1Honda Super Idea

1Honda Super Idea

2คมอกระตนจนตนาการ

“เพราะเราเชอมนวาทกสงเปนไปไดดวยพลงแหงความฝน”

ตลอด 8 ปทผานมา ฮอนดาไดรเรม และด�าเนนโครงการ“ฮอนดา ซเปอร ไอเดย คอนเทสต” ตงแตปพ.ศ.

2548 มาอยางตอเนอง เพอเปดโอกาสใหเยาวชนไทยไดแสดงพลงความคดสรางสรรคและจนตนาการ โดยในแตละ โครงการฯ ลวนไดรบการตอบรบอยางดเยยมจากเยาวชนทวประเทศโดยมผลงานสงประดษฐทสงเขาประกวดรวมทงสนกวา300,000ผลงานดวยความมงมนในการพฒนาตอยอดโครงการฯใหเกดประโยชนสงสดตอเยาวชนฮอนดาจงไดจดกจกรรมอบรมพเศษเสรมสรางจนตนาการทออกแบบ

เฉพาะส�าหรบนกเรยนอาทการจดอบรมถายทอดความรดานศลปะการจดล�าดบความคดและการน�าเสนอตลอดจนการจดกจกรรมอบรมพเศษส�าหรบคร เพอใชประกอบการเรยนการสอนในการสรางเสรมพลงความคดสรางสรรคในเดกดวยความรวมมอจากผเชยวชาญในศาสตรแตละแขนงอยางตอเนอง

เพอการพฒนาสงเสรมพลงความคดสรางสรรคอยางยงยน ฮอนดาจงไดรวบรวมองคความรและจดท�า

3Honda Super Idea

“คมอกระตนจนตนาการ Honda Super Idea” ขนเปนครงแรกเพอเปนคมอการเรยนการสอนใหกบครตลอดจนผปกครองทสนใจน�าไปใชประกอบการพฒนาดานศกยภาพการสงเสรมจนตนาการและความคดสรางสรรคส�าหรบเยาวชนใหเปนรปธรรมและแพรหลายมากยงขน

ดวยความเชอมนในพลงแหงความฝนทถายทอดมายงพนกงานฮอนดาจากรนสรนนบตงแต “บาตะ บาตะ” หรอจกรยานตดเครองยนตสงประดษฐชนแรกทก�าเนดขนจากความฝนของ มร.โซอจโร ฮอนดา ทตองการคดคนยานพาหนะเพอชวยใหทกคนสามารถเดนทางไดอยางรวดเรวน�ามาสการคดคนเทคโนโลยเพอการเดนทางจ�านวนมากมายของฮอนดาตงแตรถจกรยานยนตรถยนตหนยนตอาซโมและเครองบนเจทจวบจนปจจบนมผใชผลตภณฑฮอนดามากกวา25ลานคนทวโลกอนเปนบทพสจนความส�าเรจทขบเคลอนดวยพลงแหงความฝนทไมหยดนงของฮอนดา ในโอกาสน ฮอนดา ขอขอบคณอยางจรงใจตอคณะกรรมการผทรงคณวฒไดแกรศ.ดร.ชตเหลาวฒนาผอ�านวยการสถาบนวทยาการหนยนตภาคสนามมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร(FIBO)รศ.ดร.บงอรเสรรตนรองอธการบด มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

คณศบญเลยงดร.จตรา ดษฎเมธาผเชยวชาญดานความคดสรางสรรคและศกยภาพเดก คณกองพนธ อปถมภรงพงศครเอทฟไดเรกเตอรบรษทฟารอสทดดบจ�ากด(มหาชน)และบรษท ซเปอรจว อเวนต จ�ากด ทรวมพฒนาคมอฯ ดงกลาวจนส�าเรจโดยหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะมสวนชวยสงเสรมศกยภาพทางความคดสรางสรรคและจนตนาการของเยาวชนไทย และขอใหทกทานเพลดเพลนไปกบโลกแหงความฝนและจนตนาการครบ

พทกษ พฤทธสารกรรองประธานกรรมการบรหารอาวโส

บรษทฮอนดาออโตโมบล(ประเทศไทย)จ�ากด

4คมอกระตนจนตนาการ

Contributorsรศ. ดร.ชต เหลาวฒนาผอ�ำนวยกำรสถำบนวทยำกำรหนยนตภำคสนำม (FIBO) มหำวทยำลยเทคโนโลยพระจอมเกลำธนบร ประธำนกรรมกำรประจ�ำโครงกำร Honda Super Idea Contest

ดร.จตรา ดษฎเมธา ประธำนโครงกำรศนยพฒนำควำมสขมนษย บณฑตวทยำลย มหำวทยำลยศรนครนทรวโรฒ นกจตวทยำและผเชยวชำญดำนกำรพฒนำศกยภำพบคคล

คณกองพนธ อปถมภรงพงศครเอทฟ ไดเรกเตอร บรษท ฟำรอสท ดดบ จ�ำกด (มหำชน)

รศ. ดร.บงอร เสรรตนรองอธกำรบด มหำวทยำลยรำชภฏบำนสมเดจเจำพระยำทปรกษำพเศษ และผเชยวชำญดำนกำรสอน

คณจย - ศ บญเลยงศลปน นกคด นกเขยน

5Honda Super Idea

บทความ“เพราะเราเชอมนวาทกสงเปนไปไดดวยพลงแหงความฝน” 2วตถประสงคในการจดท�าคมอน

บท Imagination Needs Inspirationบทความ“จนตนาการ...ความฝน...ความเชอ...แรงบนดาลใจแหงความเปนจรง...” 8เรองราวการกอตงบรษท ฮอนดา มอเตอร จ�ากดจากความฝนและจนตนาการ

บทความของครในการปลกพลงความคดสรางสรรค 12โดย รศ. ดร.บงอร เสรรตน

บทความ“เรยนรเขาใจเทคนคการกระตนจนตนาการในเดกแตละวย” 16โดย ดร.จตรา ดษฎเมธา

บทความ“การใชเหตผลในการออกแบบนวตกรรมทางเทคโนโลยผานแผนภมหนาท“(FunctionBlockDiagram)” 26โดย รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

บท Imagination Meets Knowledgeถอดรหสผลงานตวอยางสงประดษฐ 34โดย รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา และ คณกองพนธ อปถมภรงพงศ

ถอดรหสผลงานจนตนาการ จากผลงานในโครงการ 8 ปทผานมาเพอน�าไปสการสรางสรรคผลงานจนตนาการทดเปนไปไดแบบไมใชแคฝนเฟอง!!!! 76โดย รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

บท Imagination Meets Inspirationคมอจนตนาการแบบบมเพาะจนตนาการและความคดสรางสรรค 81โดย ศ บญเลยง

หลกการ’จารยจย 83

บทความ“คดใหมกบสอประกอบการสอน” 84•แบบฝก:ถก...ถกตองนะครบ! 86•แบบฝก:วาดภาพ–ฟงเพลง 90•แบบฝก:โลกกวางจนตนาการ 94•แบบฝก:โรงรบจ�าน�าจนตนาการ 98•แบบฝก:สวนทหายไป 102•แบบฝก:ความนาจะเปนไมจ�าเปนตองมค�าตอบเดยว 106•แบบฝก:พายความคด 110

บทความปดทายการใชแบบฝกหด 115โดย รศ. ดร.บงอร เสรรตน

สารบญ

หนงสอคมอกระตนจนตนาการHondaSuperIdeaจดท�าโดยฝายกจกรรมองคกรเพอสงคมบรษทฮอนดาออโตโมบล(ประเทศไทย)จ�ากดบรษทซเปอรจวอเวนตจ�ากดดแลการผลตคณะผจดท�าเนอหาบรรณาธการอ�านวยการ:ววฒนวงศภทรฐต,นฑาหมหนตพลบรรณาธการ:ปนอนงควชรปาณทมงานกองบรรณาธการ:วรญญาไพจตรพทกษ,อตสาหทรพยคลง,ดนพลไชยมงคล,วรญญาแววสวสด,จรพรรณอชฌานนท,นรศราตนตก�าเนดกลบรรณาธการศลปกรรม:วฐระมหนตพลศลปกรรม:นธพงศมหทธนยโสภณภาพประกอบ:ภทรดาประสานทอง

บทความและภาพในหนงสอเลมน สงวนลขสทธตามกฎหมาย หามน�าไปเผยแพรเพอวตถประสงคอนนอกเหนอจากการเรยนการสอนในหองเรยนกอนไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากทาง บรษท ฮอนดา ออโตโมบล (ประเทศไทย) จ�ากด

ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาตศบญเลยง,รศ.ดร.ชตเหลาวฒนา,รศ.ดร.บงอรเสรรตน,ดร.จตราดษฎเมธา,กองพนธอปถมภรงพงศ.คมอกระตนจนตนาการHondaSuperIdea.--:บรษทฮอนดาออโตโมบล(ประเทศไทย)จ�ากด,2013.

120หนา1..0.ภทรดาประสานทอง,ผวาดภาพประกอบ.I.ชอเรอง.

ISBN978-616-91832-0-4

6คมอกระตนจนตนาการ

Imagination NeedsInspiration

7Honda Super Idea

“Logic will get you from A to Zimagination will get you everywhere.”

Albert Einstein

“ตรรกะจะพำเรำไปจำก A ถง Zแตจนตนำกำรจะพำเรำไปทกหนแหง”

อลเบรต ไอนสไตน

8คมอกระตนจนตนาการ

จนตนาการ...ความฝน...ความเชอ...แรงบนดาลใจแหงความเปนจรง...

หากในอดต หนมนอยคนหนงไมไดเลอกวงไลตามความฝนของเขา หรอ

ในวนตอๆมาชายหนมทเตบโตจากหนมนอยผนนในชวงวยตางๆไมได

สานฝนและสรางจนตนาการของเขาใหเกดขนจรงเรอยมา...ในวนนโลกกคง

ปราศจากนวตกรรมอนเปนประโยชนมากมายทผลผลเปนผลงานทาง

เทคโนโลยหลายชนจาก“ฝนทเปนจรง”เหลานน

9Honda Super Idea

“ความคดสรางสรรคคอพลงเนรมตสรรพสง”

โซอจโร ฮอนดา

พลงแหงความฝนสไอเดยทยงใหญ

อาณาจกรยนตรกรรมฮอนดาของตวเอง ทกลายเปนต�านานแหงนวตกรรมอนหลากหลายเพอทกคนนนเรมตนขนพรอมกบชวตของ“นกฝน”อยางโซอจโรฮอนดากบเรองราวทเขาสราง กลมบรษท “ฮอนดา” ใหเกดและเตบใหญในปจจบนไดนนยงนบเปนต�านานแหงการ“ปนฝน”

ของตวเขาเอง ดวยการจนตนาการถงสงทไมมอยจรงในอากาศ ใหกลายเปนสงทจบตองไดและสามารถน�ามาใชงานไดจรง

เรองราวของยานยนตสญชาตญปนซงเปนทรจกไปทวโลกนนาจะเปนตวอยางส�าคญส�าหรบการสรางไอเดยและกระตนจนตนาการในการสรางสรรคไดไมมากกนอยเลยทเดยว

ครงหนง...ในวยเดกบตรชายคนโตของครอบครวทมอาชพชางตเหลกมาหลายชวอายคนไดแรงบนดาลใจแรกในการเปน “นกประดษฐ” และยงใฝฝนทอยากจะสรางรถยนต จากการทเคยไดเหนรถยนตคนหนงวงเขามาใน“โคเมยว” หมบานเลกๆ ในเมองอวาเตะ ชนบทซงเปนบานเกดของเขาเมอครงยงมอายไมถงสบขวบและอกครงในชวงทยงเปนวยรน เขาไดไปดสาธตการแสดงขบเครองบนโดยมสเตอรอารต สมธ นกบนชาวอเมรกน ดวยการปนจกรยานทแอบพอเอาออกจากบาน ไปไกลในตางเมอง

ถง20กโลเมตรไดสรางแรงบนดาลใจและกระตนจนตนาการใหเดกชายตวนอยในเวลานน

แมจะเปนเดกทไมมความถนดดานการเรยนเขยนอานมากเทากบพรสวรรคทฉายแววอจฉรยะในการประดษฐสงตางๆความสขงายๆของเขาคอการไดอยทามกลางกลนน�ามนรถและเขมาเครองยนต

ดวยความมงมนแมในวยเพยง15ปเขาตดสนใจทจะหยดเรยนหนงสอในโรงเรยนเมอจบชนประถมศกษาเดนทางจากบานเกดทคนเคย แลวออกไปเผชญโชคชะตาไลตามความฝนของตวเอง โดยไปขออาศยท�างานทอซอมรถอารตโชไกทมชอเสยงถงในโตเกยวซงทนนเปนเหมอน“โรงเรยนของความฝนแหงแรก” ทบมเพาะจนตนาการของเขาใหเพมพนระหวางทไดเรมงานทนนแมจะยงไมไดท�างานเกยวกบเครองยนตดงความฝนทตงใจในทนทแตเขาไมเคยทอผานเหตการณและเรองราวททงสขและทกขขมบอยครงชวตยงมอบประสบการณทเตมไปดวยความลมเหลวแตเขาเลอกทจะใชความผดหวงครงแลวครงเลาทพบเจอในการเดนหนาตอและทกครงความฝนทเขาเชอมนนนเปนเหมอนแสงไฟจากประภาคารทชวยไมใหเรอทลองลอยอยกลางน�า...หลงทางไปกบสายน�า ทามกลางก�าลงใจทอถอยแตอยางใด

10คมอกระตนจนตนาการ

ในทสดโซอจโรฮอนดากอตงอซอมรถของตวเองขนในวย22ปทบานเกดของเขาไดส�าเรจและยงพฒนาใหทนนเปนเหมอน “หองทดลอง” ท�างานตามความฝนของตวเองในการเปน“นกประดษฐ”ใชจนตนาการผนวกสงทไดพบเจอ สรางความเชอวาสงทอยในฝนของเขานน...สามารถเปนจรงไดอยางไมหยดยง พรอมกบสรางความกาวหนาใหกบกจการอยางตอเนอง

จากเรองราวของเขา...ดเหมอนจนตนาการ จะพาเราไปในโลกใบทเราไมเคยไป และท�าในสงทไมเคยมใครคดไดมากอนแมความฝนอาจดเหมอนหางไกลแตกลบไมไดเกนความใฝฝนของผทเปนนกประดษฐ และนกออกแบบซงเปยมดวยจนตนาการ

เวลาผานมาจนในวนนโลกม“สงประดษฐ”ทเรมตนจากจนตนาการของเขาจ�านวนมากมาย จากเครองยนตส�าหรบรถจกรยานบาตะบาตะรถมอเตอรไซคประกอบ ทไดไอเดยมาจากการผนวกเครองยนต เขากบจกรยานเปนครงแรก สรถยนตหลากหลายรปแบบ...อกทงยงม

เครองบนเจท ในรปแบบทไมมใครเคยคดมาได หรอแมกระทงหนยนตASIMOซงโลกนบเปน“มนษยประดษฐ”

ทสมบรณแบบทสดตวแรก

นอกจากการพฒนายนตรกรรมเพอชวตประจ�าวนแลวฮอนดายงมงสรางสงคมทเปนมตรกบสงแวดลอมดวยเทคโนโลยทสอดคลองกบการอนรกษธรรมชาต พฒนารถจกรยานยนตและรถยนตทงส�าหรบชวตประจ�าวน และเพอใชแขงขนในสนามแขงรถระดบนานาชาต ดวยความเชอวาสนามแขงระดบโลกคอหองทดลองเคลอนทของทมวศวกรฮอนดา...รถยนตพลงงานแสงอาทตยHondaDreamสการแขงขน World Solar Challenge เสนทางทรานสออสเตรเลย(อนดบทสอง)เปนตน

11Honda Super Idea

ผลตภณฑล�าสมยมากมายเทคโนโลยใหมๆและการสรางสงทไมเคยปรากฏมากอนใครจะคาดคดวามนษยจะสามารถสรางหนยนตASIMO–มนษยประดษฐหรอ“Humanoid”ซงนบเปน“กาวตอ”จากอดตทโลกตะวนออกเคยม “คะระคร นนเงยว” สงประดษฐในยคเอโดะ ราวศตวรรษท 17 นน และอกมากมาย สะทอนใหเหนถงจนตนาการและความฝนทไมหยดนงดวยการพฒนาผลงานชนดงกลาวและชนอนๆ อยางตอเนองมาอกหลายซรสดวยกน ฮอนดา โกลดวง รถจกรยานยนตทวรง ทไดรบการตดตงระบบถงลมนรภยในรถจกรยานยนตเปนครงแรกของโลกรวมไปถงเครองบนฮอนดาเจท...เครองบนเจทสวนตวทเปนเครองบนขนาดเลกระบบไอพนน�าหนกเบาซงเปนหนงในสดยอดนวตกรรมอากาศยานดวยการออกแบบ

เครองยนตไวบรเวณเหนอปกและใชวสดคอมโพสตชนดโลหะน�าหนกเบาพเศษเปนครงแรกอกเชนกน ในฐานะผผลตยานยนตรายใหญแหงหนงของโลกทกวนนฮอนดาดวยเจตนารมณของโซอจโรฮอนดานนม งมนคดคนนวตกรรมทมคณภาพและเป ยมไปดวยเทคโนโลย เพอใหผคนใชชวตทสะดวกสบายขน มความสขทามกลางสงแวดลอมทดและยงยนการน�าเสนอคณคาใหมๆสสงคมโลก และสรางความสขแกผใชผลตภณฑ จงยงถอเปนปณธานหลกจากฮอนดา ทงน ในปจจบน “ยเมะ”

ค�าญปนซงมความหมายวา “ความฝน” นน ยงคงเปนตนแบบ

ของผลงานทกสงจากฮอนดาเพอโลกเสมอมา อกทงยงคง

สรางปรากฏการณ และความมหศจรรย ดวยจนตนาการ

อนไมหยดยงตอไป

12คมอกระตนจนตนาการ

13Honda Super Idea

รศ. ดร.บงอร เสรรตน

รองอธการบด มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ทปรกษาพเศษและผเชยวชาญดานการสอน

ครเปนบคคลส�าคญ(คนหนง)ทจะท�าใหความคดสรางสรรคของเดกๆ พฒนาขน โดยการกระตนใหเดกๆมจนตนาการมฝน(ทดเหมอนวาจะเปนไปไมไดในเดยวนน)มความคดใหมๆแปลกๆแหวกแนวไมเหมอนใครอกทงมความคดทมมต มความคดทมลกษณะหลากหลายมมมองและมความละเอยดในแงมมทคดนน

การทจะท�าใหความคดในลกษณะดงกลาวเกดขนนนครจะตองตระหนกในบทบาทการเปนผชวย

(ขอย�าวาเปนเพยงแคผชวยเทานนจรงๆหามเปนผลงมอลงแรงลงหวคดเสยเอง)แตครจะตองเปนผชวยฝมอดทตองม 2 รคอรเขา และ รเรา(รบทกครงชนะทกครง)

1. รเขำ ครตองรเขำใน 2 ลกษณะ คอ 1) รจกความคดสรางสรรคซงเปนเปาหมายหลกทจะพฒนาใหเกดขน โดยครจะตองรจกความคดสรางสรรคอยางสนทสนมคนเคยและลกซงมากพอ ทงรวาความคดสรางสรรคคออะไร เกดไดอยางไร รวาเกดหรอไม เกดในปรมาณมากนอยเพยงไรและท�าอยางไรจงจะเกดขน 2) รจกเดกโดยเฉพาะรจกจรตความชอบบคลกความถนดตลอดจนรระดบความคดสรางสรรคทมอย

การทคร รจกจรต ความชอบบคลก ความถนดของเดก กจะท�าใหสามารถเลอกสรรกจกรรมทเหมาะกบจรตของเดก เนองดวยความคดสรางสรรคสรางไดผานกจกรรมตางๆ มากมาย (มใชเพยงการวาดภาพเทานน)

ควำมคดสรำงสรรคเปนสงทมควำมส�ำคญมำก ควำมเจรญรงเรอง และสงแปลกใหมทเกดขนในโลกใบน ลวนเกดจำกควำมคดทแตกตำงจำกผคนทวไป เกดจำกฝนและจนตนำกำรของผกลำทไมกลวควำมตำง ดวยควำมส�ำคญดงกลำวควำมคดสรำงสรรคจงถกบรรจไวในหลกสตรตงแตอดตจนถงปจจบน และถกบรรจ ในหลกสตรของทกระดบ

บทบาทของครในการปลกพลงความคดสรางสรรค

14คมอกระตนจนตนาการ

เดกคนใดทมจรตความชอบแบบใดกเลอกสรรกจกรรมใหเหมาะสม

ส�าหรบการรระดบความคดสรางสรรคทมอยของเดกกจะท�าใหสามารถเลอกสรรกจกรรมทมระดบความยากงายเหมาะกบเขา ในการทครจะรระดบความคดสรางสรรคทมอยของเดกอาจจะท�าไดหลายลกษณะทงการตรวจสอบอยางเปนทางการผานแบบทดสอบกไดหรออาจจะใชการสงเกตพฤตกรรมและผลการคดทอาจจะสะทอนผานผลงานหรอค�าพด โดยอาจจะพจารณาตามองคประกอบของความคดสรางสรรคดงน

ตรวจสอบ ความคดคลองโดยสงเกตความรวดเรวในการคดสงใดสงหนงเชนบอกประโยชนของปากกามาใหมากทสดในเวลา5นาท

ตรวจสอบ ความคดรเรม โดยตรวจสอบความแตกตาง ความแปลกของความคดทอาจจะเทยบเคยงกบกลมเพอนวยเดยวกนกลมเดยวกนหรอเทยบเคยงกบความคดเดมทเคยคด

ตรวจสอบ ความคดหลากหลาย (ยดหยน)โดยสงเกตจ�านวนแงมมในการคด ผเรยนทมความคดหลากหลายจะคดเรองตางๆในหลายแงมมมมองมากมาย

