ikt sahəsində əsas istiqamətlər və iş imkanları
DESCRIPTION
İKT sahəsində əsas istiqamətlər, iş imkanları, beynəlxalq sertifikatlar, nümunə karyera planları, məsləhətlərTRANSCRIPT
Ramin Orucov
İKT sahəsində əsas istiqamətlər və iş imkanları
29 Oktyabr 2011
? İKT sahəsi çox genişdi, hansı sahəyə yönəlim?
Məzun olduqdan necə iş tapacam?
İş üçün hansı bilik və bacarıqlar tələb olunur?
İşə düzəlmək üçün təcrübə lazımdır, təcrübə yığmaq üçün isə işləmək lazımdır, bəs mən nə edim???
Seminar planı
1Əsas istiqamətlər 2Sertifikatlar 3İş imkanları 4Məsləhətlər
İKT üzrə əsas istiqamətlər1
İKT üzrə əsas istiqamətlər
Proqramlaşdırma
Texniki dəstək Əməliyyat sistemləri
Verilənlər bazası
İnfo
rmas
iya
Kom
mun
ikas
iya
Texn
olog
iyal
arı
Şəbəkə texnologiyaları Dizayn, reklam və s.
Layihələrin idarəsi Digər işlər
Proqramlaşdırma
Proq
ram
laşd
ırma • Tətbiqi proqramlaşdırma
• Web proqramlaşdırma• Verilənlər bazası
proqramlaşdırması• Mobil proqramlaşdırma• Sistem proqramlaşdırma• Şəbəkə proqramlaşdırma
Proq
ram
laşd
ırma
Windows ƏS-də işləyən qrafik proqramlar nəzərdə tutulur.Çox vaxt VB ilə əlaqəli olur.Əsas texnologiyalar:
• Delphi• .NET (C#, VB.NET və s.)
Tətbiqi proqramlaşdırma
Proq
ram
laşd
ırma
İnternet və ya intranetdə işləyən proqramlarÇox vaxt VB ilə əlaqəli olur.Əsas texnologiyalar:• PHP• .NET (C# və ya VB.NET + ASP.NET)• Java (Servlet, JSP, JSF və s.)• Perl• Python
Web proqramlaşdırma
Proq
ram
laşd
ırma
VB daxilində işləyən proqramlarƏsas texnologiyalar:• SQL• Oracle PL/SQL• MS SQL Server T-SQL• PostgreSQL üçün pgSQL• MySQL 5/6 üçün stored proced.
Verilənlər bazası proq.
Proq
ram
laşd
ırma
Əsas texnologiyalar:• Java Micro Edition• Android - Java• Apple iOS – Objective C• Windows Phone 7 - .NET• Symbian C++ • Linux əsaslı – C,C++ və s.
Mobil proqramlaşdırma
Proq
ram
laşd
ırma
Windows, Linux, Unix və s.əməliyyat sistemləri üçün xüsusi proqramlar (Sistem proqramları, drayver və s.)Əsas istifadə olunan texnologiyalar:• C• C++• Assembler
Sistem proqramlaşdırma
Proq
ram
laşd
ırma
Şəbəkə üzərində xüsusi proqramlar:• Web server və klient proqramları• Chat server və klient proqramları• Xüsusi protokolların hazırlanması
Əsas istifadə olunan texnologiyalar:• C/C++• Java• .NET (C#, VB.NET, C++.NET)• Delphi
Şəbəkə proqramlaşdırma
Verilənlər bazası
Veril
ənlə
r baz
ası
İstənilən informasiya sisteminin ən vacib komponentlərindən biri verilənlər bazasıdır.
Əsas verilənlər bazası idarəetmə sistemləri: • Oracle• Microsoft SQL Server• MySQL• PostgreSQL• IBM DB2
Veril
ənlə
r baz
ası
VB administratorunun (DBA) əsas işləri:• VB-nın qurulması, upgrade edilməsi• Back-up və recovery strategiyasının
hazırlanması və tətbiqi• Yeni bazaların yaradılması və dəyişiklik edilməsi• Monitorinq və performansın optimallaşdırılması • Proqramçılara baza ilə əlaqəli işlərdə köməklik
göstərmək• VB-nın təhlükəsizliyinin və istifadəçi
səlahiyyətlərinin idarəsi
Azərbaycanda ən çox tələb:• Korporativ: Oracle, MS SQL Server• Web: MySQL, PostgreSQL, MS SQL Server
Texniki dəstək
Texn
iki d
əstə
kİstifadəçilərin kompüter problemlərinin həlliƏS-nin qurulmasıKompüter hissələriPrinter və s. qurğularŞəbəkə problemləriİnternetTV, dvd player və s. təmiri
Əməliyyat sistemləri
Əm
əliy
yat s
iste
mlə
riServer əməliyyat sistemlərinin idarəsi, konfiqurasiyası, təhlükəsizliyi və s.
