hiv sensitive social protection: a review of cambodia's social protection schemes for...

SENS

កច��រសង�ម��លគតគរប��គ��ដស៖

�រពនត��ើល��ពន��រសង�ម�កម�� ស��ប�រប��ល�រគតគរប��គ��ដស

© 2013

ទសសនៈដលសដងនៅកនងឯកសារនះគជារបសអនកនពនធ នងពសទធតឆលះបញចាងពទសសនៈរបសអាជាញាធរជាតបយទធបឆាងជមងអដស ឬ អ.ស.ប ឡើយ។ផនកនានានៅកនងឯកសារនះអាចផលតឡើងវញដោយពចាបាចសការអនញញាតជាមនពអនកបោះពមពផសាយឡើយ កនងករណដលមានបញជាកសចកតយោងមកបភពដើម។

អារមភកថា

កចចគាពារសងគម គជាសសរទរងមយកនងចណោមសសរទរងរបសករបខណឌជនយអភវឌឍនអងគការសហបរជាជាតនៅកមពជារយៈបរឆនា (UNDAF)។ កចចគាពារសងគមជាតរវការចាបាចសមរបកាតបនថយភាពងាយរងគរះរបសបរជា ពលរដឋបរឈមទៅនងហានភយផនរកសរដឋកចចសងគម នងភាពករករ ពរមទាងបងកលកខណះឱយជនករករ នង បរជាជនងាយ រងគរះមានជវភាព នងផលតភាពបរសើរឡើងនៅកនងរយៈពរលវរង។

អនករសនៅជាមយមររោគអរស គជាករមបរជាជនមយដរលងាយរងគរះ។ របកគហើញពការសកសាសរវជរវរបស កមមវធអភវឌឍនសហបរជាជាតនងអាជាញាធរជាតបរយទធនងជងអរដស នៅកនងឆនា ២០១០ សតអពផលបះពាលនរមររោគ អរដសខាងសរដឋកចចសងគមមកលើករមគរសារនៅកនងបរទរសកមពជា បានបងាហាញយាងជាកចបាសពវសមភាពនរភាព លបាកលបន ផនរកសរដឋកចចសងគមបរឈមដោយករមគរសាររងផលបះពាលពមររោគអរដស ធៀបនងករមគរសារដរល មនរងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស។ អនសាសនមយកនងចណោមអនសាសនរម បានអពាវនាវឱយកចចគាពារសងគមជយដោះសរយនងបនធរបនថយវសមភាពនរផលបះពាលផនរកសរដឋកចចសងគមនរះ ចពោះករមគរសារដរលរងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស។

ជាផនរកមយនរការគាទរដើមបការអនវតត នងអភបាលកចចយទធសាសរតជាតគាពារសងគមបរកបដោយបរសទធភាពដោយ ផតោតលើករមមយកនងចណោមករមងាយរងគរះពសរស កមមវធអភវឌឍនសហបរជាជាតបានផតោតទៅលើកចចគាពារសងគម ដរលគតគរបញហាមររោគអរដស។ វាមានសារៈសខានខានដរលតរវធានាឱយបានថាយទធសាសរតជាតគាពារ សងគមបានរមបញចលយាងពរញលរញនវជនទាងឡាយណាដរលងាយរងគរះខពស នងកពងរសនៅជាមយមររោគអរដស ដើមបបងាហាញ ពការឆលើយតបគរបជរងជរយចពោះបញហាមររោគអរដស ហើយដរលនរះនងផតលជាវភាគទានដោយផទាល ចពោះការ កាតបនថយផលបះពាលនរមររោគអរដសខាងសរដឋកចចសងគម នងមនសសចពោះបគគល គរសារ សហគមន នងសងគម។

ខញសងឃមថា របាយការណនរះនងផតលអតថបរយោជនសមរបការបញចលការគតគរពបញហាមររោគអរដសទៅកនងបរពនធ គាពារសងគមដរលមានសរបនៅកនងបរទរសកមពជា។ កមមវធអភវឌឍនសហបរជាជាតមានការបតរជាញាកនងការដើរតនាទ សរប សរលដើមបធានាថាកចចគាពារសងគម គអាចធវើទៅបាននងផតលឱយបានចពោះករមគរសារដរលរងផលបះពាលដោយសារ មររោគអរដស។

