hr a to z คำบริหารคน · 2015. 6. 5. · ฝ่ายขาย ธนิดา...
TRANSCRIPT
ตวอยาง
จารนนท อทธ�อาวชกล
คำบร�หารคนตวอยาง
ประธานกรรมการบรษท สทธชยหยน
กรรมการผอำานวยการ พนาจนทรวโรจน
บรรณาธการบรหาร ดร.วงศสรสงขวาสมยาจ
บรรณาธการ จราวรรณนนทพงศ
ปก / รปเลม กฤษณาแกวประเสรฐ
กราฟก วรเทพเสรมธนะพฒกล
พสจนอกษร กมลชนกพรยะพฒน
ผจดการฝายผลต โชตอนนตจตตสมบรณ
ฝายขาย ธนดาพงเจรญ,วารณสพรรณสาร,
มนตศรณยพลใหม,จารวรรณนาคบำารง,
ภาคภมยนด,ภคพรเพชรด
สำานกงานเลขท1858/123-124ชน29ถนนบางนา-ตราดแขวงบางนาเขตบางนากรงเทพฯ10260โทรศพท0-2338-3694-6โทรสาร0-2338-3986,www.nationbook.com,nationbook.tarad.com,www.twitter.com/Nation_Books,www.Facebook.com/NationBooksFanPage
พมพท บรษทดบบลวพเอส(ประเทศไทย)จำากด167/5หม4ถนนบางนา-ตราดกม.29.5ตำาบลบางบออำาเภอบางบอจงหวดสมทรปราการ10560โทรศพท0-2313-4405-6โทรสาร0-2313-4445
จดจำาหนายโดย บรษทซเอดยเคชนจำากด(มหาชน)อาคารอนเตอรลงคทาวเวอรชน19เลขท1858/87-90ถนนบางนา-ตราดแขวงบางนาเขตบางนากรงเทพฯ10260โทรศพท0-2739-8222,0-2739-8000โทรสาร0-2739-8356-9www.se-ed.com
เจาของผพมพผโฆษณาสำานกพมพเนชนบคสในเครอบรษทเนชนอนเตอรเนชนแนลเอดดเทนเมนทจำากด(มหาชน)
สงวนลขสทธพ.ศ.2558โดยบรษทเนชนอนเตอรเนชนแนลเอดดเทนเมนทจำากด(มหาชน)หามลอกเลยนแบบสวนหนงสวนใดของหนงสอเลมนรวมทงการจดเกบถายทอดไมวารปแบบหรอวธการใดๆดวยกระบวนการทางอเลกทรอนกสการถายภาพการบนทกหรอวธการอนใดโดยไมไดรบอนญาต
หากพบหนงสอมปญหาหนาตดหนาสลบหนาซำาหรอหนาหายสามารถขอเปลยนใหมได จากรานททานซอหรอตดตอสำานกพมพโทรศพท0-2338-3694-6
พมพครงแรกกมภาพนธ2558ราคา170บาทขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต จารนนทอทธอาวชกล.HRAtoZคำาบรหารคน--กรงเทพฯ:เนชนอนเตอรเนชนแนลเอดดเทนเมนท,2558.176หนา.1.การบรหารงานบคคล.I.ชอเรอง.658.3ISBN978-616-515-615-8
ตวอยาง
การบรหารคนไมใชเรองงาย นบเปนความทาทายทตองใชพลงความสามารถ
ปฏภาณไหวพรบกนพอสมควร “HR A to Z ค�าบรหารคน” เลมน นบเปนการ
น�าเสนอในมมมองทแปลกใหม เปนการดงค�าศพททเกยวของกบการบรหารคนมา
เรยงล�าดบจาก A จนถง Z วาลวนเกยวของกบการบรหารคนอยางไรบาง
การสอดแทรก “เรองสนคนศพท” เปนการจ�าลองเหตการณทเกดขนไดจรง
ในสถานการณตางๆ วาจะใชกลยทธใดในการแกปญหา ชวยท�าใหเนอหาเขมขน
นาสนใจมากขน เพราะไดเหนตวอยางทสามารถปรบไปใชไดจรง
การนตความสนกดวยนกเขยนคนเกง “จารนนท อทธอาวชกล” ผ เขยน
บรหารคนเหนอต�ารา เลม 1 และเลม 2 กบผลงานใหมเลมนจะท�าใหคณสามารถ
บรหารคนในองคกรไดอยางมคณภาพ และสงผลใหองคกรประสบความส�าเรจ
ไดไมยาก เพราะทกองคกรลวนขบเคลอนดวยพลงของคน การบรหารคนให
เหมาะกบงานแตละต�าแหนงอยางมศกยภาพจงเปนเรองส�าคญทไมควรมองขามไป
ไดเลย
ดวยความปรารถนาด
เนชนบคส
อารมภบท...
