Ruimtelijke Ordening en Economische Zaken

Bezoekadres

Gedempte Zuiderdiep98

Afdeling Bouw- en Woningtoezicht

Aan de bewoner(s) van dit woongebouwPostadres

Postbus 70819701 JB Groningen

__ IDatum

InformatieOnderwerp

Bijlage(n) 1E. Zaagman Tel. (050) 367 81 95Veiligheid gecombineerde ventilatiekanalen.

KenmerkFax (050)

R012.3390867

Geachte mevrouw, heer,

Veel woongebouwen die zijn gebouwd tussen ongeveer 1970 en 1995 hebben eengecombineerd ventilatiesysteem. Dat zorgt voor de normale woningventilatie en voert ook deverbrandingsgassen af van de CV-ketel. U ontvangt deze brief als bewoner van eenwoongebouw waar zo'n gecombineerd systeem mogelijk aanwezig is. Na verloop van eenaantal jaren kan het namelijk nodig zijn extra aandacht te besteden aan de veiligheid van dat

1----------. gecombineerd ventilatiesysteem. Met deze brief WILen wiJliliierover ormeren en uit eggenwat u het beste kunt doen.

Hoe zit dit precies?Op verschillende plaatsen in het land zijn er problemen geweest met deze gecombineerdeventilatiesystemen. Gelukkig niet van ernstige aard. Maar het ministerie van Infrastructuur enMilieu wil toch aandacht voor mogelijk onveilige situaties. Het ministerie heeft een'inspectiesignaal' geschreven met uitleg. Die tekst vindt u bij deze brief.Het gaat om afvoersystemen met een centrale afzuigventilator op het dak. Die systemen zittenin appartementsgebouwen tot zeven bouwlagen, gebouwd tussen ca. 1970 en 1995. Volgensonze informatie maakt uw woning deel uit van een dergelijk gebouw. Wij kunnen niet metzekerheid nagaan of uw woongebouw ook dit ventilatiesysteem heeft. Het is verstandig als udit laat controleren (zie verderop in deze brief).

Wat betekent dit voor u?Wat kan er gebeuren als er in uw gebouw een dergelijk type ventilatiesysteem is toegepast?Als de ventilatiekanalen inderdaad verroest zijn, én de afzuiginstallatie raakt defect, dan kanhet gebeuren dat er afvoergassen van de CV in uw woning terecht komen. Daarom is hetverstandig om uw ventilatiesysteem op korte termijn te laten controleren en, als dat nodig is,maatregelen te treffen.

Wat moet u doen?Waarschijnlijk hoort u met uw woning bij een Vereniging van Eigenaren (VvE). Het isverstandig contact op te nemen met uw VvE om met alle woningen gezamenlijk actie teondernemen. Wij adviseren u een erkende onderhoudsinstallateur het ventilatiesysteem telaten inspecteren, het liefst gezamenlijk als VvE. Wie verantwoordelijk is voor het

RO.15.015.E.Ol In uw antwoord graag datum en kenmerk vermelden

Volgvel 1

onderhoud van de CV-ketel en het ventilatiesysteem, dat kan per VvE verschillend zijn. Juistdaarom is het verstandig om dit in overleg met uw VvE aan te pakken.Mocht de VvE niet verantwoordelijk zijn voor het ventilatiesysteem, dan kunt u zelf eeninspectie laten doen in uw eigen woning. Een goede onderhoudsinstallateur (kijk hiervoorbijvoorbeeld op de website van brancheorganisatie Uneto- VNI) kan de staat van onderhoudvan het kanaal beoordelen bij de aansluiting van de CV-ketel op het afvoerkanaal. Het is ookbelangrijk om vast te stellen of het veiligheidssysteem van de CV-ketel werkt. Voor dezekerheid kan meer onderzoek nodig zijn.Zolang niet duidelijk is of alles veilig is en werkt zoals het hoort, adviseren wij u eenkoolmonoxide-melder te plaatsen bij de CV -ketel (dus géén rookmelder, dat is een anderapparaatje). Die koolmonoxide-melders zijn bijvoorbeeld verkrijgbaar bij een bouwmarkt.Let wel, een koolmonoxide-melder meet niet alles en geeft dus geen volledige zekerheid. Eengoed onderzoek, georganiseerd door de VvE of door uzelf, is beslist nodig om elk risico uit tesluiten.

