II. Selim

II. Selim (Osmanlı Türkçesi: ثانى سليم Selīm-i sānī),Sarı Selim olarak anılır (28 Mayıs 1524, İstanbul - 15Aralık 1574, İstanbul), 11. Osmanlı padişahı ve 90. İslamhalifesidir. Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan'ınoğludur.[1][2][3] Kardeşi Bayezid'e karşı Konya'da yapılansavaşı kazanarak, babasının desteğini aldı. Babasının ölü-mü üzerine, onun tek oğlu olarak 1566 tarihinde on bi-rinci padişah olarak tahta geçti. Padişah olur olmaz ilkseferini Batı’ya yaptı. Ülke sınırlarını Orta Avrupa’ya ka-dar genişletti. Kıbrıs, Tunus kayıtsız şartsız teslim olanlararasındaydı. Ülkesinin denizlerde de egemenliğini geniş-leterek, deniz egemenliğine önem verdi.Turgut Reis gibi kaptanlar onun zamanında yetişti.Sokollu Mehmed Paşa gibi çok güçlü bir vezire sahip-ti, devlet işlerinde en önemli yardımcısı idi. Onun za-manında İstanbul ve ülkenin çok değişik alanlarında bir-çok mimari eseri yapıldığı gibi, önemli onarım faaliyet-lerini de gerçekleştirdi. Devrinin usta mimarı, MimarSinan’a Edirne’de Selimiye Camii'ni yaptırdı. Babasın-dan 14.892.000 km2 olarak devraldığı imparatorluk top-raklarını, 15.192.000 km2 olarak bırakmıştır. 15 Aralık1574 günü vefat etmiş, Ayasofya'daki türbesine gömül-müştür. Padişahların sefere çıkmama geleneğini başlat-mıştır. Ölümüne kadar padişahlığını sürdürmüştür.

1 Çocukluğu ve tahta geçişi

Şehzade Selim'in çocukluğu İstanbul'da Eski Saray'dageçmiştir. 27 Haziran 1530'da kardeşleri Şehzade Mus-tafa ve Mehmed ile birlikte At Meydanı'nda bir hafta bo-yunca süren eşsiz bir eğlence ve törenle sünnet edildi. 16yaşına kadar sarayda kalıp derin bir saray eğitiminden ge-çirildi. 1542'de 16 yaşında iken Konya Sancak beyi ola-rak atandı. 1544'deManisa Sancak beyi olarak tayin edil-di ve Manisa Sancak beyi olarak 1558'e kadar görev yap-tı. Manisa'da zamanını eğlence ve av partileri ile geçir-diği bildirilir. 1558'de tekrar Konya Sancak beyliği'ne ve1562'ye kadar orada kaldı.[3]

Şehzade Selim babası Kanuni Sultan Süleyman hayat-ta iken, özellikle 1553'den sonra, babasına varis olabi-lecek diğer şehzadelerle taht mücadelesine girişti. Kanu-ni'nin şehzadelerinden Mustafa, Mahmud, Murad, Meh-med, Abdullah ve Cihangir, babaları sağken ölmüşlerdi.Kanuni'nin çok bağlı olduğu karısı Hürrem Sultan kendioğullarından Selim veya Beyazid'in taht varisi olmasınıistemekteydi. Ağustos 1553'de Kanuni Nahcivan Sefe-ri'nde iken Konya Ereğlisi'nde o sefere katılan ŞehzadeMustafa, Hürrem Sultan'ın yakın adamı olan Sadrazam

1567 senesinde Sultan Selim, Edirne'de iken Safevi elçisini huzu-runa kabul ederken

II. Selim tahta geçtiğinde Osmanlı sınırları

Rüstem Paşa'nın tavsiyesine uyan, babası Kanuni tarafın-dan idam ettirildi. Tahta varis olarak Hürrem Sultan'in ikioğlu Şehzade Beyazıd ve Selim kaldı. 1558'de HürremSultan ölünce bu iki kardeş birbirleriyle açık mücadele-ye giriştiler. Amasya Sancak beyi olan Şehzade Beyazıd

