İmalat Planlama ve Kontrol İmalat Planlama ve Kontrol Sistemi (İPKS)Sistemi (İPKS)

• İPKS; Makine,malzeme,insan ve üreticileri içeren imalat sürecinin planlanması ve kontrol edilmesi süreci

• Pazarın gereklerini karşılayacak şekilde tasarlanıp, müşterilerle ilişkiyi sağlama yeteneğine sahip olmalı

Planlama ve Kontrol Planlama ve Kontrol Sistemleri: AmaçSistemleri: Amaç

• Bireysel-örgütsel gereksinimlerin karşılanması

• en az maliyetle gerçekleştirilmesi• işgücü,makine, hammadde, ara girdi gibi

kaynakların üretimi geciktirmeyecek şekilde zamanında sağlanması

• Planlama için bilgisayar destekli etkin,bilimsel yöntemlerin geliştirilmesi

• En Güncel 2 İPK felsefesi!: MRPII ve JIT

İPKS’nin Temel İşlevleriİPKS’nin Temel İşlevleri• Kapasite ve pazarda ortaya

çıkabilecek gereksinimler için elverişli bir ortam hazırlanması

• Önceden kestirilmesi zor olan durumlara ilişkin (dinamik bir çevrede) müşteri taleplerini karşılamak: Dolayısıyla uzun dönemli müşteri ilişkilerine girilmesini sağlayıcı iletişim bağının kurulması

• Malzeme planı hazırlanarak üretimde kullanılacak malzeme miktarının zamanında ulaşmasını sağlamak

• Techizat ve benzeri araç-gerecin uygun olup olmadığının ortaya konulması

• Envanter (hammade, yarıürün, nihai ürün) kontrolunun yapılması, uygun yerlerde depolanması

• İşgücü, müşteri, tedarikçi kayıtlarının tutulması

İPKS’nin Temel İşlevleriİPKS’nin Temel İşlevleri

• Üretim etkinliklerinin şematik olarak programlanması, böylece insan ve makinelerin doğru şekilde çalışması

• İmalat işlemlerinde; fiziki, finansman ve diğer fonksiyonlarla ilgili ortaya çıkabilecek değişiklikler konusunda yöneticilere bilgi sağlamak

İPKS’nin Temel İşlevleriİPKS’nin Temel İşlevleri

Genel İmalat Planlama ve Genel İmalat Planlama ve Kontrol Sistem ŞemasıKontrol Sistem Şeması

Kaynak Planlama

Üretim Planlama

Talep Yönetimi

Ana Üretim Programı

Ayrıntılı Kapasite Planlama

Ayrıntılı Malzeme Planlama

Kapasite ve Malzeme Planlama

AtölyeSistemi

Satış Sistemi

Kısım A

Kısım C

Kısım B

Kısım A:Stratejik DüzeyKısım A:Stratejik Düzey• Üst düzey yönetim ile ilgili işlemleri

içerir.• İPK için şirketin amaçlarının

belirlendiği aşama• 4 bileşen içerir:

Kısım A: Talep YönetimiKısım A: Talep Yönetimi• Müşteri ürün taleplerinin önceden

kestirilmesi (satış kestirimleri), • Sipariş girişleri, Sipariş taahhütleri

(sipariş kontrolü), • Şirketler ve yerleşimler arası talebin

dengelenmesi ile • Talebin etkilediği işletmenin tüm

etkinliklerinin eşgüdümlenmesi işlemini içerir.

Kısım A: Üretim PlanlamasıKısım A: Üretim Planlaması• Şirketin stratejik planına üretim girdi

değeri sağlar ve aynı planda imalatın rolünü belirler.

• Üretimin planlandığı gibi gerçekleştirilmesini kontrol eder.

Kısım A: Ana Üretim Kısım A: Ana Üretim ProgramıProgramı

• Ürün imalat seçenekleri ve nihai ürünlerin neler olacağı belirlenir.

• Üretim planının toplam değerlerini girdi olarak alır.

• Nihai ürünlerin tümü için miktar ve tarih bilgilerini içerir.

Kısım A: Kaynak Planlama Kısım A: Kaynak Planlama (Arz Yönetimi)(Arz Yönetimi)

• Şimdi ve gelecekteki ürünü üretmek için gerekli kapasiteyi sağlar.

• Kısa vadede makine ve işgücü tedariki • ÜP,AÜP,MRPI,atölye,satış sistem kontrolü• Uzun vadede büyük inşaat, yatırımlar v.b

anlamındadır.• İmalat planlama ve kapasite arasındaki

dengenin sağlanması için bir temel oluşturur.

Kısım B:Taktik DüzeyKısım B:Taktik Düzey• Ayrıntılı malzeme ve kapasite planlamasını

gerçekleştirmek için gerekli sistemler kümesidir.

• AÜP ile ayrıntılı malzeme planlama doğrudan ilişkilidir.– Ürün üretimi için az sayıda üretim aşamasına

sahip firmalar bu planları geliştirmek için üretim oranları tanımlayabilirler.

– Çok değişik ürünler üreten çok aşamalı süreçlere sahip firmalarda ayrıntılı malzeme planlama MRP (Malzeme Gereksinim Planlama) adı verilen bir tanımsal yöntem kullanılarak gerçekleştirilebilir.