ตรวจสอบ ความคดละเอยดลออ โดยพจารณารายละเอยดของสงทคดรายละเอยดของผลงานทปรากฏ

การตรวจสอบความคดสรางสรรคโดยใชกรอบดงกลาวจะท�าใหครรขอมลของเดกๆทจะตองชวยเหลอวามความคดสรางสรรคในองคประกอบลกษณะใด อยในระดบใดซงจะเปนขอมลส�าคญทเปรยบดงแสงสวางน�าทางใหครออกแบบกจกรรมไดเหมาะสมกระตนความคดสรางสรรคไดมากขน

2. รเรำ กอนทจะลงมอพฒนาเดกใหมความคดสรางสรรคครคงตองรจกตนเองวาเปนอยางไรมบคลกลกษณะเออตอการชวยเหลอเดกใหมความคดสรางสรรคหรอไม คณครทานใดทไมเคยคดอะไรแปลกๆ แตกตาง กลวความใหมกลวความแตกตาง ขาดความมนใจเมอตองท�าสงตางๆไมเหมอนคนอนขอใหทานรบรวาทานอาจจะเปนอปสรรค

15Honda Super Idea

ส�าคญในการกระตนพฒนาความคดสรางสรรคใหกบเดกเพอการร จกตวเองวามลกษณะเออตอการฝกความคดสรางสรรคแกเดกๆมากนอยเพยงใดครอาจจะพจารณาวาทานเปนอยางนหรอไม 1. เครงเครยด หมกมน ข�าไมเปน รงเกยจเรองราวข�าๆสนกๆ 2.คดวาโลกนมเพยงขาวกบด�า/ถกกบผดเทานน 3.มแผนทชดเจนเดนตามแผนเปะผดแผนเมอไรมความรสกวาตนเองลมเหลว 4.มความเชอตามค�าพดทวา“ครอาบน�ารอนมากอนเชอฟงครแลวจะไดด” 5.มค�าตดปากวา“เธอท�าไดแคนเหรอ”และคดวาค�าชมเปนของสงตองใหกบผวเศษและผลงาน/ผคนท ล�าเลศเทานน คณครผใดทประเมนตนเองพบวาทง 5 ขอเปน

ลกษณะประจ�าตวอยางถาวร ขอใหทานตระหนกวา ทานคอ

จดออนทอาจจะขดขวางการพฒนาความคดสรางสรรค

ของเดกๆ

หากทานตองการปรบเปลยน/ปฏวตตนเอง เพอใหพรอมทจะเปนผชวยรวมดวยชวยพฒนาความคดสรางสรรคใหเดกๆทานจะตองปรบบทบาทของตนเองใหเปนอยางน 1.สรางบรรยากาศสบายผอนคลายเปนกนเองยดหยนตลกขบขนและเชอมนวาบรรยากาศทสรางจะท�าใหความคดใหมฟกตวขนมา

2.ไมเนนระเบยบแบบแผนกฎกตกามากเกนไปจนยบยงความคดใหมทก�าลงงอกงาม

3.สร างความเชอในความงดงามของความหลากหลายมากมายมตและหลากแงมม

4.สรางความเชอใหเกดความมนใจในสงทคดผลการคด และสงทเปนอย จนสลดทงความเชอในตวอยางทดทถกยกยองวาเปนเลศ และเลก/ตดขาด จากการเลยนแบบคนอนโดยสนเชง

5.ม/ใชสอเทคนคและวธการกจกรรมรปแบบแนวทางทหลากหลายในการกระตนใหเกดความคดในแงมมทไมเคยคดมากอน ทงวธการทสรางขนมาเอง และวธการทพสจนแลววาเกดผลดอาทการระดมสมองซนเนคตคการอปมาอปไมย

6. ใหความเคารพตอทกความคดแมจะไมดนก ไมตรงกบความคดของเรา

7. ใหการเสรมแรงอยางทนทวงท จรงจง จรงใจและหนกหนวง เมอบงเกดความคดผลงานทแปลก ใหมแตกตางไมเหมอนใคร

8.สรางพลงใจและความมนใจเมอเดกๆมความกลาหาญทจะคดลงมอท�า/ผลตผลงานทมความแตกตาง

9. มความอดทนรอความคดใหม และกระตนใหเกดความเชอมนวาความคดใหมจะตองเกดขน

มค�ากลาววา

....ถาครคดไมเปน อยาคาดหวงวาจะสามารถฝก

ใหเดกๆ คดเกงได

....ถาครไมเคยคดตาง แปลกใหม อยาคาดหวง

วาจะสามารถฝกใหเดกๆ คดตาง แปลกใหมได

เพอรวมกนสรางโลกใบนใหหมนในทศทางใหม

เพอสรางสงคมใหมสงใหมเกดขน ขอคณครจงปรบเปลยน

ความคด พฤตกรรม มงมนในการสรรหากจกรรมใหม ใน

การพฒนาเดกไทยใหเปยมไปดวยฝน จนตนาการ และ

ความคดสรางสรรคดวยเถด

16คมอกระตนจนตนาการ

17Honda Super Idea

ดร.จตรา ดษฎเมธา นกจตวทยาและผเชยวชาญดานการพฒนาศกยภาพบคคล

นกวทยาศาสตรระดบโลกทชออลเบรตไอสไตนไดกลาวประโยคหนงทส�าคญทเกยวของกบความคดสรางสรรคไววา “จนตนาการส�าคญกวาความร” ไอสไตนใหมมมองวาความรใหมๆจะเกดขนไดจ�าเปนอยางยงทตองหลดออกจากความจ�าเจเดมๆทมอยไมวาจะเปนความคดแบบเดมๆความรสกแบบเดมๆและการกระท�าแบบเดมๆ เพราะสงเหลาน ท�าใหคนเราขาดการสราง “ฝน”

หรอ“คดสรางสรรค”กนไปเวยนวนอยแตสงเการปแบบเกาท�าใหขาดการสงเกตและตงค�าถามตอไปขางหนาท�าใหไมกลาทจะเปลยน หรอไมกลาท�าสงใหมในสงทอาจจะดกวาเดมหรอเปลยนแปลงไปจากเดมใหปรากฏ

นนยอมเปนทประจกษชดเจนวา“ความคดสรางสรรค”

หรอค�าวา“จนตนาการ”ไมไดอยในวงจ�ากดเพยงแคเรองทางศลปะ การวาดภาพ การผลตผลงานดานศลปนอยางเดยวแตคนในทกๆวชาชพไมวาเพศใดอายเทาใดสามารถใชความคดสรางสรรคเปนตวขบเคลอนเพอใหเกดการเรยนรและการใชชวตอยางมคณภาพไดทงนนเพอตอยอดปรบปรงเปลยนแปลงหรอสรางสงใหมๆขนมา

คนเราทกคนมสมองสวนจนตนาการดวยกนทงสนแตถาสมองสวนนไมไดถกการฝกพฒนา หรอการกระตนใชยอมเทากบไมไดรบการสนบสนนสงเสรมใหท�างานนนเองการพฒนาความคดสรางสรรคนน เปนการพฒนาการท

แตกตางจากพฒนาการดานอนๆจากผลการวจยพบวาพฒนาการทางสตปญญาของเดกจะเจรญขนตามระดบอายวฒภาวะและประสบการณทเพมขนในขณะทพฒนาการความคดสรางสรรคกลบเจรญสงสดชวงแรกในวยเดกและคอยๆลดลงไปเมอเรมโตเปนผใหญเพราะในวยดงกลาวเรามกลมทจะใชสวนของสมองแหงความสรางสรรคไปอยางนาเสยดาย ความคดสรางสรรคจงไมไดรบการพฒนาตออยางตอเนอง

สมองของคนเราคลายกบผลของถววอลนท (ทกระเทาะออกมาแลวจากเปลอก) ความคดสรางสรรค เกดขนจากการท�างานของสมองซกขวาของคนเรา ตามหลกของทฤษฎสมองสองซกทแบงสมองออกเปนสมองซกซายและสมองซกขวา

สมองซกซายจะท�างานเกยวของกบเรองของเหตผลตรรกะขอมลภาษารายละเอยดการคดวเคราะหการเขยนการพด สมองซกซายจะมประสทธภาพสงในการวเคราะหขอมลทางภาษาและตวเลขในขณะทสมองซกขวานนท�างานเกยวของกบเรองของอารมณ ความรสก สนทรยะในเรองตางๆการจนตนาการการสรางสรรคการกลาลองสงแปลกใหมการบรณาการเชอมตอสมองซกขวาจะมประสทธภาพสงในการมองเหนและการกะระยะในการสรางภาพรวม

เรยนร เขาใจ เทคนคการกระตนจนตนาการในเดกแตละวย

18คมอกระตนจนตนาการ

สมองซกซายจะควบคมการท�างานของรางกายดานขวาสวนสมองซกขวาจะควบคมการท�างานของรางกายดานซายของคนเรา

หากตองการใหเดกใชสมองแหงความสรางสรรคเราจ�าเปนตองปลกกระตนการท�างานของสมองดานขวาใหมากขนเพราะในระบบการศกษาจะเนนการใชสมองซกซายเปนหลก ซงหากสมองทงสองซกมการฝกใชจะท�าใหท�างานสงเสรมกนและกนเกดความยดหยนในการคดและมพลงในการคด 2 ดานทงวเคราะห สงเคราะหไดสง ลองสงเกตเดกเลกๆ ตงแตแรกเกดถง 2 ป หากเรมเรยนรทจะหยบจบสงของ เดกเลกจะเรมตนการหยบจบของตางๆดวยมอซายกอน เปนการกระตนสมองดานขวา พฒนาการความคดสรางสรรคจะผานทางจบตองอมกดดดมองส�ารวจสงตางๆหรอฟงเสยงสงรอบขาง

ชวงอาย 2-4 ป เดกเรมมความสนใจในสงใหมมากขน แมวาความสนใจนน จะเปนความสนใจระยะสนเปลยนกจกรรมไปเรอยๆอยางไมตงใจเดกจะเรมมค�าถามวา“ท�าไม” “อะไร” เปนเจาหนจ�าไมอยเสมอและอาจถามซ�าๆบอยๆหากคณพอคณแมหรอคนเลยงดเกดความร�าคาญไมตอบหรอดจะท�าใหเดกไมกลาและเปนการหยดการเชอมโยงของสมอง หรอการสงเกตสงรอบขางเปนการลดทอนความสรางสรรคได โดยการตอบค�าถามนน ใหใชการตอบแบบงายๆ เปนรปธรรม เพราะเดกยงไมเขาใจความเปนเหตเปนผลแบบผใหญ การตงค�าถาม แสดงถงการสนใจสงภายนอกการตองการเรยนรซมซบสงใหมใหเกดการเรยนรเขาสสมองและเกดการคอยๆสงสมความซบซอนของขอมลตอไป

ชวงอาย4-6ปเดกจะเรมสนกกบการเลนบทบาทสมมตท�าตามแบบอยางทเหนเชนเลนเปนหมอเปนคนท�างานท�ากบขาวคนตงทองถาผใหญเขาไปเลนดวยและใหเดกพดโตตอบตามบทบาทอยางสนกสนาน เดกจะกลาพดถายทอดความคดออกมาไดอยางอสระไดฝกคดประโยคและตอยอดเรองราวตามจนตนาการของตนเอง ซงเปนการ

ตอบอยางงายๆตามความเขาใจของตนเองมผดบางถกบางจากเหตผลในความเปนจรง

ชวงอาย 8-10ป ในชวงน เดกจะเรมสามารถใชทกษะหลายดานในการคดสรางสรรคและจะใชความสามารถเฉพาะตวในการท�ากจกรรรมตางๆ เรมเลยนแบบคนทนายกยองเปนฮโรอยากเลนเปนตวพระเอกนางเอกอยากเปนตวเดนทสามารถเอาชนะปญหาอปสรรคตางๆมการออกทาทางแสดงออกมากขน ซงผใหญควรเปดโอกาสใหเดกไดแสดงออกและไดเรยนรจากการเลนดวยวาบทบาททเขาเลนเดนอยนน เกงดานใด และใชความเกงใหเปนประโยชนเชนเปนต�ารวจจบผรายเปนฮโรพทกษคนดเปนพยาบาลชวยเหลอคนไข เพอใหเรยนรการเขาใจการตอยอดความคดสรางสรรคไปในทางสรางสรรคและเปนประโยชนเชอมโยงกบชวตจรงดวยหรอหากเลนเปนบทตวรายควรกระตนใหเดกเรยนรวาไมดอยางไรเพอเกดการคดวเคราะหเชอมโยงคดตอ

ชวงอาย10-12ปเปนชวงเรมเขากลมปรบตวเขากบกลมเพอนวยเดยวกน เรมเลยนแบบบคคลทใกลเคยงกบชวตจรงมากขนเรมเขาใจความสมพนธเชงเหตผลมากขนคดในสงซบซอนเปนนามธรรมไดมากขน มสมาธมากขนชอบอานชอบทดลองส�ารวจคนความพฒนาการดานศลปะและดนตร เรยนรศลปะและดนตรไดเรวตองการการสนบสนนดานก�าลงใจเมอรเรมท�าอะไร จากเพอนและคนรอบขางเพราะขาดความมนใจมความวตกกงวลและคดมากขนกวาสมยชวงเดกความคดสรางสรรคจะสอผานทางการคดการพดแสดงความคดเหนการเลนบทบาทสมมตทน�ามาใชในชวตจรงได

กลฟอรดนกจตวทยาชาวอเมรกนอธบายถงลกษณะของความคดสรางสรรคในทฤษฎโครงสรางทางสตปญญาวาความคดสรางสรรคเปนความสามารถของสมองทคดไดกวางไกล หลายทศทาง องคประกอบของความคดสรางสรรคมดวยกน4องคประกอบดงน

19Honda Super Idea

องคประกอบของความคดสรางสรรค

1. ความคดรเรม (Originality)คอมความคดทเกดขนเปนครงแรก แปลกใหม แตกตางไปจากความคดแบบเดมๆหรอเปนการน�าสงทมอยเดมมาประยกตเกดเปนสงใหม ตองอาศยการจนตนาการและการคดทแตกตาง กลาทาทายสงทมอยเดมซงความคดรเรมนบอยครงอาจไดรบการตอตานหวเราะเยาะหรอไมเหนดวยจากคนอนวาเพอเจอไมอยในความเปนจรง เชน การคดสรางทคาดผมก�าจดเหาบนศรษะการคดยายสสารจากทหนงไปทหนงโดยไมตองใชพาหนะเคลอนท

2. ความคดคลองตว (Fluency) คอ การคดหาค�าตอบใหไดปรมาณทมากในเวลาทจ�ากด ความคดคลองตวนมความส�าคญมากตอการแกไขปญหาเพราะเมอมปญหาคนสรางสรรคจะคดหาทางออกหรอหาวธแกไขออกมากอนหลายๆวธแลวจงมาพจารณาเลอกความคดทดและคมคามากทสดขนมาอกครง ไมใชคดปญหาใหเจอปญหาจนหาทางออกไมเจอ และไมรวาจะคดตอไปอยางไร เชนการคดถงสงทมวงกลมเปนสวนประกอบใหไดมากทสด

(แกวน�านาฬกาแวนขยายลอรถยนตโคมไฟเทพเสรภาพลกบดประตโดเรมอนกลองใสกระดาษช�าระขวดยาหลอดยาสฟนฯลฯ)

3. ความคดยดหยน (Flexibility) คอรปแบบการคดทไมตายตวคดไดหลายประเภทหลายทศทางและหลายแงหลายมมอยางอสระความคดยดหยนจะชวยเพมคณภาพความคดใหมากขน ท�าใหมองเหนไดหลายมมมอง หลายมตท�าใหคดตอยอดตอไปอกไดเชนการคดวาแกนกระดาษช�าระน�ามาท�าอะไรไดบาง (ตวอยางเชนกลองสองทางไกลกระบอกเสยงส�าหรบพดสอสารตกตาโมบายแขวนก�าไลดามไมตแบดลงใสขวดแกวทใสเทยนแทงลงใสของกระปกออมสนกรอบรปโคมไฟกระเปาสะพายหนยนตกระบอกไฟฉายฯลฯ)ซงค�าตอบทไดจะสามารถน�ามาจดเรยงเปนหมวดหมหรอประเภทยอยไดทแตกตางกนทงหมวดของเลนหมวดเครองประดบหมวดเครองใชหมวดกฬาหมวดเครองมอสอสาร

20คมอกระตนจนตนาการ

21Honda Super Idea

4. ความคดละเอยดลออ (Elaboration)คอการใหรายละเอยดตอเพอขยายความคดหลกใหไดความหมายอยางครบถวนเกดความละเมยดยงขนสามารถผสมผสานท�าใหเกดสงใหมๆ ขนมาได เดกโตจะมความคดละเอยดลออมากกวาเดกเลก และเดกผหญงจะมความคดดานนมากกวาเดกผชาย เชน การวาดภาพดอกไม จะมการใสรายละเอยดของเกสร หนาม กลบดอก ระบายกลบดอกเปนสตางๆลงไปดวย

เทคนคในกำรกระตนจนตนำกำรและสงเสรมควำมคดสรำงสรรคในเดก

ในเดกระดบประถมศกษาครและผใหญสามารถกระตนสงเสรมความคดสรางสรรคสามารถท�าไดหลายทางดงตวอยางเทคนคตอไปน

1. การใชกจกรรมกระตนผานทางการใชโสตประสาททงหา

การใชกจกรรมกระตนผานทางภาพทไดมองเหนเสยงทไดยน ลนไดสมผส จมกไดรบกลน และผวหนงไดรบสมผส เปนการกระตนการท�างานของโสตประสาททงหาจะท�าใหสมองซกขวาเกดการตนตวและจะเชอมโยงไปสระบบความคดกบสมองซกซายไดอยางด ใหเกดการเรยนรทดขน สงผลใหเดกนนเปนคนกระตอรอรน อยากเรยนร จงเรมกระบวนการสงเกต ซกถาม หาค�าตอบทดลองท�า ทดลองสมผส เกดเปนการสรางแรงบนดาลใจในการเรยนรจกตนเอง รจกโลกดขน เกดการจดประกายทางความคดโดยอาศยการประมวลผลขอมลจากประสบการณเดม

ค�าพดทสามารถใชกระตนปลกโสตประสาททงหานนสามารถแฝงในขณะทเดกเลนท�ากจกรรมหรอการเรยนไดทงสนการเราการใชโสตประสาททงหาจะท�าใหเดกเกดความสนใจ อยากรอยากเหน ซงเปนลกษณะของคนทมความคดสรางสรรค

“มองบนทองฟา ดกอนเมฆนนส..... มองเหนเปนสอะไร

บาง มรปรางเหมอนหรอคลายกบอะไรเอย” “ฟงดๆ นะ เสยงนเสยงอะไรเอย..... ไดยนเสยงมาจาก

ทางไหน ลองออกเสยงตอบส”

“ลองปนดนเหนยว/ดนน�ามน เปนรปผลไมกน”

“นกลนอะไรเอย”

ผใหญควรกระตนใหเดกไดขบเคลอนตวออกมาสมผสกบกจกรรมจรงๆ แทนการนงนงๆ เพราะหากกลามเนอไดขยบเขยอนไดมการโตตอบในการสอสารจะท�าใหพฒนาการดานอนๆไดพฒนาขนดวยทงดานกลามเนอกายทางอารมณ ทางสงคม และทางสตปญญา และท�าใหเกดการสนใจตอสงแวดลอมภายนอก

2. การตงค�าถามดวยค�าถามปลายเปด

การตงค�าถามปลายเปดในการถามเดกจะท�าใหเดกสามารถตอบค�าตอบไดอยางอสระ ค�าถามทดจะกระตนความสงสย น�าไปสการสงเกต การตงสมมตฐาน คนหาค�าตอบดวยการส�ารวจทดลองหาขอมลผใหญควรมประเดนของค�าถามเพอใหการเลาเรองราวนนเกดความตอเนองและเหนเปนภาพได

ค�าถามปลายเปดน�ามาใชเพอการลบสมองสวนของความสรางสรรคไดเชนเดยวกน “ใครรบางวานคออะไร

เอย” “ลองทายดสวา สงนนาจะท�า หรอเกดมาจากสงใด”

“สงๆ น สามารถใชท�าอะไรไดบาง”ซงเทคนคทใชในขณะทฟงค�าตอบใชหลกเดยวกนคอเมอตอบเสรจอยาเพงพดทนทวาใชหรอไมถกหรอผดแตลองเปดโอกาสใหเดกไดระดมความคด ระดมสมองออกมาไดมากทสด เชน “ใคร

มค�าตอบอนอกบางไหม” “สามารถใชเปนอะไรไดอก”

“เพราะอะไรถงคดวาเปน..... สงน”การท�าเชนนจะท�าใหเกดการอยากฟงอยากรอยากรวมทาทายความคดและในขณะทเฉลยค�าตอบ ผเฉลยสามารถใชน�าเสยงขนลง ใชการเวนชวงจงหวะใหลนเพอใหเกดความสนกสนานรวมดวย

22คมอกระตนจนตนาการ

ตวอยางเชนหากเดกวาดภาพใดภาพหนงเสรจแลวน�ามาใหด หากผใหญใหความสนใจแลวถามตอวา “นคอ

ภาพอะไรเอย” เมอเดกตอบแลว อยาเพงขดหรอแกลงให

รสกแยวา “ไมใช” “ไมเหนเหมอนเลย” หรอ “ตงชออะไร

ไมเคยไดยน พดไมรเรอง ไมรจก” ใหฟงการอธบายกอน

แมวาเหตผลจะไมสมพนธกน สงส�าคญคอการใหเดกกลา

เลาเรองโดยมผใหญคอยๆชวยใหเรองนนตอเปนเรองราวดวยการใชประโยคค�าถามเชน“แลวอยางไรตอ” “แลวสง

นกบสงนน มนเกยวของกนอยางไร” ขณะฟงหรอพดคยจ�าเปนตองมการแสดงสหนารบฟงไมตดบททนทการแกลงท�าเปนไมรบางและตงค�าถามเพอใหเดกไดพดตอบตอจะท�าใหเดกเกดความพยายามในการหาค�าตอบมาตอบใหคยเชงสรางสรรคไมใชการพดตามหลกความเปนจรง ทตดสนวาภาพนนผดหรอถก เพราะสงทเดกเลาเปนการพดตามจนตนาการ ซงหากตงค�าถามตอไปไดจะท�าใหเดกคนหาค�าตอบมาตอบแลวเกดการเรยนรใหมจากการพดคย

