hƯỚng d Ẫn s Ử d Ụng spss - trần quang hiền · hƯỚng d Ẫn s Ử d Ụng spss hsph...

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG SPSS

HSPH

Môc Lôc

1 BµI 1 – Tæng quan......................................................................................................................................1 1.1 Çc cöa sæ trong SPSS ........................................................................................................................1 1.2 Thanh menu {Menu}..........................................................................................................................2 1.3 Thanh c«ng cô {Toolbars}..................................................................................................................2 1.4 Thanh t×nh tr¹ng {Status Bar}.............................................................................................................3 1.5 Hép tho¹i {Dialogue box} ..................................................................................................................3

1.5.1 Tªn biÕn vµ nh�n biÕn trong çc danh s¸ch cña hép tho¹i............................................................4 1.5.2 Çc nót trong hép tho¹i .................................................................................................................5 1.5.3 Hép tho¹i phô ................................................................................................................................5 1.5.4 Lùa chän biÕn ................................................................................................................................6

2 BµI 2: Më Çc tÖp tin d÷ liÖu ....................................................................................................................9 2.1 Khëi ®éng SPSS ..................................................................................................................................9 2.2 Më mét file.......................................................................................................................................10

3 BµI 3: Cöa sæ Data Editor .......................................................................................................................13 3.1 Data View.........................................................................................................................................13 3.2 Variable View...................................................................................................................................14

3.2.1 Tªn biÕn .......................................................................................................................................15 3.2.2 Çc thang ®o................................................................................................................................16 3.2.3 Lo¹i biÕn......................................................................................................................................16 3.2.4 Nh�n biÕn {Variable Labels}.......................................................................................................17 3.2.5 Nh�n trÞ sè cña biÕn {Value Labels} ...........................................................................................17 3.2.6 TrÞ sè khuyÕt thiÕu {Missing Value} ............................................................................................18

3.3 NhËp d÷ liÖu .....................................................................................................................................19 3.4 HiÖu ®Ýnh d÷ liÖu trong b¶ng Data View ..........................................................................................21

3.4.1 C¾t, sao chÐp vµ d¸n çc trÞ sè cña d÷ liÖu .................................................................................22 3.4.2 ChÌn thªm çc ®èi t−îng míi ......................................................................................................22 3.4.3 ChÌn mét biÕn míi.......................................................................................................................23 3.4.4 Thay ®æi lo¹i d÷ liÖu ....................................................................................................................24

3.5 T×nh tr¹ng läc ®èi t−îng trong Data Editor.......................................................................................24 4 Bµi 4: Çc phÐp biÕn ®æi d÷ liÖu .............................................................................................................25

4.1 TÝnh to¸n biÕn {Compute Variable} .................................................................................................25 4.1.1 TÝnh to¸n biÕn víi tuú chän If Cases............................................................................................26 4.1.2 Type&Label {Lo¹i vµ nh�n biÕn} trong hép tho¹i Compute Variable .......................................27

4.2 §Õm sè lÇn x¶y ra cña çc trÞ sè trong çc ®èi t−îng .......................................................................27 4.3 MF ho¸ l¹i d÷ liÖu.............................................................................................................................29

4.3.1 M� ho¸ l¹i d÷ liÖu ngay trong biÕn cã s½n (kh«ng t¹o thµnh biÕn míi) ....................................29 4.3.2 M� ho¸ thµnh biÕn kh¸c ..............................................................................................................30

5 Bµi 5: §iÒu khiÓn file vµ biÕn ®æi file......................................................................................................33 5.1 S¾p xÕp çc ®èi t−îng .......................................................................................................................33 5.2 Chän çc ®èi t−îng {Select Cases}...................................................................................................34

5.2.1 Select Cases: If ............................................................................................................................35 5.2.2 Select Cases: Random Sample .....................................................................................................36 5.2.3 Select Cases: Range .....................................................................................................................37

6 Bµi 6: Lµm viÖc víi kÕt xuÊt ....................................................................................................................38 6.1 Cöa sæ Viewer ..................................................................................................................................38

6.1.1 ThÓ hiÖn vµ dÊu çc kÕt qu¶ ........................................................................................................39 6.1.2 Di chuyÓn, sao chÐp vµ xo¸ bá çc kÕt qu¶..................................................................................40

7 Bµi 8: Frequencies {TÇn sè} ....................................................................................................................41 7.1 KÕt xuÊt mÉu ....................................................................................................................................41 7.2 §Ó thu ®−îc çc tÇn sè vµ çc thèng kª ............................................................................................43

7.2.1 Frequencies Statistics ..................................................................................................................43 7.2.2 Frequencies Charts......................................................................................................................44

8 Bµi 7: B¶ng trô/xoay {pivot table} ..........................................................................................................46 8.1 Thao t¸c ®èi víi mét b¶ng trô...........................................................................................................46 8.2 Lµm viÖc víi çc trang/líp {Layer}..................................................................................................50

1 Bµi 1 – Tæng quan

SPSS for Windows cung cÊp mét hÖ thèng qu¶n lý d÷ liÖu vµ ph©n tÝch thèng kª trong

mét m«i tr−êng ®å ho¹, sö dông çc tr×nh ®¬n m« t¶ {menu} vµ çc hép tho¹i {dialogue

box} ®¬n gi¶n ®Ó thùc hiÖn hÇu hÕt çc c«ng viÖc cho b¹n. PhÇn lín çc nhiÖm vô cã thÓ

®−îc hoµn thµnh chØ b»ng çch rª vµ nh¾p chuét.

Bªn c¹nh giao diÖn rª-nh¾p chuét ®Ó ph©n tÝch thèng kª, SPSS for Windows cung cÊp:

Data Editor {Cöa sæ HiÖu ®Ýnh d÷ liÖu}. Mét hÖ thèng d¹ng b¶ng tÝnh {worksheet} uyÓn

chuyÓn ®Ó ®Þnh nghÜa, nhËp, hiÖu ®Ýnh, vµ thÓ hiÖn d÷ liÖu.

Viewer {Cöa sæ Viewer}. Cöa sæ Viewer cho phÐp dÔ dµng duyÖt çc kÕt qu¶ cña b¹n, thÓ

hiÖn vµ che giÊu cã thÓ chän läc çc kÕt xuÊt {output}, thay ®æi trËt tù cña çc kÕt qu¶, vµ

di chuyÓn çc b¶ng vµ ®å thÞ gi÷a SPSS for Windows vµ çc tr×nh øng dông kh¸c

Multidimemtion pivot table {B¶ng trô ®a chiÒu}. Çc kÕt qu¶ cña b¹n sÏ sinh ®éng víi çc

b¶ng trô ®a chiÒu. Kh¸m ph¸ çc b¶ng cña b¹n b»ng çch bè trÝ l¹i çc hµng, çc cét, vµ

çc trang/líp {layer}. Béc lé çc ph¸t hiÖn quan träng cã thÓ bÞ mÊt trong çc b¸o ço

tiªu chuÈn. So s¸nh çc nhãm dÔ dµng b»ng çch chia t¸ch b¶ng cña b¹n sao cho mçi lÇn

chØ cã mét nhãm ®−îc thÓ hiÖn.

High-revolution graphics {§å thÞ cã ®é ph©n gi¶i/®é nÐt cao}. Çc biÓu ®å h×nh trßn, ®å thÞ cét,

biÓu ®å tÇn suÊt, ®å thÞ ph©n t¸n cã ®é ph©n gi¶i cao, mµu s¾c sèng ®éng, çc ®å thÞ ba chiÒu, vµ h¬n thÕ n÷a ®−îc bao gåm nh− lµ çc tÝnh n¨ng chuÈn trong SPSS.

Database access {Truy cËp d÷ liÖu}. Truy cËp d÷ liÖu tõ çc c¬ së d÷ liÖu b»ng çch sö dông

tr×nh chØ dÉn Database Wizard thay v× çc truy vÊn SQL phøc t¹p.

Data transformation {BiÕn ®æi d÷ liÖu}. TÝnh n¨ng biÕn ®æi d÷ liÖu gióp b¹n cã ®−îc d÷ liÖu

s½n sµng cho çc b−íc ph©n tÝch. B¹n cã thÓ dÔ dµng nhãm, bæ sung, tæng hîp, trén, chia

vµ chuyÓn ®æi file, vµ h¬n thÕ n÷a.

1.1 Çc cöa sæ trong SPSS

Cã mét sè lo¹i cöa sæ kh¸c nhau trong SPSS:

Data Editor. Cöa sæ nµy thÓ hiÖn néi dung cña file d÷ liÖu. B¹n cã thÓ lËp mét file d÷ liÖu

míi hoÆc hiÖu chØnh thay ®æi mét file ®F cã s½n víi cöa sæ Data Editor. Cöa sæ Data Editor tù ®éng më ra khi b¹n kÝch ho¹t/khëi ®éng SPSS. B¹n chØ cã thÓ mét file d÷ liÖu

t¹i mét thêi ®iÓm mµ th«i (kh«ng thÓ më h¬n mét file d÷ liÖu vµo cïng mét thêi ®iÓm).

Viewer. Mäi kÕt qu¶ thèng kª, b¶ng, biÓu ®å ®−îc thÓ hiÖn trong cöa sæ Viewer. B¹n cã

thÓ hiÖu ®Ýnh kÕt xuÊt vµ l−u nã ®Ó sö dông sau nµy. Mét cöa sæ Viewer tù ®éng më ra

khi b¹n ch¹y mét thñ tôc ®Çu tiªn t¹o nªn kÕt xuÊt.

Draft Viewer. B¹n cã thÓ tr×nh bµy kÕt xuÊt nh− lµ çc v¨n b¶n b×nh th−êng (thay v× çc

b¶ng trô) trong cöa sæ Draft Viewer.

Pivot Table Editor. KÕt xuÊt ®−îc tr×nh bµy trong çc b¶ng trô cã thÓ ®−îc chØnh söa b»ng

nhiÒu çch víi cöa sæ Pivot Table Editor. B¹n cã thÓ hiÖu ®Ýnh ®o¹n v¨n b¶n, chuyÓn ®æi

d÷ liÖu gi÷a hµng vµ cét, bæ sung mµu, t¹o çc b¶ng ®a chiÒu vµ Èn hoÆc hiÓn thÞ mét

çch cã chän läc çc kÕt qu¶.

Chart Editor. B¹n cã thÓ chØnh söa çc ®å thÞ chÊt l−îng cao trong çc cöa sæ chart editor.

B¹n cã thÓ thay ®æi mµu, chän lo¹i ph«ng hoÆc cì ch÷, chuyÓn ®æi trôc tung víi trôc

hoµnh, xoay çc ®å thÞ ba chiÒu, vµ thËm chÝ thay c¶ lo¹i ®å thÞ.

Text Output Editor. Çc kÕt xuÊt d¹ng v¨n b¶n kh«ng ®−îc thÓ hiÖn trong çc b¶ng trô cã

thÓ ®−îc chØnh söa víi cöa sæ Text Output Editor. B¹n cã thÓ hiÖu ®Ýnh kÕt xuÊt vµ thay

çc thuéc tÝnh cña ph«ng ch÷ (d¹ng, lo¹i, mµu, cì).

Syntax Editor. B¹n cã thÓ d¸n çc lùa chän trong çc hép tho¹i vµo mét cöa sæ syntax, n¬i

mµ çc lùa chän cña b¹n xuÊt hiÖn d−íi d¹ng çc có ph¸p lÖnh. B¹n cã thÓ hiÖu ®Ýnh çc có ph¸p lÖnh ®Ó tËn dông çc ®Æc tÝnh ®Æc biÖt cña SPSS kh«ng cã s½n trong çc hép

tho¹i. B¹n còng cã thÓ l−u çc mF lÖnh nµy trong mét file ®Ó sö dông cho nh÷ng c«ng viÖc tiÕp theo cña SPSS.

Script Editor. Kü thuËt tù ®éng OLE cho phÐp b¹n tuú biÕn vµ tù ®éng ho¸ nhiÒu nhiÖm vô trong SPSS. Sö dông cöa sæ Script Editor ®Ó lËp vµ hiÖu ®Ýnh çc tr×nh nhá c¬ b¶n.

1.2 Thanh menu {Menu}

RÊt nhiÒu nhiÖm vô b¹n muèn tiÕn hµnh víi SPSS b¾t ®Çu víi viÖc lùa chän çc menu

{tr×nh ®¬n}. Tõng cöa sæ trong SPSS cã çc menu riªng cña nã víi çc lùa chän menu

thÝch hîp cho lo¹i cöa sæ ®ã.

Hai menu Analysis vµ Graphs lµ cã s½n ®èi víi mäi lo¹i cöa sæ, lµm cho viÖc t¹o çc kÕt

xuÊt míi rÊt nhanh chãng mµ kh«ng ph¶i chuyÓn ®æi gi÷a çc cöa sæ.

1.3 Thanh c«ng cô {Toolbars}

Tõng cöa sæ SPSS cã çc thanh c«ng cô riªng cña nã cho phÐp truy cËp nhanh ®Õn çc

nhiÖm vô th«ng dông. Cã mét sè cöa sæ cã h¬n mét thanh c«ng cô.

H×nh 1-2: Thanh c«ng cô víi trî gióp chØ dÉn c«ng cô {ToolTip Help}

1.4 Thanh t×nh tr¹ng {Status Bar}

Thanh t×nh tr¹ng {status bar} n»m ë ®¸y cña tõng cöa sæ SPSS cung cÊp çc th«ng tin

d−íi ®©y:

Command status {T×nh tr¹ng lÖnh}. §èi víi tõng lÖnh hoÆc thñ tôc mµ b¹n ch¹y, mét sè ®Õm

çc ®èi t−îng/tr−êng hîp {case} chØ ra sè l−îng çc ®èi t−îng ®−îc xö lý. §èi víi çc

thñ tôc ®ßi hái ph¶i xö lý lÆp, sè lÇn lÆp ®−îc thÓ hiÖn.

