IL- u

_)), BirdLife® MALTA MOS

Marzu-

t t' b. eb t'\Ut a ·

~.1.~.1 illl,ii t\e\\O l'\ '

Din is-sena nahseb gejja gl'aall-bdil!!

••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

lj:: illllll Fii-Muttafa 6 tajna bidu gl'laii-Gruppi lokali. S'issa diga

gl'laqqadna tnejn minn dawn il-gruppi, u anke saru xi attivitajiet. Dettalji ta' dawn ii-Gruppi Lokali tibdew issibuhom f'pagna 9 ta' kull narga ta' dan il-magazin.

lssa nhabbrulkom bid Ia ohra, din id-darba mhux fii-Kiabb biss imma fi-MOS kollha. Min minnkom gl'landu ghajnejn ta' seqer (u 1-membri tai-Kiabb Huttaf bilfors irid ikollkom ghajnejn ta' seqer!!!) induna li f'pagna 1 sparixxiet 1-arma 1-qadima ta' I-MOS.

lssaflokdin:~ \ setibdewtarawdin: Bi?~fe" MOS M A L T A M 0 s

.. ··.··.· ..

Gnax issa i-MOS sar jisimha BirdLife Maita MOS. L-arma tagrma saret 1-istess wahda tai-Birdlife International. Din hija Gl"'aqda enormi mad-dinja li tigbor fiha ghaqdiet bhaii-MOS. Fii-Birdlife hemm ghaqdiet ikbar miii-MOS u ghaqdiet izgnar miii-MOS, ghaqdiet mhux miii-Ewropa biss imma mill-kontinenti kollha tad­

Editorjal Alibarijiet lokali Mid-Dinja Nittrumbjaw fuq lr-Russett Grii lttri Art Gallery/Poeiija Attivita Nil+"lng"'" ma' u~v ~=~rrug1'a IUU'i i h.e IVh,o~n 1 Ml

Pagna Messagg

pag 2 pag 3 pag 4 pag 5 pag 6 pag 7 pag 8-9 pag 10-11 pag 12

Bomblu lswed

+ Faccata ta' Quddiem Brimba Kbira tal-Widien (Argiope lobata- Lobed Argiope) Hawn hi! L-ikbar brimba ta' Malta, u bla dubju wanda mill­isbali ukoll. Ma tantx hija komuni. U le mhix perikoluza ... kemm tibzgliu!!

dinja. Dawn 1-gliaqdiet jal'admu flimkien u jg1'1inu Iii xulxin ghall-gid ta' 1-gnasafar u n-natura. l­MOS, le anzi 1-Birdlife Malta MOS, hija kburija li hija partner f'din i-Gnaqda kbira.

Li bdilna isimna rna jfissirx li bdilna 1-l'lidma taghna. Xorta se nibqghu naqbzu gl'lall­ambjent naturali ta' Malta! Xorta se nibqgl'lu ngl'lallmu lill-membri u lill-pubbliku dwar 1-ghasafar u dwar in-natura salvagga! Xorta se nibqghu niehdu l'lsieb ii-Kiabb Huttaf, anzi dis­sena raa nippruvaw verament inkabbruh u nsafll'luh. Tant hu hekk li anke !-magazin stess qed inkabbru.

Minn dil-liarga 1-Huttafa se jibda jkollha 12-il pagna u mhuxaktartmienja! Caw ghalissa!

Working Group Klabb Huttaf

Victor Falzon Editur

Silvana Agius, Isabella Borg, Robert Borg, Audrey Chetcuti, Norman Chetcuti, Desiree Falzon (Cer), Victor Falzon, Graziella Fenech

'\,:'5;- IL-t=luttafa - Marzu- April 1995 ~iii/.

se Nhar it-Tnejn 20 ta' Marzu

berdwocers minn tagnna, Mark Falzon u Oliver Cardona kienu qeghdin berdwodng fil-bajja ta' Santa Marija f'Kemmuna.

