SCENA POLSKA TD J. Drda •Igraszki z diabłem SCENA POLSKA TD J. Drda •Igraszki z diabłem

TESINSKE DIVADLO I SCENA POLSKA

Dyrektor dr LADISLAV SLIVA

Kierownik artystyczny RUDOLF MOLIŃSKI

Kierownik literacki RENATA PUTZLACHER-BUCHTA

Jan Drda

IGRASZKI Z DIABŁEM

Przekład: Zdzisław Hierowski

Reżyseria

RUDOLF MOLIŃSKI

Scenografia

ALEXANDR BABRAJ

Muzyka

JAROMIR NOHAVICA

Teksty piosenek

RENATA PUTZLACHER

Choreografia

JULIUSZ STAŃDA

Asystent choreograf a

MARTA MIKULA-KMET

Nagrań muzyki dokonano ·w studiu Karla Plihala w Ołomuńcu

PREMIERA DNIA 25 MAJA 1996

45. sezon Sceny Polskiej 45. sezon Sceny Polskiej

SCENA POLSKA TD J .• Drda • Igraszki z diabłem SCENA POLSKA TD J. Drda • Igraszki z diabłem

JAN DRDA (1915 - 1970)

Igraszki z diabłem nie są pierwszym utworem czeskiego pisarza Jana Drdy; w r. 1940 zadebiutował on powieścią Miasteczko na dloni, a w latach okupacji wydał następne powieści

Żywa woda ( 1941) i Wędrówki Piotra Arcy­łgarza (1943), a po wojnie tom opowiadań Mil­cząca barykada, gdzie przedstawił bohaterstwo zwykłych, szarych ludzi w dniach okupacji i pow­stania praskiego. Podobną tematykę podjął w to­mie opowiadań "Pięlma Tortiza" (1952). Swój dorobek prozatorski wzbogacił w 1958 roku jeszcze jedną cenną pozycją - Bajkami czeskimi, w których aktualizuje motywy baśniowe nawią­zując do problematyki współczesnej. Znakomita narracja, błyskotliwy, mistrzowski styl jego bogatej i barwnej prozy, świetny słownik mie­niący się bogactwem ludowych zwrotów, celny humor, uczulenie na piękno przyrody i głęboki

humanizm w spojrzeniu na sprawy ludzi - zdo­były pisarstwu Drdy wysoką rangę w literaturze czeskiej i szeroką popularność.

45. sezon Sceny Polskiej

Obok powieści zajmował się także Drda dramatem. W roku 1940 debiutuje jako dra­maturg sztuką z życia górników Jako i my od­puszczamy, w roku 1941 pisze jednoaktówkę Magdalenka, wreszcie 30 grudnia 1945 wystawia w Teatrze Narodowym w Pradze komedię, która na stałe weszła do repertuaru współczesnego teatru czeskiego - Igraszki z diabłem. Komedią tą zainteresował się Leon Schiller i wystawił ją we własnej inscenizaqji w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi, a następnie w Warszawie. Poza dramatami Romanca o Oldrzychu i Bożenie (1953) i Są ży­wi, śpiewają (1961) Drda napisał jeszcze w 1959 roku opartą na własnym opowiadaniu komedię Grzeszna wieś albo Zapomniany diabeł. Sztuka ta podwoiła jeszcze sukces autora Igraszek z dia­błem, choć tekst ten pozostaje w cieniu pierw­szego.

Ryszard Pochroń (Pustelnik)

SCENA POLSKA TD J. Drda •Igraszki z diabłem SCENA POLSKA TD J. Drda •Igraszki z diabłem

Obie komedie, Igraszki z diabłem i Grzeszna wieś albo Zapomniany diabeł, nawiązują do for­my pogodnej sztuki baśniowej wprowadzonej do li­teratury czeskiej przez Tyla oraz Klicperę i są wyrazem związków twórczości Drdy z moty­wami ludowymi. Obie podejmują odwieczny i częs­to w literaturze światowej obecny motyw walki człowieka z diabłem. Ukazqją świat ludowych wierzeń i wyobrażeń, prosto i naiwnie - jak w te­atrze ludowym - demonstrują potoczne prawdy o właściwościach ludzkiej natury. Ludowość u Drdy polega również na tym, że to naiwne spojrzenie na rzeczywistość jest jednocześnie niezwykle po­ważne i realne, choć zawiera sporą dozę humo­ru.Afirmacja życia, miłość ludzi i pożyteczna praca - oto wartości,które triumfują w ludowych komediach Drdy.