ตวอยาง
ในวงการธรกจทขยายและเตบโต เทคโนโลยทพฒนาอยางรวดเรว เราจงตอง
กาวใหทนสงทเปลยนแปลงไปทกวน โดยเฉพาะอยางยงเรองของ “คน”
จากประสบการณตรงของผเขยนพบวา การบรหาร “คน” นนทาทายมาก
คนแตละคนไมเหมอนกน ทกคนระคนเคลาไปดวยปญหา และปญญาทแตกตางกน
บางครงจงตองบรหารคนแบบเหนอต�ารา ผเขยนจงตงใจใหหนงสอเลมนเปนเลมท 3
ในชดของซรสตอจาก บรหารคนเหนอต�ารา เลม 1 และเลม 2 ทผานมา เพอเปน
การเตรยมตว HR รวมทงผบรหาร และผทสนใจงานดานบรหารบคคล เขาส
AEC โดยหวงอยากใหเปนคมภรคลงศพทส�าหรบงานทตองบรหารคน เรยงจาก
A ถง Z ซงจะอธบายทงความหมาย และแนะแนวทางน�าไปใชในการท�างานจรงของ
ทานผอานได
เพอใหเกดความเขาใจและสนกสนานในการอานมากยงขน ผเขยนจงยกตวอยาง
เปนสถานการณสนๆ สไตลซตคอม จบในตอน เปนเหตการณในทท�างานโดย
มตวละครหลากหลายบคลกมาชวยตแผเรองราว บทสนทนาของตวละครทได
โตตอบกน จะท�าใหเหนวา ศพทของ HR ทอยในหนงสอเลมนนน เกดขนได
ในทกวนของการท�างาน มใชเพยงตวหนงสอในต�าราไวใหอาน แตมนอยในชวต
การท�างานของทกคน
อารมภบท...
ตวอยาง
ผเขยน ขอขอบพระคณ “คน” ทมสวนท�าใหประสบการณตางๆ ไดรอยเรยง
ผานออกมาเปนหนงสอทอยในมอผอานทกทานขณะน...
ขอขอบคณ คณต วรนช เจยมรจนานนท แหงหนงสอพมพกรงเทพธรกจ ทให
โอกาสผเขยน ไดเขยนบทความเปนตอนๆ ลงในหนงสอพมพกรงเทพธรกจ และยง
เปนผแนะแนวทางในการจดท�าหนงสอเลมนดวย
ขอขอบคณ คณเออง จราวรรณ นนทพงศ ทสนบสนนใหหนงสอนไดรบการ
ตพมพเผยแพร
ขอขอบพระคณผทรงคณวฒทกทาน ทกรณาเขยนค�านยมแนะน�าหนงสอเลมน
ใหทรงคณคายงขน
ขอขอบคณ นองออม วรดา พงษรกษ ทชวยเตมเตมและเรยงรอยถอยค�าให
สนกสนาน อานงาย
ขอขอบคณครบาอาจารย เพอนพองนองพ และทกคนในครอบครว ทเปนก�าลง
ปญญาและก�าลงใจ
หวงวาผอานจะไดรบสาระสลบกบความส�าราญจากการอานหนงสอเลมน หาก
มขอแนะน�าตชม หรอพดคยแลกเปลยนเรยนรกบผเขยน สามารถตดตอไดท e-mail:
ขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน
จารนนท อทธอาวชกล
ตวอยาง
การจดการเรองคนเปนเรองยากดวยเหตทคนประกอบดวยกายและใจ แถมยง
มโอกาสเปลยนแปลงเคลอนไหวไปมาได ผทจะจดการคนไดดจงตองเขาใจในพฤตกรรม
จตใจ ความตองการมนษยทเปนไปตามบรบทของสงคม ประกอบกบเราไมสามารถ
ใชวธการเดยวกนหรอเหมอนกนจดการกบทกๆ คนได เพราะคนนนมความหลากหลาย
การทคณหมม จารนนท ไดเอาเรองผน�า ระบบในการบรหาร และภาพลกษณ
เพอจงใจในการสรางความผกพนองคกร การสรางความสมดลของชวตกบงาน ดวย
การน�าเอาประสบการณตนเองทเชยวชาญและพบคนทหลากหลาย น�ามาเลาประกอบ
เปนตวอยาง พรอมกบค�าศพทตามตวอกษรในการจดการทรพยากรมนษยเพอให
ผอานเหนภาพทไดความรและความสนกสนานเหมอนเดนผานไปในเหตการณ
ทเกดขนจรงๆ อยางนาสนใจยง
ในฐานะทผมเรยนมาดานน พรอมกบมประสบการณในการจดการคนอยาง
มากมาย ตองบอกวาหนงสอเลมนเปนอกเลมหนงทเชอแนวา หากใครไดอานตงแต
ตนคงจะวางไมลง เพราะคณหมมไดเรยบเรยงไวอยางนาสนใจและนาตดตาม
ค�านยมจาก