1

2 2 SALTANATI SIRASINDA SAVAŞLAR VE BARIŞLAR

daha atak ve isyancıydı. Sabırlı ve sağduyulu davranışlıgörünen Şahzade Selim babasının desteğini kazandı. 29Mayıs 1559'da iki şehzade taraftarları ve kendi sancakorduları ile birlikte Konya yakınlarında bir muharebeyegiriştiler. Babasının desteğini almış olan Şehzade Selimbu çarpışmadan galip çıktı. Selim kaçan Beyazid'ı Hınıs’akadar kovalayıp Konya'ya geri döndü. Beyazıd, oğulla-rı ile birlikte, önce Amasya'ya ve sonra babasının kendiüzerine gelmek üzere Üsküdar'da ordugaha geçtiği habe-rini alınca, 2.000 kişilik ordusuyla İran'a Safavi devletinesığındı. Kanuni, Şah Tahmasp ile yapılan yazışmalarla is-yankar oğlunun geri verilmesini istedi. 25 Eylül 1561'deŞah Tahmasp elinde bulunan şehzadeleri Kazvin'de boğ-durtup naaşlarını geri gönderdi ve bu cenazeler Sivas’agetirilip gömüldüler. Böylece 1561'de, Konya Sancak be-yi olarak bulunan Şehzade Selim, Kanuni'nin rakipsiz tekveliahtı olarak kaldı. Bu nedenle 1562'de devlet başken-tine daha yakın olan Kütahya Sancak beyliğine atandı.Şehzade Selim babasının son seferi olan 1566 son Avus-turya Seferi'ne katılmadı. Selim Kütahya yakınlarında Sı-çanlı sahrasında avda iken, babasının Zigetvar Kuşatmasısırasında 7 Eylül'de öldüğünü, bu ölümü herkesten giz-leyen Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa'nin güya fetihna-me olarak gönderdiği, gizli mektubundan öğrendi. He-men lalaları Hüseyin Paşa, Hoca Attaullah ve muhasibiCelal Bey ile birlikte bir alayla İstanbul'a hareket etti. 30Eylül'de Üsküdar'a vardı. Herkes babasının ölümündenhabersizdi Üsküdar İskelesi'ne saltanat kayığı ile gelenBostancıbası Davut Ağa Sultan Selim'in padişahlığını ilktanıyanlardan biri olarak, onu saltanat kayığı ile Topka-pı'ya geçirdi. O sırada Tersane ve Tophane'den saltanattopları atılıp yeni sultanın tahta geçtiği halka ilan edildi.Sultan Selim Köşk İskelesinden şehir kapısına kadar özelmurassa giyimle at üzerinde alayla geçti ve yolda etraftangelen halka paralar saçıldı. Saraya gelen Selim tahta otur-tuldu ve İstanbul'da bulunan devlet ricali (İstanbul Mu-hafızı İskender Paşa, Şeyhülislam Ebussuud Efendi vb)tarafından egemenliği tanındı. Bu sırada yapılan harca-maları karşılamak için, özel tören isteyen devlet hazinesiaçılması yapılmadı ve ablası Mihrimah Sultan tarafındanborç verilen 50.000 altın kullanıldı.[3]

Sultan Selim hemen iki gün sonra orduyu ve babasınıncenazesini karşılamak üzere İstanbul'dan ayrıldı. Edirne,Filibe, Sofya üzerinden (genellikle 30 gün çeken yolu)çok hızla geçerek 15 günde Belgrad'a ulaştı. Kanuni'ninölümü seferden geri dönmekte olan orduya Belgrad'a dörtmenzil kala açıklandı ve Sultan Selim üzüntüden peri-şan orduyu Belgrad'da karşıladı. Belgrad'da kılınan ce-naze namazından sonra Kanuni'nin naaşı acele İstanbul'agönderildi. Belgrad'da kalan Sultan Selim orada yenidenbir cülus (tahta çıkma töreni) yapılmasını reddetti. Aske-re dağıttığı cülus bahşişi de kapıkulu askeri tarafından azgörülüp kızgınlıkla karşılandı. Sultan Selim Kasım ayın-da Edirne'ye vardı ve orada bekledikten ve yollarda kapı-kullarının yaptıkları isyankar hareketler altında Aralık'taİstanbul'a gelebildi.

2 Saltanatı sırasında savaşlar vebarışlar

II. Selim Osmanlı tarihinde devlet yönetimiyle ilgilenenfakat ordusunun başında sefere gitmeyen ilk padişahtı.Yönetimi kızı Esmehan Sultan'ın kocası olan ve çok ba-şarılı sadrazam olan Sokollu Mehmed Paşa'ya bıraktı.[2]Ayrıca Cülûs bahşişinin ilmiye sınıfına da verilmesi âde-tini ilk defa II. Selim çıkarmıştır.

2.1 Sakız Adası'nın fethi

Sultan II. Selim'in babası I. Süleyman'ın ölümünden son-ra padişah olduğunda feth ettiği ilk yer olarak bilinir.Sokullu Mehmed Paşa komutasındaki birlikler 1566 se-nesinde adayı fethederek boğazların güvenliğini sağla-mışlardır. Ada Venedik ve Cenevizlilerden alınmıştır.Her iki tarafta da fazla kayıp verilmemiştir.

2.2 Bobokça Kalesi'nin fethi

Sultan Selim'in babasının cenazesini karşılamak için Ma-nisa'dan Belgrad'a harekatı sırasında Drava üzerindekiBobokça Kalesi Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındafethedilmiştir.

2.3 Yemen'in yeniden fethi

Yemen 1517 yılında Osmanlı egemenliğine girmiş,Hadım Süleyman Paşa'nın 1538 tarihli Hint deniz sefe-ri ile kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmıştı. 1567yılında bölgede Zeydi İmamı Topal Mutahhar önderli-ğinde isyan çıkınca bölgedeki Türk egemenliğini yenidentesis etmek amacıyla Özdemiroğlu Osman Paşa ve ŞamBeylerbeyi Lala Mustafa Paşa Yemen Serdarlığına tayinedildiler. 1568 tarihli Yemen Seferi'nde Taiz ve Kahirekalelerinden sonra 15 Mayıs’ta Aden'i, 26 Temmuz'da daSana'yı fetheden Türk ordusu ülkeyi tekrar Osmanlı top-raklarına kattı.[4]

2.4 Avusturya ile Barış

Kanuni Sultan Süleyman döneminde imzalanan 1562 ta-rihli barış 1566 yılında bozulmuş, Zigetvar Savaşı ile Os-manlı ordusu, Avusturya ordusunun mütecaviz tavrını ce-zalandırmıştı. Her iki tarafın da barışa mayletmesiyle 17Şubat 1568'de Edirne Antlaşması imzalandı.