ค�าตอบทควรตอบจากการตงค�าถามไมควรเปนค�าตอบแบบเชงภาษาเขยนหากตองการพฒนาความสรางสรรคเราควรฝกนกใหเกดเปนภาพเพอตอยอดตอทเรยกกนวา วาดภาพฝน เหนภาพในสงทคดไว เพอจะไดท�าใหความฝนทเหนปรากฎจรงขน หรอ รแนวทางในการเดนเขาหาความฝนนนๆ เพราะภาพเมอมองเหน มนสามารถตอภาพออกไปไดอกเรอยๆไรทสนสด

ค�าตอบทได จงไมมค�าวาผด ไมมค�าวาถกจะเปนค�าตอบทางขางทางตะแคงทางซายหรอทางขวาไดทงนนเพราะความคดสรางสรรคเปนการรวบรวมเอาความรตางๆ ทไดจากประสบการณเดมแลวเชอมโยงเขากบประสบการณใหม ไมจ�าเปนตองมความสมบรณ เนนการปรบ เปลยนแปลงสรางสงทตางจากความคดเดมแลวผลตออกมาเปนความคดทเปนประโยชน

3. กระตอรนรนตอค�าถามแปลกๆ ของเดก และมการ

พดชมเมอเดกกลาซก กลาถาม กลาตอบ

หากเดกมการตงค�าถามถามขนมา การตอบของ

ผใหญควรตอบอยางมชวตชวาและกอนตอบควรทวนค�าถามในลกษณะทวนประโยคและท�าใหเปนประโยคบอกเลากอนแลวคอยตอบเดก

ตวอยางเชน “ท�าไมทางมาลายไมเหนมมาลาย

ขามเลยคะ” “อม.. นนสนะ หนหนอยชางสงเกตดจรงๆ

(ชม) วาไมเหนมมาลายมาขามถนนเลย (ทวนประโยคค�าถาม)” จากนนลองใหเดกไดมโอกาสคดและสงเกตตามไปดวย “หนหนอยลองนกถงมาลายส มาลายมรปรางอยางไรคะ” เมอเดกตอบวา“เหมอนมาคะ”ผใหญจะเรมพดคยกบเดกตอได เพอใหเดกไดคด และไดค�าตอบตอวา “แลวส

ของมาลายมสอะไรบาง”เมอเดกตอบวา“สขาวและสด�า”

หลงจากนนผใหญจงน�าค�าตอบมาเชอมโยงกบทางมาลายวา“ใชเลย... แลวลองดสคะวา ตรงถนน (ชทางมาลาย)

นมสอะไรบาง” เดกตอบ “สขาว” ทสดจงใหค�าตอบวา“ใชคะ ตรงถนนมสขาว สลบกบสเทาของพนถนน คลาย

กบสของตวมาลาย เราเลยเรยกวา ทางมาลาย ซงมไว

ใหคนขามถนนอยางปลอดภยคะ”การตอบเชนนจะคอยๆน�าทางใหเดกไดรวมรบร ค�าตอบและดกวาการตอบวา“ทางน เขาไมไดใหมาลายขาม เขาไวใหคนขามคะ”ตอบเพยงเทาน เดกจะไดเพยงค�าตอบ แตไมไดมการกระตนกระบวนการสงเกต เพอการไดมาซงค�าตอบ ถาเดกบอกไมรจกมาลายผใหญควรชวยหาขอมลมาประกอบการอธบายพาไปสวนสตวหรอหาภาพมาลายมาใหดเพอจะไดเชอมโยงความคลายคลงระหวางสงสองสงขนมาได

การใหเดกไดรวมสงเกตและเชอมโยงประสบการณเกากบประสบการณใหมและเรยนรจกความคลายคลงจะท�าใหเดกเรมอยากเรยนรตอ หรอเกดคดสรางสรรคค�าศพทใหมๆค�าถามใหมๆออกมาจากจนตนาการซงหากสามารถสงเสรมใหเขาไดพดฐานการคดวามความเปนมาจากเรองใดจะท�าใหเขาใจถงการเชอมโยงและการปลอยความคดอสระของเขาใหรอยเรยงออกมาไดหากค�าถามดงกลาวไม

23Honda Super Idea

จ�าเปนตองอธบายใหแตสามารถใหหาค�าตอบจากแหลงอนๆควรสงเสรมใหเขาไดหาความรเพมเตมจากการสงเกตลองท�าตงค�าถามกลบหรอชวนกนไปทดสอบทดลองเพอใหไดมาซงค�าตอบวธการตอบค�าตอบแบบส�าเรจรปหรอแบบเบดเสรจทไมตองคดหรอทดลองอะไรดวยตนเองจะท�าใหเดกรบแตขอมล และคลอยตามเพยงอยางเดยว ท�าใหไมเกดการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห

4. การใหเดกมสวนรวม และแสดงบทบาทสมมต

วธการน สามารถท�าไดโดยการแสดงละคร หรอการชวยกนเลาเรองผานทางนทานซงนทานหลายเรองเปนเรองทเดกเคยรหรอฟงมาแลวหลายครงหากผใหญใหเดกมสวนรวมในการเลา ตงชอตวละครรวมกน ท�าทาทางใหสอดคลองกบตวละครทก�าลงเลาใหฟงไปดวยจะท�าใหเขารสกวาเขาเปนสวนหนงของการด�าเนนเรองนนและกระตนใหเกดการอยากฟงอยากชวยคดหาค�าพดหรอหาทางออกไดในกรณทท�าเปนกลมสามารถแบงกลมก�าหนดบทบาทใหท�าระหวางเลาเรองไดดวยครหรอผใหญจะชวยเปนคนน�าและใหเดกเขามามสวนรวมเปนระยะๆ

นทานเปนอปกรณทดส�าหรบการสงเสรมจนตนาการตวอยางเชนหากเลาเรองหมสามตว ใหเดกชวยกนตงชอหมแตละตว ขณะทพดถงหมตวทหนง อาจใหเดกนนลองท�าเสยงหมท�าหนาหรอทาทางแบบหมเมอเลาถงสนขจงจอกครสามารถกระตนใหเดกนนชวยกนเปาลมบานแตละหลงไปพรอมกนและอาจมการสอดแทรกตวละครอนๆเขามาเพอใหเดกไดเลยนแบบบทบาทของสตวชนดอนๆไดดวยรวมถงการตงค�าถามทายเรองเพอใหเดกไดตอบตอเพอเชอมโยงเขากบชวต ในหองเรยนจงควรมอปกรณหรอสงของทจะน�ามาประกอบการเรยนร เพอสงเสรมกระบวนการสรางความคดสรางสรรคดวย ไมวาจะเปนดนสอส กระดาษฉากบาน เพอใหเกดความสนกสนาน ซงในบางครง การใหเดกมสวนรวมของการสรางฉากสรางละครเชนตดภาพหนาหมเพอมาใสเปนหนากากและใหเดกระบายสพอท�าเสรจแลวจงน�ามาใชในละครเดกจะรสกเกดความภมใจและอยากเขามามสวนรวมและหากเขารสกสนกเขาจะกลบไปท�าตอทบานไดในรปแบบตางๆเชนไปวาดรปไปเลนบทบาทสมมตคยเลนถงความประทบใจและเรองราวใหกบครอบครวไดฟง

24คมอกระตนจนตนาการ

ในเดกทโตสามารถใชการเขยนเพอสรางเรองราวตอหรอการก�าหนดหวขอแลวน�ามาพดคยกนไดเชน“นกเรยน

จะท�าอะไรบาง หากรวาน�าจะทวมโลกภายใน 10 ปขางหนา” หรอ “โรงเรยนในฝนของฉนเปนอยางไร” ค�าถามเหลานจะทาทายความคดและเปดโอกาสใหเดกไดคดอยางอสระหรอเปนการสรางแบบจ�าลองของความฝนของเขาใหปรากฏขนมาได ซงความคดรเรมทแปลกใหม จะเปนจดเรมตนของการสรางนวตกรรมใหมๆขนมาในวนใดวนหนงไดอกวธหนงทจะเกดความสรางสรรคได คอการคดตอยอดตอจากสงเกาทมอยเดม หรอ อาจใชการตงค�าถามในเชงลกษณะ“จะเกดอะไรขนตอ”“ภาพตอไปจากนจะเปนอยางไร”ท�าใหเกดการมองไปขางหนาไมใชการมองแตสงทเหนหรอเปนในแคจดทมจดทยนอยเทานน

5. การเจอประสบการณใหมๆ

และการฝกท�าสงทแตกตางไปจากเดม

การไปทศนศกษา การไดลองเลนหรอท�ากจกรรมอะไรใหมๆ เปนวธการกระตนพลงจนตนาการทด เพราะจะท�าใหเดกตองหดสงเกต ด ฟง โดยครและผ ใหญ จะท�าหนาทกระตนการสงเกตและการคดการลงมอท�าการคดตอ

ตวอยางเชนเมอพาเดกไปในสวนหรอแหลงธรรมชาตการหยบใบไมแหงหรอกงไมแหงขนมาเพยง1ชนยอมสามารถกอใหเกดจนตนาการไดมากมาย ใชเลนเปนพาหนะเปนคทาวเศษ หรอน�ามาเรยงตอกนใหเกดรปภาพตามจนตนาการ โดยครอาจเปนผจดประกายท�าใหดกอนเปนตวอยางใหเดกสนกกบการดและตดตาม จากนนลองใหเขาท�าดวยตวเองหรอคดท�าในรปแบบอนๆสรางสรรค ผลงานดานศลปะออกมาและใหอธบายพดคยกนหรอวธน�าเสนอทแตกตางออกไปจากเดม การออกจากหองเรยน

ในกลองสเหลยมดวยการนงเรยนแบบเดมๆมาสแหลงเรยนรธรรมชาตจะท�าใหเดกเกดการเรยนรจกการตงค�าถามการคดคนหาค�าตอบจากสงทสนใจ

ความสนกของการสรางสรรคจะเกดขนไดจากการใหเดกลองฝกท�าสงทแตกตางไปจากเดมในชวตธรรมดาประจ�าวนเพราะเมอเกดความจ�าเจและความคนชนอารมณของคนจะเรมเบอหนายไมอยากเรยนรแตถาท�าใหเกดอารมณสดๆความรสกใหมๆในสงทใกลตวจะท�าให เดกสนใจอยากท�าเรองธรรมดาท มอย ให สนกสรางสรรคกวาเดมได

ตวอยางเชน เปลยนขางของการใสถงเทา เคยใสถงเทาขางซายกอน กสลบมาเปนเปลยนใสขางขวากอนบางเคยจบแกวมอซาย ลองจบดวยมอขวา เพยงเปลยนจากซายไปขวาขวาไปซายหนามาหลงหลงไปหนาบนลงลางลางขนบนทแยงบางตะแคงบางสลบไปเรอยจากสงคนชนทเคยๆจะกลายเปนสงซงแปลกๆทไมเคยท�าใหเกดความรสกเกดสตทตองคอยสงเกตหรอลองวธการใหมๆขนมาได

การน�าสงของธรรมดาทใชทวๆไปในชวตประจ�าวนมาท�าใหเกดความแตกตาง ท�าใหเดกเกดความสนกของการคดตอได ตวอยางเชน การน�าหลอดน�าใหเดกดแลวถามเดกวาสงนใชท�าอะไรเดกสวนใหญจะบอกวา“ใชดด

น�า”ถาหากครถามใหเดกคดรเรมตอวา“หลอดน�าสามารถ

ท�าประโยชนท�าอะไรไดอก” จะเรมมค�าตอบแหงการสรางสรรคออกมาไดซงจะท�าใหเดกเรยนรวาของทมอยหรอใช

25Honda Super Idea

อยทกๆวนหากลองตงค�าถามและนกตอใหแตกตางจะท�าใหไดความรใหมจากเรองเลกๆ ทธรรมดาแตไมธรรมดาเดกจะสนกกบการคดตอกบการหาประโยชนของหลอดน�ามาใชมากกวาการหยบหลอดเพอมาใชดดน�าเพยงอยางเดยว

อกวธการหนง ครจะหยบหลอดขน แลวน�ามาดดขดใหเปนวงกลม ท�าเปนจานรองแกวใหเดกด สานหลอดเปนรปสตวท�าเปนกานดอกไมการท�าเปนตวอยางใหเดกเกดความสนใจอยากรอยากท�าตอท�าใหเดกสามารถหาเรองทจะท�าใหสมองเกดสรางสรรคไดรอยแปดพนเกา จนทสด อาจเกดการอยากทดลอง อยากปรบ อยากเปลยนกนใหม และหากตองการทาทายความคดมากขนส�าหรบเดกโตอาจมของ2สงแลวใหคดหาความสมพนธของ

สงของตวอยางเชนน�าหลอดดดน�าไปวางกบผกหรอวางกบถงมอแลวใหเดกลองชวยกนคดวาหลอดดดน�ากบผกหรอถงมอเกยวกนหรอเขากนไดอยางไรสงเหลานลวนเปนการทาทายความคดสรางสรรคทงสน

เทคนคทยกตวอยางมาขางตน เปนสวนหนงการพฒนาความสรางสรรคหากผใหญเหนความส�าคญและรวมกระตนไปพรอมกนดวยการสงเสรม เออบรรยากาศแหงความสรางสรรคและเปดโอกาสใหเดกไดคดไดท�าไดแสดงออก และมเวทของการน�าเสนอ สงทผ ใหญคดไมถง อาจเกดขนจากความคดของเดกๆเพอจะน�าไปสการสราง นวตกรรมใหมๆขนมาไดในทสด

26คมอกระตนจนตนาการ

การใชเหตผลในการออกแบบนวตกรรมทางเทคโนโลย ผานแผนภมหนาท(Function Block Diagram)

27Honda Super Idea

1. บทน�ำ จากการทเปนกรรมการHondaSuperIdeasCon-testเปนเวลาถงแปดปเตมผมไดมโอกาสสมผสอจฉรยภาพของเยาวชนไทยระดบชนประถมศกษาปท 1-6 เยาวชนเหลานสามารถสรางจนตนาการใหมสวนสมพนธอยางมนยส�าคญกบปญหาทอย รอบตวพวกเขาครอบครวและสงคมใกลชดบอยๆครงทจนตนาการของพวกเขาอยเหนอความคาดหมายของผใหญ นบเปนเรองทนาปตและยนดยงทคนไทยรนใหมสามารถคดตางและนอกกรอบไดอยางมศกยภาพ ท�าใหเกดความหวงวาชนชาตไทยสามารถด�ารงชพอยรอดไดในภาวะการแขงขนทรนแรงดานนวตกรรมในระดบภมภาคและนานาชาต

อยางไรกตามความสามารถสรางจนตนาการอยางเดยวแมดเสมอนเปนเรองทส�าคญอยางยงอาจจะไมเพยงพอตอการผลตผลลพททเราตองการ เพราะเมอค�านงถงทรพยากรอนมจ�ากดเราควรตองสนใจและทมเทสรรพก�าลงของเราเฉพาะจนตนาการทกอประโยชนตอมวลมนษยชาตซงสามารถจ�าแนกออกไดหลายสาขา บทความนจะกลาวถงขบวนการใชเหตและผลในการออกแบบ นวตกรรมทางเทคโนโลยทสามารถจบตองไดและเรองทใกลตวมนษยเราทสดในขณะน

ผมเองเคยสงสยมากวานกประดษฐเอกของโลก เชนนายโธมสเอดสนเจาของผลงานสงประดษฐกวา1,000ชนนน

ทานมขบวนการสรางเหต-ผลในการประดษฐอยางไร บาง?เสยดายทผมเกดไมทนและไมมโอกาสไดท�างานใกลชดทานกอรปกบไมมเอกสาร/หนงสอบนทกเกยวกบขบวนการคดตรรกะทเกยวกบสงประดษฐเหลานนค�าถามและขอสงสยทยงคงหาค�าตอบทชดเจนไมไดและยงคงคาใจผมเสมอมา

จงหวะและโอกาสเกดขนเสมอหากเราวงเขาหาในชวงการศกษาระดบปรญญาเอกของผมบรษทโบวองไดใหทนวจยแกอาจารยทปรกษาของผมเพอคนหาความสมพนธของชนสวนงานออกแบบโดยเฉพาะอยางยงเฮลคอปเตอรหนงล�านน มชนสวนอยมากกวา 20,000 ชนแตละชนม

หนาท (Function) ท�างานทสมพนธกนอยางไร?

และค�าถามทยากกวาค�าถามแรกคอ นกออกแบบ

รไดอยางไร? วาตองออกแบบชนสวนรปรางอยางนน เพอ

ใหท�างานไดอยางมระบบกบชนสวนอนๆ ในเฮลคอปเตอรนน

แนนอนครบวาความซบซอนเกดขนอกตรงทวามไดมนกออกแบบเพยงทานเดยวในการท�างานออกแบบ แตมการท�างานเปนทม และอปกรณบางชนสวนตองมการออกแบบใหมสวนใหญน�าของ Version เกามาปดฝนใชใหม เชนเดยวกบรถยนตทเราใชอยนนเองดงนน“ขบวนการ”ทแสดงออกถงฟงกชนการท�างานของแตละชนสวนทสมพนธกบชนสวนอนๆอยางมเหตผลจงเปนเรองจ�าเปนทตองสรางขนดวยวตถประสงคส�าคญสองประการ

การใชเหตผลในการออกแบบนวตกรรมทางเทคโนโลย ผานแผนภมหนาท(Function Block Diagram)

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

ผอ�านวยการสถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม (FIBO) มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

หนำทพนฐำน

หนำทยอย 1

หนำทเดยว 1 ชนสวน 1

ชนสวน 2

ชนสวน 3

หนำทเดยว 2

หนำทเดยว 3

หนำทยอย 2

หนำทยอย 3

ท�ำไม

จดประสงค กำรกระท�ำ ชนสวน

เสนข

อบเข

ตกำร

พจำ

รณำ

เสนข

อบเข

ตกำร

พจำ

รณำ

รปแบบทวไปของแผนภมหนำท

อยำงไร

28คมอกระตนจนตนาการ

1. เพอตรวจสอบวาจนตนาการของเราเปนไปไดในการปฏบตหรอไม? มจดโหวของหนาททใดบางทตองแกไขและเตมเตมมฉะนนจนตนาการของเราจะตกต�าจากจากความใฝฝนมาเปนเพยงความฝนเฟองไป 2.ใชเปนเครองมอในการสอสารระหวางผออกแบบดวยกนในเรองระบบหนาททมความสมพนธกนโดยรวมเครองมอนจกมประโยชนมากในกรณทสงประดษฐนนๆมความซบซอนหลายหนาทและหลายชนสวนไมวาจะเปนมมมองจากบนลงลางหรอลางขนบนส�าหรบงานออกแบบเบองตน

2. หนำทของชนงำนในขบวนกำรออกแบบ งานออกแบบมกไมมรปแบบทตายตวผสมผสานกนระหวางศาสตรและศลป แตกเปนปญหาทางดานเหตและผล ทตองการขบวนการสงเคราะหและวเคราะหอยางมขนตอน จนท�าใหไดผลลพธตามทตองการ มขอสงเกต

ประการหนงวานวตกรรมทางเทคโนโลยนนควรท�าการวเคราะห บนพนฐานหนาทของผลตภณฑหรอชนสวนมากกวาการสาธยายเพยงรปลกษณะหรอชอเรยกเฉพาะในหลายกรณการก�าหนดชอเรยกเฉพาะในขนตอนของการออกแบบกลบมผลเสยเพราะไปปดความคดสรางสรรคและโอกาสทางเลอกอนๆอกดวย

เมอเราตองการอธบายฟงกชนของชนสวนเรามกคดถงวาชนสวนนนๆ ท�าหนาทอะไรมากกวาชอของชนสวนนนการอธบายดงกลาวเปนภาษากลางส�าหรบผเชยวชาญดานออกแบบหลายๆ สาขาทก�าลงท�างานรวมกนอย ทงนเพอปองกนการออกแบบทซ�าซอนกน และชวยใหทมสามารถออกแบบ “ทางเลอก” ทมคณภาพ ประสทธภาพสงกวาและตนทนถกกวาได ขอใหทราบดวยวา งานออกแบบเชงแนวคด (Conceptual Design) ทผานขบวนการอธบายฟงกชนหรอหนาทของชนสวนจะชวยใหชนงานออกแบบทไดในขนตอนสดทายมความสมบรณอยางยงเนองจากทม

29Honda Super Idea

ผออกแบบมไดยดตดอยกบแนวคดเพยงหนงเดยวหรอไดรบการครอบง�าจากแนวความคดของชนงานทปรากฎใหเหนแลว

ทมนกออกแบบมเครองมอทใชอธบายและสอสารขบวนการออกแบบเชงแนวคดคอ“แผนภมหนาท” (Func-tion Block Diagram, FBD) แผนภมนใชระบเปาหมายของการออกแบบในรปแบบหนาทพนฐาน (Basic Func-tion) ทมออกแบบจะขยายออกเปนหนาทยอยๆ (Second-ary Function) จนทายทสดไดหนาทเดยว (Low LevelFunction)ทสามารถถกก�าหนดใหเปนหนาทของแตละชนสวนโปรดดรปแผนภมหนาทประกอบ

ขบวนการทยอยหนาทพนฐานสหนาทยอยจนถงหนาทเดยวนท�าใหเกดโครงสรางทางดานเหตผลทอยในรปแบบ“แผนภมหนาท”กลอง(Node)ดานซายมอคอหนาทพนฐานซงจะตอไปถงหนาทยอยและหนาทเดยวดวยเสนตรง (Branch) เสนนแสดงความสมพนธเชงเหตผลระหวางกลองหนาทตางๆ

กลองหนาท(FunctionBlock)จะปรากฎชอของหนาททเปนภาระทตองกระท�าใหเสรจสนเมอพจารณากลองดานซายมอจะบรรจชอหนาททระบเหตผลวาเหตใด(Why)