Filter status {T×nh tr¹ng läc}. NÕu b¹n chän mét mÉu ngÉu nhiªn hoÆc mét tËp hîp phô çc

®èi t−îng ®Ó ph©n tÝch, th«ng tin Filter on chØ ra r»ng mét vµi nhãm ®èi t−îng nµo ®ã

®ang ®−îc läc vµ kh«ng ph¶i mäi ®èi t−îng trong tÖp tin d÷ liÖu ®−îc ®−a vµo ph©n tÝch.

Weight status {T×nh tr¹ng gia quyÒn}. Th«ng tin Weight on chØ ra r»ng mét biÕn gia quyÒn

®ang ®−îc sö dông ®Ó gia quyÒn çc ®èi t−îng cho ph©n tÝch.

Split status {T×nh tr¹ng chia t¸ch}. Th«ng tin Split on chØ ra r»ng file d÷ liÖu ®ang ®−îc chia

t¸ch thµnh mét sè nhãm ®Ó ph©n tÝch, ®−îc dùa vµo çc trÞ sè cña mét hoÆc mét sè biÕn

lËp nhãm/ph©n tæ.

1.5 Hép tho¹i {Dialogue box}

HÇu hÕt çc lùa chän menu më ra çc hép tho¹i. B¹n sö dông hép tho¹i ®Ó lùa chän çc

biÕn vµ çc tuú chän cho ph©n tÝch

Tõng hép tho¹i chÝnh cho çc thñ tôc thèng kª vµ ®å thÞ cã mét sè çc bé phËn c¬ b¶n

Danh s¸ch biÕn nguån. Mét danh s¸ch çc biÕn trong file d÷ liÖu lµm viÖc. ChØ cã çc lo¹i

biÕn ®−îc phÐp bëi çc thñ tôc ®−îc chän míi ®−îc thÓ hiÖn trong danh s¸ch nguån.

ViÖc ding çc biÕn chuçi d¹ng ng¾n hay dµi bÞ h¹n chÕ bëi rÊt nhiÒu thñ tôc.

Danh s¸ch (hoÆc çc danh s¸ch) biÕn ®Ých. Mét hoÆc mét vµi danh s¸ch thÓ hiÖn çc biÕn b¹n

võa chän cho ph©n tÝch, ch¼ng h¹n nh− danh s¸ch biÕn ®éc lËp vµ phô thuéc.

Nót Ên ®iÒu khiÓn {Command pushbutton}. Çc nót chØ dÉn ch−¬ng tr×nh thùc hiÖn mét t¸c

vô, ch¼ng h¹n nh− ch¹y mét thñ tôc, thÓ hiÖn phÇn th«ng tin Trî gióp, hoÆc më ra mét

hép tho¹i con ®Ó tiÕn hµnh çc lùa chän cô thÓ bæ sung.

§Ó cã ®−îc th«ng tin vÒ çc nót ®iÒu khiÓn trong mét hép tho¹i, nh¾p chuét ph¶i lªn nót

®ã.

H×nh 1-5: Çc bé phËn ®iÒu khiÓn hép tho¹i

1.5.1 Tªn biÕn vµ nh·n biÕn trong çc danh s¸ch cña hép tho¹i

B¹n cã thÓ thÓ hiÖn hoÆc lµ tªn biÕn hoÆc lµ nhFn biÕn trong danh s¸ch cña hép tho¹i. Do

tªn biÕn bÞ h¹n chÕ bëi 8 ký tù, nhFn biÕn th−êng cung cÊp nhiÒu th«ng tin m« t¶ biÕn

h¬n.

� §Ó ®iÒu khiÓn sù thÓ hiÖn tªn biÕn hay nhFn biÕn trong danh s¸ch cña hép tho¹i, trong

Options trong menu Edit ë bÊt kú lo¹i cöa sæ nµo cña SPSS.

� §Ó ®Þnh nghÜa hoÆc chØnh söa nhFn biÕn, hFy nh¾p ®óp tªn biÕn trong cöa sæ Data

Editor vµ sau ®ã nh¾p Labels.

� §èi víi d÷ liÖu nhËp tõ çc nguån c¬ së d÷ liÖu, tªn çc tr−êng ®−îc sö dông lµm

nhFn biÕn.

� §èi víi nhFn biÕn qu¸ dµi, chØ con trá lªn nhFn trong danh s¸ch ®Ó xem toµn bé nhFn

biÕn ®ã.

� NÕu kh«ng cã nhFn biÕn nµo ®−îc x¸c ®Þnh th× tªn biÕn sÏ ®−îc thÓ hiÖn.

Çc nóm nhÊn hép tho¹i phô

Çc nóm nhÊn c©u lÖnh

Danh s¸ch biÕn ®Ých Danh s¸ch biÕn

nguån

H×nh 1-6: Çc nh�n biÕn ®−îc thÓ hiÖn trong mét hép tho¹i

1.5.2 Çc nót trong hép tho¹i

Cã 5 nót nhÊn tiªu chuÈn trong hÇu hÕt çc hép tho¹i:

� OK. Ch¹y thñ tôc. Sau khi b¹n chän çc biÕn nghiªn cøu vµ chän bÊt kú çc tuú chän

bæ sung nµo, nh¾p OK ®Ó ch¹y thñ tôc. §iÒu nµy còng ®ång thêi ®ãng hép tho¹i l¹i.

� Paste. T¹o có ph¸p c©u lÖnh tõ çc lùa chän trong hép tho¹i vµ d¸n có ph¸p vµo mét

cöa sæ có ph¸p. Sau ®ã b¹n cã tuú biÕn çc c©u lÖnh víi çc ®Æc tÝnh bæ sung kh«ng

cã s½n trong hép tho¹i.

� Reset. Bá chän bÊt kú biÕn nµo trong danh s¸ch çc biÕn ®−îc chän vµ thiÕt lËp mÆc

®Þnh cho mäi tuú chän trong hép tho¹i vµ bÊt kú hép tho¹i phô nµo.

� Cancel. Xo¸ bá bÊt kú thay ®æi nµo trong thiÕt lËp hép tho¹i kÓ tõ lÇn cuèi nã ®−îc më ra vµ ®ãng hép tho¹i l¹i. Trong mçi lÇn lµm viÖc víi SPSS çc thiÕt lËp trong hép

tho¹i lµ lu«n tån t¹i cho ®Õn khi b¹n tho¸t khái SPSS. Mét hép tho¹i duy tr× mäi thiÕt

lËp mµ b¹n chän cho ®Õn khi b¹n thiÕt lËp l¹i. .

� Help. Nóm nµy cho b¹n cöa sæ trî gióp d¹ng chuÈn cña hFng Microsoft bao gåm çc

th«ng tin vÒ hép tho¹i hiÖn t¹i. B¹n còng cã thÓ nhËn ®−îc çc trî gióp trong çc nóm

®iÒu khiÓn riªng trong tõng hép tho¹i b»ng çch nh¾p chuét ph¶i lªn nã.

1.5.3 Hép tho¹i phô

Do hÇu hÕt çc thñ tôc ®Òu cung cÊp mét sù uyÓn chuyÓn lín, kh«ng ph¶i mäi lùa chän

®Òu cã thÓ ®−îc bao hµm chØ trong mét hép tho¹i. Hép tho¹i chÝnh bao gåm çc th«ng tin

tèi thiÓu ®ßi hái ®Ó ch¹y mét thñ tôc. Çc thiÕt lËp bæ sung ®−îc thùc hiÖn trong çc hép

tho¹i phô.

Trong hép tho¹i chÝnh, nóm nhÊn víi ba dÊu chÊm (…) ®»ng sau tªn cña nã chØ ra r»ng

mét hép tho¹i phô sÏ ®−îc xuÊt hiÖn nÕu b¹n nhÊn chuét vµo nã.

1.5.4 Lùa chän biÕn

§Ó lùa chän mét biÕn, b¹n chØ ®¬n gi¶n nh¾p chuét vµo nã trong danh s¸ch çc biÕn

nguån vµ nh¾p nóm mòi tªn ph¶i n»m bªn c¹nh danh s¸ch çc biÕn nguån. NÕu chØ cã

mét danh s¸ch çc biÕn nguån, b¹n cã thÓ nh¾p ®óp çc biÕn ®¬n ®Ó chuyÓn chóng tõ

danh s¸ch nguån sang danh s¸ch tíi.

B¹n cã thÓ chän nhiÒu biÕn mét lóc:

� §Ó chän nhiÒu biÕn n»m kÒ nhau liªn tôc trong danh s¸ch çc biÕn nguån, nh¾p vµo

biÕn ®Çu tiªn vµ gi÷ phÝm Shift vµ nh¾p vµo biÕn cuèi cïng.

� §Ó chän çc biÕn kh«ng n»m kÒ nhau liªn tôc (n»m çch quFng) trong danh s¸ch çc

biÕn nguån, hFy sö dông ph−¬ng ph¸p nh¾p+Ctrl. Chän biÕn ®Çu tiªn, sau ®ã gi÷

phÝm Ctrl vµ nh¾p biÕn tiÕp theo, vµ cø thÕ tiÕp tôc cho ®Õn biÕn cuèi cïng.

� §Ó chän mäi biÕn trong danh s¸ch, nhÊn Ctrl+A

H×nh 1-7: Lùa chän nhiÒu biÕn víi kü thuËt Shif t cïng víi nh¾p chuét

H×nh 1-8: Chän nhiÒu biÕn kÕ tiÕp nhau víi kü thuËt Ctrl cïng víi nh¾p chuét

§Ó cã ®−îc th«ng tin vÒ mét biÕn trong mét danh s¸ch trong mét hép tho¹i

� Nh¾p chuét tr¸i lªn mét biÕn trong mét danh s¸ch ®Ó chän nã

� Nh¾p chuét ph¶i bÊt kÓ n¬i nµo trong danh s¸ch

� Chän Variable Information trong menu pop-up

H×nh 1-9: Xem th«ng tin vÒ biÕn dïng phÝm chuét ph¶i

§Ó nhËn ®−îc th«ng tin vÒ nóm ®iÒu khiÓn trong hép tho¹i

� Nh¾p chuét tr¸i lªn nóm b¹n muèn biÕt

� Chän What’s This? Trong menu pop-up.

Mét cöa sæ pop-up thÓ hiÖn th«ng tin vÒ nóm ®iÒu khiÓn.

H×nh 1-10: Trî gióp d¹ng “What’s This?”pop-up b»ng c¸ch nh¾p phÝm ph¶i chuét

9

2 Bµi 2: Më Çc tÖp tin d÷ liÖu

Çc file d÷ liÖu cã çc ®Þnh d¹ng kh¸c nhau, vµ phÇn mÒm nµy ®−îc thiÕt kÕ ®Ó qu¶n lý

chóng, bao gåm:

� Çc b¶ng tÝnh worksheet ®−îc lËp trong Execl hoÆc Lotus

� C¬ së d÷ liÖu ®−îc lËp d−íi ®Þnh d¹ng dBASE vµ SQL

� Çc file d¹ng text ASCII víi kiÓu Tab-deliminated

� Çc file trong ®Þnh d¹ng SPSS ®−îc lËp trong çc hÖ ®iÒu hµnh kh¸c

� Çc file d÷ liÖu SYSTAT

2.1 Khëi ®éng SPSS

Trªn mµn h×nh desktop cña Widows nh¾p vµop biÓu t−îng

HoÆc më phÝm Start, All programs, SPSS for WIndows, SPSS 12.0.1 for Windows

SÏ xuÊt hiÖn cöa sæ SPSS Data Editor vµ mét hép tho¹i nh− sau:

10

�� Run the tutorial: Ch¹y ch−¬ng tr×nh trî

gióp

�� Type in data: NhËp d÷ liÖu míi

�� Run an existing query: Ch¹y mét truy

vÊn d÷ liÖu ®F cã s½n

�� Create new query using Database Wizard:

LËp mét truy vÊn d÷ liÖu sö dông

Database Wizard

�� Open an existing data source: Më file d÷

liÖu ®F cã s½n

(Chó ý: Hép tho¹i nµy chØ xuÊt hiÖn mét

lÇn khi b¹n khëi ®éng SPSS)

2.2 Më mét file

� NÕu ®F cã s½n mét file d÷ liÖu, b¹n cã thÓ më nã b»ng lùa chän � Open an existing data

source vµ nh¨p vµo More Files;

� NÕu ®ang ë trong cöa sæ SPSS Data Editor:

Tõ thanh menu chän

File Open

Data…

� Trong hép tho¹i Open File, chän file mµ b¹n muèn më

� Nh¾p Open

Bªn c¹nh çc file ®−îc l−u d−íi ®Þnh d¹ng cña SPSS, b¹n cã thÓ më çc file cã ®Þnh d¹ng

cña Excel, Lotus, dBASE, tab-deliminated mµ kh«ng cÇn ph¶i chuyÓn ®æi chóng sang

mét ®Þnh d¹ng trung gian hoÆc nhËp çc th«ng tin ®Þnh nghÜa d÷ liÖu

§Ó më mét tÖp tin {file} Excel

T¹i cöa sæ SPSS Data Editor, tõ thanh menu chän

File Open

Data…

11

� Trong hép tho¹i Open File, chän file mµ b¹n muèn më

� Nh¾p Open

� Trong hép tho¹i Open File, chän nn¬i l−u gi÷ file (Look in); chän lo¹i file (Files of type) vµ sau ®ã chän tªn file (File name)

Hép tho¹i Opening Excel Data Source xuÊt hiÖn

HFy chän Worksheet mµ b¹n ®Þnh më (®èi víi file cã nhiÒu h¬n mét worksheet).