2.7 Don-Volga Kanal Projesi 3

II. Selim avda, 16.yy

2.5 Açe Seferi

Bugünkü Endonezya'ya bağlı Sumatra Adası'nın kuzey-batısında bulunan Açe Sultanlığı bölgedeki zenginlikle-re gözlerini diken Portekizlilerin hedeflerinden biriydi.Günden güne artan Portekiz baskısına dayanamayan za-manın Açe Sultanı Alaüddin Şah bir elçi heyetini yardımistemek amacıyla İstanbul'a gönderdi. Açe heyeti 1566yılında İstanbul'a ulaştığında, o sırada Zigetvar Seferi'ndebulunan Kanuni Sultan Süleyman'ın ölüm haberi geldi.Kanuni'nin yerine tahta geçen II. Selim heyete her türlüyardımı yapacağına söz verdi. 1569 yılında Osmanlı'nınKızıldeniz filosu amirali Kurdoğlu Hayreddin Hızır Re-is komutasında 22 parçadan oluşan Osmanlı DonanmasıHint Okyanusu'na açılarak Açe'ye vardı ve yardımı ulaş-tırdı. Açe Sultanlığı Osmanlı Devleti'ne bağlanırken, Por-tekizlilere karşı taarruza geçebilecek kudrete ulaştı. [5]

2.6 Aden'in ve Kahire Kalesi'nin fethi

Sultan Selim'in 1569 yılında Sumatra Seferi sırasında So-kullu Mehmed Paşa komutasında sefer sırasında alınmış-tır küçük bi yerdir.Mısır'ın en stratejik ve en önemli kalesi olan Kahire Ka-lesi, 1569 yılında Piyale Paşa komutasındaki ordu tara-fından alınmıştır.

XI. Charles ve II. Selim arasında 1569 yılında yapılan kapitü-lasyonların bir kopyası(16. yüzyıl)

2.7 Don-Volga Kanal Projesi

Rusya'nın 1552'de Kazan Hanlığı'nı, 1556'da daAstrahan Hanlığı'nı ilhak etmeleri kuzeyde ilk kez birRus tehdidini ortaya çıkarmıştı. Sokullu Mehmed Paşa,Don ve Volga nehirlerinin bir kanalla birleştirilerek,Karadeniz ile Hazar Denizi'nin birbirine bağlanmasısayesinde Rusların güneye doğru inmelerini engellemeyi,ayrıca İpek Yolu ticaretini canlandırmayı, İran ile yapı-lan savaşlarda donanmadan yararlanmayı ve Asya'dakiTürk hanlıkları ile irtibat sağlamayı hedeflemiştir. 1569Ağustosunda Kefe Beyi Kasım Paşa tarafından başlanançalışmalar Rusya'nın saldırıları, mevsimin kış olmasıve Kırım Hanlığı'nın projeyi kösteklemesi sonucundabaşarıya ulaşamamıştır.[6]

2.8 Astrahan Seferi

Osmanlı Devleti Don-Volga Kanal Projesi'ne koşut ola-rak 1556'dan beri Ruslar'ın elindeki Astrahan'ın geri alın-ması için bir de sefer tertipledi. 1569 yılının Kasım ayın-da çok olumsuz hava koşullarında başlayan kuşatma Rus

4 2 SALTANATI SIRASINDA SAVAŞLAR VE BARIŞLAR

Çarı Korkunç İvan'ın bölgeye Prens Serebiyanov komuta-sında 20.000 kişilik bir kuvvet gönderip Türk askerleriniiki ateş arasına almasıyla başladıktan 16 gün sonra sonaerdi ve Türk ordusu bir huruç harekâtı yaparak kendinikuşatılmışlıktan kurtarmak zorunda kaldı.[7]

2.9 Kırım Hanlığı'nın Moskova seferleri

Kırım Hanı Devlet Giray Han Osmanlı Devleti'nin Don-Volga Kanal Projesi ve Astrahan seferi ile ulaşmak is-tediği Rus tehdidinin bertaraf edilmesi hedefine doğru-dan Moskova'ya yürüyüp Rus gücünü örseleyerek ula-şılabileceğini düşünüyordu. 120.000 kişilik bir orduylaOka Nehri'ni ve Serpukhov Tahkimatı'ni aşan Devlet Gi-ray Han direnen 6.000 kişilik bir Rus ordusunu da mağ-lup etti ve Moskova önlerine geldi. Moskova'yı 24 Ma-yıs 1571'de yakarak yerle bir eden ordu, çok sayıda si-vil Rus’un ölmesine rağmen Rus ordusunu örseleyeme-den geri döndü. Bir yıl sonra yeniden Moskova'ya yürü-yen Han bu sefer karşısında Moskova'nın 60 kilometregüneyinde 60.000 kişilik Rus ordusunu buldu. Molodi'de30 Temmuz-3 Ağustos arasında yapılan muharebede ya-kın savaşa zorlanan süvari ağırlıklı Kırım ordusu önemlibir yenilgiye uğrayarak Kırım'a çekilmek zorunda kaldı.Bu başarısızlıkların sonucunda Rusya'nın fetihleri kabuledilmek zorunda kalındı ve ileride Osmanlı Devleti'nebüyük sıkıntılar çıkaracak bir devlet oluşmaya başladı.