ทตองท�าภาระหนาทนนๆในขณะทกลองทางดานขวามอระบชอหนาททระบหนาทอยางไร (How)ทสามารถบรรลภาระหนาทของกลองกลางนนไดหากอานหนาทจากกลองดานซายไปดานขวาจะพบวาหนาทจะถกแยกยอย(Decomposition) จากหนาทพนฐานสหนาทยอย และหนาทเดยวตามล�าดบ หรอหากมองอกมตหนงคอ การโยงใยความสมพนธเหตผลจากวตถประสงคจนถงชนงานทออกแบบขนมาเสนไขปลา(Dottedline)ระบขอบเขตในการพจารณา

ขอยกตวอยางเครองฉายแผนใสหนาทพนฐานของอปกรณนการขยายและสงภาพไปทจอซงเมอแยกยอยตามวธการขางตนแลวจะไดหนาทยอยตางๆอาทการสองแสงการรวมแสงและการใหความสวางแกแผนใสแตละหนาททถกแยกยอยไปนนขอแนะน�าคอเราตองใชค�ากรยา-นามรปแบบงายๆ ในการอธบาย ไมควรใชค�านามเฉพาะ เชนพดลม สายไฟ เพราะอาจท�าใหผออกแบบตดกบดกแนวความคดกบการใชอปกรณ/ชนสวนเดมๆทคนเคยแตละหนาทตดตอกบสวนขอตอ ท�าไม/อยางไร (Why/How)โปรดสงเกตวาเปนกลองหนาททเราไมตองการอนเกดจากผลขางเคยง (Side Effect) คอการกอเกดแสง (CreateLight)และการผลตความรอน(ProduceHeat)ซงตองการกลองหนาทเพมเตม คอการระบายความรอน (DissipateHeat)ออกจากระบบเพอปองกนความเสยหายทอาจเกดขน

ภำพแสดงแผนภมหนำทของเครองฉำยแผนใส

ตดตงอปกรณ

ท�ำไม

เสนขอบเขต เสนขอบเขต

อยำงไร

ขยำยภำพ

สองแสง

รวมแสง

ใหแผนใส

ระบำยลม

ถำยทอดภำพ

ใสกลอง

ใหควำมสวำงแผนใส

เปลยนทศทำงแสง

รองรบน�ำหนกของแผนใส

ผลตภำระควำมรอน

ควบคมกระแสไฟฟำ

สรำงก�ำลงงำนไฟฟำ

กระจำยควำมรอน

เปลยนชนดพลงงำน

ปรบระยะทำง

สรรสรำงแสง

ปกปองคนใชงำน

ปรบแตงรปลกษณ

30คมอกระตนจนตนาการ

3. กำรระบชอหนำท ตามทไดกลาวไวในขางตนวาคกรยา-นามตองเรยบงายและมความหมายพนฐานททราบกนโดยทวไปเราอาจเตมค�าวเศษณเพอขยายค�านามไดบางแตตองระวงวาจะเปนนามเฉพาะ ตวอยางการเตมค�าวเศษณทยอมรบไดคอ สงผานแรง “ยก” (Transmit Lift Force) รบขอมลความดน (Receive Pressure Data) นอกจากการหลกเลยงการใชคกรยา-นามทมความหมายเฉพาะเกนไปเราตองใชกรยาทเปนผกระท�า (Active) มใชเปนผถกกระท�า(Passive) เพราะการเปนผถกกระท�า ลวนน�ามาซงขอสงสยมากมายวาชนสวนใดเปนผกระท�าหนาทนนๆ

4. ขอตอ และ/หรอ (And/or) การประยกตใชขอตอท�าไม/อยางไร (Why/How)ในแผนภมหนาทมกใหค�าตอบหลายค�าตอบในชวงเรมตนการออกแบบ และหลายครงขอมลทจะน�ามาสนบสนนการตดสนใจมไมเพยงพอดงนนเราจงจ�าเปนตองใชขอตอ“และ” แทนดวยเสนทบปกตส�าหรบกรณมหลายทางเลอกทเปนไปได และใชขอตอ “หรอ”แทนดวยเสนประหมายถงทางเลอกทตองเลอกทางใดทางหนง

สญลกษณขอตอขอตอ และ – ท�ำไม / อยำงไร

ขอตอ หรอ – ท�ำไม / อยำงไร

ขอตอ เหตผล

ขอตอ ชวครำว

ขอตอ ขอมล

ขอตอ ทบทวน

31Honda Super Idea

8. ขอตอ “ทบทวน” (Revision) แผนภมหนาท จ�าเปนตองบนทกขอตอในอดตทเคยไดรบการพจารณาแตไมไดหลงจากมการทบทวนอยางไรกตามขอตอเหลานเราควรคงไวในแผนภมและตองมการบนทกเวลา/วนท/ผรบผดชอบไวดวยเพราะอาจตองน�าขอมลเหลานมาใชประโยชนในอนาคตผมขอแนะน�าใหใชกระดาษPost-itในการสรางกลองหนาทเพอใหสามารถโยกยายไป-มาใหสอดคลองกนผานขอตอตางๆทไดกลาวมาขางตน การโยกยายนหาจดลงตวนจะคลายๆ กบการทเดกเลกตอเลโกเลนนนเอง

ผมไดมอบหมายหวขอวทยานพนธระดบปรญญาเอกทเกยวของกบการพฒนาแผนภมหนาทผานระบบปญญาประดษฐ หากมนกศกษาทสถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม(ฟโบ)สนใจเราคาดวาจะมซอฟทแวรในการตอกลองหนาทอยางอตโนมตจนเราสามารถสรางทางเลอกในการออกแบบไดอยางไมจ�ากด

ตอนนยงไมมซอฟทแวรใหใชผใดทสนใจวธการนควรลองดวยมอและสมองตนเอง ประยกตใชกบไอเดยสงประดษฐของนองๆทเตรยมสงเขาประกวดรายการHondaSuper Idea Contest ปนกไดนะครบ ผมรบรองวาสนกและทาทายความเปนเหตและผลในไอเดยทคดขนครบ

5. ขอตอ “ชวครำว” (Temporal) ในบางกรณทมการท�าวศวกรรมยอนรอย(ReverseEngineering)หรอการลอกเลยนแบบมออาชพทไมผดกฎหมายจะปรากฎวามบางหนาทเกดขนชวคราว และเกดรวมกบหนาทอนแมวาเราอาจไมสามารถระบชวงเวลาทเกดขนไดแตผออกแบบตองรบทราบและระบหนาทน เราใชสญลกษณเสนผาศนย(Center-Line)ในการระบขอตอ“ชวคราว”นการระบายความรอนทเกดขนในเครองฉายแผนใส คอลกษณะของขอตอน

6. ขอตอ “เหตผล” (Causal) ตวอยางของเครองฉายแผนใส เราพบวา เมอก�าเนดแสง(CreateLight)ขนมาแลวผลสบเนองคอการผลตความรอนเราใชสญลกษณของเสนลกศรทบแทนขอตอ“ผลสบเนอง”

7. ขอตอ “ขอมล” (Information) ผเขยนไดใชแผนภมหนาทในการอธบายงานออกแบบเฮลคอปเตอรทกชนสวนพบวาเฮลคอปเตอรล�าหนงประกอบดวยระบบทซบซอนอยหลายระบบ และมลกษณะส�าคญทขอตอทไดกลาวมาขางตนทงหมด ไมสามารถน�ามาใชประกอบค�าอธบายได นนคอมการโยงขอมลจากกลองหนาทหนงไปยงกลองอนๆเราจงตองก�าหนดขอตอ“ขอมล” ดวยสญลกษณเสนประลกศรแทนค�าอธบายดงกลาว

32คมอกระตนจนตนาการ

Imagination MeetsKnowledge

33Honda Super Idea

“Everything you can imagine is real.”Pablo Picasso

“ทกสงทจนตนำกำรไดลวนเปนจรงได”

ปำโบล ปกสโซ

34คมอกระตนจนตนาการ

35Honda Super Idea

จนตนาการบนโลกความจรงจนตนาการและความฝนยอมมจดรวมกนบนความเปนจรงเพอใหเมอจนตนาการพบเจอกบความรและความเปนจรง

จะเกดเปนผลงานทเปนปรากฏการณใหมของโลกไดตอไปในอนาคต...เหลานคอตวอยางสงประดษฐแหงการสรางสรรคทพบกบโลกความเปนจรง

การถอดรหสผลงานสงประดษฐจากการประกวดฮอนดาซเปอรไอเดยคอนเทสตในปตางๆทผานมามงหวงทจะชวยใหเรามองเหนตนทางของไอเดย

ไปพรอมกบความเปนไปไดทจะพฒนาไอเดยใหกลายเปนผลงานทมประโยชนตอไป

ถอดรหสผลงำนตวอยำงสงประดษฐจำก รศ. ดร.ชต เหลำวฒนำ

ผอ�ำนวยกำรสถำบนวทยำกำรหนยนตภำคสนำม (FIBO)

และ คณกองพนธ อปถมภรงพงศครเอทฟ ไดเรกเตอร

บรษท ฟำรอสท ดดบ จ�ำกด (มหำชน)

ผลงานนมความนาสนใจตรงทเดกพยายามปรบเอาตวจบความเคลอนไหวของการเกดแผนดนไหว และสนามไปอยหนางานหรอสถานทจรง ซงปจจบนนทเราใชกนเปนแคลกบอลธรรมดา สงสญญาณแจงกลบมาทหอบงคบการ แตเดกกลบคดอปกรณใหมความทนสมย มความเปนหนยนตมากขน มากกวาทมอยในปจจบน ในสวนขอมลทน�าเสนอเดกสามารถพดหนวยตางๆไดถกตองอยางเชนแผนดนไหว9รกเตอรเปนระดบทท�าใหเกดสนามจรงแสดงถงการหาขอมลมาอยางด แตสงทควรระวงคอเปนผลงานแบบMultiFunctionทไมสมพนธกนเรองการปลกปะการงหรอกรองน�าทะเลควรเนนเรองการเตอนภยสนามใหชดเจนเรองเดยวจะดกวา

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

ความนาสนใจของผลงานชนนอยทการผนวกเรองปญหาภยธรรมชาต (สนาม)ทกอใหเกดการสญเสยเขากบการดแลธรรมชาต (การปลกปะการงและเครองท�าน�าทะเลใหใส)เหมอนเปน “การปองกนภยจากเขาและกชวยดแลเขาไปในขณะเดยวกน” เจาของผลงานมความสนใจใครร และยงมความคดเชงบวกเกยวกบธรรมชาตในเกณฑด ทนาสนใจเพมเตมกคอเจาของผลงานไมลมทจะใสรายละเอยดเรอง “เครองจดจ�า” และ “เครองบงบอกวนเวลา”เขาไปในสงประดษฐชนนซงยงชวยท�าใหงานดมคณคามากขนไมเพยงแตจะชวย“กภย”ธรรมชาต ไดแลวยงเตมความคดในเรองการบนทกประวตศาสตร ไวควบคกนไปอกดวย

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

แนวคดผลงาน : จากเหตการณสนามทเกดขนในภาคใตของประเทศไทยครงอดตท�าใหเกดความเสยหายหนกตอทรพยากรธรรมชาตจงตองการหาทางชวยคนความงามและเตมสมดลคนใหกบธรรมชาต

เจาของความคด : ด.ช.วฒนา พณวานช (เอก)ชนป.3โรงเรยนกรงเทพครสเตยนวทยาลยกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท1

ผลงาน : เครองดกสนาม

แนวคดผลงาน :เนองจากภาวะน�ามนแพงเปนปญหาของเรามาโดยตลอดอกทงราคาน�ามนและแกสหงตมยงคงแพงยงขนไปอกเสมอนอกจากการสรรหาพลงงานทดแทนแลวการดดแปลงรถยนตซงเปนยานพาหนะส�าคญทเราใชกนอยางแพรหลายใหงดการใชเชอเพลงไดนาจะเปนทางออกทชวยแกปญหานไดรวดเรวขนเจาของความคด : ด.ช.วธวนท จงจตพร (เดย)

ชนป.6โรงเรยนนราทรกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4-6จากการประกวดปท1

ผลงาน : รถไมใชน�ามน

เครองเกบพลงงานโมเลกลอากาศทจะเปลยนเปนพลงงานความรอนในรปแบบ fusion ความคดของผลงานชนนทมการดงกลไกจากอนาคตมาแกปญหาความตองการดานลกของผบรโภค(ConsumerInsight)ในปจจบนไดอยางเขาใจแมไมใชน�ามนแตรถหนาตาคลายยานอวกาศคนนกตองใชพลงงานจากเครองปฏกรณพลงงานและเทคโนโลยชนสง หากมองในมมของการหาพลงงานทดแทนกนบเปนไอเดยทแกปญหาในปจจบนและกเปนไอเดยทสามารถตอยอดไปไดอกเพอกระตนใหเกดการคดคนพลงงานทดแทนในรปแบบใหมๆกเปนได

กองพนธ อปถมภรงพงศ

ความนาสนใจของผลงานชนนคอการคดตางจากเดกทวไปกลาฉกจากไอเดยเดกทวๆไปท�าใหผลงานดนาสนใจและแตกตางประกอบกบเวลาน�าเสนอผลงานดอนดตนเตนกบสงทตวเองคดซงท�าใหคนดรสกตนเตนตามไปดวย ในสวนของขอมลประเดนพลงงานทดแทนแบบนอาจจะเปนเรองยากส�าหรบเดกอยางเชนพลงงานจากไฮโดรเจนแบบทเดกคดนนจากขอมลปจจบนหากเกดขนจรงมนจะเปนปฏกรยาทรนแรงมากมนคอนวเคลยรหรอระเบดไฮโดรเจน ซงเกดแรงอดมหาศาลเปนระเบดทรนแรงมากสามารถท�าใหเมองทงเมองหายไปได จงไมสามารถปลอยพลงงานงานทงมวลมาใชกบรถไดในขณะเดยวไดเลยเรองเหลานตองใชเวลาในการเรยนรขอมลแตส�าหรบเดกคนนถอวามความกลาคด กลาแตกตาง และพยายามอยางด ซงเปนสงทท�าใหผลงานชนนนาสนใจ

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

Creative Idea

เปนไปไดวาการเหนคนเสยชวตจากการจมน�าอาจเปนทมาของไอเดยนแตความคดทเหมอนน�าเอาประสบการณในการชมหนงวทยาศาสตร ซงมเรอด�าน�าหรอยานด�าน�าผนวกกบพพธภณฑสตวทะเลและการหดเรยนวายน�ามาสรางเปน“เครองมอ”ในการชวยชวตคน ซงไดรบการคลคลายใหกลายเปนไอเดยทดงายและสนก นคอตวอยางการหยบยกสงใกลตวมาพฒนาใหตอบรบกบความตองการทางสงคม จากนนน�ามาเพมความคดสรางสรรคเพอแกปญหาและความชนชอบเฉพาะตวของเจาของผลงานการเลอกใชสสมสดยงมนยส�าคญทสะทอนถงสญลกษณในการกชวต ไมเพยงเทานนการออกแบบหนาตาของยานชวยชวตทใชกระเบนมาเปนแรงบนดาลใจไมเพยงแตดดแตยงกลมกลนกบสถานการณและสภาพแวดลอมอกดวย

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

ผลงานนเปนการเสนอฟงกชนหรอหนาทหรอความสามารถทอยากใหสงประดษฐนมแลวหาทางเชอมโยงออกมาเปนผลงานไดอยางกลมกลน มความลกซงในดไซน ทเกดจากความประทบใจในปลากระเบนแนนอนวาเราไมเคยเหนเรอด�าน�ารปทรงปลากระเบนและจากคณสมบตของปลากระเบนทแบนๆ เมอเจอคลนใตน�ากจะหงายทอง แตเดกเสนอความคดไดลกซงตอไปอกวามคณสมบตของตกตาลมลกใสเขาไปขางในตวปลากระเบนชวยแกปญหาการท�างานในเวลาพลกคว�าไดถอวาเปนความคดทแปลกใหมไมเหมอนใคร

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

แนวคดผลงาน : สงประดษฐในการกชวตคนจมน�าซงดดแปลงมาจากแผนโฟมฝกวายน�ากบกระเบนราห

เจาของความคด : ด.ช.พงษพนธ พงศรตนพศทธ (จเนยร)ชนป.6โรงเรยนสวรรณวงศจ.สงขลา*ผลงานรองชนะเลศอนดบ2ระดบประถมศกษาปท4–6จากการประกวดปท1

ผลงาน : เรอกระเบนกชวต

แนวคดผลงาน : การมองหาสตวน�าทางอจฉรยะเพมเตมจากสนขในการชวยเหลอและอ�านวยความสะดวกใหกบผพการทางการมองเหน

เจาของความคด : ด.ช.พชญพล จรวงศาพนธ (อนด)ชนป.3โรงเรยนกรงเทพครสเตยนวทยาลยกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท2

ผลงาน : นกชวยน�าทางคนตาบอด

Creative Idea นบเปนไอเดยทนาชนชมเปนอยางยงดวยการพฒนาจากสงเดมทเราใชเปนสนขน�าทางคนตาบอดใหกลายมาเปน “นกกลไกชวยน�าทางคนตาบอด” การผสมผสาน“แผนทน�าทาง” ทผใหญใชขณะขบรถเปนการตอยอดทนาสนใจ ซงนาจะชวยใหการท�างาน“น�าทาง”มประสทธภาพยงขนผนวกเขากบการเลอกนกมาใชดจะเปนทางออกทดไมแพสนข เพราะเปนสตวทมความเปนมตรใกลเคยงกน แตทดมากกวากนคอนกสามารถบนรบสญญาณในทสงไดดอกดวยหากไอเดยนมการผลตจรงคงเปนนวตกรรมทแมแตคนทวไปอยากจะครอบครองไมแพเฟอรบทเคยฮตแนนอน

กองพนธ อปถมภรงพงศ

ผลงานนมความนาสนใจตรงทเปนเรองทท�าไดงาย ระบบเซนเซอรตางๆ ไมซบซอนมความเปนไปไดจรงเปนตวอยางทดของผลงานทสวนประกอบตางๆทงชนมโฟกสสงทท�าอยางชดเจน เปนผลงานทออกมาดโดยไมจ�าเปนตองเปนMulti Function ในสวนของโมเดลแมหนนกจะเปนของเลนส�าเรจรปแตเดกกน�ามาแตงเตมพฒนาตอเขากบเสอผาและปมในการท�างานตางๆ ไดอยางลงตว การน�าเสนอกดมความมนใจในตวเอง และมนใจในผลงานทท�าจงเปนผลงานทด

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

ความนาสนใจของผลงานชนน คอ มการดงการเคลอนไหวมาใชในหนยนตไดอยางถกตองนนกคอ เรองการใชขาของหนยนต เนองจากตองใชงานในปาการเคลอนทดวยขาจะดกวาการใชลอและชอบทเดกคดถงการใชขาดบไฟปาตรงจดนเปนตวอยางของMultiFunc-tion ทด คอ ขา นอกจากเดนแลวยงชวยในการดบไฟไดดวย เปนการท�างานหลายหนาทโดยใชชนสวนเดยวแบบสมพนธเชอมโยงกนเดกมความกระตอรอลนและความ“ใส”ในการน�าเสนอซงเปนจดทดงดดความสนใจของผฟงไดด การพฒนาเพมเตมส�าหรบสงประดษฐน คอ คณสมบตของแมงมมเปนเหมอนแครถบงคบ เพราะท�าหนาทแคสงสญญาณและรอการตดสนใจจากคนทหอบงคบการ ซงแตกตางจากหนยนต เพราะถาเปนหนยนตตองมระบบทสามารถตดสนใจกบเหตการณทอยตรงหนาไดในระดบหนงเชนวงหนไฟไดหลบทศทางตางๆไดดงนนเดกสามารถตอยอดไอเดยเพมสมรรถนะหนยนตเขาไปไดอกซงจะท�าใหมความนาสนใจเพมมากขน

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

ความกลวและความนากลวจากเรองไฟไหมเปนทมาของผลงานชนน จงนบไดวาเปนไอเดยทมาจากวกฤตทสรางโอกาสอยางแทจรงเนองจากเปนไอเดยทสนกสนานและสรางรอยยมใหกบทกคนได อกทงยงเปนอกชนไอเดยทยงใหญจากเดกนกเรยนชนประถม 2 ทมความหวงใยเรองสงแวดลอมและความปลอดภยของนกกภยธรรมชาตการเลอก“แมงมม”ซงเปนสตว8ขามาเปนรปแบบของผลงานชวยเพมความสะดวกในการเคลอนท โดยเฉพาะอยางยงในการไตพนดนตางระดบกน นบวาเปนผลงานทเลงเหนปญหาของการกภยในสถานทเกดเหตไดเปนอยางดการใสรหส“ลกบอล+แมงมม”ยงนบเปนการแสดงออกถงหลกของความคดสรางสรรคเบองตนไดอยางชดเจนนอกจากนนการเลอกเตมแผงพลงงานแสงอาทตยเขาไปท�าใหรสกไดถงความลกซงในผลงาน

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

แนวคดผลงาน : จากขาวการเกดไฟปาครงใหญทประเทศอนโดนเซยครงหนงท�าใหเกดแรงบนดาลใจส�าหรบความคดเครองมอชวยดบไฟปานขนมาเพอใหไมจ�าเปนตองสงคนเขาไปเสยงในการดบไฟปาอกทงปายงจะไมเสยหายอกดวย

เจาของความคด : ด.ญ.ณชาภทร ดาวสดใส (พรม) ชนป.2โรงเรยนธดานเคราะหจ.สงขลา*ผลงานรองชนะเลศอนดบ2ระดบประถมศกษาปท1–3จากการประกวดปท2

ผลงาน : แมงมมดบไฟปา

แนวคดผลงาน : การก�าจดยงโดยทวไปจะเปนการใชสารเคมซงจะกอใหเกดสารตกคางและเกดเปนมลพษตออากาศความคดในการหาสงประดษฐไมใชสารเคมจงท�าใหเกดการสรางเครองมอชวยดกจบลกน�านขน