Beata Dytko-Bada.Sek (Disperanda) i Piotr Zawadzki (Lucjusz)

Piotr Augustyniak (Karborund), Paweł Niedoba (Marcin Kabat), Piotr Zawadzki (Lucjusz) i Zbigniew żwak (Omnimor)

OBSADA:

Marcin Kabat, weteran Paweł Niedoba

Sarka Farka, rozbójnik. Mirosław Owczarek

Ojciec Scholastikus Ryszard Pochroń

Lucjusz , diabeł-kusiciel Piotr Zawadzki

Disperanda, królewna Beata Dytko-Badosek

Kasia, jej służebna Barbara Szotek-Stonawski

Teofil, anioł Andrzej Rozmus

Solfernus,radca piekielny Zbigniew Cieślar

Belial, radca piekielny Anna Zapaśnik-Baron

Belzebub, książę Piekieł Rudolf Moliński

Om.nim.or, chłopski diabeł Zbigniew Żwak

Karborund,chłopski diabeł Piotr Augustyniak

Pokusy, Diablice Anna Paprzyca

oraz

Diabły

Krystyna Pryszczyk

Pavel Paseka Roman Szarowski

Inspicjent Ela Kordula

Kierownicy pracowni: krawieckiej: Marie Urbanieco­va, malarsko- modelarskiej: Sona Navratilova, peru­karskiej : Eva Radova, elektroakustycznej: Jaroslav Odrobina. Światło: Jaroslav Odrobina. Dźwięk: Józef Słowik. Brygadier sceny: Pavel Paseka. Montażyści dekoracji : Miroslav Rajtr , Roman Szarowski, kie­rownik: Antonin Benek. Garderobiana: Jitka Rajtro­va. Rekwizyty: Rudolf Chwastek.

Rodowód literacki 11 Igraszek z diabłem 11

Tradycyjne baśnie ludowe są od wieków kopalnią wiecznie żywych tematów w literaturze. Twórca czeskiego teatru narodowego, Józef Kajetan Tyl (1808-1856),czerpał z bogatego źródła czeskich i słowackich legend i baśni pisząc swoje dramaty : 11 Dudziarz ze Strakonic 11 i 11 Czart na ziemi 11

; na nich także oparł tematykę swojej komedii Jan Drda.

Tematyka komedii jest znana z baśni lu­dowych: walka dobra i zła, piekła i nieba o dusze ludzkie, postać bohatera ludowego walczącego o sprawiedliwość i pomagającego ludziom w zwa­dzie z siłami zła, a często i z obojętnością nieba; takie motywy baśniowe, jak nawrócenie zbója, oszukanie diabłów, motyw Disperandy i Kasi zapisujących duszę diabłu, Madejowego łoża,

11 trzech życ.zeń 11 , Czarciego Młyna i gry z diab­

łami o duszę; motyw diabelskich sztuczek i uczo­ności - są to przecież wszystko motywy baśniowe powtarzające się nie tylko w legendach ludowych polskich i czeskich, ale znane całemu światu.

I wprawdzie krytyka czeska przypisy­wała napisanym w 1945 roku Igraszkom z diab­łem znaczenie niejako symboliczne: miał to być obraz zmagań ludu czeskiego (Kabat) z oku­pantem (świat diabłów przedstawiany był nawet w niektórych inscenizacjach czeskich z wy­raźnymi aluzjami pod adresem hitlerowców i ich czeskich zauszników) - to jednak nawet w oder­waniu od tych tendencji mądra idea baśni ludowych o walce człowieka ze złem zachowuje swoją ponadczasową aktualność i stosować się

może do spraw ludzkich w każdej rzeczywistości społecznej i historycznej.