Meer informatieZoals gezegd, het is verstandig éérst contact op te nemen met uw VvE. Heeft u technischevragen, dan kunt u voor een antwoord terecht bij het bedrijf dat uw CV-ketel onderhoudt of deventilatiesystemen inspecteert. Voor andere vragen kunt u natuurlijk ook contact opnemen metde afdeling Bouw- en Woningtoezicht van de gemeente. Wij zijn op werkdagen telefonischbereikbaar tussen 9.00 en 17.00 uur op het telefoonnummer bovenaan deze brief.

Met vriendelijke groet,de burgemeester van Groningen,namens deze, concerndirecteur Groningen,namens deze,

G. W. Hanekamp,hoofd afdeling Bouw- en Woningtoezicht

AanleidingEind 2009 is in de gemeente Kerkrade aan het licht gekomen datin een appartementen complex de leidingen van het collectieveventilatie- en rookgasafvoersysteem waren doorgeroest. Eerder,in 2007, is dit al gesignaleerd in de gemeente Someren en isbinnen de installatiebranche gewaarschuwd voor dit soortgevallen.

Het probleemSituatieIn de jaren 1970 tot 1995 is in middenhoogbouw een systeemtoegepast van centrale mechanische ventilatie in combinatie metrookgasafvoer (MVSsysteem). De afvoerkanalen zijn veelal gemaaktvan gespiraliseerde, verzinkte metalen buizen. Deze afvoersystemenzijn destijds ontworpen voor conventionele (CR)cv ketels waarvande rookgassen een hoge temperatuur hebben en die zelf geenventilator hebben. Een centrale ventilator op het dak zuigt derookgassen en tevens de ventilatielucht af. Bij storing van dezeventilator schakelt een beveiliging alle cv ketels uit.

Bij lage buitentemperatuur (in de winterperiode; het stookseizoen)kan de centrale afvoerleiding te veel afkoelen en condenseertwaterdamp uit de rookgassen op de leidingwand. Dit veroorzaaktcorrosie van de leidingen. waardoor er op den duur gaten in deleidingen vallen.

Gevaarlijke gevolgenAls de afvoerleidingen lek zijn, wordt de afvoer van verbrandings-gassen verstoord en werkt de ventilatie van de woningen minder. Erkan een onvolledige verbranding ontstaan waarbij koolmonoxidewordt gevormd. De mogelijkheid bestaat dat de rookgassen enkoolmonoxide in de woningen terechtkomen. Dit kan leiden totklachten als vermoeidheid, slaperigheid, hoofdpijn en moeite metconcentreren. Door ernstige koolmonoxidevergiftiging kunnenmensen overlijden.

Extra riSÎCOBijkomend risico is dat na herhaalde storingen of bij ondeskundigeketelvervanging vaak de oorspronkelijke beveiligingwordtverwijderd of niet wordt aangesloten. Bij storing van de centraleafzuigventilator blijven dan de cv-ketels doordraaien terwijl derookgassen niet meer worden afgezogen. Ook bij niet aangetastekanalen is er dan groot gevaar dat de rookgassen via de afvoerkana-len terecht komen in de andere op het systeem aangeslotenwoningen.

Ketelvervanging__ l1ej ontwerp val! het MVSB'steeIl}.Y@~gebaseerd op de aansluiting

van CRketels zonder ventilator. Op dit systeem mag geen ander typeketels worden aangesloten. Ketels met een ventilator (zoals alleHR- en veel Vk-ketels) kunnen via het gemeenschappelijk afvoersy-steem hun verbrandingsgassen in andere woningen drukken. Van VRketels zonder ventilator bevatten de rookgassen meer vocht,waardoor de aantasting van de leidingen nog sneller optreedt.

