hoá học 10 - nâng cao tác giả: trịnh văn thuyên nguồn gốc: trường thpt yên...

8/13/2019 Hoá học 10 - nâng cao Tác giả: Trịnh Văn Thuyên Nguồn gốc: Trường THPT Yên Định 1, 2008

http://slidepdf.com/reader/full/hoa-hoc-10-nang-cao-tac-gia-trinh-van-thuyen-nguon-goc-truong 1/170

Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y m«n ho¸ häc líp 10 - n©ng cao http://www.ebook.edu.vn

1 TrÞnh V¨n Thuyªn Tr− êng THPT Yªn §Þnh 1

«n tËp ®Çu n¨mTiÕt 1-2 Ngμy 5/9/2007

Môc tiªu

KiÕn thøc träng t©m

+ CÊu t¹o nguyªn tö+ TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña çc kim lo¹i , phi kim

+ TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña çc hîp chÊt v« c¬ ( oxÝt , axÝt , baz¬ , muèi )

II. ChuÈn bÞ

HS : ¤n l¹i çc kiÕn thøc vÒ :

+ CÊu t¹o nguyªn tö

+TÝnh chÊt ho¸ häc cña kim lo¹i, phi kim, oxÝt, axÝt , baz¬, muèi

GV : HÖ thèng c©u hái vμ b μi tËp cñng cè çc kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o nguyªn tö vμ tÝnh chÊt ho¸

häc cña kim lo¹i, phi kim, oxÝt, axÝt , baz¬, muèiIII. Ph− ¬ng ph¸p d¹y häc chñ yÕu Sö dông ph− ¬ng ph¸p ®μm tho¹i nªu vÊn ®Ò (¬rixtic ) kÕthîp víi diÔn gi¶ng IV. Tæ chøc çc ho¹t ®éng d¹y häc

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng 1:

Nguyªn tö ®− îc cÊu t¹o gåm mÊy phÇn ? çch¹t c¬ b¶n cÊu t¹o nªn mçi phÇn ?

«n tËp líp 10

I. CÊu t¹o nguyªn tö

Nguyªn tö ®− îc cÊu t¹o gåm hai phÇn: H¹tnh©n vμ líp vá

H¹t nh©n gåm : Proton vμ N¬tron

Líp vá gåm : Electron

Ho¹t ®éng 2:

Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc chung cña kim lo¹i ?cho VD ?

Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc chung cña phi kim ?cho VD ?

II. TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña kim lo¹i vμ phi kim

1- TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña kim lo¹i

Kim lo¹i + phi kim => Muèi hoÆc oxÝt

Kim lo¹i ®øng tr− íc H + AxÝt => Muèi + H2

Kim lo¹i m¹nh ®Èy kim lo¹i yÕu ra khái ddmuèi

2- TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña phi kim

Phi kim + Kim lo¹i

Phi kim + phi kim

Ho¹t ®éng 3:

Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc chung cña oxÝt axÝt ?cho VD ?

III. TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña oxÝt, axÝt ,baz¬ , muèi

1- TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña oxÝt

a. OxÝt axÝt

WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM

WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON





Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc chung cña oxÝt baz¬ ?

cho VD ?

Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc chung cña axÝt ? choVD ?

Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc chung cña baz¬? choVD ?

Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc chung cña muèi ? choVD ?

III. TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña oxÝt, axÝt ,baz¬ , muèi

1- TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña oxÝt

a. OxÝt axÝt

OxÝt axÝt + H2O => AxÝt

OxÝt axÝt + Baz¬ ( o xÝt baz¬ ) => Muèi +H2O ( Muèi )

b. OxÝt baz¬

OxÝt baz¬ tan + H2O => Baz¬

OxÝt baz¬ tan + AxÝt ( oxÝt axÝt ) => Muèi+H2O ( muèi )

2- TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña axÝt

A xÝt lμm ®æi mμu quú tÝm => §á

A xÝt + O xÝt baz¬ => Muèi + H2OA xÝt + Baz¬ => Muèi + H2O

A xÝt +Kim lo¹i tr− íc H => Muèi + H2

A xÝt + Muèi => Muèi míi + AxÝt míi ( ®ks¶n phÈm cã chÊt kÕt tña chÊt bay h¬i )

3- TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña baz¬

Baz¬ lμm ®æi mÇu chÊt chØ thÞ

Baz¬ + A xÝt ( oxÝt axÝt ) => Muèi + H2O

Baz¬ + d d muèi => Muèi míi + Baz¬ míi( ®k s¶n phÈm cã chÊt kÕt tña hoÆc bay h¬i )

Baz¬ kh«ng tano

t ⎯→ O xÝt + H2O

4- TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña muèi

Muèi + AxÝt => Muèi míi + AxÝt mãi

Muèi + Baz¬ => Muèi míi + baz¬ míi

Muèi + Muèi => 2 muèi M¬i

( ®k lμ s¶n phÈn c¸c ph¶n øng trªn ph¶i cã

chÊt kÕt tña hoÆc chÊt bay h¬i)

Ho¹t ®éng 4 : Cñng cè Cho c¸c chÊt sau : Na2O , dd Ba(OH)2, H2O,

SO3 , Fe , dd H 2SO4 (l) , dd BaCl2 .ChÊt n μocã thÓ ph¶n øng víi nhau ? ViÕt ph− ¬ngtr×nh ph¶n øng ?







Ch−¬ng 1

nguyªn tö

A. Më ®Çu

Môc tiªu cña ch− ¬ng

HS biÕt vµ hiÓu :

– Thμnh phÇn, kÝch th− íc vμ cÊu t¹o cña nguyªn tö.

– §iÖn tÝch h¹t nh©n, proton, n¬tron, hiÖn t− îng phãng x¹, ph¶n øng h¹t nh©n.

– Sè khèi, ®ång vÞ, nguyªn tè hãa häc.

– Obitan nguyªn tö, líp electron, ph©n líp electron, cÊu h×nh electron nguyªn tö cña çcnguyªn tè hãa häc.

– Sù biÕn ®æi tuÇn hoμn cÊu tróc líp electron cña nguyªn tö çc nguyªn tè theo chiÒu t¨ngcña ®iÖn tÝch h¹t nh©n.

– §Æc ®iÓm cña líp electron ngoμi cïng.

HS cã kÜ n¨ng vµ th i ®é :

– ViÕt cÊu h×nh electron nguyªn tö. Gi¶i çc bμi tËp vÒ thμnh phÇn, cÊu t¹o nguyªn tö, x¸c®Þnh tªn nguyªn tè hãa häc.

– HS cã kh¶ n¨ng tãm t¾t tμi liÖu, tr×nh bμy cã lËp luËn .

– Cã kÜ n¨ng tù häc vμ häc céng t¸c theo nhãm, t×m kiÕm, xö lÝ v μ l − u gi÷ th«ng tin cÇn thiÕttõ SGK, s¸ch bμi tËp, çc s¸ch tham kh¶o hay m¹ng internet.

Mét sè ®iÓm cÇn l− u ý

1. HÖ thèng kiÕn thøc cña ch− ¬ng 1

– Thμnh phÇn, cÊu t¹o nguyªn tö HS ®· ®− îc biÕt s¬ l− îc ë líp 8. Trong ch− ¬ng 1, gi¸o viªncÇn chó träng ®Õn ®Æc ®iÓm vÒ ®iÖn tÝch, khèi l− îng cña electron, h¹t nh©n nguyªn tö vμ çch¹t thμnh phÇn cña h¹t nh©n (proton vμ n¬tron). Çc ®¬n vÞ nh − u (tr − íc ®©y gäi lμ ®vC),angstron ( ), nm, culong (C), ®¬n vÞ ®iÖn tÝch nguyªn tè cÇn ®− îc l− u ý.

– Kh¸i niÖm nguyªn tè hãa häc ®−

îc chÝnh x¸c hãa h¬n so víi ch−

¬ng tr×nh líp 8. HS ph©nbiÖt çc kh¸i niÖm nguyªn tö, nguyªn tè hãa häc vμ ®ång vÞ.

– Néi dung sù chuyÓn ®éng cña electron trong nguyªn tö lμ träng t©m kiÕn thøc cña ch − ¬ng1. HS n¾m v÷ng çc kh¸i niÖm nh− : líp, ph©n líp electron, obitan nguyªn tö, cÊu h×nhelectron cña nguyªn tö vμ ®Æc ®iÓm cña líp electron ngo μi cïng.

2. Ph− ¬ng ph¸p d¹y häc

Çc kiÕn thøc cña ch− ¬ng 1 lμ míi v μ khã t − ëng t− îng ®èi víi HS. Çc kiÕn thøc vÒ electron,vÒ h¹t nh©n, cÊu t¹o h¹t nh©n ®− îc t×m ra tõ thùc nghiÖm. HS ®− îc t×m hiÓu sù kiÖn, çc thÝnghiÖm t×m ra tia ©m cùc, t×m ra h¹t nh©n, sau ®ã sö dông phÐp ph©n tÝch, tæng hîp vμ kh¸i

qu¸t hãa ®Ó cã mét h×nh dung ®− îc ®Çy ®ñ vÒ thμnh phÇn, cÊu t¹o nguyªn tö.







PhÇn lÝ thuyÕt vÒ sù chuyÓn ®éng cña electron trong nguyªn tö lμ träng t©m cña ch − ¬ng ®− îcx©y dùng trªn c¬ së çc tiªn ®Ò, do ®ã, ph− ¬ng ph¸p d¹y häc chñ yÕu sö dông suy diÔn. Bªnc¹nh ®ã, çc ph− ¬ng ph¸p d¹y häc kh¸c nh− d¹y häc dù ¸n, hîp t¸c theo nhãm nhá, d¹y tùhäc, tù ®äc tμi liÖu, th¶o luËn trªn líp còng nªn ®− îc coi träng.

Ch− ¬ng 1 rÊt trõu t− îng, cho nªn çc ph− ¬ng tiÖn kÜ thuËt hç trî d¹y häc nh− m¸y vi tÝnh,m¸y chiÕu, çc phÇn mÒm m« pháng çc thÝ nghiÖm t×m ra tia ©m cùc, thÝ nghiÖm t×m ra h¹t

nh©n nªn ®− îc khuyÕn khÝch sö dông ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn.

B. D¹y häc çc bµi cô thÓ

Bµi 1 Th nh phÇn nguyªn tö

TiÕt 3 Ngµy 9/9/2007

I. Môc tiªu

1. KiÕn thøc

– BiÕt nguyªn tö lμ phÇn tö nhá nhÊt cña nguyªn tè, kh«ng chia ® − îc trong çc ph¶n øng hãahäc.

– Nguyªn tö cã cÊu t¹o gåm h¹t nh©n vμ vá electron. Nguyªn tö cã cÊu t¹o rçng.

2. KÜ n¨ng

– BiÕt ho¹t ®éng ®éc lËp vμ hîp t¸c ®Ó ho μn thμnh nhiÖm vô häc tËp.

– Cã kÜ n ng t×m kiÕm th«ng tin vÒ nguyªn tö trªn m¹ng internet, l− u gi÷ vμ xö lÝ th«ng tin.

II- ChuÈn bÞ

– Phãng to h×nh 1.1 ; 1.2 vμ h×nh 1.3 (SGK).

– ThiÕt kÕ m« pháng çc thÝ nghiÖm SGK trªn m¸y vi tÝnh (cã thÓ dïng phÇn mÒmPowerpoint hoÆc Macromedia Flash) ®Ó d¹y häc.

III- thiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc t×nh huèng häc tËp

T¹i sao trong hµng ngµn n¨m sau khi cã quanniÖm vÒ nguyªn tö cña §ª-m«-crit ®· kh«ng cã

mét tiÕn bé nµo trong nghiªn cøu vÒ nguyªn tö

?

HS : V× ch−

a cã çc thiÕt bÞ khoa häc ®ÓkiÓm chøng gi¶ thuyÕt cña §ª-m«-crit.

M·i ®Õn cuèi thÕ kØ XIX, ®Çu thÕ kØ XX

míi cã çc thÝ nghiÖm cña T«m-x¬n, R¬-

d¬-pho.

Ho¹t ®éng 2 : ThÝ nghiÖm t×m ra electron







GV giíi thiÖu thiÕt bÞ, hiÖn t− îng x¶y ra trong

thÝ nghiÖm cña T«m-x¬n, rót ra kÕt luËn.

NÕu trªn ®− êng ®i cña tia ©m cùc ®Æt mét

chong chãng nhÑ, chong chãng quay. Tia ©m

cùc bÞ lÖch vÒ phÝa cùc d− ¬ng trong ®iÖn

tr−

êng.GV : Tia ©m cùc lµ g× ? Tia ©m cùc ® − îc h×nh

thµnh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo ? Khèi l− îng

vµ ®iÖn tÝch cña electron ?

GV Trong nguyªn tö, electron mang ®iÖn tÝch

©m. Nh− ng nguyªn tö trung hßa vÒ ®iÖn, vËy

phÇn mang ®iÖn d − ¬ng ® − îc ph©n bè nh− thÕ

nµo trong nguyªn tö ?

HS quan s¸t h×nh 1.1 vμ 1.2 (SGK) ®·

phãng to trªn b¶ng.

- Sù ph¸t hiÖn tia ©m cùc chøng tá

nguyªn tö lμ cã thËt, nguyªn tö cã cÊu

t¹o phøc t¹p.

- TÝnh chÊt cña tia ©m cùc :+ Tia ©m cùc gåm çc electron mang

®iÖn tÝch ©m chuyÓn ®éng rÊt nhanh.

+ Electron chØ tho¸t ra khái nguyªn tö

trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt.

+ Khèi l− îng, ®iÖn tÝch e (SGK).

Ho¹t ®éng 3 : ThÝ nghiÖm t×m ra h¹t nh©n nguyªn tö

GV giíi thiÖu çc thiÕt bÞ thÝ nghiÖm cñaR¬-d¬-pho, ®Æt c©u hái: T¹i sao hÇu hÕt h¹t α

xuyªn th¼ng qua l¸ vµng, trong khi chØ cã mét

sè Ýt h¹t α bÞ lÖch h− íng vµ mét sè Ýt h¬n n÷a

h¹t α bÞ bËt trë l¹i ?

GV tæng kÕt : PhÇn mang ®iÖn d− ¬ng kh«ng

n»m ph©n t¸n nh− T«m-x¬n ®· nghÜ, m μ tËp

trung ë t©m nguyªn tö, gäi lμ h¹t nh©n nguyªn

tö. VËy h¹t nh©n nguyªn tö ®· lμ phÇn nhá nhÊt

cña nguyªn tö ch− a ?

HS quan s¸t h×nh 1.3 phãng to, suy nghÜvÒ hiÖn t− îng x¶y ra trong thÝ nghiÖm.

HS : ChØ cã thÓ gi¶i thÝch hiÖn t− îng trªn

lμ do nguyªn tö cã cÊu t¹o rçng. PhÇn

mang ®iÖn tÝch d− ¬ng chØ chiÕm mét thÓ

tÝch rÊt nhá bÐ so víi kÝch th− íc cña c¶

nguyªn tö.

Ho¹t ®éng 4 : T×m hiÓu cÊu t¹o h¹t nh©n

Proton lµ g× ? Khèi l− îng vµ ®iÖn tÝch cña

proton ? N¬tron lµ g× ? Khèi l− îng vµ ®iÖn tÝch

cña n¬tron ?

GV Çc thÝ nghiÖm ®· x¸c nhËn nguyªn tö lμ

cã thËt, cã cÊu t¹o rÊt phøc t¹p. VËy kÝch th− ícvµ khèi l− îng cña nguyªn tö nh− thÕ nµo ?

HS ®äc SGK vμ nhËn xÐt :

+ H¹t nh©n ch− a ph¶i lμ phÇn nhá nhÊt

cña nguyªn tö.

+ H¹t nh©n gåm çc proton vμ n¬tron.

+ Khèi l− îng vμ ®iÖn tÝch cña proton v μ

n¬tron (SGK).

- HS kÕt luËn : h¹t nh©n ®− îc t¹o nªn tõçc h¹t proton vμ n¬tron

Ho¹t ®éng 5 : T×m hiÓu kÝch th− íc vμ khèi l − îng cña nguyªn tö

1. KÝch th− íc

GV gióp HS h×nh dung nguyªn tö cã kÝch

th− íc rÊt nhá, nÕu coi nguyªn tö lμ mét khèi

cÇu th× ®− êng kÝnh ~10 –10m. H¹t nh©n cã kÝch

th− íc rÊt nhá so víi nguyªn tö, ®− êng kÝnh cña

h¹t nh©n ~10 –5 nm (nhá h¬n nguyªn tö ~10000 lÇn)

HS ®äc SGK rót ra çc nhËn xÐt :

+ Nguyªn tö çc nguyªn tè kh¸c nhau cã

kÝch th− íc kh¸c nhau.

+ §¬n vÞ ®o kÝch th− íc nguyªn tö lμ ,nm.







2. Khèi l− îng

GV cã thÓ dïng ®¬n vÞ gam hay kilogam ®Ó ®o

khèi l− îng nguyªn tö ®− îc kh«ng? T¹i sao

ng−

êi ta sö dông ®¬n vÞ u (®vC) b»ng

1

12 khèil− îng nguyªn tö cacbon lμm ®¬n vÞ ?

1 = 10 –10m, 1nm = 10

HS dïng çc ®¬n vÞ nh− gam hay

kilogam ®Ó ®o khèi l− îng nguyªn tö rÊt

bÊt tiÖn do sè lÎ vμ cã sè mò ©m rÊt lín,

nh− 19,9264.10 –27kg lμ khèi l − îng

nguyªn tö cacbon. Do ®ã, ®Ó thuËn tiÖnh¬n trong tÝnh to¸n, ng− êi ta dïng ®¬n vÞ

u (®vC)

Ho¹t ®éng 6 : Tæng kÕt v μ vËn dông

GV tæng kÕt çc néi dung ®· häc, ra bμi tËp vÒ

nhμ cho HS.

HS gi¶i çc bμi tËp 1, 2, 3, 4 trong SGK

theo 4 nhãm. Mçi nhãm cö mét ®¹i diÖn

lªn ch÷a bμi tËp ®· ®− îc ph©n c«ng. Çc

nhãm kh¸c nhËn xÐt kÕt qu¶.

Bμi 2 H¹t nh©n nguyªn tö - nguyªn tè hãa häc TiÕt 4 Ngµy 9 /9/2007I- Môc tiªu1. KiÕn thøc

– BiÕt sù liªn quan gi÷a sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n víi sè proton vμ sè electron. BiÕt çchtÝnh sè khèi cña h¹t nh©n nguyªn tö.

– HiÓu kh¸i niÖm nguyªn tè hãa häc. ThÕ nμo lμ sè hiÖu, kÝ hiÖu nguyªn tö.

2. KÜ n¨ng

– RÌn kÜ n¨ng gi¶i c c bμi tËp x¸c ®Þnh sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n, sè proton, sè n¬tron vμ electron nguyªn tö vμ sè khèi cña h¹t nh©n nguyªn tö.

– HS hiÓu sù cÇn thiÕt ®¶m b¶o an toμn h¹t nh©n. Liªn hÖ víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn n¨ng l− îng®iÖn h¹t nh©n cña ®Êt n− íc.

– RÌn luyÖn kh¶ n¨ng tù häc, tù ®äc vμ ho¹t ®éng céng t¸c theo nhãm, kh¶ n¨ng x©y dùngvμ thùc hiÖn kÕ ho¹ch.

II- ChuÈn bÞ

– PhiÕu häc tËp.

– M¸y vi tÝnh, m¸y chiÕu ®a n¨ng nÕu cã.III- ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc



GV : §¹i l− îng vËt lÝ nμo lμ ®Æc tr − ng cho mét nguyªn tè hãa häc ?

Ho¹t ®éng 2. T×m hiÓu ®iÖn tÝch h¹t nh©n vμ sè khèi cña h¹t nh©n l μ g× ?

GV yªu cÇu HS t¸i hiÖn çc ®Æc tr− ng cña

proton, n¬tron vÒ khèi l− îng vμ ®iÖn tÝch.

Nguyªn tö trung hßa vÒ ®iÖn, cho nªn : sè ®¬n

vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n Z = sè proton = sè

HS nhí l¹i kiÕn thøc vÒ ®iÖn tÝch cña

proton vμ n¬tron. Mét h¹t nh©n cã Z

proton th× ®iÖn tÝch cña h¹t nh©n b»ng Z+vμ sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n b»ng Z.







electron.

GV th«ng b¸o sè khèi A = Z + N, trong ®ã Z lμ

sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n, N lμ sè n¬tron cã

trong h¹t nh©n nguyªn tö. A vμ Z l μ nh÷ng ®Æc

tr− ng rÊt quan träng cña nguyªn tö.

HS vËn dông trong thÝ dô sau : nguyªn tö

nit¬ cã sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n lμ 7,

cã N = 7, vËy nguyªn tö nit¬ cã :+ 7 proton vμ 7 electron.

+ Sè khèi A = 7 + 7 = 14

Ho¹t ®éng 3. T×m hiÓu kh¸i niÖm nguyªn tè hãa häc

GV tæng kÕt : Nguyªn tè hãa häc lμ nh÷ng

nguyªn tö cã cïng ®iÖn tÝch h¹t nh©n.

Nh− vËy ®¹i l − îng vËt lÝ ®Æc tr− ng cña mét

nguyªn tè hãa häc lμ ®iÖn tÝch h¹t nh©n.

HS ®äc SGK vμ ph¸t biÓu ®Þnh nghÜa

nguyªn tè hãa häc, so s¸nh víi néi dung

nμy ë líp 8.

Nguyªn tö lμ h¹t vi m« ®¹i diÖn cho

nguyªn tè hãa häc.

Ho¹t ®éng 4. T×m hiÓu kh¸i niÖm sè hiÖu v μ kÝ hiÖu nguyªn tö

GV th«ng b¸o : Sè hiÖu nguyªn tö cña nguyªn

tè lμ sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö cñanguyªn tè ®ã, ®− îc kÝ hiÖu lμ Z.

GV kÝ hiÖu nguyªn tö cho biÕt nh÷ng g× ?- §iÖn tÝch h¹t nh©n, sè hiÖu nguyªn tö vμ sè

electron trong nguyªn tö.

- Sè khèi vμ sè n¬tron trong h¹t nh©n.

HS cã thÓ lμm viÖc theo nhãm, tù ®äc

SGK, th¶o luËn vÒ sè hiÖu vμ kÝ hiÖu cñanguyªn tö.

HS xÐt thÝ dô : 56

26Fe biÕt sè hiÖu nguyªn

tö cña Fe lμ 26, h¹t nh©n nguyªn tö Fe cã

26 proton, sè khèi cña h¹t nh©n Fe lμ 56.

NFe = 56 – 26 = 30

Ho¹t ®éng 5. Tæng kÕt v μ vËn dông gi¶i çc b μi tËp 1, 2, giao bμi tËp vÒ nhμ

HS «n l¹i bμi 1 vμ b μi 2, chuÈn bÞ cho bμi 3.

IV. Th«ng tin bæ sung

N¨ng l− îng h¹t nh©n cã nªn ®− îc sö dông ë ViÖt Nam ?

1. Nh÷ng ý kiÕn ñng hé viÖc x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n

§Ó duy tr× mét tèc ®é t¨ng tr− ëng kinh tÕ cao thø hai ch©u ¸, kho¶ng 7,5 - 8% mét n¨mnh− hiÖn nay, theo nghiªn cøu cña tæng c«ng ti ®iÖn lùc ViÖt Nam (EVN), t¨ng tr − ëng nguån®iÖn ph¶i ®¹t trung b×nh 15% mét n¨m.

Çc nguån ®iÖn chñ yÕu hiÖn nay cña n− íc ta nh− thñy ®iÖn phô thuéc v μo nguån n− íc.Vμo nh÷ng th¸ng 4, 5 hμng n¨m, nguån n− íc cho thñy ®iÖn gi¶m lμm nguån cung cÊp ®iÖnthiÕu hôt dÉn ®Õn ph¶i c¾t ®iÖn lu©n phiªn, ¶nh h− ëng kh«ng nhá ®Õn s¶n xuÊt vμ kinh doanh.§Ó gi¶i quyÕt n¹n thiÕu ®iÖn cã nhiÒu ph− ¬ng ¸n ®− îc lùa chän, trong ®ã cã ®iÖn h¹t nh©n.Theo EVN ®Õn n¨m 2017 n− íc ta sÏ cã nhμ m¸y ®iÖn h¹t nh©n ®Çu tiªn.

Nhμ m¸y ®iÖn h¹t nh©n cung cÊp mét nguån ®iÖn æn ®Þnh, kh«ng l μm t¨ng khÝ th¶i CO2 nh− viÖc ®èt çc nhiªn liÖu hãa th¹ch nh − than ®¸, dÇu má.

Nguån ®iÖn h¹t nh©n sÏ hç trî çc nhμ m¸y thñy ®iÖn trong mïa kh«.

Nhμ m¸y ®iÖn h¹t nh©n cßn l μ biÓu t − îng cña mét nÒn khoa häc, c«ng nghÖ tiªn tiÕn.

Çc n− íc cã nÒn c«ng nghiÖp ®iÖn h¹t nh©n ph¸t triÓn nh− Nga, Ph¸p, H μn Quèc ®ang

giíi thiÖu çc thiÕt bÞ ®iÖn h¹t nh©n cña hä. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay ch− a cã mét sù lùa chännhμ thÇu chÝnh thøc n μo tõ phÝa ViÖt Nam.

2. Nh÷ng ý kiÕn ph¶n ®èi viÖc x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n







Thø nhÊt lμ n¨ng l − îng h¹t nh©n cã ®é rñi ro cao. Bμi häc ë Trecnobyl 20 n¨m tr− íc,víi mét khu vùc b¸n kÝnh 30 km hoμn toμn kh«ng ng− êi ë v× ®é nhiÔm x¹ cao vÉn cßn gi¸ trÞ.

Thø hai lμ c«ng nghÖ ®iÖn h¹t nh©n ph¶i nhËp víi gi¸ th μnh rÊt cao. Nguyªn liÖu ho¹t®éng cña nhμ m¸y ®iÖn h¹t nh©n ng μy cμng hiÕm vμ ph¶i nhËp khÈu víi gi¸ th μnh ngμy cμngcao, do ®ã ®iÖn h¹t nh©n kÐm tÝnh c¹nh tranh so víi çc nguån n¨ng l− îng kh¸c.

Thø ba lμ vÊn ®Ò xö lÝ r¸c th¶i h¹t nh©n. §©y l μ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p, ngay c¶ víinh÷ng quèc gia cã nÒn khoa häc vμ c«ng nghÖ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi.

Thø t− l μ nhu cÇu n − íc lμm m¸t cña nhμ m¸y ®iÖn h¹t nh©n rÊt lín. Trong khi çc ®Þa®iÓm dù ®Þnh x©y dùng nhμ m¸y ®iÖn h¹t nh©n cña n − íc ta l¹i ®Æt ë nh÷ng vïng rÊt hiÕmn− íc.

Thø n¨m lμ nguån nh©n lùc ®Ó vËn h μnh nhμ m¸y ®iÖn h¹t nh©n ®ßi hái tÝnh kØ luËt v μ kÜthuËt rÊt cao, lμ ®iÒu kh«ng thùc hiÖn ® − îc mét çch dÔ dμng ë n− íc ta trong giai ®o¹n tr− ícm¾t.

Nh÷ng lÝ do võa ®Ò cËp trªn ®©y ®ßi hái sù c©n nh¾c kÜ l− ìng cña chÝnh phñ tr− íc khi

quyÕt ®Þnh x©y dùng nhμ

m¸y ®iÖn h¹t nh©n ®Çu tiªn cña ViÖt Nam.3. Cßn b¹n, b¹n theo quan ®iÓm nµo ?

Bµi 3 §ång vÞ - nguyªn tö khèi v nguyªn tö khèi trung b×nh

TiÕt 5 Ngµy 10/9/2007

I- Môc tiªu

1. KiÕn thøc

– HS hiÓu thÕ nμo lμ ®ång vÞ, nguyªn tö khèi v μ nguyªn tö khèi trung b×nh. – HS ph©n biÖt ®− îc sè khèi vμ nguyªn tö khèi.

2. KÜ n¨ng

– Cã kÜ n¨ng x¸c ®Þnh nguyªn tö khèi trung b×nh.

– HS tr×nh bμy ®− îc thÕ nμo lμ ®ång vÞ, nguyªn tö khèi v μ nguyªn tö khèi trung b×nh.

– Cã kh¶ n¨ng hîp t¸c vμ céng t¸c tèt, ph¸t triÓn n¨ng lùc qu¶n lÝ, thuyÕt phôc, ®iÒu phèi çcho¹t ®éng cña nhãm.

– Cã kÜ n¨ng tra cøu th«ng tin trªn m¹ng internet, cã kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ ®é tin cËy cña nguån

th«ng tin.II- ChuÈn bÞ

GV : + Çc phiÕu häc tËp

+ Tranh vÏ çc ®ång vÞ cña hi®ro

+ Ph− ¬ng ph¸p d¹y häc : ®μm tho¹i + gîi më

HS : Häc bμi 1 vμ 2.

– HS tra cøu vÒ ®ång vÞ, sè khèi, nguyªn tö khèi vμ çch tÝnh nguyªn tö khèi trung b×nhtrong SGK, tμi liÖu tham kh¶o hay internet.

– HS chuÈn bÞ ®− îc çc bμi tr×nh diÔn Powerpoint vÒ nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn bμi häc.III. ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc








Ho¹t ®éng 1 : Tæ chøc t×nh huèng d¹y häc

- Sö dông phiÕu häc tËp sè 1. a. X¸c ®Þnh sè n¬tron, poton, electron vμ sè khèi cña çc nguyªn tö sau :35

17 Cl,

37

17 Cl,

12

6 C,

13

6 C,

14

6 C

b. Nªu nhËn xÐt vμ gi¶i thÝch ?

c. §Þnh nghÜa ®ång vÞ.GV dùa vμo c©u (b) ®Ó dÉn HS ®Þnh nghÜa®ång vÞ lμ nh÷ng nguyªn tö cã cïng sèproton nh− ng kh¸c nhau vÒ sè n¬tron, do®ã cã sè khèi A kh¸c nhau.

HS ®iÒn ®Çy ®ñ çc th«ng tin vμo phiÕu häctËp, nhËn xÐt vμ gi¶i thÝch.a.

A P e n35

17 Cl 35 17 17 1837

17 Cl 37 17 17 2012

6 C 12 6 6 613

6 C 13 6 6 714

6 C 14 6 6 8b. Çc nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè clo,cacbon cã sè khèi kh¸c nhau lμ do sè n¬tronkh¸c nhau.

c. §Þnh nghÜa : SGK

Ho¹t ®éng 2 : dïng phiÕu häc tËp sè 2Cho çc nguyªn tö :10

5 A, 64

29 B, 84

36 C, 11

5 D, 109

47 G, 63

29 H, 40

19 E40

18 L, 54

24 M, 106

47 J Çc nguyªn tö nμo lμ ®ång vÞ cña nhau ?

HS tr¶ lêi :+ A vμ D l μ nh÷ng ®ång vÞ.+ B vμ H l μ nh÷ng ®ång vÞ.+ G vμ J l μ nh÷ng ®ång vÞ.

Ho¹t ®éng 3 : dïng phiÕu häc tËp sè 3Cho hai ®ång vÞ hi®ro 1

1 H vμ 2

1 H vμ ®ång vÞ clo : 35

17 Cl vμ 37

17 ClCã thÓ cã bao nhiªu lo¹i ph©n tö HClkh¸c nhau t¹o nªn tõ hai lo¹i ®ång vÞ cñahai nguyªn tè ®ã.+ GV dïng s¬ ®å biÓu diÔn cÊu t¹o 3®ång vÞ cña nguyªn tè hi®ro ®Ó gi¶i thÝchtr− êng hîp ®Æc biÖt ®ång vÞ 1

1 H lμ tr − êng

hîp duy nhÊt cã n = 0 vμ 31 H cã sè n¬tron

gÊp ®«i sè proton vμ do ®ã ®ång vÞ cãmét sè tÝnh chÊt vËt lÝ kh¸c nhau.

H 35

17 Cl, H 37

17 Cl, D 35

17 Cl, D 37

17 ClKý hiÖu 2

1 H lμ D

HS ®äc SGK ®Ó biÕt r»ng hiÖn t− îng ®ång vÞ lμ mét hiÖn t− îng phæ biÕn.HS nªu mét sè øng dông cña çc ®ång vÞphãng x¹ trong ®êi sèng, y häc

Ho¹t ®éng 4 : Dïng phiÕu häc tËp sè 4a. Nguyªn tö khèi trung b×nh lμ g× ? ViÕtc«ng thøc tÝnh nguyªn tö khèi trung b×nhvμ gi¶i thÝch.

b. TÝnh nguyªn tö khèi trung b×nh cña

nguyªn tè niken, biÕt r»ng trong tù nhiªnçc ®ång vÞ cña niken tån t¹i theo tØ lÖ :

58

28 Ni, 60

28 Ni, 61

28 Ni, 62

28 Ni

HS ®äc t− liÖu trong SGKa. Nguyªn tö khèi cña mét nguyªn tè lμ nguyªn tö khèi trung b×nh cña hçn hîp çc®ång vÞ cã tÝnh ®Õn tØ lÖ phÇn tr¨m mçi ®ång vÞtrong hçn hîp.

b.ANi= 58.67, 76 60.26, 16 61.2, 42 62.3, 66100+ + +

ANi = 58,74







67,76% 26,16% 2,42% 3,66%C«ng thøc :

A =a A b B .. .

1 0 0

+ +

A lμ nguyªn tö khèi trung b×nh

A, B lμ nguyªn tö khèi cña mçi ®ång vÞ,a, b lμ tØ lÖ % mçi ®ång vÞ.c. Bμi tËp 5 trang 14 SGKA Cu = 63,546A = 63 a = ?B = 65 b = ? (theo c«ng thøc)Ho¹t ®éng 5 : GV h− íng dÉn HS lμm bμitËp vÒ nhμ : 1, 2, 3, 6 trang 11 SGK.

Gäi a lμ % ®ång vÞ 63

29 Cu⇒ % ®ång vÞ 65

29 Cu lμ (100 - a)Dùa vμo c«ng thøc :

63,546 = 6 3 6 5 (1 0 0 )

1 0 0

a a+ −

Gi¶i t×m a = 72,7%. b = 27,3%


C¸ch x¸c ®Þnh niªn ®¹i cña cæ vËt b»ng ®ång vÞ 14

6C

C¬ së : Qu¸ tr×nh t¹o th μnh cacbon 14 (C-14) xÈy ra ®ång thêi víi qu¸ tr×nh ph©n r· nã. V×vËy, ë c¬ thÓ sèng l− îng C-14 lμ cè ®Þnh, nh − ng ë c¬ thÓ ®· chÕt do kh«ng hÊp thô ®− îc C-14nªn l− îng nμy gi¶m ®i. Chu k× b¸n huû cña C-14 lμ 5700 n¨m.

ThÝ dô : X¸c ®Þnh tuæi cña vá èc.

Ng− êi ta x¸c ®Þnh l− îng C-14 cßn l¹i trong vá èc, ¸p dông ph− ¬ng tr×nh ®éng häc bËc nhÊt

cho sù ph©n r· h¹t nh©n : 14

6C → 0 14

1 7e + N sÏ t×m ® − îc tuæi cña vá èc.

S¬ ®å biÓu diÔn c¬ së khoa häc cña viÖc x¸c ®Þnh niªn ®¹i b»ng ®ång vÞ 14C.







Bµi 4 Sù chuyÓn ®éng cña electrontrong nguyªn tö. obitan nguyªn tö

TiÕt 6 Ngµy 16/9/2007

I- Môc tiªu

1. KiÕn thøc


– Trong nguyªn tö, electron chuyÓn ®éng nh− thÕ n μo ? So s¸nh ®− îc quan ®iÓm cña R¬-d¬-pho, Bo vμ Zom-m¬-phen víi quan ®iÓm hiÖn ®¹i vÒ chuyÓn ®éng cña electron trong nguyªntö.

– ThÕ nμo lμ obitan nguyªn tö, cã nh÷ng lo¹i obitan nguyªn tö n μo ? H×nh d¹ng cña chóng ?

2. KÜ n¨ng

– VËn dông c c kiÕn thøc ®· häc tr¶ lêi çc c©u hái vμ b μi tËp trong SGK vμ s¸ch b μi tËp.

– Tù häc vμ häc theo nhãm, biÕt sö dông c«ng nghÖ th«ng tin trong viÖc t×m kiÕm t − liÖu,

tr×nh diÔn b¸o ço cña nhãm.

II. ChuÈn bÞ

– GV phãng to çc h×nh 1.6 ; 1.7 ; 1.8 ; 1.9 vμ 1.10.

– Cã thÓ dïng phÇn mÒm MS.Powerpoint vμ Macro media Flash ®Ó m« pháng sù chuyÓn®éng cña electron trong nguyªn tö.

– HS t×m hiÓu thªm vÒ cÊu tróc cña nguyªn tö qua çc trang web nh− tõ ®iÓn Encarta,wiki.pedia

III. ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc



Trong nguyªn tö, electron chuyÓn ®éng nh− thÕ

nµo ? Sù chuyÓn ®éng cña electron cã t − ¬ng tù

sù chuyÓn ®éng cña çc hµnh tinh sung quanh

mÆt trêi ?

GV tæng kÕt vμ ®Þnh h − íng bμi häc.

HS ®äc SGK, ph¸t biÓu vÒ çc néi dungsau : Electron trong m« h×nh nguyªn töR¬-d¬-pho, Bo vμ Zom-m¬-phen chuyÓn®éng nh− thÕ n μo? − u vμ nh − îc ®iÓm cñam« h×nh nμy lμ g× ?

Ho¹t ®éng 2. Sù chuyÓn ®éng cña electron trong nguyªn tö

GV tæng kÕt : Theo quan ®iÓm hiÖn ®¹i, quü®¹o (®− êng ®i) cña electron kh«ng cßn ý nghÜa.Do electron chuyÓn ®éng rÊt nhanh cho nªn chØmét electron cña H t¹o nªn ®¸m m©y electron.

Obitan nguyªn tö lμ khu vùc kh«ng gian sungquanh h¹t nh©n n¬i x¸c suÊt cã mÆt electron lμ lín nhÊt (trªn 90%).

VËy obitan nguyªn tö cã h×nh d¹ng nh− thÕ n μo

?

HS quan s¸t h×nh 1.7 vμ so s¸nh víi h×nh1.6, th¶o luËn nhãm.

- Theo quan ®iÓm hiÖn ®¹i quü ®¹o(®− êng ®i) cña electron cã cßn ý nghÜa ?

- V× sao chØ cã mét electron mμ ng − êi tagäi lμ ®¸m m©y electron cña nguyªn töhi®ro ?

- Obitan nguyªn tö lμ g× ?

Ho¹t ®éng 3. T×m hiÓu h×nh d¹ng çc obitan nguyªn tö s vμ p







GV tæng kÕt : Obitan s cã d¹ng h×nh cÇu, t©mlμ h¹t nh©n nguyªn tö. Obitan p gåm 3 obitanpx, py, pz cã d¹ng h×nh sè 8 næi. Mçi obitan cãsù ®Þnh h− íng kh¸c nhau trong kh«ng gian,ch¼ng h¹n px ®Þnh h − íng theo trôc x, obitan y®Þnh h− íng theo trôc y

HS quan s¸t çc h×nh 1.9 vμ 1.10, nhËnxÐt h×nh d¹ng cña çc obitan nguyªn tö.

- Obitan kh¸c nhau s, p, d, f cã h×nh d¹ngkh¸c nhau.

- HS cã thÓ xem h×nh d¹ng çc obitan

phøc t¹p nh−

d, f trªn phÇn mÒm orbitalviewer.

Ho¹t ®éng 4. HS vËn dông tr¶ lêi b μi tËp 5 (SGK)

GV yªu cÇu HS lμm viÖc theo nhãm.

§¹i diÖn mét nhãm tr×nh bμy kÕt qu¶ th¶o luËn,GV tæng kÕt, nhËn xÐt.

HS : Theo lÝ thuyÕt hiÖn ®¹i, tr¹ng th¸ichuyÓn ®éng cña electron trong nguyªntö ®− îc m« t¶ b»ng h×nh ¶nh ®¸m m©yelectron.

Ho¹t ®éng 5. HS vËn dông tr¶ lêi b μi tËp 6 (SGK)

GV tæng kÕt, ra bμi tËp vÒ nhμ. Obitan s cã d¹ng h×nh cÇu, t©m lμ h¹tnh©n nguyªn tö. Obitan p gåm 3 obitanpx, py, pz cã d¹ng h×nh sè 8 næi. Mçiobitan cã sù ®Þnh h− íng kh¸c nhau trongkh«ng gian.


PhÇn mÒm m« pháng sù ph©n bè çc electron trong nguyªn tö : phÇn mÒm orbital viewer cñaDavid Manthey. PhÇn mÒm nμy cho phÐp quan s¸t mét çch trùc quan çc obitan nguyªn tö.ThÝ dô sau lμ h×nh ¶nh cña obitan 4f. Cã thÓ quan s¸t obitan 4f theo çc thao t¸c sau:

1. Khëi ®éng phÇn mÒm orbital viewer.

2. Trªn thanh c«ng cô cña phÇn mÒm orbital viewer, chän hμm sãng ψ.3. NhËp çc sè liÖu n = 4 vμ l = 2 cho orbital 4f, sau ®ã enter.

H×nh ¶nh cña obitan 4f

Cã thÓ dowload miÔn phÝ phÇn mÒm nμy t¹i ®Þa chØ : http://www.orbitals.com/orb







Bµi 5 LuyÖn tËp vÒ :

Th nh phÇn cÊu t¹o nguyªn töKhèi l îng cña nguyªn tö - obitan nguyªn tö

TiÕt 7- 8 Ngµy 16/9/2007

I- môc tiªu

1. KiÕn thøc – Cñng cè c c kiÕn thøc vÒ thμnh phÇn, cÊu t¹o nguyªn tö, h¹t nh©n, kÝch th− íc, khèi l− îng,®iÖn tÝch cña çc h¹t proton, n¬tron vμ electron.

– HÖ thèng hãa çc kh¸i niÖm nguyªn tè hãa häc, kÝ hiÖu nguyªn tö, ®ång vÞ, nguyªn tökhèi, nguyªn tö khèi trung b×nh.

2. KÜ n¨ng

– RÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh sè electron, proton, n¬tron vμ nguyªn tö khèi khibiÕt kÝ hiÖu nguyªn tö.

– RÌn luyÖn kÜ n¨ng lËp kÕ ho¹ch, ho¹t ®éng hîp t c theo nhãm.

– BiÕt çch tra cøu th«ng tin vÒ chñ ®Ò cña bμi häc trªn m¹ng internet.

II- chuÈn bÞ

PhiÕu häc tËp

Néi dung 1 : §iÒn çc th«ng tin cho s½n ë b¶ng sau t− ¬ng øng víi A, B, C hay D vμo çc chçtrèng trong çc c©u sau ®©y :

Nguyªn tö ®− îc t¹o nªn bëi (1). H¹t nh©n l¹i ®− îc t¹o nªn bëi (2). Electron cã ®iÖn tÝch lμ (3), quy − íc lμ 1–, khèi l − îng 0,00055 u. Proton cã ®iÖn tÝch lμ (4), quy − íc lμ 1+, khèi

l− îng xÊp xØ 1u. N¬tron cã ®iÖn tÝch b»ng 0, khèi l− îng xÊp xØ b»ng (5).

TT A B C D

1. electron vμ n¬tron electron v μ proton electron v μ h¹t nh©n n¬tron v μ proton

2. n¬tron vμ proton electron v μ n¬tron electron v μ proton proton

3. –1,602.10-19C 1,602.10-19C –1,502.10-19C 1,502.10-19C

4. –1,602.10-19C 1,602.10-19C –1,502.10-19C 1,502.10-19C

5. 1,5 u 1,1 u 1 u 2 u

Néi dung 2 : Cho biÕt sù liªn quan gi÷a sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n Z víi sè proton trong h¹tnh©n vμ sè electron ë vá nguyªn tö. Cho thÝ dô minh häa.

..

Néi dung 3 : KÝ hiÖu nguyªn tö cã thÓ cung cÊp nh÷ng th«ng tin nμo cña nguyªn tè hãa häc ?Cho thÝ dô minh häa.

..

– ChuÈn bÞ m¸y vi tÝnh, m¸y chiÕu ®a n¨ng ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn.

III-ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc









Trong mét tµi liÖu ®äc ® − îc trªn m¹ng

internet, cã mét kÝ hiÖu mµ mét HS líp

10 kh«ng hiÎu 35

17 X , h·y gi¶i thÝch cho

b¹n kÝ hiÖu nµy cã ý nghÜa nh− thÕ nµo?

HS t¸i hiÖn l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc, suynghÜ ®Ó t×m c©u tr¶ lêi.

Ho¹t ®éng 2. Th¶o luËn nhãm

GV h− íng dÉn sö dông phiÕu häc tËp Nhãm 1. th¶o luËn néi dung 1

Nhãm 2. th¶o luËn néi dung 2.

Nhãm 3. th¶o luËn néi dung 3.

Ho¹t ®éng 3. Th¶o luËn chung c¶ líp

GV yªu cÇu ®¹i diÖn cña mçi nhãm tr×nhbμy kÕt qu¶ th¶o luËn.

HS çc nhãm cßn l¹i theo dâi, nhËn xÐt phÇnth¶o luËn võa tr×nh diÔn. Nªu çc th¾c m¾c vμ tranh luËn.

Ho¹t ®éng 4. H− íng dÉn gi¶i bμi tËp 5 (SGK)

a) TÝnh nguyªn tö khèi trung b×nh cñaMg.

b) Gi¶ sö trong hçn hîp nãi trªn cã 50

nguyªn tö 25Mg , th× sè nguyªn tö t− ¬ng

øng cña 2 ®ång vÞ cßn l¹i lμ bao nhiªu ?

a) = + + =Mg78,99 10,00 11,01

A 24 25 26 24,32100 100 100

b) Sè nguyªn tö 24 Mg = 50 . 7,899 ≈ 395

(nguyªn tö).

Sè nguyªn tö 26 Mg = 50 .1,101 ≈ 55 (nguyªn

tö).

Ho¹t ®éng 5. GV tæng kÕt bμi häc vμ ra b μi tËp vÒ nhμ.

§Ó t¨ng tÝnh tÝch cùc häc tËp cña HS, phÇn th¶o luËn cã thÓ tæ chøc theo trß ch¬i gi¶i ®è «ch÷. Mçi nhãm tù x©y dùng mét « ch÷, çc « hμng ngang liªn quan ®Õn çc kh¸i niÖm nh− electron, h¹t nh©n, « hμng däc lμ mét kh¸i niÖm lín h¬n nh − nguyªn tö, nguyªn tè hãa häcTh«ng qua trß ch¬i, HS sÏ n¾m v÷ng h¬n çc kh¸i niÖm liªn quan ®Õn cÊu t¹o nguyªn tö.







Bµi 6 líp v ph©n líp electronTiÕt 9 Ngµy 23/9/2007I. Môc tiªu

1. KiÕn thøc – BiÕt trong nguyªn tö çc electron ®− îc ph©n bè nh− thÕ n μo, thÕ nμo lμ líp v μ ph©n lípelectron. Cã bao nhiªu obitan nguyªn tö trong mét líp electron vμ trong mét ph©n líp

electron.2. KÜ n¨ng – RÌn kÜ n¨ng gi¶i çc bμi tËp cã liªn quan vμ kh¶ n¨ng hîp t¸c nhãm. – Cã kÜ n¨ng vÒ c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó hç trî cho qu¸ tr×nh d¹y häc.II. ChuÈn bÞ

– HS ®äc bμi 6, tãm t¾t çc ý chÝnh cña bμi. – M¸y chiÕu ®a n¨ng, m¸y vi tÝnh.III. ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc


Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc t×nh huèng häc tËpGV nªu c©u hái : thÕ nμo lμ líp, ph©n líp electron trong nguyªn tö ?

Ho¹t ®éng 2. T×m hiÓu kh¸i niÖm líp electron

GV l− u ý râ cho HS biÕt líp K lμ líp electrongÇn h¹t nh©n nhÊt, liªn kÕt chÆt chÏ nhÊt víi h¹tnh©n. Çc electron cïng mét líp cã møc n¨ngl− îng gÇn b»ng nhau.

HS ®äc SGK vμ ph¸t biÓu sè thø tù lípelectron lμ nh÷ng sè nguyªn, b¾t ®Çu tõsè 1, 2, 3, 4 t− ¬ng øng víi çc ch÷ K,L, M, N

Ho¹t ®éng 3. T×m hiÓu vÒ ph©n líp electron

+ GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vμ ®iÒn ®Çy®ñ th«ng tin vμo çc chç trèng sau :

Líp K (n = 1) cã .ph©n líp, kÝ hiÖu .

Líp L (n = 2) cã .ph©n líp, kÝ hiÖu .