លោក ណាបលៀន ណាវារនាយកសតទបរចាបរទរស

កមមវធអភវឌឍនសហបរជាជាត

កចចគាពារសងគមដលគតគរបញហាមរោគអដស

1ការពនតយមើលបពនធគាពារសងគមនៅកមពជា

សមបការបញចលការគតគរបញហាមរោគអដស


របាយការណនរការពនតយមើលអពបរពនធគាពារសងគមនៅកមពជាដើមបបញចលនវបញហាមររោគអរដសនរះ បងាហាញឱយ ឃើញនវភាពរកចរនមយករតអព ការវវតតនរកចចសនទនាថានាកជាតដើមបកាតបនថយភាពករករ នងការពារជនករករនង ងាយរងគរះ ជៀសផតនវមហនតរាយនានា។ ការសកសានរះធវើឡើងចពរលដរលមានការបតរជាញាចតតដមោះមតបផតចពោះកចចគាពារសងគម ហើយយើងបានដើរមកដលចណចពាកកណាតាលនរដណាកកាលទ១នរយទធសាសរតជាតគាពារសងគម (NSPS)។ ការសកសានរះសាងបនតពទននយសខានបចចបបននសតពការសរវជរវផលបះពាលនរមររោគអរដសខាងសរដឋកចច សងគមឆនា២០១០ នង សនទសសននរការរសអើងចពោះអនករសនៅជាមយមររោគអរដសឆនា២០១០។ ដោយការចរបាច បញចលគានារវាងគោលបណងនរយទធសាសរតជាតគាពារសងគម នងទននយនរផលបះពាលរបសមររោគអរដស ការពនតយមើល នរះបានបងកឱយមានដណើរការនរការយលដងថា តើកចចគាពារសងគមនៅកមពជាអាចផតលការគាទរដសមរមយចពោះអនករសនៅជាមយមររោគអរដសយាងដមរតច។ ការសកសានរះបានពងរកវសាលភាពនរការវភាគទៅដលការពចារណាអពថា តើកចចគាពារសងគមអាចអនវតតនបាន ចពោះបរជាជនដរលបរឈមមខទៅនងការឆលងមររោគអរដស នងករមបរជាជនងាយរងគរះដរលតរវផតចរញយាងដមតរច។

ជោគជយដតរចះតរចងកនងការឆលើយតបទៅនងមររោគអរដសតរវបានសតរងឡើង ជាពសរសទាកទងទៅនងការទទល បានការពយាបាល នងការកាតបនថយអតរមររោគអរដស។ យនតការកចចគាពារសងគមផតលឱយយើងនវឱកាសកនងការអនវតត សណាញសវតថភាពដើមបធានាថាអនករសនៅជាមយមររោគអដសមនធាលាកទៅករមបនាទាតភាពករករ ហើយពសរសជាង នរះទៅទៀត គដោះសរយកតតោសរដឋកចច នងសងគមនានាដរលបងកើនភាពងាយរងគរះនរការចមលងមររោគអរដស។

របាយការណនរះបងាហាញថា យនតការកចចគាពារសងគមគមានសរចរចទៅហើយ ពរមទាងបានឆលើយតបដោយផទាលទៅនងតរវការរបសបគគល នងករមគរសារដរលរងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស។ បនតរវាមានភាពលបាកចពោះ យើងដើមបយលឱយបានពរញលរញអពវសាលភាពគរបដណតបនរកចចគាពារសងគម នងបងកើនការឆលើយតបគរបជរងជរយ តមរយៈ ការបរងចរកនងករសរលបនថរមដើមបឱយវាកានតរឆលើយតបនងតរវការរបសបរជាពលរដឋរសនៅជាមយមររោគអដសនងបរជាជនងាយរងគរះ។

ដោយយើងនៅរកសាបនតនវកចចសនទនានរះ ខញសមថលរងអណរគណដលគរបដរគទាងអសចពោះការចលរមផតលមតយោបល ដមានតលរកនងការរៀបចរបាយការណនរះឡើង។ ការសហការដជតសនតរវាងគរបដរគពាកពនធទាងអសរមមាន រាជរដឋាភបាល សងគមសវល ដរគអភវឌឍន បណាតាញអនកផទកមររោគអរដស នងបណាតាញករមងាយរងគរះ គជាកតតោ គនលះនរភាពជោគជយរបសកមពជាឆលើយតបនងបញហាមររោគអរដស នងជងអរដសរមជាមយការរកចរនចពោះការឆលើយតប កចចគាពារសងគម។

កចចគាពារសងគមដលគតគរបញហាមរោគអដស៖

2ការពនតយមើលបពនធគាពារសងគមនៅកមពជាសមបការបញចលការគតគរបញហាមរោគអដស


របាយការណនរះ គជាកចចការបនតដោយផទាលចរញពកចចបរជពគរះយោបលបចចរកទរសថានាកខពសសតពកចចគាពារ សងគមផតោតយកចតតទកដកបញហាមររោគអរដស ដើមបបនធរបនថយផលបះពាលនៅកនងតបនអាស នងបាាសហវក ដរល រៀបចឡើង នៅខរតតសៀមរាប បរទរសកមពជា។