Bij vervanging van een oude cv ketel moet in deze gevallen ook hetafvoersysteem gerenoveerd worden. Er moeten aparte corrosiebe-stendige rookgasafvoerkanalen aangebracht worden. Dit zijn vaakkosten waar geen rekening mee gehouden is en ditwordt dan vaakniet uitgevoerd. Indien een ander type ketel op dit MVSsysteemwordt aangesloten voldoet men niet aan de voorschriften van hetBesluit gastoestellen en niet aan het Bouwbesluit.

02

Waar kan het voorkomenDeze afvoersystemen komen in heel Nederland voor in hetwoningbezit van particulieren (WE's) en van corporaties. Hetbetreft veelal middenhoogbouw, 3-5 bouwlagen. Bouwperiode 1970tot 1995.

Tot nu toe zijn problemen met deze MVSsystemen bekend in degemeenten Someren, Kerkrade en Landgraaf. Ook vanuit Frieslanden Groningen zijn dezelfde problemen gemeld.

Deze MVSsystemen zijn aan de buitenkant van het gebouw teherkennen aan de ventilatoropbouw op het dak met luchtinlaat-roosters aan de zijkant of direct er naast op het dak.

• Voor wijzigingen van ingrijpende aard, zoals het vervangen vanniet condenserende cv ketels door HR ketels met gelijktijdigevervanging van het rookgasafvoersysteem gelden de Bouwbesluit-

Onderzoek van de toestand van deze collectieve rookgasafvoersyste- eisen voor nieuwbouw en is NPR3378 deel zz tjm 44, 60 en 61vanmen is belangrijk. toepassing.

Laat vaststellen of uw gebouw is voorzien van een collectief • In bijlage I, lid 1van het Besluit gastoestellen (8 januari 199z) isventilatie- en rookgasafvoersysteem. uw installateur kan dit voor opgenomen dat bij een gastoestel technische aanwijzingen vooru vaststellen. de installateur moeten worden meegeleverd. Deze bevatrenIn geval van de aanwezigheid van dit systeem, dient dit inwendig onder meer instructies voor installatie, waaronder de wijze vangeïnspecteerd te worden. Een complicerende factor is dat de afvoer van rookgassen. Dit houdt in dat nieuwe ketels niet opleidingen meestal weggewerkt zijn in de bouwkundige eenstruc- deze MVSsystemen mogen worden aangesloten.tie. Te meer omdat de aansluitleiding vanaf de ketel tot de • Volgens artikel ra van de Woningwet draagt een ieder die eenmetalen afvoerleidingvaak uit aluminium bestaatwordt de bouwwerk in eigendom heeft, gebruikt of laat gebruiken er zorgkapotre leiding niet gemakkelijk opgemerkt. Indien na verwijde- voor dat als gevolg van de staat van dat bouwwerk geen gevaarren van deze korte aluminium leiding aantasting van de metalen voor de gezondheid ofveiligheid ontstaat. Deze zorgplicht geldtbuis wordt aangetroffen, dient het kanaal verder geïnspecteerd te dus zowel voor Verenigingen van Eigenaren (ten aanzien van deworden, bijvoorbeeld met video. Vaak kan een groot deel van de gemeenschappelijke onderdelen), eigenaar-bewoners als voorinspectie ook vanaf het dak plaatsvinden. De conditie van het verhuurders.afvoersysteem dient bepaald te worden volgens Bijlage A van NPR • Op grond van de huurwetgeving (Burgerlijk Wetboek Boek 7 Titel3378-45, zooê. 4) is de verhuurder verplicht tot het verhelpen van gebreken aanLaat vaststellen of de beveiliging van de centrale afzuigventilator het gehuurde.is aangesloten op alle cv ketels. • Volgens de Woningwet, artikel 100 heeft de gemeente de taak toeIn geval van defecten of afwijkingen van de oorspronkelijke te zien op de naleving van de Woningwet. In een situatie die niet