เจาของความคด : ด.ช.จรายทธ ฉตรเพชร (เจ)ชนป.6โรงเรยนอนบาลชยนาทจ.ชยนาท*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4-6จากการประกวดปท2

ผลงาน : เครองดกลกน�าโซลารเซลล

ผลงานนมความโดดเดนเรองการน�าหลกการตามธรรมชาตทถกตองมาใชกบการสรางสงประดษฐ ซงกคอเรองการสงเกตพฤตกรรมของสตวตามธรรมชาต เพราะธรรมชาตของลกน�า เวลาทลอยอยผวน�าแลวเจออะไรมากระทบจะทงตวดงลงไปใตน�าเมอเรมตนคดจากการสงเกตสงทมอยจรงในธรรมชาตแบบนจงท�าใหผลงานทออกมาดเขาใจงายและท�าใหเกดขนจรงไดเลย ซงตามหลกการท�างานของสงประดษฐในปจจบนน สงประดษฐทท�าหนาทกระตนใหเกดกระบวนการตามธรรมชาตชวยด�าเนนการตอเนองจนเกดผลเสรจสน โดยทสงประดษฐไมตองท�างานทงกระบวนการการคดประดษฐแบบนเปนเรองด เพราะจะชวยประหยดพลงงานและคาใชจายไดมาก

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

นบเปนไอเดยทนามหศจรรยส�าหรบเดกนกเรยนป.6 เรยกไดวาเปนการมองไดลกถงตนตอของปญหา “ท�าไมตองก�าจดยงทบนได ถาเราก�าจดลกน�าไดงายกวา”เปนการตดวงจรดวยวธทงายและนาสนใจการน�าเรองกงหนระบายความรอนมาประยกตใช กนบเปนเรองใกลตวเจาของผลงานมองเหนผลเสยของมลพษ สารเคมนบเปนเรองทนาปลกฝงใหกบเยาวชนไทย “ไอเดยดดเชนนนาชนชมและตอยอดเปนนวตกรรมของเดกไทย”

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

ผลงานนมการน�าเสนอทด สอวาเปนเดกจตใจด น�าปญหาทเจอใกลตวมาคดแกปญหามวธการในชวงตนทนาสนใจชวยในการดงดดคนใหตงใจฟงการน�าเสนอไดอยางดแตในมมของวทยาศาสตรสงทตองระวงและเปนบทเรยนส�าคญจากการคดสงประดษฐชนนคอ “การเรมตนคดจากขอมลทผดพลาด” ท�าใหการท�างานของสงประดษฐผดพลาดไดเพราะในทางวทยาศาสตรอตราการเตนของหวใจหรอจงหวะการเตนทเกดขนไมสามารถบอกความหมายทชดเจน จงหวะการเตนหนงอาจตความหมายไปไดตางๆ มากมาย ยกตวอยางเวลาทเราตนเตนรอลนผลสอบกบตนเตนเวลาตองออกไปพดหนาชนหวใจเราเตนแรงเหมอนกนแตเราไมสามารถน�าการเตนแรงนมาบอกไดวาเตนแรงเพราะอะไรและอกประเดนคอส�าหรบโจรทท�าครงแรกอาจจะตนเตนหวใจเตนแรงแตเมอท�าบอยๆกจะเรมชนการเตนของหวใจกไมเหมอนเดมเรากไมสามารถวดอะไรจากการเตนของหวใจไดอกตอไป ดงนน นคอตวอยางของการระมดระวงในเรองการตงตนคด และ ศกษาขอมลทถกตองเพอน�าไปสการสรางสงประดษฐทมความเปนไปไดจรง

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

เมอภยคกคามใน3จงหวดชายแดนภาคใตยงคกรนเจาของผลงานซงเปนผอยในพนทโดยตรงไดมองเหนถงความสญเสยจงท�าใหเกดแรงผลกดนในการสรางสรรคนวตกรรมทนายกยองไอเดยทอาจท�าใหเรานกถงรายการโทรทศนประเภทลวงความลบไดน�ามาประยกตใหเขากบสถานการณ ซงเปนการประยกตทมสาระส�าคญอยางมากนบเปนการ “คดด” ทมประโยชน ตวผลงานอาจจะยงขาดความชดเจนในเรองของการ ใชงานหรอประสทธภาพจากการใชงานไปบางแตรากฐานไอเดยของผลงานชนนนบเปนความคดทจดประกายความคดสรางสรรคไดเปนอยางด

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

แนวคดผลงาน :มทหารและต�ารวจถกโจรกอการรายลอบท�ารายเปนประจ�าท�าใหเกดการสญเสยชวตและทรพยสนจ�านวนมากจงคดเครองมอนขนมาเพอชวยตรวจจบคนราย

เจาของความคด : ด.ช.ฮากม มะมง (กม)ชนป.5โรงเรยนไทยรฐวทยา10(บานใหม)จ.นราธวาส*ผลงานรองชนะเลศอนดบ2ระดบประถมศกษาปท4-6จากการประกวดปท2

ผลงาน : เครองจบหวใจโจร

แนวคดผลงาน :หนยนตชวยก�าจดกาซเรอนกระจกพรอมอดรรวและสรางออกซเจนไปดวยพรอมกน

เจาของความคด : ด.ช.กนล ทองสมย (บม)ชนป.3โรงเรยนดรณสกขาลยกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท3

ผลงาน : หนยนตกนกาซเรอนกระจก

ผลงานนมโมเดล และการน�าเสนอทด คอ โมเดลชวยใหการสอสารการท�างานของสงประดษฐออกมาด ชดเจน สงทอยากแนะน�าในการคดตอยอด คอ การน�าตวเลขตนทนมาใชในการคดดวยโดยการลองคาดเดาเลนๆวาสงประดษฐของเราถาท�าจรงจะมตนทนเทาไหรถาสงมากเกนไปจะท�าอยางไรดเดกสวนใหญจะหลกเลยงตวเลขซงการมตวเลขไมไดท�าใหความคดสรางสรรคเรานอยลง แตอาจจะท�าใหเราคดอปกรณประเภทอนๆไดมากกวาทจะตองใชหนยนตเชนแทนทจะท�าเปนหนยนตทงชนอาจท�าเปนอปกรณตดไปกบดาวเทยมหรอจรวดแทนกไดสงประดษฐทเดกๆคดออกมากจะหลากหลายมากขนไมไดตดกรอบอยทตองออกมาเปนหนยนตเพยงอยางเดยวเทานน

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

กาซเรอนกระจก (Greenhouse gases) คอกาซคารบอนไดออกไซด มเทน ไนตรสออกไซดคลอโรฟลโอโรคารบอน(Chlorofluorocarbon)ทมอยในอากาศซงท�าหนาทลดการสญเสยความรอนออกไปนอกโลกซงหากมมากเกนไปโลกจะรอนจนสงมชวตอยไมได เจาของผลงานไดหยบไอเดยเกยวกบเรองของยานอวกาศมาบวกเขากบเครองสรางกาซออกซเจนในตปลา อกทงยงเตมเครองสรางชนบรรยากาศและเครองอดรรวเขาไปเพมอกนยยะหนงคอการน�าเอาความคดจากกลไกเดยวกบของตนไมทแปลงกาซคารบอนไดออกไซดเปนออกซเจนออกมา นบเปนความคดสรางสรรคทใช“ทฤษฎหลอดไฟหนงบวกหลอดไฟสองกลายเปนหลอดไฟสาม”ไดอยางนาประทบใจ

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

เมอพจารณาดผลงานชนนท�าใหเราอดยมในความคดสรางสรรคของเจาของ ผลงานเปนไมไดเหมอนกบวาความคดเกดจากเบสคทวา“เมอมภยจากไฟมากใหเกบของใสตเซฟททนไฟได” แตทนาสนกคอการเลอกเอารปแบบของเปลอกหอยสสดใสมาดดแปลงท�าหนาทเปนตเซฟขนาดยกษนนในการชวยเกบโรงเรยนใหพนภย ความคดนอาจท�าใหเรานกถงภาพวาดวนสยนอยในหอยขนาดยกษ ผลงานชนนยงใหความรสกคลายกบเปนเวทคอนเสรตขนาดใหญทเราสามารถเปด-ปดได และสญจรไปไหนมาไหนไดอยางสะดวกหากลองคดตอยอดเขาไปอกระดบดวยการบวกลอรถเขาไปเรายงจะไดโรงเรยนเคลอนททนารกนาเรยนและยงสามารถหลบหนภยคกคามตางๆไดอยางมประสทธภาพมากขนอกดวย

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

ผลงานนมความสรางสรรคสะทอนใหเหนถงการใสใจปญหาทเกดขนกบคนทอยทางภาคใตมความคดลกซงถงระบบการท�างานดานในคอนอกจากเดกจะบอกวาพบโรงเรยนแลวอปกรณตางๆในโรงเรยนกพบไดดวยแตถาจะพฒนาตอใหเปนไอเดยทสมบรณควรลองคดตอวาจะพบโรงเรยนและอปกรณตางๆดวยวธการอยางไรและน�าเสนอเพมเตมออกมากจะสมบรณขน

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

แนวคดผลงาน :เกดเหตการณลอบวางเพลงเผาโรงเรยนทางภาคใตท�าใหเดกหลายๆคนไมมทเรยนหนงสอ

เจาของความคด : ด.ญ.ศขรน เผาอรณ (ชมพ) ชนป.3โรงเรยนประสานมตรจ.ปทมธาน*ผลงานรองชนะเลศอนดบ1ระดบประถมศกษาปท1–3จากการประกวดปท3

ผลงาน : เปลอกหอยเกบโรงเรยน

แนวคดผลงาน : สงประดษฐทไดความคดมาจากเหตการณสรางความหายนะตางๆทเกดขนในปจจบนอยางเชนแผนดนไหวตกถลมเหมองแรถลมฯลฯท�าใหเกดการสญเสยและสญหายเนองจากเจาหนาทไมสามารถเขาไปชวยเหลอไดอยางทนทวงท

เจาของความคด : ด.ช.ชวน ศรเมอง (ชาง) ชนป.6โรงเรยนไผทอดมศกษากรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4–6จากการประกวดปท3

ผลงาน : แมลงสาบนกคนหา

ผลงานชนนนบเปนอกตวอยางหนงของการเรยนรจากสงรอบตวไดเปนอยางดประกอบดวยกฎทวา “ทกสงอยางในโลกลวนมขอด” จากแมลงซงเปนทนารงเกยจอยางแมลงสาบเจาของผลงานไดน�าขอดมาจดประกายเกดความคดในการสรางสรรคนวตกรรมใหมทจะชวยเหลอชวตมนษยจากภยพบตไดแมลงสาบนกคนหาอาจจะเปนการน�าไอเดยของสนขดมกลนทคอยดมกลนคนหาสงของมาผนวกเขากบการอยรอดและความสามารถในการเคลอนทไปในทตางๆของแมลงสาบนบเปนไอเดยอจฉรยะทนาชนชมนอกจากนนเจาของผลงานยงค�านงถงเรองเลกนอย ทไมควรมองขามดวยการใสเซนเซอร กลอง ไฟและอนๆทยงชวยใหสงประดษฐท�างานไดอยางชาญฉลาดยงขนดวย

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

เปนผลงานทเดกอธบายปญหาโครงสรางการท�างานและคณสมบตของแมลงสาบไดถกตองสอใหเหนถงการหาขอมลมาเปนอยางดแตสงทควรเพมเตมกคอการอธบายกระบวนการทน�าไปสผลวามนเกดผลแบบนไดอยางไรคอเดกมขอสงเกตเรองแมลงสาบและ มความเขาใจวามนสามารถวงเขาซอกเลกซอกนอยได แตอะไรละ? ทท�าใหมนวงเขาไปไดตรงจดเกดเหตหรออะไรทชวยใหมนวงไปตามทางไดละจงขาดความเชอมโยงตรงนทเดกไมไดอธบาย ซงถาหาขอมล คด หรอ จนตนาการ ตอ แลวน�าเสนอออกมาดวยกจะดมาก

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

หนอนสเขยวสดทถกหยบมาเปนรปแบบของผลงานชนนมความนารกนาชงในขณะเดยวกนหากจะคดในมมมองกลบกนเราอาจตงค�าถามตอไปอกไดวาไอเดยนท�าไมตองเลอกมาเปนหนอนหรอควรจะเลอกใชในรปแบบของนกทมความสามารถพรอมบนไดอยแลวและเพมฟงกชนอนเขาไปอก (แทนทจะใชหนอนแลวเตมปก)หากพจารณาดรปลกษณภายนอกอาจจะคดวาไอเดยนเปนเพยงไอเดยธรรมดาทวไป แตหากพจารณาในรายละเอยดตางๆทถกคดและเตมเขาไปไมวาจะเปนอยางเรองหนอนมนหรอแมแตปกทยนออกมาไดนนท�าใหพบวาผลงานชนนไดรบการสรางสรรคไอเดยมาเพอเสรมการท�างานของสงประดษฐไดเปนอยางด

กองพนธ อปถมภรงพงศ

ผลงานนเปนการดงประเดนเรองแผนดนไหวทสรางความสญเสยใหคนจ�านวนมากมาเปนโจทยตงตนไดอยางนาสนใจรปญหาและแกปญหาอยางถกจดเปนผลงานทมการคดเรองระบบกลไกใสใจรายละเอยดไดด เชน ตอนทอธบายวาเวลาหนอนบนตองหดตวเพอความสมดลดานพลศาสตรในการบนเปนตน สงทเปนลกษณะเฉพาะของผลงานนคอเปนผลงานทมหลายวตถประสงคมากเกนไป คอ ทงแจงเหตแผนดนไหว และซอมแซมตกทแตกราวเสยหายดวย ซง 2 วตถประสงคน ไมไดมความเกยวของกนเลย เพราะเหตการณแผนดนไหวตามหลกการแบงได3ชวงคอกอนเกดระหวางเกดและหลงเกดซงการรบมอแตละชวงแตกตางกนไมจ�าเปนตองมารวมอยในสงประดษฐเดยวกนและสงทเดกเลอกมาใหเปนความสามารถของสงประดษฐนคอชวงกอนเกดกบหลงเกดซงเปน2ฟงกชนทไมตอเนองกนแทนทจะเปนเรองของการเตอนและน�าไปสการชวยอพยพระหวางเกดเหตการณจะดกวาดงนนถาเลอกเนนฟงกชนเดยวจะดตอบโจทยมากกวาหรอถาจะเลอก2ฟงกชนกควรเปนฟงกชนทตอเนองกน

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

Creative Idea

แนวคดผลงาน :โลกเกดเหตการณแผนดนไหวบอยครงท�าใหผคนบาดเจบลมตายบานเรอนและสงกอสรางตางๆแตกราวเสยหาย

เจาของความคด : ด.ช.คเณศ นพทธธรนนท (เคนโด)ชนป.4โรงเรยนกรงเทพครสเตยนวทยาลยกรงเทพฯ*ผลงานรองชนะเลศอนดบ2ระดบประถมศกษาปท4–6จากการประกวดปท3

ผลงาน : หนอนฟนฟแผนดน

แนวคดผลงาน : รถตดและเกดอบตเหตราคาน�ามนแพงน�าในคลองเนาเสยท�าใหเกดความคดหาทางหลกเลยงเสนทางสญจรแบบเดมๆทมอยแลว

เจาของความคด : ด.ช.รชตะ ชาตบตร (ภม)ชนป.3โรงเรยนดรณสกขาลยกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท4

ผลงาน : เรอด�าน�าขนสงมวลชน

ผลงานชนนนบเปนผลงานทสามารถแกปญหาครงเดยวในหลายเรอง “แบบ4 in1”เพราะตอบโจทยไดถง4หวขอดวยกนไดอยางนาสนใจ1)ปญหารถตด2)อบตเหตบนทองถนน3)น�ามนราคาแพงและ4)น�าในคลองเนาเสยหากวเคราะหถงทมาของไอเดยเหลานนาจะมาจากเรอโดยสารคลองแสนแสบทถกหยบมาผนวกเขากบเครองบ�าบดน�าเสยแลวเพมเตมความนาสนใจดวยการพฒนาเปนเรอด�าน�า สงทเปนผลพลอยไดส�าคญคอการชวยลดอบตเหตบนทองถนนไดดวย มค�าถามทตามมาคอเรอด�าน�าล�านใชพลงงานจากอะไร และจะเปนการเพมอบตเหตในคลองหรอไม ซงอาจเปนเรองทจะตองคนควาเพมเตมตอไปอกเพอสรางความสมบรณใหกบผลงานตอไป

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

ผลงานนเปนการดงปญหาทคนสวนใหญเดอดรอนจรงๆจากการนงเรอในคลองทน�าเนาเสยเวลาน�ากระเดนใสกมกลนเหมน ซงคดหลกการท�างานไดอยางนาสนใจ โมเดลทท�าออกมากเปนชนงานทด มรายละเอยดเยอะ สะทอนใหเหนถงการใสใจรายละเอยดทงในเรองของขอมลและโมเดลสงประดษฐอยางด

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

ผลงานนคดวาเปนการคดสงประดษฐจากตวเองทไมมความสขเวลาทไปหาหมอเมอคดจากตวเองการน�าเสนอผลงานออกมากดมนใจมาก มการเกบรายละเอยดตางๆทเกยวของกบสงประดษฐไดทงหมด ดงนน “ถาจะเรมตนคดใหคดจากสงใกลตว” เปนอกหนงวธการทชวยสรางสรรคสงประดษฐใหเกดขนได เพราะเมอเรามองดรอบตวเราจะพบวายงมสงทเราสามารถชวยปรบปรงใหดขนไดอกมากมายและยงเปนสงประดษฐทเปนไปไดจรง เกดขนจรงไดการขบกลอมคลนสมองของคนดวยบทเพลงกสามารถท�าไดจรงอกดวย

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

หากถามเดกวาเวลาไปโรงพยาบาลกลวหรอเปลากคงไมตองเดาวาค�าตอบคออะไร แตไอเดยทนารกมากจาก “พยาบาลตวนอย” เจาของผลงานนนบเปนความคดทโดดเดน ซงสามารถชวยแกปญหาใหดวยการคดแบบ “ตรงกบใจของผบรโภค” ไดเจาของผลงานคลกคลอย กบโรงพยาบาลท�าใหเกดความคดทจะหยบยกเอาความตองการของเดกในเรองนมาพฒนาตอใหเปนของจรงเตยงสมองกลทหนาตาเหมอนเตยงของเจาหญงในเทพนยายถกเสรมเตมดวยอปกรณการแพทยในรปแบบทจะท�าใหเดกคลายความกลว ทมาของไอเดยนาจะมทมาจากเกาอนวด+เครองคอมพวเตอร+เครองมอแพทย+ความกลวของเดกเวลาไปโรงพยาบาล

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

แนวคดผลงาน :เพอไมใหเดกๆกลวเวลาไปโรงพยาบาลและไมเสยเวลานานในการตรวจ

เจาของความคด : ด.ญ.ศศรา อนชย (เอน เอน) ชนป.2โรงเรยนปรนสรอยแยลสวทยาลยจ.เชยงใหม*ผลงานรองชนะเลศอนดบ1ระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท4

ผลงาน : เตยงสมองกล

แนวคดผลงาน : ตองการสรางบานของมนษยทปองกนภยธรรมชาตทเกดขนบอยในปจจบนทงแผนดนไหวพายน�าทวมเปนตนเพอความปลอดภยของผอยอาศย

เจาของความคด : ด.ช.จรฏฐ บญจง (เจมส)ชนป.6โรงเรยนประสานมตรจ.ปทมธาน*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4-6จากการประกวดปท4

ผลงาน : บาน UFO ปองกนภยธรรมชาต

บาน UFO จากเจาของผลงานชนน ท�าใหเรานกถงกระดองเตาไฮเทคทปองกนภยจากธรรมชาตไดและมสงอ�านวยความสะดวกครบครนอยภายในนนไมวาจะเปนชองระบายอากาศหรอแผงโซลาเซลลในการสรางพลงงานส�าหรบการใชงานไดดวยตวเองตองขอชนชมวาความคดสรางสรรคนมความครบถวนในเรองของการใชงานดวย นอกจากนนการออกแบบใหมตมถวงเมอเกดแผนดนไหวและพนลกษณะทองเรอแสดงใหเหนถงความคดทไดคดมาแลวอยางละเอยดลองจนตนาการดหากมหมบานUFOนเกดขนในประเทศไทยจรงๆสกหมบานหนงคงจะเปนหมบานทเปนแลนมารคของประเทศแนๆ

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

ผลงานนเปนตวอยางสงประดษฐทดมาก เพราะเปนสงประดษฐทคดรอบดานถกตองตามหลกเกณฑ ครบถวนทงหมด ฟงกชนการท�างานครบ ตอบโจทยของปญหาเรองการรบมอกภยธรรมชาตตางๆไดหมดโมเดลทท�าออกมากดนาสนใจชวยประกอบการอธบายไดอยางชดเจน

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

เปนผลงานทนาสนใจ มโมเดลผลงานและการน�าเสนอทด ซงเปนสงทจ�าเปนมากทจะชวยดงดดใหคนหนมาสนใจในชนงาน ถงแมในเรองหลกการและการลงลกในรายละเอยดของผลงานจะมไมมากกตาม สงทเดกสามารถพดเพมเตมในการน�าเสนอได คอ ขอมล พนฐาน เชน ขอมลเรองไวรสในไขหวดจะถกท�าลายไดดวยสงใด? เชอมโยงกบผลงาน สงประดษฐนอยางไร? และในอนาคตถาจะพฒนาไอเดยตอใหมความสมบรณกควรมการอธบายถงกระบวนการท�างานวาตวยาเปนอยางไร?และเพราะอะไรเชอโรคถงตายได?