2.10 Kevkeban Kalesi'nin fethi

1570 senesinde Behram Paşa komutasındaki birlikler sa-yesinde kale alınmıştır. Aynı sene Yemen ile barış sağ-lanmıştır. Barış sağlandığı için Behram Paşa Ziged'e git-miştir.

2.11 Dalmaçya'nın fethi

1571 senesinde Kıbrıs’ın fethi sırasında donanmanın Ak-deniz'e inmesi sırasında feth edilmiştir. Fethin komutan-lığını Sokullu Mehmed Paşa tarafından yapılmıştır.

2.12 Kıbrıs’ın Fethi

Doğu Akdeniz, Kanuni Sultan Süleyman'ın fetihleriy-le artık iyice Osmanlı iç denizi haline gelmiştir. An-cak Venedikli korsanların son bir sığınma yeri kalmıştı.Kıbrıs'ın fethinin nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:

• Kanuni Sultan Süleyman'ın oğlu II. Selim'e "Kıbrıs'ıfethetmek bize nasip olmazsa sen fethet” şeklindevasiyet etmesi, bunun üzerine II. Selim'in “Eğer pa-dişah olursam Kıbrıs'ı korsanların başına yıkaca-ğım!" şeklinde babasına söz vermesi.

• Akdeniz üzerinden gelen Mısır tarafından II. Se-lim'e yollanmış hediye gemisinin korsanlar tarafın-dan kaçırılması, tüm hediyelere el konulması ve mü-rettebatın zindana atılması ve bunun gibi onlarca ne-den sebebiyle Sokullu Mehmet Paşa'nın itirazlarınarağmen 15 Mayıs 1570'te Osmanlı Donanması se-fere çıktı. 18 Mayıs 1570'te Kevkeban kalesi fethe-dildi. 2 Temmuz 1570'te Leftari Kalesi, 9 Temmuz1570'te Girne Kalesi alındı.9 Eylül 1570'te Lefkoşafethedildi ve nihayetinde 1 Ağustos 1571'deMagosaKalesi'nin teslimiyle Kıbrıs'ın fethi tamamlandı.

İnebahtı Muharebesi.

2.13 İnebahtı Savaşı

Kıbrıs’ın Türk ordusunca fethi Batı Avrupa'da önemli biryankı uyandırdı. Venedik'in kışkırtmasıyla İspanyol, Ce-neviz, Papalık ve Malta Şövalyeleri donanmalarının dadahil oldukları bir “Kutsal İttifak” oluşturuldu. Avustur-yalı amiral Don Juan komutasındaki Haçlı donanmasıkarşısında Müezzinzade Ali Paşa kumandasındaki Os-manlı donanması büyük bir yenilgiye uğradı. Osmanlı do-nanması ilk kez yakılmıştır. Bu yenilginin sonuçları kısasürelidir. Dönemin sadrazamı Sokullu Mehmet Paşa budurumu Venedikli elçiye şöyle belirtmiştir: Biz Kıbrıs’ıalmakla sizin kolunuzu koparttık; siz donanmamızı yak-makla uzamış sakalımızı tıraş ettiniz. Kopan kol yerine gel-mez ama tıraş edilen sakal daha gür çıkar.

2.14 Donanmanın yeniden inşası ve Vene-dik ile barış

Osmanlı başkenti donanmasının yenilgiye uğradığını mu-harebede başarılı olan tek denizcisi Uluç Ali Paşa saye-sinde öğrendi. Uluç Ali Paşa kaptan-ı deryalığa getirildi

2.16 Edebî kimliği 5

II. Selim

ve Sokollu Mehmed Paşa'nın emriyle yeni bir donanma-nın inşasına girişildi. Çok kısa bir zaman sonra oluşturu-lan donanma 1572 yazında Akdeniz'e açıldı. İspanya'nında yeniden batıdaki mücadelesine yoğunlaşmasıyla yal-nız kalan Venedik barış istedi. 1573 yılında imzalananbarış antlaşması ile Venedik Kıbrıs’ı Osmanlı Devleti'neterketti ve savaş tazminatı ödemeyi kabul etti.