---- - situat-ie,wUef\-maatregelen-getroffen-maeterrwoTderrom-d'OCo ----volclu-eTddfi-~fl3OuWDêSlüit enjof een siluatiecfie gevaarlij,.,-.-,is,-------veiligheid te waarborgen. Hierbij kan een stookverbod niet voor de gezondheid of veiligheid moet de gemeente handhavendworden uitgesloten. optreden. Zij kan de eigenaar aanschrijven om maatregelen teDe beste oplossing is aanpassing van het afvoersysteem en treffen en kan een stookverbod opleggen.vervanging van alle ketels in één keer. Betrek het vervangen vaneventueel nog aanwezige open geisers hierbij. Vervang de oude cvketels door gesloten HRcv (combi)ketels. De ventilatielucht en derookgassen moeten gescheiden worden afgevoerd. De rookgasaf-voer kan als gemeenschappelijke leiding of als individuele leidingworden uitgevoerd. Ook aan de dakkap moeten de nodigeaanpassingen plaatsvinden.

Onde~oekenaanpak

DoelgroepDit Inspectiesignaal richt zich specifiek op de volgende personen cqinstanties, die hierin een verantwoordelijkheid hebben.

Eigenaar-bewoners, Verenigingen van eigenaren,Woningcorporaties en andere verhuurders: laat onderzoeken ofdit systeem in uw woningen is toegepast en laat dan de conditieervan vaststellen volgens bovengenoemde onderzoek en aanpak.Installateurs en installatie-branche (Uneto VNI,KBI,SElenSterkin): informeer de eigenaren en bewoners van bij u bekendecomplexen waar dit systeem is toegepast. Wijs op de gevaren enop dit Inspectiesignaal.Gemeenten: identificeer zo mogelijk in de woningvoorraad decomplexen waar dit systeem is toegepast. Informeer de eigenarenen bewoners. Indien een gevaarlijke situatie wordt vastgesteld,schrijf aan om de nodige maatregelen te laten treffen.

Regelgeving enverantwoordelijkheden

• De installaties zijn destijds gebouwd volgens NEN1078 (uitgave1987 en 1976).

• Het Bouwbesluit 2003 stelt eisen aan de aanvoervan verbran-dingslucht en de afvoer van rookgassen. Installaties die voldoenaan de Nederlandse Praktijkrichtlijn Gasinstallaties NPR3378,laatst vernieuwd in april zooê (uitgave NEN),worden geacht tevoldoen aan de eisen van het Bouwbesluit.

• Voor wijzigingen van niet-ingrijpende aard, zoals het vervangenvan oude cv ketels door gelijksoortige, of het repareren van hetbestaande rookgasafvoersysteem, gelden de Bouwbesluit- eisenvoor bestaande bouwen is NPR3378 deel 45 van toepassing.

03

Meer informatie

www.vrorninspecrie.nlTNOrapport: Onderzoek en advies over gecombineerdrookgasafvoer- en ventilatiesysteem in case Kerkrade,nr.o34-APD-2010-00327·Op www.vrominspecrie.nl vindt u meer informatie over hetvervangen van open gastoestellen. Ga naar Publicaties en zoek op'open verbrandingstoestellen'.

www.nen.nlNederlands Normalisatie Instituut, uitgever van o.m.NEN1078en NPR3378.

www.uneto-vni.nlVneto-VNI, brancheorganisatie van installatie bedrijven entechnische detailhandel.

www.kbi.nlKBI(Stichting Kwaliteitsborging lnstallatiesector), informatie overcertificering in de bouw- en installatiesector.

www.erkendinstallaciebedrijf.nlSEI(Stichting Erkenning lnstallatiebedrijven), beheerder vanerkenningsregelingen voor o.m. gastechnische installatiebedrijven.

www.sterkin.nlSterkin, beheerder van erkenningsregelingen voor o.m.gastechnische installatiebedrijven.