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

เจาของผลงานเองกมองดคลายคณหมอตวนอยทโคลนนงตวเองออกมาเปนซโมเพอสาธตการตดเชอหวดแตทนาประหลาดใจคอความคดทมองวาการตดเชอหวดนนมาจากเพยงการรบประทานอาหารลงสกระเพาะ ไอเดยนจงกลายเปนเพยงยาฆาเชอโรคในกระเพาะเทานน ซงหากดจากการสาธตระบบการท�างานทไดน�าเสนอแลวนาจะเหมาะกบการท�าลายเชอโรคพวกทองเสยทองรวงมากกวาอยางไรกตามกตองขอชนชมใหการน�าเสนอทชวนตดตามและสรางสรรคอยางมาก ไมวาจะเปนการจ�าลองการเอกซเรยกระเพาะ หรอการสมมตการทานอาหารทปนเปอนเชอโรคนนน�าเสนอผลงานออกมาไดอยางนาสนใจ

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

แนวคดผลงาน :เนองจากในชวงเวลาหนงทผานมามผตดเชอไขหวดใหญสายพนธใหม2009เปนจ�านวนมากจงสรางสงประดษฐนขนเพอใชท�าลายเชอหวดในรางกาย

เจาของความคด : ด.ช.ฉตร ธาราฉตร (ฉตร)ชนป.3โรงเรยนเซนตคาเบรยลกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1–3จากการประกวดปท5

ผลงาน : หนยนตท�าลายไขหวด

แนวคดผลงาน : เพอรณรงคการเลกบหรและเปนก�าลงใจใหกบผทอยากเลกบหรอกดวย

เจาของความคด : ด.ญ.พร สตยเพรศพราย (พร)ชนป.4โรงเรยนแสงโสมกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4–6จากการประกวดปท5

ผลงาน : หนยนตเลกบหร

เปนผลงานทดงประเดนเรองบหรทเปนประเดนสงคม และมคนเกดความทกขจากมนเสมอๆ เดกท�าการศกษาขอมลเรองการเกดโทษจากบหร และน�าเสนอเปนแนวทางออกมาสงทสะดดตาทสด คอ โมเดลของผลงานทสวย ดงดดความสนใจของผชมไดอยางด

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

ไอเดยของเจาของผลงานนนาสนใจมากโดยเฉพาะอยางยงตรงจดทเปนการบอกเปนนยยะวาวนงดสบบหรโลกนาจะมทกวน และนกเปนทมาของหนยนตผเสอสสดใสทจะชวยรณรงคการเลกบหร ถงแมการท�างานของหนยนตดเหมอนจะเปนเพยงผใหขอมลเพยงเทานนประหนงพรตตยนแจกเอกสารรณรงคการเลกสบบหร อกทงยงใหก�าลงใจดวยเพลงดนตรบ�าบดแตการใสใจในรายละเอยดขององคประกอบของผเสอแลวน�ามาแบงหนาทการท�างานทงหวหนวดปากตาปกกนบวานาชนชมสงทอยากใหพจารณาเพมคอการเลอกหนาตาของหนยนตนนควรจะตองเขากนไดกบบคลกของกลมเปาหมายนนจะท�าใหเราไดผลงานทนาสนใจยงขนอก

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

ความนาสนใจของผลงานชนน คอ รปลกษณของผลงานทสวยงาม ดงดดความสนใจเดกมการใหขอมลเรองไฮโดรคารบอนในน�ามนซงสอถงการลงรายละเอยดของสงทเกยวของกบสงประดษฐไดด แตจดออนของผลงานน คอ เนนทความสวยงามของตวชนงานมากกวาฟงกชนหรอประโยชนในการใชงาน ดงนนนอกจากมชนงานทดแลว ควรมขอมลฟงกชนการท�างานของผลงานทละเอยดดวยจะดมาก

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

หนาตาของผลงานชนนดเหมอนสตวประหลาดตวรายในหนงวทยาศาสตรแตพฤตกรรมกลบดเปนมตร เจาแมงกะพรนกงปลาหมกท�าหนาทก�าจดวกฤตของเจาของผลงานนนาจะเปนสงจ�าเปนทแทนขดเจาะน�ามนนาจะมการขยายผลไปยงเรอบรรทกน�ามนทกล�า สงทผใหญไดเรยนรจากความคดของเยาวชนคนเกงคอ “การเตรยมการปองกนทกครงหากอยในภาวะเสยง” ความคดดานการสรางสรรคระบบนเวศและอนรกษสงแวดลอมไดถกปลกฝงในเดกรนใหมอยางมนยยะส�าคญไอเดยของเดกชนประถม1กสามารถกอบกโลกได

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

แนวคดผลงาน : หนยนตแมงกะพรนทจะคอยตรวจสอบและจดการน�ามนหรอสารเคมจากแทนขดเจาะหรอเรอขนสงทจะรวไหลออกมาในทองทะเล

เจาของความคด : ด.ช.ภทรดนย ธปสวรรณ (เจตน)ชนป.1โรงเรยนสาธตม.ศรนครนทรวโรฒกรงเทพฯ*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1–3จากการประกวดปท6

ผลงาน : แมงกะพรนก�าจดวกฤตในน�า

แนวคดผลงาน : เปลยนใหกระเปาเดนทางท�าหนาทเปนยานพาหนะไดดวยโดยการเปดกระเปาออกแลวขนขไดเลย

เจาของความคด : ด.ญ.ประกายดาว ขนภกด (ปงปอนด)ชนป.5โรงเรยนมารยอปถมภจ.นครปฐม*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4–6จากการประกวดปท6

ผลงาน : กระเปาเดนทางแบตเตอร

ผลงานนเปนความคดทนาสนใจดเรยบงายแตดดใชในการสอสารสงทตองการไดชดเจนไมซบซอนและเปนตวอยางของสงประดษฐแบบMultiFunctionทดมความสมพนธกนโดยใชวสดเดยวกนคอเปนทงกระเปาเดนทางและเปนทงรถเดนทางเชอมโยงกนไดเดกมการศกษาเรองระบบกลไกการท�างานทถกตองคอจดทใหลอหลงขบเคลอนไมได ใหตามลอสวนหนาอยางเดยว เพอลดความยงยากของระบบกลไก และเหมาะสมกบการท�างาน ถาหากจะมการคดตอยอดเพมเตมในสงประดษฐน กแนะน�าวาสามารถเตมกลไกอนๆเชนมระบบหลบหลกสงกดขวางไดเปนตน

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

โดยทวไปแลว เราเคยเหนจกรยานพบไดทเจาของสามารถหวไปไหนมาไหนไดสะดวกและทตางประเทศจะมMicroScooterLuggageทเปนลกผสมระหวางกระเปาเดนทางแบบลากและสกตเตอรส�าหรบน�าไปใชเวลาเดนทางทตองเดนไกลในอาคารสนามบนใหญๆนบวาครงนเจาของผลงานไดน�าเสนอไอเดยทพฒนาขนจากนนไปอกขน คอกระเปาเดนทางผสมกบมอเตอรไซคอวกาศ นบเปนการตอยอดสงประดษฐทมอยแลวใหดยงขนไปอก ในอนาคตอนใกลเราอาจไดเหนนกเดนทางลากกระเปาเดนทางออกจากสนามบนแลวกเปลยนกระเปาเดนทางเปนมอเตอรไซคอวกาศพงตรงไปชอปปงตอไดเลยกเปนได

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

เปนผลงานทคดจากเรองใกลตวเปนปญหาทตวเองและเพอนๆอาจจะเคยประสบความเดอดรอนหรอก�าลงเดอดรอนอยมการพจารณาถงกลไกทเคยเหนในชวตประจ�าวนเชนการลอยงการลอหนใหตดกบดกเดกจงน�าหลกการลอใหตดกบดกนมาประยกตเปนหลกการท�างานของสงประดษฐของตนเอง ซงกเปนอกวธการหนงทลองน�าไปปรบใชกนไดคดจากปญหาคดจากสงทเหนรอบตวซงเปนการฝกใชการสงเกตทดดวย

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

หากเปรยบเปนสนคาผลงานชนนกคงเปนสนคาOTOPทมมมมองชนะเลศในขณะทงานของเดกคนอนมงไปยงดานทท�าเพอสงแวดลอมและเพอแกไขปญหาใหญๆทหางไกลชวตประจ�าวนหรอไมกเปนนวตกรรมกโลกแตผลงานชนนกลบเปนเรองใกลตวชนดทจะมองเหนไดตองใชการมองผานกระจกเงาเลยทเดยว ความคดเรยบงายทมาจากหวหาเหาสมยโบราณน�ามาผนวกเขากบกลไกท�าหนาทในการหาเหาโดยอตโนมตดวยการใชเลอดหลอกเปนตวลอชวนใหนกถงกบดกหนทใชเนยแขงเปนตวลออยางไรกตามถงแมทมาของไอเดยจะไมซบซอนนกแตกนบวาตอบความตองการผบรโภคและโดดเดนพอสมควร

กองพนธ อปถมภรงพงศ

Creative Idea

แนวคดผลงาน : เครองหาเหาอตโนมตใสปบหาเหาไดปบเลยทนทและยงชวยดดขนตามทตางๆของรางกายไดอกดวย

เจาของความคด : ด.ญ. ธนพร เสารภาษชนป.3โรงเรยนอนบาลล�าพนจ.ล�าพน*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท1-3จากการประกวดปท7

ผลงาน : กบหาเหา

แนวคดผลงาน : เมอรถทถกน�าทวมเสยหายจงเกดความคดในการประดษฐรถยนตลอยน�าขนมาโดยเมอรถอยบนถนนจะท�างานปกตแตเมออยในน�าลอจะพบเกบและมลอยางออกมาท�าใหรถลอยน�าไดดวย

เจาของความคด : ด.ญ. เกศราภรณ คะชาชนป.6โรงเรยนอนบาลแพรจ.แพร*ผลงานชนะเลศระดบประถมศกษาปท4-6จากการประกวดปท7

ผลงาน : รถยนตลอยน�า

ภาพของรถยนตจ�านวนมากทประสบปญหาตอนน�าทวมทผานมายงคงเปนฝนรายของคนเมอง ผลงานรถยนตลอยน�าชนนจงถอไดวาชนะใจกรรมการและดวยเหตนเอง จะเหนไดวารถยนตและแพยางถกน�ามาผนวกกนทางความคด กลายเปนรถสะเทนน�าสะเทนบกประมาณวาวงไดทงบนถนนและลอยน�าได สงทเจาของผลงานเพมเตมคอการเสรมอปกรณใหรถคนนสามารถเคลอนทเมอลอยน�าไดดวยการใชไมพายพาย จะเหนวานคออกขนของการมองไกลไปในอนาคต หากจะใหดยงขนไปอกกยงสามารถพฒนาตอใหกลายเปนเรอยนตไปเสยเลยจะไดใชขบไปชวยผประสบภยอนๆไดอยางสะดวกยงขนดวย

กองพนธ อปถมภรงพงศ

ผลงานนเปนไอเดยทนาสนใจทเดกมความคดทนกบความคดของคนทอยในแวดวงอตสาหกรรมนในปจจบน ซงเชอวา เดกไมรมากอน เพราะจ�าไดวาหลงจากดเดกน�าเสนอผลงานแลวอก1เดอนตอมากมProductจรงออกมาในทองตลาดสงทอยากแนะน�าเพมเตมส�าหรบผลงานทเกยวกบการลอยในน�าคออยากใหศกษารายละเอยดและพดถงเรอง“ความถวงจ�าเพาะ”เกยวกบน�าหนกของรถกบการจมและเรองจดศนยถวงถามขอมลเหลานประกอบการน�าเสนอผลงานดวยจะนาสนใจมากสวนการออกแบบใหลอจมลงในน�าเพอเปนใบพดชวยขบเคลอนรถไดในความเปนจรงการท�าแบบนจะท�าใหน�าเขาชวงลางของเครองยนตท�าใหเครองพงไดซงถาเดกมการคนหาขอมลเพมมากอนกเชอวาจะออกแบบเรองการใชลอในผลงานนไปเปนแบบอนแทน

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

Creative Idea Comment

76คมอกระตนจนตนาการ

ถอดรหสผลงานจนตนาการจากผลงานในโครงการ 8 ปทผานมา เพอน�าไปสการสรางสรรคผลงานจนตนาการทดเปนไปไดแบบไมใชแคฝนเฟอง!!!!

1.พอแมผปกครองและคณครเปนแรงสนบสนนทส�าคญ ดงนนควรสอนใหเดกรจกการคดแบบกระบวนการHow&Whyใหเปนคอคดไดวาสงประดษฐนท�าไมตอง

มหนาทนน? (Why) แลวคดตอไดวา เราจะท�าใหเกด

หนาทนไดอยางไร? วธการไหน? (How) เปนการกระตนใหเดกฝกคดเปนระบบ และควรท�าแคบอกเลาประสบการณตวเองวาเคยท�าแบบใดเกดผลดหรอไมดอยางไรเทานนไมควรไปครอบง�าหรอปดกนความคดของเดกดวยการชวยคดหรอก�าหนดทศทางของสงประดษฐนนๆใหกบเดก 2.วธการไดมาซงค�าตอบส�าหรบปญหาทเราก�าลงเผชญอยม3วธคอ 2.1. เหตการณทบทวนเหตการณทผานมาซ�าๆและการแกปญหาแบบเดมมผลลพธอยางไร กอาจชวยในการหาค�าตอบเพอแกปญหา 2.2. เหตผล (How&Why) ขบวนการใชเหตผลท�าใหเกดแนวความคดใหมทชวยแกปญหาได

รศ. ดร.ชต เหลาวฒนา

ผอ�านวยการสถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม (FIBO) มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

2.3. จต จตทนง จตทมนคงมสมาธจะน�าไปส ค�าตอบทสรางสรรคได

3. จากผลงานทผานมาพบวาเดกไทยสวนใหญเลอกปนเขาถกลกคอ“เอาปญหาเปนทตงเพอหาทางแกปญหา” ไดอยางถกตองตรงจด ดงนนการตงตนคดจากปญหากเปนหนงในวธการทด

4. เดกไทยสวนใหญสรางผลงานไดดงดดใจ มความสวยงามนาสนใจ

5. ไอเดยทดควรมการคดถงตนทนทจะเกด การฝกใหเดกๆ จนตนาการถงตวเลข หรอมลคาทอาจจะเกดเปนการตอยอดการคดไอเดยแบบหนง ทอาจน�าไปสการคดชนงานทเปนค�าตอบทดกวาการใชหนยนตเปนค�าตอบทกครงไป เชน เปนชนสวนเสรมตางๆ และการคดถงตนทนยงชวยปองกนการคดไอเดยทฝนเฟองเกนจรงไดดวย

77Honda Super Idea

6. สงประดษฐของเดกสวนใหญ จะบอกวา “มนชวยไดแลว มนท�าสงนนสงนได “แตไมมการบอกวามนท�าไดอยางไร?คอเดกบอกสวนท1วา“รปญหา”กบบอกสวนท3“รผลทจะเกด”ไดแตสวนท2คอ“เกดผลแบบนไดอยางไร” เดกบอกไมได “มนกลายเปนสงมหศจรรยทท�าใหเกดขน!!!”เดกๆควรฝกคดขยายความตรงนดวยเพราะนเปนสงส�าคญในการกระตนใหเดกคดตอวามนท�าใหออกมาเปนแบบทตองการไดอยางไรและเปนการท�าใหสงประดษฐทเดกคดใกลเคยงความจรงไดไมใชแคการ“ฝนเฟองเพอฝนหรอเปนสงประดษฐทเหลวไหล”

7. ผลงานของเดกสวนใหญชอบคดแบบMultiFunctionใหเกดขนใน1ผลงานคอสามารถท�าไดหลายๆอยางซงการคดแบบนสงส�าคญคอแตละอยางทท�าไดตอง

เชอมโยงตองสมพนธกนไมใชแปะๆหนาทมาหลายๆอนแตไมเชอมโยงกนเลยกไมใชจะดเสมอไปบางอยางรใหจรงในประเดนเดยวแลวท�าใหสดยอดจะดกวา 8. Allen Newell กลาววา

“Breakthough Ideas Never Come From

Teamwork”

ไอเดยทโดดเดนไมไดมาจากการท�างานเปนทมประโยคนตองการสะทอนใหพอแมผปกครองและคณครเหนวาหลายครงทเดกสนกกบการคดจนตนาการคนเดยวอาจน�าไปสผลงานทไมซ�าแบบใครเนองจากเดกมไดถกไอเดยอนครอบง�าถาพอแมหรอคณครสงเกตเหนควรรบสนบสนนใหเดกไดท�าในสงทเขาคดแลวทานอาจตองอทานวาเหลอเชอจรงๆ

หนอนฟนฟแผนดน

1. รปญหา 2. กระบวนการท�างาน 3. รผลเกดแผนดนไหวแลวมคนบาดเจบและเสยชวต

ชวยแจงเหตแผนดนไหวได ท�าใหผคนปลอดภย

เปนเรองมหศจรรย

????

เดกๆ ตองลองคดวา

กระบวนการท�างานทท�าใหเกดผล

คออะไร?

Imagination MeetsInspiration

78คมอกระตนจนตนาการ

“Imagination is intelligence with an erection.”Victor Hugo

“จนตนำกำรคออจฉรยภำพ ทเกดจำกกำรสรำง”วคเตอร ฮโก

79Honda Super Idea

80คมอกระตนจนตนาการ

81Honda Super Idea

โดย ศ บญเลยง

เรยบเรยง โดย นรศรา ตนตก�าเนดกล

คมอจนตนาการแบบบมเพาะจนตนาการและความคดสรางสรรค

82คมอกระตนจนตนาการ

83Honda Super Idea

หลกการ ’จารยจย

ความคดสรางสรรคคอการไมท�าตามความเคยชน คนทมความคดสรางสรรคกลาแสดงออกบางครงกไมจ�าเปนตองออกมาแสดงเสมอไป อลเบรตไอนสไตนกลาววา‘จนตนาการส�าคญกวาความร’ทเขาพดอยางนเพราะไอนสไตนมความ รมากแตเราอยาเพงเชอทงหมดจนตนาการไมไดส�าคญไปกวาความรเพราะตองมความรประกอบ มนษยจงสามารถสรางสรรคจนตนาการใหเปนจรงได จนตนาการและความรตางมสวนส�าคญ...จนตนาการควรผสมผสานกบความรเปนเหมอนกบ“ขนมชน” (ค�ากลาวนอางองจากบนหลาสนกาลาคร)มจนตนาการระดบหนงนนสรางบางอยางไดแตตองมความร อกระดบหนงดวยตอยอดกนขนไปเรอยๆดงนนการทครใหความรนบเปนสงมคณคาไมเชนนน จนตนาการจะไมสามารถถกน�าไปประดษฐเปนอะไรไดเลยหวงวาหองเรยนของคณครจะเตมไปดวยความร และจนตนาการเชน“ขนมชนทอรอย” จนตนาการอาจไมใชการวาดรปสวยไมสวยวธคดของเดกส�าคญกวาการวาดสวยฉะนนหนาทของครคอ ชวยใหเดกกลาทจะคดสรางสรรคดวยวธการท�าใหเดกๆรสกปลอดภยทจะคดอะไรกไดและชวยสราง บรรยากาศทกระตนจนตนาการ ความคดแรกเกดของเดกๆเหมอน‘หนอกลวย’แตถาเราดแลดๆความคดนนจะพฒนาไปเปน‘เครอกลวย’ ความคดสรางสรรคทถกพฒนาเปนสงประดษฐตกอาคารสงบทเพลงไพเราะฯลฯลวนเกดขนมาจากการ รางความคดบนกระดาษเปลาสงส�าคญจงอยท‘กระดาษ’กบ‘กบาล’ของเรานเอง ความคดสรางสรรคไมไดหมายความวาตอง‘เพมเขาไป’เทานนการ‘ลดทอนออก’กจดวาเปนความคด สรางสรรคอยางหนงตวอยางเชนการคดไตรตรองหลายตลบแลวพบวา“ไมท�าดกวาท�า”จงไมลงมอท�า นนกนบวาเปนการใชความคดสรางสรรคดวยเชนเดยวกน วธสอนทดประกอบดวย2จงกบ3ใจคอจงมอจงใจเราใจชโลมใจและการยวใหนกฝกใหคดตาม ตดดวยการตงค�าถามเพอกระตนใหกระบวนการเรยนรภายในของเดกๆตนตวอยเสมอ สงทครควรท�าบางครงแค“บอก”บางครงตอง“อธบาย”แตวธการทจะท�าใหคณครไดเรยนรไปพรอมกบ เดกเกดประสบการณเชนเดยวกบเดกนนคอ“ลงมอท�า หรอสาธต”ใหเหนเปนแบบอยาง ลองเปลยนเครองหมาย“?”ใหเปนเครองหมายอศจรรย “!” “หา... จรงหรอมนท�าอยางน!” “คดอยางน

กไดดวยหรอ!” ของรางวลทเดกๆอยากไดเมอตอบถกอาจไมใชดนสอปากกายางลบบางทเดกๆกอยากไดพระเครอง เปนของรางวลเพราะการคดอยในกรอบหรอการตกรอบใหความคดยอมไมกอเกดจนตนาการแลวนอาจ เปนความลบทคณครอาจยงไมรวาจรงๆแลวเมอใหเดกๆลองเลอกระหวาง อปกรณเครองเขยนกบพระเครองเดกสวนใหญเขาเลอกพระเครอง!!!

