Í takt við tímann

Rafræn tímarit

11. október 2008Halldóra Þorsteinsdóttir

Efnisyfirlit Tímarit – rafræn tímarit?

Rafrænt, stafrænt, vefrit, veftímarit Birtingarmyndir – pdf, html, DjVu

Hvað er í boði og hvar? Íslensk efni – Erlent efni Hvar.is – Landsaðgangur Aðrir kostir – opinn aðgangur – open access

Hvernig er best að finna tiltekið tímarit? Tímaritaskrár

Leit að efni í mörgum tímaritum samtímis Samleit í rafrænum tímaritum – tilvísanasöfn

Tímarit Tímarit hafa verið skilgreind sem rit sem koma út

undir sama titli í mörgum hlutum, sem oftast eru tölumerktir á einhvern hátt og útgáfutímabil er óákveðið.

Skilgreiningin nær til blaða, tímarita, fréttabréfa, ritraða, ársrita og ársskýrslna. Hún nær einnig til tímarita sem gefin eru út í öðru formi en prentuðu, svo sem rafrænna tímarita á vefnum og á geisladiskum.

Sótt á vef 10. sept. 2008, http://www.landsbokasafn.is/id/1010666

Rafræn tímarit

Tímarit sem eru aðgengileg í tölvu

þau eru ýmist skönnuð eða mynduð eftirgerð af prentuðu riti ... PDF snið – Portable Document Format (algengast) DjVu – timarit.is

eins á skjánum og í prentuðu útgáfunni

eða vefrit HTML – Hypertext Markup Language

greinin birtist sem vefsíða

Sumir útgefendur bjóða upp á bæði PDF og HTML

PDF og HTML hjá Science Direct s

PDF og DjVu – kostir og gallar

PDF og DjVu skjölum er ekki hægt að breyta og eru því eins og prentaða útgáfan. Við heimildaskráningu má því vísa til greinar eins og um prentaða útgáfu

sé að ræða.

Til að lesa/opna PDF-skjal þarf forritið Adobe Acrobat Reader að vera í viðkomandi tölvu og sérstakt forrit þarf til að opna DjVu-skjöl

Dálítinn tíma getur tekið að opna þessi skjöl, einkum ef skjalið er stórt og tölvan gömul. Best er að hafa alltaf nýjustu útgáfu af Acrobat og DjVu.

HTML – kostir og gallar

HTML greinar opnast mun hraðar en PDF

birtast eins og hver önnur vefsíða og því ekki þörf á sérstöku forriti s.s. Adobe Acrobat Reader

Auðvelt er að hafa tengla við viðbótarupplýsingar s.s. í greinar sem heimildaskrá vísar í

Þegar vísað er í efni í HTML sniði þarf m.a. að koma fram hvert grein var sótt og hvenær

Nokkrir kostir rafrænna tímarita

• Hægt að lesa þau í tölvu • hvenær sem er og hvar sem er ...

• Fleiri en einn notandi getur lesið sama ritið samtímis• hægt að fá tölfræði um notkun

• Komið á netið áður en prentuð útgáfa kemur út

• Hægt að vista og/eða prenta einstakar greinar

• Hægt að leita að greinum um tiltekið efni í öllum heftum tímarits samtímis – oftast í heildartextum greinanna

• Minna utanumhald• Kostnaður vegna geymslu er úr sögunni ef rafrænn

aðgangur er tryggður

Hvað er í boði og hvar?

o Íslenskt efni

o Erlent efni

Íslensk tímarit – hvað og hvar

o timarit.is – 290 íslensk, færeysk og grænlensk tímarit o frá upphafi til u.þ.b. 1920 – DjVu o og flest íslensk dagblöð til 2000o Nýtt viðmót 1. des. - orðaleit og PDF

o Rafræn íslensk blöð og tímarit – 300 íslensk vefrito gjaldfrjáls íslensk vefrit

o Gegnir – rafræn íslensk sem hafa ISSN o 79 rafræn íslensk tímarit eru með ISSNo 62 þeirra eru bæði rafræn og prentuðo önnur vefrit eftir því sem kostur er

Erlend tímarit hjá hvar.is Tímaritapakkar – frá tilteknum útgefendum

Blackwell – nú Wiley Interscience 790 titlar Elsevier – ScienceDirect 1830 titlar Karger 84 titlar Sage 460 titlar Springer 1275 titlar ASCE 30 titlar ASME 30 titlar

Samtals um 4500 tímarit

Tilvísanasöfn – að hluta með heildartextum ProQuest – vísar í efni 8900 tímarita, þar af 6000 með heildartexta

EbscoHost– vísar í efni 8900 tímarita, þar af 6000 með heildartexta

Samtals eru um 14.500 tímarit í landsaðgangi

Önnur erlend tímarit

o Séráskriftir einstakra bókasafna

o Opinn aðgangur – Open Accesso dagblöð og tímarit

Hvar er aðgangur?

o Engin samskrá um rafræn tímarit

o Hvar.is Tímaritalistar A-Z 14 þús. titlar

o Landsbókasafn Tímaritaskrá A-Ö 27 þús. titlar

o Skrár einstakra bókasafnao Háskólabókasöfn – HA, HR, Bifröst ...o Bóksafn Landspítala – Háskólasjúkrahúss

o Gegnir – rafrænt efni skráð að hluta í Gegni

Tímaritaskrá A-Ö – skrá Landsbókasfns

veitir aðgang að um 27 þús. rafrænum tímaritum

o öll tímarit sem eru í landsaðgangi (14 þús. titlar)

o séráskriftir H.Í. og safnsins (6000 titlar) t.d.o JSTOR (1140 titlar)o Lexis/Nexis (4000-5000 titlar)

o timarit.iso íslensk, grænlensk og færeysk tímarit (290 titlar)

o erlend tímarit í opnum aðgangi – Open Accesso DOAJ – Directory of Open Access Journals (3400 titlar)o PubMedCentralo Free Medical Journalo DigiZeitschriften

Skrár og slóðir á vef Landsbókasafns.

Tímaritaritaskrá A- Ö – aðalskráin um rafræn tímarit http:www.tdnet.com/nuli

Rafræn íslensk blöð og tímarit – gjaldfrjáls íslensk http://www.landsbokasafn.is/id/1011480

Timarit.is – íslensk, færeysk og grænlensk blöð og tímarit http://timarit.is

Tímarit og skrár – valdar slóðir að gjaldfrjálsu erlendu efni http://www.landsbokasafn.is/id/1013816

Hvar finn ég tímaritið Boreas frá árinu 2008?

Google? Finnur of mikið – ekki réttar upplýsingar

Google Scholar? Finnur einstakar greinar – en ekki tímarit

Tímaritalistar A-Z á hvar.is? Ekki aðgangur að síðustu 12 mánuðum

Tímaritaskrá A-Ö á landsbokasafn.is? Já, Boreas er í séráskrift Lbs.-Hbs. – bæði prentað og rafrænt Rafrænn aðgangur á háskólanetinu – greinaþjónusta /millisafnalán

Gegnir Já, prentuð tímarit eru skráð í Gegni ásamt tenglum við rafræna heildartexta og upplýsingum um aðgangstakmarkanir

Finna greinar um tiltekið efnio Samleit – Searcher/Analyzer

o valkostur á vef Landsbókasafnso leitar m.a. í rafrænum tímaritaforða safnsins

o Leit í einstökum gagnasöfnumo ProQuesto EbscoHosto Web of Scienceo og gagnasöfnum einstakra fræðigreina

o Google Scholaro leitar eingöngu í vísindalegu efni á vefnum

Lokaorð

www.landsbokasafn.is