Líp M (n = 3) cã .ph©n líp, kÝ hiÖu .

+ p dông : cho biÕt líp N (n = 4) cã mÊyph©n líp ? ViÕt kÝ hiÖu çc ph©n líp ®ã.

Líp N cã 4 ph©n líp lμ 4s, 4p, 4d v μ 4f.Tõ ®ã ta cã thÓ suy ra líp electron thø ncã n ph©n líp.

Ho¹t ®éng 4. T×m hiÓu sè obitan trong mét ph©n líp, mét líp

¸p dông : GV h− íng dÉn HS tÝnh sè obitan cñalíp thø 4 (líp N) = 42 = 16 (obitan).

GV cã thÓ minh häa h×nh ¶nh çc obitannguyªn tö trªn phÇn mÒm orbital viewer

HS Ph©n líp s cã 1 obitan, cã ®èi xøngcÇu trong kh«ng gian.

Ph©n líp p cã 3 obitan px, py, pz ®Þnhh− íng theo çc trôc x, y, z.

Ph©n líp d cã 5 obitan, cã ®Þnh h− íngkh¸c nhau trong kh«ng gian.

Ho¹t ®éng 5. Tæng kÕt bμi häc, ra bμi tËp vÒ nhμ

HS ghi nhí : thÕ nμo lμ líp v μ ph©n líp electron, çch tÝnh sè obitan tèi ®a trong mét ph©nlíp, mét líp.







Bµi 7 N¨ng l îng cña çc electron trong nguyªn töCÊu h×nh electron cña nguyªn tö

TiÕt 10-11 Ngµy 30/9/2007

I. Môc tiªu

1. KiÕn thøc

– HS biÕt thø tù çc møc n¨ng l− îng cña çc electron trong nguyªn tö. – ViÖc ph©n bè çc electron trong nguyªn tö tu©n theo nh÷ng nguyªn lÝ vμ quy t¾c n μo.

– CÊu h×nh electron cña nguyªn tö biÓu diÔn sù ph©n bè electron trªn çc ph©n líp thuéc c clíp kh¸c nhau.

– Cã kÜ n¨ng viÕt cÊu h×nh electron cña nguyªn tö thuéc 20 nguyªn tè ®Çu.

– BiÕt çch t×m kiÕm th«ng tin vÒ sù s¾p xÕp çc electron trong nguyªn tö trªn m¹ng internet,l− u gi÷ vμ xö lÝ th«ng tin.

2. KÜ n¨ng

– Cã kÜ n¨ng viÕt cÊu h×nh electron cña nguyªn tö thuéc 20 nguyªn tè ®Çu. – BiÕt çch t×m kiÕm th«ng tin vÒ sù s¾p xÕp çc electron trong nguyªn tö trªn m¹ng internet,l− u gi÷ vμ xö lÝ th«ng tin.

II. ChuÈn bÞ

– Phãng to h×nh 1.11 vμ b¶ng cÊu h×nh electron cña nguyªn tö 20 nguyªn tè ®Çu (SGK). – ThiÕt kÕ m« pháng sù ph©n bè electron theo çc líp kh c nhau trong nguyªn tö cñanguyªn tè nμo ®ã (cã thÓ dïng phÇn mÒm Powerpoint hoÆc Macromedia Flash) ®Ó d¹y häc.




GV : Trong bμi häc tr− íc çc em ®· ®− îc nghiªn cøu sù ph©n bè çc electron theo çc lípvμ ph©n líp. VËy c¬ së ®Ó xÕp çc electron vµo çc líp vµ ph©n líp lµ g×?

Ho¹t ®éng 2. T×m hiÓu trËt tù møc n¨ng l − îng

GV : N¨ng l− îng kÓ tõ gÇn nh©n nhÊt cña çclíp n t¨ng theo thø tù tõ 1 ®Õn 7 vμ n¨ng l − îngcña çc ph©n líp t¨ng theo thø tù s, p, d, f (h×nh

vÏ).Ng− êi ta ®· x¸c ®Þnh thø tù s¾p xÕp çc ph©nlíp theo chiÒu t¨ng cña møc n¨ng l− îng : 1s 2s2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s...

HS ®äc SGK :

Electron gÇn h¹t nh©n cã møc n¨ngl− îng thÊp nhÊt, electron xa h¹t nh©n cãn¨ng l− îng cao h¬n.

Thùc nghiÖm x¸c ®Þnh møc n¨ng l− îngph©n líp 3d cao h¬n ph©n líp 4s.

Ho¹t ®éng 3. T×m hiÓu « l − îng tö, nguyªn lÝ Pau-li, sè electron tèi ®a trong mét ph©n lípvμ mét líp. Nguyªn lÝ v÷ng bÒn, quy t¾c Hund.

HS ®äc SGK, tãm t¾t çc ý chÝnh vÒ :

- ¤ l− îng tö.

- Nguyªn lÝ Pau-li, nguyªn lÝ v÷ng bÒn, quy t¾c Hun. Ho¹t ®éng 4. T×m hiÓu cÊu h×nh electron nguyªn tö







GV tæng kÕt thμnh quy t¾c viÕt cÊu h×nhelectron nguyªn tö cña çc nguyªn tè hãa häc

HS t×m hiÓu quy t¾c viÕt cÊu h×nh electronnguyªn tö.

ThÝ dô: Fe cã Z = 26

1s22s22p63s23p63d64s2

Ho¹t ®éng 5. ThÕ n μo lμ nguyªn tè s, p, d, f ?

HS ®äc SGK vμ tr¶ lêi nguyªn tè s l μ nh÷ng nguyªn tè m μ nguyªn tö cã electron cuèi cïng®− îc ®iÒn vμo ph©n líp s. T − ¬ng tù nh− vËy víi çc nguyªn tè p, d, f.

Ho¹t ®éng 6. ViÕt cÊu h×nh electron cña 20 nguyªn tè ®Çu

GV lÊy thÝ dô cÊu h×nh electron nguyªn tö Nalμm mÉu: 1s22s22p63s1.

GV h− íng dÉn HS kiÓm tra kÕt qu¶ dùa vμob¶ng cÊu h×nh electron cña nguyªn tö 20nguyªn tè ®Çu (SGK).

GV chia líp thμnh 4 nhãm viÕt lÇn l− îtcÊu h×nh electron cña 20 nguyªn tè ®Çuvμ x¸c ®Þnh sè electron trªn çc líp cñamçi nguyªn tö.

Ho¹t ®éng 7. T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña electron líp ngo μi cïngGV cho HS nhËn xÐt çc nguyªn tö cã thÓ cãtèi ®a bao nhiªu electron ë líp ngoμi cïng ?

Çc nguyªn tö kim lo¹i nh− Na, Mg, K, Ca ,Al, çc phi kim nh− O, N, Cl, P, S cã baonhiªu e ë líp ngoμi cïng ?

HS: §èi víi nguyªn tö cña tÊt c¶ çcnguyªn tè, líp ngoμi cïng cã nhiÒu nhÊtlμ 8e trõ nguyªn tö He (cã 2e) hÇu nh − kh«ng tham gia vμo ph¶n øng ho¸ häc(trõ trong mét sè ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt).

Ho¹t ®éng 8. Tæng kÕt to μn bé bμi häc

Çch viÕt cÊu h×nh electron cña nguyªn tö cñanguyªn tè

BiÕt ®− îc cÊu h×nh electron cña nguyªn tö th×cã thÓ dù ®o¸n ®− îc nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc®iÓn h×nh cña nguyªn tè ®ã.

- Kim lo¹i cã tõ 1 - 3 electron líp ngoμicïng, 4 electron cã thÓ lμ KL hoÆc PK.

- Phi kim cã 5 – 7 electron líp ngoμi cïng.

- KhÝ hiÕm cã 2 (He) hay 8 electrron.

Bµi 8 LuyÖn tËp ch ¬ng 1 TiÕt 12 -13 Ngµy 30/9/2007 I. Môc tiªu

1. KiÕn thøc

HS cñng cè çc kiÕn thøc :

– Thμnh phÇn, cÊu t¹o nguyªn tö, ®Æc ®iÓm çc h¹t cÊu t¹o nªn nguyªn tö.

– Nguyªn tè hãa häc vμ çc ®Æc tr − ng.

– CÊu tróc vá electron nguyªn tö.

2. KÜ n¨ng

– Gi¶i çc d¹ng bμi tËp c¬ b¶n trong SGK.

– Ph¸t triÓn kÜ n¨ng lμm viÖc nhãm, lμm viÖc víi c«ng nghÖ th«ng tin.

– Ph¸t triÓn t− duy bËc cao.

II. ChuÈn bÞ







– HS tæng kÕt çc kiÕn thøc cña ch− ¬ng 1 d− íi d¹ng s¬ ®å.

– Gi¸o n ®iÖn tö víi c c t− liÖu hç trî.

– M¸y vi tÝnh, m¸y chiÕu ®a n¨ng.


A. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng

Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc t×nh huèng häc tËp H·y cho biÕt mèi liªn quan gi÷a çc kh i niÖm nguyªn tö, thµnh phÇn, cÊu t¹o nguyªn tö, sù

ph©n bè electron trong nguyªn tö, nguyªn tè hãa häc.

Ho¹t ®éng 2. HS hÖ thèng çc kiÕn thøc vÒ nguyªn tö

H¹t nh©n nguyªn tö:

- Nguyªn tö

Vá electron ng.tö:

HS «n l¹i khèi l− îng vμ ®iÖn tÝch çc h¹t proton, n¬tron v μ electron.

Ho¹t ®éng 3. Th¶o luËn çc néi dung

CÊu tróc vá electron cña nguyªn tö

HS «n l¹i çc kh¸i niÖm :

- Líp electron

- Ph©n líp electron

- Obitan nguyªn tö

- Sù ph©n bè electron

- CÊu h×nh electron

- §Æc ®iÓm cña electron líp ngoμi cïng.

Nguyªn tè hãa häc

HS tr¶ lêi c©u hái çc ®Æc tr− ng cña nguyªn tè hãa häc lμ g×?

- §iÖn tÝch h¹t nh©n (Z+) Z = sè e = sè p

-

Sè khèi A = Z + N- §ång vÞ : cïng Z nh− ng kh¸c N dÉn ®Õn kh¸c sè khèi A.

- Nguyªn tö khèi trung b×nhaA+bB

A =100

Ho¹t ®éng 4. T×m hiÓu mèi liªn quan gi÷a çc kh¸i niÖm cña ch− ¬ng 1

HS sö dông s¬ ®å tãm t¾t ë SGK ®Ó tr×nh bμy sù liªn quan gi÷a çc kh¸i niªm. C¶ líp theodâi, nhËn xÐt vμ bæ sung. GV tæng kÕt phÇn tãm t¾t kiÕn thøc c¬ b¶n.

B. Bμi tËp

Ho¹t ®éng 5. HS gi¶i v

μ

tr¶ lêi çc bμ

i tËp 1, 2, 8 (SGK)Bμi 1. §¸p n D.

- Proton (1

1 p )

- N¬tron ( 1

0n )

- Electron (1e)- me = 5,5.10 -4u







Gi¶i thÝch: ph©n líp s b·o hßa khi cã 2 electron, ph©n líp p b·o hßa khi cã 6 electron, ph©nlíp d b·o hßa khi cã 10 electron cßn ph©n líp f b·o hßa khi cã 14 electron.

Bμi 2. §¸p n A.

Gi¶i thÝch: Trong sè c¸c nguyªn tè Cr (24), Mn (25), Fe (26), Co (27) vμ Ni (28), chØ cãnguyªn tè Cr cã sù bÊt th− êng do tÝnh chÊt bÒn cña cÊu h×nh electron nöa b·o hßa cña ph©nlíp 3d. C¸c electron hãa trÞ cña Cr lμ 3d 54s1.

Bμi 8. CÊu h×nh electron cña nguyªn tö Fe Z = 26 : 1s2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 63d64s2

CÊu h×nh electron cña ion Fe2+Z = 26 : 1s2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 63d6

CÊu h×nh electron cña ion Fe3+ Z = 26 : 1s2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 63d5

GV tæng kÕt, ra bμi tËp vÒ nhμ, nh¾c HS chuÈn bÞ lμm bμi kiÓm tra 45 phót cña ch− ¬ng1.

TiÕt 14 KiÓm tra 1 tiÕt

§Ò kiÓm tr in ®Õn tËn häc sinh







Ch− ¬ng 2

BTH çc nguyªn tè hãa häcv ®Þnh luËt tuÇn ho n

A. Më ®Çu


KiÕn thøc :

– HS hiÓu nguyªn t¾c s¾p xÕp çc nguyªn tè vμo BTH. HiÓu mèi quan hÖ gi÷a cÊu h×nh

electron nguyªn tö cña nguyªn tè hãa häc víi vÞ trÝ cña nã trong BTH.

– HiÓu sù biÕn ®æi tuÇn hoμn tÝnh chÊt çc nguyªn tè, çc ®¬n chÊt vμ hîp chÊt t¹o nªn tõ çc

nguyªn tè ®ã theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö. BiÕt nguyªn nh©n vμ ý nghÜa

cña BTH.

KÜ n¨ng :

– Cã kÜ n ng suy nghÜ vμ lËp luËn tõ sù liªn quan gi÷a cÊu h×nh electron víi vÞ trÝ trong BTHvμ tÝnh chÊt.

– BiÕt c ch häc tËp mét çch ®éc lËp vμ céng t¸c trong nhãm. Cã nh÷ng kÜ n¨ng c«ng nghÖ

th«ng tin nh− t×m kiÕm th«ng tin, x©y dùng b μi tr×nh diÔn, x©y dùng vμ qu¶n lÝ d÷ liÖu v μ biÕt

chia sÎ víi çc b¹n.



Bµi Tªn bµi Néi dung

9 B¶ng tuÇn hoμn çc nguyªn

tè hãa häc

Nguyªn t¾c s¾p xÕp cña b¶ng tuÇn hoμn

CÊu t¹o cña b¶ng tuÇn hoμn : «, chu k×, nhãm

10 Sù biÕn ®æi tuÇn hoμn cÊu

h×nh electron nguyªn tö cña

çc nguyªn tè hãa häc

– CÊu h×nh electron cña nguyªn tö çc nguyªn tè

nhãm A.

– CÊu h×nh electron cña nguyªn tö çc nguyªn tè

nhãm B.

11 Sù biÕn ®æi mét sè ®¹i l− îngvËt lÝ cña çc nguyªn tè hãa

häc

– B¸n kÝnh nguyªn tö – N¨ng l− îng ion hãa

– §é ©m ®iÖn

12 Sù biÕn ®æi tÝnh kim lo¹i,

tÝnh phi kim cña çc nguyªn

tè hãa häc. §Þnh luËt tuÇn

hoμn

– Sù biÕn ®æi tÝnh kim lo¹i, phi kim.

– Sù biÕn ®æi vÒ hãa trÞ.

– Sù biÕn ®æi tÝnh axit - baz¬ cña oxit vμ hi®roxit.

– §Þnh luËt tuÇn hoμn.

13 ý nghÜa cña b¶ng tuÇn hoμnçc nguyªn tè ho¸ häc

– Quan hÖ gi÷a vÞ trÝ vμ cÊu t¹o. – Quan hÖ gi÷a vÞ trÝ vμ tÝnh chÊt.







– So s¸nh tÝnh chÊt cña mét nguyªn tè víi çc

nguyªn tè l©n cËn.

14 LuyÖn tËp ch− ¬ng 2 – Cñng cè, hÖ thèng hãa kiÕn thøc.

– RÌn kÜ n¨ng gi¶i bμi tËp.

2. Ph− ¬ng ph¸p d¹y häc

§Æc ®iÓm cña ch− ¬ng 2 lμ BTH ® − îc nghiªn cøu d− íi ¸nh s¸ng cña thuyÕt cÊu t¹o nguyªn tö.

BTH ®− îc x©y dùng ®Ó thÓ hiÖn çc quy luËt biÕn thiªn tÝnh chÊt cña çc nguyªn tè hãa häc,

còng nh− çc ®¬n chÊt v μ çc hîp chÊt t¹o nªn tõ nh÷ng nguyªn tè ®ã. §Ó thùc hiÖn tèt môc

tiªu cña ch− ¬ng 2, GV cã thÓ thiÕt kÕ çc ho¹t ®éng cña HS theo mét sè gîi ý sau :

– Tæ chøc ho¹t ®éng nhãm, GV chia néi dung bμi häc thμnh mét sè ®¬n vÞ kiÕn thøc, cã thÓ

tæ chøc th¶o luËn chung c¶ líp hoÆc mçi nhãm th¶o luËn mét ®¬n vÞ kiÕn thøc. Sau khi th¶o

luËn nhãm, ®¹i diÖn cña nhãm sÏ tr×nh bμy kÕt qu¶ th¶o luËn, çc nhãm kh¸c theo dâi, nhËn

xÐt vμ GV kÕt luËn.

– Sö dông c c ph− ¬ng tiÖn trùc quan nh− BTH, çc b¶ng thèng kª sè liÖu, çc m« pháng ®Ó

g©y høng thó, t¨ng hiÖu qu¶ d¹y häc.

– RÌn cho HS kÜ n¨ng ph©n tÝch sè liÖu, ph¸t hiÖn quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt cña c c nguyªn

tè trong chu k×, trong mét nhãm A.

B. D¹y häc çc bµi cô thÓ

Bµi 9 B¶ng TuÇn Ho n çc nguyªn tè ho¸ häc

TiÕt 15-16 Ngµy 7/10/2007

I. Môc tiªu

– HS biÕt vμ hiÓu ® − îc nguyªn t¾c s¾p xÕp çc nguyªn tè ho¸ häc vμo BTH. HiÓu ®− îc cÊu

t¹o cña BTH : «, chu k×, nhãm A, nhãm B.

– §äc ®− îc çc th«ng tin vÒ nguyªn tè ho¸ häc ghi trong mét « cña b¶ng. VËn dông s¾p xÕp

mét nguyªn tè ho¸ häc vμo BTH khi biÕt cÊu h×nh e cña nguyªn tö nguyªn tè ®ã vμ ng − îc l¹i.

– HS cã thÓ tr×nh bμy ®− îc nguyªn t¾c s¾p xÕp çc nguyªn tè hãa häc trong BTH.

– HS hiÓu ®− îc mèi liªn quan gi÷a vÞ trÝ vμ cÊu h×nh electron cña nguyªn tö. – So s nh d¹ng BTH ®ang ®− îc sö dông réng r·i vμ BTH do Men-®ª-lª-Ðp ph¸t minh. T×m

ra nh÷ng − u ®iÓm næi bËt cña d¹ng b¶ng dμi ®ang ®− îc sö dông.

II- ChuÈn bÞ

– BTH d¹ng dμi.

– Cã thÓ sö dông BTH m« pháng trªn m¹ng internet hoÆc BTH trong CD phÇn mÒm d¹y häc








Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña hs

Ho¹t ®éng 1 : Tæ chøc t×nh huèng häc tËp

Men-®ª-lª-Ðp ®· dùa trªn khèi l− îng t¨ng dÇn cña nguyªn tö ®Ó s¾p xÕp çc nguyªn tè hãa

häc. Theo nguyªn t¾c nμy, ®Ó ®¶m b¶o quy luËt biÕn ®æi tuÇn hoμn, «ng ®· ph¶i chÊp nhËn

mét sè ngo¹i lÖ. thÝ dô 60Co xÕp tr− íc 59Ni. v× sao cã nh÷ng ngo¹i lÖ nµy ? §Ó tr¸nh ngo¹i

lÖ cÇn xÕp çc nguyªn tè hãa häc theo nh÷ng quy t¾c nµo ?

Ho¹t ®éng 2 : Nguyªn t¾c x©y dùng b¶ng tuÇn hoμn

GV cho HS quan s¸t BTH vμ giíi thiÖu

nguyªn t¾c s¾p xÕp çc nguyªn tè vμo

BTH kÌm theo thÝ dô minh ho¹.

HS ph¸t biÓu ba nguyªn t¾c x©y dùng BTH.

Ho¹t ®éng 3 : Th¶o luËn nhãm - T×m hiÓu cÊu t¹o cña b¶ng tuÇn hoμn

GV Chia líp thμnh 4 nhãm vμ ph©n c«ngnhiÖm vô cho tõng nhãm.

Nhãm 1 : T×m hiÓu vÒ « nguyªn tè

Nhãm 2 : T×m hiÓu vÒ çc chu k×

Nhãm 3 : T×m hiÓu vÒ nhãm A

Nhãm 4 : T×m hiÓu vÒ nhãm B

Ho¹t ®éng 4 : Th¶o luËn chung

GV tæ chøc çc nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ

sung, cuèi cïng GV tæng kÕt vμ ®¸nh gi¸.

Sau khi th¶o luËn nhãm, ®¹i diÖn çc nhãm b¸o

ço kÕt qu¶.

Ho¹t ®éng 5 : Tæng kÕt bμi häc

GV nhÊn m¹nh nguyªn t¾c s¾p xÕp çc

nguyªn tè vμ nh÷ng ®iÒu cÇn ghi nhí.

HS ghi nhí çc nguyªn t¾c x©y dùng BTH,

tr×nh bμy ®− îc cÊu t¹o cña BTH.

Bµi 10 Sù biÕn ®æi tuÇn ho n cÊu h×nh electronnguyªn tö cña çc nguyªn tè ho¸ häc

TiÕt 17 Ngμy 14/10/2007

I- Môc tiªu

1. KiÕn thøc

– HS hiÓu sù biÕn ®æi cÊu h×nh electron líp ngoμi cïng cña nguyªn tö çc nguyªn tè hãa häc

trong chu k×, trong nhãm A.

– Gi¶i thÝch ®− îc nguyªn nh©n sù biÕn ®æi tuÇn hoμn tÝnh chÊt cña çc nguyªn tè ho¸ häc lμ

do sù biÕn ®æi tuÇn hoμn cÊu h×nh electron líp ngoμi cïng. Ph©n biÖt râ rμng çc electron ho¸

trÞ cña çc nguyªn tè nhãm A vμ nhãm B.

2. KÜ n¨ng

– HS cã kÜ n¨ng gi¶i çc bμi tËp trong SGK vμ SBT, kh¶ n¨ng céng t¸c v μ çc kÜ n¨ng t×m

kiÕm, l− u gi÷ vμ xö lÝ th«ng tin tèt.







II- ChuÈn bÞ

– Phãng to b¶ng 2.1 trong SGK. BTH d¹ng dμi.

– HS ®äc tr− íc SGK.

– Gi¸o n ®iÖn tö nÕu cã.

III- ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc

ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS


T¹i sao khi xÕp çc nguyªn tè theo chiÒu t¨ng dÇn cña çc ®iÖn tÝch h¹t nh©n, tÝnh chÊt çc

nguyªn tè l¹i biÕn ®æi tuÇn hoμn ? Chóng ta sÏ t×m c©u tr¶ lêi trong bμi häc h«m nay.

Ho¹t ®éng 2 : T×m hiÓu cÊu h×nh electron nguyªn tö çc nhãm A

GV tæng kÕt : sù biÕn ®æi tuÇn hoμn vÒ

cÊu h×nh electron líp ngoμi cïng lμ

nguyªn nh©n cña sù biÕn ®æi tuÇn hoμnvÒ tÝnh chÊt cña çc nguyªn tè.

HS quan s¸t b¶ng 2.1, nhËn xÐt vÒ sù biÕn ®æi

cÊu h×nh electron líp ngoμi cïng cña çc

nguyªn tè nhãm A lÇn l− ît qua çc chu k× 2, 3,4, 5, 6, 7.

Ho¹t ®éng 3 : T×m hiÓu cÊu h×nh electron nguyªn tö çc nguyªn tè nhãm B

GV tæng kÕt : Çc nguyªn tè ë nhãm B

+ Thuéc çc chu k× lín.

+ Thuéc khèi d, chóng cßn ®− îc gäi lμ

çc nguyªn tè chuyÓn tiÕp.

+ Çc electron hãa trÞ ë (n - 1)da

ns2

trong®ã a nhËn çc gi¸ trÞ tõ 1 - 10.

HS quan s¸t BTH, nhËn xÐt vÞ trÝ, ®Æc ®iÓm cña

çc nguyªn tè nhãm B.

ThÝ dô chu k× 4 cã 10 nguyªn tè d, cã 8 nguyªn

tè cã cÊu h×nh (n - 1)dans2, riªng hai nguyªn tè

Cr : 3d54s1 v μ Cu : 3d 104s1.

Çc nguyªn tè nhãm B th− êng cã nhiÒu tr¹ng

th¸i hãa trÞ. ThÝ dô Fe th− êng cã çc hãa trÞ II

vμ III.

Ho¹t ®éng 4 : gi¶i çc bμi tËp 1, 5 SGK trang 44

GV tæng kÕt bμi tËp

A sai v× kh«ng ®Ò cËp ®Õn çc nhãm A

chØ cã çc phi kim nh− O - S, çc

halogen. B sai v× kh«ng ®Ò cËp ®Õnçc nhãm A chØ cã çc kim lo¹i nh−

nhãm kim lo¹i kiÒm, kim lo¹i kiÒm thæ.

D sai v× ch− a ®Ò cËp ®Õn nguyªn nh©n.

GV tæng kÕt bμi tËp 5 : Trong sè 5

nguyªn tè ®· cho, cã 1 nguyªn tè nhãm

IIA (Z = 20), 4 nguyªn tè cßn l¹i lμ çc

nguyªn tè nhãm B. Trong sè ®ã cã hai

nguyªn tè Z = 24 vμ Z = 29 l μ çc

tr− êng hîp bÊt th− êng.

Bμi tËp 1. §¸p n C

HS ph©n tÝch çc ph− ¬ng n sai.

Bμi tËp 5. HS viÕt cÊu h×nh electron nguyªn töcña çc nguyªn tè :

Z = 20 1s22s22p63s23p64s2

Z = 21 1s22s22p63s23p63d14s2

Z = 24 1s22s22p63s23p63d54s1

Z = 29 1s22s22p63s23p63d104s1

Z = 30 1s22s22p63s23p63d104s2

HS nhËn xÐt vÒ vÞ trÝ cña çc nguyªn tè hãa

häc ®· cho trong BTH.







Ho¹t ®éng 5 : GV tæng kÕt b μi häc

HS ghi nhí : Nguyªn nh©n sù biÕn ®æi tuÇn hoμn tÝnh chÊt cña çc nguyªn tè. Mèi liªn hÖ

gi÷a cÊu h×nh electron cña nguyªn tö víi tÝnh chÊt cña nguyªn tè trong chu k× vμ trong

nhãm A, B.

Bµi 11 Sù biÕn ®æi mét sè ®¹i l îng vËt lÝ cñaçc nguyªn tè hãa häc

TiÕt 18 Ngµy 14/10/2007

I- Môc tiªu

– HS biÕt ®− îc quy luËt biÕn ®æi b¸n kÝnh nguyªn tö çc nguyªn tè trong mét chu k×, trong

mét nhãm A.

– HS hiÓu kh i niÖm n¨ng l− îng ion hãa vμ quy luËt biÕn ®æi n¨ng l − îng ion hãa thø nhÊt

cña çc nguyªn tè trong chu k× vμ trong mét nhãm A.

– hiÓu ®− îc kh¸i niÖm ®é ©m ®iÖn, biÕt thang ®é ©m ®iÖn Pau-linh. Quy luËt biÕn ®æi ®é ©m

®iÖn trong mét chu k× vμ trong mét nhãm A.

– HS tr×nh bμy ®− îc çc kh¸i niÖm vÒ n¨ng l− îng ion hãa, ®é ©m ®iÖn vμ quy luËt biÕn ®æi

b¸n kÝnh nguyªn tö, n¨ng l− îng ion hãa vμ ®é ©m ®iÖn.

– HS cã kÜ n¨ng ho¹t ®éng ®éc lËp vμ céng t¸c tèt.

II- ChuÈn bÞ

– GV phãng to çc h×nh 2.1 ; 2.2 ; 2.3 vμ çc b¶ng 2.2 ; 2.3.

– HS ®äc tr− íc SGK.


Ho¹t ®éng cña gv Ho¹t ®éng cña HS


Nguyªn nh©n sù biÕn ®æi tuÇn hoμn tÝnh chÊt çc nguyªn tè hãa häc lμ sù biÕn ®æi tuÇn

hoμn cÊu h×nh electron líp ngoμi cïng. Çc tÝnh chÊt nh− b¸n kÝnh nguyªn tö, n¨ng l − îng

ion hãa, ®é ©m ®iÖn cã n»m trong quy luËt chung ®è kh«ng ? §Ó tr¶ lêi c©u hái n μy, chóng

ta cïng nhau nghiªn cøu bμi 11.

Ho¹t ®éng 2. T×m hiÓu quy luËt biÕn ®æi b¸n kÝnh nguyªn tö

GV : B¸n kÝnh nguyªn tö cña çc nguyªn

tè nhãm A biÕn ®æi tuÇn hoµn theo chiÒu

t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n.

HS quan s¸t h×nh 2.1 nhËn xÐt :

- Trong mét chu k×, theo chiÒu Z t¨ng, b¸n kÝnh

nguyªn tö gi¶m dÇn.

- Trong mét nhãm A, theo chiÒu Z t¨ng, b¸n

kÝnh nguyªn tö t¨ng dÇn.

HS gi¶i thÝch quy luËt biÕn ®æi trªn.

Ho¹t ®éng 3. T×m hiÓu kh¸i niÖm n¨ng l − îng ion hãa vμ quy luËt biÕn ®æi n¨ng l − îng ion

hãa thø nhÊt (I1)







GV gi¶ng gi¶i ®Þnh nghÜa vμ tæng kÕt :

N¨ng l− îng ion hãa thø nhÊt cña nguyªn

tö çc nguyªn tè nhãm A biÕn ®æi tuÇn

hoµn theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t

nh©n.

HS ®äc ®Þnh nghÜa n¨ng l− îng ion hãa thø nhÊt

I1(SGK).

HS quan s¸t h×nh vμ b¶ng 2.2, nhËn xÐt.

- Trong mét chu k×, I1 t¨ng dÇn.

- Trong mét nhãm A, I1 gi¶m dÇn.

Ho¹t ®éng 4 : T×m hiÓu kh¸i niÖm ®é ©m ®iÖn v μ quy luËt biÕn ®æi ®é ©m ®iÖn

GV l− u ý HS :

- Cã nhiÒu thang ®é ©m ®iÖn theo nh÷ng

t¸c gi¶ kh¸c nhau.

- SGK giíi thiÖu thang Pau-linh.

- HS ®äc ®Þnh nghÜa ®é ©m ®iÖn SGK.

- HS quan s¸t b¶ng vμ h×nh 2.3, nhËn xÐt :

- Trong chu k× theo chiÒu Z t¨ng, ®é ©m ®iÖn

t¨ng dÇn.

- Trong nhãm A theo chiÒu Z t¨ng, ®é ©m ®iÖn

gi¶m dÇn.

Ho¹t ®éng 5 : VËn dông v μ tæng kÕt

HS nhãm 1 : gi¶i bμi tËp 1, 2.



HS nhãm 4 : gi¶i bμi tËp 7.

GV tæng kÕt bμi häc, giao nhiÖm vô ®äc

tr− íc bμi 12.

Chia líp thμnh 4 nhãm, ph©n c«ng th¶o luËn vμ

gi¶i çc bμi tËp sau :

§¹i diÖn çc nhãm lÇn l− ît tr×nh bμy kÕt qu¶

th¶o luËn, cã thÓ sö dông bμi tr×nh diÔn

Powerpoint ®Ó hç trî.

Bµi 12 Sù biÕn ®æi tÝnh kim lo¹i tÝnh phi kimcña çc nguyªn tè ho¸ häc. §Þnh luËt tuÇn ho n

TiÕt 19-20 Ngµy21/10/2007

I- Môc tiªu

1. KiÕn thøc

HS biÕt vµ hiÓu ® − îc :

– ThÕ nμo lμ tÝnh kim lo¹i, phi kim cña çc nguyªn tè hãa häc. Quy luËt biÕn ®æi tÝnh kim

lo¹i, phi kim trong mét chu k× vμ trong mét nhãm A

– Quy luËt biÕn ®æi ho¸ trÞ cao nhÊt víi oxi vμ víi hi®ro.

– Quy luËt biÕn ®æi tÝnh axit, baz¬ cña oxit vμ hi®roxit cña çc nguyªn tè nhãm A.

2. KÜ n¨ng

– HS cã kÜ n¨ng vËn dông c c kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i c c bμi tËp trong SGK.

– BiÕt c c kÜ n ng c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó cã thÓ x©y dùng bμi tr×nh diÔn Powerpoint vμ t×m

kiÕm t− liÖu trªn m¹ng internet.II. ChuÈn bÞ







– Phãng to çc b¶ng 2.4 ; 2.5 lμm ®å dïng d¹y häc.

– ChuÈn bÞ m¸y tÝnh, m¸y chiÕu ®a n¨ng ë n¬i cã ®iÒu kiÖn.




Tr− íc khi nghiªn cøu quy luËt biÕn thiªn tÝnh chÊt cña çc nguyªn tè, çc em h·y cho biÕtthÕ nμo lμ kim lo¹i ? phi kim ?Ho¹t ®éng 2 : T×m hiÓu vÒ sù biÕn ®æi tÝnh kim lo¹i, phi kim trong mét chu k×GV h− íng dÉn HS gi¶i thÝch quy luËt theocÊu t¹o nguyªn tö.

HS ph¸t biÓu vÒ sù biÕn ®æi tÝnh chÊt çcnguyªn tè trong mçi chu k×.Trong chu k×, tÝnh kim lo¹i gi¶m, tÝnh phi kimt¨ng theo chiÒu t¨ng cña Z.

Ho¹t ®éng 3 : T×m hiÓu vÒ quy luËt biÕn ®æi tÝnh kim lo¹i v μ phi kim trong mét nhãm AHS ®äc SGK vμ ph¸t biÓu quy luËt biÕn ®æi tÝnh kim lo¹i, phi kim trong mét nhãm A. HS

gi¶i thÝch quy luËt biÕn ®æi ®ã dùa vμo cÊu t¹o nguyªn tö.Ho¹t ®éng 4 : T×m hiÓu sù biÕn ®æi vÒ hãa trÞ cña çc nguyªn tèGV h− íng dÉn HS dïng b¶ng 2.4 trongSGK ®Ó nghiªn cøu vμ tr¶ lêi c©u hái.Quy luËt biÕn ®æi hãa trÞ cao nhÊt víi oxivμ víi hi®ro ?

HS : Hãa trÞ cao nhÊt cña mét nguyªn tè víi

oxi, hãa trÞ víi hi®ro cña çc phi kim biÕn ®æi

tuÇn hoµn theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t

nh©n. Ho¹t ®éng 5 : T×m hiÓu sù biÕn ®æi tÝnh axit - baz¬ cña oxit v μ hi®roxitGV : TÝnh axit - baz¬ cña çc oxit vµ

hi®roxit cña çc nguyªn tè biÕn ®æi tuÇn

hoµn theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹tnh©n nguyªn tö.

HS dïng b¶ng 2.5 ®Ó nhËn xÐt sù biÕn ®æi tÝnhaxit - baz¬ cña oxit vμ hi®roxit cña çc nguyªn

tè chu k× 2 vμ

3.Sù biÕn ®æi tÝnh axit - baz¬ kh«ng liªn tôc mμ tuÇn hoμn.

Ho¹t ®éng 6 : T×m hiÓu néi dung cña ®Þnh luËt tuÇn ho μnGV h− íng dÉn HS ®äc SGK ®Ó hiÓu vμ ph¸t biÓu ®óng ®Þnh luËt tuÇn hoμn. §ÞnhluËt tuÇn hoμn lμ mét quy luËt tù nhiªnquan träng cña hãa häc.

HS ghi nhí : TÝnh chÊt cña çc nguyªn tè vµ

®¬n chÊt còng nh− thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt cña

çc hîp chÊt t¹o nªn tõ çc nguyªn tè ®ã biÕn

®æi tuÇn hoµn theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t

nh©n nguyªn tö.







Bµi 13 ý nghÜa cña B¶ng TuÇn Ho nçc nguyªn tè ho¸ häc

TiÕt 21 Ngµy 21/10/2007

I- môc tiªu

– HS cñng cè ®− îc kiÕn thøc vÒ BTH, hiÓu râ mèi quan hÖ gi÷a vÞ trÝ víi cÊu t¹o nguyªn tö

vμ tÝnh chÊt. – BiÕt so s nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña mét nguyªn tè víi c c nguyªn tè hãa häc l©n cËn trong

BTH.

– Tr×nh bμy ®− îc ý nghÜa cña BTH, cÊu t¹o vμ çch sö dông cña BTH.

– Sö dông linh ho¹t c c th«ng tin thu ®− îc tõ BTH ®Ó lμm c¬ së nghiªn cøu vμ dù ®o¸n çc

tÝnh chÊt khi häc tiÕp vÒ çc nguyªn tè cô thÓ vÒ sau.

II- chuÈn bÞ

– Çc phiÕu häc tËp ghi râ nhiÖm vô cho çc nhãm.

– Cã thÓ chuÈn bÞ gi o n ®iÖn tö nÕu cã ®iÒu kiÖn.

– Tõ ch×a khãa ®Ó t×m kiÕm th«ng tin vÒ BTH : “periodic table”.




BTH cã thÓ gióp Ých nh÷ng g× cho viÖc häc hãa häc nãi chung vµ d¹y häc hãa häc nãi riªng

?

Ho¹t ®éng 2 : T×m hiÓu mèi quan hÖ gi÷a vÞ trÝ v μ cÊu t¹o

GV h− íng dÉn HS gi¶i Z = 19 ⇒ X cã

®iÖn tÝch h¹t nh©n lμ 19+ ⇒ Cã 19

electron⇒ 19 proton.

- X ë chu k× 4 ⇒ nguyªn tö X cã 4 líp

electron.

- X ë nhãm IA → nguyªn tö X cã 1

electron ë líp ngoμi cïng.

HS xÐt thÝ dô : Cho biÕt nguyªn tè X cã Z = 19,

thuéc chu k× 4, nhãm IA ? Cho biÕt cÊu t¹o

nguyªn tö cña X, cã gi¶i thÝch cô thÓ.

HS ghi nhí :

+ Tõ Z ⇒ Sè proton, sè electrron.

+ Tõ STT chu k× ⇒ Sè líp electron.

+ Tõ STT nhãm A ⇒ S è electron líp ngoµi

cïng.

Ho¹t ®éng 3 : T×m hiÓu quan hÖ gi÷a vÞ trÝ v μ tÝnh chÊt

NhËn xÐt : BiÕt vÞ trÝ cña mét nguyªn tè

trong BTH cã thÓ suy ra nh÷ng tÝnh chÊt

hãa häc c¬ b¶n cña nã.

HS dïng BTH, tõ vÞ trÝ, x¸c ®Þnh :

- Nguyªn tè kim lo¹i hay phi kim.

- C«ng thøc oxit cao nhÊt, c«ng thøc hîp chÊt

khÝ víi hi®ro nÕu cã.

- C«ng thøc hi®roxit vμ tÝnh chÊt axit - baz¬ cñachóng.







Ho¹t ®éng 4 : T×m hiÓu mèi quan hÖ cña mét nguyªn tè hãa häc víi çc nguyªn tè sung

quanh

GV l− u ý çch so s¸nh :

1. XÕp çc nguyªn tè ®· cho vμo cïng

mét chu k× hoÆc cïng mét nhãm A theo

chiÒu Z t¨ng.

2. VËn dông quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt

kim lo¹i hoÆc phi kim, tÝnh chÊt axit -

baz¬ cña oxit vμ hi®roxit, hãa trÞ cao nhÊt

víi oxi vμ hi®ro ®Ó so s¸nh.

HS nh¾c l¹i çc quy luËt biÕn ®æi tÝnh kim lo¹i,

phi kim, tÝnh axit vμ baz¬ cña oxit v μ hi®roxit,

hãa trÞ cao nhÊt víi oxi vμ hi®ro theo chiÒu

t¨ng ®iÖn tÝch h¹t nh©n. Trong BTH, çcnguyªn tè cã quan hÖ chÆt chÏ víi çc nguyªn

tè sung quanh.

ThÝ dô : So s¸nh Mg víi 4 nguyªn tè sung

quanh trong BTH.

Ho¹t ®éng 5 : VËn dông v μ tæng kÕt b μi häc

GV ch÷a çc bμi trªn.

GV tæng kÕt bμi häc, ra bμi tËp vÒ nhμ.

Tõ khi ra ®êi n¨m 1869 ®Õn nay, BTH lμ

c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®− îc cña hãa

häc.

Sù ph¸t triÓn lÝ thuyÕt vÒ cÊu t¹o nguyªn

tö cμng cñng cè v÷ng ch¾c ®Þnh luËt tuÇnhoμn vμ BTH.

HS gi¶i çc bμi tËp 1, 2 trang 58 SGK.

BTH ®· gióp t×m ra çc nguyªn tè hãa häc

míi, dù ®o¸n tÝnh chÊt cña çc nguyªn tè ch− a

biÕt, lμm chÝnh x¸c hãa çc sè liÖu thùc

nghiÖm tr− íc ®ã. BTH gióp hÖ thèng hãa çc

tμi liÖu riªng rÏ vÒ çc nguyªn tè hãa häc, ®Æt

mçi nguyªn tè vμ

o trong mèi quan hÖ chÆt chÏvíi çc nguyªn tè kh¸c cïng nhãm A, cïng

chu k×.

Bµi 14 LuyÖn tËp ch ¬ng 2

TiÕt 22-23 Ngµy 28/10/2007

I. Môc tiªu

– N¾m v÷ng cÊu t¹o BTH vμ nguyªn t¾c s¾p xÕp. HiÓu v μ vËn dông ® − îc çc quy luËt biÕn

®æi tuÇn hoμn tÝnh chÊt cña çc nguyªn tè vμ hîp chÊt cña chóng.

– N¾m v÷ng mèi liªn hÖ gi÷a cÊu t¹o, vÞ trÝ vμ tÝnh chÊt çc nguyªn tè hãa häc.

– Gi¶i ®− îc çc bμi tËp trong SGK vμ SBT hãa häc 10.

– Sö dông thμnh th¹o vμ t×m kiÕm ® − îc th«ng tin cÇn thiÕt dùa vμo BTH, biÕn nã thμnh ch×a

khãa cho viÖc häc tËp m«n hãa häc.

II. ChuÈn bÞ

– Yªu cÇu HS chuÈn bÞ tr− íc bμi luyÖn tËp.

– BTH d¹ng dμi.

11Na 12Mg 13Al

4Be

20Ca










Ng − êi ta ®· hÖ thèng tÊt c¶ çc nguyªn tè hãa häc ®· biÕt nh− thÕ nµo ?

Ho¹t ®éng 2 : «n l¹i çc nguyªn t¾c s¾p xÕp cña BTH, çc quy luËt ë chu k×, nhãm A

Em h·y cho biÕt nguyªn t¾c s¾p xÕp cña BTH, quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt trong mét chu k×,

mét nhãm A ?

Dùa vμo BTH, HS tr×nh bμy :

– Çc nguyªn t¾c s¾p xÕp çc nguyªn tè trong BTH.

– Minh häa c c nguyªn t¾c ®ã b»ng sù s¾p xÕp 20 nguyªn tè ®Çu chu k×.

HS kh¸c nhËn xÐt vμ GV bæ sung, tæng kÕt.

Ho¹t ®éng 3 : Cñng cè çc hiÓu biÕt vÒ çc chu k× cña BTH

HS th¶o luËn vμ tr×nh b μy çc néi dung : – Chu k× lμ g× ? cã bao nhiªu chu k× nhá ? bao nhiªu chu k× lín.

– Sè thø tù cña chu k× cã liªn quan thÕ nμo ®Õn cÊu h×nh electron nguyªn tö ?

– Gi¶i thÝch quy luËt biÕn ®æi tÝnh kim lo¹i, tÝnh phi kim cña çc nguyªn tè theo chiÒu t ng

cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö trong mét chu k×.

Ho¹t ®éng 4 : Cñng cè çc hiÓu biÕt vÒ çc nhãm nguyªn tè cña BTH

HS th¶o luËn vμ tr×nh b μy çc néi dung :

– ThÕ nμo lμ nhãm nguyªn tè ? ThÕ n μo lμ nhãm A ? ThÕ n μo lμ nhãm B ?

– §Æc ®iÓm cña çc nguyªn tè trong mét nhãm A lμ g× ?

– ThÕ nμo lμ çc nguyªn tè s, p, d, f ?

– Sù liªn quan gi÷a cÊu h×nh electron líp ngoμi cïng vμ tÝnh kim lo¹i, phi kim hay khÝ hiÕm

cña nguyªn tè hãa häc.

Ho¹t ®éng 5 : Nh÷ng ®¹i l− îng vμ tÝnh chÊt n μo cña çc nguyªn tè biÕn thiªn tuÇn hoμn theo

chiÒu ®iÖn tÝch h¹t nh©n t¨ng dÇn ? Ph¸t biÓu ®Þnh luËt tuÇn hoμn

– B¸n kÝnh nguyªn tö.

– N¨ng l− îng ion hãa. – §é ©m ®iÖn.

– TÝnh kim lo¹i, tÝnh phi kim.

– TÝnh baz¬ - axit cña çc oxit vμ hi®roxit.

– Hãa trÞ cao nhÊt cña nguyªn tè víi oxi vμ hi®ro.

B. Gi¶i çc bµi tËp

Ho¹t ®éng 6 : HS vËn dông gi¶i b μi tËp 3 trang 60 (SGK)

– Trong BTH, çc nhãm IA, IIA, IIIA gåm hÇu hÕt çc kim lo¹i.

+ Nhãm IA : Cã 1 e líp ngoμi cïng.

+ Nhãm IIA : Cã 2 e líp ngoμi cïng.







+ Nhãm IIIA : Cã 3 e líp ngoμi cïng.

– Nhãm VA, VIA vμ VIIA gåm hÇu hÕt l μ c¸c nguyªn tè phi kim :+ Nhãm VA : Cã 5 e líp ngoμi cïng.

+ Nhãm VIA : Cã 6 e líp ngoμi cïng.

+ Nhãm VIIA : Cã 7 e líp ngoμi cïng

– Nhãm VIIIA lμ nhãm khÝ hiÕm, c¸c nguyªn tö cña nguyªn tè trong nhãm (trõ Heli) ®Òu cã

8 electron ë líp ngoμi cïng.

Ho¹t ®éng 7 : HS gi¶i b μi tËp 6 - trang 60 (SGK)

Hîp chÊt khÝ víi hi®ro cña mét nguyªn tè lμ RH 4 ⇒ R thuéc nhãm IVA.

VËy c«ng thøc cña hîp chÊt oxit cao nhÊt cña nguyªn tè ®ã lμ RO 2.

Ta cã %O2 =32 53, 3

32 100 R=

+ ⇒ R = 28 (Si)

VËy R lμ Si.

PhÇn iii. Th«ng tin bæ sung

HiÖn nay, cã nhiÒu d¹ng BTH. Ngoμi BTH d¹ng dμi ®· ®− îc giíi thiÖu trong ch− ¬ng tr×nh hãa

häc phæ th«ng, chung t«i giíi thiÖu mét sè kiÓu BTH kh¸c ®Ó tham kh¶o.

1. D¹ng kim tù th¸p







2. D¹ng BTH xo¸y tr«n èc

3. D¹ng BTH víi c¸c kÝ hiÖu ®Æc biÖt

4. BTH d¹ng míi







Bµi 15 b i thùc h nh sè 1

TiÕt 24 Ngµy 28/10/2007

mét sè thao t¸c thùc hμnh thÝ nghiÖm ho¸ häc.sù biÕn ®æi tÝnh chÊt nguyªn tè

trong chu k× vμ nhãm

I- Môc tiªu

– BiÕt mét sè thao t¸c trong thùc hμnh thÝ nghiÖm ho¸ häc nh− lÊy ho¸ chÊt, trén çc ho¸

chÊt, ®ong ho¸ chÊt, sö dông mét sè dông cô th«ng th− êng.

– BiÕt sö dông dông cô, ho chÊt thùc hiÖn an toμn, thμnh c«ng thÝ nghiÖm vÒ sù biÕn ®æi

tÝnh chÊt çc nguyªn tè trong nhãm, trong chu k×.

– Quan s t çc hiÖn t− îng thÝ nghiÖm, vËn dông kiÕn thøc gi¶i thÝch, viÕt PTHH cña ph¶n

øng.

II- ChuÈn bÞ

1. Dông cô : Xem SGV.

2. Ho¸ chÊt : Xem SGV.

Dông cô, ho¸ chÊt ®ñ ®Ó HS thùc hμnh theo nhãm trong ®iÒu kiÖn cña tr− êng.

3. Häc sinh

– ¤n tËp nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn çc thÝ nghiÖm trong bμi.

– Nghiªn cøu tr− íc ®Ó biÕt ®− îc nh÷ng h− íng dÉn sö dông dông cô, ho¸ chÊt, çc thao t¸c

trong thÝ nghiÖm, thùc hμnh ho¸ häc. BiÕt dông cô, ho¸ chÊt vμ çch l μm çc thÝ nghiÖm trong

bμ

i. 4. Gi¸o viªn

ChuÈn bÞ mét sè phiÕu häc tËp.