84คมอกระตนจนตนาการ

นอกจากกระดานด�ากระดานไวทบอรดปากกาเมจกกระดาษดนสอสลองมองหาอปกรณเสรมเพอสรางสสนกระตนบรรยากาศใหเออตอการกอเกดจนตนาการดวยการหยบจบสงตางๆใกลตวมาเปนสอการสอนไมวาจะเปนแผนซดเกาเทปคาสเซทหมดอายรโมตทวหรอของทไมนาจะเกยวของเชนอางน�ามนตกระบอกเซยมซแมกระทงผลสมโอลวนน�ามาประยกตเปนสอการสอนไดการน�าของสงหนงทมหนาทอยางหนงมาใชอกหนาทหนงแบบขามสายพนธจะกอใหเกดจนตนาการและความสนกสนานขนทนท

คดใหมกบสอประกอบการสอน

“อปกรณส�ำคญ”

(1) สอทหาไดจากสงใกลตวแบบปจจบนทนดวนตองเปนสอทหาไดงายและใชแทนความหมายหรอสงทตองการสอไดดยกตวอยางเชนพระพทธเจาไมไดตระเตรยมใบไมมากอนพระองคทรงหยบใบไมขนมาหนงก�ามอเพอยกเปรยบวาพระธรรมนนมมากมายเปรยบไดทงปาหากสงทพระพทธเจาทรงหยบขนมาสอนสงนนแคสวนหนงเทานนถาจะเปรยบกคงเปนเพยงใบไมก�ามอเดยวเปนตน (2) สอทเตรยมมาอยางดเมอคณครตองการสอการสอนเปน‘ลกโลก’ถาลองเปลยนลกโลกพลาสตกส�าเรจรปเปน‘ผลสมโอ’ทผาไดใหเหนเปลอกเหนเนอเหนน�าเหนแกนผลผวเปลอกทไมเรยบความเขยวของสเปลอกการสอนเรองโลกทมทงเปลอกโลกมแกนโลกมแผนดนแผนน�าสอทเปนผลสมโอจงมความเหมอนโลกจรงๆและนาสนใจกวาลกโลกพลาสตกเปนไหนๆหลงจากสอนเสรจแถมผาแบงแจกใหเดกๆรบประทานไดอกดวยหรอการทคณครหยบรองเทาหรอกลวยหอมมาสมมตแทนโทรศพทสภาพหองเรยนจากเงยบๆกเปลยนเปนเสยงหวเราะทนใด

เมอน�าสงตางๆรอบตวมาประยกตใชเปนสอประกอบการสอนบอยๆคณครจะเรยนรวาสงไหนควรน�าเปนสอสอนเรองอะไรอยางไรกตามการเลอกหาสอประกอบการสอนควรค�านงถงความสอดคลองของเรองราวทตองการน�าเสนอเปนส�าคญ

สวนอปกรณอนๆอาทจอรบเครองฉายแผนทบเครองฉายโปรเจคเตอรในบางโรงเรยนทสามารถจดหาไดสมควรอยางยงทจะมไวประกอบการท�ากจกรรมเพราะ‘ภาพ’‘แสง’เรยกรองความสนใจจากเดกๆไดดกวา‘เสยง’แสงและภาพสามารถรวมจดสนใจของเดกๆใหเปนหนงเดยวไดอยางนาอศจรรยอกทงยงท�าใหผลงานทเพงท�าไปปรากฏขนทนทท�าใหผเรยนรสกวาสงทเขาคดเขยนขนนนส�าคญและเปนทยอมรบอยางไรกตามในบางโรงเรยนทไมสามารถจดหาอปกรณอเลกทรอนกสเหลานไดลองใชการเขยนลงบนกระดาษแผนใหญแลวตดเขากบก�าแพงทกดานทวบรเวณในระดบสายตาททกคนมองเหนทวกนเพอสรางการอยในบรรยากาศของการท�ากจกรรมรวมกน

สอประกอบการสอนแบงเปน 2 ประเภท

85Honda Super Idea

“คณครตองเชอกอนวา ‘เดกทกคนมจนตนาการอยแลว

และ สอนอยางไรไมท�าลายจนตนาการ’

เราตองเรมตนดวยการสรางหองเรยนทมบรรยากาศ

พรอมสงเสรมจนตนาการของเดกๆ ใหไดปลดปลอย

ลดความเกรงกงวลและพะวงเรองค�าตอบถกตอบผด

เพราะเมอตอบอะไรก ‘ถก’ ‘ไมผด’ เขาจงรสกสนก

และอยากทจะจนตนาการอะไรตอไปอกมากมายไมรจบ”

ศ บญเลยง

86คมอกระตนจนตนาการ

หลกกำรและแนวคด“สรางบรรยากาศท ‘ถก’ หรอ ‘ไมมอะไรผด’ เพอลดความเกรงกลวกงวลในการหาค�าตอบทถกตองเพอเตรยมความพรอมของหองเรยนและผเรยนกอนน�าเขาสกจกรรมกระตนจนตนาการและความคดสรางสรรคตอไป”

อปกรณ-กระดาษ|ปากกาเมจกหวใหญ

ขนตอนกจกรรม -คณครวาดภาพอะไรกไดเพอใหไดค�าตอบอะไรกได-ใชภาพทวาดเปนหวขอในการพดคยซกถามหาค�าตอบทเดกๆจนตนาการไปถง

แบบฝก : ถก... ถกตองนะครบ!

87Honda Super Idea

โปรดใชจนตนำกำรสกครหนง สงนคอ...?

ก.

ข.

ค.

คณครลองวาดภาพอนๆ อกมากมายโดยตองไมค�านงถงความเหมอนและความสวยงาม หรอลองเรยกใหเดกๆออกมาวาดเองแลวใชภาพวาดทไดเปนหวขอพดคยแลกเปลยนจนตนาการกบผเรยนอกครงลองตงค�าถามถามตอบจากการพจารณารปบนกระดานวาเดกๆเหนเปนสงใดบางครงคณครกตองท�าหนาทเปนนกแสดงดวย ทนททเดกตอบอะไรมากตาม คณครตองหนไปรบฟงค�าตอบ แลวท�าทาทางดใจทพวกเขาตอบถก

“เตา” “ใชเลย!”

“พายทอรนาโด” “ถกตอง!”

“กหลาบ” “รไดยงไง!”

“ยานอวกาศ” “เธอนแจวจรงๆ!”

88คมอกระตนจนตนาการ

เดกจะเหนเปนเตาเปนพายทอรนาโดเปนกหลาบเปนยานอวกาศทงหมดคอความคดจนตนาการของเดกเองถาเขาเหนเปนอะไร มนกเปนสงนนนนแหละ คณครควรระลกไวเสมอวา ‘ทกค�าตอบทเกด

จากจนตนาการของเขา ถกทกขอ!’กจกรรมนจงไมมค�าตอบใดทผดเลยเพราะทกค�าตอบทเกดจากการเทยบเคยงสงทเหนกบประสบการณของเดกตองถกหมด!!!

เมอไรกตามถาเขาตอบบางสงแลวคณครตดสนวา ‘ไมใช’ ‘ผด’ เทานนแหละ จนตนาการของเขากจะแลนกลบไปอยหลบลกๆ ของซอกสมอง และไมยอมใหจนตนาการของเขาไดออกมาโลดแลนอกเลยสวนการยกมอแยงกนตอบกเชนกนยอมอนญาตใหเกดขนไดเราตองชดเจนเสยกอนวากจกรรมนก�าลงฝกเดกๆ ในมมของจนตนาการ ไมไดฝกวนย ฉะนนยงแยงกนตอบเยอะนนเปนสญญาณวา ตอมจนตนาการของเดกๆเรมท�างานแลวและท�างานไดดเสยดวย

สงทคณครตองค�านงเมอเขามาส ห องเรยนทก�าลงบมฝกเรองจนตนาการและความคดสรางสรรคกคอตองเชอมนในพลงของจนตนาการของเดกเสยกอนเชอวาทกคนมจนตนาการอยแลวจงไมมความจ�าเปนใดๆทจะไปตดสนถกผดกบจนตนาการของพวกเขาตองทลายบรรยากาศของหองเรยนทนาเกรงนากลวและสงเสรมใหเกดบรรยากาศของความกลาแสดงความคดเหน เมอเราเตรยมความพรอมผเรยนใหมความมนใจเพมมากขน กลาหาญทจะตอบอะไรกได อยในหองเรยนทปลอดภยจากการตดสนถกผดความรสกเรมสนกและอยากมสวนรวมกจะตามมาเมอถงจงหวะนคณครตองฉวยโอกาสทจะเพมดกรความเปนหองเรยนหรรษาเตมดวยเสยงหวเราะ ซงคณครสามารถตามดวย“กจกรรมวาดภาพ – ฟงเพลง”เปนล�าดบตอไป

89Honda Super Idea

บนทกจนตนาการ

90คมอกระตนจนตนาการ

หลกกำรและแนวคด“สรางบรรยากาศหองเรยนใหผอนคลายและขบขน เพอเตรยมเดกๆ ใหพรอมทจะเปดเผยความคดและจนตนาการอยางอสระ”

อปกรณ-กระดาษสขาวขนาดA4-ดนสอ-เครองเสยง|เพลงบรรเลง

ขนตอนกจกรรม - ใหเดกๆ จบค แลวสลบกนวาดภาพใบหนาคของตน ดวยกตกา หนง) วาดตอเนอง หามยกดนสอสอง)วาดใหเสรจภายในหนงชวงนกหวด(เวลาสนๆ)-ชวนเดกๆคยและชนชมผลงานทไดจากการท�ากจกรรม-สรปประมวลผลทไดรบจากการท�ากจกรรม

แบบฝก : วาดภาพ - ฟงเพลง

91Honda Super Idea

เรมตนดวยกจกรรมทเรยกเสยงหวเราะไดทนทเมอเสรจสนกจกรรมเชนกจกรรมวาดภาพคอนทวร(ContourDrawing)กจกรรมนไมตองการความเหมอนความสวยงามหรอความประณตมากนกการลงมอวาดใหเสรจในระยะเวลาอนสนกเพอใหเดกๆไมเกรงและลองท�างานชนดทบดเบยวผดไปจากตนแบบโดยก�าหนดกตกาวา เดกๆ จะไมยกดนสอจนกวาจะวาดภาพใบหนานารกจมลมของเพอนเสรจ วาดใหเสรจภายในหนงชวงนกหวด สนสดเสยงเปานกหวดทกคนตองวางดนสอ ภาพวาดทไมพถพถนมากนกกลบสรางความขบขนมากพอทจะเปลยนหองเรยนเงยบๆใหมเสยงหวเราะได

กจกรรมสรางสรรคและสงเสรมใหผเรยนมจนตนาการหนาททส�าคญอยางหนงของคณครคอตองสรางหองเรยนทมบรรยากาศผอนคลายและสนกสนานทเออใหจนตนาการของผเรยนกอเกดอยางรวดเรวและเปนอสระ เพราะความเครงครดและเปนระเบยบมากเกนไป มกเปนอปสรรคขดขวางการเดนทางของจนตนาการ

(ตวอยำงภำพวำดใบหนำโดยไมยกดนสอ)

92คมอกระตนจนตนาการ

กจกรรมวาดภาพใบหนาเพอนสามารถตอเนองดวยกจกรรมการเขยน ดวยการใหเดกๆ เขยนบรรยายลกษณะใบหนาของเพอนทเพงวาดไปถอเปนการน�าทกษะการใชภาษามาสงเสรมความพรอมของผเรยนดวยอกทางหนง แตจงอยาลมวาเดกทกคนไมไดถกฝกการเขยนมา ฉะนนกจกรรมการเขยนทมาเสรมนจงตองไมเลงผลเลศวาเดกๆจะเขยนบรรยายไดดเพราะหากวาเดกๆวาดรปมาดวยความสนกหลดโลกแลวตองมาจบดวยความกลวทจะเขยน การเตรยมความพรอมใหกบผเรยนจะสะดดลงได ซงรปแบบการเขยนคงตองออกแนวข�าๆเขยนสนๆเพยงมงหวงใหเดกๆไดฝกการสงเกตและรสกสนกสนานกบกจกรรมนกเพยงพอแลว เมอสนสดกจกรรมหากมเครองฉายแผนทบทสามารถน�าภาพทไดขนจอกยงสรางความฮาและเรยกเสยงหวเราะจากเดกๆไดเปนอยางด

“เขำมใบหนำเรยวยำว จมกโดงมำก ตำโต สวมแวนกรอบกลมมไฝเมดสด�ำใตตำขวำ ผมเสนใหญดหยำบกระดำง”

93Honda Super Idea

บนทกจนตนาการ

94คมอกระตนจนตนาการ

หลกกำรและแนวคด“เปดรบจนตนาการทเปนจรงแลวบนโลก รบชมผลงานสงประดษฐสดเจงในวงการตางๆ เพอกอเกดแรงบนดาลใจใหมๆในการคดสรางสรรคของตนเองตอไป”

อปกรณ-ภาพสงประดษฐตางๆทนาสนใจประกอบกจกรรม-กระดาษ-ดนสอ|ปากกาเมจก

ขนตอนกจกรรม-ชชวนคยจากภาพสงประดษฐตางๆตงค�าถามปลายเปดเพอใหกระบวนการคดของเดกๆ ถกกระตนอาทท�าไมเขาจงสรางสงประดษฐนขนมา?ถาไมใชลกษณะแบบนมนจะเปนอะไรไดอก? เปนตน-กจกรรมสถานการณสมมตโจทย“หากตองอยกลางสภาวะน�าทวมจงออกแบบสงประดษฐ ทแกปญหาหรออ�านวยความสะดวกในการด�าเนนชวตกลางสภาพทน�าทวมดงกลาว” กลมละ1อยางภายในเวลา20นาทผานกระบวนการกลม(3–5คน)

แบบฝก : โลกกวางจนตนาการ

95Honda Super Idea

สรปประมวลผลทไดรบจำกกำรท�ำกจกรรม

สงประดษฐทเรามใชกนอยในปจจบนลวนเกดจากการคดแกไขปญหาและเพออ�านวยความสะดวกในการใชชวตของมนษยกลาวไดวาปญหาคอทมาของความคดสรางสรรค

(ตวอยำงภำพสงประดษฐทคดขนเพออ�ำนวยควำมสะดวกในชวตประจ�ำวนจำกประเทศญปน)

“ชดเชดพน”

“แวนกรวยหยอดตำ”

96คมอกระตนจนตนาการ

(ตวอยำงภำพสงประดษฐทคดขนเพออ�ำนวยควำมสะดวกในชวตประจ�ำวนจำกประเทศญปน)

การเขาสกจกรรมคณครคดเลอกภาพผลงานหรอสงประดษฐประเภทเดดจดคดไดไงจากประเทศยอดนกคดอยางญปน ซงสวนใหญถกคดคนมาเพออ�านวยความสะดวกในชวตประจ�าวน อาท หยอดตาอยางไรไมใหหกเลอะเทอะจงเกดเปน“แวนกรวยหยอดตา”เมอตองรบประทานบะหมรอนๆเกดเปนนวตกรรม“ตะเกยบตดพดลม”ซงท�าใหเรากนบะหมทอนก�าลงดการออกแบบ“ชดเชดพน”เพอใหการคลานไปมาทวบานของเดกเลกดมประโยชนมากขน หรอหากคณแมไมอยบานไมสามารถใหนมลกไดคณพอกสามารถใหนมเสมอนคณแมเมอเรามสงประดษฐทเรยกวา“เตานมของคณพอ”

“ตะเกยบตดพดลม”

“เตำนมของคณพอ”

97Honda Super Idea

ระหวางทชวนดและพดคยแลกเปลยนความคดความเหนจากตวอยางสงประดษฐจากการคดพลกแพลงกลายเปนสงประดษฐสดเจง ขอควรระวงส�าหรบเดกทมจนตนาการไมมากนก มกจะใชวธการ‘ลอก’ ไอเดยดๆ เหลานนทนท ดงนนคณครตองรบขดขวางการลอก โนมน�าเดกๆ ใหอยในโครงสรางการเรยนรทเกดจาก‘ด’น�าไปสการ‘สรางใหม’ในแบบฉบบเฉพาะตนจนตนาการมอยแลวในเดกทกคนมากนอยไมเทากนหากเราใชเครองมอทผดกบเดกทผดแทนทจนตนาการจะเพมขนกอาจลดนอยถอยลงกเปนได

หลงจากเปดโลกกวางจนตนาการตอเนองดวยกจกรรมสถานการณสมมตโดยใหโจทยวา “หาก

ตองอยกลางสภาวะน�าทวม จงออกแบบสงประดษฐทแกปญหา หรออ�านวยความสะดวกในการด�าเนน

ชวตกลางสภาพทน�าทวมดงกลาว”โดยสามารถเปลยนแปลงโจทยไดหลากหลายในครงตอๆไปแบงกลมยอยใหแตละกลมไดระดมสมองออกแบบสงประดษฐภายในเวลา20นาท ใชกลวธของกระบวนการกลมเขาไปชวยเดกๆพฒนาความคดสรางสรรคจากนนใหแตละกลมน�าเสนอสงประดษฐทคดขนสกนปดทายกจกรรมดวยการประมวลสงทเดกๆไดรบจากกจกรรม

จากกจกรรมนสามารถน�าไปสกจกรรม“โรงรบจ�าน�าจนตนาการ” ไดอกดวย

บนทกจนตนาการ

98คมอกระตนจนตนาการ

หลกกำรและแนวคด“น�ากระบวนการของเกมมาท�าใหจนตนาการทเดกๆคดสรางสรรคขนมคณคาและมลคาเปนการเรยนรผานบทบาทสมมตในทาทของเกม”

อปกรณ-น�าภาพผลงานการสรางสรรคจากกจกรรม“โลกกวางจนตนาการ”มาใชเลนในเกม “โรงรบจ�าน�าจนตนาการ” -ตรายางปมรปดาว|หมกประทบ-ของรางวลเชนเครองเขยน|หนงสอ|พระเครองฯลฯ-เครองแตงกายเถาแก(ถาม)

ขนตอนกำรท�ำกจกรรม -คณครตองมจ�านวนมากกวา1คนสวมบทบาทเปน‘เถาแก’คอยรบจ�าน�าจนตนาการ-กจกรรม“จ�าน�าจนตนาการ”น�า‘จนตนาการ’ไปจ�าน�าแลกเปลยนเปน‘ดาว’แลวน�าจ�านวน ดาวทไดไปแลกของรางวล-รวบรวม‘จนตนาการ’ทไดจากการรบจ�าน�าขนบอรดหรอฉายบนแผนทบ เพอแลกเปลยนเรยนรรวมกน-สรปประมวลผลทไดรบจากการท�ากจกรรม

แบบฝก : โรงรบจ�าน�าจนตนาการ

99Honda Super Idea

‘โรงรบจ�าน�าจนตนาการ’ คอโรงรบจ�าน�าจนตนาการทถกแปรรปไปเปนสงประดษฐ หรอนวตกรรมใหมๆทค�านงถงผอนมประโยชนตอผคนในระดบเลกหรอรบใชมนษยชาตในระดบใหญ

เมอไดผลงานทเกดจากจนตนาการแลวเดกๆน�าเสนอจนตนาการกบเถาแกแตละโรงขณะเดยวกนเถาแกกมสทธพจารณาจะรบหรอไมรบจ�าน�าจนตนาการนนๆไว ซงเถาแกแตละโรงกมมาตรฐานทไมจ�าเปนตองเหมอนกน เชน โรงนดมากแตใหดาวเยอะ อกโรงรบจ�าน�างายๆ แตใหดาวเดยว หรออกโรงถามซกไซหลายค�าถามถงจะรบจ�าน�า ในทางกลบกนเดกทเปนเจาของจนตนาการกมสทธเลอกวาจะจ�าน�ากบเถาแกโรงไหน เพราะอะไร และยงสามารถน�าผลงานทเกดจากจนตนาการไมจ�ากดจ�านวนไปน�าเสนอกบเถาแกหลายๆโรง

‘จนตนำกำร’ ไมไดหมำยถงเฉพำะสงประดษฐ

100คมอกระตนจนตนาการ

ความสนกสนานทเกดขน1)เจาของจนตนาการและเถาแกแตละโรงตางมสทธเลอกซงกนและกน2)คนทคดจนตนาการไดเยอะไมจ�าเปนตองไดราคาดเสมอไป3)คนทคดจนตนาการไดนอยแตจนตนาการนนเจงมากกเปนไปไดทจะไดมลคาทสงไดดาวเยอะเปนตนกจกรรมนเดกๆจงรสกสนกสนานกบบทบาทสมมตในทาทแบบเกมโดยคณครตองท�าความเขาใจกนกอนวา ‘โรงรบจ�าน�าจนตนาการ’เปนเกมในมมของเกมเราจงใหของรางวลไดแตนนไมไดหมายความวาจนตนาการถกตมลคาและตอบแทนดวยของรางวลเพยงแตสรางกระบวนการของเกมมาเพอใหเดกๆรสกสนกสนานมแรงขบเคลอนวาท�าไมเขาตองจนตนาการมากมายท�าไมเขาตองท�าใหจนตนาการของเขามประโยชนตอผอนท�าไมเขาตองตอบค�าถามใหชดเจนในสงทคดและเพอใหเหนปลายทางวาจนตนาการทคดขนน�าไปสอะไรไดบาง ในรปแบบของเกมจงแปรผนสรางกฎกตกาไดไมจ�ากดอาทการสะสมดาวเพอน�ามาแลกของรางวลไมวาจะเปนเครองเขยนหนงสออานนอกเวลาหรอกระทงพระเครอง!

