hooghartige heren en drammende dames
DESCRIPTION
Hooghartige heren en Drammende dames. Arjan Videler Willy Garenfeld. Hans Vlek Als ik sterf dan liefst zoals Sarah Bernhardt. Theatraal groots, ontroerend. En dan weer opstaan voor de bloemen. Persoonlijkheidsstoornissen. Herkenning en omgang in de palliatieve zorg. Programma. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/1.jpg)
Hooghartige herenen
Drammende damesArjan Videler
Willy Garenfeld
![Page 2: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/2.jpg)
Hans Vlek
Als ik sterf dan liefst zoals Sarah Bernhardt. Theatraalgroots, ontroerend. En dan weer opstaan voor de bloemen.
![Page 3: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/3.jpg)
Persoonlijkheidsstoornissen
Herkenning en omgangin de palliatieve zorg
![Page 4: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/4.jpg)
Programma• Persoonlijkheidsstoornis• Verschijningsvormen in de palliatieve zorg• Tragiek van persoonlijkheidsstoornissen• Casuïstiek• Conclusies
![Page 5: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/5.jpg)
“Persona”
![Page 6: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/6.jpg)
Persoonlijkheid
![Page 7: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/7.jpg)
Persoonlijkheidsstoornis
![Page 8: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/8.jpg)
As-I Psychische stoornissenAs-II
Persoonlijkheidsstoornissen As-III Lichamelijke ziektenAs-IV Psychosociale stressorenAs-V GAF- score, een cijfer voor psychosociaal
functioneren
![Page 9: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/9.jpg)
Persoonlijkheid Persoonlijkheidsstoornis
Adaptief Disadaptief
- Autonoom en competent functioneren- Effectief en efficiënt reageren op de omgeving- Een subjectief gevoel van tevredenheid- De mogelijkheid tot (zelf) verwerkelijking
- Starre patronen te weinig adaptatie- Vicieuze cirkels van gedrag- Gedrag waardoor tegendeel van oorspronkelijk
doel bereikt wordt- Verminderde draagkracht waardoor spanning en labiliteit
Persoonlijkheidsstoornis
![Page 10: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/11.jpg)
A B C
Drie clusters
Dramatisch,Emotioneel, Impulsief
Vreemd,Excentriek,Denkstoornissen
Angstig,Gespannen
![Page 12: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/12.jpg)
VERSCHILLENDE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN
Willem van der Does
“BUITENBEENTJES”
“LASTPAKKEN”
“ANGSTHAZEN”
![Page 13: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/13.jpg)
Cluster A
paranoïde PSschizoïde PS
schizotypische PS
![Page 14: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/14.jpg)
De “buitenbeentjes”
![Page 15: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/18.jpg)
Deze mensen kenmerken zich door– Zonderling gedrag de “einzelgängers’’ – Apart / excentrieke gedrag– Achterdocht en wantrouwen– Koele en afstandelijke houding in het contact– Vreemde denkpatronen– Weinig interesse in de omgeving– Beperkte sociale vaardigheden
De “buitenbeentjes”
![Page 19: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/19.jpg)
Cluster B
narcistische PSantisociale PSborderline PS
theatrale PS
![Page 20: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/20.jpg)
“Lastpakken”
![Page 21: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/23.jpg)
“Lastpakken”Dit zijn mensen die zich kenmerken door–Het uiten van veel verschillende emoties–Onvoorspelbaar gedrag–Impulsiviteit–Kunnen veel aandacht vragen –Doen een groot beroep op hun omgeving–Negatieve houding t.o.v. van de buitenwereld–Grensoverschrijdend gedrag
![Page 24: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/24.jpg)
Cluster C
afhankelijke PS ontwijkende PS
dwangmatige PS
![Page 25: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/25.jpg)
“Angsthazen”
![Page 26: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/26.jpg)
![Page 27: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/27.jpg)
Dit zijn mensen die zich kenmerken door– Angst voor contacten met anderen– Angst voor confrontaties/
conflicten/ ruzies– Angst voor sociale situaties– Angst om te falen
“Angsthazen”
![Page 28: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/29.jpg)
Volwassenen
• Borderline en cluster C: goed psychotherapeutisch te
behandelen• Toepasbaarheid bij ouderen
onduidelijk
(Van Alphen, Videler, Van Royen en Verhey, 2009)
![Page 30: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/30.jpg)
![Page 31: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/31.jpg)
Beloop persoonlijkheidspathologie
![Page 32: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/32.jpg)
Beloop persoonlijkheidspathologie
![Page 33: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/33.jpg)
Beloop persoonlijkheidspathologie
![Page 34: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/35.jpg)
Laat ontstane persoonlijkheidsstoornis