PhiÕu sè 1 : Cã 1 èng ®ong dung tÝch 50 ml cã chia ®é, lμm çch nμo ®äc ®óng l− îng chÊt

láng ®ùng trong èng ®ong ? Thùc hμnh ®ong 25 ml n− íc cÊt.

PhiÕu sè 2 : Cã 3 cèc ®ùng 10 ml n− íc cÊt :

Cèc 1 : N− íc ë nhiÖt ®é trong phßng.

Cèc 2 : N− íc ë nhiÖt ®é trong phßng.

Cèc 3 : N− íc ë kho¶ng 80 – 900C.

Cho lÇn l− ît vμo cèc 1 mét mÈu nhá Na, cèc 2 vμ 3 mét m¶nh Mg. Dù ®o¸n sÏ cã hiÖn t − îng

g× x¶y ra, gi¶i thÝch, viÕt PTHH cña ph¶n øng.

5. Tæ chøc

Chia líp thμnh çc nhãm thùc hμnh, mçi nhãm kho¶ng 4 - 5 HS. Cã mét nhãm tr− ëng. Nhãm

thùc hμnh nªn gi÷ æn ®Þnh trong c¶ n¨m häc, kh«ng nªn x¸o trén (trõ tr− êng hîp ®Æc biÖt).

III- mét sè l− u ý

1. §©y lμ

bμ

i thùc hμ

nh ®Çu tiªn trong ch−

¬ng tr×nh ho¸ häc tr−

êng THPT ph©n ban. GV cÇnchuÈn bÞ chu ®¸o ®Ó h×nh thμnh ngay tõ ®Çu cho HS :

– Mét sè kÜ n¨ng c¬ b¶n trong sö dông dông cô thÝ nghiÖm.







– KÜ n¨ng lÊy ho¸ chÊt (r¾n, láng, trén ho¸ chÊt ...).

– Nh÷ng ®iÒu cÇn ghi nhí trong thùc hμnh thÝ nghiÖm (yªu cÇu trËt tù ng¨n n¾p, tù gi¸c,

khÈn tr− ¬ng thùc hiÖn thÝ nghiÖm theo ®óng h− íng dÉn ...).

– H×nh thμnh çc nhãm thùc hμnh.

– Thãi quen lμm t− êng tr×nh v.v...

2. Ph¶n øng gi÷a Na, K víi H2O x¶y ra rÊt m¹nh, ®Æc biÖt víi K. GV ph¶i c¾t çc mÈu kimlo¹i Na, K rÊt nhá (b»ng 1/2 h¹t ®ç xanh) ®Ó HS lμm thÝ nghiÖm, kh«ng ®Ó çc em tù c¾t tõ

miÕng Na, K lín. L− u ý HS lμm thÝ nghiÖm cÈn thËn.

3. NÕu cã ®iÒu kiÖn GV nªn thÓ hiÖn çc phiÕu häc tËp lªn b¶n trong. Dïng m¸y chiÕu ®Ó

h− íng dÉn HS trong ho¹t ®éng (1) sÏ cã hiÖu qu¶ h¬n.

4. Ph©n bè thêi gian hîp lÝ.

IV- ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc

Ho¹t ®éng 1 : Më ®Çu tiÕt thùc hμnh

1. GV : - Nªu môc ®Ých tiÕt thùc hμnh

- Nh÷ng yªu cÇu HS ph¶i thùc hiÖn trong tiÕt thùc hμnh.

2. Sö dông phiÕu häc tËp ®Ó kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bμi cña HS vμ h − íng dÉn HS nh÷ng nhiÖm

vô trong tiÕt thùc hμnh :

PhiÕu 1 : H − íng dÉn HS thùc hμnh ®ong chÊt láng b»ng èng ®ong, çch ®äc sè trªn v¹ch chia

®é...

PhiÕu 2 : Yªu cÇu HS ghi l¹i hiÖn t − îng (dù ®o¸n) ®Ó ®èi chiÕu víi thùc hμnh.

3. GV l− u ý mét sè thao t¸c nh− lÊy ho¸ chÊt r¾n, láng, dïng ®Ìn cån v.v... biÓu diÔn mÉu çcthao t¸c ®Ó HS lμm theo.

Ho¹t ®éng 2 : Mét sè thao t¸c thùc h μnh thÝ nghiÖm ho¸ häc

GV : Giao nhiÖm vô cho HS thùc hμnh, vÝ dô : LÊy mét muçng nhá NaCl r¾n, cho vμo èng

nghiÖm, dïng èng nhá giät nhá vμo èng nghiÖm cho ®Õn 1/4 èng nghiÖm. KÑp èng nghiÖm

b»ng kÑp gç, ®un nãng èng nghiÖm trªn ngän löa ®Ìn cån. Chó ý h− íng dÉn HS thùc hiÖn çc

thao t¸c.

HS : Thùc hμnh theo h− íng dÉn. Tõng HS thùc hiÖn, c¶ nhãm theo dâi, gãp ý, trao ®æi ®Ó gióp

nhau thùc hiÖn thμnh th¹o, ®óng tõng thao t¸c. Ho¹t ®éng 3 : Thùc h μnh vÒ sù biÕn ®æi tÝnh chÊt çc nguyªn tè trong chu k× vμ nhãm

a) Trong nhãm :

HS : Thùc hiÖn thÝ nghiÖm nh− h − íng dÉn trong SGV.

GV : H− íng dÉn, l− u ý HS lμm thÝ nghiÖm cÈn thËn, chØ dïng 1 mÈu Na hoÆc K ®· ®− îc

chuÈn bÞ tr− íc, kh«ng ®− îc dïng nhiÒu Na, K.

b) Trong mét chu k× :

HS thùc hiÖn thÝ nghiÖm nh− h − íng dÉn trong SGV.

– Na t c dông m¹nh víi H2O, dd chuyÓn mμu hång.







– Mg chØ t¸c dông víi H2O ë nhiÖt ®é cao (cèc 3 n− íc nãng dd chuyÓn mμu hång, cã bät khÝ

bay ra, cèc 2 kh«ng cã ph¶n øng).

– Cã thÓ thùc hiÖn thÝ nghiÖm chøng minh sù biÕn ®æi tÝnh chÊt cña nguyªn tè trong mét chu

k× theo c¸ch sau :

§Æt ba mÈu kim lo¹i Na, Mg, Al lªn mÆt

thanh nhùa (hoÆc chiÕc th− íc kÎ HS), øng víiba cèc chøa dd HCl ®Æt ë phÝa d− íi (h×nh 1).

Nghiªng cÈn thËn chiÕc th− íc ®Ó 3 mÈu kim

lo¹i r¬i ®ång thêi xuèng 3 cèc chøa dd HCl.

H− íng dÉn HS quan s¸t hiÖn t− îng x¶y ra vμ

cã kÕt luËn.

H×nh 1

Ho¹t ®éng 4 : C«ng viÖc cuèi tiÕt thùc hμnh

GV : NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ tiÕt thùc hμnh. Yªu cÇu HS viÕt t− êng tr×nh.

HS : Thu dän dông cô, ho¸ chÊt, vÖ sinh PTN, líp häc.







Ch− ¬ng 3

liªn kÕt ho¸ häc

A. Më ®Çu


Häc sinh cÇn n¾m v÷ng :

– Kh¸i niÖm LKHH, quy t¾c b¸t tö.

– Sù t¹o thμnh : ion ©m vμ ion d − ¬ng ; ion ®¬n vμ ion ®a nguyªn tö ; liªn kÕt ion.

– Kh¸i niÖm tinh thÓ ion, m¹ng tinh thÓ ion, tÝnh chÊt chung cña hîp chÊt ion.

– HiÖu ®é ©m ®iÖn cña 2 nguyªn tè vμ çc kiÓu liªn kÕt t − ¬ng øng.

– Kh¸i niÖm vμ tÝnh chÊt chung cña hîp chÊt cã tinh thÓ nguyªn tö, tinh thÓ ph©n tö. – Kh¸i niÖm ®iÖn hãa trÞ, céng hãa trÞ vμ çch x¸c ®Þnh.

– Kh¸i niÖm liªn kÕt kim lo¹i. Mét sè tinh thÓ kim lo¹i vμ tÝnh chÊt cña chóng.

– ViÕt ®− îc cÊu h×nh electron cña ion ®¬n nguyªn tö, c«ng thøc electron (CT e), c«ng thøccÊu t¹o (CTCT).

– X¸c ®Þnh ion ®¬n nguyªn tö, ion ®a nguyªn tö trong mét ph©n tö chÊt cô thÓ.

– VÏ ®− îc s¬ ®å h×nh thμnh liªn kÕt vμ liªn kÕt π, lai hãa sp, sp2, sp3.

– Dùa vμo cÊu t¹o lo¹i m¹ng tinh thÓ, dù ®o¸n tÝnh chÊt vËt lÝ cña chóng.



Bµi Tªn bµi Néi dung

16 Kh¸i niÖm vÒ liªn kÕt ho¸ häc.

Liªn kÕt ion

Sù t¹o thμnh : çc ion, cation vμ anion ; ion ®¬n,ion ®a nguyªn tö ; liªn kÕt ion.

Mèi quan hÖ gi÷a m¹ng tinh thÓ ion vμ tÝnh chÊt

hung cña m¹ng.17 Liªn kÕt céng hãa trÞ Liªn kÕt céng hãa trÞ trong ph©n tö ®¬n chÊt vμ

hîp chÊt.

Sù ph©n cùc trong liªn kÕt céng hãa trÞ.

18 Sù lai hãa çc obitan nguyªntö. Sù h×nh thμnh liªn kÕt ®¬n,liªn kÕt ®«i vμ liªn kÕt ba

Sù lai hãa çc obitan nguyªn tö vμ lai hãa sp, sp 2,sp3.

D¹ng h×nh häc cña ph©n tö theo lai hãa.

Liªn kÕt ®¬n, liªn kÕt ®«i, liªn kÕt ba, liªn

Õt δ v μ π.19 LuyÖn tËp vÒ : Liªn kÕt ion. Çc lo¹i liªn kÕt ho¸ häc.







II- ChuÈn bÞ

– Tranh ¶nh, phiÕu häc tËp...

– MÉu vËt tinh thÓ NaCl hoÆc m« h×nh tinh thÓ NaCl.

PhiÕu häc tËp

Néi dung 1. Cho biÕt nguyªn tè Na (Z = 11) ; F (Z = 7).

1. H·y gi¶i thÝch v× sao çc nguyªn tö trung hßa vÒ ®iÖn.2. NÕu nguyªn tö Na nh− êng 1 electron, F nhËn thªm 1 electron. H·y tÝnh ®iÖn tÝch phÇn cßnl¹i cña nguyªn tö.

3. ViÕt cÊu h×nh electron nguyªn tö cña nguyªn tè Na vμ F. ¸p dông quy t¾c b¸t tö cho biÕtkh¶ n¨ng nh− êng vμ nhËn electron cña Na v μ F.

4. Rót ra kÕt luËn vÒ sù h×nh thμnh ion, ion d− ¬ng, ion ©m.

Néi dung 2.

1. p dông quy t¾c b¸t tö, viÕt s¬ ®å t¹o thμnh liªn kÕt cña ph©n tö NaCl khi 2 nguyªn tö Na vμ

Cl tiÕp xóc víi nhau ?2. ¸p dông quy t¾c b¸t tö, viÕt s¬ ®å t¹o thμnh liªn kÕt cña ph©n tö KBr khi 2 nguyªn tö K vμ Br tiÕp xóc víi nhau ?

3. ¸p dông quy t¾c b¸t tö, viÕt s¬ ®å t¹o thμnh liªn kÕt cña ph©n tö MgO khi 2 nguyªn tö Mgvμ O tiÕp xóc víi nhau ?

4. p dông quy t¾c b¸t tö, viÕt s¬ ®å t¹o thμnh liªn kÕt cña ph©n tö FeS khi 2 nguyªn tö Fe vμ StiÕp xóc víi nhau ?

5. Rót ra kh¸i niÖm vÒ liªn kÕt ion.

Néi dung 3.

1. ¸p dông quy t¾c b¸t tö, viÕt s¬ ®å t¹o thμnh liªn kÕt cña ph©n tö Na2O khi 2 nguyªn tö Navμ O tiÕp xóc víi nhau ?

2.¸p dông quy t¾c b¸t tö, viÕt s¬ ®å t¹o thμnh liªn kÕt cña ph©n tö CaCl2 khi 2 nguyªn tö Ca v μ Cl tiÕp xóc víi nhau ?

3. ¸p dông quy t¾c b¸t tö, viÕt s¬ ®å t¹o thμnh liªn kÕt cña ph©n tö K2S khi 2 nguyªn tö K vμ StiÕp xóc víi nhau ?

4. ¸p dông quy t¾c b¸t tö, viÕt s¬ ®å t¹o thμnh liªn kÕt cña ph©n tö MgCl2 khi 2 nguyªn tö Mgvμ Cl tiÕp xóc víi nhau ?

5. Rót ra kh¸i niÖm vÒ liªn kÕt ion.




GV : T¹i sao trong tù nhiªn nguyªn tö cña çc nguyªn tè tån t¹i chñ yÕu d− íi d¹ng ph©n töhoÆc tinh thÓ. Nh− ph©n tö NaCl, ph©n tö O 2 bÒn v÷ng. Sù kÕt hîp ®ã gäi l μ LKHH. VËyLKHH lμ g× ? Cã mÊy kiÓu LKHH ? B¶n chÊt cña çc kiÓu liªn kÕt ®ã nh − thÕ n μo ?

Ho¹t ®éng 2 : Kh¸i niÖm liªn kÕt ho¸ häc







– GV ®Æt vÊn ®Ò : v× sao oxi kh«ng tån t¹i d− íid¹ng nguyªn tö mμ tån t¹i d − íi d¹ng ph©n tö O2 bÒn v÷ng ? V× sao ph©n tö NaCl tån t¹i d− íid¹ng tinh thÓ bÒn v÷ng ? Sù kÕt hîp ®ã ng− êi tagäi lμ LKHH. VËy LKHH l μ g× ? – GV th«ng b¸o nguyªn nh©n h×nh thμnh ph©n

tö hay tinh thÓ. – GV cho HS viÕu cÊu h×nh electron cña He(Z = 2) ; Ne (Z = 10) th¶o luËn c¶ líp vÒ ®Æc®iÓm cña líp electron ngoμi cïng. – GV gîi ý ®Ó HS ph¸t biÓu quy t¾c b¸t tö.

– HS tr×nh bμy kh¸i niÖm LKHH nh− trong SGK.

– C¶ líp th¶o luËn vμ rót ra nhËn xÐt®Æc ®iÓm líp electron ngoμi cïng.

– HS ph¸t biÓu néi dung quy t¾c b¸t tötrong SGK.

Ho¹t ®éng 3 : Sù h×nh thμnh ion

– GV chia líp thμnh 4 nhãm vμ th¶o luËnphiÕu häc tËp sè 1 theo sù ph©n c«ng. – GV kÕt luËn sù h×nh thμnh ion, ion d− ¬ng vμ ion ©m vμ çch gäi tªn. – GV ®− a ra mét sè vÝ dô : ion d− ¬ng Mg2+ ;Al3+ ; ion ©m O 2– ; Cl – , SO 4

2– , NH4+, NO3

–

,...chØ ra çc ®¬n ion, ®a ion vμ yªu cÇu HS ph¸tbiÓu thÕ nμo lμ ion ®a, ion ®¬n nguyªn tö ? – GV kÕt luËn vÒ sù h×nh thμnh ion

– §¹i diÖn c c nhãm lªn lªn tr×nh bμy

– HS l¾ng nghe GV ph©n lo¹i, nghiªncøu SGK vμ tr¶ lêi c©u hái.

Ho¹t ®éng 4 : Sù t¹o thμnh liªn kÕt ion cña ph©n tö 2 nguyªn tö

– GV chia líp thμ

nh 4 nhãm vμ

ph©n c«ng th¶oluËn theo phiÕu häc tËp sè 2.

– GV chØ ®Þnh ®¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bμy.

– §¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bμ

y, çcnhãm kh¸c bæ sung vμ nhËn xÐt.

Ho¹t ®éng 5 : Sù t¹o thμnh liªn kiÕt ion trong ph©n tö nhiÒu nguyªn tö

– GV h− íng dÉn th¶o luËn nhãm theo phiÕu häctËp sè 3. – GV : Tõ 2 thÝ dô trªn cho biÕt liªn kÕt ion lμ g×?

– §¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bμy, çcnhãm kh¸c bæ sung vμ nhËn xÐt. – HS Rót ra kÕt luËn vÒ sù h×nh thμnhliªn kÕt ion.

Ho¹t ®éng 6 : Tinh thÓ vμ m¹ng tinh thÓ

– GV h− íng dÉn HS quan s¸t tinh thÓ vμ m¹ngtinh thÓ (cã thÓ xem m« h×nh, tranh ¶nh, phÇnmÒm...), nghiªn cøu SGK ®Ó hiÓu kh¸i niÖm tinhthÓ vμ m¹ng tinh thÓ. – GV cho HS quan s¸t m« h×nh tinh thÓ NaClchØ cho HS thÊy thÕ nμo lμ nót m¹ng. Yªu cÇuHS m« t¶ cÊu tróc tinh thÓ NaCl cã h×nh g× ? Çcion ph©n bè nh− thÕ n μo ? – GV bæ sung : ®Ó ®¬n gi¶n chØ viÕt NaCl.

– GV : Tõ kiÕn thøc thùc tÕ h·y cho biÕt tinhthÓ muèi ¨n cã ®Æc diÓm g× vÒ tÝnh bÒn, nhiÖt ®énãng ch¶y.

– HS quan s¸t vμ th¶o luËn chung trªnlíp. Sau ®ã ®¹i diÖn nhãm lªn ph¸t biÓu,çc nhãm cßn l¹i bæ sung.

– HS l¾ng nghe, quan s¸t m« h×nh vμ tr¶lêi çc c©u hái cña GV :+ CÊu tróc h×nh lËp ph− ¬ng.+ Mét ion Na+ ® − îc bao quanh 6 ion

Cl – v μ ng − îc l¹i.

– HS :+ D¹ng tinh thÓ th× bÒn, t0

nc v μ t 0s kh¸ cao.

+ Tr¹ng th¸i h¬i : ë d¹ng ph©n tö riªng rÏ.







– GV bæ sung : çc hîp chÊt ion tan nhiÒutrong n− íc vμ dÉn ®iÖn (khi nãng ch¶y v μ khihßa tan), vμ kh«ng dÉn ®iÖn( khi ë tr¹ng th¸ir¾n). – GV : T¹i sao tinh thÓ ion l¹i cã nh÷ng tÝnhchÊt ®Æc biÖt kÓ trªn ?

– HS gi¶i thÝch do :+ Lùc hót tÜnh ®iÖn gi÷a çc ion.+ Liªn kÕt ion lμ liªn kÕt bÒn.

Ho¹t ®éng 7 : Cñng cèGV nhÊn m¹nh kiÕn thøc träng t©m cña bμi cÇnghi nhí, cã thÓ luyÖn tËp thªm trªn líp vμ giaobμi tËp vÒ nhμ.

– HS ghi nhí c c kh i niÖm vÒ liªn kÕtion, cation, anion, ion ®¬n, ion ®a, m¹ngtinh thÓ. Dùa vμo cÊu t¹o vμ quy t¾c b¸t tö.Gi¶i thÝch cÊu t¹o ph©n tö.

Bµi 17 liªn kÕt céng ho¸ trÞ TiÕt 27-28 Ngµy 5/11/2007

I- Môc tiªu

KiÕn thøc

– Sù h×nh thμnh liªn kÕt céng hãa trÞ, liªn kÕt cho nhËn. Nguyªn nh©n cña sù h×nh thμnh liªnkÕt céng hãa trÞ. §Æc ®iÓm cña liªn kÕt céng hãa trÞ.

– Sù xen phñ çc obitan nguyªn tö trong sù t¹o thμnh ph©n tö ®¬n chÊt (H2, Cl2), ph©n tö hîpchÊt (HCl, H2S ).

– ¶nh h− ëng cña ®é ©m ®iÖn ®Õn sù ph©n cùc trong liªn kÕt céng hãa trÞ nh− thÕ n μo ?

KÜ n¨ng

– ViÕt ®− îc CT e, CTCT cña mét sè ph©n tö cô thÓ.

– VÏ s¬ ®å h×nh thμnh liªn kÕt σ, π, lai hãa sp, sp2, sp3.

II- ChuÈn bÞ

GV chuÈn bÞ phiÕu häc tËp.

– S¬ ®å sù h×nh thμnh ph©n tö hi®ro, sù xen phñ s–s, p–p, s–p .

– C c b¶n trong vÏ c c obitan s, p hoÆc cã thÓ sö dông phÇn mÒm trªn m¸y vi tÝnh biÓu diÔnsù xen phñ çc obitan

PhiÕu häc tËp

Néi dung 1. ViÕt cÊu h×nh electron cña Na , Cl, H. BiÓu diÔn sù h×nh thμnh çc ion Na+, Cl – ,H+. Gi¶i thÝch sù h×nh th μnh ph©n tö NaCl. Sù h×nh thμnh ph©n tö NaCl dùa trªn quy t¾c nμo vμ tr×nh bμy kh¸i niÖm liªn kÕt ion lμ g× ?

Néi dung 2. Cã thÓ h×nh thμnh ph©n tö H – H, H – Cl theo quy t¾c trªn ®− îc hay kh«ng ? T¹isao ?



Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc t×nh huèng häc tËpGV sö dông phiÕu häc tËp sè 1 kiÓm tra bμi cò råi ®− a ra kÕt luËn : §Ó h×nh thμnh ph©n tö

mçi nguyªn tö trªn ®− a ra 1 electron ®Ó gãp chung thμnh ®«i electron nh»m tháa m·n quyt¾c b¸t tö. LKHH h×nh thμnh theo çch nμy gäi lμ liªn kÕt céng hãa trÞ.







Ho¹t ®éng 2 : Sù h×nh thμnh ph©n tö H2

– GV ®Ò nghÞ HS gi¶i thÝch sù h×nh thμnhph©n tö H2 theo quy t¾c b¸t tö, NhËn xÐt cÆpelectron chung ®− îc sö dông trong liªn kÕt nμynh− thÕ n μo ? – GV bæ sung quy t¾c viÕt CT e vμ CTCT nh − sau : CT electron lμ H : H v μ CTCT l μ H – H – GV kÕt luËn : §ã lμ liªn kÕt céng hãa trÞkh«ng ph©n cùc.

– HS ®äc SGK vμ gi¶i thÝch :+ cã cÊu h×nh electron lμ 1s 1.+ cã 1 cÆp electron dïng chung. – HS : Gi÷a 2 nguyªn tö hi®ro cã 1 cÆpelectron chung gäi lμ liªn kÕt ®¬n.

Ho¹t ®éng 3 : Sù h×nh thμnh ph©n tö N2

– GV®Ò nghÞ HS gi¶i thÝch sù h×nh thμnh ph©ntö N2 theo quy t¾c b¸t tö, NhËn xÐt cÆp electronchung ®− îc sö dông trong liªn kÕt nμy nh− thÕnμo ?

– GV kÕt luËn : Liªn kÕt trong ph©n tö H2, N2nh− trªn gäi l μ liªn kÕt céng hãa trÞ. VËy liªnkÕt céng hãa trÞ lμ g× ? T¹i sao trong ph©n töH2, N2 lμ liªn kÕt céng hãa trÞ kh«ng ph©n cùc ?

– HS dùa vμo cÊu t¹o nguyªn tö vμ quyt¾c b¸t tö gi¶i thÝch vμ rót ra nhËn xÐt :+ Cã 3 cÆp electron lμ chung.+ KhÝ N2 kÐm ho¹t ®éng.

– HS rót ra nhËn xÐt :+ Hai nguyªn tö gièng nhau.+ çc cÆp electron dïng chung vμ ë gi÷a.

Ho¹t ®éng 4 : Sù h×nh thμnh ph©n tö HCl – GV ®Ò nghÞ HS gi¶i thÝch sù h×nh thμnhph©n tö HCl dùa vμo quy t¾c b¸t tö. – GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i kh i niÖm ®é ©m®iÖn lμ g× ? BiÕt ®é ©m ®iÖn cña clo l μ 3,16 cñahi®ro lμ 2,20. Tõ ®ã cho biÕt kh¶ n¨ng cÆp

electron liªn kÕt bÞ lÖch vÒ phÝa nguyªn tö cñanguyªn tè nμo ? – GV gîi ý HS bæ sung çch viÕt CT electronvμ CTCT. Cã nhËn xÐt g× vÒ liªn kÕt H – Cl ?

– HS gi¶i thÝch vμ viÕt CT electron v μ CTCT. – HS tr¶ lêi kh¸i niÖm ®é ©m ®iÖn vμ nhËn xÐt : cÆp electron chung bÞ lÖch vÒphÝa Cl do ®é ©m ®iÖn cña Cl > H.

– HS : bæ sung çch viÕt vμ nhËn xÐt : l μ liªn kÕt céng hãa trÞ cã cùc.

Ho¹t ®éng 5 : Sù h×nh thμnh ph©n tö CO2

– GV yªu cÇu HS viÕt CT e cña nguyªn tö Cvμ O v μ gi¶i thÝch sù h×nh th μnh ph©n tö CO2

theo quy t¾c b¸t tö. – GV yªu cÇu HS nhËn xÐt vÒ sè electron C

vμ O trong ph©n tö CO 2, cho biÕt ®é ©m ®iÖncña C (2,55) cña O (3,44) nhËn xÐt kh¶ n¨nghót cÆp electron cña nguyªn tö çc nguyªn tètrªn. – GV gîi ý ®Ó HS gi¶i thÝch t¹i sao liªn kªtgi÷a nguyªn tö O vμ C trong ph©n tö CO 2 l μ liªn kÕt céng hãa trÞ kh«ng ph©n cùc ?

– HS : ViÕt cÊu h×nh electron cña C vμ O, gi¶i thÝch nh− SGK. – HS nhËn xÐt :

+ §Òu cã 8 electron ë líp ngoμi cïng ®¹tcÊu h×nh cña khÝ hiÕm.+ CÆp electron chung bÞ hót lÖch vÒ O. – HS gi¶i thÝch :+ Liªn kÕt céng hãa trÞ kh«ng ph©n cùc.+ Do ph©n tö CO2 cã cÊu t¹o th¼ng nªnhai liªn kÕt ®«i ph©n cùc (C = O) triÖttiªu nhau.

Ho¹t ®éng 6 : Sù h×nh thμnh ph©n tö SO2







– GV yªu cÇu HS viÕt cÊu h×nh electron viÕtd− íi d¹ng « l− îng tö cña S vμ O. NhËn xÐt sèelectron ®éc th©n cña nguyªn tö S vμ O. – GV gîi ý HS biÓu diÔn CTCT ph©n tö SO2 :+ Hai electron ®éc th©n cña S gãp chung víi 2electron ®éc th©n cña 1 trong 2 nguyªn tö O

+ Nguyªn tö S ®− a mét cÆp electron riªng ®Ódïng chung víi nguyªn tö O cßn l¹i .+ CÆp electron chung biÓu diÔn b»ng g¹ch nèi.+ CÆp electron cho – nhËn b»ng mét mòi tªncã chiÒu h− íng vÒ phÝa nguyªn tö nhËn. – GV ®Æt c©u hái cho HS : liªn kÕt cho nhËn ?

– HS viÕt cÊu h×nh electron líp ngoμicïng d− íi d¹ng « l− îng tö. NhËn xÐt :+ §Òu cã 6 electron ë líp ngoμi cïng.+ 2 cÆp electron ®· ghÐp ®«i.+ 2 electron ®éc th©n. – HS biÓu diÔn CTCT cña ph©n tö SO2

theo sù h− íng dÉn cña GV.

– HS tr¶ lêi nh− SGK.Ho¹t ®éng 7 : TÝnh chÊt cña çc chÊt cã liªn kÕt céng hãa trÞ

– GV yªu cÇu HS ®äc th«ng tin trong SGK vμ cã vÝ dô ph©n tö cã liªn kÕt céng hãa trÞ cã cùc

vμ kh«ng cã cùc ? tr¹ng th¸i ? – GV ®Ò nghÞ HS dù ®o n tÝnh chÊt vËt lÝ ?

– HS ®äc SGK, kÕt hîp víi kiÕn thøc ®·biÕt cho çc vÝ dô cô thÓ.

– HS cã thÓ dù ®o n mét sè tÝnh chÊtvËt lÝ : ®é tan, kh¶ n¨ng dÉn ®iÖn, ...

Ho¹t ®éng 8 : Sù xen phñ cña çc obitan nguyªn tö trong sù h×nh thμnh çc ph©n tö ®¬n chÊt

– GV ®− a ra h×nh vÏ 3.2 (SGK) tr×nh bμy sùxen phñ 2 obitan s–s (cña ph©n tö H2) h− íngdÉn HS quan s¸t vïng xen phñ, ®äc SGK vμ tr¶lêi phiÕu häc tËp sè 2 (Th¶o luËn trªn líp).1. X¸c suÊt cã mÆt electron lín nhÊt ë ®©u ? ë

®ã cã mÆt mÊy electron ?

2. Vïng xen phñ nμy chÞu çc lùc ®Èy vμ lùchót nμo ? Khi çc lùc ®Èy vμ lùc hót c©n b»ngnhau th× ph©n tö H2 ë tr¹ng th¸i n¨ng l − îng caohay thÊp ? – GV bæ sung : gi¶i thÝch liªn kÕt céng hãa trÞgi÷a 2 nguyªn tö H lμ mét liªn kÕt bÒn.

– HS l¾ng nghe GV, quan s t vμ tr¶ lêi :1. Çc electron tËp trung chñ yÕu ë khu

vùc gi÷a hai h¹t nh©n. Cã mÆt 2 electron.2. ChÞu lùc ®Èy gi÷a 2 proton vμ 2electron. ChÞu lùc hót gi÷a çc electronvíi hai h¹t nh©n h− íng vÒ t©m ph©n tö. – Do lùc ®Èy vμ hót b»ng nhau ; ph©n töH2 cã n¨ng l− îng thÊp h¬n tæng n¨ngl− îng cña hai nguyªn tö riªng rÏ.

Ho¹t ®éng 9 : Sù h×nh thμnh ph©n tö Cl2

– GV ®Ò nghÞ HS vÏ h×nh d¹ng « l− îng töchøa electron ®éc th©n cña clo kÕt hîp h×nh vÏ3.3 (SGK), h− íng dÉn HS quan s¸t vïng xenphñ, ®äc SGK rót ra nhËn xÐt.

– HS lμm theo chØ dÉn cña GV vμ nhËnxÐt : ph©n tö Cl2 h×nh th μnh lμ nhê sù xenphñ cña 2 obitan p chøa electron ®écth©n.

Ho¹t ®éng 10 : Sù h×nh thμnh ph©n tö HCl

– GV ®Ò nghÞ HS viÕt cÊu h×nh electron d− íid¹ng « l− îng tö cña H vμ Cl. – GV sö dông h×nh 3.4 (SGK) hoÆc phÇnmÒm m« pháng cho HS quan s¸t vμ nhËn xÐt

LKHH trong ph©n tö HCl ®− îc h×nh thμnh nhêsù xen phñ cña çc obitan nμo ? – T − ¬ng tù nh− trªn GV cho HS tr×nh b μy sù

– HS viÕt cÊu h×nh electron ngoμi cïngd− íi d¹ng « l− îng tö vμ dù ®o¸n liªn kÕt – HS quan s¸t, nhËn xÐt:+ Do sù xen phñ gi÷a obitan 1s cña H vμ

obitan 3p cã electron ®éc th©n cña Cl. – HS viÕt, tr×nh bμy vμ tr¶ lêi :+ Do sù xen phñ cña 2 obitan 1s cña 2







t¹o thμnh liªn kÕt trong ph©n tö H2S vμ rót ranhËn xÐt ? – GV sö dông h×nh 3.5 (SGK) hoÆc phÇnmÒm m« pháng cho HS quan s¸t.

nguyªn tö H víi 2 obitan 3p chøaelectron ®éc th©n cña nguyªn tö S.+ Gãc liªn kÕt trong H2S lμ 92 0 (gÇnvu«ng gãc).

Ho¹t ®éng 11 : Tæng kÕt b μi vμ cñng cè

GV cñng cè l¹i kiÕn thøc vÒ liªn kÕt céng hãatrÞ, sù xen phñ çc obitan nguyªn tö.Cho HS lμm mét sè bμi tËp trong SGK

– HS «n luyÖn l¹i kiÕn thøc võa häc trªnlíp.

Bµi 18 Sù lai ho¸ çc obitan nguyªn tö.

Sù h×nh th nh liªn kÕt ®¬n liªn kÕt ®«i v liªn kÕt ba TiÕt 29-30 Ngµy 12/11/2007

I- Môc tiªu

Gióp HS hiÓu :

– Kh¸i niÖm vÒ sù lai ho¸ çc ocbitan nguyªn tö.

– Çc kiÓu lai ho¸ sp, sp2, sp3.

– Liªn kÕt δ, liªn kÕt π ® − îc h×nh thμnh nh− thÕ n μo ?

– ThÕ nμo lμ liªn kÕt ®¬n, liªn kÕt ®«i, liªn kÕt ba ?

– Dùa vμo sù lai hãa, gi¶i thÝch d¹ng h×nh häc cña mét sè ph©n tö.

II- ChuÈn bÞ

1. Gi¸o viªn : Tranh vÏ çc kiÓu lai ho¸ çc ocbitan (h×nh 3.6, 3.7, 3.8) hoÆc dïng çc qu¶

bong bãng ®Ó minh ho¹ çc kiÓu lai ho¸.2. Ph− ¬ng ph¸p d¹y häc : VÊn ®¸p – gîi më – gi¶i thÝch minh ho¹.



Ho¹t ®éng 1 : T×nh huèng häc tËp

T¹i sao ph©n tö CO2 cã cÊu t¹o th¼ng, t¹i sao ph©n tö H 2O, NH3 cã d¹ng l μ h×nh tø diÖn ®Òu? Nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù ®Þnh h− íng h×nh häc cña ph©n tö lμ do sù lai hãa çc obitannguyªn tö. VËy sù lai hãa lμ g× ?

Ho¹t ®éng 2 : XÐt ph©n tö metan CH4

– GV cho HS th¶o luËn phiÕu häc tËp 1 :1. ViÕt cÊu h×nh electron cña nguyªn tö C* (ëtr¹ng th¸i kÝch thÝch) vμ cña nguyªn tö H ?2. Gi¶i thÝch sù h×nh thμnh ph©n tö CH4 theo

cÊu t¹o nguyªn tö vμ quy t¾c b¸t tö ?3. NhËn xÐt vÒ n¨ng l− îng vμ gãc liªn kÕt ?GV th«ng b¸o : thùc nghiÖm cho biÕt 4 liªnkÕt C – H trong ph©n tö CH4 nh − nhau v μ gãc liªn kÕt lμ 109 028'. – GV gi¶i thÝch h×nh d¹ng ph©n tö CH4 v μ

– HS th¶o luËn trªn líp :1. C*cã 4 electron ®éc th©n ; H cã 1 e.2. Do AO2s v μ 3AO 2p cña C * xen phñ víi4AO1s cña 4 nguyªn tö H.3. Cã 3 liªn kÕt (p – s) cã NL nh− nhau.

+ 1 lk (s – s) cã NL kh¸c víi (p – s)+ gãc liªn kÕt 90o).







hái HS cã nhËn xÐt g× vÒ sè AO tham gia laiho vμ sè AO t¹o ra ? sau khi trén lÉn çc AOcã gièng vμ kh¸c nhau kh«ng ? VËy sù lai ho¸lμ g× ? – GV th«ng tin thªm vÒ :+ Nguyªn nh©n sù lai ho¸.

+ §iÒu kiÖn lai ho¸.

– HS nhËn xÐt cã :+ 1 AO2s trén lÉn 3 AO2p→ 4 AO lai hãasp3 nh − nhau vÒ h×nh d¹ng, kÝch th − ícnh− ng h− íng kh¸c nhau.+ 4 AO nμy xen phñ víi 4 AO1s cña H → 4

liªn kÕt C – H gièng nhau.+ HS tr¶ lêi néi dung sù lai hãa trong SGK.

Ho¹t ®éng 3 : Lai ho¸ sp (lai ho¸ ®− êng th¼ng)

– GV sö dông tranh vÏ hoÆc sö dông çc

qu¶ bong bãng vμ ch©m mét qu¶ → giíithiÖu ®ã lμ kiÓu lai ho¸ sp. Sau ®ã xÐt ph©n töBeH2. GV cã thÓ ph¸t vÊn HS vÒ : kiÓu laihãa, h×nh d¹ng vμ gãc lai hãa ?

– HS quan s¸t vμ nhËn xÐt :

+ Lai ho¸ sp : 1AO3 +1AO p→ 2AO míi.

+ 2 AO nμy n»m trªn 1 ®− êng th¼ngnh− ng ng− îc chiÒu nhau.

+ Gãc lai ho¸ : 1800.

Ho¹t ®éng 4 : Lai ho¸ sp2(kiÓu tam gi¸c)

– GV sö dông tranh h×nh 3.8 hoÆc sö dông

çc qu¶ bong bãng vμ l¹i tiÕp tôc ch©m → giíi thiÖu ®ã lμ kiÓu lai ho¸ sp 2 ? Sau ®ã xÐtph©n tö BF3. GV cã thÓ ph¸t vÊn HS vÒ :KiÓu lai hãa, h×nh d¹ng vμ gãc lai hãa ?

– HS nhËn xÐt :

+ Do 1AOs+2SOp→3AO lai hãa sp2.

+ C¶ 3AO nμy h− íng vÒ 3 ®Ønh cña tamgi¸c ®Òu.

+ Gãc lai ho¸ : 1200.

Ho¹t ®éng 5 : Lai ho¸ sp3 (kiÓu tø diÖn)

– GV sö dông tranh h×nh 3.9 hoÆc sö dông6 qu¶ bong bãng sau ®ã ch©m 1 qu¶ → giíithiÖu ®ã lμ kiÓu lai ho¸ sp 3 (nh − ®· xÐt ë ph©ntö CH4). GV cã thÓ ph¸t vÊn HS vÒ : KiÓu laihãa, h×nh d¹ng vμ gãc lai hãa ? – GV kh¼ng ®Þnh vai trß quan träng cñathuyÕt lai hãa trong viÖc gi¶i thÝch d¹ng h×nhhäc ph©n tö.

– HS quan s t vμ nhËn xÐt : + Do 1AOs +3AO p→ 4 AO lai hãa sp 3.+ 4 AO nμy h− íng vÒ 4 ®Ønh cña h×nh tødiÖn ®Òu.

+ Gãc lai ho¸ : 109o28’.

Ho¹t ®éng 6 : Sù xen phñ trôc

– GV sö dông tranh vÏ sù xen phñ çcobitan s–s, s–p, p–p (h×nh 3.10a) ®Ó t×mhiÓu ®Æc ®iÓm cña sù xen phñ nμy ? VËy xenphñ trôc lμ g× ? Liªn kÕt t¹o bëi sù xen phñtrôc lμ liªn kÕt g× ?

– GV sö dông tranh 3.10b cho HS t×m hiÓu®Æc ®iÓm cña sù xen phñ nμy ?

– GV ®Ò nghÞ HS tù so s¸nh sù gièng vμ kh¸c nhau cña sù xen phñ trôc vμ xen phñ

– HS quan s¸t vμ nhËn xÐt ®Æc ®iÓm :+ Trôc çc obitan liªn kÕt (s–s, s–p, p– p) trïng víi ®− êng nèi t©m cña hai nguyªntö liªn kÕt.

+ Kh¸i niÖm xen phñ trôc (SGK).

+ §ã lμ liªn kÕt δ (bÒn).

– HS nhËn xÐt sù xen phñ bªn :

+ Trôc çc obitan liªn kÕt (p–p) song song

víi nhau vμ vu«ng gãc víi ® − êng nèi t©mcña hai nguyªn tö.







bªn. + §ã liªn kÕt π (kÐm bÒn h¬n δ).

Ho¹t ®éng 7 : Liªn kÕt ®¬n

– GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i sù h×nh thμnhliªn kÕt gi÷a çc nguyªn tö trong ph©n tö H2,

HCl, Çc ph©n tö ®ã liªn kÕt víi nhau nh− thÕ nμo?

* GV th«ng b¸o : ®©y lμ liªn kÕt ®¬n.

– GV yªu cÇu HS dùa trªn quan ®iÓm xenphñ çc obitan rót ra nhËn xÐt ®Æc ®iÓm cñakiÓu liªn kÕt nμy ?

– GV kÕt luËn.

– HS nh¾c l¹i kiÕn thøc cò : liªn kÕt víinhau b»ng mét cÆp electron chung, biÓu

diÔn b»ng dÊu (–).

– HS rót ra nhËn xÐt :

+ Xù xen phñ trôc, liªn kÕt ®¬n (δ).

+ BÒn v÷ng.

Ho¹t ®éng 8 : Liªn kÕt ®«i

– GV h− íng dÉn HS dùa vμo quy t¾c b¸t töm« t¶ sù h×nh thμnh ph©n tö C2H2, HS nghiªncøu SGK vμ quan s¸t h×nh vÏ sù xen phñ çcAO tõ ®ã rót ra nhËn xÐt ?

– GV kÕt luËn : Liªn kÕt ®«i biÓu diÔn b»ng(=).

– HS m« t¶ vμ nhËn xÐt :+ Mçi C cã sù lai hãa sp2.

+ Cã 3 liªn kÕt δ C (liªn kÕt gi÷a C – Cvμ liªn kÕt gi÷a hai C víi hai H).

+ Mçi C cßn l¹i 1 obitan p sÏ xen phñ víi

nhau t¹o liªn kÕt π.

Ho¹t ®éng 9 : Liªn kÕt ba

– GV h−

íng dÉn HS dùa vμ

o quy t¾c b¸t töm« t¶ sù h×nh thμnh ph©n tö N2. Theo quanniÖm xen phñ HS rót ra ®Æc ®iÓm cña liªn kÕtba gi÷a hai nguyªn tö N trong N2 ?

– GV kÕt luËn (SGK) ; liªn kÕt ®«i vμ liªnkÕt ba ®− îc gäi lμ liªn kÕt béi.

–HS nhËn xÐt :

+ 3 electron ®éc th©n (2pz, 2px v μ 2p y)

+ Cã mét liªn kÕt δ ( xen phñ trôc)

+ Cã hai liªn kÕt π.

Ho¹t ®éng10 : Tæng kÕt bμi häc

GV nhÊn m¹nh kiÕn thøc träng t©m cña bμivμ giao b μi tËp vÒ nhμ.

– HS ghi nhí çc kh i niÖm míi trongbμi, vËn dông ®Ó lμm çc bμi tËp trong

s¸ch.

Bµi 19 LuyÖn tËp vÒ :

Liªn kÕt ion. liªn kÕt céng hãa trÞ.

Lai hãa çc obitan nguyªn tö TiÕt 31-32 Ngµy 19/11/2007

I- Môc tiªu1. KiÕn thøc







– Nguyªn nh©n h×nh thμnh LKHH ; liªn kÕt ion vμ b¶n chÊt cña liªn kÕt ion ; liªn kÕt cénghãa trÞ vμ b¶n chÊt cña liªn kÕt céng hãa trÞ.

– Sù lai ho¸ çc obitan (AO) nguyªn tö. Sù h×nh thμnh liªn kÕt δ, liªn kÕt π.

2. KÜ n¨ng

– Ph©n biÖt ®− îc liªn kÕt ion vμ liªn kÕt céng hãa trÞ dùa v μo b¶n chÊt liªn kÕt.

– Gi¶i thÝch ®− îc d¹ng h×nh häc cña mét sè ph©n tö dùa vμo sù lai ho¸ çc obitan nguyªn tö.III. ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc


Ho¹t ®éng 1 : Liªn kÕt ho¸ häc (tr×nh bμy theo nhãm)

GV yªu cÇu nhãm 1 tr×nh bμy kiÕn thøc vÒ LKHHd− íi d¹ng s¬ ®å sau :

Ho¹t ®éng 2 : Sù lai hãa çc obitan nguyªn tö ( th¶o luËn tr− íc líp)

– GV yªu cÇu nhãm 2 tr×nh bμy kiÕn thøc vÒ lai hãa sp, sp2 v μ sp 3 l μ g× ? §iÒu kiÖn ®Ó çc

obitan cã thÓ lai hãa ®− îc víi nhau ? – GV yªu cÇu nhãm 3 th¶o luËn kiÕn thøc vÒ sù xen phñ lμ g× ? Xen phñ trôc t¹o liªn kÕt ? Xenphñ bªn t¹o liªn kÕt ? §é bÒn cña çc liªn kÕt nμy cã gièng nhau kh«ng ?

– GV giao nhiÖm vô cho nhãm 4 dùa vμo çc kiÓu lai hãa tr×nh bμy kiÕn thøc vÒ liªn kÕt ®¬n,liªn kÕt béi ? Nguyªn nh©n h×nh thμnh çc kiÓu liªn kÕt nμy ?

B. Gi¶i çc bµi tËp

Ho¹t ®éng 3 : Cho HS lμm bμi tËp ®Ó cñng cè kiÕn thøc ®· häc.

– D¹ng bμi tËp viÕt cÇu h×nh e, viÕt CT e, CTCT cña ph©n tö ®¬n chÊt vμ hîp chÊt.

– D¹ng bμi tËp dùa vμo quy t¾c b¸t tö gi¶i thÝch sù h×nh thμnh ph©n tö (HNO3, Cl2,...). – D¹ng bμi tËp sö dông thuyÕt lai hãa ®Ó gi¶i thÝch h×nh d¹ng ph©n tö (CH4, C2H4,..).

TiÕt 33 KiÓn tra tiÕt

§Ì in ®Õn tËn häc sinh

Liªn kÕt hãa häc ?Nguyªn nh©n ?

Liªn kÕt ion ?§iÒu kiÖn ?

Liªn kÕt céng hãa trÞ ?Cã mÊy lo¹i ?

So s¸nh sù gièngvμ kh¸c nhau ?







Bµi 20 tinh thÓ nguyªn tö. - tinh thÓ ph©n tö TiÕt 34 Ngµy 25/11/2007

I- môc tiªu Gióp HS biÕt :

– ThÕ nμo lμ tinh thÓ nguyªn tö ? tinh thÓ ph©n tö ?

– TÝnh chÊt chung cña tinh thÓ nguyªn tö, tinh thÓ ph©n tö ?

II- chuÈn bÞ

– GV : Tranh vÏ hoÆc m« h×nh m« pháng, phÇn mÒm vÒ tinh thÓ iot, n− íc ®¸, kim c− ¬ng,..m¸y chiÕu ®a n¨ng, m¸y tÝnh,...

– Ph− ¬ng ph¸p d¹y häc : VÊn ®¸p – gîi më – gi¶i thÝch minh ho¹.



Ho¹t ®éng 1. T×nh huèng häc tËp

Nh− ta ®· biÕt than ®¸, muèi ¨n,... tån t¹i d − íi d¹ng tinh thÓ. VËy m¹ng tinh thÓ lμ g× ? CãmÊy kiÓu m¹ng tinh thÓ ? Ho¹t ®éng 2 : M¹ng tinh thÓ nguyªn tö – GV cã thÓ dïng tranh vÏ, h×nh 3.12(SGK), phÇm mÒm vÒ m¹ng tinh thÓ kimc− ¬ng m« t¶, gi¶i thÝch vμ yªu cÇu HS nhËn

xÐt vÒ : cÊu tróc, lai hãa, xen phñ, nót, liªnkÕt trong m¹ng, tÝnh chÊt chung cña m¹ngtinh thÓ nguyªn tö?

– HS quan s¸t m« h×nh tinh thÓ kimc− ¬ng, nhËn xÐt :+ Do C lai hãa sp3 cÊu t¹o nªn.

+ Mçi C liªn kÕt víi 4 C kh¸c ë 4 ®Ønh cñatø diÖn ®Òu.+ §Òu lμ liªn kÕt δ → m¹ng kim c − ¬ngbÒn, t0

nc v μ t s0 cao.

Ho¹t ®éng 3 : M¹ng tinh thÓ ph©n tö – GV sö dông tranh h×nh 3.13 ( m¹ng tinhthÓ ph©n tö I2) cho HS quan s¸t vμ nhËn xÐtvÒ cÊu tróc cña nã ? lμm t− ¬ng tù víi m¹ngtinh thÓ ph©n tö n− íc ®¸ (h×nh 3.14). – GV : t¹i sao tinh thÓ iot vμ n − íc ®¸ mÒm,

t

0

nc thÊp, dÔ bay h¬i ? – GV kÕt luËn : do lùc t− ¬ng t¸c gi÷a çcph©n tö lμ rÊt yÕu nªn tinh thÓ ph©n tö cã tÝnhchÊt nªu trªn.