F'mument minnhom qasam sparat minn quddiem wiCchom gnasfur zghir. Gharfuh mill-ghajta tieghu ... jekk tista' ssejhilha ghajta! Fi kliem Mark, kienet qisha trumbetta tal-karnival!" Gt1alhekk tiskantawx li 1-g.hasfur jismu (trumpeter - Bucanetes gitl1aginea). It-trumbettier huwa ghasfur skars hafna fMalta, u rna jidhirx kull sena. Fl-Ewropa bilkemm jafu bih, ghax proprjament huwa ghasfur ta' 1-Afrika ta' Fuq. U ladarba Malta mhijiex 'il boghod hafna mix-xtut ta' 1-Afrika, dan id-daqsxejn ta' ghasfur imbaccac b'munqar hamrani kultant jitfacca

I I I I I • I I • I I • I e I • I e I e I I I I I I I I I I

SMAJTU? MAREG KTIEB TAL.---GENN DWAR IN7NATL1HAMALTIJA

"11-Flori 11 } .. Fawna ta' Nill.ita"

Jiddeskrivi l<w~zL1QQ0§peci ta' pjanti u~no.imau trha'krtf'Malta l-ispe¢tK01.2LHA mpingijin bil-

~~~f~~ipih~ijiet··6hrij ~{1~1 in ka Miktllbftiimidisa· .. esperti Miktuhb'MaUi fl~fil Kbir kwai:i daqsdih il-pagna Fih 434 pagria

• f'Malta (u jdum rna : hawn!!!) ! e iswa BISS Lm8

mii:eri!

I Issibu tixtruh minn hwienet tal-kotba, u anke min­I Nature Shop tagtma £'65 Sta Lucija, H-Belt I

·-----------------·

Marzu-

lr-Russja nolqot riserva naturali kbira, li parti sewwa minnha hija banar (marine park). b'kollox fiha ~ xi 42,000km2

, qisu xi darbtejn daqs Sqallija (jew daqs Malta xi 130 darba!!!). ~ Dan se jkun 1-ikbar marine park fi-Ewropa. Fih jinkludi 1-grupp ta' giejjer Franz Josef (li qegfldin

fi-Ocejan Artiku) u parti miii-Bahar Barents. Dawn 1-innawi, inklui il-banar, fihom flora u fawna interessanti u tipiCi tal-post.

Glial imien twil dal-post kien f'idejn il-militar, u iss kienujitniggsu partijietminnu.lmmaissasaru ~~~~~

post protett. Jekk in-Norvegja tagflmei i-istess ~~~~-.

j$ :··:~~=··- ;· rd hr :::= .. l.. . min-nana tagnha, dir-riserva gnandha fejn tikber iktar. tne u a .............. . L:: tJ I· c:. Ci. ~JJ- i d u tia·!:: ··········· .·.··

·vJH 11-Linca (Lynx- Felis lynx) hija speci ta' qattus imdaqqas selvagg.

Xi sekli ilu kant issibu mxerred fil-foresti ta' hafna miii-Ewropa. imma !-linea, bna!-lupu, kellha fama li toqtol in-nagnag, u gflaihekk in-nies kienu jonsbuha u joqtluha bl-addocc. Barra minn hekk, liafna mill­foresti fejn tliobb tgliix inqerdu.

Ilium hija wahda mill-mammiferi rari ta' 1-Ewropa. Franza wkoll kellha I-I inca fil-passat u qatluhom kollha. lssa 1-folja donnha nqalbet, 1-idejat qed jinbidlu, u qed ikun hemm iktar interess u rispett lejn il­

~ hajjaselvagga. flafna jixtiequ jerggliu jkollhom dan 1-annimal stu pend 8 f'arthom. Glialhekk fil-park tai-Vosges, kollu foresti u muntanji, il-~ Franciii qed jaraw jirnexxilhomx idafllilu 1-linca mill-gdid. ·