2.15 Tunus Seferi

1573 yılında Venedik'i barışa zorlayan bu büyük donan-manın bir sonraki hedefi 1574 yılında İspanya'nın elin-deki Tunus kenti ve kalesi oldu. Bu kent 1534 yılındaBarbaros Hayreddin Paşa tarafından fethedilmiş, ancakertesi yıl bizzat Alman İmparatoru ve İspanya Kralı V.Karl'ın komuta ettiği sefer sonucu Alman-İspanyol ordu-larınca geri alınmıştı. Özellikle Turgut Reis'in fetihleriyleTunus ülkesinin tamamı Türk egemenliğine girmiş, geri-ye kukla Hafsiler'in İspanyol işgali alında hüküm sürdük-leri Tunus kenti kalmıştı. Uluç Ali Paşa komutasındakiTürk donanması 13 Eylül 1574'te kenti fethetti. Aynı yılTunus Eyaleti kuruldu.

II.Selim'in Mimar Sinan'a 1571 yılında yaptırdığı Selimiye Ca-mii.

2.16 Edebî kimliği

Selîmîmahlasıyla şiirler yazan Selim'in bir de divanı var-dır. Yahyâ Kemâl’in; Bir beyti bir de câmi-i mâ’mûru vardiye övdüğü; Biz bülbül-i muhrık dem-i şekvâ-yı firâkizÂteş kesilir geçse sabâ gülşenimizden beyti, bütün Türkşiirinin en güzel beyitlerinden biri sayılmaktadır. İkinciSelim, aynı zamanda îmârcı da bir pâdişâhtır.

2.17 Yaptırdığı Hayratlar

Mekke-i mükerremenin su yollarının tâmiri, Mescid-iHarâm’ın mermer kubbelerle tezyini, Lefkoşe SelimiyeCâmii, Azîz Efendi tekkesi, Navarin limanına hâkim birmevkiye yaptırdığı kule, hayrâtı arasındadır. Edirne'yeyaptırmasının sebebi ise: Sultan’ın caminin yapılacağı şe-hir olarak neden Edirne'yi seçtiği kesin olarak bilinme-mektedir. Evliya Çelebi Seyahatname adlı eserinde padi-şahın rüyasında İslam peygamberi Muhammed'i gördü-ğünü ve onun kendisinden Kıbrıs'ın fethi anısına bir camiyaptırmasını istediğini yazmıştır.Bu konudaki daha ger-çekçi yorumlarda ise o dönemde İstanbul'da yeni bir bü-yük camiye ihtiyaç duyulmadığı, Edirne'nin Rumeli'dekiOsmanlı egemenliğinin merkezi konumunda olduğu veSelim'in gençlik yıllarından beri şehre ayrı sevgi besle-diğine dikkat çekilir.

3 Eserleri

II. Selim zamanında Ayasofya Camii yeniden onarıldı.Selimiye Camii, Mimar Sinan tarafından onun dönemin-de inşa edildi. Babası gibi II. Selim divan edebiyatına bir-çok eser bırakmış bir şairdir. Selim'in özellikle Nurbanu

6 5 AİLESİ

Ayasofya Camii'in avlusunda yer alan Sultan II. Selim'intürbesinin girişi.

Sultan için yazdığı şiirler divan edebiyatının en güzeleserleri arasında gösterilir.

II. Selim Türbesi.

Ünlü bir beyti:

Biz bülbül-i muhrik-dem-i şekva-yı firâkızAteş kesilir geçse sabâ gülşenimizden

(Ayrılığın şikayetinin yakıcı demlerininadamlarıyız biz. Sabah rüzgarı ateş kesilir, gü-listanımızdan geçse.)

Son devrin ünlü şairlerinden Yahya Kemal, II. Selim'in bubeyti için, Selimiye kadar güzel bir şiir, demiştir.

4 Popüler kültürdeki yeri

2003 yılında yayınlanan Hürrem Sultan adlı Türk televiz-yon dizisinde II. Selim'i Atilay Uluışık canlandırdı. 2011yılından itibaren yayınlanan Muhteşem Yüzyıl adlı Türkdizisinde ise kendisini Engin Öztürk canlandırmıştır.

II. Selim'in türbesinin kubbesi.

II. Selim'in sandukası.

5 Ailesi

Eşleri

• Nurbanu Sultan

• Selimiye Sultan

Erkek çocukları

• III. Murad

• Şehzade Abdullah

• Şehzade Osman

• Şehzade Mustafa

• Şehzade Süleyman

• Şehzade Mehmed

• Şehzade Mahmud

• Şehzade Cihangir

Kız çocukları

7

• Gevherhan Sultan (1544 - 1580)

• Esmehan Sultan (1544 - 1585)

• Şah Sultan (1544 - 1580)

• Fatma Sultan (1548 - 1580)

6 Kronoloji (1566-1574)

• 06.09.1566 Kanuni Sultan Süleyman’ın vefatı.

• 07.09.1566 Zigetvar İç Kalesi’nin fethedilmesi. Sultan II.Selim’in tahta davet edilmesi.

• 27.09.1566 Şehzade II. Selim’in Afyonkarahisar’dan İs-tanbul’a hareketi.

• 29.09.1566 Drava üzerindeki “Bobokça“ Kalesi’nin fet-hedilmesi.

• 30.09.1566 Sultan II. Selim’in İstanbul’da Kadıköy’e gel-mesi ve tahta çıkışı.

• 03.10.1566 Sultan II. Selim’in İstanbul’dan Belgrad’a ha-reketi.

• 17.10.1566 Sultan II. Selim’in Belgrad’a gelmesi.