– HS quan s¸t vμ nhËn xÐt :+ M¹ng I2 : lËp ph − ¬ng t©m diÖn.+ N− íc ®¸ : tø diÖn ®Òu.+ Çc ph©n tö n»m ë nót m¹ng.

– HS cã thÓ nghiªn cøu SGK ®Ó tr¶ lêic©u hái cña GV : çc ph©n tö trong m¹ngliªn kÕt víi nhau b»ng lùc t− ¬ng t¸c gi÷açc ph©n tö.

Ho¹t ®éng 4 : Cñng cè

– GV cho HS lμm mét sè bμi tËp trong SGK®Ó cñng cè kiÕn thøc vÒ m¹ng tinh thÓ.

– HS lμm bμi tËp ®Ó cñng cè kiÕn thøc.







Bµi 21

HiÖu ®é ©m ®iÖn v

Liªn KÕt Ho¸ Häc

TiÕt 35 Ngμy 25/11/2007

I. Môc tiªu

Gióp HS hiÓu :

– §é ©m ®iÖn ¶nh h− ëng thÕ nμo ®Õn çc kiÓu LKHH ?

– Ph©n lo¹i LKHH theo hiÖu ®é ©m ®iÖn.

II. ChuÈn bÞ

– GV : ChuÈn bÞ b¶ng ®é ©m ®iÖn cña çc nguyªn tè nhãm A (b¶ng 2.3).

– HS : «n l¹i kh¸i niÖm vÒ ®é ©m ®iÖn



Ho¹t ®éng 1 : T×nh huèng häc tËp

Sù kh¸c nhau vÒ ®é ©m ®iÖn gi÷a çc nguyªn tö tham gia liªn kÕt sÏ quyÕt ®Þnh kiÓu liªnkÕt. VËy hiÖu ®é ©m ®iÖn vμ LKHH liªn quan víi nhau nh − thÕ n μo ?

Ho¹t ®éng 2 : HiÖu ®é ©m ®iÖn vμ liªn kÕt céng hãa trÞ kh«ng cùc

– GV : Trong ph©n tö H2, O2, N2,... hiÖu ®é©m ®iÖn ? T¹i sao liªn kÕt trong ph©n tö H2,Cl2, l¹i lμ liªn kÕt céng hãa trÞ kh«ng cùc ?(sö dông b¶ng ®é ©m ®iÖn)

– Th«ng b o quy − íc : O ≤ hiÖu ®é ©m ®iÖn <0,4⇒ liªn kÕt céng hãa trÞ ® − îc coi lμ kh«ngcùc.

– HS tÝnh to¸n vμ nhËn thÊy :+ HiÖu ®é ©m ®iÖn cña H–H, Cl–Cl,..b»ng kh«ng (nguyªn tö gièng nhau).+ CÆp electron chung kh«ng lÖch vÒ phÝanμo.+ Liªn kÕt céng hãa trÞ kh«ng cùc. – HS ph¶i n¾m ch¾c quy − íc nμy ®Ó ph©nbiÖt çc lo¹i liªn kÕt.

Ho¹t ®éng 3 : HiÖu ®é ©m ®iÖn vμ liªn kÕt céng hãa trÞ cã cùc

– GV yªu cÇu HS dùa vμo hiÖu ®é ©m ®iÖn®Ó nhËn xÐt vÒ cÆp electron chung vμ ® − a rakÕt luËn vÒ liªn kÕt trong ph©n tö HCl.* GV th«ng b¸o : hiÖu ®é ©m cμng lín th× sùph©n cùc cμng m¹nh. –Th«ng b¸o quy − íc : 0,4 ≤ hiÖu ®é ©m®iÖn < 1,7⇒ liªn kÕt céng hãa trÞ ® − îc coi lμ

cã cùc. – T − ¬ng tù xÐt vμ so s¸nh ®é ph©n cùc cñaçc ph©n tö sau theo thø tù t¨ng dÇn HBr,

– HS tÝnh to n thÊy:+ HiÖu ®é ©m ®iÖn cña H vμ Cl l μ 0,96 >0,4.+ CÆp electron chung lÖch vÒ phÝa Cl.+ Liªn kÕt céng hãa trÞ cã cùc.

– HS ¸p dông quy − íc suy ra thø tù nh− sau : HF > HBr >NO.







HF, NO.

Ho¹t ®éng 4 : HiÖu ®é ©m ®iÖn vμ liªn kÕt ion

– GV h− íng dÉn HS dùa vμo hiÖu ®é ©m®iÖn x¸c ®Þnh liªn kÕt trong ph©n tö NaCl,MgO,... ?* Th«ng b¸o quy − íc : hiÖu ®é ©m ®iÖn ≥ 1,7

⇒ liªn kÕt ion. – GV giao bμi tËp ¸p dông : Sö dông hiÖu®é ©m ph©n biÖt çc lo¹i liªn kÕt trong çcph©n tö sau : Na2O, H2O, SO2, MgCl2, MgO,HI.

– HS tÝnh to¸n thÊy hiÖu ®é ©m ®iÖn cñaNa vμ Cl l μ 2,23 >1,7+ Lμ liªn kÕt ion.

– HS lμm bμi tËp GV giao :+ Liªn kÕt céng hãa trÞ : H2O, SO2, HI+ Liªn kÕt ion : Na2O, MgO, MgCl2.

Ho¹t ®éng 5 : KÕt luËn v μ cñng cè

– GV nh¾c l¹i c c quy − íc vÒ hiÖu ®é ©m®iÖn. – GV nhÊn m¹nh : còng kh«ng cã ranh giíi

râ rÖt gi÷a liªn kÕt céng hãa trÞ vμ liªn kÕtion. – LuyÖn tËp : ph©n biÖt ®©u lμ liªn kÕt cénghãa trÞ cã cùc vμ kh«ng cã cùc trong çcph©n tö sau : HBr, NH3, H2, N2, NO2, SO3.

– HS n¾m ch¾c quy − íc :0 ≤ hiÖu ®é ©m ®iÖn < 0,4 ⇒ liªn kÕt cénghãa trÞ kh«ng cùc.

0,4 ≤ hiÖu ®é ©m ®iÖn < 1,7 ⇒ liªn kÕtcéng hãa trÞ cã cùc.HiÖu ®é ©m ®iÖn ≥ 1,7 ⇒ liªn kÕt ion. – HS tù lμm bμi luyÖn tËp trªn líp.

Bµi 22 Hãa trÞ v sè oxi hãa

TiÕt 36 Ngµy 26/11/2007

I. Môc tiªu

Gióp HS biÕt :

– Hãa trÞ cña mét nguyªn tè trong hîp chÊt lμ g× ? çch x¸c ®Þnh hãa trÞ cña mét nguyªn tètrong liªn kÕt ion vμ liªn kÕt céng hãa trÞ nh − thÕ n μo ? çch ghi kÝ hiÖu ?

– Kh i niÖn ®iÖn hãa trÞ cña mét nguyªn tè lμ g× ? çch ghi kÝ hiÖu ®iÖn hãa trÞ ?

– Sè oxi hãa lμ g× ? çc quy t¾c x¸c ®Þnh sè oxi hãa ? çch ghi sè oxi hãa.III. ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc








Ho¹t ®éng 1 : T×nh huèng häc tËpXÐt cÊu h×nh electron cña mét nguyªn tö cho phÐp ta suy ®o¸n kh¶ n¨ng nh− êng thuelectron cña nguyªn tö ®ã ®Ó trë thμnh ion. Sè electron nh− êng hoÆc thu ®ã chÝnh lμ ®iÖnhãa trÞ cña mét nguyªn tè.

Ho¹t ®éng 1 : Hãa trÞ trong hîp chÊt ion – GV yªu cÇu HS tr¶ lêi trong ph©n tö NaClnguyªn tö Na vμ nguyªn tö Cl cã ®iÖn hãa trÞlμ bao nhiªu ? – GV®Ò nghÞ HS h×nh thμnh kh¸i niÖm ®iÖnhãa trÞ vμ hãa trÞ ? Çch ghi nh − thÕ n μo ? – GV giíi thiÖu çch ghi ®iÖn hãa trÞ : gi¸trÞ ®iÖn tÝch tr− íc, dÊu cña ®iÖn tÝch sau. – LuyÖn tËp : x c ®Þnh hãa trÞ (®iÖn hãa trÞ)cña çc nguyªn tö trong çc trong çc ph©n

tö sau : CaCl2, MnCl2, Al2O3

– HS ghi qu¸ tr×nh : Na–1e→ Na + : Nacã ®iÖn hãa trÞ lμ 1.Cl+1e→Cl – : Cl cã ®iÖn hãa trÞ lμ 1.Sau ®ã ph¸t biÓu kh¸i niÖm hãa trÞ vμ ®iÖnhãa trÞ nh− trong SGK. – HS ghi l¹i ®iÖn hãa trÞ cña Na vμ Cltrong ph©n tö NaCl lμ :+ §iÖn hãa trÞ cña Na : 1++ §iÖn hãa trÞ cña Cl : 1–

– HS lμm bμi GV giao : ®iÖn hãa trÞ cñaCa, Mn, Al, Cl vμ O lÇn l − ît lμ 2+, 2+, 3+,1– vμ 2–.

Ho¹t ®éng 2 : Hãa trÞ trong hîp chÊt céng hãa trÞ

– GV yªu cÇu HS tr¶ lêi trong ph©n tö HClhãa trÞ cña H vμ Cl ® − îc tÝnh b»ng g× ? VËykh¸i niÖm hãa trÞ cña nguyªn tè trong hîpchÊt céng hãa trÞ ®− îc gäi lμ g× v μ çch tÝnhnh− thÕ n μo ?

GV l− u ý : céng hãa trÞ ®− îc tÝnh b»ng sèliªn kÕt nªn kh«ng mang dÊu. – LuyÖn tËp : x¸c ®Þnh hãa trÞ cña çcnguyªn tè trong hîp chÊt sau : CH4, NH3,H2O.

– HS vËn dông kiÕn thøc cò :+ Liªn kÕt trong ph©n tö HCl lμ liªn kÕtcéng hãa trÞ.+ Cã 1 cÆp electron dïng chung.+ Céng hãa trÞ cña H vμ Cl l μ b»ng 1.

– HS ph t biÓu kh¸i niÖn hãa trÞ cñanguyªn tè trong hîp chÊt céng hãa trÞ – HS lμm bμi tËp:céng hãa trÞ cña C, H, Nvμ O lÇn l − ît lμ : 4, 1, 3 v μ 2.

Ho¹t ®éng 3 : Sè oxi hãa

– GV yªu cÇu HS ®äc SGK vμ tr¶ lêi : Sèoxi hãa lμ g× ? – GV yªu cÇu HS nghiªn cøu çc quy t¾c

x¸c ®Þnh sè oxi hãa ?* GV th«ng b¸o quy − íc ghi sè oxi hãa : Sèoxi hãa ®− îc ®Æt trªn kÝ hiÖu cña nguyªn tè,ghi dÊu tr− íc, sè sau.

VÝ dô :3

6 -2

S O+

,+2 6 -2

4Ba SO+

,-3 -1

3 2H C CH OH− −

– LuyÖn tËp : x¸c ®Þnh sè oxi hãa trong c chîp chÊt sau : NH3, H3C – CH3, KF, MnCl2,KMnO4, HCl, MgO, Cu+2, Fe+2, Fe+3.

– HS tr¶ lêi kh¸i niÖm vÒ sè oxi hãa.

– HS ph t biÓu 4 quy t¾c x¸c ®Þnh sè oxi

hãa.

– HS lμm bμi tËp trªn líp :-3 +1

3 N H ,

-3 -3

3 3H C-CH ,

+ -

K F ,+2 -1

2MnCl

+ +7 -2

4KMnO ,

+ -

H Cl ,+2 -2

Mg O .Cu+2, Fe+2, Fe+3 cã sè oxi hãa lÇn l − ît lμ +2, +2, +3

Ho¹t ®éng 4 : Cñng cè – GV nhÊn m¹nh kiÕn thøc HS cÇn n¾m ch¾c : kh¸i niÖm hãa trÞ vμ sè oxi hãa ; quy t¾cx¸c ®Þnh sè oxi hãa.







– GV giao bμi tËp cho 4 nhãm.

Bµi 23 Liªn kÕt kim lo¹i

TiÕt 37 Ngµy 2/12/2007

I. Môc tiªu

Gióp HS hiÓu :

– Kh¸i niÖm LKHH ?

– TÝnh chÊt chung cña tinh thÓ kim lo¹i.

– Çc kiÓu m¹ng tinh thÓ cña kim lo¹i th− êng gÆp.

– Mèi liªn quan gi÷a m¹ng tinh thÓ vμ tÝnh chÊt chung cña kim lo¹i.

– BiÕt dùa vμo ®Æc ®iÓm cña liªn kÕt kim lo¹i ®Ó gi¶i thÝch tÝnh chÊt chung cña tinh thÓ kimlo¹i.

II. ChuÈn bÞ

– GV : M« h×nh c c m¹ng tinh thÓ lËp ph− ¬ng t©m khèi, lËp ph− ¬ng t©m diÖn, lôc ph− ¬ng.B¶ng 3.15 – KiÓu cÊu tróc m¹ng tinh thÓ cña çc kim lo¹i trong BTH.

– HS : T×m kiÕm thªm tranh ¶nh, mÉu vËt, phÇn mÒm cã trªn m¹ng internet.



Ho¹t ®éng 1 : T×nh huèng d¹y häc

Nh− ta ®· biÕt, ë ®iÒu kiÖn th − êng ®a sè çc kim lo¹i tån t¹i d− íi d¹ng tinh thÓ. Ng− êi ta

gäi liªn kÕt trong m¹ng tinh thÓ kim lo¹i lμ liªn kÕt kim lo¹i. VËy thÕ n μo lμ liªn kÕt kimlo¹i.







Ho¹t ®éng 2 : Kh¸i niÖm vÒ liªn kÕt kim lo¹i

– GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vμ tr¶ lêic©u hái :

+ Nguyªn nh©n h×nh thμnh liªn kÕt kim lo¹i.

+ Kh¸i niÖm vÒ liªn kÕt kim lo¹i.

+ B¶n chÊt cña liªn kÕt kim lo¹i.

– GV ®Ò nghÞ HS so s¸nh liªn kÕt kim lo¹ivμ liªn kÕt ion (kh¸i niÖm, b¶n chÊt).

– HS nghiªn cøu SGK vμ tr¶ lêi c©u háicña GV :

+ Çc ion d− ¬ng kim lo¹i ë nót m¹ngt− ¬ng t¸c víi çc electron tù do.

+ Kh¸i niÖm (SGK).+ Lùc hót tÜnh ®iÖn ion – electron.

– HS tù lËp cét (hoÆc b¶ng)so s nh.

Ho¹t ®éng 3 : Mét sè kiÓu m¹ng tinh thÓ kim lo¹i

– GV h− íng dÉn HS quan s¸t m« h×nh(hoÆc xem phÇn mÒm) vÒ cÊu t¹o m¹ng tinhthÓ lËp ph− ¬ng t©m khèi, lËp ph− ¬ng t©mdiÖn, lôc ph− ¬ng. Yªu cÇu HS ph©n biÖt sù

kh¸c nhau cña m¹ng trªn lμ g× ? – GV ph¸t vÊn : Çc em cã nhËn xÐt g× vÒ®é ®Æc khÝt (ρ) cña ba m¹ng tinh thÓ nμy ?VËy ®é ®Æc khÝt cho ta biÕt ý nghÜa g× ?

– HS quan s t ®Ó ph©n biÖt ®− îc cÊu trócvμ çch s¾p xÕp çc nguyªn tö v μ ion ëmçi m¹ng lμ rÊt kh¸c nhau (SGK).

– HS nghiªn cøu vμ nhËn xÐt ® − îc :+ §é ®Æc khÝt lμ kh¸c nhau.+ BiÓu thÞ % V çc nguyªn tö trong tinhthÓ vμ cho biÕt kiÓu m¹ng.

Ho¹t ®éng 4 : Chia líp thμnh 4 nhãm

– GVgiao nhiÖm vô cho tõng nhãm nghiªncøu tõng cét ë b¶ng 3.1 : ph©n lo¹i vμ vÏ®− îc kiÓu m¹ng tinh thÓ çc kim lo¹i.

– GV h− íng dÉn HS th¶o luËn trªn líp.

– Nhãm 1 : Nghiªn cøu cét IA.

– Nhãm 2 : Nghiªn cøu cét IIA.

– Nhãm 3 : Nghiªn cøu cét IB vμ IIB.

– Nhãm 4 : Nghiªn cøu cét VIIIB.

§¹i diÖn nhãm tr×nh bμy trªn b¶ng.

Ho¹t ®éng 5 : TÝnh chÊt cña tinh thÓ kim lo¹i

– GV ph t vÊn HS : H·y dù ®o¸n mét sètÝnh chÊt vËt lÝ c¬ b¶n cña tinh thÓ kim lo¹i ?Nguyªn nh©n g©y ra tÝnh chÊt ®ã ?

– HS tõ kiÕn thøc, thùc tÕ thÊy kim lo¹i :

+ Cã tÝnh dÎo, nh kim, dÉn nhiÖt vμ ®iÖn.

+ Do cã çc electron tù do, di chuyÓn.

Ho¹t ®éng 6 : Cñng cè

– GV ph©n viÖc cho 4 nhãm hoμn thμnh bμi tËp trong SGK.

– GV chØ ®¹i diÖn cña nhãm 1 vμ 2 lªn tr×nh b μy, sau ®ã lμ nhãm 3 v μ 4.


TiÕt 38-39 Ngµy 2/12/2007 I. Môc tiªu

1. Cñng cè kiÕn thøc

HÖ thèng hãa toμn bé kiÕn thøc ®· ®− îc häc ë ch− ¬ng 3 :







– Ph©n biÖt vμ so s¸nh ® − îc b¶n chÊt, ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thμnh liªn kÕt ion, liªn kÕt céng hãatrÞ vμ liªn kÕt kim lo¹i.

– Dùa vμo thuyÕt lai hãa vμ sù xen phñ ®Ó më réng h¬n v μ s©u s¾c h¬n kiÕn thøc vÒ liªn kÕtion, liªn kÕt céng hãa trÞ, sù chuyÓn tiÕp gi÷a liªn kÕt ion vμ liªn kÕt céng hãa trÞ, gi¶i thÝchh×nh d¹ng cña mét sè ph©n tö th− êng gÆp,..

– Nªu vμ ph©n biÖt ® − îc ®Æc ®iÓm cÊu tróc vμ tÝnh chÊt chung cña kiÓu m¹ng tinh thÓnguyªn tö, tinh thÓ ph©n tö vμ tinh thÓ kim lo¹i.

– Ph©n biÖt ®− îc hãa trÞ cña nguyªn tè trong hîp chÊt ion vμ hîp chÊt céng hãa trÞ.

– N¾m ch¾c quy t¾c x¸c ®Þnh sè oxi hãa cña nguyªn tè trong hîp chÊt lμ kiÕn thøc quanträng cho viÖc h×nh thμnh kiÕn thøc tiÕp theo ë ch− ¬ng 4 : Ph¶n øng oxi hãa – khö.

2. KÜ n¨ng

– HiÓu vμ vËn dông ® − îc kh¸i niÖm ®é ©m ®iÖn, hiÖu ®é ©m ®iÖn ®Ó dù ®o¸n ®− îc tÝnhchÊt cña liªn kÕt.

– Dùa vμo ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i liªn kÕt ®Ó gi¶i thÝch vμ dù ®o¸n ® − îc tÝnh chÊt cña mét

sè chÊt cã cÊu tróc tinh thÓ. – X c ®Þnh ®− îc hãa trÞ, ®iÖn hãa trÞ, sè oxi hãa cña nguyªn tè trong hîp chÊt ion vμ hîp

chÊt céng hãa trÞ ; quy − íc çch ghi nh÷ng ®¹i l− îng ®ã.

– Gi¶i ®− îc çc bμi tËp trong SGK vμ SBT hãa häc 10.

– Sö dông thμnh th¹o vμ t×m kiÕm ® − îc th«ng tin cÇn thiÕt vÒ liªn kÕt, m¹ng tinh thÓ vμ çckiÕn thøc hãa häc kh¸c gióp chóng ta häc tËp m«n hãa häc ngμy cμng tèt h¬n.

II. ChuÈn bÞ

– Yªu cÇu HS chuÈn bÞ tr− íc bμi luyÖn tËp.

– GV cã thÓ chuÈn bÞ thªm mét sè phiÕu häc tËp hoÆc s¬ ®å, biÓu b¶ng.III. ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc

B. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng


– GV®Æt c©u hái cho HS : Chóng ta ®· ®− îc häc çc lo¹i LKHH nμo ?

Ho¹t ®éng 2 : «n l¹i çc kiÓu LKHH theo s¬ ®å sau :

– GV yªu cÇu HS ®iÒn tiÕp c c c©u tr¶ lêi vμo s¬ ®å.

– HS ®iÒn tiÕp çc kiÕn thøc vμo « mμ GV ®Æt c©u hái.

Ho¹t ®éng 3 : Dùa vμo s¬ ®å võa hoμn thμnh, GV h− íng dÉn HS so s¸nh :

1. Liªn kÕt ion vμ liªn kÕt céng hãa trÞ cã g× gièng v μ kh¸c nhau ?

2. Liªn kÕt kim lo¹i, liªn kÕt ion vμ liªn kÕt céng hãa trÞ cã g× gièng v μ kh¸c nhau ?

3. Thùc tÕ cho thÊy viÖc ph©n biÖt liªn kÕt ion vμ liªn kÕt céng hãa trÞ l μ kh«ng râ r μng.VËy hiÖu ®é ©m ®iÖn cã ý nghÜa nh− thÕ n μo cho viÖc ph©n lo¹i hai liªn kÕt nμy?

Liªn kÕt hãa häc

Liªn kÕt ion Liªn kÕt céng hãa trÞLiªn kÕt kim lo¹i

B¶n chÊt vμ ®iÒu kiÖn ?

B¶n chÊt vμ ®iÒu kiÖn ?

Cã cùc : B¶n chÊtvμ ®iÒu kiÖn ?

Kh«ng cùc : B¶nchÊt vμ ®iÒu kiÖn







Dùa vμo çc kiÕn thøc ®· ®− îc häc, HS lÇn l− ît tr×nh bμy çc c©u hái cña GV.

Ho¹t ®éng 4 : HS tr×nh bμy trªn líp :

1. Ph©n biÖt çc kiÓu lai hãa sp, sp2 v μ sp 3.

2. Ph©n biÖt liªn kÕt ®¬n, liªn kÕt ®«i, liªn kÕt ba.

3. Xen phñ trôc, xen phñ bªn víi viÖc h×nh thμnh liªn kÕt δ v μ liªn kÕt π ; ®é bÒn cña çc

liªn kÕt nμy.4. Dùa vμo thuyÕt lai hãa gi¶i thÝch d¹ng h×nh häc cña ph©n tö CO2 v μ CH 4.

– GV bæ sung vμ tæng kÕt : sù xen phñ trôc, xen phñ bªn v μ thuyÕt lai hãa l μ kiÕn thøc réngh¬n gióp chóng ta gi¶i thÝch ®− îc b¶n chÊt liªn kÕt, h×nh d¹ng ph©n tö

Ho¹t ®éng 5 : So s¸nh çc kiÓu m¹ng tinh thÓ

– GV chuÈn bÞ s½n mÉu phiÕu so s¸nh (d− íi d¹ng b¶ng) cho HS.

– HS th¶o luËn vμ tr×nh b μy vμ ®iÒn çc néi dung cßn thiÕu trong b¶ng :

Lo¹i TT

§Æc tÝnh

Tinh thÓ ion Tinh thÓ

nguyªn tö

Tinh thÓ

ph©n tö

Tinh thÓ

kim lo¹i1. Kh¸i niÖm

2. Liªn kÕt gi÷açc phÇn tö cÊut¹o

3. §Æc ®iÓm vÒlùc liªn kÕt

4. TÝnh chÊtchung

– Dùa vμo b¶ng nμy GV h− íng dÉn HS so s¸nh kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o, lùc liªn kÕt vμ tÝnh chÊt cña çc chÊt cã m¹ng tinh thÓ t− ¬ng øng.

– GV tæng kÕt kiÕn thøc vÒ m¹ng tinh thÓ.

Ho¹t ®éng 6 : Ph©n biÖt ®− îc hãa trÞ vμ sè oxi hãa theo b¶ng sau :

Lo¹iMôc

Hãa trÞ trong hîp chÊtion

Hãa trÞ trong hîp chÊtcéng hãa trÞ

Sè oxi hãa

1. Kh¸i niÖm

2. Çch x¸c ®Þnh

3. Çch ghi – GV yªu cÇu HS ®iÒn ®Çy ®ñ çc th«ng tin vμo chç trèng trong b¶ng trªn.

– GV tæng kÕt l¹i toμn ch− ¬ng.

C. Bµi tËp

Ho¹t ®éng 7 :

– GV chèt l¹i mét sè d¹ng bμi tËp th− êng gÆp trong ch− ¬ng 3 :

+ Bμi tËp ph©n lo¹i ®¸nh gi¸ liªn kÕt dùa vμo ®é ©m ®iÖn.

+ Bμi tËp vÒ LKHH.+ Bμi tËp vÒ x¸c ®Þnh hãa trÞ vμ sè oxi hãa trong hîp chÊt ion v μ céng hãa trÞ.







+ Bμi tËp vÒ m¹ng tinh thÓ.

– GV giao nhiÖm vô cho tõng nhãm ch÷a mét sè bμi cô thÓ trong SGK, th¶o luËn.

+ Nhãm 1 : ch÷a bμi 3 trang 100 SGK.



+ Nhãm 4 : ch÷a bμi 8 vμ 9 trang 100 SGK. – Sau mçi bμi ch÷a GV cñng cè l¹i kiÕn thøc ®· häc.

Ch− ¬ng 4

ph¶n øng ho¸ häc

A. Më ®Çu



– B¶n chÊt vμ dÊu hiÖu cña chÊt khö, chÊt oxi ho¸, sù khö, sù oxi ho¸, ph¶n øng oxi ho¸- khö.

– Ph¶n øng ho¸ häc ®− îc chia thμnh hai lo¹i : ph¶n øng oxi ho¸ - khö vμ kh«ng ph¶i l μ ph¶nøng oxi ho¸ - khö.

– Kh i niÖm ph¶n øng to¶ nhiÖt vμ

ph¶n øng thu nhiÖt. ý nghÜa cña ph−

¬ng tr×nh nhiÖt ho¸häc.

HS cã kÜ n¨ng vµ th i ®é :

– X¸c ®Þnh thμnh th¹o sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè ho¸ häc.

– NhËn biÕt ®− îc chÊt oxi hãa vμ chÊt khö, viÕt ® − îc çc b¸n ph− ¬ng tr×nh thÓ hiÖn sù oxiho¸ vμ sù khö trong ph¶n øng oxi ho¸ - khö cô thÓ.

– C©n b»ng ph¶n øng oxi ho¸ - khö theo ph− ¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron.

– Ph©n biÖt ®− îc ph¶n øng oxi ho¸ khö vμ ph¶n øng kh«ng ph¶i oxi ho¸ khö.

– X¸c ®Þnh ®− îc mét ph¶n øng thuéc lo¹i ph¶n øng to¶ nhiÖt hay ph¶n øng thu nhiÖt dùa vμoph− ¬ng tr×nh nhiÖt ho¸ häc, biÕt çch viÕt ph− ¬ng tr×nh nhiÖt ho¸ häc, biÕt sö dông gi¸ trÞ

HΔ ®Ó l μm mét sè phÐp tÝnh vÒ nhiÖt l− îng cña qu¸ tr×nh ho¸ häc.







a. ThÕ nμo lμ ph¶n øng oxi ho¸ - khö, chÊt khö, chÊt oxi ho¸, cho VD cô thÓ ? (tham kh¶oSGK ho¸ häc líp 8).

b. Ph¶n øng sau ®©y cã ph¶i ph¶n øng oxi ho¸ - khö kh«ng ? V× sao ? X¸c ®Þnh chÊt khö, chÊtoxi ho¸ nÕu cã : 4Na + O2 → 2Na 2O

C©u 2 :

a. Nªu qui t¾c x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ çc nguyªn tè.

b. X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè trong çc chÊt sau : O2, Na, H2O, NaCl, H2SO4,CuSO4 ?


Ho¹t ®éng GV Ho¹t ®éng cña HS

Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc t×nh huèng häc tËp GV : ThÕ nμo lμ ph¶n øng oxi ho¸ khö ? HS th¶o luËn, «n l¹i kiÕn thøc cò vÒ ph¶n øng

oxi ho¸ khö ®· häc ë líp 8.

Ho¹t ®éng 2 : Ph¶n øng oxi ho¸ - khö

GV : XÐt ph¶n øng cña Na víi O2 :1. ViÕt PTHH ?2. Ph¶n øng cã ph¶i oxi ho¸ - khö kh«ng? V× sao ?3. X¸c ®Þnh chÊt khö, chÊt oxi ho¸ ?

GV : Sau ®©y chóng ta cïng nghiªn cøub¶n chÊt cña ph¶n øng oxi ho¸ khö trªn.1. H·y cho biÕt liªn kÕt ho¸ häc trong

ph©n tö Na2O ?2. Qu¸ tr×nh h×nh thμnh liªn kÕt ho¸ häctrong ph©n tö Na2O ?GV : Nh− vËy b¶n chÊt cña chÊt khö,chÊt oxi ho¸, ph¶n øng oxi ho¸ - khö gi÷aNa vμ O 2 l μ g× ?

GV :1. X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ ?

4Na + O2 → 2 Na 2O2. ChÊt khö Na cã sè oxi ho¸ t¨ng haygi¶m ? V× sao ?3. ChÊt oxi ho¸ O2 cã sè oxi ho¸ t¨ng haygi¶m ? V× sao ?4. Ph¶n øng cã sù thay ®æi sè oxi ho¸kh«ng ? V× sao ?

GV : Nh−

vËy trong 2 dÊu hiÖu x¸c ®Þnhph¶n øng oxi ho¸ khö :- DÊu hiÖu nh− êng vμ chiÕm oxi.

HS vËn dông kiÕn thøc cò tr¶ lêi c©u hái, th¶oluËn chung rót ra chÊt khö, chÊt oxi ho¸, ph¶nøng oxi ho¸ khö dùa vμo dÊu hiÖu nh− êng vμ chiÕm oxi nh− SGK.

HS vËn dông kiÕn thøc vÒ liªn kÕt ho¸ häc vμ

cÊu t¹o nguyªn tö tr¶ lêi c©u hái.HS th¶o luËn chung ®Ó rót ra nhËn xÐt :- ChÊt khö Na nh− êng e. Sù oxi ho¸ nguyªn tö

Na lµ sù nh− êng e

Na → Na+ + 1e

- ChÊt oxi ho¸ O 2 nhËn e. Sù khö nguyªn tö O

lµ sù nhËn e

O + 2e → O 2–

- Na ®· nh− êng e cho O 2.

HS th¶o luËn vμ rót ra nhËn xÐt :- Ph¶n øng cña Na víi O 2 :

4 Na0 + O 20 → 2 Na 2

+ O

–2

- ChÊt khö Na cã sè oxi ho¸ t¨ng v× Na

nh− êng e.

- ChÊt oxi ho¸ O 2 cã sè oxi ho¸ gi¶m v× O

nhËn e.

- Ph¶n øng oxi ho khö gi÷a Na vµ O 2 cã sù thay

®æi sè oxi ho v× cã sù cho - nhËn e.

HS th¶o luËn rót ra dÊu hiÖu thay ®æi sè oxiho¸ míi lμ dÊu hiÖu b¶n chÊt cña ph¶n øng oxiho¸ khö.







- DÊu hiÖu thay ®æi sè oxi ho¸.DÊu hiÖu nμo lμ dÊu hiÖu cho thÊy b¶nchÊt cña ph¶n øng ?GV : XÐt ph¶n øng cña Fe víi CuSO4 1. ViÕt PTHH ?2. Dùa vμo dÊu hiÖu nh− êng vμ chiÕm

oxi, ph¶n øng nμy cã ph¶i oxi ho¸ - khöhay kh«ng ?GV : H·y xem xÐt b¶n chÊt cña ph¶n øng:- X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ ?- Sè oxi ho¸ c¸c nguyªn tè cã thay ®æikh«ng ? V× sao ?GV : Ph¶n øng gi÷a Fe vμ CuSO 4 cã b¶nchÊt t− ¬ng tù ph¶n øng oxi ho¸ khö cña

Na vμ O 2 v× thÕ còng thuéc lo¹i ph¶n øngoxi ho¸ khö.GV:1. X¸c ®Þnh chÊt khö, chÊt oxi ho¸ ?2. ViÕt sù khö, sù oxi ho¸ x¶y ra trongph¶n øng trªn ?

GV : XÐt ph¶n øng cña H2 v μ Cl 2

1. ViÕt PTHH ?2. X¸c ®Þnh sè oxi hãa c¸c nguyªn tè ?

GV : Ph¶n øng cña H2 v μ Cl 2 tuy kh«ngcã sù cho vμ nhËn h¼n electron nh − ngvÉn cã sù dÞch chuyÓn electron nªn cã sùthay ®æi sè oxi ho¸ t− ¬ng tù nh− ph¶nøng cña Na víi O2, ph¶n øng Fe víiCuSO4 v× vËy còng l μ ph¶n øng oxi ho¸khö.GV :1. X¸c ®Þnh chÊt oxi ho¸, chÊt khö ?2. Sù oxi ho¸, sù khö ?

HS viÕt PTHH, dùa vμo dÊu hiÖu nh− êng vμ chiÕm oxi nhËn xÐt :- Ph¶n øng kh«ng ph¶i oxi ho¸ - khö v× kh«ngcã sù nh− êng vμ chiÕm oxi.

HS tr¶ lêi c©u hái rót ra : Fe0 + Cu+2 SO 4

→ Cu0 + Fe+2 SO 4

- Sè oxi ho¸ cña nguyªn tè Fe t¨ng tõ

0→ +2, v× Fe ®· nh− êng e.- Sè oxi ho¸ cña nguyªn tè Cu gi¶m tõ +2

→ 0, v× ion Cu+2®· nhËn e .

- Ph¶n øng Fe víi CuSO 4 cã sù thay ®æi sè oxi

ho¸ v× Fe ®· nh− êng e cho ion Cu 2+

HS x¸c ®Þnh :- Fe lµ chÊt khö. Sù oxi ho¸ Fe :

Fe → Fe+2 + 2e

- Cu+2 lµ chÊt oxi ho¸. Sù khö :

Cu+2

+ 2e → Cu=> Ph¶n øng gi÷a Fe vµ CuSO 4 tån t¹i ®ång

thêi sù oxi ho¸, sù khö v× vËy còng lµ ph¶n øng

oxi ho¸ khö. HS tr¶ lêi c©u hái, th¶o luËn, rót ra :

PTHH : H 20 + Cl 2

0 → 2H +1Cl-1

- Sè oxi ho¸ cña H t¨ng tõ 0→ +1 v× e cña H

®· dÞch chuyÓn sang Cl.

-Sè oxi ho¸ cña Cl gi¶m tõ 0→ –1 v× Cl hót e

cña H vÒ phÝa m×nh.

HS x¸c ®Þnh :- H 2 lµ chÊt khö. Sù lµm t¨ng sè oxi ho¸ cña H

lµ sù oxi ho¸.

- Cl 2 lµ chÊt oxi ho¸. Sù lµm gi¶m sè oxi ho¸

cña Cl lµ sù khö.

- Ph¶n øng tån t¹i ®ång thêi sù oxi ho¸ vµ sùkhö v× vËy còng lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö.







Ho¹t ®éng 3 : §Þnh nghÜa

GV : Cho biÕt dÊu hiÖu vμ b¶n chÊt :

1. ChÊt khö, chÊt oxi ho¸ ?

2. Sù khö, sù oxi ho¸?

3. Ph¶n øng oxi ho¸ khö ?

GV h− íng dÉn HS rót ra ®Þnh nghÜa.

HS xem xÐt l¹i toμn bé çc VD nghiªn cøu vÒph¶n øng oxi ho¸ khö, nªu :

- DÊu hiÖu x¸c ®Þnh chÊt khö, chÊt oxi ho¸, sùkhö, sù oxi ho¸, ph¶n øng oxi ho¸ khö lµ sùthay ®æi sè oxi ho¸, b¶n chÊt lµ sù chuyÓn e.

HS rót ra ®Þnh nghÜa nh− SGK.

Ho¹t ®éng 4 : Cñng cè v μ vËn dông ®Þnh nghÜa vÒ ph¶n øng oxi ho¸ - khö

HS lμm bμi tËp 1, 2, 3, 4, 5 SGK trang 102, 103. (hÕt tiÕt 1)

Ho¹t ®éng 5 : LËp ph− ¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng oxi ho¸ khö (tiÕt 2 )GV nªu ng¾n gän môc tiªu cña tiÕt häc.GV : §Ó lËp mét ph− ¬ng tr×nh biÓu diÔnph¶n øng ho¸ häc cÇn ph¶i biÕt :- C«ng thøc ho¸ häc çc chÊt tham gia vμ

t¹o thμnh sau ph¶n øng.- Lùa chän hÖ sè thÝch hîp ®Ó thùc hiÖnc©n b»ng ph¶n øng.GV giíi thiÖu cho HS nguyªn t¾c c©nb»ng nh− SGK.GV :ThÝ dô 1 : LËp PTHH cña ph¶n øng oxiho¸ khö sau ®©y :

Fe2O3 + CO → Fe + CO 2 GV giíi thiÖu tõng b− íc c©n b»ng, yªucÇu HS tiÕn hμnh çc b− íc ®ã.Khi HS ®· thùc hiÖn xong çc b− íc, GVnªn h− íng dÉn HS tr×nh bμy ng¾n gänviÖc c©n b»ng mét PTHH cña ph¶n øngoxi ho¸ - khö.

GV yªu cÇu HS lËp PTHH cña ph¶n øngoxi ho¸ khö ë thÝ dô 2 theo çc b− íc nh−

trªn.

HS tiÕn hμnh çc b− íc c©n b»ng.HS tr×nh bμy ng¾n gän viÖc c©n b»ng métPTHH cña ph¶n øng oxi ho¸ khö :

Fe 2+3O 3 + C+4O → Fe0 + C+4O 2

chÊt oxi ho¸ : Fe+3, chÊt khö: C+4

sù khö : Fe+3 + 3e → Fe0 × 2

sù oxi ho¸ : C+4 → C+2 + 2e × 3

KÕt qu¶ :

Fe 2O 3 + 3CO → 2 Fe + 3CO 2

HS c©n b»ng PTHH ë thÝ dô 2, tham kh¶o SGKx¸c ®Þnh vai trß m«i tr− êng vμ çch t×m hÖ sè

cña HCl.Ho¹t ®éng 6 : ý nghÜa cña ph¶n øng oxi ho¸ khö

GV : Nªu ý nghÜa cña ph¶n øng oxi ho¸khö ?

HS tham kh¶o SGK nªu ý nghÜa cña ph¶n øngoxi ho¸ khö, liªn hÖ thùc tiÔn rót ra kÕt luËn :


HS lμm çc bμi tËp sè 6,7 SGK trang 103, 104.

Bµi 26 ph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc

trong ho¸ v« c¬TiÕt 42-43 Ngμy9/12/2007







I- Môc tiªu

– Cñng cè kiÕn thøc vÒ ph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc, x c ®Þnh sè oxi ho¸ vμ nhËn ra ph¶n øngoxi ho¸ - khö.

– BiÕt dùa vμo sù thay ®æi sè oxi ho¸ ®Ó ph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc thμnh 2 lo¹i : ph¶n øngoxi ho¸ - khö vμ ph¶n øng kh«ng ph¶i oxi ho¸ - khö.

– BiÕt thÕ nμo lμ ph¶n øng to¶ nhiÖt, ph¶n øng thu nhiÖt, nhiÖt ph¶n øng ( H)Δ , ph− ¬ng tr×nh

nhiÖt ho¸ häc.

II- ChuÈn bÞ

GV chuÈn bÞ phiÕu häc tËp, h×nh vÏ sè 4.1, 4.2 nh− trong SGK trang 109.

PhiÕu häc tËp

Néi dung1. Ph¶n øng cã sù thay ®æi sè oxi ho¸, kh«ng cã sù thay ®æi sè oxi ho¸

B¶ng 1.

KÕt luËn : Dùa vμo dÊu hiÖu sè oxi ho cã thÓ ph©n ph¶n øng ho häc thμnh nh÷ng lo¹i nμo ?

Néi dung 2. Ph¶n øng to¶ nhiÖt, ph¶n øng thu nhiÖt

B¶ng 2.Ph¶n øng Ph¶n øng to¶ nhiÖt Ph¶n øng thu nhiÖt

§Þnh nghÜa

VD

NhiÖt ph¶n øng (H)

Cho ph− ¬ng tr×nh nhiÖt ho¸ häc sau : H2(k) + 1/2O2(k) → H2O(l) HΔ = –285,8 kJ

Em biÕt g× vÒ ph¶n øng tõ nh÷ng th«ng tin trong ph− ¬ng tr×nh ?




GV : Cã thÓ ph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc thμnh nh÷ng lo¹i nμo ? Bμi häc nμy sÏ gióp chóngta tr¶ lêi c©u hái trªn.Ho¹t ®éng 2 : Ph¶n øng cã sù thay ®æi sè oxi ho¸, v μ ph¶n øng kh«ng cã sù thay ®æi sè oxiho¸.

GV : H·y ®iÒn ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin, vμ tr¶ lêi c©u hái néi dung 1 (phiÕu häc tËp).

HS thùc hiÖn néi dung 1 trong phiÕu häc tËp,th¶o luËn, rót ra nhËn xÐt nh− SGK.HS tr¶ lêi c©u hái vμo phiÕu häc tËp, th¶o luËn

vμ rót ra sù ph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc nh − SGK.

Ho¹t ®éng 3 : Ph¶n øng to¶ nhiÖt, ph¶n øng thu nhiÖt

ThÝ dô vÒ ph¶n øng trong ®ã

Ph¶n øng ? S¬ ®å Cã sù thay ®æi sè oxiho¸

Kh«ng cã sù thay ®æi sè oxiho¸

A+B→ AB

AB→ A+B

AB+CD→ AD+CB

AB+C → AC+B







GV : Giíi thiÖu cho HS, dùa vμo nhiÖtto¶ ra hay thu vμo ng− êi ta ph©n lμm hailo¹i : ph¶n øng to¶ nhiÖt vμ ph¶n øng thunhiÖt, yªu cÇu HS hoμn thμnh néi dung 2trong phiÕu häc tËp.GV giíi thiÖu cho HS vÒ nhiÖt ph¶n øng

vμ çc gi¸ trÞ cña HΔ trong çc ph¶nøng, cho HS quan s¸t h×nh 4.1 ; 4.2 trongSGK.GV giíi thiÖu cho HS vÒ ph− ¬ng tr×nhnhiÖt ho¸ häc, lÊy VD, chØ râ cho HS ®äc®− îc çc th«ng tin trong ph− ¬ng tr×nhnhiÖt ho¸ häc.

HS tham kh¶o SGK, liªn hÖ thùc tÕ tr¶ lêi néidung 2 trong phiÕu häc tËp (b¶ng 2), th¶o luËnvμ rót ra kÕt luËn vÒ ph¶n øng to¶ nhiÖt, ph¶nøng thu nhiÖt nh− SGK.

HS th¶o luËn vμ rót ra kÕt luËn vÒ kh¸i niÖm

hiÖu øng nhiÖt cña ph¶n øng ho¸ häc, çc gi¸trÞ cña nã nh− SGK.HS rót ra thÕ nμo lμ ph − ¬ng tr×nh nhiÖt ho¸ häcvμ ý nghÜa cña nã.


HS thùc hiÖn çc bμi tËp 1, 2, 5, 6 trang 109, 110 trong SGK.


TiÕt 44-45 Ngμy 16/12/2007I- Môc tiªu

– Cñng cè kiÕn thøc vÒ ph¶n øng oxi ho¸ khö, ph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc, ph¶n øng to¶nhiÖt, ph¶n øng thu nhiÖt. – RÌn kÜ n¨ng lËp PTHH cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö theo ph− ¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron.

II- ChuÈn bÞ

GV cã thÓ ¸p dông ph− ¬ng ph¸p d¹y häc dù ¸n, giao cho HS çc nhiÖm vô cô thÓ thùc hiÖnmôc tiªu bμi häc vμ tæ chøc b¸o ço kÕt qu¶ trong giê häc.




Dùa vμo sè oxi ho¸ ta cã thÓ ph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc thμnh nh÷ng lo¹i nμo ?DÊu hiÖu b¶n chÊt vμ lËp PTHH cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö nh − thÕ n μo ?Ho¹t ®éng 2 : KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ngGV : H·y cho biÕt :1. ThÕ nμo lμ ph¶n øng oxi ho¸ khö ?2. ThÕ nμo lμ chÊt khö ? chÊt oxi ho¸ ?3. ThÕ nμo lμ sù khö, sù oxi ho¸ ?

GV : §Ó c©n b»ng ph¶n øng oxi ho¸ -khö, cã thÓ dïng ph− ¬ng ph¸p c©n b»ng

HS tr¶ lêi c©u hái, th¶o luËn vμ rót ra kÕt luËnnh÷ng kiÕn thøc cÇn nhí vÒ ph¶n øng oxi ho¸khö nh− SGK.

HS nªu ph− ¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron,nguyªn t¾c, çc b− íc c©n b»ng PTHH cña ph¶n







nμo ? Nªu nguyªn t¾c, çc b− íc c©n b»ng?GV : Dùa vμo dÊu hiÖu sè oxi ho¸ :1. Cã thÓ ph©n ph¶n øng ho¸ häc lμmmÊy lo¹i ? ®ã lμ nh÷ng lo¹i n μo?2. Çc ph¶n øng : ho¸ hîp, ph¶n øng trao

®æi, ph¶n øng thÕ, ph¶n øng ph©n huû,ph¶n øng nμo thuéc lo¹i ph¶n øng oxiho¸ khö ?GV : Dùa vμo n¨ng l− îng kÌm theo ph¶nøng ho¸ häc d− íi d¹ng nhiÖt cã thÓ ph©nlo¹i ph¶n øng ho¸ häc thμnh nh÷ng lo¹inμo ?GV : NhiÖt ph¶n øng lμ g× ? kÝ hiÖu ? ®¬nvÞ ? Cho biÕt çc gi¸ trÞ cña nhiÖt ph¶n

øng trong ph¶n øng to¶ nhiÖt, ph¶n øngthu nhiÖt ?

øng oxi ho¸ - khö.

HS tr¶ lêi c©u hái, th¶o luËn, kÕt luËn vÒ çchph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc nh− SGK.

HS tr¶ lêi c©u hái, kÕt luËn vÒ ph©n lo¹i ph¶nøng ho¸ häc dùa vμo nhiÖt kÌm theo ph¶n øng.

HS tr¶ lêi c©u hái, kÕt luËn nh− SGK.

Ho¹t ®éng 3 : B μi tËp vËn dông

HS lμm çc bμi tËp 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 c, d, e, 10a, 11 trong SGK trang 112, 113.

Bµi 28 thùc bμi hμnh sè 2ph¶n øng oxi ho¸ - khö

TiÕt 46 Ngµy 23/12/2007

I- Môc tiªu

– BiÕt ®− îc môc ®Ých, çch tiÕn hμnh çc thÝ nghiÖm.

– Sö dông dông cô, ho¸ chÊt thùc hiÖn an toμn, thμnh c«ng çc thÝ nghiÖm trong bμi.

– Quan s¸t, gi¶i thÝch hiÖn t− îng x¶y ra, viÕt PTHH cña ph¶n øng.

II- ChuÈn bÞ


2. Ho¸ chÊt : Xem SGV.

Dông cô, ho¸ chÊt ®ñ cho HS thùc hμnh thÝ nghiÖm theo nhãm.

3. Häc sinh

– ¤n tËp nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn çc thÝ nghiÖm trong tiÕt thùc hμnh.

– Nghiªn cøu tr− íc ®Ó biÕt ®− îc dông cô, ho¸ chÊt vμ çch thùc hiÖn tõng thÝ nghiÖm.

4. Gi¸o viªn chuÈn bÞ mét sè phiÕu häc tËp

PhiÕu sè 1 :







Cã bät khÝ hi®ro bay ra, kÏm tan dÇn trong dd. Gi¶i thÝch ph¶i dïng sù trao ®æi electron hay sù

thay ®æi sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè tham gia ph¶n øng.

Ho¹t ®éng 3 : Ph¶n øng gi÷a kim lo¹i v μ dd muèi.

HS : Thùc hiÖn thÝ nghiÖm nh− h − íng dÉn trong SGK.

Quan s¸t hiÖn t− îng x¶y ra, gi¶i thÝch, viÕt PTHH cña ph¶n øng.