Levensfasegebonden factoren leggen de onderliggende kwetsbaarheid bloot
• Verborgen afhankelijkheid
![Page 36: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/36.jpg)
![Page 37: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/37.jpg)
Laat ontstane persoonlijkheidsstoornis
Levensfasegebonden factoren leggen de onderliggende kwetsbaarheid bloot
• Van gezond naar storend narcisme
![Page 38: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/38.jpg)
“Ik ben niets en toch ben ik het enige waar ik aan denk”
![Page 39: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/40.jpg)
Laat ontstane persoonlijkheidsstoornis
Levensfasegebonden factoren leggen de onderliggende kwetsbaarheid bloot
• Isolement
![Page 41: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/41.jpg)
![Page 42: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/42.jpg)
Persoonlijkheidsverandering• Door somatische oorzaak
- Cerebraal (cva, maligniteit, dementie) - Stemmingsontregeling- Medicatie - Psychologische reactie op somatische aandoening
• Persoonlijkheidsaanscherping• Persoonlijkheidsuitdoving
![Page 43: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/43.jpg)
Persoonlijkheidspathologie• Openbaring is afhankelijk van context• Beperkte coping bij veranderende omstandigheden• Dus juist ook in terminale fase
![Page 44: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/44.jpg)
Persoonlijkheid en terminale fase– Verlies autonomie– Afhankelijkheid– Controleverlies– Afscheid nemen– Onzekerheid / Angst– (Toekomst ?, Pijn ?, Benauwdheid ?, Dood)– Ondraaglijkheid– Moeite met uitstel– Wilsbeschikking– Familie
![Page 45: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/45.jpg)
Wensenboekje
- Personalia- Contactpersonen- Levenbeschouwing of geloofsovertuiging- Afscheid van overledene- Uitvaart / Crematie- Zakelijke gegevens / contactpersonen
![Page 46: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/46.jpg)
46
Herkennen en omgang?
![Page 47: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/47.jpg)
Cluster?
![Page 48: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/49.jpg)
![Page 50: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/50.jpg)
Tragiek van persoonlijkheidsstoornissen
![Page 51: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/51.jpg)
Patiënt Verzorgende
![Page 52: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/52.jpg)
Fenomenologie in de palliatieve zorg
• Persoonlijkheidspathologie in de zorgrelatie
• Wat is je eigen allergie
![Page 53: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/53.jpg)
53
Omgangsadviezen cluster A?
A
B
C
…wat kun je beter niet doen?
…wat kun je beter wel doen?
![Page 54: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/54.jpg)
Niet doen1.Gesprekken over emoties voeren2.Meegaan in irreële gedachten3.Doorbreken van bepaalde rituelen4.Onverschillig gedrag proberen tegen te gaan5.Motiveren voor sociale activiteiten
Wel doen1.Zakelijke houding over praktische zaken2.Voorzichtig bijstellen van te irreële gedachten3.Gewoonten, rituelen zoveel mogelijk laten 4.Pseudo-depressief gedrag accepteren5.Motiveren voor individuele activiteiten
Cluster A “buitenbeentjes”
![Page 55: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/55.jpg)
55
Omgangsadviezen cluster B?
A
B
C
…wat kun je beter niet doen?
…wat kun je beter wel doen?
![Page 56: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/56.jpg)
Niet doen1.Uitingen van trots de kop indrukken 2.Claimend gedrag negeren3.Meegaan in uitspeel gedrag4.Problemen allemaal zelf willen oplossen5.Te amicale houding aannemen
Wel doen1.Oprechte bewondering uiten 2.Aandacht structureren qua tijdstip /personen3.Goede afspraken maken binnen het team (samen consequent zijn)
4.Eigen beperkingen onder- kennen, advies vragen5. Neutrale zelfverzekerde houding
Cluster B “lastpakken”
![Page 57: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/57.jpg)
57
Omgangsadviezen cluster C?
A
B
C
…wat kun je beter niet doen?
…wat kun je beter wel doen?
![Page 58: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/58.jpg)
Cluster C “angsthazen”
Niet doen1.Verantwoordelijkheid te veel overnemen2.Gewoontes en regels willen veranderen3.Negatieve gedachten bevestigen4.Willekeurig afspraken maken5.Creatieve vermogens benadrukken
Wel doen1.Zelfstandigheid bevorde- ren met kleine stapjes2.Controle zoveel mogelijk bij betrokkene laten3.Accent op het vergroten van het zelfvertrouwen 4.Afspraken maken op vaste tijdstippen5.Iemands nauwkeurigheid positief benoemen.
![Page 59: Hooghartige heren en Drammende dames](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061602/56815ecf550346895dcd5837/html5/thumbnails/59.jpg)
Conclusies• Persoonlijkheidsstoornis is ook op latere leeftijd
relevante diagnose • Persoonlijkheid(sstoornis) betrekken in zorgplan