พลเอกเอกชย ศรวลาศผอ�านวยการส�านกสนตวธและธรรมาภบาล / ผอ�านวยการหลกสตรการ
เสรมสรางสงคมสนตสข สถาบนพระปกเกลาสมาชกสภาปฏรปแหงชาต
ตวอยาง
‘หลากคนหลายความคด’ จดไหนจงเรยกไดวาถกยอมรบและเขาใจไดส�าหรบ
‘คน’ ทกคนอยางแทจรง ดงนนความทาทายอยางยงยวดขององคกรในการบรหาร
จดการ ‘คน’ กบชวงเวลาทแตกตาง สถานการณทผนแปร หรอกบปญหาทวกวน
จงเปนประเดนทนาสนใจในยคโลกาภวตนเปนอยางยง
หนงสอ ‘HR A to Z ค�าบรหารคน’ เลมน คณจารนนทไดกลนกรองความรและ
ประสบการณในวงการ HR ทงหมด เพอเรยบเรยงเปนบรบทแวดลอมของวงการ HR
ตงแต A-Z และถายทอดออกมาสสายตาของผอานดวยถอยค�าทแมเรยบงาย ทวา
เขาถงแกนแทของ ‘คน’ ไดเปนอยางด นอกจากนยงไดยกตวอยางประกอบทสามารถ
ท�าความเขาใจไดงาย โดยเฉพาะบคลากรยคใหมทใครรบรบทของ HR เพอเกบเกยว
ตอยอดสเสนทางสายอาชพไดอยางนาภาคภมใจอกดวย แนนอนวาส�าหรบดฉนแลว
หนงสอ ‘HR A to Z ค�าบรหารคน’ เลมน คอ ดนแดนมหศจรรยดนแดนหนงทชวน
ใหหวใจเตนอยางใครร ทกครงกบตวอกษรทกตวทผานสสายตา และวางลง
ไมไดจนกวาจะอานผานตาครบทกตวอกษรเลยทเดยว
ค�านยมจาก
คณอรญญา เถลงศร กรรมการผจดการใหญ บรษททปรกษา เอพเอม กรป
ตวอยาง
เปนหนงสอใหความรคความฮา ทสะทอนบคลกเฉพาะตวในความเปนนกบรหาร
ทรพยากรมนษยชนเลศระดบสากลของสาวแหบเสนหทชอ “หมม” ไดเปนอยางด
และยงย�าใหเหนถงปจจยทสงผลตอความส�าเรจในการบรหาร “คน” ทชดเจนวา ตอง
รจกใชทงศาสตรและศลป ตองพฒนาทงสมองซกซาย และซกขวา เพอไมให HR
เดนเอยงขาง มเชนนนกจะไมสามารถเปนทพงทปรกษาของคนในองคกรได ตอง
รกษาความเปนกลางทสรางความเปนธรรมใหกบคนทกฝาย และทกระดบในองคกร
ตองรจกสรางสมดลในการท�างาน ไมเลงผลเลศเฉพาะทความส�าเรจของผลงาน
จนละเลยความรสกตลอดจนความสมพนธระหวางผคนในองคกร
หากจะหาอาหารสมองเพอการเรยนรแนวคดบรหารคนผานค�าศพทส�าคญๆ
ทผานการคดเลอก และรอยเรยงมาเปนเรองราวทสนกสนานนาสนใจ หนงสอเลมน
กถอเปน 1 รายการเลศรส ทไมเพยงจะท�าใหสมองพฒนาเทานน หากแตยงท�าให
จตใจเบกบาน สามารถท�างานเกยวกบคน ซงขนชอวาเปนงานทยากทสดอยางหนง
ไดอยางสนกสนานและทนสมยไมแพใครในโลกหลาเลยทเดยวเชยว
ค�านยมจาก
รองศาสตราจารย ดร.พภพ อดร รองอธการบดฝายวชาการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร
(อดตผอ�านวยการสถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร)
ตวอยาง
9
จารนนท อทธอาวชกล
ตวอยาง
สารบญAttritionอตราการลาออก บงบอกระดบความผกพน
Benefitสทธประโยชนตอง fit กบคนและองคกร
Careerวางแผนกาวหนา พาตนเองกาวไกล
Developmentเนนพฒนา เพมคณคาคน
Employer of Choice องคกรทใชในหวใจพนกงาน
Flexy Managementบรหารยดหยนใหผลยงยน
Gold-Collar Worker มนษยทองค�า
High Performance Organizationสการเปนองคกรทมประสทธผลสง
Incentiveคาตอบแทนพเศษ ตองใสใจเปนพเศษ
JOB SATISFACTIONความพงพอใจในงาน
Knowledge Managementคลงความรค องคกร
Leadershipสรางผน�า ท�าอยางไร?