U~[?)~ /.·

c~~~ Bolivja hija pajjii fi­Amerka t'lsfel b'hafna muntanji (!-Andes) u foresti. Dawn il-foresti jissejliu -"cloud forest" gnax huma tant umdi miksijin cpar u shab.

F'dawn il-foresti umdi jgliixu varjeta kbira ta' annimali. Dan 1-ahhar instabet speci gdida ta' gnasfur: id­Diademed Tapaculo ( Scytalopus schulenberg1). Gliasfur igliir, daqs Ghammiel tai-Bejt, grii skur b'maskla igliira.

Bliat-tapaculos 1-olirajn, huwa gliasfur mistlii u ma tarahx malajr. Fil-fatt 1-ewwel ma ndunaw bih kien mill­glianja. Meta jitgerrex it-Tapaculo minflok itir jippreferi jidhol jigri jistahbaqalb il-liaxix niexeffl-art. .. iktar imgiba ta' gurdien milli ta' ghasfur!!

Ghall-ewwel darba fl-ltalja bejtet ic­Cikonja Sewda (Black Stork -Ciconia nigra). Par minnhom bnew bejta s-sena 1-olira fil-park naturali ta' Monte Fenera, u r1 ~bbkew11ehrbat ifrieli, J 1 o a tajru ~

ii5 b'success. -o

£

"· -

.. ·.·.·.· .. ·.· .. · ... ·.·.·.·.·.·.··.·.·.· J'ii_._ .. · ... ·· .. ·.·.·.· IL-t=luttafa - Marzu- Aprill995 N•H h•l • ~,, ·········· 1 rum ~a• Tllq~r•nt ·.·.· .. ·· ......... [§'] ........... · .. ·.··

Zmien il-passa rega' maghna. Bhalissa 1-ghasafar li jkunu qattghu x-xitwa fl­Afrika jergghu lura lejn 1-Ewropa biex ibejtu. Fi triqthom jaqsmu dezert, bahar u kull tip ta1 arnbjent. Xi whud jghaddu

c .£.., !1 II !!....,_,1\tf 1to- '11"1.1 ~~on !~"'it"'III;.,·J"'Il"lll m1nn 1.uq 1 -gzeJJ't:.llna.~. Iu, u sp.~__,_, JH.lLJ.u

jieklu u jistriehu qabel ikomplu t-titjira. Fost dawn insibu r-Russett Griz.

Bhall-bqija tal-familja ta' 1-irsieset (plural ta' russett), ir-Russett Griz huwa adattat biex jghix qrib 1-ilma- fil-fatt ibejjet fuq sigar kbar magenb ghadajjar u xmajjar. Ghandu saqajh twal biex icaflas u ghonq twil u munqar mislut biex jistad ghall-hut u xi priza ohra li jsib fl-ilma. Huwa ghasfur kbir uta' lwien cari fuq l-abjad u 1-griz, izda 1-pinen tal-gwienah huma skuri u ghalhekk meta jtir jidher x'aktarx skur.

Ir-Russett Griz ipassi mill-ahhar ta' Frar sa Mejju u minn Awwissu sa Ottubru. Gieli jidhru xi wahdiet f'xhur ohra, 1-aktar fix-xitwa. Spiss narawh fi qtajja', li fil-harifa jista' jkun fihom hafna ghexieren t'ghasafar. Jista' jitfacca kullimkien. F'xi nhawi max-xtut kemm-il darba jinzel jistrieh u jiekol, u mkejjen bhas-Salina u r­riserva ta' 1-Ghadira huma favoriti. Billi fl­Ghadira rna ssirx kacca, fa eli li tmur titpaxxa tara

Russett Griz qed itir

r-Russett jissajja fl-ilma u jistad. Tant toffri kenn din ir-riserva li xi rsieset anke qattghu xitwa shiha hemm, u s'intendi saru verament hbieb tal­membri tal-Klabb I=Iuttaf li marru jarawhom!