HiÖn t− îng : Trªn mÆt chiÕc ®inh s¾t ®− îc phñ dÇn dÇn mét líp mμu ®á n©u (®ã lμ Cu ® − îcgi¶i phãng), mμu xanh cña dd CuSO4 gi¶m dÇn do ph¶n øng t¹o th μnh dd FeSO4 kh«ng m μu.

Ho¹t ®éng 4 : Ph¶n øng gi÷a kim lo¹i magiª vμ khÝ cacbonnic.


HS quan s¸t hiÖn t− îng x¶y ra, gi¶i thÝch, viÕt ph− ¬ng tr×nh.

Ho¹t ®éng 5 : Ph¶n øng oxi ho¸ – khö trong m«i tr − êng axit.


GV : H− íng dÉn HS quan s¸t hiÖn t− îng: mμu tÝm cña dd KMnO4 mÊt ®i khi nhá tõng giätvμo hçn hîp dd FeSO4 v μ H 2SO4. §Õn khi mμu tÝm cña dd KMnO4 kh«ng nh¹t ®i n÷a th× dõng

kh«ng nhá tiÕp KMnO4 n÷a.

Ho¹t ®éng 6 : C«ng viÖc cuèi tiÕt thùc hμnh

GV : NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ tiÕt thùc hμnh. Yªu cÇu HS viÕt t− êng tr×nh.








Bµi 29 Kh¸I qu¸t vÒ nhãm halogen

TiÕt 47 Ngµy 23/12/2007

I- Môc tiªu

– BiÕt ®− îc vÞ trÝ trong BTH çc nguyªn tè, ®Æc ®iÓm chung vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, cÊu t¹o

ph©n tö, sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè trong nhãm halogen. – HiÓu ®− îc tÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr− ng cña çc nguyªn tè trong nhãm halogen lμ tÝnh oxiho¸ m¹nh, v× sao tÝnh chÊt lÝ, ho¸ häc cña çc halogen biÕn ®æi cã quy luËt.

II- ChuÈn bÞ

BTH çc nguyªn tè ho¸ häc, b¶ng 5.1 SGK - Mét sè ®Æc ®iÓm cña çc nguyªn tè nhãmhalogen.

§Ó t¨ng c− êng møc ®é chñ ®éng cña HS, GV cã thÓ giao cho HS chuÈn bÞ tr− íc mét sè néidung kiÕn thøc vÒ BTH çc nguyªn tè ho¸ häc cã liªn quan. Cô thÓ lμ :

1. Çc nguyªn tè trong cïng mét nhãm A cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g× gièng nhau ?

a. VÒ cÊu t¹o líp electron ngoμi cïng (tr¹ng th¸i c¬ b¶n, tr¹ng th¸i kÝch thÝch) ?

b. Sè electron ®éc th©n ë líp electron ngoμi cïng ?

c. Sè oxi ho¸ ?

d. TÝnh chÊt ho¸ häc cña nguyªn tè.

VËn dông ®èi víi nhãm VIIIA.

2. F cã g× kh¸c víi Cl, Br, I ?

a. CÊu t¹o líp electron ngoμi cïng (ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n, tr¹ng th¸i kÝch thÝch), sè electron®éc th©n cã kh¶ n¨ng tham gia LKHH ?

b. §é ©m ®iÖn ?c. Sè oxi ho¸ ?

3. Çc quy luËt biÕn ®æi tuÇn hoμn cÊu t¹o (b¸n kÝnh nguyªn tö, ®é ©m ®iÖn, tÝnh kim lo¹i, phikim, tÝnh oxi ho¸), tÝnh chÊt çc nguyªn tè, tÝnh chÊt çc ®¬n chÊt.

VËn dông çc quy luËt ®ã ®èi víi çc nguyªn tè thuéc nhãm VIIA ?

– Cã thÓ thiÕt kÕ bμi gi¶ng b»ng phÇn mÒm Powerpoint.



Ho¹t ®éng 1 : Tæ chøc t×nh huèng häc tËp GV :

- Nhãm halogen gåm nh÷ng nguyªn tè nμo

?

- Çc quy luËt vÒ cÊu t¹o vμ tÝnh chÊt çc

chÊt thÓ hiÖn trong nhãm halogen nh− thÕ

nμo ?

HS n¾m ®− îc môc tiªu vμ ®Þnh h − íng bμi

häc.

Ho¹t ®éng 2 : VÞ trÝ nhãm halogen trong BTH çc nguyªn tèGV treo BTH, giíi thiÖu cho HS nhãmhalogen, yªu cÇu HS nªu tªn, viÕt kÝ hiÖuçc nguyªn tè trong nhãm.GV : VÞ trÝ cña çc nguyªn tè nhãm

HS sö dông BTH, x¸c ®Þnh vÞ trÝ nhãm, ®äctªn, viÕt kÝ hiÖu çc nguyªn tè halogen.HS tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái.







halogen trong chu k× cã ®iÓm g× ®Æc biÖt?Ho¹t ®éng 3 : CÊu h×nh electron nguyªn tö v μ cÊu t¹o ph©n tö cña çc nguyªn tè trongnhãm halogenGV : Tõ vÞ trÝ trong BTH (chu k×, nhãmA) h·y cho biÕt cÊu t¹o líp electron

ngoμi cïng cña nguyªn tö çc nguyªn tènhãm VIIA ?

Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1 (a, b, c) , 2.

GV : H·y viÕt c«ng thøc ph©n tö, c«ngthøc electron, c«ng thøc cÊu t¹o, cho biÕtlo¹i LKHH trong ph©n tö ®¬n chÊthalogen ?GV : Cho biÕt ®Æc ®iÓm n¨ng l− îng liªnkÕt trong çc halogen ? §Æc ®iÓm ®ã chothÊy ph©n tö çc halogen bÒn hay kÐm bÒn? dÔ hay khã tham gia vμo ph¶n øng ho¸häc ?

HS tr×nh bμy bμi chuÈn bÞ, th¶o luËn bæ sungkiÕn thøc vμ rót ra :

- Sè líp e = sè thø tù chu k× = n.- Sè e ngoµi cïng cña nguyªn tö çc nguyªn tènhãm A = sè thø tù nhãm =7.⇒ Líp e ngoµi cïng cña nguyªn tö çcnguyªn tè nhãm VIIA lµ : ns 2np 5 Tõ ®ã HS viÕt sù ph©n bè electron theo obitanvμ x¸c ®Þnh sè electron ®éc th©n ë tr¹ng th¸i c¬b¶n vμ tr¹ng th¸i kÝch thÝch :F : cã 1e ®éc th©nCl, Br, I : cã 1, 3, 5, 7e ®éc th©n.

HS vËn dông kiÕn thøc phÇn LKHH tr¶ lêi c©uhái.

HS tham kh¶o b¶ng 5.1 SGK, nªu ®Æc ®iÓmn¨ng l− îng liªn kÕt cña halogen tõ ®ã suy raph©n tö X2 dÔ t¸ch th μnh 2 nguyªn tö, cã nghÜalμ ph©n tö kÐm bÒn dÔ d μng tham gia vμo ph¶nøng ho¸ häc.

Ho¹t ®éng 4: Kh¸i qu¸t vÒ tÝnh chÊt cña çc halogen

GV : Nh÷ng tÝnh chÊt vËt lÝ nμo biÕn ®æicã quy luËt ? V× sao nh÷ng tÝnh chÊt ®ãl¹i biÕn ®æi cã quy luËt ?GV h− íng dÉn HS t×m hiÓu ®Æc ®iÓmchung vÒ cÊu t¹o ®¬n chÊt çc halogen.(thμnh phÇn ®Òu lμ X 2, ®Òu cã liªn kÕtcéng ho¸ trÞ ) ®Ó tr¶ lêi c©u hái.GV bæ sung thªm tÝnh tan, tÝnh ®éc.GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1d.

GV : Em h·y lÊy VD vÒ çc hîp chÊt cñahalogen trong ®ã sè oxi ho¸ cña halogenlμ –1 ?GV nhËn xÐt vμ h − íng dÉn HS rót ra kÕtluËn.GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 3.

HS tham kh¶o SGK nªu ®− îc : tr¹ng th¸i tËphîp, mμu s¾c, nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«ibiÕn ®æi cã quy luËt.HS tr¶ lêi c©u hái, th¶o luËn, rót ra :- Líp electron ngoµi cïng cña nguyªn tö = 7=> tÝnh phi kim, nguyªn tö cã kh¶ n¨ng thuthªm 1e => ®Òu cã sè oxi ho¸ –1.

X + 1e → X –

- §é ©m ®iÖn lín => lµ çc phi kim ®iÓn h×nh,cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh.

HS dÉn ra çc VD minh ho¹ nh− HCl, HBr, HI,HF, NaCl, NaBr

HS rót ra kÕt luËn nh− SGK.

HS tr¶ lêi c©u hái, th¶o luËn, rót ra thø tù tÝnhphi kim cña çc nguyªn tè nhãm halogen víiçc nguyªn tè trong chu k× : (F > O> N > , Cl > S, )=> halogen lμ çc chÊt oxi ho¸ m¹nh nhÊt so

víi çc nguyªn tè trong cïng chu k×. TÝnh phi kim, tÝnh oxi hãa cña c c nguyªn tè nhãmhalogen theo tr×nh tù F > C l> Br > I.







GV : V× sao trong tÊt c¶ çc hîp chÊt Flu«n cã sè oxi ho¸ –1 cßn çc halogenkh¸c cã çc sè oxi ho¸ –1, +1, +3, +5,+7 ?

HS so s¸nh ®é ©m ®iÖn cña F víi çc nguyªn tèkh¸c, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o electron líp ngoμi cïngcña çc nguyªn tè Cl, Br, I (tr¹ng th¸i c¬ b¶n,tr¹ng th¸i kÝch thÝch) ®Ó gi¶i thÝch vμ rót ra kÕtluËn vÒ sè oxi ho¸ cña halogen.


HS lμm çc bμi tËp trong SGK.

Bµi 30 clo

TiÕt 48-49 Ngμy 23/12/2007

I- Môc tiªu

– BiÕt ®− îc : TÝnh chÊt vËt lÝ, tr¹ng th¸i tù nhiªn, øng dông cña clo, ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ

clo trong PTN vμ trong c«ng nghiÖp. – HiÓu ®− îc : TÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo lμ phi kim ®iÓn h×nh, cã tÝnh oxi hãa m¹nh.Clo cßn cã tÝnh khö.

II- ChuÈn bÞ

TiÕt 1: (GV nªn dõng ë phÇn kÕt thóc tÝnh chÊt ho¸ häc cña clo).Hãa chÊt : 2 b×nh ®ùng khÝ clo, 1 b×nh ®ùng dd n− íc clo, Na, d©y Fe, thÝ nghiÖm m« phángclo t¸c dông víi hi®ro, dd KI, KBr, quú tÝm, th×a thuû tinh.

TiÕt 2 : Dông cô v μ ho¸ chÊt ®iÒu chÕ clo trong PTN, ®Ìn cån, kÑp gç, hoÆc thÝ nghiÖm m«pháng ®iÒu chÕ clo trong PTN.

M« h×nh ®iÒu chÕ clo trong c«ng nghiÖp (thïng ®iÖn ph©n NaCl). – GV cã thÓ p dông ph− ¬ng ph¸p d¹y häc dù ¸n, giao cho HS t×m hiÓu vÒ çc øng dông vμ t¸c h¹i cña clo vμ nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr − êng cã liªn quan ®Õn clo, tuú theo ®iÒu kiÖn, hoμnc¶nh cã thÓ giao cho HS lμm mét bμi tr×nh diÔn ®a ph− ¬ng tiÖn, hoÆc mét bμi viÕt t×m hiÓu vÒøng dông vμ t¸c h¹i cña clo. – GV giao bμi vμo cuèi tiÕt 1, thu bμi, kiÓm tra, ®¸nh gi¸, chän nhãm cã kÕt qu¶ tèt nhÊttr×nh bμy trong giê häc sau. – GV cã thÓ so¹n bμi b»ng phÇn mÒm Powerpoin.

PhiÕu häc tËpNéi dung 1. Nghiªn cøu tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo

- Tr¹ng th¸i ? - NÆng hay nhÑ h¬n kh«ng khÝ ?- Mμu s¾c ? - §éc hay kh«ng ?- TÝnh tan ? - Çc tÝnh chÊt kh¸c ?

Néi dung 2. Nghiªn cøu tÝnh chÊt ho¸ häc 1. NhËn xÐt vÒ cÊu t¹o :

- CÊu h×nh electron cña clo ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n, tr¹ng th¸i kÝch thÝch ?- Sè electron ®éc th©n ?- So s¸nh ®é ©m ®iÖn cña clo víi nguyªn tè kh¸c ?

2. Tõ cÊu t¹o, dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña clo :- Clo cã tÝnh chÊt g× ? v× sao ?- Clo t¸c dông ®− îc víi nh÷ng ho¸ chÊt nμo ?







oxi hãa d− ¬ng (+1, +3, +5, +7), cßn trongçc tr− êng hîp kh¸c clo chØ cã sè oxi hãa –1 ?

GV : Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cho biÕt

tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo lμ g× ?

GV :- Clo cã çc sè oxi ho¸ : –1 0 +1, +3, +5, +7(hîp chÊt) ®¬n chÊt ( hîp chÊt )

V× thÕ trong mét sè ph¶n øng sè oxi ho¸cña clo cã thÓ t¨ng lªn, thÓ hiÖn tÝnh khö.GV : Em ®· biÕt clo cã thÓ t¸c dông víinh÷ng ho¸ chÊt nμo ?GV : Sau ®©y chóng ta sÏ cïng xem xÐtb¶n chÊt vμ vai trß cña clo trong çc ph¶nøng ho¸ häc ®ã.

GV lμm thÝ nghiÖm Na, Fe t¸c dông víiclo, yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái trongphiÕu häc tËp.

GV cho HS quan s¸t thÝ nghiÖm m«pháng Cl2 t¸c dông víi H 2. GV yªu cÇu

HS viÕt PTHH clo t¸c dông víi hi®ro, x¸c®Þnh b¶n chÊt cña ph¶n øng, vai trß cñaclo trong ph¶n øng.

- §é ©m ®iÖn F > O > Cl > çc nguyªn tè kh¸c.HS tiÕn hμnh :- So s¸nh ®é ©m ®iÖn cña clo víi F, O => tronghîp chÊt víi F, O clo cã sè oxi ho¸ d− ¬ng,trong hîp chÊt víi çc nguyªn tè kh¸c clo cãsè oxi ho¸ ©m.

- Clo cã 1, 3, 5, 7 electron ®éc th©n ë lípelectron ngoμi cïng (tr¹ng th¸i c¬ b¶n, kÝchthÝch) => çc sè oxi ho¸ + ®ã lμ +1, +3, +5, +7.- Clo cã 7e ë líp electron ngoμi cïng nªn sèoxi ho¸ ©m lμ –1.HS tiÕn hμnh dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña clo:- Cl cã 7e ngoμi cïng => clo lμ mét phi kim,nguyªn tö dÔ thu thªm 1e ®Ó ®¹t cÊu h×nh khÝ

hiÕm Ar :Cl0 +1e → Cl –

- Clo cã ®é ©m ®iÖn lín => clo lμ mét phi kimho¹t ®éng, cã tÝnh chÊt ®Æc tr− ng lμ tÝnh oxiho¸ m¹nh.Nªu çc ph¶n øng ho¸ häc cña clo nh− t¸cdông víi kim lo¹i, hi®ro, n− íc, dd kiÒmHS quan s¸t thÝ nghiÖm, nªu hiÖn t− îng, gi¶ithÝch, viÕt çc PTHH vμ vai trß cña clo trong

ph¶n øng cuèi cïng rót ra kÕt luËn :- Clo t¸c dông m¹nh víi kim lo¹i t¹o thµnh

muèi clorua lµ hîp chÊt ion, ph¶n øng x¶y ra

nhanh, to¶ nhiÒu nhiÖt kÌm theo ph¸t s¸ng.

PTTQ : 2R0 + nCl 2 → n 1

n2R Cl+ −

- Çc ph¶n øng ®Òu lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö,

clo ®ãng vai trß chÊt oxi ho¸.

HS tr¶ lêi c©u hái vμo phiÕu häc tËp, th¶o luËnkÕt qu¶ vμ rót ra nhËn xÐt.HS lμm thÝ nghiÖm, quan s¸t, nªu hiÖn t− îng,gi¶i thÝch, viÕt PTHH, x¸c ®Þnh b¶n chÊt cñaph¶n øng, vai trß cña clo trong ph¶n øng. TiÕnhμnh th¶o luËn ch÷a bμi vμ kÕt luËn.HS tiÕn hμnh t− ¬ng tù nh− trªn v μ rót ra kÕtluËn ph¶n øng cña clo víi dd kiÒm còng thuéclo¹i ph¶n øng tù oxi ho¸, tù khö, clo võa lμ chÊtoxi ho¸ võa lμ chÊt khö .HS lμm thÝ nghiÖm, quan s¸t, nªu hiÖn t− îng,gi¶i thÝch, viÕt PTHH vμo phiÕu häc tËp, th¶o

luËn ch÷a bμi vμ kÕt luËn :- TÝnh oxi ho¸ cña Cl yÕu h¬n F ; m¹nh h¬n Br,I.







GV ch÷a bμi cña HS, tæ chøc cho HSth¶o luËn.

GV h− íng dÉn 1 HS lμm thÝ nghiÖm lÇn

l− ît cho mét mÈu giÊy quú kh« vμo läkhÝ Cl2 v μ mét mÈu giÊy quú v μo b×nh®ùng dd Cl2.GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái trongphiÕu häc tËp, tæ chøc cho HS th¶o luËnkÕt qu¶ vμ rót ra kÕt luËn.GV : ViÕt PTHH cña Cl2 t¸c dông víiNaOH ? x¸c ®Þnh b¶n chÊt cña ph¶n øng? vai trß cña clo trong ph¶n øng ?

GV h− íng dÉn 1 HS lμm thÝ nghiÖm chodd clo t¸c dông víi dd KBr, KI.GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái trongphiÕu häc tËp, th¶o luËn kÕt qu¶.GV : Clo cßn oxi ho¸ víi nhiÒu chÊt khökh¸c. H·y hoμn thμnh çc PTHH sau ®©y:Cl2 + SO2+ H2O → ?Cl2 + FeCl2 → ?

HS hoμn thμnh PTHH (x¸c ®Þnh sè oxi ho¸, dù®o¸n s¶n phÈm, c©n b»ng ph− ¬ng tr×nh) tõ ®ãrót ra çc ph¶n øng ®Òu cã b¶n chÊt lμ oxi ho¸

khö, clo lμ chÊt oxi ho¸.

Ho¹t ®éng 4 : Tæng kÕt vμ

vËn dông (tiÕt 1)Sau khi HS hoμn thμnh bμi tËp cñng cèGV nhËn xÐt, h− íng dÉn HS rót ra kÕtluËn

GV giao bμi tËp vÒ nhμ cho HS v μ viÖcchuÈn bÞ cho tiÕt häc sau.(hÕt tiÕt 1)

HS lμm çc bμi tËp trong phiÕu häc tËp.HS ch÷a bμi, cuèi cïng rót ra kÕt luËn vÒ tÝnhchÊt ho¸ häc cña clo vμo phiÕu häc tËp.- Clo lµ mét phi kim ho¹t ®éng.

- TÝnh chÊt häc ®Æc tr− ng cña clo lµ tÝnh oxi

ho¸ m¹nh :

Cl 2 + 2e → 2Cl –

clo oxi ho¸ nhiÒu ®¬n chÊt, hîp chÊt.

- Trong mét sè ph¶n øng ho¸ häc clo cßn thÓ

hiÖn tÝnh khö.

Ho¹t ®éng 5 : Tæ chøc t×nh huèng häc tËp (tiÕt 2)GV : TiÕt häc tr− íc chóng ta ®· biÕt ®éctÝnh cña clo vμ nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häccña clo, clo cã nh÷ng øng dông g× ? ®− îc®iÒu chÕ nh− thÕ n μo ?

HS ®Þnh h− íng ®− îc néi dung cÇn n¾m ®− îc.

Ho¹t ®«ng 6 : øng dông cña cloGV: H·y cho biÕt çc øng dông cña clo?

HS tham kh¶o SGK tr×nh bμy çc øng dông cñaclo :







GV : Clo lμ mét ho¸ chÊt cã tÝnh ®éc tuynhiªn nÕu hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ clo, sö

dông clo ®óng môc ®Ých th× clo lμ chÊt cãlîi cho con ng− êi, ng− îc l¹i sÏ g©y h¹ikh«ng nhá.GV bæ sung c¸c th«ng tin vÒ t¸c h¹i cñaclo vμ hîp chÊt.

- Clo lµ mét trong sè nh÷ng ho¸ chÊt quan

träng nhÊt cña nÒn c«ng nghiÖp ho¸ chÊt. HS rót ra kÕt luËn :Khi sö dông ho¸ chÊt chóng ta ph¶i t×m hiÓu®Çy ®ñ tÝnh chÊt lÝ ho¸ häc cña chóng ®Ó södông chóng sao cho cã lîi cho chóng ta vμ

kh«ng g©y h¹i cho m«i tr− êng.

Ho¹t ®éng 7 : Tr¹ng th¸i tù nhiªnGV : Clo cã 2 ®ång vÞ bÒn lμ 35

17Cl

(75,77%) vμ 37

17Cl (24,23%) H·y tÝnh

nguyªn tö khèi trung b×nh cña clo ?

GV : trong tù nhiªn clo tån t¹i chñ yÕu lμ d¹ng hîp chÊt nμo ? Cho VD ? T¹i saoclo kh«ng tån t¹i ë d¹ng ®¬n chÊt ?

HS x¸c ®Þnh nguyªn tö khèi trung b×nh cña clo.

HS tham kh¶o SGK, liªn hÖ thùc tÕ :

- Nªu ®− îc tr¹ng th¸i tù nhiªn cña clo.- Liªn hÖ víi tiÕt häc tr− íc tr¶ lêi c©u hái.

Ho¹t ®éng 8 : §iÒu chÕGV : Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ clo lμ g× ?Dïng ho¸ chÊt nμo ®Ó ®iÒu chÕ khÝ clotrong PTN ? ViÕt c¸c PTHH dïng ®Ó®iÒu chÕ clo ?GV : Quan s¸t h×nh 5.3 vμ cho biÕt t¹i

sao läc khÝ clo b»ng dd NaCl, dd H2SO4 ®Æc ? T¹i sao l¹i thu khÝ clo b»ng ph− ¬ngph¸p rêi kh«ng khÝ ?GV : §Ó s¶n xuÊt clo trong c«ng nghiÖpvíi l− îng lín, gi¸ thμnh rÎ ta cÇn lÊynguyªn liÖu nμo ®Ó ®iÒu chÕ clo ?GV : Nªu ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ clo tõNaCl trong c«ng nghiÖp vμ viÕt PTHH x¶yra ?

HS tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái.

HS th¶o luËn vμ tr¶ lêi c©u hái.

HS thÊy ngay ®− îc nguån nguyªn liÖu ph¶is½n cã vμ cã nhiÒu trong tù nhiªn ®ã l μ muèiNaCl.HS tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái.

Ho¹t ®«ng 9 : Tæng kÕt v μ vËn dôngGV ch÷a bμi vμ nhËn xÐt kÕt qu¶.GV giao bμi tËp vÒ nhμ : Ho μn thμnh grapbμi clo.

HS lμm bμi tËp 3 SGK trang 128.

Bµi 31 Hi®ro clorua - axit clohi®ric TiÕt 50 Ngµy 30/12/2007

I- Môc tiªu

– BiÕt cÊu t¹o ph©n tö, tÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña hi®ro clorua vμ axit clohi®ric,nguyªn t¾c ®iÒu chÕ HCl trong PTN, trong c«ng nghiÖp. TÝnh chÊt vμ øng dông cña mét sèmuèi clorua, nhËn biÕt ion clorua.







Tr×nh bμy ph− ¬ng ph¸p ho¸ häc nhËn biÕt 4 b×nh kh«ng nh·n sau ®©y chøa çc dd HCl,NaCl, HNO3, NaNO3.B− íc 1 : Chän thuèc thö, nªu çch lμm.B− íc 2 : TiÕn hμnh thÝ nghiÖm nhËn biÕt, ghi t− êng tr×nh.B− íc 3 : KÕt luËn çc lä, viÕt b¸o ço hoμn chØnh bμi nhËn biÕt.




GV : Trong d¹ dμy cña chóng ta cã mét l− îng axit clohi®ric nhÊt ®Þnh gióp tiªu ho¸ thøc ¨n,trong c«ng nghiÖp axit clohi®ric dïng ®Ó ®iÒu chÕ nhiÒu ho¸ chÊt quan träng kh¸c. VËyhi®ro clorua vμ dd trong n − íc cña nã - axit clohi®ric cã nh÷ng tÝnh chÊt lÝ, ho¸ häc g× ? §− îc®iÒu chÕ ra sao ? Lμm thÕ nμo ®Ó nhËn ra nã vμ muèi cña nã ? §ã l μ néi dung b μi häc cñachóng ta h«m nay.Ho¹t ®éng 2 : TÝnh chÊt vËt lÝGV cho HS quan s¸t b×nh khÝ HCl, th«ng

b¸o hi®ro clorua cã mïi xèc, ®éc (cã thÓlμm ng¹t thë, khi lμm thÝ nghiÖm ph¶i cÈnthËn, khi cã dÊu hiÖu cã khÝ hi®ro cloruacÇn më cöa, khÈn tr− ¬ng thùc hiÖn çcbiÖn ph p phßng ®éc )GV lμm thÝ nghiÖm hoÆc h− íng dÉn HSlμm thÝ nghiÖm thö tÝnh tan trong n− íc cñahi®ro clorua.GV cho HS quan s¸t dd HCl ®Æc.

GV : T¹i sao dd HCl ®Ëm ®Æc l¹i bèc khãitrong kh«ng khÝ Èm ?

HS quan s¸t b×nh khÝ HCl vμ nhËn xÐt : tr¹ng

th¸i, mÇu s¾c vμ ho μn thμnh çc c©u hái néidung 1.a trong phiÕu häc tËp.

HS quan s¸t thÝ nghiÖm, thö tÝnh tan cña khÝHCl. Nªu hiÖn t− îng, tham kh¶o SGK, th¶oluËn tõ ®ã gi¶i thÝch vμ kÕt luËn vÒ tÝnh tan cñaHCl trong n− íc.

HS quan s¸t dd HCl ®Æc, tr¶ lêi c©u hái néidung 1.b trong phiÕu häc tËp.

Ho¹t ®éng 3 : TÝnh chÊt hãa häcGV : Dd HCl ph¶n øng víi nh÷ng ho¸chÊt nμo sau ®©y, chän ph− ¬ng ¸n ®óng,viÕt çc PTHH x¶y ra, cho biÕt ph¶n øngnμo lμ ph¶n øng oxi ho¸ khö :A. Cu(OH)2, CuO, CuSO4, Mg, KOH.B. Fe, Fe(OH)2, CaCO3, Fe3O4, AgNO3.

C. Al, S, Al(OH)3, Na2O, Na2CO3.D. Fe(OH)3, CaO, NaOH, NaNO3, Na.- Dd HCl t¸c dông ®− îc víi d·y chÊt nμosau ®©y ? ViÕt PTHH x¶y ra ?A. KMnO4. B. K2Cr2O7.C. MnO2. D. HClO.E. C¶ A, B, C, D.GV : KhÝ HCl, dd HCl trong dung m«ibenzen cã tÝnh chÊt ho¸ häc nh− dd HClkh«ng ?Cuèi cïng GV h− íng dÉn HS chèt l¹i tÝnhchÊt ho¸ häc cña HCl.

HS lμm bμi, ch÷a bμi, th¶o luËn vμ rót ra nhËnxÐt sau :- Dd axit clohi®ric lµ mét dd axit m¹nh mang

®Çy ®ñ tÝnh chÊt cña mét axi.:

- Ph¶n øng cña HCl víi kim lo¹i lµ ph¶n øng

oxi ho¸ - khö trong ®ã chÊt oxi ho¸ lµ H + trong

HCl. PTTQ :2R0 + 2 n 0

n 2nH Cl 2R Cl nH+ +→ +

HS tr¶ lêi c©u hái, viÕt PTHH, x¸c ®Þnh vai trßcña Cl – (HCl) trong ph¶n øng, th¶o luËn chungvμ rót ra kÕt luËn :- HCl cã tÝnh khö khi t¸c dông víi chÊt oxi ho¸m¹nh do Cl – → Cl 0 + 1eHS tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái.

HS nh¾c l¹i vμ tæng kÕt vÒ tÝnh chÊt ho¸ häccña HCl theo s¬ ®å :







kh«ng tan trong axit m¹nh nh− HNO 3, bÞx¸m ®en ngoμi ¸nh s¸ng do :2AgCl ⎯⎯⎯→¸nh s¸ng 2Ag + Cl 2

Tr¾ng Bét ®en

luËn nh− SGK.

Ho¹t ®éng 6 : Tæng kÕt vμ vËn dông

- GV yªu cÇu HS trao ®æi bμ

i cho nhau(theo d·y hoÆc theo bμn), cho ®¸p ¸n mÉuvμ h − íng dÉn chÊm ®iÓm cô thÓ råi yªucÇu HS tù chÊm ®iÓm bμi cña nhau.NÕu cã ®iÒu kiÖn, GV chuÈn bÞ ®Çy ®ñ ho¸chÊt cho çc nhãm HS lμm bμi tËp nhËnbiÕt çc chÊt HCl, NaCl, HNO3, NaNO3.GV kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ vμ giao b μitËp vÒ nhμ cho HS.

- HS lμ

m bμ

i tËp nhËn biÕt ho¸ chÊt vμ

o phiÕuhäc tËp.- HS tù ®¸nh gi¸ vμ ch÷a b μi cho nhau.

Sau khi çc nhãm HS tiÕn hμnh xong thÝnghiÖm, mçi nhãm cö ®¹i diÖn lªn tr×nh bμykÕt qu¶.

Bµi 32 hîp chÊt cã oxi cña clo

TiÕt 51 Ngµy 30/12/2007

I- Môc tiªu

– BiÕt c«ng thøc, tªn gäi mét sè oxit vμ axit cã oxi cña clo, quy luËt biÕn ®æi tÝnh oxi ho¸ v μ ®é bÒn çc hîp chÊt chøa oxi cña clo.

– øng dông, c ch ®iÒu chÕ n− íc Gia-ven, muèi clorat, clorua v«i.

– HiÓu ®− îc t¹i sao clo cã çc sè oxi ho¸ d− ¬ng, tÝnh chÊt chung cña çc hîp chÊt chøa oxicña clo lμ tÝnh oxi ho¸.

II. ChuÈn bÞ

Ho¸ chÊt : 1 lä dd n− íc clo, 1 lä dd n− íc Gia-ven vμ clorua v«i, giÊy mÇu, 1 bao diªm,kaliclorat.

NÕu cã ®iÒu kiÖn GV cho HS s− u tÇm 1 lä n− íc tÈy Gia-ven, bét clorua v«i, vμ chuÈn bÞ métsè c©u hái t×m hiÓu vÒ nh÷ng øng dông cña çc ho¸ chÊt ®ã :

C©u hái :

1. Thμnh phÇn, t¸c dông cña n− íc Gia-ven, n− íc Gia-ven ®− îc dïng ®Ó lμm g× ? sö dông n− ícGia-ven nh− thÕ n μo ®Ó tiÕt kiÖm vμ cã hiÖu qu¶ cao nhÊt (c μng cô thÓ cμng tèt) ?

2. Thμnh phÇn, t¸c dông cña clorua v«i ? dïng clorua v«i lμm nh÷ng viÖc g× ?3. Thμnh phÇn cña diªm ? T¹i sao que diªm ch¸y ®− îc ?




GV : Çc em ®· biÕt vÒ ®¬n chÊt clo, hîp chÊt cña clo víi hi®ro, muèi clorua vμ hiÓu ® − îctÇm quan träng cña nh÷ng ho¸ chÊt ®ã ®èi víi cuéc sèng cña chóng ta, h«m nay chóng tasÏ cïng nghiªn cøu vÒ nh÷ng hîp chÊt chøa oxi cña clo. Chóng lμ nh÷ng ho¸ chÊt n μo ? cãcÊu t¹o vμ tÝnh chÊt ra sao ? cã øng dông g× v μ l μm thÕ nμo ®Ó ®iÒu chÕ ®− îc chóng ?

Ho¹t ®éng 2 : S¬ l − îc vÒ çc oxit vμ çc axit cã oxi cña cloGV : Em h·y nªu tªn, viÕt c«ng thøc çcoxit, axit cã oxi cña clo ?

HS tham kh¶o tμi liÖu viÕt ®− îc CTPT, tªn çcoxit, axit cã oxi cña clo.







GV : H·y x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña clotrong çc hîp chÊt ®ã ? T¹i sao clo l¹i cãçc sè oxi ho¸ ®ã ?§èi víi HS kh¸ vμ giái GV cã thÓ yªucÇu HS viÕt CTCT cña çc oxit, axit cãoxi cña clo.

GV yªu cÇu HS t×m hiÓu quy luËt biÕn®æi tÝnh oxi ho¸, ®é bÒn, tÝnh axit çc hîpchÊt axit cã oxi cña clo.

HS sÏ x¸c ®Þnh ®− îc sè oxi ho¸, gi¶i thÝch ®− îcclo cã sè oxi ho¸ d− ¬ng lμ do ®é ©m ®iÖn cñaO > Cl.

HS tham kh¶o SGK rót ra quy luËt biÕn ®æitÝnh oxi ho¸, ®é bÒn, tÝnh axit cña çc hîp chÊtcã oxi cña clo.

Ho¹t ®éng 3 : N − íc Gia-venGV cho HS quan s¸t dd n− íc Gia-ven,giíi thiÖu cho HS thμnh phÇn cña dd.- ViÕt PTHH ®iÒu chÕ n− íc Gia-ven ?- Trong c«ng nghiÖp ®iÒu chÕ n− íc Gia-ven nh− thÕ n μo ?

GV : N− íc Gia-ven cã tÝnh chÊt g× ?GV h− íng dÉn HS lμm thÝ nghiÖm :1. Dd n− íc Gia-ven + giÊy mμu hoÆc v¶imμu .2. Dd n− íc clo + giÊy mμu.GV tæ chøc th¶o luËn kÕt qu¶ thÝ nghiÖm,h− íng dÉn HS gi¶i thÝch hiÖn t− îng.

GV : N−

íc Gia-ven ®−

îc dïng ®Ó lμ

m g×?GV : Sö dông n− íc Gia-ven nh− thÕ n μocho cã hiÖu qu¶ nhÊt ? H·y chän ®¸p ¸n®óng trong sè çc c©u sau :Bμi 1. Dïng n− íc Gia-ven ®Ó tÈy tr¾ngquÇn o ta lμm nh− sau :A. Mua 1 lä n− íc Gia-ven võa ®ñ dïng,sö dông ngay.B. Mua 1 lä to ®Ó dïng ®− îc l©u, gi¸thμnh rÎ.Bμi 2 : Sö dông n− íc Gia-ven lμm thuèctÈy nhμ vÖ sinh cÇn :A. §Ëy n¾p, ®Ó ra ngoμi s©n n¾ng nãng.B. Cø më lä còng kh«ng sao.C. §Ëy n¾p ngay sau khi sö dông, ®Ó vμon¬i tho¸ng m¸t.

HS ®· häc tÝnh chÊt cña clo nªn viÕt ®− îcPTHH ®iÒu chÕ n− íc Gia-ven tõ clo vμ ddNaOH lo·ng, nguéi, kÕt hîp tham kh¶o SGK

nªu ®− îc ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ n− íc Gia-ventrong c«ng nghiÖp.HS lμm thÝ nghiÖm, quan s¸t, nªu hiÖn t− îng.- N − íc Gia-ven cã tÝnh tÈy mµu t − ¬ng tù n− íc

clo.

HS gi¶i thÝch theo dÉn d¾t cña GV rót ra :nguyªn nh©n tÝnh tÈy mμu cña n− íc Gia-ven.

HS liªn hÖ thùc tÕ, tham kh¶o SGK nªu çc

øng dông cña n−

íc Gia-ven.

HS tr¶ lêi c©u hái.

HS cã thÓ trao ®æi kinh nghiÖm ®Ó hiÓu biÕt vÒçch sö dông ho¸ chÊt sao cho cã hiÖu qu¶ caoh¬n.

Ho¹t ®éng 4 : Clorua v«iGV cho HS quan s¸t mét Ýt clorua v«i vμ

yªu cÇu HS nhËn xÐt : tr¹ng th¸i, mÇus¾c, mïi.GV : Clorua v«i lμ s¶n phÈm cña ph¶n

HS quan s¸t, nªu nhËn xÐt (tr¹ng th¸i, mÇu s¾c,

mïi) vÒ clorua v«i.

HS tham kh¶o SGK viÕt PTHH ®iÒu chÕ clorua







diªm, ë thμnh hép diªm vμ yªu cÇu HStr¶ lêi c©u hái : T¹i sao khi quÑt que diªmvμo thμnh hép th× diªm l¹i ch¸y ?GV nhËn xÐt vμ h − íng dÉn HS rót ra kÕtluËn.GV : Víi tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh, KClO3

cã nh÷ng øng dông g× ?

Gia-ven vμ clorua v«i ).- KClO3 l μ chÊt oxi ho¸ m¹nh, dÔ d μng t¸cdông víi nhiÒu chÊt dÔ ch¸y nh− P, S, C, bÞnhiÖt ph©n ë nhiÖt ®é cao.HS tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái.

Ho¹t ®éng 6 : Tæng kÕt vµ vËn dông

HS lμm bμi tËp sè 2, 4, 5 SGK.

Bµi 33 LuyÖn tËp vÒ clo v hîp chÊt cña clo

TiÕt 52 Ngµy 6/1/2008

I- môc tiªu – Cñng cè tÝnh chÊt vËt lÝ, ho¸ häc ®Æc tr− ng cña clo, nguyªn t¾c vμ ph − ¬ng ph¸p ®iÒu chÕclo, tÝnh chÊt çc hîp chÊt cña clo.

II- chuÈn bÞ

GV chuÈn bÞ hÖ thèng c©u hái, bμi tËp, giao cho HS mét sè c©u hái yªu cÇu HS chuÈn bÞ tr− íc:

C©u 1 : Nªu cÊu t¹o nguyªn tö, ®é ©m ®iÖn cña clo ? Gi¶i thÝch çc sè oxi ho¸ cña clo ? TÝnhchÊt lÝ, ho¸ häc cña ®¬n chÊt clo ?

C©u 2 : Tr×nh bμy tÝnh chÊt ho¸ häc cña dd HCl ? ViÕt çc PTHH minh ho¹.

C©u 3 : Çc hîp chÊt chøa oxi cña clo cã nhiÒu øng dông quan träng lμ nh÷ng ho¸ chÊt n μo(c«ng thøc, tªn gäi) ? LËp b¶ng tãm t¾t sè oxi ho¸, çch ®iÒu chÕ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña chóng?

C©u 4 : Cã çc chÊt sau : KCl, KClO, KClO3, HClO, CaOCl2, Cl2, FeCl2, FeCl3, HCl, AgCl.H·y lËp çc s¬ ®å biÕn ho¸ gi÷a çc ho¸ chÊt trªn vμ viÕt çc PTHH thùc hiÖn d·y biÕn ho¸®ã.

GV cã thÓ d¹y theo ph− ¬ng ph¸p grap. HS chuÈn bÞ bμi theo nhãm, mçi nhãm chuÈn bÞ phÇntr¶ lêi 1 c©u hái tr×nh bμy b»ng m¸y chiÕu. GV chuÈn bÞ ®Çy ®ñ çc ph− ¬ng tiÖn kÜ thuËt ®ÓHS tr×nh bμy bμi cña nhãm trªn m¸y tÝnh.




GV : Clo vμ hîp chÊt cña clo cã tÝnh chÊt, øng dông v μ ®iÒu chÕ nh − thÕ n μo ?Ho¹t ®«ng 2 : KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ngGV : Yªu cÇu HS tr×nh bμy c©u hái 1, tæchøc cho HS th¶o luËn.

HS tr¶ lêi c©u hái 1 líp th¶o luËn, bæ sung kiÕnthøc, rót ra kÕt luËn vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, çcsè oxi ho¸ cña clo, tÝnh chÊt lÝ, ho¸ cña clo ®Æc

biÖt rót ra ®− îc s¬ ®å sau :1Cl− dÔ Cl0 khã 1Cl+

Cl+3







GV : Yªu cÇu HS tr×nh bμy c©u hái 2, tæchøc cho HS th¶o luËn.

GV : Yªu cÇu HS ®iÒn th«ng tin vμo «trèng trong b¶ng mÉu, tr¶ lêi c©u hái 3.

GV : Yªu cÇu HS tr×nh bμy c©u hái 4, tæ

chøc cho HS th¶o luËn.GV : Trong çc ph¶n øng ho¸ häc ®ã :- Ph¶n øng nμo thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ cñaclo ?- Ph¶n øng nμo thuéc lo¹i oxi ho¸ khönéi ph©n tö ? V× sao ?- Ph¶n øng nμo çc hîp chÊt chøa oxi cñaclo thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ ?- Ph¶n øng nμo ®− îc dïng ®iÒu chÕ clotrong PTN ? trong c«ng nghiÖp ?

…3s 2 3p6 …3s 2 3p 5

TÝnh oxi ho¸ TÝnh khö

HS tr¶ lêi c©u hái 2, th¶o luËn, bæ sung, rót rakÕt luËn vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña HCl ®Æc biÖtnhÊn m¹nh cho HS :- Hîp chÊt chøa Cl – cã tÝnh khö do :

2Cl – → 02Cl

HS thùc hiÖn yªu cÇu cña GV theo b¶ng mÉu :

HS thiÕt lËp s¬ ®å, th¶o luËn, ®− a ra s¬ ®å hoμnchØnh.HS viÕt PTHH thùc hiÖn d·y biÕn ho¸,.

HS tr¶ lêi c©u hái.

Çc hîpchÊt

Sè oxi ho¸§iÒu chÕTÝnh chÊtho¸ häc

øng dông

Ho¹t ®éng 3 : B μi tËp vËn dôngGV yªu cÇu HS lμm çc bμi tËp trongSGK.

HS lμm çc bμi tËp trong SGK, th¶o luËn vμ ch÷a bμi.

TiÕt 53-54 «n tËp v thi häc k× 1

§Ò in phÊt ®Õn t©n häc sinh







Bµi 34 Flo

I. Môc tiªu

– BiÕt tr¹ng th¸i tù nhiªn, ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ, tÝnh chÊt ho¸ häc, øng dông cña flo. TÝnhchÊt vμ çch ®iÒu chÕ hi®ro florua, axit flohi®ric, oxi florua. – HiÓu flo lμ phi kim m¹nh nhÊt, trong çc hîp chÊt flo chØ cã sè oxi hãa –1, chØ cã thÓdïng ph− ¬ng ph¸p ®iÖn ph©n míi cã thÓ ®iÒu chÕ ®− îc flo.

II. ChuÈn bÞ

– Bét CaF2, dd H2SO4, parafin, tÊm kÝnh, dao nhän. – GV cã thÓ sö dông s¬ ®å grap ®Ó cñng cè kiÕn thøc vμo cuèi bμi.




GV : T¹i sao nguyªn tè flo lμ mét phi kim ®iÓn h×nh, ho¹t ®éng ho¸ häc m¹nh nhÊttrong sè çc phi kim ? flo cã g× gièng vμ kh¸c víi nguyªn tè clo ?Ho¹t ®éng 2 : Tr¹ng th¸i tù nhiªn, ®iÒu chÕGV :1. Trong tù nhiªn, flo tån t¹i ë tr¹ng th¸i®¬n chÊt hay hîp chÊt ? V× sao ?2. Cho biÕt mét sè kho¸ng chÊt chøa flotrong tù nhiªn ?NÕu cã ®iÒu kiÖn GV cho HS xem çc

mÉu vËt, quan s¸t çc h×nh ¶nh vÒ çc mákho¸ng cña flo. GV cã thÓ cung cÊp thªmth«ng tin : Flo chiÕm kho¶ng 6,25.10 –2%tæng khèi l− îng vá tr¸i ®Êt, nghÜa lμ cßnnhiÒu h¬n Cu, Zn, Ni vμ mét sè nguyªntè quen thuéc kh¸c. GV : H·y cho biÕt :1. Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ flo ?2. Ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ flo ? T¹i sao chØcã thÓ dïng ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ ®ã ?

HS tham kh¶o SGK rót ra ®− îc tr¹ng th¸itù nhiªn cña flo, dùa vμo tÝnh chÊt ho¹t®éng ho¸ häc m¹nh nhÊt cña flo ®Ó gi¶ithÝch.HS tham kh¶o SGK nªu kho¸ng chÊt, mét

sè d¹ng tån t¹i cña flo trong tù nhiªn.

HS tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái.HS viÕt PTHH :ë cùc ©m : 2 H+ + 2e → H 2 ë cùc d− ¬ng : 2 F – – 2e → F 2

Ho¹t ®éng 3 : TÝnh chÊt, øng dông







GV : H·y cho biÕt tÝnh chÊt vËt lÝ cña flo :tr¹ng th¸i ? mÇu s¾c ? tÝnh ®éc ?GV : T¹i sao nãi : flo lμ phi kim m¹nhnhÊt ?GV : flo cã tÝnh chÊt ho¸ häc gièng vμ kh¸c clo nh− thÕ n μo ?

GV: Flo cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh nhÊt vËy flot¸c dông ®− îc víi nh÷ng ho¸ chÊt nμo ?

GV : ViÕt PTHH minh häa tÝnh chÊt hãahäc cña flo ?GV ch÷a bμi vμ h − íng dÉn HS rót ra kÕtluËn vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña flo.

GV : Nªu c¸c øng dông quan träng cña flo ?GV cã thÓ lång viÖc gi¸o dôc m«i tr− êngvμo bμi häc. NÕu cã ®iÒu kiÖn GV giaocho HS t×m kiÕm th«ng tin trªn m¹ngiternet t×m hiÓu vÒ t×nh h×nh sö dông chÊtCFC vμ nh÷ng t¸c h¹i cña nã víi m«itr− êng.

HS nhí l¹i bμi kh¸i qu¸t hoÆc tham kh¶oSGK tr¶ lêi c©u hái.HS dùa vμo cÊu h×nh electron, gi¸ trÞ ®é©m ®iÖn cña flo ®Ó tr¶ lêi.HS tiÕn hμnh so s¸nh cÊu t¹o vμ ®é ©m®iÖn cña clo vμ flo, tõ ®ã rót ra flo cã tÝnh

oxi ho¸ m¹nh nhÊt.HS dù ®o¸n :+ Flo t¸c dông ®− îc kim lo¹i+ Flo t¸c dông víi phi kim+ Flo t¸c dông víi hîp chÊtHS tham kh¶o SGK viÕt PTHH minh häatÝnh chÊt hãa häc cña flo.Sau khi ch÷a bμi HS rót ra kÕt luËn nh− SGK.

HS tham kh¶o SGK vμ nªu øng dông cñaflo.

Ho¹t ®éng 4 : Mét sè hîp chÊt cña floGV :

1. Nªu ph−

¬ng ph¸p, viÕt PTHH ®iÒu chÕhi®ro florua ?2. T¹i sao kh«ng sö dông ph− ¬ng ph¸ptæng hîp nh− ®iÒu chÕ hi®ro clorua?GV : HF vμ HCl cã tÝnh chÊt vËt lÝ kh¸cnhau nh− thÕ n μo ?

GV cã thÓ khuyÕn khÝch HS kh¸, giái vÒnhμ t×m hiÓu, gi¶i thÝch sù kh¸c nhau ®ã.GV :1. KhÝ hi®ro florua tan vμo n− íc t¹o thμnhdd cã tÝnh chÊt ho¸ häc g× ?2. Dd ®ã cã tÝnh chÊt g× kh¸c víi dd HCl ?

NÕu cã ®iÒu kiÖn GV cã thÓ lμm thÝnghiÖm biÓu diÔn kh¶ n¨ng ¨n mßn thuû

tinh cña dd HF.GV :1. Muèn kh¾c ch÷, hoa v¨n lªn thuû tinh ta


HS tham kh¶o SGK nªu râ :- Hi®ro florua cã nhiÖt ®é s«i cao h¬n h¼n

hi®roclorua.

- Hi®ro florua tan v« h¹n trong n− íc trong

khi hi®roclorua tan cã h¹n.

HS tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái vμ ®i®Õn kÕt luËn :- KhÝ hi®ro florua tan vµo n− íc t¹o thµnh

dd axit flohi®ric cã tÝnh chÊt axit yÕu.

- Dd axit flohi®ric cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt ¨n

mßn thuû tinh do t¸c dông víi SiO 2 cã

trong thµnh phÇn thuû tinh. HS viÕt PTHHcña ph¶n øng gi÷a dd hi®ro florua víiSiO2.HS tr¶ lêi c©u hái.