131725293641495361677579
ตวอยาง
Motivationจงใจอยางไรใหโดนใจ
Non Performer Managementบรหารคนแย แกเปนคนเกง
Organization Diagnosisตรวจสขภาพองคกร
Peer-Coachingเพอนสอนเพอน
Quality of work lifeงานด ชวตมคณภาพ
Risk Management in HRการบรหารความเสยงดานบคลากร
Secondmentยมตวบคลากรมาชวยงาน
Talent Managementการบรหารคนเกง
Unlearnทงรเพอร
VUCA Worldโลกอลหมาน
Whistle Blower Policyบอกเบาะแสการทจรต
Generation X Y Z, Diversity in the Workplaceเพราะหลาย Gen จงเปนเรอง
8791
101107117121131135145149156163
ตวอยาง
12
HR A to Zค� ำบร ห ำ รคน
ตวอยาง
13
จารนนท อทธอาวชกล
AAttritionอตราการลาออก บงบอก
ระดบความผกพนตวอยาง
14
HR A to Zค� ำบร ห ำ รคน
(อานวา อะทรชเชน) แปลวา การลดลงของขนาดหรอจ�านวนคน
(แรงงานคน) เปนค�าทวงการ HR สมยใหมใชกน หมายถง การ
ลาออกของคน (พนกงาน) ในองคกร จรงๆ แลวค�านแรกเรมเดมใชอย
ในแวดวงนกประชากรศาสตร เพอรายงานการส�ารวจการเคลอน
ยายของประชากร แตในระยะหลงบรรดาองคกรขามชาตและบรษท
ทปรกษาชนน�าได น�าศพท ค�าว า “Attr i t ion Rate” มาใช กน
อยางกวางขวาง ซงหมายถง อตราการลาออกของพนกงานใน
องคกรนนเอง
คนในกลมวชาชพดานทรพยากรบคคล หรอ ดาน HR มกจะคนเคยกบค�าวา
Turnover Rate ซงมความหมายคลายกน คอ อตราการหมนเวยน (เขา-ออก) ของ
พนกงาน แตมรากศพทดจะออกแนวบรหารธรกจมากกวาบรหารคนไปหนอย เพราะ
ค�าวา Turnover หมายถง ผลประกอบการก�าไร-ขาดทนอกดวย และเนองจากค�าวา
Turnover Rate หมายถง อตราหมนเวยน (เขา-ออก) ของพนกงาน เวลาใชจรง
จงมค�าวา “Turnover In” หมายถง อตราการหาคนเขามาในองคกร และ “Turnover
Out” หมายถง อตราการไหลออกหรอลาออกของพนกงาน
“Attrition” A
ตวอยาง
15
จารนนท อทธอาวชกล
สรปวา Attrition Rate กบ Turnover Rate มความหมายคลายกน สามารถ
เลอกใชตวใดตวหนงได การบรหารคนใหมอตราการลาออกทเหมาะสม ถอเปนเรอง
ส�าคญทตองบรหารจดการอยางถกตอง เพราะอตราการลาออกเปนตวบงชประสทธผล
ของการบรหารคนหลายประเดน อาท
• ความสามารถในการคดเลอกคนทมคณสมบตเหมาะสมกบงานและวฒนธรรม
องคกร หากระบบกลนกรองไมมประสทธผล กรบคนทไมใชเขามา ไมชา
เขากตองลาออกหรอถกใหออกจากงานและองคกรไป
• ประสทธผลของระบบการจงใจและรกษาคน ระบบการจงใจใหรางวล
การบรหารผลงานทไมเหมาะสมเปนธรรม กจะสงผลกระทบตอขวญก�าลงใจ
และน�าไปสการลาออก โดยเฉพาะคนเกงในองคกร
• การบรหารตนทนดานทรพยากรบคคล อตราการลาออกมผลกระทบ
ตอคาใชจายทตองไปเสาะหาคนเกง ตองมาฝกหดพฒนาตางๆ เพอ