ដោយដកសរងនវគោលការណគនលះបរយាង នរកចចគាពារសងគមផតោតយកចតតទកដកបញហាមររោគអរដស កចចពគរះ យោបលកណតនវអទភាពជាសកលដោយបាននាមករមគានានវអនកដើរតនាទសខានៗ ឬភានាកងារគាពារសងគម ឬ ភានាកងារ ផរនការជាត អាជាញាធរជាតបរយទធនងជងអរដស នងអងគការសងគមសវល។ បគគលមយចននបានរលកពសរចកតយោងនរះថាជា "មឌរលសៀមរាប"។ របាយការណខាងលើនរះ គជាការបនថរមដចមបងមយទៀតចពោះការបោះទនទៅលើវសយកចច គាពារ សងគមផតោតយកចតតទកដកបញហាមររោគអរដស ដោយសារវធសាសតរវភាគសជមរ នងរបកគហើញនររបាយការណ នរះអាចបងាហាញ នង ទាញអារមមណដលគរបដរគពាកពនធ មនថាតរនៅកមពជានោះទរ គទទាងពភពលោកទាងមល។

របាយការណនរះគជាវភាគទានដទានពរលវរលាផងដររចពោះកចចសនទនាគោលនយោបាយ ចពោះទសដៅនរកចច ខតខបរងបរងនៅកមពជាទាកទននងកចចគាពារសងគម ពពរះវាពាកពនធយាងជតសនតជាមយការអនវតតយទធសាសរតជាតគាពារសងគម សរាបបរជាជនករករ នងងាយរងគរះ (NSPS) បងកើតឡើងនៅឆនា២០១១។

ទដឋភាពដរលគរឱយកតសគាលមយ គការគរបដណតបរបសយទធសាសរតជាតគាពារសងគមចពោះករមងាយរងគរះ ពសរស បនថរមពលើករមជនករករ ដចដរលចណងជើងនរយទធសាសរតនរះបានបញជាក។ ករមងាយរងគរះពសរសដរលបានរៀបរាប នៅកនងយទធសាសរតជាតគាពារសងគមគជាករមទាងឡាយណាដរលជាញកញាបរងនវការរសអើង ការផត ចរញ នង ការមាកងាយ ដចនរះហើយនាឱយពកគរបរឈមមខទៅនងបញហាសងគមសរដឋកចចបនរថមទៀត។ ពកគររមមាន អនករសនៅជាមយមររោគអរដស អនកមានពការភាព ជនចាសជរា នងជនជាតភាគតច។

របាយការណនរះរលរចអពសារៈសខាននរការរមបញចលនវតរវការ នងកាលៈទរសៈពសរសរបសអនករសនៅជាមយ នងរងផលបះពាលដោយសារមររោគអដស នងបរឈមមខនងមររោគអរដសទៅកនងបរពនធ នងគោលនយោបាយគាពារ សងគមដរលមានសរប។ គោលការណគរះរបសវាគពតជាអាចអនវតតនបាន ចពោះគរបបរជាជនងាយរងគរះគរប បរភរទ។ ដចនាះហើយ វាផតលនវវធសាសរតបរកបដោយយទធសាសរតមយដើមបជយបរកាលាយគណតលរ នងវញញាណនរ យទធសាសរតជាតគាពារ សងគមឱយទៅជាទងវើបរកបដោយបរសទធភាព នងលទធផលជានរនតរ។

ករមបរកសាសាតោរអភវឌឍនវសយកសកមម នងជនបទ សមសមតរងនវការគាទរយាងខាលាងកាលាចពោះកចចផតចផតើមនរះ ហើយនងបនតការបតរជាញា ចលរមកចចខតខបរងបរងកនងការធានាឱយមានការរមបញចលនវបញហាមររោគអរដសទៅកនងបរពនធគាពារសងគមដរលមានសរប។