2. Nªu nguyªn t¾c ®iÒu chÕ brom ?3. ViÕt PTHH ®iÒu chÕ brom ?

- Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ : oxi ho¸ ion Br-

2Br – – 2e → Br 2

ChÊt oxi hãa lµ Cl 2.

- PTHH ®iÒu chÕ brom.Ho¹t ®éng 3 : TÝnh chÊt, øng dôngGV cho HS quan s¸t lä chøa brom láng

GV : Quan s¸t lä ®ùng brom vμ cho biÕt :1. Tr¹ng th¸i ? mμu s¾c ?2. DÔ hay khã bay h¬i ?GV : Brom cßn cã nh÷ng tÝnh chÊt vËt lÝnμo kh¸c ?GV : So s¸nh :1. CÊu t¹o líp electron ngoμi cïng, ®é ©m®iÖn cña brom vμ clo ?2. So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña brom vμ

clo ?

GV : ViÕt çc PTHH minh häa tÝnh chÊthãa häc cña brom ?

NÕu cã ®iÒu kiÖn GV cho HS quan s¸tphÇn mÒm m« pháng ph¶n øng cña brom

víi nh«m.GV : Hoμn thμnh çc ph¶n øng ho¸ häcsau ®©y vμ cho biÕt vai trß cña brom trongph¶n øng :Br2 + Cl 2 + H 2O → HBrO 3 + HClBr2 + NaOH → NaBrO + NaBr

GV : Sau ®©y ta lμm thÝ nghiÖm brom t¸cdông víi dd muèi cña iot ®Ó xem tÝnh oxiho¸ cña brom m¹nh h¬n hay yÕu h¬n iot.GV h− íng dÉn HS lμm thÝ nghiÖm bromt¸c dông víi dd muèi cña iot.

GV : Nªu çc øng dông cña brom ?

HS quan s¸t brom láng, ®ùng trong lä thuû

tinh trong suèt, nót kÝn vμ tr¶ lêi c©u hái .HS tham kh¶o SGK bæ sung tÝnh ®éc, dÔg©y báng nÆng cña brom.HS viÕt cÊu h×nh electron líp ngoμi cïngcña clo vμ brom rót ra ® − îc :- Brom cã líp electron ngoµi cïng gièng

víi clo => brom cã tÝnh chÊt hãa häc

gièng clo.

Cô thÓ :

- Brom cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh, ngoµi rabrom cßn cã tÝnh khö.

- §é ©m ®iÖn brom nhá h¬n clo, tÝnh oxi

ho¸ cña brom yÕu h¬n clo.

HS viÕt PTHH cña brom t¸c dông víi :+ Kim lo¹i+ Hi®ro+ N− ícHS x¸c ®Þnh b¶n chÊt cña ph¶n øng vμ chØ

râ vai trß cña brom trong çc ph¶n øng.HS c©n b»ng PTHH vμ x¸c ®Þnh râ vai trßcña brom. Tõ ®ã HS tù rót ra kÕt luËn :- Brom cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh, ngoµi ra cßn

cã tÝnh khö.

Br – Br0 Br+1, Br+5

TÝnh oxi ho¸ TÝnh khö HS tiÕn hμnh lμm thÝ nghiÖm, nªu hiÖnt− îng, gi¶i thÝch, viÕt PTHH x¶y ra vμ rótra kÕt luËn :- TÝnh oxi ho¸ cña brom yÕu h¬n clo vµ

m¹nh h¬n iot

ThÓ hiÖn :

Cl 2 + 2NaBr → 2NaCl + Br 2

Br 2 + 2NaI → 2NaBr + I 2HS tham kh¶o SGK nªu øng dông cñabrom.

Ho¹t ®éng 4 : Mét sè hîp chÊt cña bromGV : ViÕt çc PTHH ®iÒu chÕ hi®ro

bromua ?

HS cã thÓ viÕt nhiÒu PTHH ®Ó ®iÒu chÕ

hi®ro bromua, VD nh− :- Br2 t¸c dông víi H 2.- Br2 t¸c dông víi H 2O.







GV ph©n tÝch çc ph− ¬ng ¸n cña HS vμ giíi thiÖu cho HS ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕhi®ro bromua trong thùc tÕ vμ viÕt PTHHnh− SGK.GV : So s¸nh tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®robromua vμ hi®ro clorua ?

GV : Dd axit bromhi®ric vμ dd axitclohi®ric cã nhiÒu tÝnh chÊt ho¸ häc t− ¬ngtù nhau, vËy HBr vμ dd HBr cã tÝnh chÊt g× ?

GV : Hoμn thμnh PTHH sau ®©y, chØ râ

b¶n chÊt vμ vai trß çc chÊt tham gia ph¶nøng :HBr + H2SO4 → Br 2 + SO 2 + H 2OHBr + O2 → H 2O + Br2 GV : H·y so s¸nh çc tÝnh chÊt sau cña ddaxit bromhi®ric vμ dd axit clohi®ric.

- TÝnh axit ?- TÝnh khö ?GV : AgBr lμ mét muèi cã øng dông quan

träng ®Ó chÕ t¹o phim ¶nh. Gi¶i thÝch ?GV : Brom còng t¹o thμnh çc axit cã oxit− ¬ng tù nh− clo. H·y viÕt v μ ®äc tªn çcaxit cã chøa oxi cña brom ? cho biÕt sè oxiho¸ cña Br trong çc hîp chÊt ®ã ?

GV : So s¸nh tÝnh chÊt sau cña axithypobrom¬ vμ axit hipoclor¬ :- TÝnh bÒn ?- TÝnh axit ?- TÝnh oxi ho¸ ?

- Br2 t¸c dông víi chÊt h÷u c¬ nh − CH 4

- Cã HS tham kh¶o SGK vμ viÕt PTHH®iÒu chÕ HBr tõ PBr3 v μ H 2O.

HS tham kh¶o SGK rót ra kÕt luËn hi®robromua cã nhiÒu tÝnh chÊt vËt lÝ t− ¬ng tù

nh− hi®ro clorua (tr¹ng th¸i, m μu s¾c, tÝnhtan, bèc khãi trong kh«ng khÝ Èm).HS dùa vμo tÝnh chÊt ho¸ häc cña dd hi®roclorua rót ra tÝnh chÊt ho¸ häc cña HBr vμ dd HBr :- Dd axit bromhi®ric lµ mét axit m¹nh .

- KhÝ hi®ro bromua vµ dd axit bromhi®ric

cã tÝnh khö .

HS c©n b»ng PTHH qua ®ã thÊy vμ nªu

®− îc b¶n chÊt cña ph¶n øng lμ oxi ho¸ khövμ Br – l (trong HBr) lμ chÊt khö.HS tham kh¶o SGK rót ra ®− îc :- TÝnh axit cña dd axit bromhi®ric m¹nh

h¬n dd axit clohi®ric.

-TÝnh khö cña dd axit bromhi®ric m¹nh

h¬n dd axit clohi®ric.

HS liªn hÖ thùc tÕ, tham kh¶o SGK gi¶i

thÝch øng dông cña AgBrHS viÕt c«ng thøc çc axit cã oxi cñabrom ®äc tªn vμ x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ tõ ®ãrót ra ®− îc :- Trong çc hîp chÊt chøa oxi, brom còng

cã çc sè oxi ho¸ d − ¬ng +1, +3, +5, +7. HS tham kh¶o SGK rót ra ®− îc :- TÝnh bÒn, tÝnh axit, tÝnh oxi hãa cña axit

hipobrom¬ ®Òu kÐm h¬n axit hipoclor¬.

Ho¹t ®éng 5 : Tæng kÕt v μ vËn dôngHS lμm bμi tËp sè 4, 6 SGK trang 145.

Bµi 36 Iot

I- Môc tiªu

– BiÕt tr¹ng th i tù nhiªn, ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ, tÝnh chÊt ho¸ häc, øng dông cña iot ; tÝnh

chÊt hãa häc mét sè hîp chÊt cña iot ; ph− ¬ng ph¸p nhËn biÕt iot.







– So s nh ®− îc tÝnh chÊt ho¸ häc cña iot, hîp chÊt cña iot víi çc halogen kh¸c.

II- ChuÈn bÞ

– Hãa chÊt : iot, r− îu etylic, n− íc brom, dd KI, dd hå tinh bét.

– PhÇn mÒm m« pháng thÝ nghiÖm Al t c dông víi iot, thÝ nghiÖm vÒ sù th¨ng hoa cña iot,

mét sè h×nh ¶nh giíi thiÖu bÖnh nh©n m¾c bÖnh biÕu cæ, çch phßng bÖnh biÕu cæ, mét sè s¶n

phÈm øng dông cña iot trong thùc tÕ nh− 1 lä cån iot, 1 gãi muèi iot




GV giíi thiÖu gãi muèi iot vμ ®Æt c©u hái :Theo çc em muèi iot nμy ®Ó lμm g× ? T¹isao ?GV : Iot cã g× gèng vμ kh¸c víi çchalogen kh¸c.

HS liªn hÖ th− c tÕ tr¶ lêi c©u hái.

- HS n¾m ®− îc môc tiªu vμ ®Þnh h − íngbμi häc.

Ho¹t ®éng 2 : Tr¹ng th¸i tù nhiªn, ®iÒu chÕGV :1. Trong tù nhiªn iot tån t¹i d¹ng ®¬n chÊthay hîp chÊt ?2. Çc hîp chÊt chøa iot tËp trung ë ®©u ?GV cã thÓ bæ sung tr÷ l− îng iot trong tùnhiªn Ýt nhÊt so víi çc halogen kh¸c,chiÕm 4. 10-5% khèi l− îng vá tr¸i ®Êt vμ

ph©n t¸n.GV: Ng− êi ta ®iÒu chÕ iot tõ rong biÓn.Em h·y cho biÕt :1. Ph− ¬ng ph¸p t¸ch muèi iot tõ rong biÓn ?2. Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ vμ viÕt PTHH ®iÒuchÕ iot ?

HS tham kh¶o SGK, liªn hÖ thùc tiÔn rót ra®− îc :- Trong tù nhiªn iot tån t¹i d¹ng hîp chÊt.- Hîp chÊt cña iot cã trong n− íc biÓn, métsè loμi rong biÓn, iot cã trong tuyÕn gi¸pcña ng− êi.

HS tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái .

Ho¹t ®éng 3 : TÝnh chÊt, øng dôngGV cho HS quan s¸t tinh thÓ iot vμ ®Ætc©u hái : Nªu tr¹ng th¸i, mμu s¾c cña ®¬n

chÊt iot .GV lμm thÝ nghiÖm thö tÝnh tan cña iottrong n− íc, cho HS quan s¸t 1 lä cån iot.GV : Cho biÕt tÝnh tan cña iot trong n− ícvμ dung m«i h÷u c¬ ?GV lμm thÝ nghiÖm iot th¨ng hoa.Em h·y m« t¶ hiÖn t− îng th¨ng hoa cñaiot ?

GV: Iot cã tÝnh chÊt ho¸ häc g× gièng vμ

kh¸c víi çc halogen kh¸c ? T¹i sao ?

HS quan s¸t tinh thÓ iot nªu ®− îc tr¹ngth¸i, mμu s¾c cña tinh thÓ iot.

HS quan s¸t thÝ nghiÖm, tham kh¶o SGKtr¶ lêi c©u hái.HS quan s¸t thÝ nghiÖm, m« t¶ toμn béhiÖn t− îng th¨ng hoa cña iot. Çc HS kh¸giái GV cã thÓ giao cho bμi tËp nhá : gi¶ithÝch hiÖn t− îng th¨ng hoa cña iot .

HS liªn hÖ víi çc halogen kh¸c :- Iot còng cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh.- TÝnh oxi ho¸ cña I<Br<Cl<F.







GV: Ph¶n øng ho¸ häc nμo thÓ hiÖn tÝnhoxi ho¸ cña iot ?GV: Sau ®©y ta sÏ xem iot thÓ hiÖn çctÝnh chÊt ho¸ häc nh− thÕ n μo :GV lμm thÝ nghiÖm 1 : iot t¸c dông víinh«m hoÆc cã thÓ cho HS quan s¸t thÝ

nghiÖm m« pháng iot t¸c dông víi Al.

GV :1. ViÕt PTHH ph¶n øng cña iot t¸c dôngvíi hi®ro ?2. Cho biÕt ph¶n øng cña iot víi hi®ro cãg× kh¸c víi ph¶n øng cña çc halogenkh¸c víi hi®ro.GV : H·y dÉn ra ph¶n øng ho¸ häc ®Ó

chøng minh : tÝnh oxi ho¸ cña iot yÕu h¬nbrom ?GV : Ngoμi çc tÝnh chÊt trªn iot cßn cãtÝnh chÊt ho¸ häc g× mμ çc halogen kh¸ckh«ng cã ? Ta cïng xem thÝ nghiÖm iott¸c dông víi hå tinh bét.GV h− íng dÉn HS lμm thÝ nghiÖm.GV h− íng dÉn HS rót ra kÕt luËn vÒ tÝnhchÊt ho¸ häc cña iot.

GV: Cho biÕt çc øng dông cña iot ?GV h− íng dÉn HS vÒ nhμ ®äc thªm t − liÖuSGK trang 149 .

HS dù ®o¸n :Ph¶n øng thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ cña iot (t¸cdông víi kim lo¹i, t c dông víi hi®ro )HS quan s¸t thÝ nghiÖm, nªu hiÖn t− îng,gi¶i thÝch, viÕt PTHH, x¸c ®Þnh vai trß cñaiot trong ph¶n øng víi nh«m, tiÕn hμnh

th¶o luËn vμ rót ra :- Iot oxi ho¸ m¹nh kim lo¹i khi bÞ ®un

nãng hoÆc cã chÊt xóc t¸c.

HS tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái vμ rótra ®− îc :- Iot chØ oxi ho¸ hi®ro ë nhiÖt ®é cao, cã

chÊt xóc t¸c, ph¶n øng thuËn nghÞch vµ

thu nhiÖt => kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng

ho¸ häc cña iot yÕu h¬n çc halogen kh¸c.

HS viÕt PTHH cña ph¶n øng chøng minhtÝnh oxi ho¸ cña iot yÕu h¬n brom.

HS lμm thÝ nghiÖm, çc HS kh¸c quan s¸t,nªu hiÖn t− îng, gi¶i thÝch vμ rót ra :- Iot cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt ®ã lµ t¹o thµnh

víi hå tinh bét hîp chÊt cã mµu xanh

HS tæng kÕt l¹i vμ ®i ®Õn kÕt luËn vÒ tÝnhchÊt ho¸ häc cña iot.

- HS tham kh¶o SGK, liªn hÖ thùc tÕ nªuøng dông cña iot.

Ho¹t ®éng 4 : Mét sè hîp chÊt cña iotGV :1. ViÕt c«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊut¹o hîp chÊt cña iot víi hi®ro ?2. So s¸nh ®é bÒn cña hi®ro iotua víi çchi®ro halogenua kh¸c ?GV : Hi®ro iotua tan vμo n− íc t¹o thμnhdd axit iothi®ric. H·y so s¸nh çc tÝnh chÊtho¸ häc sau ®©y cña dd axit iothi®ric víidd axit clohi®ric, bromhi®ric:- TÝnh axit ?- TÝnh khö ?GV: Hoμn thμnh çc PTHH sau ®©y vμ cho biÕt vai trß cña hi®ro iotua trong ph¶nøng :HI + H2SO4®Æc → I 2 + H 2S + H2O

HI + FeCl3 → FeCl 2 + I 2 + HClGV h− íng dÉn HS rót ra kÕt luËn vÒ tÝnhchÊt ho¸ häc cña hi®ro iotua.

HS tr¶ lêi c©u hái, tham kh¶o SGK so s¸nhtÝnh bÒn cña hi®ro iotua víi çc hi®rohalogenua kh¸c, viÕt PTHH ph©n huûhi®ro iotua.


HS c©n b»ng PTHH, thÊy vμ nªu ® − îc vaitrß cña HI lμ chÊt khö.

HS tæng kÕt l¹i vμ ®i ®Õn kÕt luËn nh − SGK.







GV : Dïng thuèc thö nμo ®Ó nhËn ra ionhalogenua ?GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 3, h− íng

dÉn HS th¶o luËn, rót ra kÕt luËn vÒ çchîp chÊt chøa oxi cña halogen.GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 4, tæ chøccho HS th¶o luËn, rót ra kÕt luËn vÒnguyªn t¾c ®iÒu chÕ, ph− ¬ng ph¸p ®iÒuchÕ vμ PTHH cña ph¶n øng ®iÒu chÕ çchalogen.

nhau (HF víi çc hi®ro halogenua cßn l¹i),quy luËt biÕn ®æi tÝnh axit, tÝnh khö cñachóng. HS viÕt PTHH minh ho¹.HS nªu çc thuèc thö nhËn ra ionhalogenua (AgNO3,..).HS th¶o luËn c©u hái 3, rót ra kÕt luËn vÒ

sè oxi ho¸ cña çc halogen trong hîp chÊtvíi oxi.HS kÎ b¶ng so s¸nh.

§iÒuchÕ

Nguyªnt¾c ®iÒu

chÕ

Ph− ¬ngph¸p

PTHH

F2 Cl2 Br2

I2 HS th¶o luËn vμ kÕt luËn vÒ ®iÒu chÕ çchalogen.

Ho¹t ®éng 3 : B μi tËp vËn dôngGV ra bμi tËp. HS lμm çc bμi tËp trong SGK, th¶o luËn,

ch÷a bμi vμ rót ra kÕt luËn nh÷ng kiÕn thøccÇn nhí ë tõng bμi.

Bµi 38 bµi thùc hµnh sè 3

tÝnh chÊt cña çc halogen I- Môc tiªu

– BiÕt môc ®Ých, çch tiÕn hμnh çc thÝ nghiÖm.

– KÜ n¨ng sö dông dông cô, ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hμnh an toμn, thμnh c«ng çc thÝ nghiÖm. Quan

s¸t çc hiÖn t− îng x¶y ra, vËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i thÝch, viÕt PTHH.

– Kh¾c s©u h¬n vÒ tÝnh oxi ho¸ cña çc halogen, so s¸nh tÝnh oxi ho¸ cña çc halogen.

II. ChuÈn bÞ

1. Dông cô : Nh− h − íng dÉn trong SGV.

2. Ho¸ chÊt

Nh− h − íng dÉn trong SGV. Dông cô, ho chÊt ®ñ ®Ó HS tiÕn hμnh thÝ nghiÖm theo nhãm.

3. Häc sinh

– ¤n tËp nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn çc thÝ nghiÖm trong tiÕt thùc hμnh.

– Nghiªn cøu tr− íc ®Ó biÕt dông cô, ho¸ chÊt, çch thùc hμnh tõng thÝ nghiÖm.

4. Gi o viªn

ChuÈn bÞ phiÕu häc tËp :

– Cã c c ho¸ chÊt NaBr, NaI, clo, n− íc brom, cã thÓ thùc hiÖn çc ph¶n øng ho¸ häc nh− thÕnμo ®Ó chøng minh tÝnh oxi ho¸ cña çc nguyªn tè gi¶m dÇn tõ Cl2, Br2, I2.







– Dù ®o¸n çc hiÖn t− îng x¶y ra.

– ViÕt PTHH cña çc ph¶n øng.

III. mét sè l− u ý

1. Cl2 , Br2 l μ nh÷ng chÊt ®éc, ph¶i cÈn thËn khi l μm thÝ nghiÖm.

2. Ngoμi çch thùc hiÖn nh− h − íng dÉn trong SGK, cã thÓ thùc hiÖn çc thÝ nghiÖm trong bμi

víi l− îng nhá, b»ng çc dông cô ®¬n gi¶n nh− hâm sø gi¸ thÝ nghiÖm thùc h μnh, hoÆc vá çcvØ thuèc viªn.

3. GV nªu gîi ý cho HS t×m hiÓu mét sè dông cô, ho¸ chÊt dÔ t×m kiÕm, rÊt ®¬n gi¶n nh− mét

sè cñ, qu¶ chøa tinh bét (lμm thÝ nghiÖm nhËn biÕt tinh bét vμ iot).

4. Ph©n bè thêi gian hîp lÝ.

IV. ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc

Ho¹t ®éng 1 : Më ®Çu tiÕt häc

1. GV : Nªu môc ®Ých tiÕt thùc hμnh. Nh÷ng yªu cÇu HS cÇn thùc hiÖn.

2. Sö dông phiÕu häc tËp kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bμi cña HS vμ h − íng HS vμo nh÷ng néi dung

quan träng cña tiÕt thùc hμnh.

Ho¹t ®éng 2 : §iÒu chÕ clo, tÝnh tÈy m μu cña khÝ clo Èm.

– Cho vμo èng nghiÖm mét l− îng KClO3 b»ng h¹t ng«. NÕu dïng KMnO 4 th× l − îng ho¸

chÊt ph¶i lín h¬n. §Ëy chÆt miÖng èng nghiÖm b»ng nót cao su kÌm èng hót nhá giät cã chøa

dd axit HCl ®Æc. KÑp mét m¶nh giÊy mμu Èm vμo miÖng èng nghiÖm.

– §Æt èng nghiÖm trªn gi¸ ®Ó èng nghiÖm (h×nh 2 trang 179 SGV).

Khi tiÕn hμnh thÝ nghiÖm, ta bãp nhÑ qu¶ bãp cao su cña èng hót nhá giät.H− íng dÉn HS quan s¸t hiÖn t− îng x¶y ra trong èng nghiÖm. NhËn xÐt, gi¶i thÝch vμ viÕt

PTHH.

L− u ý :

– Tr− íc khi lμm thÝ nghiÖm ph¶i thö xem nót ®Ëy èng nghiÖm cã kÝn kh«ng ®Ó khÝ clo

kh«ng bay ra ngoμi.

– Cã thÓ thùc hiÖn thÝ nghiÖm theo ph− ¬ng ¸n kh¸c : dïng èng nghiÖm 2 nh¸nh.

Rãt vμo nh¸nh ng¾n cña èng nghiÖm hai nh¸nh mét Ýt dd HCl ®Æc. Cho vμo nh¸nh dμi mét

l− îng nhá KClO3. §Ëy miÖng èng nghiÖm b»ng nót cao su, kÑp mét m¶nh giÊy mμu Èm vμomiÖng èng nghiÖm (h×nh 3a trang 179 SGV).

Khi tiÕn hμnh thÝ nghiÖm, ta chØ viÖc nghiªng èng nghiÖm ®Ó dd axit HCl tõ nh¸nh ng¾n ch¶y

sang nh¸n dμi t¸c dông víi KClO3 (h×nh 3b trang 179 SGV).

Ho¹t ®éng 3 : So s¸nh tÝnh oxi ho¸ cña clo, brom v μ iot

– TiÕn hμnh thÝ nghiÖm nh− h − íng dÉn trong SGK.

– H− íng dÉn HS quan s¸t, gi¶i thÝch, viÕt PTHH.

Ho¹t ®éng 4 : T¸c dông cña iot víi tinh bét

– GV h− íng dÉn HS tiÕn hμnh thÝ nghiÖm nh− SGK.







– HoÆc cã thÓ lμm çch kh¸c, dïng mÊy l¸t khoai lang (hoÆc khoai t©y, chuèi xanh ...). Dïng

èng nhá giät nhá 1 – 2 giät dd n− íc I2 lªn l¸t khoai, quan s¸t hiÖn t − îng x¶y ra. ThÝ nghiÖm

nμy ®Ó nhËn ra tinh bét vμ iot.

Ho¹t ®éng 5 : C«ng viÖc cuèi tiÕt thùc h μnh

GV : NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ tiÕt thùc hμnh. Yªu cÇu HS viÕt t− êng tr×nh.



tÝnh chÊt çc hîp chÊt cña halogenI- môc tiªu


– Sö dông dông cô, ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hμnh an toμn, thμnh c«ng çc thÝ nghiÖm. Quan s¸t hiÖn

t− îng x¶y ra, vËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i thÝch vμ viÕt PTHH.

– Cñng cè kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt cña axit clohi®ric, tÝnh tÈy mμu cña clo Èm.

II- chuÈn bÞ


2. Ho¸ chÊt : Nh− h − íng dÉn trong SGV.

Dông cô, ho¸ chÊt ®ñ ®Ó HS thùc hiÖn thÝ nghiÖm theo nhãm.

3. Häc sinh

– ¤n tËp n¾m nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn çc thÝ nghiÖm trong bμi thùc hμnh.

– Nghiªn cøu tr− íc ®Ó biÕt dông cô, ho¸ chÊt, çch tiÕn hμnh tõng thÝ nghiÖm.

4. Gi o viªn : ChuÈn bÞ phiÕu häc tËp :

PhiÕu sè 1 :

Thùc hiÖn çc ph¶n øng ho¸ häc :

HCl

+ Cu(OH)2

+ CuO

+ CaCO3

+ ZnDù ®o¸n hiÖn t− îng x¶y ra, gi¶i thÝch, viÕt PTHH vμ x¸c ®Þnh vai trß cña çc chÊt trong ph¶n

øng.

PhiÕu sè 2 :

Hoμn thμnh s¬ ®å sau :

Cã 4 dd HNO3 , HCl , NaNO 3 , NaCl.

+ Dïng thuèc thö nμo ?

+ HiÖn t− îng g× x¶y ra.







NaCl, NaNO3 HCl , HNO 3

+ Dïng thuèc thö nμo + Dïng thuèc thö nμo

+ HiÖn t− îng g× x¶y ra + HiÖn t− îng g× x¶y ra

NaNO3 NaCl HNO 3 HCl


1. Khi tiÕn hμnh çc thÝ nghiÖm thùc hμnh, GV cã thÓ h− íng dÉn HS theo nh÷ng çch kh¸c

nhau, ®Æc biÖt l− u ý víi HS nh÷ng ph− ¬ng ¸n dÔ thùc hiÖn b»ng dông cô ®¬n gi¶n, tiÕt kiÖm

ho¸ chÊt.

2. Axit clohi®ric dÔ bay h¬i l− u ý HS ph¶i cÈn thËn.3. §©y lμ b μi thùc hμnh ®Çu tiªn ë THPT, HS lμm quen víi d¹ng bμi tËp thùc hμnh. GV nªn

h×nh thμnh cho HS çch thùc hiÖn theo tr×nh tù sau :

– §¸nh sè thø tù çc b×nh ®ùng ho¸ chÊt.

– Ph©n lo¹i çc ho¸ chÊt cÇn nhËn biÕt thuéc lo¹i nμo (HNO3, HCl thuéc lo¹i axit ; NaCl,

NaNO3 thuéc lo¹i muèi).

– Chän thuèc thö phï hîp (giÊy quú xanh ®Ó nhËn ra axit, AgNO3 ®Ó nhËn ra Cl – ).

– TiÕn hμnh thÝ nghiÖm.

– T − êng tr×nh theo s¬ ®å.

3. Ph©n bè thêi gian hîp lÝ cho tõng thÝ nghiÖm.


Ho¹t ®éng 1 : Më ®Çu tiÕt thùc h μnh.

1. Gi¸o viªn : Nªu môc tiªu tiÕt thùc hμnh. Nh÷ng yªu cÇu cÇn thùc hiÖn.

2. Sö dông phiÕu häc tËp kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bμi cña HS vμ h − íng dÉn HS thùc hiÖn nhiÖm

vô tiÕt häc.

Ho¹t ®éng 2 : TÝnh axit m¹nh cña axit clohi®ric – TiÕn hμnh thÝ nghiÖm nh− h − íng dÉn trong SGK.

– Quan s¸t hiÖn t− îng x¶y ra vμ gi¶i thÝch.

Tõ nh÷ng thÝ nghiÖm trªn, GV gîi ý HS rót ra kÕt luËn vÒ tÝnh axit m¹nh cña axit HCl.

HS viÕt PTHH çc ph¶n øng.

Ho¹t ®éng 3 : TÝnh tÈy m μu cña n− íc Gia-ven

GV : H− íng dÉn HS thùc hiÖn thÝ nghiÖm nh− SGK.

L− u ý : §Ó tiÕt kiÖm ho¸ chÊt, ta cã thÓ h − íng dÉn HS tiÕn hμnh thÝ nghiÖm trong çc hâm sø®Ó gi¸ thÝ nghiÖm: §Æt mÈu v¶i hoÆc giÊy mμu vμo hâm sø. Nhá tiÕp vμo hâm sø vμi giät n− íc

Gia-ven. H− íng dÉn HS quan s¸t hiÖn t− îng x¶y ra vμ gi¶i thÝch nguyªn nh©n.







– HiÓu ®− îc tÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr− ng cña çc nguyªn tè trong nhãm oxi lμ tÝnh oxi ho¸m¹nh, qui luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt ho¸ häc cña çc nguyªn tè vμ hîp chÊt cña chóng .

II- ChuÈn bÞ

B¶ng HTTH , b¶ng 6.1 SGK .

GV giao cho HS chuÈn bÞ tr− íc mét sè néi dung liªn quan ®Õn nh÷ng kiÕn thøc ®· häc . CôthÓ lμ : ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ b¶ng tuÇn ho μn vμ ®Þnh luËt tuÇn ho μn çc nguyªn tè ho¸ häc.

1. Çc nguyªn tè trong cïng nhãm A cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g× gièng nhau ? (cÊu t¹o líp electronngoμi cïng, ho¸ trÞ, sè oxi ho¸, tÝnh chÊt ho¸ häc cña nguyªn tè, thμnh phÇn vμ tÝnh chÊt hîpchÊt). VËn dông ®èi víi nhãm VIA .

2. ViÕt cÊu h×nh electron cña nguyªn tö oxi vμ l − u huúnh ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n, tr¹ng th¸i kÝchthÝch, so s¸nh :

a. CÊu t¹o líp electron ngoμi cïng (ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n, tr¹ng th¸i kÝch thÝch), sè e ®éc th©n cãkh¶ n¨ng tham gia liªn kÕt ho¸ häc ?

b. §é ©m ®iÖn ?

c. Sè oxi ho¸ ?

3. Çc qui luËt biÕn ®æi tuÇn hoμn, tÝnh chÊt, çc ®¬n chÊt, hîp chÊt, (tÝnh kim lo¹i, phi kim,tÝnh oxi ho¸, tÝnh axit cña hîp chÊt víi hi®ro, hi®roxit). VËn dông çc qui luËt ®ã ®èi víi çcnguyªn tè thuéc nhãm VIA.

GV cã thÓ thiÕt kÕ bμi gi¶ng b»ng phÇn mÒm Powerpoint.




GV : Chóng ta ®· nghiªn cøu vÒ nhãm çc

nguyªn tè phi kim Halogen, ch− ¬ng nμychóng ta tiÕp tôc nghiªn cøu mét nhãmçc nguyªn tè phi kim n÷a ®ã lμ nhãm oxi.- Nhãm oxi gåm nh÷ng nguyªn tè nμo ?- Çc quy luËt vÒ çu t¹o vμ tÝnh ch¸t çcchÊt thÓ hiÖn trong nhãm oxi nh− thÕ n μo.Bμi häc h«m nay sÏ gióp chóng ta tr¶ lêic©u hái trªn.

HS n¾m ®− îc môc tiªu vμ ®Þnh h − íng häctËp cho c¶ ch− ¬ng .

Ho¹t ®éng 2 : VÞ trÝ nhãm oxi trong b¶ng tuÇn ho μn çc nguyªn tè

GV treo b¶ng tuÇn hoμn, giíi thiÖu cho HS

nhãm oxi, yªu cÇu HS nªu tªn, viÕt kÝ hiÖuçc nguyªn tè trong nhãm .

GV : H·y cho biÕt tr¹ng th¸i tån t¹i vμ møc ®é phæ biÕn trong tù nhiªn cña çcnguyªn tè nhãm oxi ?

HS sö dông b¶ng tuÇn hoμn, x¸c ®Þnh vÞ trÝ

nhãm, ®äc tªn, viÕt kÝ hiÖu çc nguyªn tètrong nhãm oxi


Ho¹t ®éng 3 : CÊu t¹o nguyªn tö cña nh÷ng nguyªn tè trong nhãm oxiGV : Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1, tæ chøccho HS th¶o luËn vμ rót ra kÕt luËn.

HS vËn dông kiÕn thøc ®· häc ch− ¬ngb¶ng tuÇn hoμn vμ ®Þnh luËt tuÇn ho μn çcnguyªn tè ho¸ häc tr¶ lêi c©u hái 1, rót ra :

- Sè líp e = sè thø tù chu k×.- Sè e ngoµi cïng cña nguyªn tö çc

nguyªn tè nhãm A = sè thø tù nhãm.







GV: Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 2, tæ chøc

cho HS th¶o luËn h− íng dÉn HS rót ranhËn xÐt.

Líp e ngoµi cïng cña nguyªn tö çc

nguyªn tè nhãm VIA lµ : ns 2np 4

Tõ ®ã HS viÕt ph©n bè electron theo obitanvμ x¸c ®Þnh sè e ®éc th©n cña nguyªn tö ëtr¹ng th¸i c¬ b¶n .HS tr¶ lêi c©u hái 2, th¶o luËn vÒ ®iÓm

gièng nhau, kh¸c nhau trong cÊu t¹o lípelectron ngoμi cïng cña nguyªn tö oxi vμ l− u huúnh tõ ®ã suy ra nh÷ng ®iÓm gièngvμ kh¸c nhau vÒ sè electron ®éc th©n, kh¶n¨ng t¹o liªn kÕt ho¸ häc cña nguyªn töçc nguyªn tè, sè oxi hãa, rót ra kÕt luËn :- Nguyªn tö O kh«ng cã obitan d=> chØ

cã 2e ®éc th©n ë líp electron ngoµi cïng.

- Nguyªn tö S, Se, Te cã obitan d=> ë

tr¹ng th¸i c¬ b¶n cã 2e ®éc th©n, ë tr¹ngth¸i kÝch thÝch cã 4, 6 e ®éc th©n=> chóng

cã kh¶ n¨ng t¹o nªn çc hîp chÊt cã liªn

kÕt c«ng ho¸ trÞ, trong ®ã chóng cã sè oxi

ho¸ +4, +6. Ho¹t ®éng 4 : TÝnh chÊt cña çc nguyªn tè trong nhãm oxiGV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 3, tæ chøccho HS th¶o luËn vμ rót ra kÕt luËn vÒ tÝnhchÊt çc ®¬n chÊt.

GV : TiÕn hμnh t− ¬ng tù nh− trªn ®Ó rót rakÕt luËn vÒ tÝnh chÊt cña hîp chÊt çcnguyªn tè.

HS vËn dông kiÕn thøc ch− ¬ng cÊu t¹onguyªn tö tr¶ lêi c©u hái 3, th¶o luËn vμ rót ra :

- Nguyªn tö cña çc nguyªn tè nhãm oxicã 6 electron ë líp ngoµi cïng nªn chóng

lµ çc phi kim (trõ Po).

- TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr− ng lµ tÝnh oxi

ho¸ m¹nh do ®é ©m ®iÖn lín.

- TÝnh phi kim, tÝnh oxi ho¸ cña çc

nguyªn tè nhãm oxi yÕu h¬n so víi çc

nguyªn tè nhãm Halogen cïng chu k× (

F>O , Cl>S , …) - TÝnh phi kim, tÝnh oxi hãa cña çc

nguyªn tè nhãm oxi gi¶m dÇn theo tr×nh

tù: O>S>Se>Te>Po.

HS vËn dông kiÕn thøc ch− ¬ng b¶ng tuÇnhoμn vμ ®Þnh luËt tuÇn ho μn çc nguyªn tèho¸ häc, tham kh¶o SGK rót ra :- Hîp ch¸t víi hi®ro (H2S, H2Se, H2Te) lμ çc khÝ ®éc tan vμo H2O t¹o dd cã tÝnh axityÕu.TÝnh bÒn gi¶m dÇn H2O>H2S>H2Se>H2Te.

Hîp chÊt hi®roxit H2RO4 lμ nh÷ng axit.Ho¹t ®éng 5 : Tæng kÕt v μ vËn dông







biÕn nhÊt trªn tr¸i ®Êt ? Nªu nh÷ng hiÓubiÕt cña em vÒ nguyªn tè ®ã?GV nªu môc tiªu cña bμi nh− trong SGK. HS n¾m ® − îc môc tiªu vμ ®Þnh h − íng bμi

häc.Ho¹t ®éng 2 : CÊu t¹o ph©n tö oxi, TÝnh chÊt vËt lÝ v μ tr¹ng th¸i tù nhiªn cña oxiGV:

1. ViÕt cÊu h×nh electron vμ sù ph©n bèelectron theo obitan cña nguyªn tö oxi ?2. Tõ cÊu t¹o líp elctrron ngoμi cïng gi¶ithÝch liªn kÕt ho¸ häc trong ph©n tö oxi ?

GV : Çc em ®· biÕt oxi chiÕm kho¶ng20% thÓ tÝch kh«ng khÝ, c¬ thÓ chóng tath− êng xuyªn hÝt thë kh«ng khÝ, vËy em

®· biÕt g× vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ cña oxi ?GV th«ng b¸o thªm vÒ ®é tan cña oxi.

HS viÕt cÊu h×nh electron vμ sù ph©n bèelectron theo obitan cña nguyªn tö oxi,x¸c ®Þnh sè electron ë líp electron ngoμicïng, x¸c ®Þnh sè electron ®éc th©n, tõ cÊut¹o líp electron ngoμi cïng gi¶i thÝch liªnkÕt ho¸ häc trong ph©n tö oxi .

B»ng kiÕn thøc ®· biÕt ®a sè HS sÏ nªu®− îc tr¹ng th¸i, mμu s¾c, tû khèi, tÝnh Ýt

tan trong n− íc cña oxi .

Ho¹t ®éng 3 : TÝnh chÊt ho¸ häc cña oxiGV : T¹i sao nãi oxi lμ nguyªn tè phi kimho¹t ®éng, cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh ?GV : Nªu çc lo¹i ph¶n øng ho¸ häc ®Óchøng minh tÝnh oxi ho¸ cña oxi ?

GV h−

íng dÉn HS tiÕn hμ

nh thÝ nghiÖmmagie, than, r− îu etylic t¸c dông víi oxi.GV gîi ý cho HS xem xÐt b¶n chÊt cñaph¶n øng dùa vμo dÊu hiÖu sè oxi ho¸.GV giíi thiÖu cho HS çc hiÖn t− îng ch¸ytrong tù nhiªn (ch¸y rõng, çc vô ho¶ ho¹n

) ®Ó HS thÊy ®− îc b¶n chÊt çc hiÖnt− îng ch¸y trong tù nhiªn chÝnh lμ t¸cdông ho¸ häc cña oxi. Qua ®ã GV yªu cÇuHS nhËn xÐt vÒ ®iÒu kiÖn ph¶n øng, nhiÖtto¶ ra tõ ph¶n øng, b¶n chÊt vμ tr¹ng th¸icña chÊt tham gia ph¶n øng .

GV giíi thiÖu thªm vÒ çc qu¸ tr×nh h«hÊp, ph©n huû chÊt h÷u c¬, sù gØ cña kimlo¹i ®Òu lμ çc qu¸ tr×nh oxi ho¸.

HS xuÊt ph¸t tõ cÊu t¹o nguyªn tö, ®é ©m®iÖn cña oxi, gi¶i thÝch nhËn ®Þnh trªn.HS dù kiÕn çc lo¹i ph¶n øng:- t¸c dông víi kim lo¹i.- t¸c dông víi phi kim- t¸c dông víi hîp chÊt

HS lμ

m thÝ nghiÖm, quan s¸t thÝ nghiÖm,nªu hiÖn t− îng, gi¶i thÝch, viÕt PTHH vμophiÕu häc tËp vμ tiÕn h μnh th¶o luËn nhãmvÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña oxiSau khi th¶o luËn, HS rót ra nhËn xÐt vÒtÝnh chÊt ho¸ häc cña oxi :- Oxi lµ nguyªn tè phi kim ho¹t ®éng, cã

tÝnh oxi ho¸ m¹nh. ThÓ hiÖn :

+ Oxi ho¸ m¹nh nhiÒu kim lo¹i t¹o thµnh

oxit lµ hîp chÊt ion.

+Oxi ho¸ m¹nh nhiÒu phi kim t¹o thµnh

oxit lµ hîp chÊt céng ho¸ trÞ .

+ Oxi ho¸ nhiÒu hîp chÊt .

HS nhËn xÐt vÒ ®iÒu kiÖn ph¶n øng, nhiÖtto¶ ra tõ ph¶n øng, b¶n chÊt vμ tr¹ng th¸icña chÊt tham gia ph¶n øng vμ rót ra kÕtluËn :-nãi chung qu¸ tr×nh oxi ho¸ ®Òu to¶

nhiÖt, ph¶n øng x¶y ra nhanh hay chËm

kh¸c nhau lµ phô thuéc vµo çc ®iÒu kiÖn:nhiÖt ®é, b¶n chÊt, tr¹ng th¸i cña chÊt

tham gia ph¶n øng.







Ho¹t ®éng 4 : øng dông cña oxiGV:1. Nªu çc øng dông cña oxi ?2. ChØ râ trong çc øng dông ®ã ®· vËndông tÝnh chÊt lÝ ho¸ g× cña oxi ?GV cã thÓ cung cÊp thªm çc t− liÖu vÒ

øng dông cña oxi cho bμi gi¶ng thªmphong phó, trong ®ã GV giíi thiÖu râ choHS sù vËn dông çc tÝnh chÊt lÝ, ho¸ cñaoxi.

HS tham kh¶o h×nh 6.7 – øng dông cñaoxi trong SGK, kÕt hîp víi nh÷ng kiÕnthøc míi häc rót ra nh÷ng øng dông cñaoxi .

Ho¹t ®éng 5 : §iÒu chÕ oxiGV: ViÕt çc PTHH cã thÓ dïng ®Ó ®iÒuchÕ oxi trong PTN?GV nhËn xÐt çc PTHH do HS ®− a ra, dÉnd¾t HS rót ra ®− îc ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ

oxi trong PTN.

GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 6.8 - ®iÒuchÕ oxi b»ng çch ph©n huû H2O2, yªucÇu HS gi¶i thÝch çch thu khÝ oxi .GV:1. Nªu çc chÊt trong tù nhiªn cã chøahμm l− îng oxi nhiÒu nhÊt ?

2. Tr×nh bμy ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ oxitrong c«ng nghiÖp .

HS cã thÓ ®− a ra nhiÒu ph¶n øng ho¸ häct¹o ra O2.D− íi sù dÉn d¾t cña GV, HS rót ra ®− îc:- Trong PTN, ®Ó ®iÒu chÕ oxi, ta thùc hiÖn

ph¶n øng ph©n huû c c hîp chÊt giµu oxi,kÐm bÒn víi nhiÖt nh− KClO 3, KMnO 4, H 2O 2...

HS hoμn thμnh çc PTHH dïng ®Ó ®iÒuchÕ oxi trong PTN.HS vËn dông tÝnh chÊt vËt lÝ cña oxi ®Ógi¶i thÝch çch thu khÝ oxi.HS liªn hÖ thùc tÕ, tham kh¶o SGK nªuçch ®iÒu chÕ oxi tõ kh«ng khÝ, chØ râ ®·

sö dông tÝnh chÊt vËt lÝ nμo cña oxi ®Ó vËndông ®iÒu chÕ oxi, viÕt s¬ ®å t¸ch oxi tõkh«ng khÝ, nªu çch ®iÒu chÕ oxi tõ n− ícvμ viÕt ph − ¬ng tr×nh ®iÖn ph©n H2O .

Ho¹t ®éng 6 : Oxi trong tù nhiªnGV: Cho biÕt qu¸ tr×nh nμo trong tù nhiªnsinh ra oxi , viÕt PT HH cña ph¶n øng ®ã ?

GV: L− îng oxi trong kh«ng khÝ duy tr×cho sù sèng cña tr¸i ®Êt bÞ ¶nh h− ëng trùctiÕp bëi nh÷ng yÕu tè nμo ?

GV cung cÊp thªm t− liÖu vÒ n¹n chÆt ph¸rõng, ch y rõng, khai th¸c rõng trªn thÕgiíi, ë ViÖt Nam.§Ó t¨ng c− êng tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cñaHS kÕt hîp víi vÊn ®Ò GDMT, GV cã thÓcho HS thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu tra ng¾n vÒ

nh÷ng vÊn ®Ò suy tho¸i vμ ph¸t triÓn rõngtrªn thÕ giíi hoÆc ë ®Þa ph− ¬ng tuú theo®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, tr×nh ®é cña HS.

B»ng kiÕn thøc sinh häc HS dÔ dμng x¸c®Þnh ®− îc qu¸ tr×nh quang hîp sinh ra oxivμ viÕt PT ph¶n øng quang hîp.§©y lμ mét c©u hái më, HS cã thÓ cãnhiÒu h− íng tr¶ lêi, vμ cã thÓ c©u tr¶ lêicña HS ®Ò cËp ®Õn nhiÒu lÝnh vùc kh¸cnhau, GV nªn khuyÕn khÝch HS ®− a ra çcý kiÕn ç nh©n cña m×nh.







Ho¹t ®éng 7 : Tæng kÕt b μiTuú theo tr×nh ®é cña HS, GV cã thÓ choHS thùc hiÖn grap bμi oxi hoÆc lμm bμi tËpvËn dông nh− sau :1. Ng− êi ta sö dông ®Ìn x× axetilen ®Ó hμn,c¾t kim lo¹i. Ph¶i trén hçn hîp khÝ oxi vμ

axetilen víi tû lÖ nh− thÕ n μo ®Ó ®− îc hçnhîp ch¸y tèt nhÊt, tiÕt kiÖm ho¸ chÊt nhÊt.2. Trong d©y truyÒn s¶n xuÊt H2SO4 tõquÆng pirit s¾t FeS2 , ng− êi ta dïng oxitrong kh«ng khÝ ®Ó ®èt quÆng. TÝnh thÓtÝch kh«ng khÝ (®ktc) cÇn dïng ®Ó ®èt 1tÊn quÆng.

HS hoμn thμnh grap bμi oxi hoÆc lμm bμitËp.

Bµi 42 0zon vμ

hi®ropeoxitI- Môc tiªu

– BiÕt ®− îc cÊu t¹o ph©n tö, tÝnh chÊt vËt lÝ, ho¸ häc cña ozon vμ hi®ropeoxit

– HiÓu ®− îc nguyªn nh©n tÝnh oxi ho¸ m¹nh cña ozon, hi®ropeoxit.VËn dông gi¶i thÝch øngdông cña chóng

– Gi¸o dôc th¸i ®é, hμnh vi ®¹o ®øc : b¶o vÖ tÇng ozon lμ b¶o vÖ tr¸i ®Êt.

II- ChuÈn bÞ

– Ho¸ chÊt : dd H2O2, dd KI, dd KMnO4, dd hå tinh bét, quú tÝm, dd H2SO4.

– Çc t−

liÖu, h×nh ¶nh m« pháng vÒ tÇng ozon, sù ph¸ huû tÇng ozon, mét sè h×nh ¶nh vÒthiªn tai lò lôt, h¹n h¸n, mét sè bÖnh nh©n bÞ ung th− m¾t, da do ¶nh h − ëng cña tia cùc tÝm.

– NÕu cã ®iÒu kiÖn GV chuÈn bÞ ®Çy ®ñ dông cô, ho¸ chÊt ®Ó HS thùc hiÖn çc thÝ nghiÖm çnh©n hoÆc theo nhãm nghiªn cøu vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña hi®ropeoxit, çc ph− ¬ng tiÖn m¸ytÝnh truy cËp internet ®Ó HS khai th¸c th«ng tin trªn m¹ng.

PhiÕu häc tËp

Néi dung 1 : Nghiªn cøu vÒ ozon

1.CÊu t¹o ph©n tö :

CTPT ?

CT electron ?CTCT ?

Liªn kÕt hãa häc ?

So s¸nh ®é bÒn çc liªn kÕt ?

2. So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña ozon vμ oxi ?

3. Chøng minh tÝnh chÊt ho¸ häc cña ozon ?

4. øng dông cña ozon – vÊn ®Ò lç thñng tÇng ozon vμ « nhiÔm khÝ quyÓn .

Néi dung 2: Nghiªn cøu vÒ hi®ropeoxit

1. CÊu t¹o ph©n töC«ng thøc electron ?

C«ng thøc cÊu t¹o ?






100 TrÞnh V¨n Thuyªn Tr− êng THPT Yªn §Þnh

1

Liªn kÕt ho¸ häc ?

§é bÒn liªn kÕt ho¸ häc ?

Sè oxi ho¸ ?

2. Nghiªn cøu tÝnh chÊt ho¸ häc cña Hi®ropeoxit

a. Dù ®o¸n tÝnh chÊt cña H2O2 ?

b. ThÝ nghiÖm nghiªn cøu tÝnh chÊt ho¸ häc cña H2O2 :Tªn TN C¸ch lμm Dù®o¸n

HiÖnt− îng

Gi¶i thÝch , PTHH

H2O2 + KI +Quú tÝm

2ml dd H2O2 + 2ml dd KI+ quú tÝm

H2O2 + KI +hå tinh bét

2ml dd H2O2 + 2ml dd KI+ 2 giät hå tinh bét

H2O2 +KMnO4 +H2SO4

2 ml dd KMnO4 + 5 giätH2SO4 + 2ml H 2O2

c. KÕt luËn vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña H2O2

3. øng dông cña H2O2?