Mirosław Owczarek (Sarka-Farka) i Paweł Niedoba (Marcin Kabat)

Jan Drda nie korzystał z baśni swego narodu w sposób dosłowny, przetwarzał je nieraz znacznie i unowocześniał ; spójrzmy tylko na rolę nieba lub na zhierarchizowane na sposób kastowy piekło; przyjrzyjmy się także tej uroczej ironii, z jaką traktuje autor postać królewny Disperandy lub jak w sposób laicki rozprawia się z terminem pokuty w wypadku Sarki-Farki czy Scholastyka, każąc im pracą odpokutować za grzechy 11 przeciw człowieczeństwu 11 Mamy więc w Igraszkach z dia­błem przetworzone, unowocześnione już motywy baśni ludowej,bliskie współczesnym pojęciom; jest to baśń nowoczesna, która, czerpiąc materiał z tradycyjnych legend, wysnuła z nich wnioski dla dnia dzisiejszego.

(oprac . na podstawie uwag inscenizacyjnych J.Grudy)

45. sezon Sceny Polskiej 45. sezon Sceny Polskiej

SCENA POLSKA TD J. Drda •Igraszki z diabłem SCENA POLSKA TD J. Drda •Igraszki z diabłem

PIOSENKA DISPERANDY I KASI

Muzyka Jaromir Nohavica

Słowa

Renata Putzlacher

Ref : Diable daj męża, daj męża, daj męża, diable daj męża, daj męża, daj.

By ozdobą był damie, by spodobał się mamie.

Byle z gracją kark zginał, nie bił i nie przeklinał.

Byle zacny i młody, by omijał gospody.

Gdyby nie był uroczy, niech uczciwe ma oczy.

Przysięgami nie szastał, by był chłopem i basta !

By miał ręce i nogi, może nawet mieć rogi.

Nawet widły, kopyta, byle do mnie zawitał. Niech wywija ogonem,

byle mnie chciał za żonę !

Bo lepszy rydz niż nic !

45. sezon Sceny Polskiej

Muzyka do 11 Igraszek z diabłem 11 jest debiutem znanego czeskiego pieśniarza Jaromira Nohavicy

jako kompozytora muzyki teatralnej

Eir-enc:IE!I a.s.

- kvalitni poćitaćove sestavy PC 386,486,Pentium - navrh, instalaci a kompletni servis poć. siti NOVELL

- jedriotlive poćitaćove komponenty HDD,FDD,procesory

- siroky sortiment tiskaren : - Hewlett Packart

- MINOLTA

- Epson

- Star

- Oki

- notebooky Note Star - kompletni software:

- operaćni systemy - textove a tabulkove procesory

- nadstavby OS - profesionalni graficke programy

- kompletni skaleni ke vsem softwaroyYm produktllm

Najdete nas v nove otevrenem sidle na adrese:

Grendel a.s. Ostravska 393

737 01 ćesky Tesin tel. 069/6371501 fax 069/6371602

Autorizovany prodejce firmy NOVELL Ltd.

COCA - COLA AMATIL CESKA REPUBLIKA

spoi. s.r o. provozovna Frjdek - Mistek

ul. 17. listopadu 909 • 738 01 F..Ydek -Mistek tel. :(0658) 345 71 - 2 • Fax: (0658) 344 47

Tesinske divadlo Ćeska scena I Scena Polska

ul. Ostra vska 6 7 737 35 ćesey Tesin tel. 069 I 6371208-9 fax 0659 I 565 92

następna

premiera SP

Zofia Kossak

GOŚĆ OCZEKIWANY

reżyseria

Rudolf Moliński scenografia

Anna i Tadeusz Smoliccy muzyka

Zbigniew Siwek

Redakcja: Renata Putzlacher - Buchta. Projekt okładki i opracowanie graficzne: Władysław Szpyrc. Zdjęcia: Wiesław Przeczek. Skład: TD. Druk: PROprint, s.r.o.

C.Tesin. Cena: 8,- Kc.

Wszelkie prawa dotyczące wystawienia tego spektaklu reprezentuje agencja autorska Dilia, Praha.