เตรยมเขาสงาน ไมรวมตนทนแฝงทเกดการสญเสยโอกาสการด�าเนนธรกจ
หรองานบางอยางอาจลาชาผดพลาด
แนวทางทองคกรสวนใหญใชในการบรหารจดการอตราการลาออกใหอยใน
ระดบทเหมาะสม มดงน
• มการส�ารวจความพงพอใจ ขวญก�าลงใจและความผกพนของพนกงาน
กบองคกร เพอหาแนวทางในการปองกนและแกปญหาการไหลออก
ของพนกงาน โดยเฉพาะกลมคนเกงไดอยางตรงจด
• มการสมภาษณสอบถามเพอเกบขอมลสาเหตการลาออกของพนกงาน
(Exit Interview) เพอน�ามาวเคราะหหาสาเหตทแทจรงวา การลาออกนน
เปน Internal Push เปนสาเหตจากแรงผลกภายใน ซงอาจเกดจาก
ตวอยาง
16
HR A to Zค� ำบร ห ำ รคน
หวหนางาน หรอระบบการใหรางวล ฯลฯ หรอมสาเหตจาก External Pull
คอ มแรงดงจากภายนอกองคกรมาใหขอเสนอทจงใจ บางองคกรมการก�าหนด
แผนในการบรหาร ใหมอตราการลาออกของบางกลมงานไวอยางชดเจน
เพอใหเกดอตราการหมนเวยนคนใหมๆ ดงนน หากมการสมภาษณอยาง
เปนระบบและน�าขอมลมาวเคราะห ประเมนแลว กจะสามารถหาแนวทาง
ด�าเนนการไดอยางเหมาะสมตอไป
• มระบบสอดสองดแลและการใหค�าปรกษาทดแกพนกงาน เพอเปนการปองกน
การสญเสยคนเกงคนดไปจากองคกร
หากถามวา Attrition Rate อตราการลาออกควรเปนเทาไรจงจะเหมาะสม ให
ตอบแบบฟนธงคงยาก เพราะขนอยกบนโยบาย กลยทธขององคกร และทส�าคญ
ฝมอการบรหารคนของผน�าและ HR ในองคกรนนๆ ดวย
...Attrition ทเหมาะสม ขนอยกบความคมของการบรหาร...
ตวอยาง
17
จารนนท อทธอาวชกล
BBenefit สทธประโยชนตอง fit
กบคนและองคกรตวอยาง
18
HR A to Zค� ำบร ห ำ รคน
(อานวา เบน-อฟท) หมายถง สทธประโยชนทจดใหแกพนกงาน
นอกเหนอจากคาจางเงนเดอนตามปกต หากเราสามารถบรหาร
Benefit ไดอยางมประสทธภาพ นอกเหนอจากจะชวยใหอตรา
Attrition นอยลงแลว ยงจะชวยเพมความสามารถในการดงดด
(Attraction) เขามา และรกษาพนกงานไวกบองคกรไดดวย
ตวอยางของสทธประโยชนทวไป ไดแก การลาพกผอนประจ�าป รวมทงการลา
ประเภทตางๆ การจดสถานทเลยงบตร (Day Care) การจดทพกอาศย การเบกจาย
กรณไปอบรมเพมเตมพเศษ ส�าหรบสทธประโยชนทจดเปนพเศษใหกบผบรหารมก
จะเรยกวา Perq หรอ Perk ไดแก การเปนสมาชกสปอรตคลบตางๆ หรอจดใหม
รถยนตและคนขบรถประจ�าต�าแหนง เปนตน
เรามกใชค�าวา Benefit ควบคกบ Welfare และเรยกรวมวา สทธประโยชนและ
สวสดการ ซงครอบคลมสวสดการการรกษาพยาบาล การใหเงนทดแทนเนองจาก
เจบปวยหรอทพพลภาพ การประกนชวต การจายสวสดการบ�านาญใหแกลกจางท
เกษยณอาย การใหสทธการซอหนหรอการจายสวสดการในรปของหน การประกน
สงคม เงนชวยเหลอตางๆ เชน คลอดบตร งานมงคลสมรส งานศพ เปนตน
“Benefit” B
ตวอยาง
ตวอยาง