GV: Ozon vμ hi®ropeoxit l μ g× ? Em ®·biÕt g× vÒ nh÷ng ho¸ chÊt ®ã ?

GV nhËn xÐt c¸c ph−

¬ng ¸n tr¶ lêi vμ

kÕtluËn : ozon lμ mét ho¸ chÊt rÊt quan träng,cã ¶nh h− ëng lín ®Õn sù sèng trªn tr¸i ®Êt,hi®ropeoxit lμ chÊt cã nhiÒu øng dôngquan träng. T¹i sao ozon vμ hi®ropeoxit l¹icã nh÷ng vai trß, t¸c dông quan träng nh− vËy, ®iÒu ®ã cã liªn quan g× ®Õn tÝnh chÊtcña chóng ? Bμi häc h«m nay sÏ giópchóng ta tr¶ lêi ®− îc c©u hái nμy.

Víi c©u hái nμy häc sinh cã nhiÒu ph− ¬ng¸n tr¶ lêi .

Dù kiÕn mét sè ph−

¬ng ¸n tr¶ lêi cña häcsinh :

- Ozon lμ mét ®¬n chÊt cña oxi cã c«ngthøc O3.

- Ozon cã ë tÇng cao cña khÝ quyÓn, cã t¸cdông ng¨n tia tö ngo¹i cña mÆt trêi chiÕuxuèng tr¸i ®Êt

- Ozon dïng ®Ó khö ®éc (khö thuèc b¶o vÖthùc vËt) ë rau qu¶ vv

- N− íc oxi giμ dïng ®Ó l μm thuèc s¸t

trïngHS n¾m ®− îc môc tiªu vμ ®Þnh h − íng bμihäc.

Ho¹t ®éng 2 : OzonGV giíi thiÖu cho häc sinh : gièng nh− kim c− ¬ng, than ch× lμ hai d¹ng thï h×nhcña nguyªn tè cacbon, oxi (O2) vμ ozon(O3) còng lμ hai d¹ng thï h×nh cña nguyªntè oxi.

GV : Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái.Néi dung 1.1 trong phiÕu häc tËp.

HS viÕt cÊu h×nh electron cña nguyªn töoxi, nhËn xÐt vμ suy ra ® − îc hai nguyªn töoxi liªn kÕt víi nhau b»ng hai cÆpelectron, vËy ®Ó liªn kÕt ®− îc víi 1nguyªn tö oxi cßn l¹i, mét trong hai

nguyªn tö oxi ph¶i dïng 1 cÆp electronriªng t¹o 1 liªn kÕt cho nhËn víi nguyªn tö







1

GV ch÷a bμi cña häc sinh råi h− íng dÉnhäc sinh kÕt luËn vÒ cÊu t¹o cña ozontrong ®ã GV chó ý cho häc sinh so s¸nh®é bÒn cña çc liªn kÕt ho¸ häc trong ph©n

tö ozon ®Ó ®i ®Õn kÕt luËn : liªn kÕt ®¬nkÐm bÒn h¬n liªn kÕt ®«i nªn ph©n tö ozon(O3) kÐm bÒn h¬n ph©n tö oxi (O2). GVgiíi thiÖu cho häc sinh çc kÕt qu¶ nghiªncøu vÒ cÊu t¹o cña ozon cho thÊy ozon lμ mét ph©n tö kh«ng th¼ng nªn cÊu t¹o cñaozon ®− îc viÕt nh− trong SGK.

oxi cßn l¹i. HS tr¶ lêi c©u hái néi dung 1vμo phiÕu häc tËp.Sau khi GV ch÷a bμi vμ bæ sung kiÕn thøc,HS rót ra kÕt luËn vÒ cÊu t¹o ph©n tö ozon:- CTCT :

O

O O- Liªn kÕt ho¸ häc : nguyªn tö oxi trung

t©m t¹o mét liªn kÕt cho nhËn víi mét

trong hai nguyªn tö oxi vµ t¹o hai liªn kÕt

céng ho¸ trÞ víi nguyªn tö oxi cßn l¹i.

- Liªn kÕt ®¬n (cho nhËn) kÐm bÒn h¬n hailiªn kÕt céng ho¸ trÞ nªn ph©n tö ozon (O3)kÐm bÒn h¬n ph©n tö oxi (O2).

Ho¹t ®éng 3 : TÝnh chÊt cña ozon. øng dông cña ozon

GV :Nªu çc tÝnh chÊt vËt lÝ cña ozon ?

GV giíi thiÖu cho häc sinh sù h×nh thμnhozon tõ oxi do t¸c dông cña tia cùc tÝmhoÆc sù phãng ®iÖn trong c¬n d«ng .GV: Dùa vμo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö, dù®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña ozon ?GV tæ chøc cho HS th¶o luËn dù ®o¸n vÒtÝnh chÊt ho¸ häc cña ozon.

GV: VËy ozon cã thÓ t¸c dông víi nh÷ngho¸ chÊt nμo ?

GV nhËn xÐt çc ph− ¬ng ¸n tr¶ lêi cñahäc sinh.GV: Cã thÓ dïng ph¶n øng ho¸ häc nμo ®Óchøng minh tÝnh oxi ho¸ cña ozon m¹nhh¬n oxi ?GV yªu cÇu häc sinh chØ râ sù biÕn ®æi sèoxi ho¸ vμ nhËn xÐt çc s¶n phÈm t¹othμnh. Th«ng th− êng khi d¹y phÇn nμy ®asè GV chØ l− u t©m ®Õn sù biÕn ®æi sè oxiho¸ cña oxi ®Ó lμm næi bËt ®− îc tÝnh oxiho¸ m¹nh cña ozon mμ ch − a ®i s©u vÒ mèiliªn hÖ gi÷a cÊu t¹o ph©n tö vμ tÝnh chÊt

ho¸ häc. GV nªn cho HS nhËn xÐt vÒ çcs¶n phÈm t¹o thμnh ®Ó thÊy liªn kÕt ®¬n

HS tham kh¶o SGK vμ nªu çc tÝnh chÊtvËt lÝ cña ozon.

HS dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña ozon cãthÓ theo logic :-Ozon vμ oxi ®Òu l μ ®¬n chÊt cña nguyªntè oxi. Ozon kÐm bÒn h¬n oxi nªn dÔ ph¶n

øng h¬n oxi. Oxi lμ

chÊt oxi ho¸ m¹nh.VËy ozon ph¶i lμ chÊt oxi ho¸ m¹nh v μ m¹nh h¬n oxi.HS cã thÓ tr¶ lêi :- Ozon t¸c dông víi kim lo¹i, hi®ro- Çc chÊt t¸c dông víi oxi sÏ t¸c dông víiozon.- Ozon t¸c dông víi çc chÊt khö

HS tham kh¶o SGK dÉn ra ph¶n øng cñaozon víi b¹c, dd KI vμ viÕt PTHH cñaph¶n øng.HS nhËn xÐt vÒ çc s¶n phÈm t¹o thμnh rótra :- çc ph¶n øng cña ozon ®Òu sinh ra oxi

(O 2) tøc lµ :

O 3 + 2e O 2 + O 2-

=> liªn kÕt ®¬n (liªn kÕt cho nhËn) kÐm

bÒn h¬n hai liªn kÕt céng ho¸ trÞ nªn khi

x¶y ra ph¶n øng liªn kÕt ®¬n bÞ ph¸ vìthµnh oxi nguyªn tö cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh







1

(liªn kÕt cho nhËn) kÐm bÒn h¬n hai liªnkÕt céng ho¸ trÞ nªn khi ph¶n øng x¶y raliªn kÕt ®¬n bÞ ph¸ vì thμnh oxi nguyªn töcã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n oxi ph©n tö, dÔdμng thu electron h¬n t¹o thμnh O2-.GV còng l− u ý cho häc sinh nªu çch

nhËn biÕt ph¶n øng x¶y ra.GV:1.Tr×nh bμy çc hiÓu biÕt cña em vÒ çcøng dông cña ozon ?2.T¹i sao khi nång ®é ozon lín(>10-6%)Ozon l¹i lμ chÊt g©y « nhiÔm m«i tr − êng ?GV cã thÓ yªu cÇu çc nhãm häc sinhtham kh¶o t− liÖu trong SGK v μ viÕt b μithu ho¹ch ozon (ozon – chÊt g©y « nhiÔm

hay chÊt b¶o vÖ m«i tr− êng).

h¬n oxi ph©n tö, dÔ dµng thu electron h¬n

t¹o thµnh O 2-.

HS th¶o luËn vÒ çc øng dông cña ozon,vËn dông kiÕn thøc võa häc ®Ó gi¶i thÝchçc øng dông, t¸c h¹i g©y « nhiÔm m«itr− êng cña ozon.

Ho¹t ®éng 4 : CÊu t¹o ph©n tö hi®ropeoxit

GV : Hi®ropeoxit (n− íc oxi giμ) cã c«ngthøc ph©n tö lμ H 2O2. VËy n− íc oxi giμ cãcÊu t¹o nh− thÕ n μo ?

GV cho HS quan s¸t m« h×nh ph©n töH2O2,, giíi thiÖu cho HS cÊu tróc kh«nggian cña H2O2 l μ ph©n tö kh«ng th¼ng, tæchøc cho HS th¶o luËn vÒ cÊu t¹o cñaH2O2, tr¶ lêi c©u hái 2.1 trong phiÕu häc

tËp.

HS quan s¸t m« h×nh ph©n tö H2O2,, cÊutróc kh«ng gian cña H2O2, th¶o luËn nhãmtheo néi dung 2 cña phiÕu häc tËp tõ ®ã rótra :

- C«ng thøc ph©n tö hi®ropeoxit: H 2O 2.

- C«ng thøc cÊu t¹o:

H

O O H

- Liªn kÕt gi÷a nguyªn tö H vµ nguyªn töO lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ ph©n cùc, liªnkÕt gi÷a hai nguyªn tö O lµ liªn kÕt céngho¸ trÞ kh«ng ph©n côc, lµ liªn kÕt ®¬n.

Ho¹t ®éng 5: Nghiªn cøu tÝnh chÊt cña H 2O2

GV cho HS quan s¸t dd H2O2.GV : Nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®ropeoxit ?

GV : Víi ®Æc ®iÓm cÊu t¹o nh− trªn,hi®ropeoxit cã tÝnh chÊt ho¸ häc g× ?

HS quan s¸t dd H2O2 kÕt hîp tham kh¶oSGK rót ra tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®ropeoxit.

HS tiÕn hμnh th¶o luËn nhãm dù ®o¸n tÝnhchÊt ho¸ häc cña H2O2. HS cã thÓ dù kiÕntÝnh chÊt cña H2O2 theo logic sau :Sè oxi ho¸ cña oxi trong H2O2 l μ -1 nªncã 2 kh¶ n¨ng :-nhËn thªm 1 electron xuèng møc oxi hãa-2 thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸.- Nh− êng ®i 1 electron lªn sè oxi ho¸ 0 thÓhiÖn tÝnh khö.VËy hi®ropeoxit võa cã tÝnh oxi ho¸ võacã tÝnh khö .







1

GV : Cã thÓ dïng nh÷ng ph¶n øng ho¸häc nμo ®Ó chøng minh çc tÝnh chÊt ®ãcña hi®ropeoxit ?

GV : Hi®ropeoxit cã nh÷ng tÝnh chÊt nh− ta dù ®o¸n kh«ng? chóng ta cïng xem xÐtçc thÝ nghiÖm sau.GV h− íng dÉn çc nhãm HS tiÕn hμnh thÝnghiÖm : H2O2 t¸c dông víi KI (cã hå tinhbét, quú tÝm), H2O2 víi KMnO 4 (cãH2SO4).GV: T¹i sao ng− êi ta l¹i dïng H2O2 ®Ó®iÒu chÕ oxi (O2) trong PTN ?

GV: T¹i sao H2O2 kÐm bÒn ?GV h− íng dÉn HS liªn hÖ liªn kÕt ho¸ häcgi÷a hai nguyªn tö oxi trongHO-OH vμ trong O=OO ®Ó ®i ®ÕnnhËn ®Þnh H2O2 kÐm bÒn l μ do liªn kÕt ®¬nO-O trong H2O2 kÐm bÒn t − ¬ng tù nh− trong ph©n tö ozon.

HS ®Ò xuÊt çc ph¶n øng chøng minh dù®o¸n cña m×nh :- NÕu H2O2 cã tÝnh khö sÏ t¸c dông víichÊt oxi ho¸ (vÝ dô nh− dd KMnO 4)- NÕu H2O2 cã tÝnh khö sÏ t¸c dông ® − îcvíi chÊt khö (vÝ dô nh− dd KI).

Çc nhãm HS tiÕn hμnh lμm thÝ nghiÖm,quan s¸t, nªu hiÖn t− îng, gi¶i thÝch, viÕtph− ¬ng tr×nh ph¶n øng, th¶o luËn vÒ kÕtqu¶ vμ kh¼ng ®Þnh tÝnh chÊt oxi ho¸, tÝnhkhö cña H2O2.

HS nhí l¹i nguyªn t¾c vμ ph − ¬ng ph¸p®iÒu chÕ oxi trong PTN, gi¶i thÝch:

- Do H2O2 kÐm bÒn, dÔ bÞ nhiÖt ph©n huû.

HS tæng hîp l¹i çc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm, bæsung kiÕn thøc vμ ®i ®Õn kÕt luËn vÒ tÝnhchÊt ho¸ häc cña hi®ropeoxit :- H 2O 2 kÐm bÒn, dÔ bÞ ph©n huû thµnh H 2O

vµ O 2 do liªn kÕt ®¬n O-O trong H 2O 2 kÐm

bÒn.

- Hi®ropeoxit võa cã tÝnh oxi ho¸ võa cã

tÝnh khö do :O –-2 O-1 O0

Ho¹t ®éng 6 : øng dông cña hi®ropeoxit

GV : Nªu øng dông cña H2O2 ? çc øngdông ®ã cã vËn dông tÝnh chÊt lÝ ho¸ g×cña hi®ropeoxit ?

HS tham kh¶o SGK,liªn hÖ thùc tiÔn nªuçc øng dông cña H2O2, vËn dông tÝnhchÊt lÝ ho¸ cña hi®ropeoxit gi¶i thÝch çcøng dông ®ã.

Ho¹t ®éng 7 : Tæng kÕt vµ vËn dông

HS lμm bμi tËp nhËn biÕt khÝ oxi vμ khÝ ozon, n − íc vμ n − íc oxi giμ.

Bµi 43 l− u huúnh

I- Môc tiªu

– BiÕt cÊu t¹o tinh thÓ, tÝnh chÊt lÝ, ho¸ häc, øng dông vμ ph − ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ l− u huúnh .

– HiÓu ®− îc nguyªn nh©n l− u huúnh võa cã tÝnh oxi ho¸ võa cã tÝnh khö

II- ChuÈn bÞ

– Ho¸ chÊt : l− u huúnh, nh«m, n− íc cÊt.

– Dông cô : ®Ìn cån, èng nghiÖm, gi¸ s¾t.







1

yªu cÇu HS x¸c ®Þnh CT electron, CT cÊut¹o cña SO2, SF6 ®Ó HS hiÓu sù vËn dônggÇn ®óng cña qui t¾c b¸t tö khi gi¶i thÝchmèi liªn kÕt ho¸ häc trong ph©n tö çcchÊt.

h¬n S), trong çc ph¶n øng ®ã S thÓ hiÖn

tÝnh khö

S0 S +4

S0 S +6

Ho¹t ®éng 4 : øng dông cña l − u huúnh vμ s¶n xuÊt l − u huúnhGV : Nªu çc øng dông quan träng cñal− u huúnh ?GV giíi thiÖu çc tr¹ng th¸i tån t¹i cña l− uhuúnh cho HS :- L− u huúnh tù do : çc má l− u huúnh,hμm l− îng, ph©n bè çc má S trªn thÕ giíi.- L− u huúnh trong çc hîp chÊt : SO2, H2Sthu ®− îc tõ çc chÊt th¶i c«ng nghiÖp vμ

ph©n huû r¸c th¶i h÷u c¬.GV:1. Cã thÓ khai th¸c l− u huúnh tõ nh÷ngnguån nguyªn liÖu nμo?2. Nªu nguyªn t¾c ®Ó khai th¸c S ?GV treo tranh vÏ khai th¸c S trong tùnhiªn.GV: §Ó khai th¸c l− u huúnh tù do ng− êi talμm nh− thÕ n μo?

GV :1. X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña S trong SO2,H2S ?2. Nªu nguyªn t¾c ®iÒu chÕ S tõ çc ho¸chÊt ®ã ?3. ViÕt çc PTHH cña ph¶n øng ®iÒu chÕ Stõ SO2, H2S ?

GV : Ph¶n øng trªn, ngoμi t¸c dông ®iÒuchÕ S cßn cã ý nghÜa g× ?

GV : Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ngnghiÖp, n«ng nghiÖp ®Æc biÖt c«ng nghiÖps¶n xuÊt ho¸ chÊt, cÇn chó ý ®Õn vÊn ®Ò g×®Ó b¶o vÖ m«i tr− êng ?

HS liªn hÖ thùc tÕ, tham kh¶o SGK nªuçc øng dông cña S.

Trªn c¬ së kiÕn thøc do GV cung cÊp, HSnªu çc ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ S :- Khai th¸c trùc tiÕp S tù nhiªn (ph− ¬ng

ph p vËt lÝ).

- S¶n xuÊt l− u huúnh tõ hîp chÊt (ph− ¬ng

ph p ho¸ häc).

HS quan s¸t tranh, tham kh¶o SGK tr¶ lêic©u hái.

HS nhËn xÐt sè oxi ho¸ cña S trong çchîp chÊt SO2, H2S tõ ®ã suy ra:- Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ S b»ng ph− ¬ng

ph p ho¸ häc lµ :

+ oxi ho¸ S -2 thµnh S : S -2 - 2e S

+ khö S +4, S +6thµnh S : S +4 + 4e S

HS tham kh¶o SGK viÕt çc PTHH cñaph¶n øng ®iÒu chÕ S tõ SO2, H2S.HS tham kh¶o SGK tr¶ lêi :- Ph− ¬ng ph¸p nμy cho phÐp thu håi S cãtrong khÝ th¶i ®éc h¹i nh− SO 2 , H 2S.HS cã thÓ ®− a ra nhiÒu ph− ¬ng ¸n, th¶oluËn vμ rót ra nhËn xÐt: – Trong qu tr×nh s¶n xuÊt, çc nhμ m¸yho¸ chÊt ph¶i cã ph− ¬ng ¸n thu gom sö lÝr¸c th¶i võa cã Ých cho con ng− êi võa gãpphÇn b¶o vÖ m«i tr− êng.


HS lμm bμi tËp trong phiÕu häc tËp.







1

Bµi 44 hi®rosunfua

I- Môc tiªu

– BiÕt cÊu t¹o ph©n tö, tÝnh chÊt lÝ, ho¸, tr¹ng th i tù nhiªn, ®iÒu chÕ hi®rosunfua trong PTN.

– HiÓu ®− îc v× sao H2S l¹i cã tÝnh khö m¹nh.

– VËn dông c c kiÕn thøc ®− îc häc gi¶i thÝch ®− îc nguyªn nh©n g©y « nhiÔm m«i tr− êng,gi¸o dôc hμnh vi, th¸i ®é víi vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr− êng.

II- ChuÈn bÞ

– Ho¸ chÊt : FeS, dd Na2S, dd HCl, giÊy quú tÝm, dd Pb(NO3)2.

– Dông cô : b×nh cÇu, èng nghiÖm, cèc thuû tinh, èng dÉn cao su.

– B¶ng tÝnh tan, mét sè t− liÖu vÒ t×nh h×nh « nhiÔm m«i tr − êng do H2S.

– Cã thÓ thiÕt kÕ bμi gi¶ng b»ng phÇn mÒm Powerpoint.




GV : Th¸nh 11 n¨m 1950, ë Mehico, métnhμ m¸y ë Pozarica ®· th¶i ra mét l − înglín khÝ hi®rosunfua, mét hîp chÊt cña l− uhuúnh víi hi®ro. ChØ trong vßng 30 phótchÊt khÝ ®ã cïng víi s− ¬ng mï tr¾ng cñathμnh phè ®· lμm chÕt 22 ng− êi vμ khiÕn320 ng− êi bÞ nhiÔm ®éc. VËy hi®rosunfua

cã nh÷ng tÝnh chÊt lÝ, ho¸ häc g×,hi®rosunfua cã ¶nh h− ëng g× ®Õn cuécsèng cña chóng ta ?

HS n¾m ®− îc môc tiªu vμ ®Þnh h − íng bμihäc.

Ho¹t ®éng 2 : CÊu t¹o ph©n tö, tÝnh chÊt vËt lÝGV:1. ViÕt cÊu h×nh electron cña S vμ H ?2. Gi¶i thÝch liªn kÕt ho¸ häc trong ph©n töhi®rosunfua ?3. X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña l− u huúnh

trong hi®rosunfua?GV:1. Nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®rosunfua ?2. Gi¶i thÝch hiÖn t− îng khÝ th¶i chøahi®rosunfua ®· lμm chÕt ng− êi ?3. Khi tiÕp xóc víi hi®rosunfua (H2S)trong PTN, çc nguån H2S trong tù nhiªn(r¸c th¶i, khÝ bioga do ph©n huû chÊt th¶i®éng vËt) cÇn ph¶i chó ý ®iÒu g×?

HS lμm viÖc ç nh©n, viÕt cÊu h×nhelectron cña S, H, viÕt c«ng thøc electron,c«ng thøc cÊu t¹o, x¸c ®Þnh lo¹i liªn kÕtho¸ häc, sè oxi ho¸ cña S vμ H trong H 2S.

HS tham kh¶o SGK rót ra tÝnh chÊt vËt lÝ,vËn dông tÝnh ®éc cña hi®rosunfua ®Ó gi¶ithÝch hiÖn t− îng khÝ th¶i chøa hi®rosunfualμm chÕt ng− êi. Tõ ®ã HS rót ra : khi tiÕpxóc víi hi®rosunfua, çc nguånhi®rosunfua trong tù nhiªn (r¸c th¶i, khÝbioga do ph©n huû chÊt th¶i ®éng vËt) cÇncã th¸i ®é nghiªm tóc, thËn träng, cã ®ñçc biÖn ph¸p phßng ®éc.







1

Ho¹t ®éng 3 : TÝnh chÊt ho¸ häcGV: H2S cã tÝnh chÊt ho¸ häc g× ?

GV th«ng b¸o hi®rosunfua (H2S) tan trongn− íc t¹o thμnh dd axit rÊt yÕu (yÕu h¬nH2CO3) gäi lμ axit sunfuhi®ric.

GV: Hoμn thμnh çc PTHH, gäi tªn s¶nphÈm çc ph¶n øng sau :H2S + NaOH → 1 mol 1 molH2S + NaOH → 1 mol 2 molH2S + Pb(NO3)2 → GV :1. Thùc hiÖn qu¸ tr×nh biÕn ®æi sè oxi ho¸

: S-2 S 0, S+4, S+6 2. Hi®rosunfua cã tÝnh chÊt ho¸ häc g× ?GV : Sau ®©y chóng ta cïng nghiªn cøuxem H2S cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc nh− ta dù ®o¸n kh«ng.GV biÓu diÔn thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ H2S tõFeS víi HCl, ®èt H2S trong O2d− v μ O 2 thiÕu hoÆc cho HS quan s¸t phÇn mÒm m«pháng thÝ nghiÖm trªn.

GV :1. Gi¶i thÝch, viÕt PTHH cña ph¶n øng ®·x¶y ra trong çc hiÖn t− îng sau :- Dd axit sunfuhi®ric tiÕp xóc víi kh«ngkhÝ, dÇn trë nªn vÈn ®ôc mμu vμng.- DÉn khÝ H2S vμo dd Clo (mμu vμng) thÊydd bÞ mÊt mμu, s¶n phÈm ®− îc x¸c ®Þnhcã H2SO4.2. Cho biÕt vai trß cña hi®rosunfua trongph¶n øng ?GV tæ chøc cho HS th¶o luËn chung tõ ®ãkh¼ng ®Þnh vÒ tÝnh khö cña H2S.GV h− íng dÉn HS chèt l¹i kiÕn thøc d− íid¹ng s¬ ®å.

HS vËn dông kiÕn thøc ®· häc trong bμikh¸i qu¸t rót ra dd hoμ tan khÝ hi®rosunfua(H2S) cã tÝnh axit gäi lμ dd axitsunfuhi®ric.

HS thùc hiÖn çc PTHH vμ rót ra nhËn xÐt:- Dd axit sunfuhi®ric cã tÝnh axit rÊt yÕu.

- Axit sunfuahi®ric cã thÓ t¹o thµnh hai

lo¹i muèi : muèi axit, muèi trung hoµ.

HS viÕt çc qu¸ tr×nh oxi ho¸ S-2:S-2 S 0 + 2e

S-2 S +4 + 6eS-2 S +6 + 8e

=> H2S cã tÝnh khö.

Çc nhãm HS quan s¸t, nªu hiÖn t− îng,gi¶i thÝch vμ viÕt PTHH cña ph¶n øng,th¶o luËn vμ rót ra nhËn xÐt :- Hi®rosunfua t¸c dông m¹nh víi oxi, tuú

®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, l−

îng oxi ph¶n øng mµcã thÓ sinh ra S hoÆc SO 2.

- Trong ph¶n øng víi oxi, hi®rosunfua thÓ

hiÖn tÝnh khö do :

S -2 S 0 +2e

S -2 S +4+6e

HS liªn hÖ víi kiÕn thøc võa häc, thamkh¶o SGK gi¶i thÝch hiÖn t− îng, x¸c ®Þnhs¶n phÈm, viÕt PTHH cña ph¶n øng ®· x¶yra, ph©n tÝch vai trß cña H2S trong ph¶nøng, th¶o luËn vμ rót ra :- H 2 S bÞ O 2 oxi ho¸ dÇn thµnh S, bÞ Cl 2 oxi

ho¸ thµnh H 2 SO 4. Trong çc ph¶n øng ®ã

H 2 S cã tÝnh khö do :

S -2 S 0 +2e

S -2 S +6+8e

HS kÕt luËn vÒ tÝnh khö cña H2S d− íi d¹ngs¬ ®å:

- H 2 S cã tÝnh khö m¹nh. -Tuú thuéc b¶n chÊt, nång ®é chÊt oxi







1

ho¸, nhiÖt ®é mµ :

S 0 ( bét vµng

S -2 S +4(khÝ SO 2)

( H 2 S) S +6 (H 2 SO 4)

chÊt khö m¹nh Ho¹t ®éng 4 : Tr¹ng th¸i tù nhiªn, ®iÒu chÕ

GV cung cÊp thªm t− liÖu vÒ l − îng H2Ss¶n sinh trong tù nhiªn. VD : Ng− êi ta − íctÝnh çc chÊt h÷u c¬ trªn tr¸i ®Êt s¶n sinhkho¶ng 33 tÊn H2S hμng n¨m. Trong sè ®ãmét l− îng lín tõ r¸c do con ng− êi th¶i vμom«i tr− êng, H2S lμ ho¸ chÊt g©y « nhiÔmm«i tr− êng nÆng nÒ, nã cã thÓ g©y ®éctrùc tiÕp, phÇn lín chuyÓn thμnh SO2 g©yra hiÖn t− îng m− a axit .

GV : Theo çc em lμm thÕ nμo ®Ó gi¶ml− îng H2S th¶i vμo m«i tr− êng ?

GV : KhÝ H2S lμ ho¸ chÊt ®éc h¹i ®èi víicon ng− êi nªn ng− êi ta kh«ng ®iÒu chÕ nã

trong c«ng nghiÖp mμ

chØ ®iÒu chÕ métl− îng nhá trong PTN nh»m nghiªn cøutÝnh chÊt lÝ, ho¸ häc cña nã. H·y tr×nh bμyph− ¬ng ph¸p ho¸ häc ®iÒu chÕ H2S ?

HS tham kh¶o SGK rót ra tr¹ng th¸i tùnhiªn cña H2S .

Çc nhãm HS ®Ò xuÊt çc ph− ¬ng ¸n, th¶oluËn vμ rót ra nhËn xÐt chung : Trong c«ngnghiÖp, çc khÝ th¶i ®éc h¹i ph¶i ®− îc sö lÝvμ t¸i chÕ. Çc chÊt h÷u c¬, r¸c th¶i sinhho¹t ph¶i ®− îc thu gom vμ cã biÖn ph¸p sölÝ tr¸nh g©y « nhiÔm m«i tr− êng.HS ®· quan s¸t thÝ nghÖm ®iÒu chÕ H2Strong phÇn tÝnh chÊt ho¸ häc(TN ®èt ch¸y

H2S), dÔ dμ

ng nªu ®−

îc nguyªn t¾c ®iÒuchÕ H2S lμ : §un nãng muèi sunfua (FeS)víi dd axit m¹nh (HCl) vμ viÕt PTHH cñaph¶n øng.Mét sè HS cã thÓ nªu çch ®iÒu chÕ H2Sb»ng çch cho H2 t¸c dông víi S ë nhiÖt®é cao.

Ho¹t ®éng 5 : TÝnh chÊt cña muèi sunfuaGV h− íng dÉn HS lμm thÝ nghiÖmdd Na2S t¸c dông víi dd Pb(NO3)2, g¹n lÊykÕt tña nhá thªm vμi giät HCl.GV : Cho biÕt tÝnh tan cña muèi Na2S,PbS, FeS ? Mμu s¾c cña çc muèi ®ã ?

HS lμm thÝ nghiÖm, quan s¸t hiÖn t− îng,gi¶i thÝch,viÕt PTHH cña ph¶n øng.

HS rót ra nhËn xÐt :- Na2S tan trong n− íc, dd thu ®− îc kh«ngmμu.- FeS kh«ng tan trong n− íc nh− ng tantrong dd axit HCl, H2SO4 lo·ng, cã m μu®en.- PbS kh«ng tan trong n− íc, kh«ng tan

trong dd axit HCl, H2SO4 lo·ng, cã m μu®en.







1

GV : Cho biÕt tÝnh chÊt cña muèi sunfua.GV : Muèn nhËn biÕt gèc sunfua cã thÓdïng ho¸ chÊt nμo ?GV giíi thiÖu cho HS thuèc thö th«ngth− êng ®Ó nhËn ra gèc sunfua lμ dd Pb(NO3)2 do t¹o kÕt tña m μu ®en,

kh«ng tan trong axit lo·ng nh− HCl,H2SO4, HNO3.

HS sö dông b¶ng tÝnh tan, tham kh¶o SGKnªu tÝnh chÊt, mμu s¾c cña muèi sunfua.

HS cã thÓ nªu nhiÒu thuèc thö ®Ó nhËn rahi®rosunfua.

Ho¹t ®éng 6 : Tæng kÕt vμ vËn dông

HS lμm çc bμi tËp 1, 2, 3, 4 SGK trang 179, 180.

Bµi 45 Hîp chÊt cã oxi cña l− u huúnh

I- Môc tiªu

– BiÕt ®− îc cÊu t¹o ph©n tö, tÝnh chÊt lÝ, ho¸, tr¹ng th¸i tù nhiªn, ®iÒu chÕ l− u huúnh ®i oxit,

l− u huúnh trioxit. HiÓu ®− îc v× sao l− u huúnh ®i oxit võa lμ chÊt khö, võa l μ chÊt oxi ho¸. – BiÕt ®− îc cÊu t¹o, tÝnh chÊt lÝ, ho¸ häc cña axit sufuric lo·ng, ®Æc. HiÓu nguyªn nh©n sùkh¸c nhau vÒ tÝnh oxi ho¸ cña axit sufuric lo·ng, axit sufuric ®Æc.

– VËn dông gi¶i thÝch hiÖn t− îng « nhiÔm kh«ng khÝ, m− a axit, liªn hÖ gi¸o dôc m«i tr− êng.

II- ChuÈn bÞ

TiÕt 1 :

– Dông cô vμ ho¸ chÊt çc thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ SO 2 tõ Na2SO3 víi H 2SO4,SO2 t¸c dông víidd KMnO4 .

– T − liÖu m − a axit, øng dông cña SO2.

TiÕt 2 :

– Ho¸ chÊt : H2SO4®Æc, n− íc cÊt, Fe, Cu, ®− êng saccaroz¬, BaCl2, Na2SO4.

T − liÖu : S¬ ®å øng dông cña H 2SO4, s¶n xuÊt H2SO4 , mét sè bμi b¸o vÒ t×nh h×nh sö dông axitH2SO4 trong thùc tÕ, h×nh ¶nh vÒ báng axit .

Bμi häc nμy cã nhiÒu kiÕn thøc quan träng liªn quan ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò nãng hæi nh− n¹n «nhiÔm m«i tr− êng, m− a axit, nh÷ng vô ¸n t¹t axit vv do ®ã GV nªn giao cho HS çc bμi tËpt×m kiÕm t− liÖu phôc vô cho b μi häc.




GV giíi thiÖu cho HS hiÖn t− îng m− aaxit vμ nh÷ng t¸c h¹i cña nã.GV : Thñ ph¹m chÝnh g©y ra hiÖn t− îngm− a axit chÝnh lμ l − u huúnh ®ioxit– méthîp chÊt chøa oxi cña S. VËy L− u huúnh®ioxit cã cÊu t¹o vμ tÝnh chÊt lÝ ho¸ nh − thÕ nμo ? Nh÷ng hîp chÊt chøa oxi quan

träng cña S lμ nh÷ng chÊt n μo ? chóng cãtÝnh chÊt g×? Bμi häc Hîp chÊt cã oxi cña








1

l− u huúnh sÏ gióp chóng ta t×m hiÓu vÒchóng.Ho¹t ®éng 2 : CÊu t¹o ph©n tö, tÝnh chÊt vËt lÝ cña l − u huúnh ®i oxitGV:1. ViÕt cÊu h×nh electron cña S vμ O ?2. Gi¶i thÝch liªn kÕt ho¸ häc trong ph©n

tö SO2?3. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o, x¸c ®Þnh sè oxiho¸ cña S trong SO2 ?GV: Nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña l− u huúnh®ioxit ?

HS lμm viÖc ç nh©n tr¶ lêi c©u hái. ®i ®ÕnkÕt luËn vÒ cÊu t¹o cña SO2 nh − SGK .

HS tham kh¶o tÝnh chÊt vËt lÝ cña SO2 trongSGK vμ tr¶ lêi c©u hái .

Ho¹t ®éng 3 : TÝnh chÊt ho¸ häc cña SO 2

GV: Tõ thμnh phÇn nguyªn tè, sè oxiho¸ cña S h·y dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häccña SO2 ?

GV: ViÕt PTHH cña ph¶n øng :SO2 + H2O → SO2 + NaOH 1:1 ⎯→ SO2 + NaOH 1:2 ⎯→ Gäi tªn s¶n phÈm, nhËn xÐt sè oxi ho¸

cña çc nguyªn tè trong ph¶n øng ho¸häc ?GV :1. H·y thùc hiÖn qu¸ tr×nh biÕn ®æi sè oxiho¸ sau :

S0 ← S +4 → S 6 2. Ngoμi tÝnh chÊt oxit axit, SO2 cßn cãtÝnh chÊt g× ?GV : Ta sÏ cïng nghiªn cøu xem SO2 thÓhiÖn çc tÝnh chÊt ®ã nh− thÕ n μo.GV : Em ®· biÕt ®− îc ph¶n øng ho¸ häcnμo trong ®ã SO2 thÓ hiÖn tÝnh khö ?GV biÓu diÔn thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ SO2 tõNa2SO3 t¸c dông víi H2SO4 lo·ng, dÉnkhÝ thu ®− îc vμo dd thuèc tÝm KMnO4.

GV : Gi¶i thÝch hiÖn t− îng, viÕt PTHH vμ x¸c ®Þnh vai trß cña l− u huúnh ®ioxittrong ph¶n øng :

Khi dÉn khÝ SO2 v μo dd Brom (mμu dacam) thÊy dd bÞ mÊt mμu.

HS ph©n tÝch SO2 l μ oxit cña phi kim suy raSO2 l μ mét oxit axit, cã çc ph¶n øng :- T¸c dông víi H2O t¹o axit t− ¬ng øng.

- T¸c dông víi baz¬ kiÒm t¹o muèi vμ n − íc.- T¸c dông víi oxit cña baz¬ kiÒm t¹o muèi.HS lμm viÖc ç nh©n, ch÷a bμi, rót ra :- SO 2 t¸c dông víi dd kiÒm tuú theo tû lÖ sè

mol mµ t¹o hai lo¹i muèi :

+Muèi axit chøa ion hi®rosunfit HSO 3-

+ Muèi trung hoµ chøa ion sunfit SO 3 2-

- Trong çc ph¶n øng thÓ hiÖn tÝnh oxit axit

cña SO 2, sè oxi ho¸ çc nguyªn tè kh«ng

thay ®æi.

HS thùc hiÖn qu¸ tr×nh biÕn ®æi sè oxi ho¸cña S+4 tõ ®ã suy ra SO2 cã tÝnh khö v μ tÝnhoxi ho¸ .

HS quan s¸t thÝ nghiÖm, nªu hiÖn t− îng,gi¶i thÝch vμ viÕt PTHH, nhËn xÐt vai trßçc chÊt tham gia ph¶n øng, th¶o luËnchung vμ rót ra :- Khi t¸c dông víi chÊt oxi ho¸ m¹nh nh−

KMnO 4 l− u huúnh ®i oxit lµ chÊt khö do :

S +4 → S +6 +2e

HS vËn dông tÝnh khö cña l− u huúnh ®i oxitgi¶i thÝch hiÖn t− îng, suy luËn s¶n phÈm,







1

Ho¹t ®«ng 6 : L − u huúnh tri oxit (SO3)PhÇn cÊu t¹o ph©n tö, tÝnh chÊt vËt lÝ cñaSO3, GV tiÕn hμnh nh− ho¹t ®éng 2.GV : T − ¬ng tù SO2, SO3 còng lμ mét oxitaxit. Em h·y viÕt PTHH çc ph¶n øngchøng minh tÝnh chÊt oxit axit cña SO3

(nÕu hÕt thêi gian cã thÓ giao cho HS vÒnhμ).GV : SO3 Ýt cã øng dông thùc tiÔn, l μ s¶nphÈm trung gian trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊtH2SO4. H·y nªu ph− ¬ng ph¸p ®iÒu chÕSO3 trong c«ng nghiÖp vμ viÕt PTHH cñaph¶n øng x¶y ra ?

HS tham kh¶o vμ tr×nh b μy ph− ¬ng ph¸p®iÒu chÕ SO3 nh − SGK .

Ho¹t ®éng 7 : Tæng kÕt v μ cñng cè b μi häc (hÕt tiÕt 1)

GV cã thÓ cho HS vËn dông kiÕn thøc vμ

cñng cè bμi b»ng 2 bμi tËp sau :Bμi 1 : Çc chÊt khÝ nμo sau ®©y cã thÓtån t¹i trong cïng mét hçn hîp ë ®iÒukiÖn th− êng ? V× sao ?

a. SO2 , H 2Sb. SO2 , HClc. SO2 , O 2 d. SO2 , H 2O(h¬i) , Cl2 .

Bμi 2 : ViÕt PTHH çc ph¶n øng theo s¬

®å sau :1 2

S0 S +4 S +6 3 5 4

S-2

HS lμm bμi tËp 1, 2, 3, 4, 5 SGK trang 186.

TiÕt 2 :


GV : Trong sè çc ho¸ chÊt c¬ b¶n,H2SO4 l μ ho¸ chÊt h μng ®Çu trong nhiÒu

ngμnh s¶n xuÊt. Çc em h·y xem nh÷ngøng dông vμ t¸c h¹i cña H 2SO4.GV giíi thiÖu çc t− liÖu vÒ øng dông v μ t¸c h¹i cña H2SO4 (nhÊn m¹nh hiÖn t − îngg©y báng nÆng cña H2SO4).GV : VËy H2SO4 cã cÊu t¹o, tÝnh chÊt lÝ,ho¸ häc ra sao? ®− îc s¶n xuÊt trong c«ngnghiÖp nh− thÕ n μo ? T¹i sao H2SO4 l¹ig©y báng nÆng nh− vËy ? B μi häc h«m

nay sÏ gióp chóng ta t×m hiÓu çc néidung trªn.








1

Ho¹t ®éng 9: CÊu t¹o ph©n tö v μ tÝnh chÊt vËt lÝGV cho HS quan s¸t m« h×nh ®Æc hoÆcrçng vÒ ph©n tö axit sunfuric.

GV:

1.ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña axit sufuric?

2. X¸c ®Þnh lo¹i liªn kÕt ho¸ häc, sè oxiho¸ cña S trong ph©n tö H2SO4?

GV: Cho biÕt :

- Tr¹ng th¸i cña H2SO4 nguyªn chÊt ?

- Mμu s¾c ?

- Çc tÝnh chÊt ®Æc biÖt kh¸c ?

GV cho HS quan s¸t mét lä dd H2SO4 ®Æc, tiÕn hμnh pha lo·ng víi n− íc, choHS sê vμo thμnh èng nghiÖm ®Ó kiÓm tra

sù thay ®æi cña nhiÖt ®é tr− íc vμ sau khipha lo·ng.

GV: Nªu nguyªn t¾c pha lo·ng axitsunfuric ®Æc?

HS quan s¸t m« h×nh ®Æc hoÆc rçng cñaph©n tö axit sunfuric.

HS vËn dông kiÕn thøc vÒ liªn kÕt ho¸ häc,tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái.


HS quan s¸t çch tiÕn hμnh pha lo·ng axitcña GV, nªu hiÖn t− îng, tham kh¶o SGKgi¶i thÝch, rót ra kÕt luËn :

- Axit sunfuric ®Æc tan trong n− íc, kÌmtheo to¶ mét l− îng nhiÖt lín.

=> Nguyªn t¾c pha lo·ng axit sunfuric ®Æc: rãt tõ tõ axit vµo n− íc, tuyÖt ®èi kh«ng® − îc lµm ng − îc l¹i.

Ho¹t ®éng 10 : TÝnh chÊt ho¸ häc cña axit sunfuric

GV : dd H2SO4 lo·ng t¸c dông víi nh÷ngd·y chÊt nμo sau ®©y ?A. MgO; Al(OH)3;NaOH; NaNO3;

K2CO3.B. CuO; Fe(OH)2; FeS; Fe; Zn; KHSO3 C. BaCO3; Ba(OH)2; Cu; FeO.D. S; Na2O; KOH; Na2SO3.ViÕt PTHH çc ph¶n øng ®· x¶y ra ?GV: H2SO4 ®Æc cã tÝnh chÊt g× kh¸c víiH2SO4 lo·ng ? Ta cïng nghiªn cøu TNsau.

GV biÓu diÔn TN cho Cu vμo dd H2SO4 lo·ng, ®Æc ®un nãng.GV:1. Nªu hiÖn t− îng?2. Gi¶i thÝch hiÖn t− îng ?3. ViÕt PTHH cña ph¶n øng ®· x¶y ra?4.X¸c ®Þnh vai trß çc chÊt tham gia ph¶nøng ?GV tæ chøc th¶o luËn chung, h− íng dÉn

HS rót ra nhËn xÐt vÒ sù kh¸c nhau gi÷aaxit sunfuric lo·ng vμ ®Æc, x¸c ®Þnh s¶n

HS tr¶ lêi c©u hái tõ ®ã rót ra tÝnh chÊt ho¸häc cña H2SO4 lo·ng nh − SGK.

HS quan s¸t thÝ nghiÖm, nªu hiÖn t− îng,gi¶i thÝch rót ra :- H 2 SO 4 ®Æc cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc

kh¸c víi H 2 SO 4 lo·ng .

- H 2 SO 4 ®Æc, nãng t¸c dông m¹nh víi Cu lµ

kim lo¹i ®øng sau H t¹o thµnh dd xanh

(chøa CuSO 4); khÝ mÊt mµu dd KMnO 4(khÝ SO 2).







1

nh÷ng c«ng ®o¹n ®ã ?GV : Gi¶i thÝch :-T¹i sao ng− êi ta kh«ng dïng n− íc ®ÓhÊp thô trùc tiÕp H2SO4 ?-T¹i sao ng− êi ta ph¶i cho SO3 ®i tõ d − íilªn, H2SO4 ®Æc t − íi tõ trªn xuèng ?

-Olªum lμ g×? Ho μ olªum v μo n− íc sÏ thu®− îc g× ?

HS tham kh¶o SGK tr¶ lêi c©u hái .

Ho¹t ®éng 12 : Muèi sunfat v μ nhËn biÕt ion sunfat

GV :1. Axit sunfuric t¹o thμnh mÊy lo¹i muèisunfat ? Cho VD, gäi tªn ?2. Nh÷ng muèi sunfat nμo kh«ng tan ?3. Mμu s¾c cña çc muèi sunfat kh«ngtan ?GV: Cã thÓ dïng thuèc thö nμo ®Ó nhËnra ion sunfat ? H·y tiÕn hμnh nhËn biÕtion sunfat trong dd H2SO4 v μ dd Na 2SO4 b»ng thuèc thö ®ã ?

HS tr¶ lêi c©u hái .

HS nªu thuèc thö, tiÕn hμnh thÝ nghiÖmnhËn biÕt ion sunfat rót ra kÕt luËn :- Thuèc thö nhËn ra ion SO 4

2- trong dd axit

sunfuric, muèi sunfat lµ dd chøa hîp chÊt

cña bari.

Ho¹t ®éng 13 : Tæng kÕt v μ cñng cè b μi

GV : H·y hoμn thμnh PTHH çc ph¶nøng sau :

H2SO4 + FeO → SO 2 + ? + ?H2SO4 + Fe(OH) 2 → SO 2 + ?+ ?H2SO4 + Mg → S + ? + ?H2SO4 + S → ? + ? + ?C6H12O6

2 4H SO ®Æc ⎯⎯⎯⎯→ ? + ?Trong çc ph¶n øng ho¸ häc ®ã H2SO4 thÓ hiÖn tÝnh chÊt g× ?

HS lμm bμi tËp theo yªu cÇu cña GV.

Bµi 46 luyÖn tËp ch − ¬ng 6

I- Môc tiªu

1. KiÕn thøc

– Cñng cè c c kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc c c ®¬n chÊt (tÝnh oxi ho¸ cña O2, O3, S); tÝnhchÊt ho¸ häc cña mét sè hîp chÊt : H2O2, H2S , SO2, SO3, H2SO4.

2. KÜ n¨ng

– RÌn c c kÜ n¨ng : viÕt PTHH chøng minh tÝnh chÊt cña c c ®¬n chÊt, hîp chÊt cña oxi, l− uhuúnh.

II. ChuÈn bÞ

GV chuÈn bÞ hÖ thèng c©u hái, bμi tËp, giao cho HS chuÈn bÞ tr− íc mét sè c©u hái. Çc c©uhái yªu cÇu HS chuÈn bÞ:







1

häc cña çc chÊt. Em h·y :1. So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña nguyªn tèoxi vμ nguyªn tè S (®¬n chÊt oxi v μ ®¬n chÊtS) ?2. ViÕt çc PTHH chøng minh tÝnh chÊt ho¸häc cña oxi vμ l − u huúnh ?

GV : Oxi vμ l − u huúnh t¹o thμnh nhiÒu hîpchÊt quan träng. Sau ®©y chóng ta sÏ hÖthèng l¹i çc hîp chÊt cña oxi vμ l − u huúnh®− îc häc trong ch− ¬ng.

GV:1. Hi®ropeoxit, hîp chÊt cña oxi víi hi®ro,cã cÊu t¹o, tÝnh chÊt ho¸ häc g×? 2. Tõ çcchÊt H2O2, O2, H2O, h·y lËp s¬ ®å thÓ hiÖntÝnh chÊt ho¸ häc cña H2O2.3. ViÕt çc PTHH thùc hiÖn d·y biÕn ho¸ ®ã.GV :1. Çc hîp chÊt quan träng cña S lμ nh÷ngho¸ chÊt nμo (CT, tªn gäi) ?2. Nªu cÊu t¹o, sè oxi ho¸, tÝnh chÊt ho¸ häccña chóng ?GV: Cã çc chÊt: SO2, SO3,H2S, H2SO4, S,Na2S, Na2SO3, Na2SO4.1. H·y lËp çc s¬ ®å biÕn ho¸ gi÷a çc ho¸chÊt trªn ?2. ViÕt PTHH çc ph¶n øng thùc hiÖn d·ybiÕn ho¸ ®ã.3. PTHH nμo thÓ hiÖn :a. TÝnh khö cña H2S, S, SO2?

b. TÝnh oxi ho¸ cña S, SO2, H2SO4 ?

HS tr×nh bμy c©u hái 2 theo b¶ng mÉu do GVh− íng dÉn, th¶o luËn, bæ sung kiÕn thøc vμ rótra :HS viÕt çc PTHH chøng minh tÝnh chÊt ho¸häc cña oxi, ozon vμ l − u huúnh.