13

3 Bµi 3: Cöa sæ Data Editor

Cöa sæ Data Editor cung cÊp mét ph−¬ng ph¸p gièng nh− b¶ng tÝnh, thuËn tiÖn ®Ó lËp vµ hiÖu ®Ýnh çc file d÷ liÖu. Cöa sæ Data Editor tù ®éng më khi b¹n b¾t ®Çu khëi ®éng SPSS.

Cöa sæ Data Editor cung cÊp hai lo¹i b¶ng xem d÷ liÖu:

Data view. ThÓ hiÖn trÞ sè d÷ liÖu thùc hoÆc çc nhFn trÞ sè ®−îc x¸c ®Þnh

Variable view. ThÓ hiÖn çc th«ng tin ®Þnh nghÜa vÒ biÕn, bao gåm çc nhFn biÕn vµ nhFn trÞ sè biÕn ®−îc x¸c ®Þnh, lo¹i d÷ liÖu (vÝ dô nh− d¹ng chuçi, d¹ng ngµy th¸ng, vµ d¹ng sè), thang ®o (®Þnh danh, ®Þnh h¹ng, hoÆc tû lÖ), vµ çc trÞ sè khuyÕt thiÕu do ng−êi

Trong c¶ hai b¶ng, b¹n cã thÓ bæ sung, vµ xo¸ çc th«ng tin ®−îc l−u chøa trong file d÷ liÖu.

3.1 Data View

H×nh 5-1: Data view

RÊt nhiÒu thuéc tÝnh cña Data View còng gièng nh− nh÷ng g× ®−îc t×m thÊy trong çc phÇn mÒm sö dông b¶ng tÝnh, (vÝ dô nh− Excel). Tuy nhiªn còng cã mét sè sù kh¸c biÖt quan träng:

14

� Çc hµng lµ çc b¶n ghi/®èi t−îng/tr−êng hîp {case}. Tõng hµng ®Þa diÖn cho mét

®èi t−îng hoÆc mét quan s¸t. VÝ dô tõng ng−êi tr¶ lêi ®èi víi mét b¶ng hái/phiÕu ®iÒu

tra lµ mét ®èi t−îng.

� Çc cét lµ çc biÕn. Tõng cét ®¹i diÖn cho mét biÕn hoÆc thuéc tÝnh ®−îc ®o ®¹c. VÝ

dô tõng môc trong mét b¶ng hái lµ mét biÕn.

� Çc « chøa çc trÞ sè. Tõng « chøa mét trÞ sè cña mét biÕn cho mét ®èi t−îng. ¤ lµ sù

kÕt hîp cña ®èi t−îng vµ biÕn. Çc « chØ chøa çc trÞ sè biÕn. Kh«ng gièng nh− çc

phÇn mÒm sö dông b¶ng tÝnh, çc « trong Data Editor kh«ng thÓ chøa ®ùng çc c«ng

thøc.

� File d÷ liÖu cã h×nh ch÷ nhËt. Hai h−íng cña file d÷ liÖu ®−îc x¸c ®Þnh bëi sè l−îng

çc ®èi t−îng vµ sè l−îng çc biÕn. B¹n cã thÓ nhËp d÷ liÖu trong bÊt kÓ « nµo. NÕu

b¹n nhËp d÷ liÖu vµo mét « n»m bªn ngoµi çc ®−êng biªn cña file d÷ liÖu ®−îc x¸c

®Þnh, h×nh ch÷ nhËt d÷ liÖu sÏ ®−îc më réng ®Ó bao gåm bÊt kú mäi hµng vµ mäi cét

n»m gi÷a « ®ã vµ çc ®−êng biªn cña file. Kh«ng cã çc « “trèng rçng” trong çc

®−êng biªn cña file d÷ liÖu. §èi víi çc biÕn d¹ng sè, çc « rçng ®−îc chuyÓn thµnh

trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng. §èi víi çc biÕn d¹ng chuçi, mét dÊu çch vÉn ®−îc coi

lµ mét trÞ sè.

3.2 Variable View

H×nh 5-2: Cöa sæ Variable View

B¶ng Variable View chøa ®ùng çc th«ng tin vÒ çc thuéc tÝnh cña tõng biÕn trong file d÷ liÖu. Trong mét b¶ng Data view:

15

� Çc hµng lµ çc biÕn.

� Çc cét lµ çc thuéc tÝnh cña biÕn

B¹n cã thÓ bæ sung hoÆc xo¸ çc biÕn vµ thay ®æi thuéc tÝnh cña çc biÕn, bao gåm:

� Tªn biÕn {Name}

� Lo¹i d÷ liÖu {Type}

� Sè l−îng con sè hoÆc ch÷ {With}

� Sè l−îng ch÷ sè thËp ph©n {Decimals}

� M« t¶ biÕn/nhFn biÕn {Lable} vµ nhFn trÞ sè biÕn {Values}

� Çc trÞ sè khuyÕt thiÕu do ng−êi sö dông thiÕt lËp {Missing}

� §é réng cña cét {Width}

� C¨n lÒ {Align}

� Thang ®o {Measure}

§Ó thÓ hiÖn hoÆc ®Þnh nghÜa çc thuéc tÝnh cña biÕn

� Lµm cho cöa sæ Data Editor trë thµnh cöa sæ ho¹t ®éng

� Nh¾p ®óp mét tªn biÕn ë ®Ønh cña cét trong b¶ng Data View, hoÆc nh¾p b¶ng

Variable View.

� §Ó ®Þnh nghÜa mét biÕn míi, nhËp mét tªn biÕn trong bÊt kú hµng rçng nµo

� Chän thuéc tÝnh mµ b¹n muèn ®Þnh nghÜa hoÆc hiÖu chØnh.

3.2.1 Tªn biÕn

Çc qui t¾c d−íi ®©y ®−îc ¸p dông cho tªn biÕn:

� Tªn ph¶i b¾t ®Çu b»ng mét ch÷. Çc ký tù cßn l¹i cã thÓ lµ bÊt kú ch÷ nµo, bÊt kú sè

nµo, hoÆc çc biÓu t−îng nh− @, #, _, hoÆc $.

� Tªn biÕn kh«ng ®−îc kÕt thóc b»ng mét dÊu chÊm.

� Tr¸nh dïng çc tªn biÕn mµ kÕt thóc víi mét dÊu g¹ch d−íi cÇn (®Ó tr¸nh xung ®ét

víi çc biÕn ®−îc tù ®éng lËp bëi mét vµi thñ tôc)

16

� §é dµi cña tªn biÕn kh«ng v−ît qu¸ 8 ký tù.

� DÊu çch vµ çc ký tù ®Æc biÖt (vÝ dô nh− !, ?, ‘, vµ *) kh«ng ®−îc sö dông

� Tõng tªn biÕn ph¶i ®¬n chiÕc/duy nhÊt; kh«ng ®−îc phÐp trïng lÆp. Kh«ng ®−îc dïng

ch÷ hoa ®Ó ®Æt tªn biÕn. Çc tªn NEWVAR, NewVar, vµ newvar ®−îc xem lµ gièng

nhau.

3.2.2 Çc thang ®o

� B¹n cã thÓ x¸c ®Þnh thang ®o d−íi d¹ng tû lÖ (d÷ liÖu d¹ng sè trªn mét thang ®ã

kho¶ng hoÆc thang ®o tû lÖ), thø bËc hoÆc ®Þnh danh. D÷ liÖu ®Þnh danh hoÆc thø bËc

cã thÓ cã d¹ng chuçi (ch÷ a, b, c…) hoÆc d¹ng sè.

3.2.3 Lo¹i biÕn

Variable Type x¸c ®Þnh lo¹i d÷ liÖu ®èi víi tõng biÕn. Theo mÆc ®Þnh, mäi biÕn míi ®−îc

gi¶ sö lµ d¹ng sè. B¹n sö dông Define Variable ®Ó thay ®æi lo¹i d÷ liÖu. Néi dung cña hép

tho¹i Variable Type phô thuéc vµo lo¹i d÷ liÖu ®F ®−îc thu thËp. §èi víi mét sè lo¹i d÷

liÖu, cã nh÷ng « cho ®é réng vµ sè thËp ph©n (Xem vÝ dô H×nh 5-4); ®èi víi lo¹i kh¸c b¹n

chØ ®¬n gi¶n chän mét ®Þnh d¹ng tõ mét danh s¸ch cuèn (xem vÝ dô h×nh 5.4b) çc lo¹i

d÷ liÖu cho tr−íc.

H×nh 5-4: Hép tho¹i Variable Type

Çc lo¹i d÷ liÖu lµ d¹ng sè {numeric}, dÊu ph¶i {comma}, dÊu chÊm. {dot}, ghi chó

khoa häc {Scientific notation}, ngµy th¸ng {Date}, ®«-la {Dollar}, tiÒn tuú biÕn {custom

currency} vµ chuçi {string}.

17

H×nh 5-4: Hép tho¹i Variable Type víi d¹ng d÷ liÖu lµ ngµy th¸ng

§Ó ®Þnh nghÜa lo¹i d÷ liÖu

� Nh¾p nóm trong « Type ®èi víi biÕn b¹n muèn ®Þnh nghÜa

� Chän lo¹i d÷ liÖu trong hép tho¹i Data Type.

3.2.4 Nh·n biÕn {Variable Labels}

Do tªn biÕn chØ cã thÓ dµi 8 ký tù, çc nhFn biÕn cã thÓ dµi ®Õn 256 ký tù, vµ nh÷ng nhFn

m« t¶ nµy ®−îc thÓ hiÖn trong çc kÕt xuÊt.

3.2.5 Nh·n trÞ sè cña biÕn {Value Labels}

B¹n cã thÓ chØ ®Þnh çc nhFn m« t¶ ®èi víi tõng trÞ sè cña biÕn. §iÒu nµy cùc kú h÷u Ých

nÕu d÷ liÖu cña b¹n sö dông çc mF d¹ng sè ®Ó ®¹i diÖn cho çc nhãm/tæ kh«ng ph¶i

d¹ng sè (vÝ dô mF 1 vµ 2 cho nam vµ n÷). NhF trÞ sè cña biÕn cã thÓ dµi ®Õn 60 ký tù.

NhFn trÞ sè cña biÕn kh«ng cã s½n ®èi víi çc biÕn d¹ng chuçi dµi (çc biÕn d¹ng chuçi

dµi h¬n 8 ký tù).

H×nh 5-5: Hép tho¹i Value Labels

18

§Ó ®Þnh nghÜa nhBn trÞ sè cña d÷ liÖu

� Nh¾p nóm trong « Values ®èi víi biÕn b¹n muèn ®Þnh nghÜa

� §èi víi tõng trÞ sè, nhËp trÞ sè vµ nhËp mét nhFn

� Nh¾p Add ®Ó nhËp nhFn trÞ sè.

3.2.6 TrÞ sè khuyÕt thiÕu {Missing Value}

Missng Value ®Þnh nghÜa çc trÞ sè nh− lµ khuyÕt thiÕu – cña ng−êi sö dông. Th«ng

th−êng chóng ta muèn biÕt t¹i sao th«ng tin l¹i bÞ khuyÕt thiÕu. VÝ dô b¹n cã thÓ ph©n

biÖt gi÷a trÞ sè khuyÕt thiÕu do mét ®èi t−îng ®iÒu tra tõ chèi tr¶ lêi mét c©u hái vµ trÞ sè

khuyÕt thiÕu do c©u hái ®ã kh«ng ¸p dông ®èi víi ng−êi nµy. Çc trÞ sè ®−îc chØ ®Þnh lµ khuyÕt thiÕu cña ng−êi sö dông ®−îc ®¸nh dÊu ®Ó ®−îc SPSS ®èi xö ®Æc biÖt trong hÇu

hÕt çc tÝnh to¸n.

� B¹n cã thÓ nhËp ®Õn 3 trÞ sè khuyÕt thiÕu riªng biÖt, mét ph¹m vi kho¶ng çch trÞ sè

khuyÕt thiÕu hoÆc mét ph¹m vi céng víi mét trÞ sè khuyÕt thiÕu riªng biÖt.

� Çc ph¹m vi cã thÓ ®−îc chØ ®Þnh cho çc biÕn d¹ng sè

� B¹n kh«ng thÓ ®Þnh nghÜa trÞ sè khuyÕt thiÕu cho çc biÕn d¹ng chuçi dµi (h¬n 8 ký

tù)

Çc trÞ sè khuyÕt thiÕu ®èi víi biÕn d¹ng chuçi. Mäi d÷ liÖu d¹ng chuçi, bao gåm c¶ trÞ sè

rçng, ®−îc chuyÓn ®æi thµnh çc trÞ sè b×nh th−êng (kh«ng ph¶i lµ khuyÕt thiÕu) trõ phi

b¹n ®Þnh nghÜa chóng mét çch trùc tiÕp nh− lµ çc trÞ sè khuyÕt thiÕu. §Ó ®Þnh nghÜa trÞ

sè rçng nh− lµ trÞ sè khuyÕt thiÕu ®èi víi biÕn d¹ng chuçi, hFy nhËp mét dÊu çch vµo

mét trong nh÷ng tr−êng ®èi víi Discrete missing values.

H×nh 5-6: Hép tho¹i Missing Values

19

§Ó ®Þnh nghÜa çc trÞ sè khuyÕt thiÕu cho mét biÕn

� Nh¾p nóm trong « Missing ®èi víi biÕn b¹n muèn ®Þnh nghÜa

� NhËp çc trÞ sè hay çc ph¹m vi/kho¶ng ®¹i diÖn cho trÞ sè khuyÕt thiÕu.

¸p dông çc thuéc tÝnh ®Þnh nghÜa biÕn cho çc biÕn kh¸c

Mét khi b¹n ®F ®Þnh nghÜa çc thuéc tÝnh cho mét biÕn, b¹n cã thÓ sao chÐp mét hoÆc

mét sè thuéc tÝnh vµ ¸p dông chóng cho mét hoÆc mét sè biÕn kh¸c.