Əsas əməliyyat sistemləri:• Windows• Unix (Solaris, FreeBSD, Mac)• Linux(RedHat, Ubuntu və s.)
Əm
əliy
yat s
iste
mlə
ri Windows 2003/2008 Server, Active Directory, Domain Controller, ISA Server, Exchange Server və s.• Server (Web, DB və ya Email server) və
klient ƏS-lərinin qurulması, konfiqurasiya edilməsi, optimallaşdırılması
• Microsoft texnologiyaları əsasında şəbəkə sisteminin qurulması, dayanıqlı işinin təmin edilməsi, korporativ standartlara əsasən təhlükəsizliyin təmin edilməsi, internet paylaşımı,back-up və s. işlər
Windows Sistem Admin
Əm
əliy
yat s
iste
mlə
ri Unix: Sun Solaris, FreeBSD, HP UX, İBM AİX Linux: RedHat, CentOS, OEL, SUSE, Ubuntu, Fedora, Debian, və s.
Server ƏS-lərinin (Web, DB və ya Email server) qurulması, konfiqurasiya edilməsi, optimallaşdırılması Şəbəkə sisteminin qurulması, dayanıqlı işinin təmin edilməsi, korporativ standartlara əsasən təhlükəsizliyin təmin edilməsi, internet paylaşımı,back-up və s. işlər
Unix/Linux Sistem Admin
Şəbəkə
Şəbə
kə te
xnol
ogiy
alar
ı Şəbəkə topologiyalarıOSİ modeliİP adresləri, subnet, routingEthernet, LAN, WANŞəbəkə qurğuları(router və s.)Şəbəkə planlaşdırma Wireless şəbəkələrFiber optik, transmissiyaVPN qurulmasıTəhlükəsizlik, firewall
Dizayn, reklam
Diz
ayn,
rekl
am v
ə s.
Əsas tələb olunan bilik, bacarıq və proqramlar:• Yaradıcılıq və fantaziya!• HTML, CSS, JavaScript və Web
standartları• Adobe CS proqramları• CorelDraw
Web layihələr üçün maketin hazırlanması, dizayn işləri, təkmilləşdirilməsi və s.
Web dizayn
Diz
ayn,
rekl
am v
ə s.
Çap və interaktiv reklamların hazırlanması
Əsas tələb olunan proqramlar:• CorelDraw• Adobe CS proqramları• Flash• 3DS Max• Maya və s.
Reklam
Diz
ayn,
rekl
am v
ə s.
Buklet, banner, qəzet, jurnal və s. çap
Əsas tələb olunan bilik, bacarıq və proqramlar:• Quark Express• CorelDraw• Adobe İllustrator və s.
Poliqrafiya
Layihələrin idarəsi
Layi
hələ
rin id
arəs
i Biznes tərəf ilə görüşlərBüdcə planlama və nəzarətTələbatlarİclaslarHesabatlarLayihənin gedişatıKomanda ruhu, motivasiya
Layi
hələ
rin id
arəs
i Müştəri belə izah edib Menecer belə anlayıb
Layi
hələ
rin id
arəs
i Analist belə dizayn edib Proqramçı belə yazıb
Layi
hələ
rin id
arəs
i Reklam belə edilib Texniki dokumentasiya
Layi
hələ
rin id
arəs
i Belə təhvil verilib Layihənin büdcəsi
Layi
hələ
rin id
arəs
i Texniki dəstək Müştərinin istəyi
Digər işlər
Dig
ər iş
lər
Billinq adminTest specialistQA specialistAuditorİnternet provayder texnikİnformasiya sisteminin idarəçisi
2 İKT üzrə sertifikatlar
İKT üzrə beynəlxalq sertifikatlar
• Associate• Professional• Expert/Master
• Specialist
Proq
ram
laşd
ırma • Java
http://education.oracle.com/pls/web_prod-plq-dad/db_pages.getpage?page_id=141#middleware
• .NEThttp://www.microsoft.com/learning/en/us/certification/cert-vstudio.aspx#tab1
• PHPhttp://www.zend.com/services/certification/php-5-certification/
• Oracle• SQL Server
Proq
ram
laşd
ırma
Java Standard Edition 5/6/7• Oracle Certified Associate Java
Programmer• Oracle Certified Professional
Java Programmer• Oracle Certified Master Java
Developer
Java sertifikatları
Proq
ram
laşd
ırma
Java Enterprise Edition 5• OCP Web Component
Developer• OCP Business Component
Developer• OCP Web Services Developer• OCM Enterprise Architect
Java sertifikatları
Proq
ram
laşd
ırma
Java Enterprise Edition 6• OCE JSP and Servlet Developer• OCE EJB Developer• OCE Web Services Developer• OCE JPA Developer