MRPMRP• AÜP bağlı olarak hammadde ve ara

girdilerin sağlanması ve parçaların üretimine ilişkin başlama ve tamamlama tarihlerinin programlanması işlemini yerine getirir.

• Hammadde ve yarı ürünlere ilişkin zamana bağlı (zaman evreli) planlar hazırlanmasını sağlayabilir

• Bu malzeme planı tüm yarı ürünlerin üretimi için gerekli makine ve emek miktarını hesaplamak için ayrıntılı kapasite planlama sisteminde kullanılabilir.

Kısım C: İşlemsel DüzeyKısım C: İşlemsel Düzey• Sistemin uygulanmasına ilişkindir.• Atölye kontrol sistemleri; her bir iş

merkezine ilişkin mağaza sipariş önceliklerini düzenler (öncelik sıralaması).

• JIT de tolye kontrol sistemi kullanımı gerekmez.Üretim oranları yaklaşımı yeterli.

• Satınalma Sistemleri; gerçekleşen planlanan satınalma işlemleri konusunda ayrıntılı planlama bilgileri sağlar.

JIT (Just in Time)JIT (Just in Time)• Toyota’da geliştirildi.• Büyük ölçekli yığın imalat yapan tekrarlı imalat

sürecine sahip ya da band sistemli işletmeler için uygun

• Temel amaçlar– Malzeme akışının sağlanmasında bir sonraki aşamanın

gereksinimlerini zamanında karşılamak– Minimum üretim zamanı, her türlü çalışma kaybını

önlemek– Üretilen ürünlerin alıcının ihtiyacı olduğunda eline

geçmesini sağlamak– Üretimin hedeflenen zamanda yetiştirilmesini sağlamak

JIT (tam zamanında)Temel JIT (tam zamanında)Temel AmaçlarAmaçlar

– Her aşamada stok düzeylerini en küçüklemek (emniyet)

– Yalnız ihtiyaç duyulanları ihtiyaç kadar üretmek– Taşıma bekleme zamanlarını en aza indirmek,

akımı hızlandırmak, geliş zamanını azaltmak– Ürün çeşitliliği kalite artışı sağlamak– Tüm bunlar için tedarikçilerle güçlü ilişkiler

kurmak– Sıfır Hata, – 5S, tertip,düzen,temizlik,disiplin,şeffaf

MRP II (Üretim kaynak MRP II (Üretim kaynak PlanlamaPlanlama

• ABD 1975’li yıllarda geliştirildi.• Müşteri, servis,stok kontrol modelleri

ile imalat plan, program ve kontrol yaklaşımlarını ve bunlarailişkin bilgisayar yazılımlarını birleştirdiler.

• Üretim,satış,tedarik,kaynak, gibi yalnız fiziksel değil finans gibi parasal... tüm sistemin planlanmasını kapsar.

Planlama ve Uygulama Aşamasına Ayrılmış Planlama ve Uygulama Aşamasına Ayrılmış MPRII ŞemasıMPRII Şeması

• JIT, MRP II rakip yaklaşımlar; bazı düşünürlere göre ;)!

• Planlama ve uygulama aşamasının kritik bağlantısı MRP I fonksiyonudur.

• MRP II bir planlama stratejisi• JIT bir uygulama stratejisi• MRP I; JIT ve MRP II bağlantısını

gerçekleştirir.

Hangi İPK YöntemiHangi İPK Yöntemi• İPK işlemleri; firmaların ara ve nihai

amaçlarını gerçekleştirmek için yapılır.• Değişik imalat süreçleri değişik İPK sistem

tasarımlarını ortaya çıkarır.• İPK sistemi çerçevesinde kullanılan

yöntemler de imalat sürecine bağlı olarak değişebilir.– Genel olarak imalatı 1-2 gün süren ürünler T-

Radyo için JIT– 1-2 haftada yapılabilenler (oto) için MRP– imalatı aylarca sürenler (uçak,bina) için PERT-

CPM yöntemleri kullanılması uygun olabilir.

İmalat Planlama ve Kontrol Sistemi çerçevesinde Kapasite Planlamaİmalat Planlama ve Kontrol Sistemi çerçevesinde Kapasite Planlama

İPKS UYGULAMA: İPKS UYGULAMA: İtme -Çekmeİtme -Çekme

• MRP – İtme

• JİT – Çekme (Yalın Üretim, Çevik Üretim)– Üretim oranları( tüm hücrelerde eşit)

Alt KonularAlt Konular• Stratejik Planlama (makale)• MRP I ( makale ksezen, örnek)• Atolyede tezgahlara iş atama, Üretim programı

hazırlama (MRP bazlı), Çizelgeleme, (makale )• Akışların çizelgelenmesi(bilgi, malzeme, para,

dokuman)SAP,Visio...• Bütçeleme (proje,haftalık,aylık,3 aylık,6 aylık,

yıllık, 2 yıllık,4yıllık), Nakit yönetimi.• Satış Sistem Yönetimi ve Müşteri Odaklılık• Tahmin(Uygulama)• Kalite Yönetimi(iso16000)• Tedarik zinciri Yönetimi: Planlamanın yeni

kapsamı: Uç optimizasyon, vergi yönetimi• Zincirin değersiz halkaları ve iyileştirme (makale)• Kapasite planlama (makale,makale,)• Benzetim