• 21.10.1566 Ordunun Zigetvar’dan Belgrad’a hareketi.

• 26.10.1566 Kanuni Sultan Süleyman’ın cenazesini getirenordunun Belgrad’a gelmesi ve cenazenin İstanbul’a gönde-rilmesi. Belgrad’da ilk yeniçeri hareketi.

• 31.10.1566 Sultan II. Selim’in Belgrad’dan İstanbul’a ha-reketi.

• 01.11.1566 İçki yasağı sebebiyle “Silsilei Ulema“nın yü-rüyüşü.

• 28.11.1566 Kanuni Sultan Süleyman’ın cenaze merasimi.

• 04.12.1566 Sultan II. Selim’in Halkalı’daki saraya gelme-si. İstanbul’da Yeniçeriler arasında ikinci hareketin başla-ması.

• 07.12.1566 Cülus törenlerinde dağıtılan bahşişin ilmiyesınıfına da verilmesi kararı.

• 16.12.1567 Özdemiroğlu Osman Paşa’nın San’a Beyler-beyliğine tayini.

• 30.12.1567 ŞamBeylerbeyiMustafa Paşa’nın Yemen Ser-darlığına tayini.

• 16.02.1568 İran elçisi Şahkulu Han’ın Edirne’ye gelişi.

• 17.02.1568 Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında 8 yıl-lık bir süre için Edirne’de barışın imzalanması.

• 28.04.1568 San’a ve Yemen Beylerbeylikleri’nin yenidenbirleştirilmesi.

• 13.05.1568 Yemen Serdarı Mustafa Paşa’nın Şam’danMısır’a hareketi. Özdemiroğlu Osman Paşa’nın Yemenfethi. Taaz’ın alınması. Edirne’de Mimar Koca Sinan’ınyapacağı Selimiye Camii inşaatının başlaması.

• 05.01.1569Mısır Beylerbeyi Koca Sinan Paşa’nın, YemenSerdarlığı görevine hareketi.

• 03.05.1569 Mısır’ın en stratejik kalesi olan Kahire Kale-si’nin alınması.

• 15.05.1569 Aden’in alınması. Mısır Kaptanı KurdoğluHayreddin Hızır Beyin Sumatra seferi ve Türk denizci-liğinin Okyanusa dayanması.

• 26.07.1568 Sana’nın alınması. Sokullu Mehmed Paşa’nınEjderhan Astrahan seferi.

• 04.08.1568 Don-Volga Kanalı’nı açarak Karadeniz ileHazar Denizi’ni birleştirme planı.

• 19.09.1569 İstanbul’da büyük yangın.

• 18.10.1569 Osmanlı-Fransa arasında ikinci dönem kapi-tülasyonların imzası.

• 15.05.1570 Donanmanın Kıbrıs seferi sebebiyle Akde-niz’e hareketi.

• 18.05.1570 Kevkeban Kalesi’nin alınması ve Yemen ba-rışı. Behram Paşa’nın Yemen valiliği üzerine Zebid’e git-mesi.

• 21.05.1570 Donanmanın Kıbrıs Adası’ndaki Limasol ko-yunda demirlemesi.

• 01.07.1570 Limasol Koyu’na asker çıkarılması.

• 04.07.1570 Ağır topların ‘Larnaka’ sahiline çıkarılması.Harp Meclisi’nde ‘Lefkoşe’nin kuşatılmasına karar veril-mesi.

• 09.07.1570 Girne Kalesi’nin teslim olması. Lefkoşe’ninalınması ve bazı kalelerin kolayca işgali.

• 18.07.1570 Magosa Kalesi’nin kuşatılması.

• 23.01.1571 Magosa kuşatmacılarına yardım kuvvetiylelevazım ve mühimmat gönderilmesi.

• 01.03.1571 Koca Sinan Paşa’nın Yemen’den dönüşü.

• 04.05.1571 Donanmanın Akdeniz seferine çıkışı. Dal-maçya’nın fethi.

• 01.08.1571 Magosa Kalesi’nin teslimi. Kıbrıs Adası’nıntamamının alınması.

• 15.09.1571 Kıbrıs Serdarı Lala Mustafa Paşa’nın İstan-bul’a hareketi.

• 07.10.1571 “İnebahtı” Deniz savaşı. Donanmanın mağlu-biyeti.

• 21.10.1571 İstanbul tersanesinde yeni bir donanma inşa-sına başlanması.

8 7 KAYNAKÇA

• 13.06.1572 Kaptanı Derya Kılıç Ali Paşa’nın İstanbul’danAkdeniz seferi için hareketi.

• 07.03.1573 Osmanlı Devleti ile Venedik arasında barışandlaşması.

• 03.06.1573 Piyale ve Kılıç Ali Paşaların İtalya güneyin-deki “Pulya” seferine hareketleri. Ayasofya’nın onarımıve iki minare ilave edilmesi.

• 15.05.1574 Donanmanın Tunus seferi için Akdeniz’e ha-reketi.

• 09.06.1574 Boğdan zaferi. Osmanlı hakimiyetinin bölge-de güçlenmesi.

• 22.07.1574 Tunus’da “Halk-ul-Vad” sahiline ordu çıkarıl-ması.