§Ó ¸p dông çc thuéc tÝnh ®Þnh nghÜa biÕn cho çc biÕn kh¸c

� Trong b¶ng Variable View, chän « hoÆc çc « cã thuéc tÝnh ®F ®−îc ®Þnh nghÜa mµ b¹n

muèn ¸p dông cho çc biÕn kh¸c

� Tõ thanh menu chän

Edit Copy

� Chän « (hoÆc çc «) mµ b¹n muèn ¸p dông thuéc tÝnh. B¹n cã thÓ chän nhiÒu biÕn.


Edit

Paste

NÕu b¹n sao chÐp thuéc tÝnh cho çc hµng rçng, çc biÕn míi ®−îc lËp víi víi çc thuéc tÝnh mÆc

®Þnh cho tÊt c¶ nh−ng kh«ng ph¶i mÆc ®Þnh cho nh÷ng thuéc tÝnh ®−îc chän.

3.3 NhËp d÷ liÖu

B¹n cã thÓ nhËp d÷ liÖu trùc tiÕp tõ b¶ng Data View trong cöa sæ Data Editor. B¹n cã thÓ nhËp d÷

liÖu theo bÊt kú trËt tù nµo. B¹n cã thÓ nhËp d÷ liÖu theo ®èi t−îng hoÆc theo biÕn, hoÆc theo khu

vùc ®−îc chän, hoÆc theo tõng «

� ¤ ho¹t ®éng (« con trá) lu«n ®−îc lµm s¸ng

� Tªn biÕn vµ sè cña hµng cña « ho¹t ®éng ®−îc thÓ hiÖn ë gãc cao bªn tr¸i cña cöa sæ

Data Editor.

� Khi b¹n chän mét « vµ nhËp mét trÞ sè th× nã sÏ ®−îc thÓ hiÖn ë khoang hiÖu ®Ýnh d÷

liÖu n»m ë trªn cña Data Editor

� Çc trÞ sè kh«ng ®−îc ghi cho ®Õn khi b¹n nhÊn Enter hoÆc chän « kh¸c

20

� §Ó nhËp bÊt kú g× kh¸c mét d÷ liÖu d¹ng sè, tr−íc hÕt ph¶i ®Þnh nghÜa lo¹i d÷ liÖu.

NÕu b¹n nhËp mét trÞ sè vµo mét cét rçng, Data Editor tù ®éng t¹o ra mét biÕn míi vµ chØ

®Þnh mét tªn biÕn.

H×nh 5-7: File d÷ liÖu lµm viÖc trong Data View

§Ó nhËp d÷ liÖu d¹ng sè

� Chän mét « trong b¶ng DataView

� NhËp trÞ sè. TrÞ sè nµy ®−îc thÓ hiÖn trong khoang hiÖu ®Ýnh d÷ liÖu ë ®Ønh cña Data Editor

� NhÊn Enter hoÆc chän mét « kh¸c ®Ó ghi trÞ sè nµy.

§Ó nhËp d÷ liÖu kh«ng ph¶i d¹ng sè

� Nh¾p ®óp mét tªn biÕn ë ®Ønh cña cét trong b¶ng Data View hoÆc nh¾p b¶ng Variable

View

� Nh¾p nóm trong « Type ®èi víi biÕn nµy

� Chän lo¹i d÷ liÖu trong hép tho¹i Variable Type.

� Nh¾p OK

Tªn biÕn Khoang hiÖu ®Ýnh d÷ liÖu ¤ ho¹t ®éng Sè cña hµng

21

� Nh¾p ®óp sè cña hµng hoÆc nh¾p b¶ng Data View

� NhËp d÷ liÖu trong hµng ®èi víi biÕn võa míi ®−îc ®Þnh nghÜa.

§Ó sö dông nhBn cña trÞ sè khi nhËp d÷ liÖu

� NÕu nhFn trÞ sè kh«ng xuÊt hiÖn trong b¶ng Data View, tõ thanh menu chän

View Value Labels

� Nh¾p lªn « mµ trong ®ã b¹n muèn nhËp trÞ sè

� Chän mét nhFn trÞ sè tõ danh s¸ch më xuèng

TrÞ sè ®−îc nhËp vµo vµ nhFn trÞ sè ®−îc thÓ hiÖn trong «.

Chó ý: §iÒu nµy chØ lµm viÖc nÕu b¹n ®F ®Þnh nghÜa nhFn trÞ sè cña biÕn.

Çc giíi h¹n vÒ trÞ sè cña d÷ liÖu

Lo¹i biÕn vµ ®é réng cña d÷ liÖu ®−îc thiÕt lËp sÏ qui ®Þnh lo¹i d÷ liÖu cã thÓ nhËp vµo «

trong Data View.

� NÕu b¹n gâ mét ký tù kh«ng ®−îc chÊp nhËn bëi lo¹i biÕn, Data Editor sÏ ph¸t ra

tiÕng kªu bÝp vµ kh«ng nhËp ký tù vµo.

� Víi çc biÕn d¹ng chuçi, çc ký tù n»m ngoµi ®é réng ®−îc ®Þnh nghÜa sÏ kh«ng

®−îc chÊp nhËn.

� Víi çc biÕn d¹ng sè, çc trÞ sè nguyªn v−ît qu¸ ®é réng vÉn cã thÓ ®−îc nhËp vµo,

nh−ng Data Editor thÓ hiÖn hoÆc lµ chó gi¶i khoa häc hoÆc lµ çc dÊu hoa thÞ trong «

®Ó chØ ra r»ng trÞ sè nµy réng h¬n ®é réng ®−îc ®Þnh nghÜa. §Ó thÓ hiÖn trÞ sè trong «, thay ®æi ®é réng cña biÕn. (Chó ý: Thay ®æi ®é rang cña cét kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn ®é

réng cña biÕn.)

3.4 HiÖu ®Ýnh d÷ liÖu trong b¶ng Data View

Víi Data Editor, b¹n cã thÓ hiÖu ®Ýnh trÞ sè cña d÷ liÖu trong b¶ng Data View theo nhiÒu

çch. B¹n cã thÓ:

� Thay ®æi trÞ sè cña d÷ liÖu

� C¾t, sao chÐp, vµ d¸n çc trÞ sè cña d÷ liÖu

� Thªm vµo hoÆc xo¸ çc ®èi t−îng

22

� Thªm vµo hoÆc xo¸ çc biÕn

� Thay ®æi trËt tù cña çc biÕn

§Ó thay thÕ hoÆc hiÖu ®Ýnh mét trÞ sè cña d÷ liÖu

§Ó xo¸ trÞ sè cò vµ nhËp mét trÞ sè míi:

� Trong b¶ng Data View, nh¾p ®óp vµo «. TrÞ sè ®−îc thÓ hiÖn trong khoang hiÖu ®Ýnh d÷ liÖu.

� HiÖu ®Ýnh trÞ sè trùc tiÕp tõ « hoÆc trong khoang hiÖu ®Ýnh d÷ liÖu.

� NhÊn Enter (hoÆc chuyÓn sang « kh¸c) ®Ó ghi trÞ sè míi.

3.4.1 C¾t, sao chÐp vµ d¸n çc trÞ sè cña d÷ liÖu

B¹n cã thÓ c¾t, sao chÐp vµ d¸n çc trÞ sè cña tõng « hoÆc mét nhãm çc trÞ sè trong Data

Editor. B¹n cã thÓ:

� ChuyÓn hoÆc sao chÐp trÞ sè cña mét « sang mét « kh¸c.

� ChuyÓn hoÆc sao chÐp trÞ sè cña mét « sang mét nhãm çc «.

� ChuyÓn hoÆc sao chÐp trÞ sè cña mét ®èi t−îng sang cho mét nhãm çc ®èi t−îng.

� ChuyÓn hoÆc sao chÐp trÞ sè cña mét biÕn sang cho mét nhãm çc biÕn.

� ChuyÓn hoÆc sao chÐp trÞ sè cña mét nhãm çc « sang cho mét nhãm çc « kh¸c.

3.4.2 ChÌn thªm çc ®èi t−îng míi

NhËp d÷ liÖu vµo mét « trong mét hµng rçng sÏ tù ®éng t¹o ra mét ®èi t−îng míi. Data

Editor sÏ chÌn çc trÞ sè khuyÕt thiÕu ®èi víi mäi biÕn kh¸c cho ®èi t−îng ®ã. NÕu cã bÊt

kÓ hµng rçng nµo n»m gi÷a ®èi t−îng míi vµ çc ®èi t−îng ®F cã s½n, çc hµng rçng ®ã

còng trë thµnh çc ®èi t−îng míi víi çc trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng ®èi víi mäi biÕn.

B¹n cã thÓ chÌn çc ®èi t−îng míi vµo gi÷a çc ®èi t−îng ®F cã s½n.

§Ó chÌn mét ®èi t−îng míi gi÷a çc ®èi t−îng ®B cã s½n

� Trong Data View, chän bÊt kú « nµo trong ®èi t−îng (hµng) n»m d−íi vÞ trÝ n¬i mµ b¹n

muèn chÌn ®èi t−îng míi.


23

Data Insert Case

Mét hµng míi ®−îc chÌn vµo vµ mäi mäi biÕn cña ®èi t−îng míi nµy ®Òu nhËn ®−îc trÞ

sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng.

3.4.3 ChÌn mét biÕn míi

NhËp d÷ liÖu vµo mét cét rçng trong b¶ng Data View hoÆc trong mét hµng rçng trong

b¶ng Variable View sÏ tù ®éng t¹o ra mét biÕn míi víi mét tªn biÕn mÆc ®Þnh (tiÒn tè var

vµ mét chuçi sè tuÇn tù) vµ mét ®Þnh d¹ng d÷ liÖu mÆc ®Þnh (d¹ng sè). Data Editor chÌn

trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng cho mäi ®èi t−îng ®èi víi biÕn míi nµy. NÕu cã bÊt kú cét

rçng nµo trong b¶ng Data View hoÆc hµng rçng nµo trong b¶ng Variable View gi÷a biÕn

míi vµ c¸c biÕn ®F cã s½n, th× nh÷ng cét nµy (trong b¶ng Data View) hoÆc hµng nµy

(trong b¶ng Variable View) còng trë thµnh biÕn míi víi trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng cho

mäi ®èi t−îng.

§Ó chÌn mét biÕn míi gi÷a c¸c biÕn ®B cã s½n

� Chän bÊt kú « nµo trong biÕn bªn ph¶i cña (b¶ng Data View) hoÆc d−íi (cña b¶ng Variable View) vÞ trÝ mµ b¹n muèn chÌn biÕn míi vµo.


Data

Insert Variable

Mét hµng míi ®−îc chÌn vµo víi trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng cho mäi ®èi t−îng.

§Ó chuyÓn mét biÕn trong Data Editor

NÕu b¹n muèn ®Æt vÞ trÝ biÕn gi÷a hai biÕn ®F cã s½n, hFy chÌn mét biÕn vµo vÞ trÝ n¬i b¹n

muèn di chuyÓn biÕn ®Õn ®ã

� §èi víi biÕn b¹n muèn chuyÓn, nh¾p tªn biÕn ë ®Ønh cña cét trong b¶ng Data View hoÆc

sè hµng trong b¶ng Variable View. Toµn bé biÕn sÏ ®−îc lµm næi bËt/t« s¸ng.


Edit

Cut

� Nh¾p vµo tªn biÕn (trong b¶ng Data View) hoÆc sè hµng (trong b¶ng Variable View) n¬i b¹n muèn di chuyÓn biÕn ®Õn. Toµn bé biÕn nµy sÏ ®−îc mµ næi bËt


24

Edit

Paste

3.4.4 Thay ®æi lo¹i d÷ liÖu

B¹n cã thÓ thay ®æi lo¹i d÷ liÖu cho mét biÕn bÊt kÓ lóc nµo cã sö dông hép tho¹i

Variable Type trong b¶ng Variable View, vµ Data Editor sÏ cè g¾ng chuyÓn ®æi çc trÞ sè

hiÖn cã sang lo¹i míi. NÕu kh«ng thÓ chuyÓn ®æi ®−îc th× trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng sÏ

®−îc chØ ®Þnh. Çc qui t¾c chuyÓn ®æi còng gièng nh− tr−êng hîp d¸n trÞ sè vµo mét biÕn

cã ®Þnh d¹ng kh¸c. NÕu sù thay ®æi trong ®Þnh d¹ng cña d÷ liÖu cã thÓ g©y ra çc ®Æc t¶

cña trÞ sè khuyÕt thiÕu hoÆc nhFn trÞ sè, Data Editor thÓ hiÖn mét hép c¶nh b¸o vµ hái nÕu

nh− b¹n muèn tiÕp tôc víi viÖc thay ®æi hay huû bá nã.

3.5 T×nh tr¹ng läc ®èi t−îng trong Data Editor

H×nh 5-9: Çc ®èi t−îng ®−îc läc trong Data Editor

NÕu b¹n chän mét tËp hîp phô çc ®èi t−îng nh−ng kh«ng lo¹i bá nh÷ng ®èi t−îng

kh«ng ®−îc chän, nh÷ng ®èi t−îng kh«ng ®−îc chän ®−îc ®¸nh dÊu trong Data Editor

víi mét ®o¹n th¼ng n»m chÐo trong çc « sè hµng.

Çc ®èi t−îng bÞ läc (bÞ lo¹i trõ)

25

4 Bµi 4: Çc phÐp biÕn ®æi d÷ liÖu

Trong mét tr−êng hîp lý t−ëng, d÷ liÖu ban ®Çu (th«) cña b¹n lµ thÝch hîp hoµn toµn cho

lo¹i ph©n tÝch mµ b¹n muèn tiÕn hµnh, vµ mäi quan hÖ gi÷a çc biÕn lµ hoÆc tuyÕn tÝnh

mét çch thÝch hîp hoÆc gÇn nh− trùc giao. RÊt ®¸ng tiÕc ®©y lµ tr−êng hîp rÊt hiÕm cã.

