hoofdstuk 4 nederland: wateroverlast – de achterdeur lekt paragraaf 1 t/m 7
TRANSCRIPT
Hoofdstuk 4Nederland: wateroverlast – De achterdeur lektParagraaf 1 t/m 7
Inhoud
Hoog water in Europa
De Moldau bedreigt het historische centrum van Praag
Toename aantal overstromingen in EuropaToename aantal overstromingen in Europa
Hoogwater in Nederland
“Ik wil hoogwatervrij’’
“Loop door, Jan. Juf wacht”
Wat is er aan de hand?
Steeds vaker treden Europese rivieren buiten hun oevers
december 1993
Om dit te verklaren moet je meer weten over de werking van een rivier
De indeling van de rivierBenoem de onderdelen van de rivier
BovenloopBenedenloop
Middenloop
Hoofdrivier
ZijrivierBijrivier
??
??
?
?
Wat is de volgorde van oorsprong tot monding?
A
DC
B
C
BD
A
Antwoord
Typen rivieren
A.Gletsjerrivier
B.Gemengde rivier
C.Regenrivier
Regiem
Regiem = het variëren van de waterafvoer in een jaar.
Welk regiem hoort bij welk type en waarom?
Kenmerken van de rivier Vul legenda aan en verdeel de rivier.
Stroomstelsel
Groot verval
Vooral verticale erosie
Minder verval
Erosie en sedimentatie
Gering verval
Sedimentatie
DELTA
Stroomgebied
Rivier in actie
A B I IIProces?
Meanderhalsafsnijding
Proces?
Stroomgordelverlenging
Gevolgen? Gevolgen?
Als de natuur zijn gang mag gaan
Opbouw van een rivierlandschap in de delta
Verklaar het ontstaan van de verschillende elementen.
Vlechtende rivieren
Waarom ontstaan vlechtende rivieren vooral in laagland?
Het resultaat van duizenden jaren noeste arbeid
uiterwaardstroomrugkom(kleiig)kom(venig)veengebied
Wat is wat? Kleed de legenda aan!
Strijd tegen een oude vijand…Strijd tegen een oude vijand…
• Nederland is gewend te vechten tegen het water.
Oud gezegde:
‘God schiep de aarde wereld, de Hollanders schiepen Holland’
… met een nieuw gezicht
Oorzaak I: Het versterkte broeikaseffect
A. Vaker een piekafvoer
B. Relatieve zeespiegelstijging > geringer verval
A+B= Grotere kans op overstromingen
Overstromingsgevaar stijgt ook door inrichting
kribbekribbe
zomerdijkzomerdijk
winterdijkwinterdijk
Bebouwing in uiterwaardBebouwing in uiterwaard
Verstening stroomgebiedVerstening stroomgebied
Hoe bevordert elk element de piekafvoer?
Vergelijk de kaartjes. Noem twee ontwikkelingen die het overstromingsgevaar hebben bevorderd.
Antwoord: verstening.
Rivier wordt ingesnoerd > ontstaan flessenhals
Nederrijn
Arnhem
Pannerdens kanaal
IJssel
1830 2000
Omgeving Arnhem
Maatregelen tot 1995
Dijken op Deltahoogte brengen
Verdeling water
Kanaliseren
Stuw
Veilig achter de dijk?
Waarom kun je een dijk niet blijven verhogen?
Aanpak na 1995: ruimte voor de rivier op nationaal niveau
A Ga na hoe welke maatregelen bijdragen aan ‘ruimte voor de rivier’.
B Wat hoort bij ’vasthouden’, wat bij ‘bergen’ en wat bij ‘lozen’?
Aanleg nevengeulen
Hoe verminderen nevengeulen het overstromingsgevaar?
Nevengeulen in de Duursche Waarden
Nevengeulen
Welk ander positief gevolg heeft de aanleg van nevengeulen?
Retentiegebied
NederrijnNederrijn
KleiputKleiput
RetentiegebiedRetentiegebied
Ruimte voor de rivier: fluviale schaalniveau
Waterscheiding
Regiem
Nu
Toekomst?
Vaker piekafvoer in Nederland!
Regel: klimaatverandering beïnvloedt regiem!
Door zware neerslag en lange droge periodes zal waterstand sterk variëren.
Versterkt broeikaseffect bedreigt de bevaarbaarheid van onze rivieren. Hoezo?
Internationale afspraken
Rijnconferentie
Actieplan Hoogwater
- drietrapsstrategie
- meer ruimte voor rivier
- waarschuwingssysteem hoogwater
Stroomgebied van de rivieren is steeds meer versteend
A B
Neerslag
• Welke situatie is van vóór de verstedelijking en waarom?
• Welke regel kun je afleiden?