Java sertifikatları
Proq
ram
laşd
ırma
Java Mobile Edition• OCP Mobile Application
Developer
Java sertifikatları
Proq
ram
laşd
ırma
• MC Technology Specialist• MC Professional Developer
.NET sertifikatları
Proq
ram
laşd
ırma
Microsoft Certified Technology Specialist
• Windows Applications• Web Applications• Service Communication
Applications• Data Access• Silverlight Development
.NET sertifikatları
Proq
ram
laşd
ırma
Microsoft Certified Professional Developer• Windows Developer(3 MCTS)• Web Developer(3 MCTS)• Windows Azure Developer(2
MCTS)• Windows Phone Developer(2
MCTS)
.NET sertifikatları
Proq
ram
laşd
ırma
• Zend Certified Engineer PHP 5.3
• W3 Schools PHP Developer Certificate
PHP sertifikatları
Proq
ram
laşd
ırma
Zend Certified Engineer PHP 5.3http://www.zend.com/en/services/certification/php-5-certification/
Qiymət: 195$
http://www.zend.com/en/store/education/certification/yellow-pages.php#show-ClientCandidateID=ZEND012545
PHP sertifikatları
Proq
ram
laşd
ırma
W3 Schools PHP Developer CertificatePHP + MySQL
Qiymət: 95$
http://www.w3schools.com/cert/cert_php.asp
PHP sertifikatları
Proq
ram
laşd
ırma
OCA PL/SQL DeveloperOCP PL/SQL DeveloperOCE SQL ExpertOCE Apex Developer
Oracle proqramçı
Proq
ram
laşd
ırma
• MCTS: SQL Server 2008, Database Development
• MCITP: Database Developer 2008
SQL Server proqramçı
Veril
ənlə
r baz
ası
• Oraclehttp://education.oracle.com/pls/web_prod-plq-dad/db_pages.getpage?page_id=143#1
• MySQL• SQL Server
VB sertifikatları
Veril
ənlə
r baz
ası
• Database Administrator• Developer
Oracle sertifikatları
Veril
ənlə
r baz
ası
Oracle Database 10g• OCA DBA• OCP DBA• OCM DBA• OCE Linux • OCE RAC• OCE SQL Expert
Oracle sertifikatları
Veril
ənlə
r baz
ası
Oracle Database 11g• OCA DBA• OCP DBA• OCM DBA• OCE Performance Tuning • OCE RAC• OCE SQL Expert
Oracle sertifikatları
Veril
ənlə
r baz
ası
Oracle Database 11g Specialist• Oracle Database 11g Certified Implementation
Specialist
• Oracle Database 11g Security Certified Implementation Specialist
• Oracle Data Warehousing 11g Certified Implementation Specialist
• Oracle Exadata 11g Certified Implementation Specialist
Oracle sertifikatları
Veril
ənlə
r baz
ası
• OCA MySQL 5
• OCP MySQL 5 Administrator
• OCE MySQL 5.1 Cluster Database Administrator
• OCP MySQL 5 Developer
MySQL sertifikatları
Veril
ənlə
r baz
ası
• Microsoft Certified Technology Specialist (MCST)
• Microsoft Certified IT Professional (MCITP)
• Microsoft Certified Master (MCM)
• Microsoft Certified Architect(MCA)
SQL Server sertifikatları
Şəbə
kə te
xnol
ogiy
alar
ı
• Cisco• HP, Huawei
Şəbəkə sertifikatları
Şəbə
kə te
xnol
ogiy
alar
ı
• Entry Level - CCENT• Associate - CCNA• Professional - CCNP• Expert - CCIE• Technician - CCT• Specialist• Architect
http://www.cisco.com/web/learning/le3/learning_career_certifications_and_learning_paths_home.html
Cisco sertifikatları
Əm
əliy
yat S
iste
mlə
ri
• Windows• Unix• Linux
ƏS sertifikatları
Əm
əliy
yat S
iste
mlə
ri
• MCTS• MCİTP• MCM• MCAhttp://www.microsoft.com/learning/en/us/certification/cert-windowsserver.aspx#tab2
Windows sertifikatları
Əm
əliy
yat S
iste
mlə
ri
• Solaris• HP UX
Unix sertifikatları
Əm
əliy
yat S
iste
mlə
ri
• OCA System Admin• OCP System Admin• OCE Network Admin• OCE Security Admin
http://education.oracle.com/pls/web_prod-plq-dad/db_pages.getpage?page_id=144