เมอสนสดเกมเถาแกแตละโรงน�า‘จนตนาการ’ทไดรบจ�าน�ามาน�าเสนอเพอใหเดกๆทงหมดไดเหนผลผลตจากความคดและจนตนาการของทกคนพรอมกน คณครลองประมวลวาจนตนาการสวนใหญเปนไปเพอใคร?รบใชอะไร?แลกเปลยนเรยนรกอนปดทายกจกรรมดวยการประมวลผลสงทเดกๆเรยนรจากการท�ากจกรรมน

บนทกจนตนาการ

101Honda Super Idea

บนทกจนตนาการ

102คมอกระตนจนตนาการ

หลกกำรและแนวคด“เรยนรจากความผดพลาดและความไมสมบรณชวนคดตอเปนค�าถามปลายเปดจากสงทไมสมบรณทเราพบเจอในชวตประจ�าวนเชนปายตางๆทเขยนผดหรอเขยนไมครบเพอน�า‘ผด’มาใหเรยนรและจดจ�าสงท ‘ถก’บมฝกใหเปนคนชางคดชางสงเกตไมละเลยรายละเอยดเลกๆนอยๆอนเปนคณลกษณะส�าคญของนกสรางสรรค”

อปกรณ-ปายค�า|ภาพประกอบกจกรรมตวอยาง(ก)(ข)(ค)

ขนตอนกจกรรม -คดวเคราะหถามตอบจากภาพประกอบกจกรรม-สรปประมวลผลทไดรบจากการท�ากจกรรม

แบบฝก : สวนทหายไป

103Honda Super Idea

หากคณครมดวงตาทละเอยดออนเพยงพอบางทคณครอาจพบเจอมขตลกทจะใชเปนสอประกอบการสอนบนประกาศตางๆ ระหวางเสนทางมาโรงเรยน หรอพบเจอในหองน�า ในโรงอาหาร หรอแมแตประโยคทเดกๆเขยนผดในสมดจดงานหรอรอยขดเขยนบนโตะนกเรยนเปนตนลองเลอกและถายภาพหรอจดใสสมดโนต เพอน�าสอทมอยรอบตวมาใชเปนสอในการสรางกระบวนการเรยนร เปนวธการหาสอประกอบกจกรรมโดยไมตองลงทนอะไรมากนก

ระหวางท�ากจกรรมคณครลองชชวนใหเดกๆคดวเคราะหแลวตงเปนค�าถามประเภทปลายเปด(Open-endedQuestions)เพอใหเดกๆตอบค�าถามอยางเชอมโยงและเปนอสระเปดโอกาสใหพวก เขาอธบาย และเรยนรจากขอผดพลาดและความไมสมบรณนนๆ จากตวอยางท ‘ผด’ เพอเรยนรในสงท‘ถก’เชนเดยวกบการสอนเรองความดบางครงไมจ�าเปนตองสอนวาอะไรคอ‘ความด’หากเปนการสอนเรอง ‘ความชว’เพอน�าไปสรปลกษณของความดยกตวอยางเรอง ‘กองขาวนอยฆาแม’นทานเรองน ไมไดสอนใหลกฆาแมแตสอนวาความโกรธนากลวลกตองไมฆาแมดงนนจงผกเรองใหลกฆาแมเชนเดยวกนกบการสอนการใชภาษาทถกตองกตองน�าสงทผดมาสอน

ค�าวา‘ควาย’กบ‘ร’สองความหมายมารวมกนแลวกลายเปนสงทดถานกภาษาศาสตรวเคราะหอาจจะบอกวาไมใช เพราะค�าวา ‘คร’นนไมใชการมารวมกนของค�าวา ‘ควาย’กบ ‘ร’แตมรากศพทมาจากค�าบาลวา‘คร’ทแปลวา‘หนก’ภาระหนาทของคนเปนครทหนกถาเราไมตดกบการบญญตความหมายเรากสามารถลอเลนกบถอยค�าทพบเหนได

ตวอยำง (ก)

ศนยพฒนำคณภำพ...รและบคลำกรทำงกำร

104คมอกระตนจนตนาการ

ลองตงค�าถามวา ‘อะไร’ ทหายไป? เพอสขอนามยทด ผลตภณฑของดประจ�าต�าบลจงตองผานการนงพาสเจอรไรซกอนใชหรอไม?

ตวอยำง (ข)

ตวอยำง (ค)

ปายนตงใจสอสารวา‘เชยรบอลไมเสยง’หรอ‘เชยรบอลไมเสยง’

บมฝกใหเดกๆ เปนคนชางคดชางสงเกตและใสใจกบรายละเอยดทกสงรอบตวมากกวาเดม เรยนรทจะสงสยและตงค�าถามซงเปนปจจยส�าคญทชวยใหกระบวนการคดสรางสรรคถกพฒนา

หนงต�ำบล...นงผลตภณฑ

เชยรบอลไมเสยง หลกเลยงกำรพนน

105Honda Super Idea

บนทกจนตนาการ

106คมอกระตนจนตนาการ

หลกกำรและแนวคด“เอาสงทเดกๆ เลนจนคนชนมาเปลยนใหม เพอท�าหนาทใหม และใชในการพดคยแลกเปลยนความคดเหน”

อปกรณ-ภาพ“แบบทดสอบเขาโรงเรยนสาธตฯ”รปและบตรค�าประกอบกจกรรมตวอยาง(ก)(ข)

ขนตอนกจกรรม-ถามตอบจากภาพประกอบกจกรรม-สรปประมวลผลทไดรบจากการท�ากจกรรม

แบบฝก : ความนาจะเปนไมจ�าเปนตองมค�าตอบเดยว

107Honda Super Idea

ขอใดคอสงทหายไปจากราวตากผา?ตอบพรอมเหตผลก.เสอเพราะ...ข.กางเกงเพราะ...ค.ถงเทาเพราะ...ง.รองเทาเพราะ...

ตวอยำง (ก)

การตอบค�าถามประเภท“อะไรเอย ....?”หลายครงทเดกๆตอบถกเพราะความจ�าดคอฟงค�าถามและค�าตอบมาแลวเชนอะไรใหญทสดในโลก?ค�าตอบคอปลาวาฬ/อะไรใหญกวาปลาวาฬ? ค�าตอบคอปลาวาฬชบแปงทอด หากคณครฟงแลวตดสนวา เดกคนนนมจนตนาการ จงเปนสงทไมถกตองนก เพราะค�าตอบไดมาจากการจ�า ดงนคณครตองแยกใหออกระหวาง‘จนตนาการ’กบ‘ความจ�าด’แตการเลนทาย“อะไรเอย?”กมขอดคอสอนทางออมใหคดนอกกรอบหรอเหนวายงมหนทางหาค�าตอบทแตกตางไปจากตรรกะปกต

ก

คง

ข

108คมอกระตนจนตนาการ

ครงหนงของ8คอเทาไหร?ก.4ข.0ค.3

จากแบบทดสอบเขาโรงเรยนสาธตฯในตวอยาง(ก)แทนทจะเอาเปนแบบทดสอบวดระดบไอควคณครสามารถน�ามาใชเปนสอในการพดคยแลกเปลยนอาทเชนค�าตอบสวนใหญคอ“ถงเทาหายไป เพราะ

ดจากการเรยงล�าดบ” หรออาจมเดกบางคนเลอกทจะตอบวา “กางเกงหายไป เพราะมเสอตากอยแลว

3 ตว แตกางเกงม 2 ตว”น�ามาซงประเดนใหคณครควรชวนเดกคดตอวา

“จ�าเปนไหมทตองมจ�านวนเสอทพอดกบจ�านวนกางเกง เพราะในชวตจรงเราอาจมเสอนกเรยน3ตวขณะทมกางเกงเพยง2ตวกเปนไปไดใชไหม?”หรอ

“เราตองไปถามคนทหยบสงของไปจากราวตากผาวาเขาหยบอะไรไป เพราะสงนนอาจเปนกางเกงในกได”

คณครจงมหนาทกระตนค�าถามปลายเปดเพอใหเกดกระบวนการคดวเคราะหท�างานสงเสรมใหผเรยนไมลดละทจะหาค�าตอบดวยเหตผลของเขาเอง แมกระทงตองบอกเดกๆ วา เดกๆ มสทธทจะตอบผดบางกได

ตวอยำง (ข)

109Honda Super Idea

อกตวอยางทคณครสามารถน�ามาตอเนองจากกจกรรมขางตนได

หากเดกๆมทกษะการใชภาษาอยางมจนตนาการ คณครอาจไดรบค�าตอบมากมายเชนปรบปรง |ช�ารด|ปวย|ไมสบายเปนตน

ค�าถามประเภทนเดกสวนใหญมกกลวและพะวงกบการหาค�าตอบทถกตองทสดเพยงหนงเดยวในความเปนจรงแลวไมมค�าตอบทถกทสดมแตจะใหค�าตอบไหนถกดวยอะไรคอเหตผลทมาสนบสนนตางหาก!

จงเปลยนประโยคจำก ‘หองน�ำเสย’ เปนประโยคอนทมควำมหมำยเดยวกน

หองน�ำเสย

110คมอกระตนจนตนาการ

หลกกำรและแนวคด“การระดมสมอง(BrainStorming)เปนอกหนงกระบวนการทท�าใหความคดสรางสรรคและจนตนาการพรงพรออกมาไดดทสด”

อปกรณ-กระดาษแผนใหญ-ปากกาเมจกหลายส(เนนหวใหญ)

ขนตอนกำรท�ำกจกรรม-กจกรรมระดมสมองตามโจทยทก�าหนดไวเชน‘เปลยนงานวนเดก’ ‘เปลยนสนามเดกเลนใหม’

‘เปลยนโรงเรยนใหม’เปนตน

แบบฝก : พายความคด

111Honda Super Idea

การระดมสมอง(BrainStorming)เปนการใหอสระทางความคดแสนบรรเจดของเดกๆไดเบงบานสามารถน�าเสนอความคดแปลกใหมซงความคดแปลกแตกตางนแหละจะน�าไปสความคดรเรมไดบมฝกการคดมาก(เชงปรมาณ)คดไว(เชงความเรว)โดยก�าหนดกตการวมกนวาหามปฏเสธความคดเหนของคนอน และไมวพากษวจารณ หรอตดสนถกผดกบความคดใดๆ ของใครเลย เมอรสกไมชอบความเหนของเพอนสงทตองท�าคอเสนอความคดทดกวาและจงจ�าไวเสมอวาการคดเลนๆนนสามารถท�าได เพราะความคดเลนๆ นนอาจน�าไปสการพฒนาเปนความคดจรงจง ความคดทจรงจงเกนไปกอาจถกปรบใหมทาททเลนๆมากขน ฉะนนทกความคดเหนตองมพนทในกลม ในขณะเดยวกนคณครตองสรางบรรยากาศเปดกวางยอมรบและกลนกรองเพอใหไดความคดสรางสรรคทมความเปนไปไดทเปนของทกคน

กระบวนการกลมทผานวธแบบระดมสมองบนกระดาษหรอกระดาน เปนอกวธทดกวาการยกมอตอบซงเมอผเรยนตอบแลวความคดดๆจะหายวบไปในอากาศในทางกลบกนหากเมอไรกตามทเดกๆไดปากกากระดาษกบกระดานความคดมากมายและแตกตางกจะพรงพรออกมารองรอยของความคดทกความคดไดรบการบนทกเปนลายลกษณอกษร

การเลอกใชอปกรณกระดาษกบปากกาเมจกควรใหเลอกใชกระดาษแผนใหญปากกาหวใหญหลากสเพราะความคดทยงใหญมกจะแสดงออกมากบตวหนงสอขนาดใหญเหนชดเจน เขยนตวเลกๆ อานไมออกเหนไมชดเจนมแนวโนมวาความคดทไดนนจะเลกลงตามไปดวย

ยงไปกวานนการระดมความคดตองไมถกตกรอบดวยล�าดบตวเลข 1 2 3 4 หรอการคดเปนขอๆลองใหผเรยนไดทดความคดอยางอสระกระจดกระจายลากเสนระโยงระยางเชนเดยวกบการสรางแผนทการแตกตวของความคด(Mind-map)หรอบางคนถนดคดเปนภาพกยอมไดเพราะการวาดเปนภาพแทนตวหนงสอนนจะยงท�าใหเดกเกดจนตนาการท2ท3ท4กวางไกลขนเปนล�าดบ

สรปประมวลผลทไดรบจำกกำรท�ำกจกรรม

112คมอกระตนจนตนาการ

เชนการเขยนวา“ตดโปสเตอรทเสาไฟฟา”กบการวาดเปนภาพ

การเขยนเปนตวหนงสอเฉยๆนน จนตนาการจะไมเกดเทากบการเหนเปนภาพทนททเหนภาพวาดตดโปสเตอรทเสาไฟฟาเดกๆอาจจนตนาการตอไปวาแลวตดทไหนไดอกตดบนหลงควายไดไหม?ตดทจกรยานแลวปนไปไดไหม?หรอตดบนตวเราเองไดไหม?ผลของการแตกหนอจนตนาการคอพนทเดมของการโฆษณาประชาสมพนธทเคยตดอยบนบอรดหรอก�าแพงกไดถกขยายสพนทใหมๆเปนการประชาสมพนธทมชวตชวาและสรางสรรคมากกวาเดม ล�าดบตอไปคณครสรางโจทยเพอเปนเงอนไขของการคดสรางสรรคและบมฝกการคดนอกกรอบในทนลองหยบยก‘การเปลยน’เปนเงอนไขเชนออกแบบงานวนเดกทเคยจดขนมากอนซงปกตงานวนเดกเกดจากการจดการของผใหญดวยวธคดของผใหญ คราวนลองใหเปนงานวนเดกของเดกเพอเดกดบางแนนอนวากจกรรมทถกออกแบบแปลกแตกตางกวาทเคยจดมาแนๆ

113Honda Super Idea

แตงแฟนซ/สอยดาว/เตน/กนวบาก/เขยนภาพลอคร/ครตกน�า/ปาเปาคร/บทบาท/ผลดกนสอน/ละครคร/ใหครท�าการบานฯลฯ

กระบวนการกลมเพอระดมสมองเชนนจะชวยใหความคดสรางสรรคของเดกๆ มการรบสงและเพมพลงความคดระหวางกนชวยใหกระบวนการคดเชงสรางสรรคไดรบการพฒนาอยางกาวกระโดดโอกาสนใหพวกเขาไดแสดงความคดสรางสรรคอยางเตมทในชวงเวลาทผเรยนระดมสมองและน�าเสนอคณครตองมหนาทชวยกลนกรองความคดนนๆ ซงความคดสรางสรรคทถกคดกรองแลวจะกลายเปนแผนทการท�างานทเดกๆทสามารถน�าไปตอยอดเปนกจกรรมอยางเปนรปธรรมเปนการน�าจนตนาการบนหนากระดาษมาตอยอดดวยการลงมอปฏบตในโลกของความจรง

(ตวอยำง Mind-map มทงเขยนเปนตวหนงสอ

และรปวำดระโยงระยำง จำกขอมล ‘งำนวนเดก’ ดำนลำง)

ตวอยำง : ระดมสมองออกแบบ ‘งำนวนเดก’

114คมอกระตนจนตนาการ

115Honda Super Idea

รศ. ดร.บงอร เสรรตน

รองอธการบด มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ทปรกษาพเศษและผเชยวชาญดานการสอน

บทความปดทายการใชแบบฝกหด

วำดวยคมอ

(กอนทจะกลาวถงแบบฝกหดขอกลาวถงสาระทน�าเสนอในคมอเพอเชอมโยงความคดสกเลกนอย)คมอกระตนจนตนาการฉบบนน�าเสนอสาระ3ลกษณะดงน 1) สาระเชงวชาการ เกยวกบความคดสรางสรรคในแงการเกดลกษณะสงทเกดเทคนควธการในการกระตนใหเกด และบทบาทผเกยวของในการพฒนาใหเกดความคดสรางสรรค

2) สาระทเปนตวอยางผลงานเดกๆ ซงแสดง ผลตภณฑทเกดจากการคดทมการวเคราะหแงมมความคดทมากมายแตกตางสะทอนผานสวนประกอบผลตภณฑและหนาทของผลตภณฑ (ผลตภณฑทเสนอนแสดงรปธรรมของสงทเรยกวาความคดละเอยดลออความคดยดหยนและความคดรเรม ใหผอานเกดความเขาใจลกษณะของความคดตางๆไดมากขน)ส�าหรบลกษณะ/ความเหมอน/ความตางของผลตภณฑมจดทนาสนใจดงน

- ผลตภณฑ ทงหมดเกดขนจากการสงเกต และหยบจบสถานการณเรองราวปญหารอบตวมาใครครวญคดหาวธการใหมๆ ถาพจารณาลกษณะปญหากพบวา บางกเปนปญหาเลกๆของผคนไมกคนสงผลกระทบไมมากบางกเปนปญหาใหญของสงคมชมชนบางกเปนปญหาทกระทบกบตนเองบางกเปนปญหาทไมเกยวของไมสงผลกระทบตอตนเองเลยแตเดกๆกใสใจทจะคดแกปญหาซงแสดงถงความเอออารและความมจตใจทด

- มความแตกตางกนระหวางผลตภณฑของเดกหญงและเดกชายอยางชดเจน

- มความแตกตางในการกอเกดของผลตภณฑ บางผลตภณฑน�าความคดเดมมาตอยอดใหมบางผลตภณฑน�าความคดหลายความคดมาผสมผสาน บางผลตภณฑมการปรบมมมอง/เปลยนหนาทเดมจนเกดเปนมมมอง/หนาทใหม

116คมอกระตนจนตนาการ

3)สาระทเปนสอ/กจกรรมเทคนควธการทครและผเกยวของใชในการกระตน/พฒนาความคดสรางสรรคของเดกๆซงสะทอนบทบาทของคร/พอแมอยางชดเจน ทส�าคญ เปนกจกรรมทสามารถตอยอด ผสาน เตม และเชอมโยงกนหรอเชอมโยงกบความคด/กจกรรมอนๆได

วำดวยเรองแบบฝกหด

สอ/กจกรรมการฝกฝน/กระตนความคดสรางสรรคทเรยกวาแบบฝกหดทน�าเสนอในคมอกระตนจนตนาการฉบบนน�าเสนอแบบฝก7แบบฝกคอแบบฝกถกตองนะครบแบบฝกวาดภาพ–ฟงเพลงแบบฝกโลกกวางจนตนาการแบบฝกโรงรบจ�าน�าจนตนาการแบบฝกสวนทหายไปแบบฝกความนาจะเปนไมนาจะมค�าตอบเดยว และแบบฝกพายความคดเมอพจารณาแบบฝกทงหมดจะพบวามเทคนค/วธการ/หลกการ/เครองมอทใชในแบบฝกเพอกระตนจนตนาการดงน 1. เครองมอส�าคญในการกระตนจนตนาการ คอค�าถามโดยเฉพาะค�าถามปลายเปดทไมไดมค�าตอบเจาะจง 2.การสรางความสนกการจดบรรยากาศทผอนคลายข�าๆการมค�าตอบทผดบางถกบางการท�าอะไรเปนๆ เปนเสมอนการเปดประต เปดความคด เปดสมอง และ

เปดกบาล(ค�านอางองจาก’จารยจย) 3. โจทย คอตวกระตนความคด การตงโจทยททาทายจะท�าใหเกดความสนกทจะคดโจทยทสรางขนใหเกดการคดรวมกนจะท�าใหฝกฝนการรบฟงกนและกน และฝกการหลอมรวมหลายความคดเปนความคดทชดเจนคมชดกระจางขนโจทยทถกปรบเปลยนเงอนไขท�าใหเกดการไมยดตดเกดการมองสถานการณในแงมมอนๆ 4. ขอหาม/สงควรละเวนในการใชแบบฝกในการจดกจกรรมมหลายประการทส�าคญยงคอ 4.1)การท�าใหเกดบรรยากาศทเนนระเบยบกรอบวนยจนความคดตงตว 4.2)การเอยค�าวาผดไมใชไมได(แมเพยงครงเดยวกไมควรท�า) 4.3)การลอกความคดผอน (ตองใหเดกตระหนกวาเปนการกระท�าทไมเหมาะสมอยางรนแรง) 5.เกมค�าชมการแขงขนและของรางวลเปรยบเหมอนตวชวย/น�ามนหลอลนทท�าใหกจกรรมสนกขนคดไดมากขนอสระไมกลวผด

117Honda Super Idea

ส�ำหรบแบบฝกทง 7 แบบนน จะเหนวำสำมำรถ จดเปนกลมได 4 กลมดงน

-กลมแบบฝกทควรใชในเบองตน/ชวงแรกของการฝกเพอการปพนฐานและสรางความสนกตลอดจนความกลาคอ“แบบฝกถกตองนะครบ” (แบบฝกนครตองเลนดวยกบเดกรวมตวเปนหนงเดยวและตองเชอในความคดและค�าตอบของเดกๆอยางจรงใจ)และ“แบบฝกวาดภาพ–ฟงเพลง”(เปนแบบฝกทครตองก�าหนดกตกาใหสรางผลงานภาพวาดทไรความประณตผลงานนสรางเพอใหเกดการกระตกตอมข�าในความบดเบยวยงเมอผสานกบขอความฮาๆอสระกท�าใหเรยกเสยงหวเราะและสรางบรรยากาศไดด)

-กลมทเนนผลตภณฑจากการคดคอ “แบบฝก

โลกกวางจนตนาการ” ทเรมตนจากการใหตวอยางความคดแปลกๆทไดรบการยอมรบกอนสลดตวอยางทงไปเหลอเพยงการคดในสไตล/ลลาของตนเองและ“แบบฝกโรงรบจ�าน�า

จนตนาการ” ทเนนการสรางผลงาน อธบายความ บอกเลาความคดเบองหลงของผลงานและสรางความตระหนกใหเหนวา จ�านวนความคดอาจจะมคานอยกวาความลกซงของความคดทเปนฐานในการผลตผลงาน

- กลมทเนนความคดในมมอนๆ หลายๆ มม/ ฝกหกมมความคดคอ“แบบฝกสวนทหายไป”ทฝกคดมมใหม/มมอนจากความไมชดเจนความไมสมบรณและความผดพลาด ซงชวยใหเดกๆ ตระหนกวา เรองทน�ามาคดนนมหลากหลายไมเพยงเรองราวทดเปนทางการครบถวนสมบรณเทานนและ“แบบฝกความนาจะเปนไมนาจะมค�าตอบเดยว”

เปนแบบฝกทท�าใหเดกๆ ไดเรยนรทจะไมยดตด แตไหลลนไปตามเหตผลและขอมลทใชประกอบในสถานการณใหม

-สวน“แบบฝกพายความคด”เปนแบบฝกทน�าเทคนคในการพฒนาความคดสรางสรรคทนยมใชมานานและไดผลมากโดยน�าเทคนคตางๆเชนแผนภาพความคดการวาดภาพการใหสการเปดกรอบการจดท�าใหเกดรองรอยความคดการใชสองายๆทครมอยแลวเชนปากกาหวใหญหลายสกระดาษแผนโตการเปลยนเงอนไขมาใชในการเตมสสนและกระตนความคดและความกลาใหมากขน

แบบฝกทงหมดทเสนอ คณครอาจจะน�าไปดดแปลง

เตมความคด เสรมขอมล ใชเทคนค ปรบสาระเนอหาเพม/

พลกแพลงโจทย/ค�าถามใหเหมาะสมยงขน และอาจจะใช

แบบฝกหลายๆ แบบผสมผสานกน กเกดผลดไดเชนกน

118คมอกระตนจนตนาการ

บนทกจนตนาการ

1Honda Super Idea