Ir-Russett Griz jaghtina taghlima ta' kiffin-natura kollox minsug bir-reqqa. N ghid u ahna, fir­rebbiegha r-russett ipassi kmieni iejn 1-Ewropa,

" ... titpaxxa tara r-Russett jissajja fl-ilma u jistad."

'I I I

Malti: Russett Griz Ingliz: Grey Heron Xjentifiku:Ardea cinerea

ghax 1-ghadajjar ikun fihom inqas haxix ta' l­ilma mill-bqija tas-sena. B'hekk isib il-hut aktar facilrnent u jkollu biex jitma' lill-frieh. L-ghixien tal-frieh jiddependi hafna mill-ghadd ta' hut li jsibu 1-genituri, u 1-hut huwa stess ghandu bzonnhlejjaq u pjanti ohra ta'l-ilma. Bhal dejjem, naraw li n-natura hi katina wahda: meta nbaghbsu anke rokna zghira jew neqirdu pjanta wahda, naghmlu hsara lin-natura kollha.

Illum huwa illegali (kontra l-ligi) li tispara fuq RussettGriz. Madankollu hawn hafna kaccaturi li jirragunaw li aktar mhu sabih ghasfur aktar ghandu jinqatel! Minhabba dawn in-nies bla sens eluf ta' rsieset jinqatlu kull sena, 1-aktar meta jippruvaw jinzlu jistriehu. Izda r-Russett Griz ghandu 1-vkoll hafna hbieb: il-membri tal­Klabb Hutta( li fehmu li 1-hajja jehtieg japprezzawha u mhux jeqirduha.

Mark Falzon

,....Jl.Eill~lZJ din j a wanda

Dawn it-tfal rebliu t-titlu Ambjentalist tat-Term (1-ewwel term) fil-iskema Dinja Walida. Niehdu pjacir ini:idu ngliidu li kollha huma membri tii-Kiabb i9uttaf.

Svetlana Balzan (Yr3- B'Kara APr.) Karl Farrugia (Yr6 - Dingli Pr.) Jean Noel Cutajar (Yr4- Zebbug Pr.) Michael Camilleri (Yr5 - Mellieha Pr.) Francene Camilleri (Yr4- Qaia Pr.) Michael Bonello (Yr6- St.Joseph, Rabat) Marlon Grech (Yr4 - Kercem Pr.) Edward Abdilla (Yr6 - Zurrieq B Pr.) Peter Grech (Yr3 - Stella Maris, Balzan) lan Scicluna (Yr6- De Ia Salle, Birgu) Charles Cuschieri (Yr6- Gliargliur Pr.)

KOMPETIZZ.JONI POSTER Dawn huma t-tfalli liadu premju fii-Kompetizzjoni biex ipingu poster dwar ii-Pitirross. Din kienet attivita olira f!-iskema Dinja Walida.

Leanne Borg (Gzira Pr.) Daniela Mallia (San Gwann A Pr.) Lee Anne Bondin (Sta.LuCija/Tarxien B Pr.) Elaine Buckwell (Zabbar B Pr.) Luella Lee Beck (St.Joseph, Sliema) Aldo Busuttil (GDespott JL, Verdala) Nadine Briffa (GDiacono JL, Zejtun)

Gl'landkom xi idejat gl'laii-Huttafa? Gf'landkom xi cajta tajba, xi logf'lba interessanti, xi poei:ija dwar in-natura li ktibtu intom? Hemm xi l'laga li tixtiequ tistaqsu lill­esperti tagl'lna? lktbulna f'dan 1-indirizz:

Editur 11-Muttafa Klabb ftuttaf

Birdlife Malta MOS POBox 498

Valletta CMR 01