Solaris sertifikatları
Əm
əliy
yat S
iste
mlə
ri
• HP-UX Certified System Administration (CSA)
• HP-UX Certified System Engineer (CSE)
http://h10076.www1.hp.com/education/hp-ux-certification.htm
HP UX sertifikatları
Əm
əliy
yat S
iste
mlə
ri
• Linux+• Linux Professional İnstitute• Red Hat sertifikatlarıhttp://www.redhat.com/certification/
Linux sertifikatları
Əm
əliy
yat S
iste
mlə
ri
CompTİA Linux+Neytral yönlü2 imtahan
http://certification.comptia.org/getCertified/certifications/linux.aspx
Linux+ sertifikatı
Əm
əliy
yat S
iste
mlə
ri
LPİC-1 JuniorLPİC-2 AdvancedLPİC-3 Senior
http://www.lpi.org/linux-certifications
LPİ sertifikatı
Əm
əliy
yat S
iste
mlə
ri
• Red Hat Certified System Administrator (RHCSA)
• Red Hat Certified Engineer (RHCE)• Red Hat Certificates of Expertise• Red Hat Certified Security Specialist
(RHCSS)• Red Hat Certified Datacenter
Specialist (RHCDS)• Red Hat Certified Architect (RHCA)
Red Hat sertifikatları
3 İKT üzrə iş imkanları
Karyera planı - 1Sistem admin və şəbəkə mühəndisiHelpdesk/support• Microsoft -> MCP - MCSA – MCSE• CISCO -> Network+ - CCENT – CCNA - CCNP –
CCIE• Linux -> Linux+ - RHCT – RHCE• Unix –> Solaris Associate – Solaris Admin
Karyera planı - 2Proqramçı• Java -> OCA JP- OCP JP- OCE WCD• .NET -> MCTS – MCPD• PHP -> Zend PHP certification• Oracle -> SQL Expert – PL/SQL OCA-PL/SQL
OCP
Karyera planı - 3Database administrator DBA• Oracle -> SQL Expert –OCA – OCP – OCM• SQL Server –> MSTS – MSITP – MCM - MCA
Yerli iş axtarış saytlarıwww.boss.az www.jobsearch.az www.azinka.azwww.hcb.az www.azerweb.com
Xarici iş axtarış saytlarıwww.linkedin.com www.dice.com www.monster.com www.jobsearch.comwww.jobs.ru
4 Məsləhətlər
Şəxsi keyfiyyətlərMəsuliyyətNizam intizamZamanı effektiv idarə etmək və planlaşdırmaqVerilənlər tapşırıqları vaxtında yerinə yetirməkRəhbərlik və liderlik qabiliyyətiAnalitik düşünmə və analiz etmək bacarığıMühitə adaptasiya olmaqİş yerində sosial münasibətlərMüsbət enerjili və optimist olmaq
Texniki biliklər
İxtisas üzrə fundamental nəzəri və praktiki biliklərDigər sahələr üzrə də orta səviyyədə biliklərİş ilə əlaqəli beynəlxalq sertifikatları əldə etməkİnternet vasitəsilə yenilikləri izləmək, yeniliklərə açıq olmaq və trendi tutmaqTexniki biliklər üzrə fərdi inkişaf planını hazırlamaq və tətbiq etmək
Dil bilikləri
Azərbaycan dilini rəsmi yazışma və danışıq aparacaq səviyyədə bilməkİngilis dilini min. texniki sənəd və kitabları oxuyub başa düşəcək səviyyədə bilməkRus dili Digər xarici dillər (şirkətə və tələbə görə dəyişir)
İş keyfiyyətləri
PlanlaşdırmaTapşırılmış işləri dəqiq və vaxtında yerinə yetirməkGörülmüş işlər barədə hesabatlar hazırlamaqİş metodlarını və ya proseslərini optimallaşdırmaqRəhbərliyə davamlı olaraq məlumat vermək
Təşəbbüskarlıq
İşində ən yaxşı olmağa çalışmaqYeni təkliflər verməkRisk almaqdan çəkinməməkHər işdə önə çıxmaq
Fərdi İnkişaf Planı
İş elanlarına baxın, tələb olunan bilik, bacarıq və şəxsi keyfiyyətlərə diqqət edin.Seçdiyiniz sahə üzrə sertifikatları araşdırın və alın!Öz imkanlarınızı və biliklərinizi analiz edin, əksik qalan cəhətləri tamamlamaq üçün fərdi inkişaf planı tərtib edin və tətbiq edin.Qısa müddətli FİPUzun müddətli FİP
ƏlaqəMobil: 050 231 01 09Email: [email protected]: www.raminorucov.wordpress.com Facebook: www.facebook.com/ramin.orucovLinkedIn: www.linkedin.com/in/raminorujov