Wsc.cz zbaansowania poti Cin.Deoratczne Indie s wic da

Wasznton bardzo wiarodnpartnere azjatci w wojnie

z terrorze oraz prooto-re refor deoratcznc nawiecie. Nae jedna podrei,e Dei nie zaierza wcodzi

w jaieowie stae zwizi po-itczne cz wojsowe. StrateiaIndii iernowana jest na zawie-ranie sojsz, tóre bd trwa

dopót, dopói e one w interesie



162


narodow oraz nie oraniczajstrateicznej atonoii państwa.mona wic zaada, e partner-stwo indjso-aerańsie bdziepartnerstwe „trdn”, nie te

ze wzd na aerańs poit- wobec Paistan cz indjso-irańs wspóprac eneretczn,ecz przede wszsti na strateiuSA, zierzajc do „pobicia”Rosji i Cin prz pooc Indii.Poita ta j wwoje napicia

w ronie „Wieiej Piti”, dpróba porónienia Dei, mosw oraz Pein oe neatwnieodbi si na stosnac Erop z ti państwai.

PERSPEkTyWy ROZWOJu WSPłPRACy mIęDZy uE A INDIAmI, WNIOSkI DlA

POlSkI

Zacienianie wspóprac idz Pos a Indiai, tóre j posia-daj znaczc w wiecie potencjaospodarcz i tecnooiczn,

wdaje si b istotne z pnt widzenia rozwoj posieo rn.

Jedna dwstronne reacje na inii Warszawa-Dei nie aj obecnieszans na zdnaizowanie, ponie-

wa Posa a znioe znaczenie w ospodarce wiatowej. Wobecteo powinna ona proowa

wspón poit unii Eropejsiej wobec państwa, tóre staje si po-

tn rwae da rn wspó-

notoweo. Reacje dwstronnez poszczeóni rajai czon-owsii uE wdaj si b daDei ao atracjne. Partnereda ta conneo i dnaicznie

rozwijajceo si rn oe b jednie unia jao cao. To wówczas Wspónota bdzie o-a – z jednej stron – stecznieonrowa z ospodar indj-s, a z driej – odnosi orzciz dwstronnej wian andowej.

Tczase, ja j wczeniej wsponiano, Eropa wdajesi nie dostrzea w Indiacocarstwa in statu nascendi, czeonajpowaniejsz onsewencjoe b przeranie wcio dostp do teo wscodzceorn oraz centrów nowoczesnctecnooii. Zaabsorbowanie

Wspónot wewntrzni

probeai oe spowodowa,e podpisane w 2004 r.dwstronne „Porozienieo Now StrateicznPartnerstwie” pozostanie

jednie na papierze. Najepszodzwierciedenie tej neatwnejtendencji s spadajce w ostatnic

i atac obrot andowe. uniazostaa w 2004 r. przecinita – jei codzi o ic wsoo – przezpaństwa ASEAN – Cin, Japonii kore Pd., tóre posiadaj

j 20 proc. dzia w wianiezewntrznej Indii. Nie epiejprzedstawia si równie dzia

rajów nijnc w bezporednic



163

inwestcjac zaranicznc w tpaństwie – wnosi on zaedwie o.0,3 proc.

Warto wsponie, e aointenswn pozio reacji, zwasz-

cza ospodarczc, idz uEa Indai jest nastpstwe poiti Wspónot, iernowanej narozwijanie wspóprac z Cinai.Ponadto napicia idz Brsea Dei wniaj z odienneostanowisa w wie westiac poi-ti wiatowej, zwaszcza w odnie-sieni do roi midznarodoweoTrbna karneo, konwencjiOttawsiej przeciwo ino prze-ciwpiecotn, praw czowiea,

w t prac dzieci oraz onitaszirsieo. konieczne jest ttae wsazanie indjsieo ste-reotp o Eropie. Dei postrzeaontnent eropejsi jao obszar

przecodzc ores stanacjiospodarczej, za eit eropejsie– jao oranie i inteetanie„wpaone”. Socjan („rozpas”)ode państw Stareo kontnent

jest da wadz indjsic nieo-iw do adaptacji w ic państwieoraz – ze wzd na bra ea-

stcznoci – sazan na „zaad”. W indjsic oczac uE jest aoprna poitcznie i eonoicznie,niezdona do prowadzenia spójnejpoiti zaranicznej 25 państw,a wobec teo nie posiada ona istot-neo wpw na sztat ssteidznarodoweo. Z teo powo-

d Wspónota nie jest i zapewne

jeszcze przez di czas nie bdzie waana przez Dei za obanpot (zwaszcza ospodarcz),zdon do efetwneo onrowa-nia z uSA cz Cinai. Ponadto

reacje idz Brse a Peines w Indiac znawane za para-dosane w ontecie proowaniaprzez uE na arenie idznaro-dowej praw czowiea, deoracjioraz rzdów prawa – czi dziedzin,

w tórc Państwo środa zaj- je ostanie iejsca w wiatowcraninac. Nae równie pai-ta, e Indie nie podzieaj wspó-notowej wizji tiateraiz

w stosnac idznarodowc,poszanowani prawa idznaro-doweo oraz wieostronnc inst-tcjac. W zwiz z niestabinstacj bezpieczeństwa w swoinajbisz otoczeni, prowadz

one poit „reaiz poitcz-neo”, w tórej sia jest ównnarzdzie obron wotnc inte-resów państwa. Nic wic dziwneo,e Brsea a niewieie szanse– w porównani z Waszntone– na stanie si partnere strate-iczn Indii.