• 23.08.1574 Şeyhülislam Ebussud Efendi’nin vefatı. Hak-ul Vad Kalesi’nin fethi.

• 13.09.1574 Tunus şehrinin istihkamı. “El-Bastiyan” Ka-lesi’nin fethi.

• 30.10.1574 Donanmanın Tunus’dan İstanbul’a hareketi.

• 04.12.1574 Sekiz sene için yenilen Osmanlı-Avusturyaantlaşmasının İstanbul’dan Viyana’ya gönderilmesi. ÜnlüMimar Sinan’ın eseri, Edirne’deki Selimiye Camii’nin in-şaatının tamamlanması.

• 15.12.1574 Sultan II. Selim’in İstanbul’da vefatı.

• 21.12.1574 Sultan II. Selim’in Manisa valisi olan veliahtışehzadeMurad’ın İstanbul’a hareketi. Sultan Murad’ın beşkardeşinin idamı.

• 22.12.1574 Sultan III. Murad’ın tahta çıkışı.

7 KaynakçaGenel

• İnalcık, Halil (2008). Osmanlı İmparatorluğu Kla-sik Çağ (1300-1600). İstanbul: Yapı Kredi Yayınla-rı. ISBN 975-08-0588-7.

• Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanla-rı. İstanbul: Oğlak Yayınları. ISBN 9753293006.say.149-160

• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1951, yeni ed. 1988).Os-manlı Tarihi: Cilt. III/1 II. Selim'in Tahta Çıkışından1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar. Ankara: TürkTarih Kurumu Yayınları. ISBN 975-16-0013-8.

• Turan, Serafeddin, “Selim II”, (1940 ve sonrasi)İslam Ansiklopedisi, C.X say.434-444, Ankara veİstanbul:Türkiye Cumhuriyeti, Maarif Bakanlığı,

• Bahadıroğlu, Yavuz (Türkçe). Resimli Osmanlı Ta-rihi. İstanbul: Nesil Yayınları.

• http://membres.lycos.fr/ecdad/osmanli/padi\protect\char"0024\relaxahlar/

• http://www.kultur.gov.tr/TR/belge/1-378/osmanli-padisahlari.html

Özel

[1] I. Selim saltanat yılları için çok ayrıntılı ve inanılır dış kay-naklar: Turan, Serafeddin, “Selim II”, İslam Ansiklopedisi,C.X say.434-444, Ankara ve İstanbul:Türkiye Cumhuri-yeti, Maarif Bakanlığı, 1940 ve sonrası

[2] Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1951, yeni ed. 1988), OsmanlıTarihi: Cilt. III/1 II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699 Kar-lofça Andlaşması'na Kadar, Ankara:Türk Tarih KurumuYayınları

[3] Sakaoğlu, Necdet, (1999), BuMülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak ISBN 9753293006, say.149-160

[4] Turan, Serafeddin (1958), “Lala Mustafa Paşa HakkındaNotlar ve Vesikalar”, Belleten C.22, say. 551-593.

[5] Safvet Bey (1329), "Şark Levendleri: Osmanlı Bahr-iAhmer Filosunun Sumatra Seferi Üzerinde Vesikalar”,Tarih-i Osmani Encümeni Mecmuası C.4, say. 1521-1540(Osmanlıca)

[6] İnalcık, Halil (1948), “Osmanlı-Rus Rekabetinin Menşeive Don-Volga Kanalı Teşebbüsü (1569)", Belleten C.12Say.349-402.

[7] Kurat, Akdes Nimet (1966) Turkiye ve Idil Boyu . 1569Astarhan Seferi. Ten-Idil Kanali ve XVI-XVII Yuzyil Os-manli Rus Munasebetleri Ankara

9

8 Metin ve görüntü kaynakları, yazarlar ve lisans

8.1 Metin• II. Selim Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/II._Selim?oldid=17487727 Katkıda bulunanlar: Murtasa, Goran33, Eşref, Dbl2010bot,