HS tr×nh bμy c©u hái 3, th¶o luËn chung rót racÊu t¹o, tÝnh chÊt, çc PTHH chøng minh tÝnhchÊt ho¸ häc cña hi®ropeoxit.

HS tham kh¶o b¶ng tãm t¾t trong SGK tr¶ lêic©u hái.HS tr×nh bμy s¬ ®å, th¶o luËn, bæ sung chohoμn chØnh, lªn b¶ng viÕt PTHH theo s¬ ®åvõa lËp, chØ râ çc PTHH thÓ hiÖn tÝnh khö,tÝnh oxi ho¸ cña çc chÊt.

§¬n chÊt oxi

(O2,O3)

§¬n chÊt S

Gièng

nhau

-TÝnh oxi ho¸ m¹nh OO-2, SS-2

ThÓ hiÖn : T¸c dông m¹nh víi kim

lo¹i, H2, hîp chÊt.

-Thø tù tÝnh oxi ho¸ : O3 > O 2 > S+ O3 t¸c dông víi Ag, dd KI

+ O2 t¸c dông víi çc chÊt dÔ dμng

h¬n S, oxi ho¸ c¶ S vμ hîp chÊt cña S

nh− H 2S, muèi sunua.

Kh¸c

nhau

Kh«ng cã tÝnh

khö

-Cã tÝnh khö :

S0 S +4,S+6

-ThÓ hiÖn:

T¸c dông víi

O2,F2,H2SO4®Æc,







1

Ho¹t ®éng 3 : Tæng kÕt v μ vËn dôngHS thùc hiÖn bμi tËp trang 192 SGK.


tÝnh chÊt cña oxi, l− u huúnh

I- Môc tiªu

– BiÕt ®− îc môc ®Ých, çch tiÕn hμnh çc thÝ nghiÖm :

+ TÝnh oxi hãa cña çc ®¬n chÊt oxi vμ l − u huúnh.

+ TÝnh khö cña l− u huúnh

+ Sù biÕn ®æi tr¹ng th¸i cña l− u huúnh theo nhiÖt ®é.

– Sö dông dông cô, hãa chÊt thùc hiÖn an toμn, thμnh c«ng cña thÝ nghiÖm.

– Quan s t c c hiÖn t− îng x¶y ra, vËn dông kiÕn thøc gi¶i thÝch, viÕt ph− ¬ng tr×nh hãa häc.

– BiÕt mét sè thao t¸c trong thùc hμnh thÝ nghiÖm ho¸ häc nh− lÊy ho¸ chÊt, trén çc ho¸

chÊt, ®ong ho¸ chÊt, sö dông mét sè dông cô th«ng th− êng. – BiÕt sö dông dông cô, ho chÊt thùc hiÖn an toμn, thμnh c«ng thÝ nghiÖm vÒ sù biÕn ®æitÝnh chÊt çc nguyªn tè trong nhãm, trong chu k×.

– Quan s t çc hiÖn t− îng thÝ nghiÖm, vËn dông kiÕn thøc gi¶i thÝch, viÕt PTHH cña ph¶nøng.

II- ChuÈn bÞ


2. Hãa chÊt : Xem SGV.

Dông cô, hãa chÊt ®ñ cho HS thùc hiÖn thÝ nghiÖm thùc hμnh theo nhãm. 3. Häc sinh

– ¤n tËp nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn çc thÝ nghiÖm trong bμi thùc hμnh.

– Nghiªn cøu tr− íc ®Ó biÕt hãa chÊt, dông cô, çch tiÕn hμnh tõng thÝ nghiÖm.

4. Gi o viªn : ChuÈn bÞ mét sè phiÕu häc tËp.

PhiÕu sè 1 :

Dù ®o¸n hiÖn t− îng g× sÏ x¶y ra khi ®ang ®èt ch¸y l− u huúnh ®ùng trong muèng s¾t ngoμi

kh«ng khÝ råi ®− a nhanh vμo b×nh ®ùng khÝ oxi. Gi¶i thÝch, viÕt ph− ¬ng tr×nh hãa häc, x¸c

®Þnh vai trß çc chÊt trong ph¶n øng ? PhiÕu sè 2 :

ViÕt PTHH, x¸c ®Þnh vai trß çc chÊt trong çc ph¶n øng :

+ S¾t t¸c dông víi oxi

+ S¾t t¸c dông víi l− u huúnh.

+ Cho biÕt b¶n chÊt cña çc ph¶n øng nμy lμ g× ?

+ §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn çc ph¶n øng ®ã ?








1

1. Çc ph¶n øng thùc hiÖn trong bμi nμy ®Òu cÇn ®un nãng ë nhiÖt ®é cao hoÆc nhiÖt ph¶n øngtáa ra rÊt lín. Khi thùc hiÖn çc thÝ nghiÖm yªu cÇu HS ph¶i cÈn thËn, lμm thÝ nghiÖm víil− îng hãa chÊt nhá, lμm ®óng theo sù h− íng dÉn cña GV.

2. KhÝ SO2 rÊt ®éc, mïi h¾c, g©y khã thë. H¬i l − u huúnh còng rÊt ®éc. Khi lμm thÝ nghiÖmph¶i rÊt cÈn thËn.

3. NÕu cã ®iÒu kiÖn nªn chuÈn bÞ çc phiÕu häc tËp lªn b¶n trong vμ photo ph¸t ®Õn tay HS th×tæ chøc ho¹t ®éng ®Çu tiÕt thùc hμnh sÏ kÕt qu¶ h¬n.

4. Ph©n bè thêi gian : Cã thÓ thùc hiÖn.

Ho¹t ®éng 1 : 7 – 8 phót.

Ho¹t ®éng 2, 3, 4 : 30 phót.

Ho¹t ®éng 5 : 7 – 8 phót.

IV. ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc

Ho¹t ®éng 1 : Më ®Çu tiÕt häc

1. GV : Nªu môc tiªu tiÕt thùc hμ

nh. Nh÷ng yªu cÇu HS ph¶i thùc hiÖn trong tiÕt thùc hμ

nh.Nh¾c nhë HS ph¶i thËn träng ®èi víi nh÷ng thÝ nghiÖm dÔ g©y nguy hiÓm, thÝ nghiÖm tiÕp xócvíi chÊt ®éc (nh− ph¶n øng ®èt s¾t trong oxi, ®èt l − u huúnh trong oxi v.v...).

2. Sö dông phiÕu häc tËp kiÓm tra. ViÖc chuÈn bÞ bμi cña HS vμ h − íng dÉn HS thùc hiÖnnhiÖm vô tiÕt thùc hμnh.

3. GV thùc hiÖn mÉu mét sè thao t¸c :

– Uèn ®o¹n d©y thÐp thμnh h×nh xo¾n lß xo, c¾m mÈu than vμo ®μu ®o¹n d©y thÐp ®Ó lμm thÝnghiÖm s¾t t¸c dông víi oxi. §Ó ph¶n øng nμy nhanh vμ dÔ l μm, cã thÓ thay mÈu than b»ng 1®o¹n que diªm kho¶ng 1cm. (Khi thùc hiÖn, ®èt cho mÈu que diªm ch¸y).

– Trén bét Fe vμ bét S (l − îng S nhiÒu h¬n l− îng Fe). Trén thËt ®Òu ®Ó t¨ng diÖn tiÕp xócgi÷a Fe vμ S (chuÈn bÞ s½n hçn hîp ®Ó HS thùc hiÖn thÝ nghiÖm).

Ho¹t ®éng 2 : TÝnh oxi hãa cña çc ®¬n chÊt oxi v μ l − u huúnh

a) S¾t t¸c dông víi oxi


L− u ý : §Ó ph¶n øng n μy thμnh c«ng :

– Cã thÓ lÊy d©y thÐp lμ mét ®o¹n d©y phanh (d©y th¼ng) xe ®¹p, ph¶i dïng v¶i hoÆc giÊygi¸p lau vμ ®¸nh s¹ch gØ, dÇu mì.

– MÈu than (hoÆc que diªm) ®− îc ®èt ch¸y tr− íc khi cho vμo b×nh ®ùng O2, than (que diªm)ch¸y m¹nh t¹o ra nhiÖt l− îng lín kh¬i mμo cho ph¶n øng gi÷a O2 v μ Fe.

– CÇn cho mét Ýt c t s¹ch hoÆc n− íc d− íi ®¸y b×nh ®ùng oxi, ®Ò phßng vì b×nh.

b) S¾t t¸c dông víi l− u huúnh


L− u ý : Bét s¾t ph¶i lμ bét s¾t cßn míi, ch − a bÞ oxi hãa ph¶n øng míi thμnh c«ng.

Ho¹t ®éng 3 : TÝnh khö cña l − u huúnh


L− u ý : - Nh¾c nhë HS thùc hiÖn thÝ nghiÖm cÈn thËn v× SO 2 rÊt ®éc.







1

- Cã thÓ h− íng dÉn HS thùc hiÖn thÝ nghiÖm theo çch kh¸c nh− sau :

§iÒu chÕ oxi tõ KMnO4 hoÆc KClO 3 víi MnO 2 l μm xóc t¸c råi thu (trùc tiÕp hoÆc qua n− íc)vμo èng nghiÖm. L− u ý HS ®Ó l¹i mét Ýt n− íc ë ®¸y èng nghiÖm.

Luån qua nót cao su ®Ëy miÖng èng nghiÖm mét que thÐp ®Çu ®· ®− îc ®Ëp bÑt (hoÆc mét ®òathñy tinh).

Khi tiÕn hμ

nh thÝ nghiÖm ta h¬ nãng ®Çu que thÐp (hoÆc ®Çu ®òa thñy tinh) trªn ngän löa ®Ìncån råi cho tiÕp xóc víi bét l− u huúnh. NÕu l− u huúnh b¸m vμo ®Çu que ch− a bèc ch¸y th× h¬vμo ngän löa lÇn n÷a cho l− u huúnh ch¸y. Sau ®ã ®− a nhanh ®Çu que cã l− u huúnh bèc ch¸yvμo trong èng nghiÖm chøa oxi råi ®Ëy chÆt nót l¹i.

Ho¹t ®éng 4 : Sù biÕn ®æi tr¹ng th¸i cña l − u huúnh theo nhiÖt ®é.

GV : H− íng dÉn HS lμm thÝ nghiÖm, chó ý quan s¸t sù biÓn ®æi tr¹ng th¸i, mμu s¾c cña l− uhuúnh.

L− u ý : CÇn h− íng miÖng èng nghiÖm vÒ phÝa kh«ng cã ng− êi tr¸nh kh«ng hÝt ph¶i h¬i l− uhuúnh ®éc.

Ho¹t ®éng 5 : C«ng viÖc cuèi tiÕt thùc h μnh.GV : NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ tiÕt thùc hμnh. Yªu cÇu HS lμm t− êng tr×nh.

HS : Thu dän dông cô, hãa chÊt, vÖ sinh PTN, líp häc.


tÝnh chÊt çc hîp chÊt cña l− u huúnh I. Môc tiªu


+ §iÒu chÕ vμ chøng minh tÝnh khö cña hi®ro sunfua.+ §iÒu chÕ vμ chøng minh tÝnh chÊt ho¸ häc cña l − u huúnh ®ioxit.

+ TÝnh oxi ho¸ vμ tÝnh h¸o n − íc cña axit sunfuaric ®Æc.

– Sö dông dông cô ho¸ chÊt ®Ó thùc hiÖn an toμn, thμnh c«ng çc thÝ nghiÖm.

– RÌn luyÖn kÜ n¨ng quan s¸t hiÖn t− îng, vËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i thÝch vμ viÕt PTHH.

II. ChuÈn bÞ


2. Ho¸ chÊt : Nh− h − íng dÉn trong SGV.

3. Häc sinh

– ¤n tËp nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn çc thÝ nghiÖm trong bμi thùc hμnh.

– Nghiªn cøu tr− íc ®Ó biÕt dông cô, ho¸ chÊt, çch thùc hiÖn tõng thÝ nghiÖm.

4. Gi¸o viªn chuÈn bÞ mét sè phiÕu häc tËp

PhiÕu sè 1 : Cã çc ho¸ chÊt : FeS, HCl. H·y chän dông cô vμ çch ®¬n gi¶n nhÊt ®Ó ®iÒu chÕvμ thö tÝnh khö cña khÝ sunfuahi®ro.

PhiÕu sè 2 : Cã çc ho¸ chÊt H2SO4 ®Æc, Na 2SO3. H·y lùa chän vμ l¾p r¸p dông cô ®Ó ®iÒuchÕ SO2 trong PTN.







1

PhiÕu sè 3 : B»ng nh÷ng thÝ nghiÖm nh− thÕ n μo ®Ó chøng minh SO2 l μ chÊt khÝ võa cã tÝnhkhö, võa cã tÝnh oxi ho¸ ?

III. méT sè l− u ý

1. KhÝ H2S vμ SO 2 l μ nh÷ng khÝ ®éc. GV ph¶i l − u ý HS lμm thÝ nghiÖm rÊt cÈn thËn víi l− îngho¸ chÊt nhá, dông cô ph¶i kÝn kh«ng ®Ó c¸c khÝ tho¸t ra líp häc.

2. H2SO4 ®Æc dÔ g©y báng, lμ

m thñng quÇn ¸o... ph¶i dïng g¨ng tay khi lμ

m thÝ nghiÖm víiH2SO4. CÈn thËn kh«ng ®Ó H2SO4 gi©y v μo ng− êi, quÇn o.

3. Ph©n bè thêi gian : cã thÓ thùc hiÖn :

Ho¹t ®éng 1 : kho¶ng 7 – 8 phót.

Ho¹t ®éng 2, 3, 4 : kho¶ng 30 phót.

Ho¹t ®éng 5 : Kho¶ng 7- 8 phót.


Ho¹t ®éng 1 : Më ®Çu tiÕt thùc hμnh.

1. GV : Nªu môc tiªu cña tiÕt thùc hμ

nh. Nh÷ng yªu cÇu HS ph¶i thùc hiÖn trong tiÕt häc.2. Sö dông phiÕu häc tËp ®Ó kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bμi ë nhμ cña HS v μ h − íng dÉn chuÈn bÞcho tiÕt thùc hμnh.

– Cã ®iÒu kiÖn nªn sö dông b¶n trong, m¸y chiÕu ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng nμy.

Ho¹t ®éng 2 : §iÒu chÕ v μ chøng minh tÝnh khö cña hi®ro sunfua.

a) ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm

GV : H− íng dÉn HS thùc hiÖn nh− SGK.

L− u ý : H 2S lμ chÊt khÝ mïi trøng thèi, rÊt ®éc, v× vËy khi thÝ nghiÖm ph¶i thËt cÈn thËn, dïngl− îng ho¸ chÊt nhá, dông cô thÝ nghiÖm ph¶i kÝn.

Ho¹t ®éng 3 : §iÒu chÕ v μ chøng minh tÝnh chÊt ho¸ häc cña SO 2


a) §iÒu chÕ SO 2 tõ Na 2 SO 3 vµ dd H 2 SO 4 vµ thö tÝnh khö cña SO 2

b) Thö tÝnh oxi ho¸ cña SO 2

Ho¹t ®éng 4 : TÝnh oxi ho¸ v μ tÝnh h¸o n − íc cña H2SO4 ®Æc

a) TÝnh oxi ho¸ cña H 2 SO 4 ®Æc

§Ó tr¸nh ®éc h¹i, GV h− íng dÉn HS thùc hiÖn thÝ nghiÖm nh− sau :

– Cho vμi m¶nh ®ång vμo èng nghiÖm 1, nhá 4 - 5 giät H2SO4 ®Æc v μo èng nghiÖm, ®Ëy nótcao su kÌm èng dÉn thñy tinh h×nh ch÷ L. Nhóng s©u ®Çu èng dÉn thñy tinh vμo èng nghiÖm 2chøa kho¶ng 2 ml n− íc cã mÈu giÊy quú mμu xanh. KÑp èng nghiÖm 1 b»ng kÑp gç, c¾m kÑpgç trªn gi¸ thÝ nghiÖm thùc hμnh. Dïng ®Ìn cån ®un nãng èng nghiÖm 1 (h×nh 8 trang 229SGV).

H− íng dÉn HS quan s¸t hiÖn t− îng x¶y ra, gi¶i thÝch.

b) TÝnh h¸o n− íc cña H 2 SO 4 ®Æc

HS : thùc hiÖn thÝ nghiÖm nh− h − íng dÉn trong SGK.

HoÆc GV h− íng dÉn HS thùc hiÖn thÝ nghiÖm nh− sau :







1

– GV cã thÓ h− íng dÉn HS tiÕn hμnh thÝ nghiÖm b»ng c¸ch viÕt ch÷, vÏ h×nh trªn giÊy tr¾ngb»ng dd H2SO4 lo·ng, ®Ó kh«. Sau ®ã h¬ tê giÊy ë gÇn ngän löa ®Ìn cån. HS quan s¸t, gi¶ithÝch hiÖn t− îng, viÕt PTHH.

Ho¹t ®éng 5 : C«ng viÖc sau tiÕt thùc h μnh.

GV : NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ tiÕt thùc hμnh. Yªu cÇu HS viÕt t− êng tr×nh.








1

cÇn.

Ph− ¬ng ¸n 2 : – GV ®Æt c©u hái cho HS :1. Trong hçn hîp khÝ (ë cïng ®iÒukiÖn nhiÖt ®é vμ trong cung thÓ tÝch)

mèi quan hÖ gi÷a nång ®é vμ p suÊtriªng cña tõng khÝ trong hçn hîpnh− thÕ n μo ?2. Khi t¨ng ¸p suÊt chung cña hÖ th×nång ®é vμ ¸p suÊt cña chóng thay®æi nh− thÕ n μo ?3. Khi t¨ng ¸p suÊt cña hÖ th× tèc ®éph¶n øng thay ®æi nh− thÕ n μo ?

– HS tr¶ lêi c©u hái çc c©u hái cñaGV.

Ho¹t ®éng 7. ¶nh h − ëng cña nhiÖt ®é

– GV h− íng dÉn HS tiÕn hμnh thÝnghiÖm :LÊy hai cèc 100 ml, cèc thø nhÊt(cèc A) lÊy 25 ml dd Na2S2O3 0,1mol/l, cèc thø hai (cèc B) 25 ml ddNa2S2O3 0,1 mol/l. §un nãng nhÑcèc A. §ång thêi lÊy hai cèc mçicèc lÊy 25 ml dd H2SO4 0,1 mol/l,®un nãng mét cèc råi ®æ tõ tõ vμo

hai cèc chøa dd Na2S2O3 cã nhiÖt ®ékh¸c nhau ë trªn, cèc dd H2SO4 nãng ®− îc ®æ vμo cèc chøa Na2S2O3

0,1 ®· ®un nãng. – GV nhËn xÐt ý kiÕn cña HS vμ rót ra kÕt luËn.

– HS tiÕn hμnh thÝ nghiÖm, quan s¸ttèc ®é kÕt tña trong mçi cèc, rót ranhËn xÐt. – NhËn xÐt : Trong cèc A nhiÖt ®écao h¬n cèc B ®ång thêi ta thÊy tèc ®ét¹o kÕt tña ë cèc A lín h¬n cèc B. Dokhi nhiÖt ®é t¨ng, tèc ®é chuyÓn ®éngcña çc tiÓu ph©n t¨ng, dÉn ®Õn sè lÇnva ch¹m t¨ng, tèc ®é ph¶n øng t¨ng.

VËy khi t¨ng nhiÖt ®é ph¶n øng th× tèc®é ph¶n øng t¨ng.

Ho¹t ®éng 8. ¶nh h− ëng cña diÖn tÝch bÒ mÆt Ph− ¬ng ¸n 1 : – GV h− íng dÉn HS tiÕn hμnh thÝnghiÖm:LÊy hai cèc 100 ml, mçi cèc lÊy 25ml dd axit HCl 0,1 mol/l. LÊy haimÈu ®¸ v«i cã cïng khèi l− îng, ®Ëpnhá mét mÈu, sau ®ã th¶ vμo hai cècdd HCl. – GV nhËn xÐt ý kiÕn cña HS vμ rót ra kÕt luËn.

Ph− ¬ng ¸n 2 :

– GV ®Æt c©u hái cho HS :1. Trong thùc tÕ t¹i sao khi lμm than

– HS quan s¸t tèc ®é tho¸t khÝ trongmçi cèc, rót ra nhËn xÐt. – NhËn xÐt : Trong cèc cho CaCO3 cãkÝch th− íc h¹t lín nªn tæng diÖn tÝchbÒ mÆt nhá h¬n dÉn ®Õn sù tiÕp xócgi÷a CaCO3 víi axit HCl Ýt h¬n, tèc ®étho¸t khÝ chËm h¬n. VËy khi t¨ng diÖntÝch tiÕp xóc trong çc ph¶n øng cãchÊt r¾n tham gia th× tèc ®é ph¶n øngt¨ng.







1

gi÷a hai èng nghiÖm.

+ B− íc 3 lÊy èng nghiÖm trong cèc n− íc®¸ ®Ó ra kh«ng khÝ mét thêi gian

– GV nhËn xÐt ý kiÕn HS vμ rót ra kÕtluËn vÒ sù chuyÓn dÞch c©n b»ng :

®ã mμu cña hçn hîp bÞ nh¹t ®i. §ã lμ sùthay ®æi tõ tr¹ng th¸i c©n b»ng thø nhÊt ënhiÖt ®é phßng sang tr¹ng th¸i c©n b»ngthø hai ë nhiÖt ®é thÊp h¬n. NÕu ta ®Ó rangoμi cèc n− íc ®¸, nhiÖt ®é cña hÖ trë l¹inhiÖt ®é phßng th× hÖ l¹i trë vÒ tr¹ng th¸i

c©n b»ng thø nhÊt.HS kÕt luËn.

Ho¹t ®éng 7 : Çc yÕu tè ¶nh h− ëng ®Õn c©n b»ng ho¸ häc – ¶nh h− ëng cña nång ®é

– GV yªu cÇu HS ®äc SGK vμ ho μnthμnh néi dung 3 cña phiÕu häc tËp.

– GV nhËn xÐt ®− a ®¸p ¸n néi dung 3cña phiÕu häc tËp vμ kÕt luËn.

– HS ®äc SGK vμ ho μn thμnh néi dung 3cña phiÕu häc tËp.

– HS ®− a ra kªt luËn.

– Khi c©n b»ng cã mÆt chÊt r¾n th× viÖcthªm hay bít chÊt r¾n kh«ng lμm c©n b»ng

chuyÓn dÞch.Ho¹t ®éng 8 : ¶nh h − ëng cña p suÊt

– GV tiÕn hμnh thÝ nghiÖm theo SGK yªucÇu HS quan s¸t mμu cña hçn hîp khÝtrong xilanh khi :

+ NÐn pitong

+ KÐo d·n pitong

– GV nhËn xÐt vμ gi¶i thÝch l¹i nÕu cÇn.

– GV ®Æt vÊn ®Ò : nÕu trong c©n b»ng cãtæng hÖ sè hîp thøc çc chÊt khÝ hai vÕ cñaPTHH b»ng nhau th× ¸p suÊt chung cña hÖ¶nh h− ëng nh− thÕ n μo ? ThÝ dô xÐt ph¶nøng cã sù tham gia cña chÊt khÝ víi hÖ sè

– HS quan s¸t, nhËn xÐt mμu cña hçn hîpkhÝ trong xilanh.

– Trong xilanh tån t¹i c©n b»ng :

2NO2 (khÝ m μu n©u ®á) N 2O4 (khÝ

kh«ng mμu).

+ Khi t¨ng ¸p suÊt (nÐn pitong) c©n b»ng

chuyÓn dÞch theo h−

íng t¹o thμ

nh N2O4 ®ång nghÜa víi viÖc lμm gi¶m sè mol khÝtrong hçn hîp, v× theo ph¶n øng cø 2 ph©ntö NO2 kÕt hîp th μnh 1 ph©n tö N2O4 dÉn®Õn lμm gi¶m ¸p suÊt chung cña hÖ chèngl¹i sù t¨ng p suÊt do t¸c dông bªn ngoμi.

+ Khi gi¶m ¸p suÊt (KÐo d·n pitong) c©nb»ng chuyÓn dÞch theo h− íng t¹o thμnhNO2 ®ång nghÜa víi viÖc l μm t¨ng sè molkhÝ trong hçn hîp, v× theo ph¶n øng cø 2ph©n tö NO2 kÕt hîp th μnh 1 ph©n tö N2O4 dÉn ®Õn lμm t¨ng ¸p suÊt chung cña hÖchèng l¹i sù gi¶m ¸p suÊt do t¸c dông bªnngoμi.

– HS rót ra kÕt luËn.

– §èi víi c c c©n b»ng cã tæng hÖ sè hîpthøc çc chÊt khÝ hai vÕ cña PTHH b»ngnhau : khi t¨ng ¸p suÊt chung cña hÖ, tèc®é cña c¶ ph¶n øng thuËn vμ ph¶n øngnghÞch ®Òu t¨ng nh− nhau nªn kh«ng l μm







1

– Cñng cè çc kiÕn thøc :

+ Tèc ®é ph¶n øng vμ c©n b»ng ho¸ häc, h»ng sè c©n b»ng.

+ Çc yÕu tè ¶nh h− ëng ®Õn tèc ®é ph¶n øng vμ l μm chuyÓn dÞch c©n b»ng.

– BiÕt vËn dông çc yÕu tè tèc ®é vμ sù chuyÓn dÞch c©n b»ng ®Ó gi¶i thÝch çc qu¸ tr×nh ho¸häc trong tù nhiªn vμ trong s¶n suÊt, vËn dông h»ng sè c©n b»ng ®Ó gi¶i çc b μi to¸n ho¸ häc.

II– ChuÈn bÞ

PhiÕu häc tËp

Cho HS chuÈn bÞ çc phiÕu häc tËp ë nhμ.

– PhiÕu häc tËp

Néi dung 1 :

C©u hái 1 : Tèc ®é ph¶n øng lμ g× ?

C©u hái 2 : Sù thay ®æi cña tèc ®é ph¶n øng :

Çc yÕu tè ¶nh h− ëng Sù thay ®æi cña tèc

®é ph¶n øng

ThÝ dô

T¨ng nång ®é chÊt tham gia ph¶n øng

T¨ng ¸p suÊt

T¨ng nhiÖt ®é ph¶n øng

T¨ng diÖn tÝch tiÕp xóc gi÷a çc chÊt

tham gia ph¶n øng

Cã mÆt chÊt xóc t¸c

Néi dung 2 :C©u hái 1: C©n b»ng ho¸ häc lμ g× ? T¹i sao nãi c©n b»ng ho¸ häc l μ c©n b»ng ®éng.

C©u hái 2 : ThÕ nμo lμ sù chuyÓn dÞch c©n b»ng ? Nh÷ng yÕu tè n μo lμm chuyÓn dÞch c©nb»ng ? LÊy vÝ dô minh ho¹.

C©u hái 3 : §Ó t¨ng hiÖu suÊt qu¸ tr×nh :

2SO2 + O 22 5V O ⎯⎯→←⎯⎯⎯ 2SO 3 ΔH < 0

Ng− êi ta th− êng :

A. T¨ng nhiÖt ®é, t¨ng p suÊt chung cña hÖ.

B. T¨ng nhiÖt ®é, gi¶m p suÊt chung cña hÖ.

C. Gi¶m nhiÖt ®é, gi¶m p suÊt chung cña hÖ.

D. Gi÷ ë nhiÖt ®é thÝch hîp ®Ó duy tr× tèc ®é ph¶n øng, t¨ng p suÊt chung cña hÖ.

H·y chän ®¸p ¸n ®óng.

Néi dung 3 :

C©u hái 1 : Bμi tËp 1 (SGK) ; C©u hái 2 : Bμi tËp 2 (SGK)

C©u hái 3 : Bμi tËp 3 (SGK) ; C©u hái 4 : Bμi tËp 4 (SGK)

Néi dung 4 : Çc b μi tËp trong SGK

C©u hái 1 : Bμi tËp 5 ; C©u hái 2 : Bμi tËp 6 ; C©u hái 3 : Bμi tËp 7







1

Néi dung 5 :

C©u hái 1 : Ph¶n øng tæng hîp amoniac lμ mét trong nh÷ng s¶n xuÊt ho¸ häc quan träng. Tõamoniac ng− êi ta s¶n xuÊt ph©n ®¹m, axit nitric, thuèc næ Hái trong ph¶n øng tæng hîpamoniac biÓu diÔn ë PTHH sau :

2N2 (k) + 3H 2 (k) P,xóc t¸c ⎯⎯⎯→←⎯⎯⎯⎯ 2NH 3 (k)

tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc tæng hîp amoniac sÏ t¨ng bao nhiªu lÇn nÕu t¨ng nång ®é hi®ro lªn2 lÇn khi nhiÖt ®é cña ph¶n øng ®− îc gi÷ nguyªn.

A. 2 lÇn. B. 4 lÇn. C. 8 lÇn. D. 16 lÇn.

C©u hái 2 : TØ khèi h¬i cña s¾t (III) clorua khan so víi kh«ng khÝ ë nhiÖt ®é 4570C lμ 10,50 v μ

ë 5270C lμ 9,60 v× tån t¹i c©n b»ng : 2FeCl 3 (K) Fe 2Cl6 (K).

a. TÝnh % sè mol Fe2Cl6 ë hai nhiÖt ®é trªn t¹i thêi ®iÓm c©n b»ng.

b. Ph¶n øng trªn lμ thu nhiÖt hay to¶ nhiÖt ? T¹i sao ?

C©u hái 3 : Ng− êi ta tiÕn hμnh ph¶n øng : PCl5 PCl 3 + Cl2 víi 0,3 mol PCl 5 ; ¸p suÊt ®Çu lμ

1 atm. Khi c©n b»ng ®− îc thiÕt lËp, p suÊt ®o ®− îc b»ng 1,25 atm (V,T = const).

a. TÝnh ®é ph©n li vμ p suÊt riªng cña tõng cÊu tö.

b. ThiÕt lËp biÓu thøc liªn hÖ gi÷a ®é ph©n li vμ p suÊt chung cña hÖ.

C©u hái 4 : V× sao trong c¸c viªn than tæ ong, ng− êi ta t¹o ra c¸c hμng lç rçng? Gi¶i thÝch v×sao khi nhãm lß than ng− êi ta ph¶i qu¹t giã vμo lß b»ng qu¹t tay hoÆc qu¹t m¸y? Cßn khi ñ bÕpthan, ng− êi ta ®Ëy n¾p lß than?

C©u hái 5 : TÝnh nång ®é t¹i thêi ®iÓm c©n b»ng cña hÖ khi trén 1 mol CH3COOH víi 1 molC2H5OH. BiÕt thÓ tÝch chung cña hÖ t¹i thêi ®iÓm c©n b»ng lμ 120 ml v μ h»ng sè c©n b»ng nång

®é cña ph¶n øng : CH3COOH + C2H5OH CH 3COOC2H5 + H 2O ë nhiÖt ®é thÝ nghiÖm lμ 4.

III – ThiÕt kÕ ho¹t ®éng d¹y häc


Ho¹t ®éng 1. KiÕn thøc cÇn nhí vÒ tèc ®é ph¶n øng

– GV yªu cÇu HS tr×nh bμy néi dung 1 cñaphiÕu häc tËp.

– GV nhËn xÐt vμ söa cho ®óng.

– HS tr×nh bμy néi dung 1 cña phiÕuhäc tËp.

– HS nhãm kh¸c nhËn xÐt.

Ho¹t ®éng 2 : ¤n tËp vÒ c©n b»ng ho¸ häc – GV yªu cÇu HS tr×nh bμy néi dung 2 cñaphiÕu häc tËp.


Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn tËp vÒ tèc ®é ph¶n øng

– GV yªu cÇu HS tr×nh bμy néi dung 3 cñaphiÕu häc tËp.

– GV nhËn xÐt bμi lμm vμ ý kiÕn nhËn xÐtcña HS.


– HS nhãm kh¸c nhËn xÐt.

Ho¹t ®éng 4 : LuyÖn tËp vÒ c©n b»ng ho¸ häc







1

D. M cã 4 líp electron, cã 2 electron ë líp ngoμi cïng vμ M l μ phi kim.Chän c©u tr¶ lêi ®óng ?

b) Ba nguyªn tö X, Y, Z cã sè proton vμ sè n¬tron nh − sau :X : 20 proton vμ 20 n¬tron. Y : 18 proton v μ 22 n¬tron. Z : 20 proton v μ 22 n¬tron.Hái nh÷ng nguyªn tö nμo lμ nh÷ng ®ång vÞ cña cïng mét nguyªn tè ?A. X, Y. B. X, Z. C. Y, Z . D. X, Y vμ Z. Chän ®¸p ¸n ®óng.

2. a) Nguyªn tö nguyªn tè A cã tæng sè electron ë c¸c ph©n líp p lμ 7, nguyªn tö nguyªn tè Bcã tæng sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n tæng sè h¹t mang ®iÖn cña A lμ 8. X l μ hîp chÊt cña A v μ B, khi lÊy 5,364 gam X.nH2O hoμ tan v μo n− íc thu ®− îc dd Z. Cho Z ph¶n øng víi AgNO3 d − thu ®− îc 10,332 gam kÕt tña. X¸c ®Þnh A, B vμ c«ng thøc ph©n tö X.nH 2O.

A. Nguyªn tè A lμ Ca, nguyªn tè B l μ S, hîp chÊt X.nH 2O lμ CaS.5H 2O.B. Nguyªn tè A lμ Al, nguyªn tè B l μ Cl, hîp chÊt X.nH 2O lμ AlCl 3.5H2O.C. Nguyªn tè A lμ Na, nguyªn tè B l μ O, hîp chÊt X.nH 2O lμ Na 2O.H2O.D. Nguyªn tè A lμ Al, nguyªn tè B l μ Cl, hîp chÊt X.nH 2O lμ AlCl 3.10H2O.

Chän c©u tr¶ lêi ®óng.b) H·y cho biÕt sè electron tèi ®a cã thÓ ph©n bè trªn líp O (n = 5).

A. 25. B. 30. C. 40. D. 50. Chän ®¸p ¸n ®óng.3. a) Nguyªn tö cña nguyªn tè Cl (sè hiÖu nguyªn tö lμ 17) ®ång vÞ 35. H·y tÝnh tæng khèil− îng cña nguyªn tö Cl vμ tæng khèi l − îng h¹t nh©n nguyªn tö Cl. BiÕt r»ng mP = 1,073u, mn = 1,0087 u v μ m e = 0,00055 u.

A. Khèi l− îng nguyªn tö : 35 gam ; khèi l− îng h¹t nh©n : 35 gam.B. Khèi l− îng nguyªn tö : 35 u ; khèi l− îng h¹t nh©n : 35 u.C. Khèi l− îng nguyªn tö : 35,5 gam ; khèi l− îng h¹t nh©n : 35,5 gam.D. Khèi l− îng nguyªn tö : 35,29 u; khèi l− îng h¹t nh©n : 35,28 u.

Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt.

b) H·y cho biÕt cÊu h×nh electron 1s22s22p3 biÓu diÔn cÊu h×nh electron cña nguyªn tö n μo ?A. Bo. B. Cacbon. C. Nit¬. D. Oxi. Chän ®¸p ¸n ®óng.

C©u 2 ( 3 ®iÓm)C¸c h¹t vi m« cã cÊu h×nh electron ph©n líp ngoμi cïng : 3s1, 3s2, 3p3, 3p6 l nguyªn tè hayion ? T¹i sao ? H·y dÉn ra mét ph¶n øng ho¸ häc (nÕu cã) ®Ó minh ho¹ tÝnh chÊt ho¸ häc ®Æctr− ng cña mçi vi h¹t.

B. Bµi tËp

C©u 3 (4 ®iÓm)Hîp chÊt Z t¹o bëi 2 nguyªn tè M vμ R cã c«ng thøc M aRb trong ®ã R chiÕm 65,217% khèil− îng. Tæng sè h¹t proton trong ph©n tö Z b»ng 77, trong ph©n tö Z cã 4 nguyªn tö vμ sè khèicña Z lμ 161. H¹t nh©n nguyªn tö M cã sè h¹t n¬tron nhiÒu h¬n sè h¹t proton l μ 4, cßn trongh¹t nh©n nguyªn tö R cã sè proton Ýt h¬n sè n¬tron lμ 1. X¸c ®Þnh M v μ R, viÕt cÊu h×nhelectron cña chóng vμ viÕt c«ng thøc ph©n tö cña hîp chÊt Z.

®¸p n ®Ò kiÓm tra ch− ¬ng 1

A. LÝ thuyÕt

C©u 1 ( 3 ®iÓm)

1. a) §¸p n B. b) §¸p n B.

2. a) §¸p n B. b) §¸p n D.3. a) §¸p n D. b) §¸p n C.







1

®¸p n ®Ò kiÓm tra ch− ¬ng 2

A. LÝ thuyÕt

C©u 1 ( 3 ®iÓm)

1. §¸p n C.

2. §¸p n C.

3. §¸p ¸n A.

C©u 2 ( 3 ®iÓm)

1. a) Hai nguyªn tö X vμ Y cã cïng sè electron ë líp ngo μi cïng lμ 1. Nguyªn tö cñanguyªn tè X kh«ng cã electron ë ph©n líp d trong khi ®ã nguyªn tö cña Y cã 5 electrontrªn ph©n líp 3d nªn X lμ nguyªn tè nhãm A (nhãm IA). Trong khi ®ã nguyªn tö cñanguyªn tè Y cã electron ë ph©n líp 3d nªn nguyªn tè Y thuéc nhãm B cña BTH c¸cnguyªn tè ho¸ häc. Y lμ nguyªn tè nhãm B nªn cã sè nhãm = 1 + 5 = 6. Nguyªn tè Y ënhãm VIB trong khi nguyªn tè X ë nhãm IIA.

b) Tæng sè electron cña nguyªn tè X b»ng 11 cßn tæng sè electron cña nguyªn tè Yb»ng 24. VËy chóng c¸ch nhau 12 nguyªn tè. Hai nguyªn tè X vμ Y kh«ng cïng chu

k× v× X ë chu k× 3 cßn Y ë chu k× 4.







1

§¸p n ®Ò kiÓm tra ch− ¬ng 3

C©u 1 ( 3 ®iÓm)

1. §¸p n B.

2. a) §¸p n D. b) §¸p n C.

3. a) §¸p n B. b) §¸p n C.

C©u 2 ( 3 ®iÓm)

1. HiÖu ®é ©m ®iÖn cña hai nguyªn tè liªn kÕt víi nhau lín h¬n 1,7 th× liªn kÕt ®ã l μ liªn kÕt ion, nhá h¬n 1,7 lμ liªn kÕt céng ho¸ trÞ ph©n cùc.

Na2O : 3,44 – 0,93 = 2,51 > 1,7 nªn liªn lÕt gi÷a Na víi O lμ liªn kÕt ion.

T − ¬ng tù ta cã çc chÊt t¹o bëi liªn kÕt ion lμ : Na 2O, Na2S, MgO, Al2O3

Liªn kÕt trong çc oxit : SiO2, P 2O5, SO3, Cl2O7, Al2S3 l μ çc liªn kÕt céng ho¸ trÞ ph©n cùc.

2. Trong tinh thÓ ion, çc cÊu tö lμ çc ion ©m v μ d − ¬ng. Trong tinh thÓ nguyªn tö,çc cÊu tö lμ çc nguyªn tö. Trong tinh thÓ ph©n tö, çc cÊu tö l μ çc ph©n tö. LiªnkÕt gi÷a çc nguyªn tö trong tinh thÓ nguyªn tö lμ liªn kÕt céng ho¸ trÞ rÊt m¹nh. V×







1

1. Cho qu¸ tr×nh sau : (1) Fe – 2e → Fe +2

(2) Cu+2 + 2e → Cu

A. Qu¸ tr×nh (1) lμ qu¸ tr×nh khö, qu¸ tr×nh (2) l μ qu¸ tr×nh oxi ho¸

B. Qu¸ tr×nh (1) lμ qu¸ tr×nh oxi ho¸, qu¸ tr×nh (2) l μ qu¸ tr×nh khö

C. Trong qu¸ tr×nh trªn Fe ®ãng vai trß chÊt oxi ho¸, Cu ®ãng vai trß chÊt khö

D. Trong qu¸ tr×nh trªn Fe+2 ®ãng vai trß chÊt khö, Cu 2+ ®ãng vai trß chÊt oxi ho¸

Chän kÕt luËn hoμn toμn ®óng ?

2. Mét sè häc sinh ph¸t biÓu kh¸i niÖm vÒ ph¶n øng thu nhiÖt nh− sau :

A. Ph¶n øng thu nhiÖt lμ ph¶n øng ho¸ häc gi¶i phãng n¨ng l − îng d− íi d¹ng nhiÖt.

B. Ph¶n øng thu nhiÖt lµ ph¶n øng ho¸ häc hÊp thô n¨ng l− îng d − íi d¹ng nhiÖt.

C. Ph¶n øng thu nhiÖt lμ ph¶n øng l μm cho m«i tr− êng sung quanh nãng lªn.

D. Ph¶n øng thu nhiÖt lμ ph¶n øng ho¸ häc hÊp thô n¨ng l − îng cña ¸nh s¸ng.


3. Cho çc ph− ¬ng tr×nh ho¸ häc sau :

1. 2Al + 9Fe2O3 ⎯→ ⎯ o

t Al 2O3 + 6Fe 3O4

2. 2KMnO4 ⎯→ ⎯ o

t K 2MnO4 + MnO 2 + O 2

3. CuSO4 + BaCl2 → CuCl 2 + BaSO 4↓

4. Ca + 2HCl → CaCl 2 + H 2↑

a) Trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn, nh÷ng ph¶n øng oxi ho¸ – khö lμ :

A. Ph¶n øng ho¸ häc 1, 2, 3. B. Ph¶n øng ho¸ häc 2, 3, 4

C. Ph¶n øng ho¸ häc 1, 3, 4. D. Ph¶n øng ho¸ häc 1, 2, 4.


b) Trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nhiÖt ph©n huû lμ :

A. Ph¶n øng ho¸ häc 1. B. Ph¶n øng ho¸ häc 2.

C. Ph¶n øng ho¸ häc 3, 4. D. Ph¶n øng ho¸ häc 1, 2.


C©u 2 ( 3 ®iÓm)

Hoμn thμnh çc PTHH sau theo ph− ¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron :

1. Cu2S + HNO3 → CuSO 4 + NO 2 + Cu(NO 3)2 + H 2O

2. As2S3 + HNO 3 + H 2O → H 2SO4 + H 3AsO4 + NO

3. Fe + H2SO4 (®Æc, nãng) → Fe 2(SO4)3 + SO 2 + H 2O

4. Al + HNO3 → Al(NO 3)3 + NH 4NO3 + H 2O

B. Bµi tËp

C©u 3 (4 ®iÓm)

Hoμ tan 6,25 gam hçn hîp Zn, Al v μo 275 ml dd HNO3 thu ® − îc dd A, chÊt r¾n B cã khèi

l− îng 2,516 gam v μ 1,12 lÝt khÝ D ®o ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn chøa NO v μ N 2O cã tØ khèi h¬i so







1

C©u 3 (4 ®iÓm)

Cho khÝ Cl2 t¸c dông víi dd Ca(OH) 2 thu ® − îc clorua v«i lμ hçn hîp cña CaCl 2, CaOCl2,Ca(ClO)2 v μ n − íc. Sau khi lo¹i bá n− íc thu ®− îc 152,4 gam hçn hîp A chøa 50% CaOCl 2;28,15% Ca(ClO)2 cßn l¹i l μ CaCl 2 (theo khèi l − îng). Nung nãng hçn hîp A thu ®− îc 152,4gam hçn hîp B chØ chøa CaCl 2 v μ Ca(ClO 3)2. TÝnh thμnh phÇn % theo khèi l− îng CaCl2 trong

§¸p n ®Ò kiÓm tra ch− ¬ng 5

A. LÝ thuyÕt

C©u 1 ( 3 ®iÓm)

1. a) §¸p n D. b) §¸p n D.2. a) §¸p n D. b) §¸p n D.

3. a) §¸p n C. b) §¸p n A.C©u 2 ( 3 ®iÓm)







1

1. H− íng dÉn gi¶i :

a. CaF2 + H 2SO4 → CaSO 4 + 2HF ↑ b. Khèi l− îng CaF2 cÇn dïng : m = 195 kg.2. C¸c ph− ¬ng tr×nh ho¸ häc :

2NaCl ®iÖn ph©n nãng ch¶y ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯→ 2Na + Cl 2

Cl2 + 2Na → 2NaClCl2 + H 2 → 2HCl

2Na + 2H2O → 2NaOH + H 2

HCl + NaOH → NaCl + H 2O

2HCl + Ca(OH)2 → CaCl 2 + 2H 2O

CO2 + 2NaOH → Na 2CO3 + H 2O

Na2CO3 + CaCl 2 → CaCO 3 + 2NaClB. Bµi tËp

C©u 3 (4 ®iÓm) H − íng dÉn gi¶i :

– Cho Cl2 t¸c dông víi dd Ca(OH) 2 :Cl2 + Ca(OH) 2 → CaOCl 2 + H 2O

2Cl2 + 2Ca(OH) 2 → Ca(ClO) 2 + CaCl 2 + 2H 2O – Hçn hîp A chøa :

2

2

2

CaOCl

Ca(ClO)

CaCl

152,4.50%n 0,60

100%.127152,4.28,15%

n 0,30100%.143

152,4.(100 50 28,15)%

n 0,30100%.111

= =

= =

− −

= =

mol

mol

mol

– Khi nung hçn hîp A :

3Ca(ClO)2 ⎯→ ⎯ ot 2CaCl 2 + Ca(ClO 3)2

6CaOCl2 ⎯→ ⎯ ot 5CaCl 2 + Ca(ClO3)2

– Sè mol CaCl2 trong hçn hîp B : 0,16,0.6

53,0.

3

23,0n

2CaCl =++= mol

– Sè mol Ca(ClO3)2 trong hçn hîp B : 2,06,0.6

13,0.

3

1n

23 )ClO(Ca =+= mol

– Thμnh phÇn hçn hîp B :

%83,72%100.4,152

0,1.111m%

2CaCl ==

®Ò kiÓm tra ch− ¬ng 6

( Thêi gian 45 phót )

A. LÝ thuyÕt

C©u 1 ( 3 ®iÓm)







1

C©u 15. a. Cã thÓ x¶y ra hai tr− êng hîp :

Thø nhÊt lμ M cã hãa trÞ kh«ng ®æi, b»ng III

PTHH : 2M + 6HCl → 2MCl 3 + 3H 2

M2O3 + 6HCl → 2MCl 3 + 3H 2O

nM =2H

2

n3 =

0,224 2

22, 4 3× gi¶i ra ®−

îc M = 92 lo¹i.

Thø hai lμ M cã hãa trÞ thay ®æi II v μ III, ta ® − îc M = 56 lμ Fe v μ Fe 2O3 . Trong BTH kh«ngcã kim lo¹i nμo cã çc hãa trÞ I vμ III.

b. Tæng sè mol HCl tèi thiÓu = 2nM +2 3M O6n = 0,02 + 0,06 = 0,08 (mol)

HCl

0,08V =

1= 0,08 (lÝt).

®Ò kiÓm tra cuèi n¨m

C©u 1

1) a. Sè nguyªn tè trong çc chu k× 1, 2 vμ 3 b»ng:

Chu k× I II III IV V VI VII

A 2 8 18 32 64 128 256

B 2 8 8 18 18 32 32

C 2 10 18 36 54 86 118

D 1 2 8 8 18 32 32

H·y chän ®¸p ¸n ®óng.b. Anion X− cã cÊu h×nh electron nguyªn tö ë ph©n líp ngo μi cïng lμ 2p 6. B¶n chÊt liªn kÕtcña X víi bari kim lo¹i lμ :

A. Céng ho¸ trÞ kh«ng ph©n cùc B. Céng ho¸ trÞ ph©n cùc

C. Ion D. Cho nhËn

H·y chän ®¸p n ®óng

c. Çc liªn kÕt trong ph©n tö nit¬ ®− îc t¹o thμnh lμ do sù xen phñ cña:

A. Çc obitan s víi nhau vμ çc obitan p víi nhau.

B. ChØ 3 obitan p hoμn toμn gièng nhau.C. 1 obitan s víi nhau vμ 2 obitan p víi nhau.

D. 3 obitan p gièng nhau vÒ h×nh d¹ng vμ kÝch th − íc nh− ng kh¸c nhau vÒ ®Þnh h− íngkh«ng gian.

H·y chän ®¸p ¸n ®óng.

d. Nguyªn tè X cã 17 electron ë çc obitan p, ®ã lμ :

A. Nguyªn tè I. B. Nguyªn tè F.

C. Nguyªn tè Br. D. Nguyªn tè Cl.

2) Cho çc ph− ¬ng tr×nh ho¸ häc c a ph¶n øng sau :



hoá học 10 - nâng cao tác giả: trịnh văn thuyên nguồn gốc: trường thpt yên...

Documents