To, cz Wspónota zacznie odno-si orzci z dnaicznie rozwija-

jcej si ospodari indjsiej, b-dzie zaeao od zian jej poiti

wobec Dei, zwaszcza wwaeniareacji z Peine. Na indjsirn istnieje wiee obszarów, tó-

re ob zosta z powodzenie



164


zaospodarowane przez raje nijne. Wdaje si, e w pierwszrzdzie oab to b bdowa in-djsiej infrastrtr (zwaszczasieci eneretcznc i j pitnej

wod) oraz ocrona rodowisa. W ob tc dziedzinac, bdcc„pit aciesow” strateii roz-

wojowej Indii, Wspónota posiadaznaczne dowiadczenie i szeroieoiwoci tecnooiczne.

uE oe równie zaoferowaDei szero wspóprac w dzie-dzinie tranej oraz naowej,

w t sztacenie obwatei teopaństwa na obszarze wspónoto-

w. Niezwe docodow oe b równie esport do Indii zbrojenia, wprodowaneo na obsza-rze Wspónot zwaszcza, e nie

obowizje t – ja w przpadCin – ebaro na ande broni.

Istnieje równie orone poeda wspóprac idz eropej-s a indjs aencj osiczn

we wspón badani przestrzeniosicznej. Ponadto, atracjni branai do inwestcji bezpored-nic, na tóre raje czonowsieuE j zwracaj coraz czciejswoj wa, s teeoniacja,

bezpieczenia oraz banowo.Tczase ówni obsza-

rai ooperacji ob podiotów na arenie idznarodowej osta si taie westie, ja niepro-iferacja broni asoweo raenia,rozbrojenie i ontroa zbrojeń, re-for ONZ, waa z terrorzeoraz spoeczeństwo obwatesie.



165

BIBlIOgRAFIA

• Al Qaeda: Cashing in on the Indian Bombing, J 13, 2006,<ttp://www.stratfor.co>

• Annual report 2004-2005, ministr of Defense, governent of India<ttp://od.nic.in/>

• Aston B., America’s New Strategic Partner?, Forein Affairs, J/ Ast 2006

• Basi J., Russia-China Military-Technical Cooperation: Implications

For India, A mont Jorna of te IDSA, Vo. XXIV No. 4,J 2000

• Banerjee D., India-China Relations, Institte for Peace and ConictStdies (IPCS), Peace and Conict Vo. 9 no. 1, Janar 2006

• Bis B. m., Will India steal China’s thunder?, Te InternationaEcono, Sprin, 2006

• Bora m, Indo-Russian Relations: Unfolding a New Chapter, Instittefor Peace and Conict Stdies (IPCS), Peace and Conict Vo. 9 No. 1,Janar 2006

• Carter A. B., America’s New Strategic Partner?, Forein Affairs,J/Ast 2006

• Das g., The India Model, Forein Affairs, J/Ast 2006• Donne T. Wisner m., A Global Partnership between the U.S.

and India, Aerican Enterprise Institte for Pbic Poic Researc, Asian Otoo, Ast-Septeber 2005

• Farewic D., Defending India’s Strategic Challenges, Janar 30, 2006<ttp://www.ocns.net>

• gan S, Csrobe A., India and the United States: Forging Security

Partnership?, Word Poic Jorna, Vo. XX, No. 2, Ser 2005• gan S., The Start of a Beautiful Friendship? The United States

and India, Word Poic Jorna. Vo. XX, No 1, Sprin 2003• hainan C., India: A Tale of Two Worlds, <ttp://www.ocns.net>• han y., kanna T., Can India Overtake China?, Forein Poic,

J-Ast 2003

• hrre A., heeon, Liberalism and global order: what space for would-be great powers?, Internationa Affairs, no. 1, 2006

• India - European Union <ttp://eaindia.nic.in/onose/e1.t>• India Trade Partners Europe, Overview

<ttp://www.indiaonestop.co/tradepartners/e/eoverview.t>• India, U.S.: Washington Grooms New Delhi, Jne 07, 2006

<ttp://www.stratfor.co>• India: A Regional Independence Hampered by National Interest,

Jne 07, 2006 <ttp://www.stratfor.co>

• India: a Rising Power?, Ast 18, 2004 ttp://www.pinr.co



166


• India: Dreaming on About an Iran Pipeline, Apri 18, 2006<ttp://www.stratfor.co>

• India: The Mumbai Railway Bombing and Security for Multinationals,J 13, 2006 <ttp://www.stratfor.co>

• Jaffreot C., India and the European Union: The Charade of

a Strategic Partnership, Centre for Internationa Stdies and Researc,

Paris, marc 2006 <ttp://www.ceri-sciencespo.co>• Jain R. k., India, the European Union and Asia Regionalism,