YurikBot, Bseker, Ugur Basak, İncelemeelemani, Memty, Metal Militia, Arved, Vikiyazar, Nosferatü, Tanyel, EmreDuran, Dünya vatan-daşı, Tarkovsky, AliIsingor, Escarbot, Thijs!bot, Siyako, CommonsDelinker, Mutlutopuz, Eldarion, VolkovBot, TXiKiBoT, Levent, 2ulus,Ravages, Burto Volki, Gerakibot, Şamil Demir, Sakhalinio, SieBot, Vikiçizer, robot, Loveless, AlleborgoBot, Murat28, Patirer,PipepBot, Noyder, Sabri76, DragonBot, Takabeg, Yalhi, Saids2ci, Alexbot, BOTarate, Sayginer, Myrat, Ertly, CarsracBot, Ahzaryamed,MelancholieBot, Théoden, Amirobot, Luckas-bot, Superyetkin, Oğuzhan, Ibrahim Dede, Akhilleis, Sadrettin, Merube 89, Batuhan Ak-su, Khutuck Bot, Drgnclw, Nedim Ardoğa, JackieBot, Xqbot, İazak, RibotBOT, Meursaultcaulfield, Tapfereritter, Kılıç46, Rapsar, TürkSüvarisi, D'ohBot, KamikazeBot, RedBot, Bermanya, Caracas, Milesbroke, NKOzi, TjBot, EmausBot, Pragdon, T410, Esc2003, ANADO-LU, Pequena cielo, Emperyan, KumulBot, Ebrambot, WikitanvirBot, Rdvnygt, Haremsiz, Hedda Gabler~trwiki, Movses-bot, Emirhan şen,HaruNGs, MerlIwBot, Bulaşık Süngeri, Eskayra, Keivan.f, SeyitA, O.tarihi, IsabellaSwan, VikipediBilgini, Maurice Flesier, Erlik.khan,Vadaada, SiLveRLeaD, Bilalokms, İhsan altunışık, Muratero, Yavuz6, Haseki şah, YFdyh-bot, Peykbot, Gray Budgie, Aguzer, Varmı-caycen, Gulo Luscus, OmerFarukDemir, PrimeMusic, Caglarctr, Kara Şah, Addbot, Dalgaboyu, Recebistan, Kırmızı renk, Ömer Berkay,Cavitdilmen, Ebrudilmen, Bakdalgana21, Yeni Üye, Doruk455, Serhatorium, Phtgrphr, Selwili, Paranormals199, Ayrıntılı Bilgi, Bilgecann,Horizonrich, Okanfan, İbrahimosmanli, Canboray441, Birazdangelicem, Renapond, Maclory65, Yaslient1, Aliozsoyy, Mr rqasimzade, Yu-suf Amir Erenler ve Anonim: 217

8.2 Resimler• Dosya:16th_century_copy_of_the_1569_Capitulations_between_Charles_IX_and_Selim_II.jpg Kaynak: https://upload.

wikimedia.org/wikipedia/commons/6/63/16th_century_copy_of_the_1569_Capitulations_between_Charles_IX_and_Selim_II.jpgLisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması, photographed at Ecouen Museum Özgün yazarı: Uploadalt

• Dosya:Battle_of_Lepanto_by_Martin_Rota.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6c/Battle_of_Lepanto_by_Martin_Rota.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Real Academia Española Özgün yazarı: Martin Rota Kolunic (MartinusRota) c. 1540-1583

• Dosya:Commons-logo.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Commons-logo.svg Lisans: Public domainKatkıda bulunanlar: This version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions used to beslightly warped.) Özgün yazarı: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier PNG version, createdby Reidab.

• Dosya:II._(Korhely)_Szelim.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/69/II._%28Korhely%29_Szelim.JPGLisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Hungarian Codex, 2000 Özgün yazarı: Bilinmiyor<a href ='//www.wikidata.org/wiki/Q4233718' title ='wikidata:Q4233718'><img alt ='wikidata:Q4233718' src ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png' width ='20' height ='11' srcset ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x' data-file-width ='1050' data-file-height ='590' /></a>

• Dosya:II._Selim_Han.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fb/II._Selim_Han.jpg Lisans: Public domainKatkıda bulunanlar: http://www.unitedamericanmuslim.org/padisahlar/11.jpg Özgün yazarı: Belli değil

• Dosya:Nehzetul-Ahbar_der_Sefer-i_Sigetvar_247b.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/16/Nehzetul-Ahbar_der_Sefer-i_Sigetvar_247b.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Bilkent University Özgün yazarı:Nakkas Osman

• Dosya:Osmanli-nisani.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Osmanli-nisani.svg Lisans: Public domainKatkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Juris Tiltins

• Dosya:Selimiye_camii.JPGKaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/Selimiye_camii.JPG Lisans: Public domainKatkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Filanca

• Dosya:Territorial_changes_of_the_Ottoman_Empire_1566.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2a/Territorial_changes_of_the_Ottoman_Empire_1566.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgünyazarı: Esemono

• Dosya:Tomb_of_Sultan_Selim_II_-_02.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/18/Tomb_of_Sultan_Selim_II_-_02.JPG Lisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı:Mogadir

• Dosya:Tomb_of_Sultan_Selim_II_-_03.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/31/Tomb_of_Sultan_Selim_II_-_03.JPG Lisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı:Mogadir

• Dosya:Tomb_of_Sultan_Selim_II_-_06.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Tomb_of_Sultan_Selim_II_-_06.JPG Lisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı:Mogadir

• Dosya:Tomb_of_Sultan_Selim_II_-_07.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/19/Tomb_of_Sultan_Selim_II_-_07.JPG Lisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı:Mogadir

• Dosya:Tughra_of_Selim_II.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Tughra_of_Selim_II.JPG Lisans:Public domain Katkıda bulunanlar:

• Egypt State Information Service: http://www.sis.gov.eg/PDF/Ar/History/0809000000000000210002.pdf Özgün yazarı: Unknown courtcalligrapher.

• Dosya:Wikisource-logo.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg Lisans: CC BY-SA3.0 Katkıda bulunanlar: Rei-artur Özgün yazarı: Nicholas Moreau

10 8 METİN VE GÖRÜNTÜ KAYNAKLARI, YAZARLAR VE LİSANS

8.3 İçerik lisans• Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0