Çc ph©n tÝch s¬ bé cã thÓ béc lé çc tr×nh tù mF ho¸ bËt tiÖn hoÆc çc sai sè do mF ho¸,

hoÆc biÕn ®æi d÷ liÖu cã thÓ bÞ ®ßi hái ®Ó bé lé mèi quan hÖ thùc gi÷a çc biÕn.

B¹n cã thÓ thùc hiÖn çc phÐp biÕn ®æi tõ nh÷ng nhiÖm vô ®¬n gi¶n, ch¼ng h¹n nh− thu

nhá sè nhãm/tæ ®Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch, hoÆc phøc t¹p h¬n nh− t¹o çc biÕn míi dùa trªn

çc ph−¬ng tr×nh phøc t¹p vµ çc c©u lÖnh/khai b¸o cã ®iÒu kiÖn

4.1 TÝnh to¸n biÕn {Compute Variable}

Thñ tôc Compute Variable tÝnh to¸n çc trÞ sè cña mét biÕn ®−îc dùa trªn sù biÕn ®æi cña

mét biÕn kh¸c

� B¹n cã thÓ tÝnh çc trÞ sè cho çc biÕn d¹ng sè hoÆc d¹ng chuçi (çc ký tù chuçi cã

d¹ng sè)

� B¹n cã thÓ lËp çc biÕn míi hoÆc thay thÕ çc trÞ sè cña biÕn ®F cã. §èi víi biÕn míi,

b¹n còng cã thÓ chØ ®Þnh lo¹i biÕn vµ nhFn biÕn.

� B¹n cã thÓ tÝnh to¸n çc trÞ sè mét çch cã chän läc ®èi víi çc tËp hîp con cña d÷

liÖu dùa trªn çc ®iÒu kiÖn l«-gic.

� B¹n cã thÓ sö dông trªn 70 hµm lËp s½n {built-in}, bao gåm çc hµm ®¹i häc, çc hµm

thèng kª, çc hµm ph©n bè vµ çc hµm chuçi.

§Ó tÝnh to¸n biÕn


Transform

Compute…

� §¸nh tªn cña biÕn ®Ých {target variable}. Nã cã thÓ lµ mét biÕn ®F cã hoÆc mét biÕn míi

sÏ ®−îc bæ sung vµo file d÷ liÖu lµm viÖc.

� X©y dùng mét biÓu thøc, hoÆc d¸n çc bé phËn vµo Numeric Expression hoÆc gâ trùc tiÕp

vµo ®ã.

26

� D¸n çc hµm tõ danh s¸ch çc hµm {Functions} vµ nhËp çc tham sè ®−îc

biÓu thÞ b»ng çc dÊu hái

� Çc h»ng sè d¹ng chuçi ph¶i ®−îc ®Ó trong dÊu më ®ãng ngoÆc ®¬n hoÆc

ngoÆc kÐp

� Çc h»ng sè d¹ng sè ph¶i ®−îc nhËp theo ®Þnh d¹ng kiÓu Hoa Kú víi dÊu

chÊm (.) lµ dÊu thËp ph©n.

§èi víi biÕn d¹ng chuçi míi, b¹n cßn ph¶i chän Type&Lable ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i d÷ liÖu.

H×nh 6-1: Hép tho¹i Compute Variable

4.1.1 TÝnh to¸n biÕn víi tuú chän If Cases

Hép tho¹i If Cases cho phÐp b¹n ¸p dông phÐp chuyÓn ®æi d÷ liÖu ®èi víi çc nhãm çc

®èi t−îng ®−îc chän läc, cã sö dông çc biÓu thøc ®iÒu kiÖn. Mét biÓu thøc ®iÒu kiÖn tr¶

l¹i mét trÞ sè ®óng hay sai hoÆc khuyÕt thiÕu cho tõng ®èi t−îng.

� NÕu kÕt qu¶ cña mét biÓu thøc ®iÒu kiÖn lµ true {®óng}, phÐp biÕn ®æi ®−îc ¸p dông

cho ®èi t−îng

� NÕu kÕt qu¶ cña mét biÓu thøc ®iÒu kiÖn lµ false {sai} hoÆc missing {khuyÕt thiÕu},

phÐp biÕn ®æi kh«ng ®−îc ¸p dông cho ®èi t−îng

� HÇu hÕt çc biÓu thøc ®iÒu kiÖn sö dông mét hoÆc mét sè trong 6 dÊu quan hÖ (<, >,

<= (nhá h¬n vµ b»ng), >= (b»ng vµ lín h¬n), = vµ ~= (kh¸c)) trªn b¶ng tÝnh to¸n.

� Çc biÓu thøc ®iÒu kiÖn cã thÓ bao hµm çc tªn biÕn, çc h»ng sè, çc phÐp to¸n sè

häc, çc hµm sè vµ hµm kh¸c, çc biÕn l«-gÝc vµ çc thao t¸c cã ®iÒu kiÖn kh¸c

27

4.1.2 Type&Label {Lo¹i vµ nh·n biÕn} trong hép tho¹i Compute Variable

Theo mÆc ®Þnh çc biÕn míi cã d¹ng sè. §Ó tÝnh to¸n mét biÕn d¹ng chuçi b¹n ph¶i x¸c

®Þnh lo¹i d÷ liÖu vµ ®é réng

Label. NhFn biÕn lµ kh«ng b¾t buéc ph¶i ®Þnh nghÜa, vµ cã thÓ dµi ®Õn 120 ký tù. B¹n cã

thÓ nhËp mét nhFn biÕn hoÆc sö dông 110 ký tù ®Çu tiªn cña biÓu thøc tÝnh to¸n nh− lµ

nhFn biÕn.

Type. Çc biÕn ®−îc tÝnh to¸n cã thÓ lµ d¹ng sè hoÆc d¹ng chuçi (ch÷ çi kiÓu con sè).

Çc biÕn d¹ng chuçi kh«ng thÓ ®−îc ding trong çc phÐp tÝnh to¸n.

H×nh 6-2: Hép tho¹i lo¹i vµ nh�n biÕn trong thñ tôc Compute Variable

4.2 §Õm sè lÇn x¶y ra cña çc trÞ sè trong çc ®èi t−îng

Hép tho¹i nµy to¹ nªn mét biÕn ®Õm sè lÇn x¶y ra cña cïng trÞ sè hoÆc çc trÞ sè trong

mét danh s¸ch çc biÕn cho tõng ®èi t−îng. VÝ dô mét cuéc ®iÒu tra cã thÓ bao gåm mét danh s¸ch çc t¹p chÝ víi hép ®¸nh dÊu cã/kh«ng ®Ó chØ ra xem lo¹i t¹p chÝ nµo mµ tõng

®èi t−îng ®iÒu tra ®äc. B¹n cã thÓ ®Õm sè c©u tr¶ lêi cã cho tõng ®èi t−îng ®iÒu tra ®Ó t¹o

ra mét biÕn míi chøa ®ùng tæng sè t¹p chÝ ®−îc ®äc.

H×nh 6-3: §Õm sè lÇn x¶y ra cña çc trÞ sè trong çc ®èi t−îng

28

§Ó ®Õm sè lÇn çc trÞ sè x¶y ra trong çc ®èi t−îng


Transform Count…

� Chän mét hay h¬n mét biÕn cïng lo¹i (d¹ng sè hoÆc d¹ng chuçi)

� Nh¾p Define Variable vµ x¸c ®Þnh lo¹i trÞ sè hoÆc çc trÞ sè nµo sÏ ®−îc ®Õm.

� Kh«ng b¾t buéc, b¹n cã thÓ ®Þnh nghÜa mét tËp hîp con çc ®èi t−îng ®Ó ®Õm sè lÇn x¶y

ra cña çc trÞ sè.

Hép tho¹i If Cases ®Ó x¸c ®Þnh çc tËp hîp con gièng nh− ®−îc m« t¶ trong phÇn

Compute Variable.

§Õm çc trÞ sè trong çc ®èi t−îng: Çc trÞ sè cÇn ®Õm

TrÞ sè cña biÕn ®Ých (trong hép tho¹i chÝnh) ®−îc t¨ng thªm 1 cho mçi lÇn khi mét trong

nh÷ng biÕn ®−îc lùa chän tho¶ mFn mét ®Æc t¶ trong Value to Count. NÕu mét ®èi t−îng

tho¶ mFn mét sè m« t¶ ®èi víi bÊt kú biÕn nµo, biÕn ®Ých ®−îc t¨ng mét sè lÇn t−¬ng øng

®èi víi biÕn ®ã.

Çc ®Æc t¶ vÒ trÞ sè cã thÓ bao gåm çc trÞ sè riªng biÖt, çc trÞ sè khuyÕt thiÕu (hÖ thèng

hoÆc ng−êi sö dông), vµ çc ph¹m vi {range}. Çc ph¹m vi bao gåm çc ®iÓm cuèi cña

chóng vµ bÊt kú trÞ sè khuyÕt thiÕu cña ng−êi sö dông cã ®é lín r¬i vµo trong ph¹m vi ®ã.

H×nh 6-4: Hép tho¹i çc trÞ sè cÇn ®Õm

29

4.3 MB ho¸ l¹i d÷ liÖu

B¹n cã thÓ biÕn ®æi trÞ sè d÷ liÖu b»ng çch mF ho¸ l¹i chóng

4.3.1 M· ho¸ l¹i d÷ liÖu ngay trong biÕn cã s½n (kh«ng t¹o thµnh biÕn míi)

MF ho¸ l¹i d÷ liÖu ngay trong biÕn cã s½n {Recode into Same Variable} g¸n l¹i çc trÞ sè

cña biÕn ®ang cã hoÆc c¾t gi¶m bít çc ph¹m vi cña çc trÞ sè ®ang cã vµo çc trÞ sè míi

B¹n cã thÓ mF ho¸ çc biÕn d¹ng sè vµ d¹ng chuçi. NÕu b¹n chän nhiÒu biÕn, chóng ph¶i

cã cïng lo¹i. B¹n kh«ng thÓ mF ho¸ çc biÕn d¹ng chuçi vµ d¹ng sè cïng víi nhau.

H×nh 6-7: Hép tho¹i Recode into Same Variables

§Ó mB ho¸ l¹i d÷ liÖu ngay trong biÕn ®B cã s½n


Transform Recode Into Same Variables…

� Chän çc biÕn mµ b¹n muèn mF ho¸, NÕu b¹n chän nhiÒu biÕn, chóng ph¶i cã cïng d¹ng

(chuçi hoÆc sè)

� Nh¾p vµo Old and New Values vµ ®Þnh râ çch mF ho¸ l¹i trÞ sè.

Mét çch tuú chän, b¹n cã thÓ chän mét nhãm çc ®èi t−îng ®Ó mF ho¸

Hép tho¹i If Cases ®Ó x¸c ®Þnh mét nhãm çc ®èi t−îng còng gièng nh− ®F ®−îc m« t¶

trong môc tÝnh to¸n biÕn {Compute Variable}

Hép tho¹i Recode into Same Values: Old and NewValues

30

B¹n cã thÓ x¸c ®Þnh çc trÞ sè ®Ó mF ho¸ trong hép tho¹i nµy. Mäi chØ ®Þnh vÒ trÞ sè ph¶i

cïng lo¹i d÷ liÖu (d¹ng sè hay d¹ng chuçi) gièng nh− cña çc biÕn ®F ®−îc chän trong

hép tho¹i chÝnh.

Old Value. TrÞ sè (hoÆc çc trÞ sè) bÞ mF ho¸. B¹n cã thÓ mF ho¸ çc trÞ sè ®¬n, mét ph¹m

vi çc trÞ sè vµ çc trÞ sè khuyÕt thiÕu. Çc trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng vµ çc ph¹m vi

kh«ng thÓ ®−îc chän ®èi víi çc biÕn d¹ng chuçi bëi v× kh«ng cã kh¸i niÖm nµo ¸p dông

cho çc biÕn d¹ng chuçi. Çc ph¹m vi bao gåm çc ®iÓm cuèi cña chóng vµ mäi trÞ sè

khuyÕt thiÕu cña ng−êi sö dông n»m trong ph¹m vi nµy.

New Value. TrÞ sè ®¬n mµ trong nã tõng trÞ sè cò hoÆc ph¹m vi cña çc trÞ sè ®−îc mF ho¸.

B¹n cã thÓ nhËp mét trÞ sè hoÆc chØ ®Þnh trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng.

Old->New. Danh s¸ch çc trÞ sè sÏ ®−îc sö dông ®Ó mF ho¸ biÕn (hoÆc çc biÕn). B¹n cã

thÓ bæ sung, thay ®æi hoÆc lo¹i bá çc trÞ sè nµy ra khái danh s¸ch. Danh s¸ch ®−îc tù

®éng s¾p xÕp, dùa trªn çc trÞ sè cò, sö dông trËt tù sau: çc trÞ sè ®¬n, çc trÞ sè khuyÕt

thiÕu, çc ph¹m vi vµ mäi trÞ sè kh¸c. NÕu b¹n thay ®æi mét trÞ sè trong danh s¸ch, thñ

tôc sÏ tù ®éng s¾p xÕp l¹i danh s¸ch, nÕu cÇn thiÕt, ®Ó duy tr× trËt tù nµy.