Ghaiiz Editur, Nibda billinghidlek unirringazzjak tal-maga:iin ta' kuH xahrejn Il­Muttafa. Gentilment nitolbok ftit spazju fil­gurnal tieghek. Nixtieqek twegibni ghal dawn il-mistoqsijiet dwar 1-ghasfur ta' San Martin: 1) L-ghasfurta' SanMartin fejn jibni 1-bejta tieghu? 2) Dan it-tip ta' ghasfur x'jiekol? 3) Kif jintgharfu n-nisa mill-irgiel? 4) Xi kemm tbid bajd il-mara? Grazzi

Stephanie Darmanin Gzira

Ghazi.Za Stephanie, Grazzi ta' 1-ittra tieghek. Nigu malajr gt1ar­risposti li ghandek bzonn: 1) L-Ghasfur ta' San Martin (kingfisher) ibejjet f'hofor li jhaffer fir-ramel fi gnub ix-xmajjar. Il­hofor ikunu mimdudin mhux weqfin (ara 1-istampa). r:

-·~~~~l?~A'&

(ijfjj~-:~~~·.·-~-------_·:·---._·f!

~

~-"' 2) f=Iut zghir mix-xmajjar.

3) Is-sessi f'dan 1-ghasfur ghandhom 1-istess kulur u 1-istess daqs. 4) Minn 5 sa7 bajdiet. Naturalment hemm hafna iktar x'tg:hid dwar 1-Ghasfur ta' San Martin. Jekk taqbez qabza san­Nature Shop taghna/ ghandek issib kemm trid taghrif. B'kumbinazzjoni ftit tal-gimghat ohra se nagntu bidu ghal kampanja gdida, u 1-ghasfur perCimes se jkun ... hekk hu, sehibna ta' San Martin!!

L-Editur

IL-fluttafa - Marzu- April 1995

Dil-poezija sabha f'gazzetta Josef Sapiano, membru li jghix il-Kanada, u baghathielna. Kellhom bzonn il-kaccaturi kollha tigrilhom 1-istess nag a ...

A Hunter's Poem

A hunter shot at ajlock of geese That flew within hJs reach. Two were stopp~i{ in their rapid flight And feU on th.~ $'i1.tldy beach. The male bi1JftJa)!at the water's edge And just bef.Q~i! he died, He faintly ~itiied to his wounded mate And she di§j.gged herself to his side. She bent ~r,r· ~~if# fl:fl;4 c_r()ift~:ed to him In a way(},.i~ti';~~~'f(! iind wild,

~~r:::!~f::e:!:~7d:~:CtiJf .mate

Then co~i/riiti hjtrlfiN¥4 her broken wing And grlspzng wiiiJ1ltiiihg1Jr~ath, / / · ·· She lald 1:f¢tjh~44 agi#i}~fhis breast, A feeble li'Qitk ;;~(hen deii,h. .· This storylis tip'¢; {}J()ugh crudely told. I was the man ~tJ ~~i~ case. I stood knee-dl}jip #J. *!Jow and cold And the hot tears i:Jil/rned my face. I buried the bii';d$ihih~iand where they lay, Wrapped in my h~nttizg coat, And I threw mj/gun ilnd belt in the bay, When I crossed in the open boat Hunters will call me a right poor sport And scoff at the thing I did, But that day something broke in my heart; And shoot again? God forbid!

Lemuel T Ward

Kemmrma Me rill

Alma tal-Klabb I=Iuttaf se mmorru nduqu ftit mill­gmiel, mill-kwiet u min-natura ta' Kemmuna, lihija 1-ikbar santwarju ta' 1-ghasafar li ghandna f'pajjizna. Ejjew intom u hajru anke lill-genituri taghkom jigu. Naghmlu gurnata man-natura, u nigu lura f'xi hin waranofsinhar. Waqtlinkunuhenun,narawukollkif isir ir-ringing tal-ghasafar. Inzuru wkoll riserva naturaligdida lil-BirdLife MOSqed tohloq fuq din il­gzira magika.