Asia-Pacic Jorna of Eu Stdies, Vo. 3 No 1-2, Winter 2005• Jeena k., India’s Failed Nepal Policy, Apri 22, 2006

<ttp://www.ocns.net>• kanwa g., Nuclear Targeting Philosophy for India, A mont Jorna

of te IDSA Vo. XXIV No. 3, Jne 2000• kazi R., US-India Nuclear Energy Cooperation, Institte for Peace and

Conict Stdies (IPCS), Peace and Conict Vo. 9 no. 1, Janar 2006

• kie S. N., India Nuclear Forces, SIPRI Project on Ncear Tecnoo and Ars Contro, Janar 2003 <ttp://project.sipri.se>

• koi A., Politics of Economic Growth in India, 1980-2005, Center for Advanced stdies of India, universit of Pennsvania, Econoic andPoitica Wee, Apri 1, 2006

• l. Venateswaran, EU-India: Strategic partnership?, Institte forPeace and Conict Stdies (IPCS), Peace and Conict, ma 4, 2006<ttp://www.ipcs.or>

• mai V.P., India’s National Security Challenges, Center for Advanced

stdies of India, universit of Pennsvania, low Institte forInternationa Poic, Ast 2004

• mian Z., A Story of Leaders, Partners, and Clients, Forein Poic InFocs, Septeber 27, 2005

• moan C. R., India and the Balance of Power, Forein Affairs, J/ Ast 2006

• Naid g.V.C., India and the Asia-Pacic Balance of Power, A mont Jorna of te IDSA Vo. XXV No. 4, J 2001

• Nair V. k., No More Ambiguity: India’s Nuclear Policy, Aerican

Forein Service Association, Forein Service Jorna, October 2002• Norris R., Arin W., kristensen h., Josa h., India’s nuclear forces

2002, Te Betin of te Atoic Scientists, marc/Apri 2002• Norris R., kristensen h., India’s nuclear forces 2005, Te Betin of

te Atoic Scientists, Septeber/October 2005• Pant h. V., The Moscow–Beijing–Delhi ‘Strategic Triangle’ An Idea

Whose Time May Never Come, Crossroads, Vo. 5, no. 2, 2005• Perdesi m. S., Deducting India’s Grand Strategy of regional hegemony

from historical and conceptual perspective, Institte for Defense and

Strateic Stdies, Sinapore, Pbication no. 76, Apri 2005



• Perovic g., Is India a Major Power?, Te Wasinton Qarter, Winter 2003-2004

• Qie J., Combating terrorism through leadership and dialogue,Eropean Institte for Asia Stdies - Te ErAsia Betin Vo. 10No.1& 2 Jan/Feb 2006

• Rananatan C. V., India-China Relations: Problems, Word Affairs

Vo. 2, Nber 2 (Apr-Jn 1998• Rppe D., U.S.-India Deal Raises NPT Questions, Report Says, goba

Secrit Newswire, Jne 29, 2006 <ttp://www.nit.or>• Saja V., Strategic Shift In Chinese Naval Strategy In Indian

Ocean, Institte for Peace and Conict Stdies, Peace and Conict Vo9. No. 1, Janar 2006

• Seti m, Ballistic Missile Defense: Implications for India, A mont Jorna of te IDSA, Vo. XXV No. 6, Septeber 2001

• San g., Retinin Strategic Stability in South Asia, Te Sot

Asian Strateic Stabiit unit (SASSu) Researc Report,Septeber 3, 2005

• Sja S. m., India’s nuclear decision, Conteporar Review,Deceber 2002

• Sja S., The realignment of India-US relations: strategic dimensions,Conteporar Review, October 1, 2005

• Sin B. k., India, Cina & te Poitics of Reionais, Institte forPeace and Conict Stdies, Peace and Conict Vo. 9 No. 1, Janar 2006

• Sin B. k., Indo-US Nuclear Deal: Visit and After, Institte for Peaceand Conict Stdies, Peace and Conict Vo. 9 No.1, Janar 2006

• Sit T., Looking for the new India, Bsiness Asia, Apri 2003• Sbraana k., Nuclear India In Global Politics, Word Affairs

Vo. 2, No. 3, J–Septeber 1998• Tei A. J., Sot Asia Seesaw: A New u.S. Poic on te Sbcontinent,

Carneie Endowent for Internationa Peace, Poic Brief No. 38,ma 2005

• The India imperative: a conversation with Robert D. Blackwill, Te

Nationa Interest, Ser 2005• U.S.-India Atomic Energy Cooperation: Strategic and Nonproliferation

Implications, Prepared Testion b Ase J. Teis Senior AssociateCarneie Endowent for Internationa Peace to te Senate ForeinReations Coittee, Apri 26, 2006

• Venateswaran l., EU-India: Strategic Partners?, Institte for Peaceand Conict Stdies, Peace and Conict Vo. 9 No. 6, Jne 2006

• Wi India stea Cina’s tnder?, Te Internationa Econo,Sprin 2006

167

indie-nowe_mocarstwo

Documents