H×nh 6-8: Hép tho¹i Old and New Values

4.3.2 M· ho¸ thµnh biÕn kh¸c

Thñ tôc Recode into Different Variables g¸n l¹i çc trÞ sè cña çc biÕn cã s½n hoÆc çc

ph¹m vi cña çc trÞ sè cã s½n vµo çc trÞ sè míi cña mét biÕn míi. VÝ dô b¹n cã thÓ mF

ho¸ l−¬ng n¨m cña ®èi t−îng ®iÒu tra vµo mét biÕn míi cã çc trÞ sè lµ l−¬ng n¨m nh−ng

chia theo kho¶ng.

� B¹n cã thÓ mF ho¸ çc biÕn d¹ng sè vµ d¹ng chuçi

31

� B¹n cã thÓ mF ho¸ çc biÕn d¹ng sè sang d¹ng chuçi vµ ng−îc l¹i

� NÕu b¹n chän nhiÒu biÕn, chóng ph¶i cã cïng lo¹i biÕn. B¹n kh«ng thÓ cïng mét lóc

mF ho¸ l¹i c¶ biÕn d¹ng sè lÉn biÕn d¹ng chuçi ®−îc.

H×nh 6-9: Hép tho¹i Recode into Different Variables

§Ó mB ho¸ l¹i d÷ liÖu sang biÕn míi


Transform Recode Into Different Variables...

� Chän çc biÕn mµ b¹n muèn mF ho¸, NÕu b¹n chän nhiÒu biÕn, chóng ph¶i cã cïng d¹ng

(chuçi hoÆc sè)

� NhËp mét tªn biÕn míi cho tõng biÕn vµ nh¾p Change.

� Nh¾p Old and New Values vµ ®Þnh râ çch mF ho¸ l¹i trÞ sè.

Mét çch tuú chän, b¹n cã thÓ chän mét nhãm çc ®èi t−îng ®Ó mF ho¸

Hép tho¹i Recode into Same Values: Old and NewValues

B¹n cã thÓ x¸c ®Þnh çc trÞ sè ®Ó mF ho¸ trong hép tho¹i nµy. Mäi chØ ®Þnh vÒ trÞ sè ph¶i

cïng lo¹i d÷ liÖu (d¹ng sè hay d¹ng chuçi) gièng nh− cña çc biÕn ®F ®−îc chän trong

hép tho¹i chÝnh.

Old Value. TrÞ sè (hoÆc çc trÞ sè) bÞ mF ho¸. B¹n cã thÓ mF ho¸ çc trÞ sè ®¬n, mét ph¹m

vi çc trÞ sè vµ çc trÞ sè khuyÕt thiÕu. Çc trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng vµ çc ph¹m vi

kh«ng thÓ ®−îc chän ®èi víi çc biÕn d¹ng chuçi bëi v× kh«ng cã kh¸i niÖm nµo ¸p dông

32

cho çc biÕn d¹ng chuçi. Çc ph¹m vi bao gåm çc ®iÓm cuèi cña chóng vµ mäi trÞ sè

khuyÕt thiÕu cña ng−êi sö dông n»m trong ph¹m vi nµy.

New Value. TrÞ sè ®¬n mµ trong nã tõng trÞ sè cò hoÆc ph¹m vi cña çc trÞ sè ®−îc mF ho¸.

B¹n cã thÓ nhËp mét trÞ sè hoÆc chØ ®Þnh trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng.

Old->New. Danh s¸ch çc trÞ sè sÏ ®−îc sö dông ®Ó mF ho¸ biÕn (hoÆc çc biÕn). B¹n cã

thÓ bæ sung, thay ®æi hoÆc lo¹i bá çc trÞ sè nµy ra khái danh s¸ch. Danh s¸ch ®−îc tù

®éng s¾p xÕp, dùa trªn çc trÞ sè cò, sö dông trËt tù sau: çc trÞ sè ®¬n, çc trÞ sè khuyÕt

thiÕu, çc ph¹m vi vµ mäi trÞ sè kh¸c. NÕu b¹n thay ®æi mét trÞ sè trong danh s¸ch, thñ

tôc sÏ tù ®éng s¾p xÕp l¹i danh s¸ch, nÕu cÇn thiÕt, ®Ó duy tr× trËt tù nµy.

H×nh 6-10: Hép tho¹i Old and New Values

33

5 Bµi 5: §iÒu khiÓn file vµ biÕn ®æi file

Çc file d÷ liÖu kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®−îc tæ chøc d−íi çc d¹ng lý t−ëng cho çc ®ßi

hái riªng biÖt cña b¹n. B¹n lu«n cÇn ph¶i kÕt hîp çc file d÷ liÖu s¾p xÕp d÷ liÖu theo mét

trËt tù kh¸c nhau, chän mét nhãm phô çc ®èi t−îng, hoÆc thay ®æi ®¬n vÞ ph©n tÝch b»ng

çch gép çc ®èi t−îng víi nhau. Mét ph¹m vi lín cña kh¶ n¨ng biÕn ®æi d÷ liÖu lµ cã

s½n, bao gåm çc n¨ng lùc ®Ó:

S¾p xÕp d÷ liÖu. B¹n cã thÓ s¾p xÕp d÷ liÖu dùo vµo trÞ sè cña mét hoÆc mét sè biÕn.

ChuyÓn çc ®èi t−îng vµ çc biÕn víi nhau. §Þnh d¹ng file d÷ liÖu SPSS ®äc çc hµng lµ çc

®èi t−îng vµ çc cét lµ çc biÕn. §èi víi çc file trong ®ã trËt tù nµy ®¶o ng−îc, b¹n cã

thÓ chuyÓn ®æi çc hµng vµ çc cét vµ ®äc d÷ liÖu trong ®Þnh d¹ng chÝnh x¸c.

Trén çc file. B¹n cã thÓ trén nhiÒu file víi nhau. B¹n cã thÓ kÕt hîp çc file víi cïng biÕn

nh−ng kh¸c ®èi t−îng hoÆc cïng ®èi t−îng nh−ng kh¸c biÕn.

Chän çc nhãm phô çc ®èi t−îng. B¹n cã thÓ h¹n chÕ çc ph©n tÝch cña m×nh trong mét

nhãm çc ®èi t−îng hoÆc tiÕn hµnh ®ång thêi çc phÐp ph©n tÝch trong çc nhãm ®èi

t−îng kh¸c nhau.

Gép chung/Tæng hîp d÷ liÖu. B¹n cã thÓ thay ®æi ®¬n vÞ cña phÐp ph©n tÝch b»ng çch tæng

hîp çc ®èi t−îng víi nhau dùa trÞ sè cña mét hoÆc mét sè biÕn lËp nhãm.

Gia quyÒn d÷ liÖu. Gia quyÒn çc ®èi t−îng ®Ó ph©n tÝch dù trªn trÞ sè cña mét biÕn gia

quyÒn.

5.1 S¾p xÕp çc ®èi t−îng

Hép tho¹i nµy s¾p xÕp çc ®èi t−îng (çc hµng) cña file d÷ liÖu dùa vµo çc trÞ sè cña

mét hoÆc mét sè biÕn s¾p xÕp. B¹n cöa sæ thÓ s¾p xÕp çc ®èi t−îng theo trËt tù t¨ng dÇn

hoÆc gi¶m dÇn.

� NÕu b¹n chän nhiÒu biÕn s¾p xÕp, çc ®èi t−îng ®−îc s¾p xÕp theo tõng biÕn trong

vßng tõng nhãm cña biÕn ®øng tr−íc trong danh s¸ch Short by. VÝ dô nÕu b¹n chän biÕn gender {giíi tÝnh} lµ biÕn s¾p xÕp thø nhÊt vµ minority {thiÓu sè}lµ biÕn s¾p xÕp

thø hai, çc ®èi t−îng sÏ ®−îc s¾p xÕp theo ph©n lo¹i thiÓu sè trong tõng lo¹i giíi

tÝnh.

� §èi víi çc biÕn, çc ch÷ in ®øng tr−íc çc ch÷ th−êng gièng nã trong trËt tù s¾p xÕp.

H×nh 7-1: Hép tho¹i Sort Cases

34

§Ó s¾p xÕp çc ®èi t−îng


Data

Sort Cases ...

� Chän mét hoÆc mét sè biÕn s¾p xÕp.

5.2 Chän çc ®èi t−îng {Select Cases}

Thñ tôc Select Cases cung cÊp mét sè ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó chän mét nhãm çc ®èi

t−îng dùa vµo çc tiªu chÝ bao gåm çc biÕn vµ çc biÓu thøc phøc. B¹n còng cã thÓ chän

mét mÉu ngÉu nhiªn çc ®èi t−îng. Tiªu chÝ dïng ®Ó ®Þnh nghÜa mét nhãm cã thÓ bao

gåm:

� Çc trÞ sè biÕn vµ çc ph¹m vi/kho¶ng biÕn thiªn

� Çc ph¹m vi ngµy th¸ng vµ thêi gian

� Çc sè hµng

� Çc biÓu thøc sè häc

� Çc biÓu thøc l«-gÝc

� Çc hµm

Unselected Cases. B¹n cã thÓ läc hoÆc xo¸ bá çc ®èi t−îng kh«ng ®¸p øng tiªu chuÈn lùa

chän. Çc ®èi t−îng ®−îc läc vÉn duy tr× trong file d÷ liÖu nh−ng bÞ lo¹i ra khái phÐp ph©n tÝch. Thñ tôc Select Cases t¹o ra mét biÕn läc, filter_$, ®Ó chØ râ t×nh tr¹ng läc. Çc

®èi t−îng ®−îc chän cã trÞ sè 1; çc ®èi t−îng kh«ng ®−îc chän (bÞ läc) cã trÞ sè 0. Çc

®èi t−îng bÞ läc còng ®−îc ®¸nh dÊu b»ng mét dÊu g¹ch chÐo qua sè hµng trong cöa sæ

Data Editor. §Ó ®ãng t×nh tr¹ng läc vµ bao gåm mäi ®èi t−îng trong phÐp ph©n tÝch cña

ban, hFy chän All Cases.

35

Çc ®èi t−îng bÞ xo¸ bá bÞ lo¹i ra khái file d÷ liÖu vµ kh«ng thÓ phôc håi l¹i ®−îc nÕu

b¹n l−u file d÷ liÖu sau khi xo¸ bá çc ®èi t−îng.

H×nh 7-9: Hép tho¹i Select Cases

§Ó chän mét nhãm çc ®èi t−îng

� Tõ thanh menu chän:

Data Select Cases...

� Chän mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p lùa chän çc ®èi t−îng.

� §Þnh râ çc tiªu chÝ chän çc ®èi t−îng.

5.2.1 Select Cases: If

Hép tho¹i nµy cho phÐp b¹n chän çc nhãm ®èi t−îng cã sö dông çc biÓu thøc ®iÒu kiÖn. Mét biÓu thøc ®iÒu kiÖn tr¶ l¹i mét trÞ sè true {®óng}, false {sai}, hoÆc missing

{khuyÕt thiÕu} cho tõng ®èi t−îng.

36

H×nh 7-10: Hép tho¹i Select Cases: If

� NÕu kÕt qu¶ cña mét biÓu thøc ®iÒu kiÖn lµ true, ®èi t−îng sÏ ®−îc chän

� NÕu kÕt qu¶ cña mét biÓu thøc ®iÒu kiÖn lµ false hoÆc missing, ®èi t−îng sÏ kh«ng

®−îc chän

� HÇu hÕt çc biÓu thøc ®iÒu kiÖn sö dông mét hoÆc mét vµi trong sè 6 phÐp tÝnh ®iÒu

kiÖn (<, >, =, <=, >=, vµ ~=) trªn b¶ng tÝnh to¸n.

� Çc biÓu thøc ®iÒu kiÖn cã thÓ bao gåm çc tªn biÕn, h»ng sè, çc phÐp tÝnh sè häc,

çc hµm sè vµ çc hµm kh¸c, çc biÕn l«-gic, vµ çc phÐp tÝnh ®iÒu kiÖn.

5.2.2 Select Cases: Random Sample

Hép tho¹i nµy cho phÐp b¹n chän mét mÉu ngÉu nhiªn dù trªn mét tû lÖ thÝch hîp hoÆc

mét l−îng chÝnh x¸c çc ®èi t−îng.

Approximately. T¹o ra mét mÉu ngÉu nhiªn çc çc ®èi t−îng gÇn ®óng víi mét tû lÖ ®−îc

x¸c ®Þnh tr−íc. Do çch lµm nµy t¹o ra mét quyÕt ®Þnh ngÉu nhiªu gi¶ ®Þnh ®éc lËp cho

tõng ®èi t−îng, tû lÖ çc ®èi t−îng ®−îc chän chØ cã thÓ gÇn ®óng víi tû lÖ ®−îc x¸c ®Þnh

tr−íc. Cµng cã nhiÒu ®èi t−îng trong file d÷ liÖu, tû lÖ çc ®èi t−îng ®−îc chän cµng gÇn

®óng víi tû lÖ ®−îc x¸c ®Þnh tr−íc.

Exactly. Mét sè l−îng ®èi t−îng ®−îc x¸c ®Þnh bëi ng−êi sö dông. B¹n còng ph¶i chØ râ sè

çc ®èi t−îng ®Ó tõ ®ã t¹o ra mÉu. Con sè thø hai cÇn ph¶i nhá h¬n hoÆc b»ng tæng sè ®èi

t−îng cã trong file d÷ liÖu. NÕu con sè nµy v−ît qu¸ tæng sè ®èi t−îng cã trong file d÷

liÖu, mÉu sÏ bao gåm mét çch tû lÖ Ýt ®èi t−îng h¬n con sè yªu cÇu.