Gibu maghkom: • tromba u gwida gnat-tajr jekk ghandkom • x'tieklu u x'tixorbu • xi haga ghal raskom jekk taraw xi gurnata xemx Iggibux imbarazz zejjed, u uzaw basket li jintlibes fuq id-dahar - b'hekk tkunu iktar

. ;;~. komdi u jdejkom ikunu nielsa

Il-harga ghall-Kemmuna saret ghall-Klabb haga ta' kull sena. U hafna huma 1-membri li jkunu qed jistennewha. Ghalhekk flok harga wahda se naghmlu tnejn, u hawn huma d-dati u d-dettalji:

Marga A: Il-Gimgha 21 April 1995 Marga B: Is-Sibt 22 April1995 Prezz: Lm1.25 kull persuna

Aktar dettalji lil min japplika

'·· ~~~~1-taht it-8 snin irid jigi xi hadd kbir maghho~J ~ inhabb~-~i~~~~orrub'lanc~ (u m~~; b'aircraft carrier!!) in-numru ta' nies huwa limitat.

Ghalhekk jekk tithajjar tigi importanti li timla 1-applikazzjoni t'hawn taht u tibghatha flimkien ~mal-flus malajr kemrn tista' biex rna jiddispjadkx!! Nizzel numru tat-telefon biex nikkuntattjawk:

Nixtieq nigi gball-barga ta 'Kemmuna!! Jekkjogligbok gliaddili aktar dettalji.

Isen1: --------------------------------­Indirizz: --------------------------·-----------------

Tel: ------------------------------------- -----Ma' din 1-applikazzjoni qed nibghat cekk!bolli mhux uzati b'valur ta' Lm

---Kemm D lbghat Iii: .. gejjin nies? Harga Kemmuna Klabb Huttaf Birdlife MOS POBox498 Valletta CMR o·1

Cekkijiel pagabbli !i! Birdlife Malta MO~;

IL-Fiuttafa - Marzu -April 1995

Membri ta!-Grupp Loka!i Rabat-Attard waqt attivita fii-Buskett

RABAT-ATTARD Ko-ordinaturi: Audrey Chetcuti u Norman Chetcuti Leaders ohrajn: Isabella Borg, Graziella Fenech, Marija Fenech, Justin Vassallo. NAXXAR Ko-ordinaturi: Mark Falzon u Silvana Agius Leaders ohrajn: Jason Aloisio, Robert Borg, Caldon Mercieca, Rosierre Mercieca, Konrad Pizzuto.

Dis-sena bhas-snin 1-ohrajn se ssir il-Green Week.

Dis-sena bhas-snin l-ohrajn il-Bird.Life MOS se jkollha stand.

Disusena MHUX bhas-snin lmohrajn il-KLABB HUTTAF

ha jkollna stand ghalina!!! Mela 1-ii~ken cans li jkollkom

ejjew sibuna n-Naxxar. Id-dati huma mid-19 sat-23 April.

'inhi •

EKOLOGIJA ??? • • •

Ekologija hija 1-istudju ta' kif 1-annimali u 1-pjanti jgnixu flimkien

fl-ambjent naturali taghhom. Suggett interessanti hafna.,. I

B'75c biss jasallek id-dar bil-posta l-ktieb il-gdid"EKOLOGIJA"

-~~

.. ~ '" ) tad-ditta Ladybird,

I maqlub ghall-Malti ' u bil-kulur.

Minn hwienet ohra se ssibu 95c, u naturalment trid tmur int tixtrih. Arma nibaghtuhulek b'xejn id-dar!! Imla fotokopja tal-formola t'hawn taht (tqattax il-magazin) u ibghathielna.

_........-----. ~~ .,........-Din 1-offerta"' ~-·,~<~ - ·

gtlall-membri · · . \ . ~\ , V' ~

tai-Kiabb Huttaf 1

<,r~ .. ,.··\,. ·, ~~J,, BISS!! ~~ .k ~c ;./-h.-- ............... "0 {"'"- ................. ;;-.... -..... ~ ..........

1 ·· ·.·•· i£ixtieq tjt*trlld~Jfeb it-gdid I ·.·... . . . . lffllrt{))ll/IJXGllll/d . . .

I Qedilibghatlek:tS¢(k9llilcekk/postai.ol'cte.t)Je~k I jogfi~bokibghatlikopfa malajrkemmtista'l!! I 1.. Jisimni: ___ ......__...,.___,,.,...,.-..,.___..,._,..,:....,. I I L4ndirizz tieghi:

I •....... I . . . ······. . ·.· .· .. 1 M ..••..... e .•.•.. l)J.••·.b.·.···•.•.e ... rs···h·b.••·.i .. p.···l~ ===~· r ..... num er' __ .........,......_......._ ....... I IbghatJil· I KlabbHutfaf I Birdtife Malta MOS

I I I I I I I I

I POBox498ValleUa CMR01 I

L ... ~~]~ ~~!lr~~!.!.~~!!.~t?!·z.!!···~ _ J

.... "\.',

\'*fi ~/lt .............. ·.·.···

Minn dil-f'larga nibdew sensiela ta' intervisti. Audrey Chetcuti titkellem rna' nies different! tal-Bird life Malta MOS, li jkellmuna dwar is-sehem tagf'lhom fl-ghaqda.

ol' ....... ,.,.,..,. jew forsi si4r:Jtu gi:Jasfur

OS? Tafu l-gi:Jr-sfur?

Hemrn xi periklu gflalija jekk insib gflasfur ferut? Jekk issib gliasfur ferut trid f'xi kazijiet toqgnod attentminn munqarujewinkellasaqajh. L-irsieset u 1-agretti gnandhom munqar qisu xabla u 1-gawwi u c-cief jigdmu nafna. lt-tajrtal-priza, bnal isqra, bagndan u kuccard, gnandhom saqajhom bi dwiefer jaqtgliu u jniggzu nafna. Dawn fin­natural juzawhom biex jiggranfaw il-priza li jaqbdu. Meta ssibu xi gflasfur minn dawn oqogfldu attenti flafna.

Meta nsib gl'lasfur ferut, x'gl'landi nagl'lmell­c-:Jwel? Meta ssib gflasfur ferut 1-ewwel ma gflandek tagflmel huwa li toqgflod attent li dan majweggax lilek. Poggi 1-gflastur go kaxxa jew inkella go basket (mhux f'guva jew gagga). Jekk ikollok xi gazzetta jew carruta gflamilha tafltu. Minn issa

'I quddiem flalli 1-gflasfur fil-kaxxa gflad-dlam u gflall-kwiet. Dejjem flallilu n-nifs. Malajr kemm

Mhix 1-ewwel darba li 1-gflastur ikollu jigi operat

jista' jkun cempel liii-Birdlife MOS (tel: 230684 jew 250229) jew inkella lili (tel: 233321 ).

X'gl'landi nitimgl'lu, u kemm gflandi nagl'ltih ilma? Xejn! Tippruvax tagflti ikel jew xorb lill-gflasfur, gflax ~lsta' tagflmillu flsara aktar minn gid.

Malli jasal gflandek gflasfur ferut, x'inhi 1-ewwel gliajnuna li tagfltih?

"'

Malli jasal gnasfur gflandi 1-ewwel ma nagflmel huwa li nieflu d-dettalji kollha necessarji. Nara f'liema stat jinsab u jekk ikollu bzonn il-"first aid" nibda minn hemm. Dejjem inn alii 1-gflasfur jikkalma mix-xokk li jkollu fuqu qabel nagflmel aktar interventi bflal infaxxar, gibs, splints ecc.