37

H×nh 7-11: Hép tho¹i Select Cases: Random Sample

5.2.3 Select Cases: Range

Hép tho¹i nµy chän çc ®èi t−îng dù vµo mét ph¹m vi sè ®èi t−îng hoÆc mét ph¹m vi çc

ngµy hoÆc thêi gian

� Çc ph¹m vi ®èi t−îng ®−îc dùa vµo sè hµng ®−îc thÓ hiÖn trong cöa sæ Data Editor

� Çc ph¹m vi ngµy th¸ng hoÆc thêi gian chØ cã s½n ®èi víi d÷ liÖu chuçi thêi gian

{time series data} víi çc biÕn ngµy th¸ng ®−îc x¸c ®Þnh (menu Data, Define Data).

H×nh 7-12: Hép tho¹i Select Cases: Range ®èi víi ph¹m vi çc ®èi t−îng (kh«ng cã çc

biÕn ngµy th¸ng ®−îc ®Þnh nghÜa)

38

6 Bµi 6: Lµm viÖc víi kÕt xuÊt

Khi b¹n ch¹y mét thñ tôc, çc kÕt qu¶ ®−îc thÓ hiÖn trong mét cöa sæ gäi lµ Viewer.

Trong cöa sæ nµy, b¹n cã thÓ dÔ dµng chuyÓn ®Õn bÊt kú phÇn nµo cña çc kÕt xuÊt/kÕt

qu¶ ®Çu ra mµ b¹n muèn xem. B¹n còng cã thÓ ®iÒu khiÓn kÕt xuÊt vµ t¹o mét file tµi liÖu

chøa ®ùng çc kÕt xuÊt mµ b¹n muèn, ®−îc tæ chøc vµ ®Þnh d¹ng mét çch thÝch hîp.

6.1 Cöa sæ Viewer

H×nh 8-1: Cöa sæ Viewer

Çc kÕt qu¶ ®−îc thÓ hiÖn trong Viewer. B¹n cã thÓ sö dông Viewer ®Ó:

� Xem l−ít çc kÕt qu¶.

� ThÓ hiÖn hoÆc dÊu çc b¶ng vµ ®å thÞ ®−îc chän.

� Thay ®æi trËt tù tr×nh bµy cña çc kÕt qu¶ b»ng çch di chuyÓn çc chi tiÕt ®−îc chän.

� Di chuyÓn çc chi tiÕt gi÷a Viewer víi çc tr×nh øng dông kh¸c.

Nh¾p ®Ó më réng hoÆc thu hÑp çc cÊp ®é xem

Nh¾p ®óp mét biÓu t−îng kiÓu s¸ch ®Ó hiÖn hoÆc lµm Èn mét chi tiÕt

Pan« ph©n cÊp xem

Nh¾p mét chi tiÕt ®Ó chän vµ ®i th¼ng ®Õn nã

Pan« néi dung Nh¾p ®óp mét b¶ng ®Ó xoay hoÆc hiÖu ®Ýnh nã

39

Cöa sæ Viewer ®−îc chia lµm hai pan«:

� Pan« bªn tr¸i cña Viewer chøa ®ùng môc ph©n cÊp cña çc néi dung.

� Pan« bªn ph¶i bao gåm çc b¶ng thèng kª, çc biÓu ®å, vµ çc kÕt xuÊt d¹ng v¨n b¶n.

� B¹n cã thÓ sö dông çc thanh cuèn ®Ó xem l−ít çc kÕt qu¶, hoÆc b¹n cã thÓ nh¾p vµo

mét chi tiÕt trong phÇn ph©n cÊp ®Ó ®Õn th¼ng b¶ng hoÆc ®å thÞ t−¬ng øng.

� B¹n cã thÓ nh¾p vµ rª c¹nh bªn ph¶i cña pan« ph©n cÊp ®Ó thay ®æi ®é réng cña nã.

6.1.1 ThÓ hiÖn vµ dÊu çc kÕt qu¶

Trong cöa sæ Viewer, b¹n cã thÓ lµm xuÊt hiÖn hoÆc Èn ®i mét çch cã chän läc çc b¶ng

hoÆc kÕt qu¶ tõ mét thñ tôc. ViÖc nµy rÊt h÷u Ých khi b¹n muèn lµm ng¾n h¬n çc kÕt

xuÊt cã thÓ nh×n thÊy ®−îc trong pan« néi dung (pan« bªn ph¶i).

§Ó Èn giÊu mét b¶ng hoÆc ®å thÞ mµ kh«ng xo¸ bá nã:

� Nh¾p biÓu t−îng s¸ch më {book icon} cña nã thanh c«ng cô Outlining trong cöa sæ

Viewer

hoÆc

� Nh¾p vµo chi tiÕt ®Ó chän nã


View Hide

hoÆc

� Nh¾p biÓu t−îng s¸ch ®ãng (Hide) trªn thanh c«ng cô Outlining .

BiÓu t−îng s¸ch më (Show) trë thµnh biÓu t−îng ho¹t ®éng, chØ ra r»ng chi tiÕt giê ®©y ®F

®−îc Èn giÊu.

§Ó Èn giÊu mäi kÕt qu¶ cña mét thñ tôc:

� Nh¾p hép bªn tr¸i cña tªn thñ tôc trong pan« ph©n cÊp.

ViÖc nµy Èn giÊu mäi kÕt qu¶ cña thñ tôc vµ lµm co phÇn ph©n cÊp l¹i

40

6.1.2 Di chuyÓn, sao chÐp vµ xo¸ bá çc kÕt qu¶

B¹n cã thÓ tæ chøc l¹i çc kÕt qu¶ b»ng çch sao chÐp, chuyÓn vµ xo¸ mét chi tiÕt hoÆc

mét nhãm çc chi tiÕt.

§Ó di chuyÓn çc kÕt qu¶ trong cöa sæ Viewer

� Nh¾p mét chi tiÕt trong pan« ph©n cÊp hoÆc pan« néi dung ®Ó chän nã. (Sö dông kü thuËt

gi÷ phÝm Shift vµ nh¾p chuét ®Ó chän nhiÒu chi tiÕt, hoÆc kü thuËt gi÷ phÝm Ctrl vµ nh¾p

chuét ®Ó chän çc chi tiÕt n»m kh«ng liªn tôc nhau.)

� Sö dông chuét ®Ó nh¾p vµ rª çc chi tiÕt (gi÷a chuét trong khi rª).

� Th¶ chuét ra lªn chi tiÕt n»m trªn vÞ trÝ mµ b¹n muèn th¶ chi tiÕt ®−îc di chuyÓn

B¹n còng cã thÓ chuyÓn çc chi tiÕt b»ng çch sö dông hai lÖnh Cut vµ Paste After trong

menu Edit.

§Ó xo¸ çc kÕt qu¶ trong cöa sæ Viewer




� NhÊn phÝm Delete

hoÆc


Edit Delete

§Ó sao chÐp çc kÕt qu¶ trong cöa sæ Viewer




� Gi÷ phÝm Ctrl trong khi b¹n dïng chuét ®Ó nh¾p vµ rª çc chi tiÕt (gi÷a chuét trong khi

rª).

� Th¶ chuét ra n¬i mµ b¹n muèn sao chÐp chóng vµo ®ã.

� B¹n cã thÓ sao chÐp çc chi tiÕt b»ng çch sö dông hai lÖnh Copy vµ Paste After trong menu Edit.

41

7 Bµi 8: Frequencies {TÇn sè}

Thñ tôc Frequencies cung cÊp çc thèng kª vµ çc ®å thÞ h÷u Ých cho viÖc m« t¶ rÊt nhiÒu lo¹i biÕn. §Ó nh×n ®Çu tiªn vµo d÷ liÖu, thñ tôc Frequencies lµ mét n¬i rÊt tèt ®Ó b¾t ®Çu.

§èi víi mét b¸o ço tÇn suÊt vµ mét ®å thÞ thanh, b¹n cã thÓ bè trÝ çc trÞ sè kh¸c nhau theo trËt tù gi¶m dÇn hoÆc t¨ng dÇn çc nhãm theo tÇn sè cña chóng. B¸o ço tanµ sè cã thÓ bÞ treo khi mét biÕn cã qu¸ nhiÒu trÞ sè kh¸c nhau. B¹n cã thÓ ®Æt tiªu ®Ò cho çc ®å thÞ víi çc tÇn sè (trÞ sè mÆc ®Þnh) hoÆc tû lÖ %.

VÝ dô. Ph©n bè cña çc kh¸ch hµng cña mét c«ng ty theo lo¹i ngµnh lµ nh− thÕ nµo? Tõ kÕt xuÊt, b¹n cã thÓ nhËn thÊy r»ng 37,5% cña kh¸ch hµng cña b¹n lµ çc c¬ quan chÝnh quyÒn, 24,9% lµ çc doanh nghiÖp, 28,1% lµ çc viÖn nghiªn cøu, vµ 9,4% lµ tõ ngµnh ch¨m sãc søc khoÎ. §èi víi d÷ liÖu ®Þnh l−îng, liªn tôc, ch¼ng h¹n nh− doanh thu, b¹n cã thÓ nhËn thÊy r»ng tiÒn b¸n s¶n phÈm b×nh qu©n lµ 3.576$ víi mét ®é lÖch chuÈn lµ 1.078$.

Çc thèng kª vµ ®å thÞ. Çc tÇn sè, tû lÖ %, tû lÖ % tÝch luü, trung b×nh, trung vÞ, mode, tæng, ®é lÖch chuÈn, ph−¬ng sai, ph¹m vi (toµn cù), trÞ sè nhá nhÊt vµ trÞ sè lín nhÊt, sai sè chuÈn cña trung b×nh, ®é lÖch vµ ®é nhän (c¶ hai víi ®é lÖch chuÈn), tø ph©n vÞ, çc sè ph©n vÞ do ng−êi sö dông ®Þnh nghÜa, ®å thÞ thanh, ®å thÞ trßn, vµ biÓu ®å tÇn suÊt.

D÷ liÖu. Sö dông çc mF d¹ng sè hoÆc chuçi ng¾n cho çc biÕn ®Þnh tÝnh (thang ®o ®Þnh danh hoÆc ®Þnh h¹ng).

Çc gi¶ sö. B¶ng vµ tû lÖ % cung cÊp mét m« t¶ h÷u Ých ®èi víi d÷ liÖu tõ mäi ph©n bè, ®Æc biÖt cho nh÷ng biÕn víi çc nhãm cã hoÆc kh«ng cã thø bËc. HÇu hÕt çc thèng kª tæng kÕ tuú chän, ch¼ng h¹n nh− trung b×nh vµ ®é lÖch chuÈn, ®−îc dùa trªn lý thuyÕt chuÈn vµ lµ thÝch hîp cho çc biÕn ®Þnh l−îng víi çc ph©n bè c©n xøng. Çc thèng kª tù kh¸ng, ch¼ng h¹n nh− trung vÞ, çc ph©n vÞ, vµ çc tø ph©n vÞ, lµ thÝch hîp cho çc biÕn ®Þnh l−îng cã thÓ hoÆc kh«ng cã thÓ tho¶ mFn gi¶ thiÕt vÒ ph©n bè chuÈn.

7.1 KÕt xuÊt mÉu

42

H×nh 14-1: KÕt xuÊt cña thñ tôc Frequencies

So tien dau tu cho su dung nuoc sach

2 6.7 6.7 6.7

1 3.3 3.3 10.0

2 6.7 6.7 16.7

1 3.3 3.3 20.0

6 20.0 20.0 40.0

2 6.7 6.7 46.7

3 10.0 10.0 56.7

2 6.7 6.7 63.3

1 3.3 3.3 66.7

2 6.7 6.7 73.3

2 6.7 6.7 80.0

1 3.3 3.3 83.3

3 10.0 10.0 93.3

2 6.7 6.7 100.0

30 100.0 100.0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

1500

2000

Total

ValidFrequency Percent Valid Percent

CumulativePercent

Statistics

So tien dau tu cho su dung nuoc sach30

0803.3392.411

256195.4100

2000

ValidMissing

N

Mean

Std. Error of MeanVarianceMinimum

Maximum


2000.0

1750.0

1500.0

1250.0

1000.0

750.0

500.0

250.0

0.0


Fre

quen

cy

10

8

6

4

2

0

Std. Dev = 506.16

Mean = 803.3

N = 30.00

43

7.2 §Ó thu ®−îc çc tÇn sè vµ çc thèng kª


Analyze Descriptive Statistics

Frequencies...

H×nh 12-2: Hép tho¹i Frequencies

� Chän mét hoÆc mét sè biÕn ®Þnh l−îng hoÆc ®Þnh tÝnh.

Mét çch tuú chän, b¹n cã thÓ:

� Nh¾p Statistics ®Ó cã çc thèng kª m« t¶ ®èi víi biÕn ®Þnh l−îng

� Nh¾p Charts ®Ó cã ®å thÞ thanh, ®å thÞ trßn, vµ biÓu ®å tÇn suÊt.

� Nh¾p Format ®Ó cã trËt tù mµ çc kÕt qu¶ ®−îc thÓ hiÖn.

7.2.1 Frequencies Statistics

44

H×nh 12-3: Hép tho¹i Frequencies Statistics

Percentile Values. Çc trÞ sè cña mét biÕn ®Þnh l−îng chia d÷ liÖu cã thø bËc vµo thµnh çc nhãm sao cho mét tû lÖ % cô thÓ lµ n»m trªn nã vµ mét tû lÖ % kh¸c n»m d−íi nã. Çc sè tø ph©n vÞ (çc ph©n vÞ thø 25, thø 50, vµ thø 75) chia çc quan s¸t ra thµnh 4 nhãm cã cïng sè l−îng quan s¸t. NÕu b¹n muèn mét sè l−îng çc nhãm lín h¬n 4, hFy chän Cut points for n equal groups. B¹n còng cã thÓ x¸c ®Þnh çc sè ph©n vÞ riªng biÖt (vÝ dô, ph©n vÞ thø 95, lµ trÞ sè mµ n»m d−íi nã lµ 95% sè l−îng quan s¸t r¬i vµo).

Central Tendency. Çc thèng kª m« t¶ trung t©m cña mét ph©n bè bao gåm trung b×nh, trung vÞ, mode, vµ tæng mäi trÞ sè.

Dispersion. Çc thèng kª ®o ®¹c ®é lín cña sù biÕn thiªn hoÆc tr¶i réng trong d÷ liÖu bao gåm ®é lÖch chuÈn, ph−¬ng sai, ph¹m vi, trÞ sè lín nhÊt, trÞ sè nhá nhÊt, vµ sai sè chuÈn cña trung b×nh.

Distribution. Skewness {§é lÖch} vµ Kurtosis {®é nhän} lµ çc thèng kª m« t¶ h×nh d¹ng vµ ®é c©n xøng cña mét ph©n bè. Çc thèng kª ®−îc thÓ hiÖn cïng víi sai sè chuÈn cña chóng.

Value are group midpoints. NÕu çc trÞ sè trong d÷ liÖu cña b¹n lµ ®iÓm gi÷a cña çc nhãm (vÝ dô, tuæi cña mäi ng−êi trong nhãm 30 tuæi th× ®−îc mF lµ 35), hFy chän tuú chän nµy ®Ó −íc l−îng trung vÞ vµ çc ph©n vÞ cho d÷ liÖu th«, kh«ng nhãm gép.

7.2.2 Frequencies Charts

45

H×nh 12-4: Hép tho¹i Frequencies Charts

Chart Type. Mét ®å thÞ trßn {pie chart} thÓ hiÖn ph©n bè cña çc bé phËn trong toµn bé.

Tõng miÕng cña ®å thÞ trßn t−¬ng øng víi mét nhãm ®−îc x¸c ®Þnh bëi mét biÕn lËp

nhãm. Mét ®å thÞ thanh {bar chart} thÓ hiÖn sè l−îng/tÇn sè cña tõng trÞ sè riªng biÖt

hoÆc tõng nhãm nh− lµ mét thanh riªng, cho phÐp b¹n so s¸nh çc nhãm d−íi d¹ng h×nh

¶nh. Mét biÓu ®å tÇn suÊt còng cã çc thanh, nh−ng chóng ®−îc vÏ däc theo mét thang

®o kho¶ng b»ng nhau. ChiÒu cao cña tõng thanh lµ sè l−îng cña çc trÞ sè cña mét biÕn

®Þnh l−îng r¬i vµo trong kho¶ng. Mét biÓu ®å tÇn suÊt thÓ hiÖn h×nh d¹ng, trung t©m, vµ

®é tr¶i réng cña ph©n bè. Mét ®−êng cong chuÈn ®Æt chång thªm vµo mét biÓu ®å tÇn

suÊt gióp b¹n xÐt ®o¸n liÖu chõng d÷ liÖu cã ph©n bè chuÈn.

Chart Values. §èi víi ®å thÞ thanh, trôc thang ®o cã thÓ ®−îc ®Æt nhFn bëi sè l−îng hoÆc

tû lÖ%.

46

8 Bµi 7: B¶ng trô/xoay {pivot table}

RÊt nhiÒu kÕt qu¶ trong cöa sæ Viewer ®−îc tr×nh bµy d−íi d¹ng b¶ng cã thÓ xoay mét

çch t−¬ng t¸c. Tøc lµ b¹n cã thÓ tæ chøc l¹i çc hµng, cét vµ çc líp/trang {layer}

8.1 Thao t¸c ®èi víi mét b¶ng trô

Çc tuú chän ®èi víi thao t¸c mét b¶ng trô bao gåm:

� ChuyÓn ®æi çc hµng vµ çc cét víi nhau

� Di chuyÓn çc hµng vµ çc cét

� LËp çc líp ®a chiÒu

� Nhãm vµ kh«ng nhãm çc hµng vµ çc cét

� HiÖn vµ Èn çc «

� T×m çc ®Þnh nghÜa cña çc chi tiÕt

§Ó hiÖu ®Ýnh mét b¶ng trô

� Nh¾p ®óp b¶ng. ViÖc nµy kÝch ho¹t cöa sæ Pivot Table Editor

§Ó hiÖu ®Ýnh hai hoÆc h¬n hai b¶ng trô cïng mét lóc

� Nh¾p chuét ph¶i lªn b¶ng

� Tõ menu néi dung chän:

SPSS Pivot Table Object Open

� LÆp l¹i ®èi víi tõng b¶ng trô mµ b¹n muèn hiÖu ®Ýnh

§Ó xoay mét b¶ng trô sö dông biÓu t−îng

� KÝch ho¹t b¶ng trô

� Tõ menu Pivot Table chän:

Pivot Pivoting Tray

47

� Ch¹m con trá lªn tõng biÓu t−îng ®Ó xem mét chØ dÉn m¸ch b¶o b¹n biÓu t−îng ®ã ®¹i

diÖn cho h−íng nµo cña b¶ng.

� Rª mét biÓu t−îng tõ mét khay nµy sang khay kh¸c.

§iÒu nµy thay ®æi sù bè trÝ cña b¶ng. VÝ dô gi¶ sö nh− mét biÓu t−îng ®¹i diÖn cho mét biÕn víi çc nhãm Yes vµ No vµ b¹n rª biÓu t−îng nµy tõ khay Row sang khay Column.

Tr−íc khi di chuyÓn, Yes vµ No lµ çc tiªu ®Ò cña hµng; sau khi di chuyÓn chóng lµ çc

tiªu ®Ò cña cét.

H×nh 10-1: Çc khay trô

§Ó x¸c ®Þnh mét chiÒu trong mét b¶ng trô


� NÕu çc khay trô kh«ng xuÊt hiÖn, tõ menu Pivot Table chän:

Pivot Pivoting Tray

� Nh¾p lªn mét mét biÓu t−îng vµ gi÷ chuét.

§iÒu nµy lµm s¸ng çc tiªu ®Ò theo chiÒu trong b¶ng trô.

§Ó chuyÓn ®æi çc hµng vµ çc cét trong mét b¶ng trô


� Tõ menu Pivot Table chän:

Pivot Transpose Rows and Columns

§iÒu nµy cã cïng t¸c ®éng nh− rª mäi biÓu t−îng hµng vµo khay Column vµ mäi biÓu

t−îng cét vµo khay Row.

BiÓu t−îng trang/líp

Khay trang/líp

BiÓu t−îng hµng

Khay hµng

BiÓu t−îng cét

Khay cét

48

§Ó thay ®æi trËt tù tr×nh bµy trong mét b¶ng trô

TrËt tù cña çc biÓu t−îng trªn khay chØ chiÒu ph¶n ¸nh trËt tù cña çc thµnh phÇn trong

b¶ng trô. §Ó thay ®æi trËt tù thÓ hiÖn cña çc thµnh phÇn trong mét chiÒu cña b¶ng


� NÕu çc khay trô kh«ng xuÊt hiÖn, tõ menu Pivot Table chän:

Pivot Pivoting Tray

� Nh¾p lªn mét mét biÓu t−îng ®Ó s¾p xÕp theo trËt tù mµ b¹n muèn (tr¸i sang ph¶i hoÆc

trªn xuèng d−íi)

§Ó di chuyÓn hµng hoÆc cét trong mét b¶ng trô

� KÝch ho¹t b¶ng trô.

� Nh¾p vµo nhFn/tiªu ®Ò cña hµng hoÆc cét mµ b¹n muèn di chuyÓn.

� Nh¾p vµ rª nhFn sang vÞ trÝ míi

� Tõ menu néi dung, chän Insert Before {chÌn vµo phÝa tr−íc} hoÆc Swap {Ho¸n vÞ}.

Chó ý: HFy ®¶m b¶o r»ng lÖnh Drag to Copy trong menu Edit kh«ng ®−îc chän (®¸nh

dÊu). NÕu Drag to Copy ®−îc chän, hFy bá chän nã.

H×nh 10-2: Çc nhãm hµng vµ nhãm cét víi çc tiªu ®Ò nhãm

Gieng dao * Nuoc tu khe nui Crosstabulation

Count

0 23 23

5 2 75 25 30

Khong

Co

Giengdao

Total

Khong Co

Nuoc tu khe nui

Total

Tiªu ®Ò nhãm cét

Tiªu ®Ò nhãm hµng

49

NÕu b¹n chä Swap {ho¸n vÞ}, b¹n sÏ ®−îc kÕt qu¶ nh− b¶ng d−íi ®©y (HFy chó ý r»ng ë b¶ng sau cét Co ®F chuyÓn sang bªn tr¸i cét Khong).

Gieng dao * Nuoc tu khe nui Crosstabulation

Count

23 0 23

2 5 7

25 5 30

Khong

Co

Giengdao

Total

Co Khong

Nuoc tu khe nui

Total

§Ó t¸ch nhãm çc hµng hoÆc çc cét vµ xo¸ tiªu ®Ò nhãm


� Chän nhFn/tiªu ®Ò cña nhãm (nh¾p vµo bÊt kú vÞ trÝ nµo trong tiªu ®Ò nhãm) cña cét hoÆc

hµng mµ b¹n muèn t¸ch nhãm.


Pivot Pivoting Tray

§Ó xoay tiªu ®Ò hµng hoÆc cét

H×nh 10-3: Çc tiªu ®Ò hµng ®−îc xoay


Muc do sach cua nuoc

19 63.3 82.6 82.6

1 3.3 4.3 87.0

1 3.3 4.3 91.3

2 6.7 8.7 100.0

23 76.7 100.0

7 23.3

30 100.0

Sach hon

It sach hon

Khong doi

Khong biet

Total

Valid

SystemMissing

Total

Frequency Percent Valid PercentCumulativePercent

Muc do sach cua nuoc

19 63.3 82.6 82.6

1 3.3 4.3 87.0

1 3.3 4.3 91.3

2 6.7 8.7 100.0

23 76.7 100.0

7 23.3

30 100.0

Sach hon

It sach hon

Khong doi

Khong biet

Total

Valid

SystemMissing

Total

Frequ

ency

Percent

Valid Percent

Cum

ulative

Percent

50

Format Rotate InnerColumn Labels

hoÆc

Rotate OuterColumn Labels

ChØ çc tiªu ®Ò cét trong cïng nhÊt vµ tiªu ®Ò hµng ngoµi cïng nhÊt míi cã thÓ ®−îc

xoay.

§Ó thiÕt lËp chÕ ®é mÆc ®Þnh cho b¶ng trô

Sau khi thùc hiÖn mét hoÆc mét vµi thao t¸c b¶ng trô, b¹n cã thÓ trë l¹i çch bè trÝ ban

®Çu cña b¶ng trô.


Reset Pivots to Defaults

ViÖc nµy chØ thiÕt lËp l¹i nh÷ng thay ®æi lµ kÕt qu¶ cña thµnh phÇn hµng, çc cét vµ trang

gi÷a çc chiÒu cña b¶ng trô. Nã kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn nh÷ng thay ®æi ch¼ng h¹n nh−

nhãm hay t¸ch nhãm hoÆc di chuyÓn çc hµng vµ çc cét.

§Ó t×m ®Þnh nghÜa cña tiªu ®Ò/nhBn trong mét b¶ng trô

B¹n cã thÓ nhËn ®−îc trî gióp Help d¹ng nh¹y c¶m – néi dung trong çc « chøa nhFn /tiªu ®Ò trong çc b¶ng trô. VÝ dô nÕu Mean {trung b×nh} xuÊt hiÖn nh− lµ mét nhFn, b¹n

cã thÓ thu ®−îc mét ®Þnh nghÜa vÒ mean.

� Nh¾p chuét ph¶i lªn mét « chøa nhFn.

� Tõ menu néi dung chän What’s This?

B¹n ph¶i nh¾p chuét ph¶i lªn « chøa nhFn chø kh«ng ®−îc nh¾p vµo « d÷ liÖu trong hµng

hoÆc cét.

Trî gióp Help d¹ng nh¹y c¶m – néi dung kh«ng cã s½n cho çc nhFn do ng−êi sö dông

®Þnh nghÜa, ch¼ng h¹n nh− tªn tªn hoÆc nhFn trÞ sè biÕn.

8.2 Lµm viÖc víi çc trang/líp {Layer}

B¹n cã thÓ tr×nh bµy mét b¶ng hai chiÒu riªng biÖt cho tõng nhãm hoÆc kÕt hîp cña çc

nhãm. B¶ng cã thÓ ®−îc nghÜ nh− ®−îc xÕp chång trong çc trang/líp, víi duy chØ cã ®Ønh

trang/líp lµ nh×n thÊy ®−îc.

§Ó t¹o vµ thÓ hiÖn çc trang/líp

51

� KÝch ho¹t b¶ng trô, vµ tõ menu Pivot chän: Pivoting Trays nÕu nã kh«ng ®−îc chän.

� Rª mét biÓu t−îng tõ khay Row hoÆc khay Column sang khay Layer.

H×nh 10-4: ChuyÓn çc nhãm sang çc trang/líp

Tõng biÓu t−îng layer cã mòi tªn sang tr¸i vµ mòi tªn sang ph¶i. B¶ng cã thÓ nh×n thÊy

®−îc lµ b¶ng cña trang trªn cïng.

H×nh 10-5: Çc nhãm trong çc trang riªng biÖt

BiÕn muc do sach cua nuoc ®−îc chuyÓn tõ h−íng hµng sang h−íng trang

52

§Ó thay ®æi çc trang/líp

� KÝch mét trong nh÷ng mòi tªn cña biÓu t−îng layer.

hoÆc

� Chän mét nhãm tõ hép danh s¸ch th¶ xuèng cña çc trang.

H×nh 10-6: Chän çc trang tõ danh s¸ch th¶ xuèng

hƯỚng d Ẫn s Ử d Ụng spss - trần quang hiền · hƯỚng d Ẫn s Ử d Ụng spss hsph...

Documents