L-gl'lasafar mhux kollha jieklu lmistess ikel, inti x'taglimel biex titmagl'lhom? Hemm gflasafar li jeieklu zrieragfl, onrajn Iaflam, nutjewinsetti, rettili ecc. Minflabba f'hekk anna nkunu rridu nzommu flazna tajba ta' varjeta ta' ike I. Barra minn hekk

IL-I=tuttafa - Marzu- April 1995

Imn'Aila .jk~.ml..\ nies

b'hall-Mak:S gna\ina!

ikollna ike I artificjali. lmportanti liafna li minbarra 1-ikel normali taglihom, jingliataw il-vitamini. Dawn ukoll skond 1-ispeci. Ike! liaj u qrib in­natura huwa importanti gliall-aliliar granet qabel intajjar 1-gliasfur.

Sa rna jfiq i-gnasfur, fejn izzommu? Sakemm 1-gflasfur ifiq, gliandi postijiet apposta fejn dawn jinzammu. L-ambjent fejn jini:ammu huwa skond 1-ispeci. lmportanti dejjem li fejn jini:ammu jkun nadif u spai:jui:.

Jekk 1-gflasfur idum flafna gflandek, majkunx batut biex itir? Normalment jien ma nzommx gflasafar aktar milli jkun hemm bi:onn. Biex gliasfur ma jkollux problemi metajigi biexjinlieles fl-ambjent naturali tiegnu, anna noqoglidu 'I bogliod minnu kemm nistgliu. Jarana biss waqt it-tindif u gliall-ikel, biex ma tantx jidra 1-prei:enza tal-bniedem. Dawn humaannimali selvaggi, mhux pets. Qabeljintelaq gliasfur jitpogga f'post kbir biex iliaddem il­gwienali.

X'isir meta 1-gnasfur ikun fieq gflal kollox? Meta gliasfur ifiq gnal kollox u jkun fi stat li jista' jintelaq, jibdew isiru arrangamenti melitiega. I ni:idulu fl-ikel u nitilquh f'post akbar biex jaglimel ftit "exercise". Meta dan 1-istadju jgnaddi minnu, 1-gliasfur jitpogga f'kaxxa u jittielied fl-ambjent naturali tiegflu: x'uliud lidejn il-baliar, oflrajn qrib is-sigar. Olirajn neflduhom fir-riserva ta' 1-Gnadira jew ls-Simar. lkun hemm xi gflasafar li jintbagfltu wkoll barra minn Malta, minn fejn jintelqu.

: Dettalji tal-mernbru 1-gdid :

I lsem: I

: lndirizz: :

I I I I

: Tel: Datatat·tW~Iid: :

I Dettalji tieghi I I I 11sem: 1 : Membership number: ] I I I Ma' dil-formola gfiandek issib cekkipostal order/bolli mhux II

uzati b'valur ta' Lm1.

~-----------------~

"\.,

1995 - IL-I=Iuttafa ;;.j ,

8 :·~

.......... ·· .. Pi~:x~~ina tgfli~ .!9q ~:~Ii !~: ~ar j .• t:~alta:r)1Pf9~~ f'~~~~a ~tlHitiP~~I:iq~JJ~•~•JI: •• gurn~ta 6i.l§le·~fida·· Jl'l~fe~··'i~V(ilippassi~g.~ rninn t~.rf .• ··.sa ta.rf ta' wajer ofl~.Qn l.i .g~andh.a ma~.butma'~leqba. ~u111pa~uana9~, nb .. ieb

xejn.~~ L.lll;pnedf!li~ rnanistgnux .· lnzomrnuhom llsiera~

Gnaliex I-anni mali iva? Gnaliex 1-annimali iva? ;,::::::::::\; t·'·,~~ :;~i ~!! i ;~:::::::: iit I~ ,,,,, ;;::::il ::r·,::~ i! rr,.t ,:~:::1.1 !i i \:i' :;::;;:\.