ងចនទរផលរដឋលរខាធការករសងមហាផទរ

អនបរធានករមបរកសាសាតោរអភវឌឍនវសយកសកមម នងជនបទបរធានអងគភាពសមរបសមរលកចចគាពារសងគម




សេចកតថលេងអណរគណ

របាយការណនរះបានផតចផតើមឡើងដោយកមមវធអភវឌឍនសហបរជាជាត (UNDP) នពនធដោយលោកសរ ច ខរបរន មកពករមហន Plurpol Consulting ករមការពគរះយោបល នងជនយការដោយលោកសរ ប អមរា នរអងគការ UNDP នៅកមពជា។ យើងសមថលរងការកោតសរសើរ ចពោះអាជាញាធរជាតបរយទធបរឆងជមងអរដស (NAA) ករមបរកសាសាតោរ នង អភវឌឍនកសកមមនងជនបទ(CARD) នង កមមវធរមគានានរអ.ស.ប សតពមររោគអរដស/ជមងអរដស (UNAIDS) ដរលបាន ផតលកចចសហការ នងការគាទរដលការសកសានរះ។

យើងសមថលរងអណរគណជាពសរសដល ឯកឧតតមវរជជបណឌត តរង គនធ អគគលរខាធការនរអាជាញាធរជាតបរយទធ នងជងអរដស ដរលបានផតលគោលការណណរនាលើការផតចផតើម នងចងអលបងាហាញសមរបការសកសានរះ នងដរលបាន ដកនាការបរជពគរះយោបលនៅថានាកជាតជាមយអនកពាកពនធនានា។ សមថលរងអណរគណយាងជរលជរផងដរល ចពោះលោកជទាវ សម ខរងខា អនបរធានអាជាញាធរជាតបរយទធនងជងអរដស ឯកឧតតមវរជជបណឌត សម គមសាន បរធាន នាយកដឋានទាកទងនងចលនាបរភពធនធាន នងលោកវរជជបណឌត វង យាណាត អនបរធាននាយកដឋានទាកទង នងចលនា បរភពធនធាននរអាជាញាធរជាតបរយទធនងជងអរដស សរាបការសមរបសមរលដមានតលរជាមយករមការងារ បចចកទរសកាតបនថយផលបះពាលពមររោគអរដស នៅកនងដណើរការបញចប នងអនមតទៅលើរបាយការណនរកចចសកសា សរវជរវនរះ។

ដណើរការសកសានរះនងមនអាចបរពរតតទៅបានទរ បើគាមានការបតរជាញាព កញញា មាារសា ហវរាាស នរអងគការ UNDP នៅកមពជា លោក កាហសយគ អយជ មកពមជឈមណឌល UNDP បរចានៅអាស-បាាសហវក នង កញញា ខរតធ ខៀរ នរកមមវធ UNAIDS នៅកមពជា។ សមអរគណជាពសរសចពោះ ឯកឧតតម ង ចនទរផល រដឋលរខាធការ នរករសងមហាផទរ នង ជាអនបរធាន CARD នងជាបរធានអងគភាពសមរបសមរលកចចគាពារសងគម (SPCU) ដរលបានផតលការណរនា ឯកឧតតម វរជជបណឌត មាន ឈវន នាយកមជឈមណឌលជាតបរយទធនងជមងអរដស សើរសបរក នងកាមរោគ (NCHADS) លោកសរ សខ ចនទឆវ បរធានផនរកអភបាលកចចតមបរបបរជាធបតរយយនរUNDP នៅកមពជា នងករមការងាររមគានា នរអ.ស.ប សតព មររោគអរដស/ជមងអរដសនៅកមពជា នងសមថលរងអណរគណជាពសរស ចពោះលោកសរ មាារ អឌល អរតមន នង លោកសរ សាវណា អាមាាសារ នរកមមវធ UNAIDS នៅកមពជា។

យើងសមថលរងអណរគណជាពសរសចពោះអនកខាងករមនរះដរលបានផតលវភាគទាននងការគាទរសខានៗ៖ នកគ វត មកពករមហន Plurpol Consulting ជលៀត រសរឡត មកពមជឈមណឌលសទធមនសសកមពជា (CCHR) លោកសរ សលយា រាាចានដរ មកពអងគការ UN Women លោកសរវរជជបណឌត កាសរម កលណារ មកពអងគការអបរ នង ថរទាអនកផទកមររោគអរដស/ជមងអរដសកមពជា (CHEC) វរជជបណឌត ងវ បរាា នរ NCHADS, Francesca De Ceglie នង វរជជបណឌត មរងឈ សនតកណា នរកមមវធសបៀងអាហារពភពលោក (WFP), Anja Papenfuss មកព Deutsche Ge-sellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ), លាង សភករ, មក សដលន, ភ ផត, Aphikovith នង Nur Yusyeila Yunus នរ UNDP, Les Ong នរកមមវធ UNAIDS, សខ គនធ, នងអនកពាកពនធនានាដទរទៀតទាងអសមកព រដឋាភបាល សងគមសវល នងដរគអភវឌឍន ដរលបានផតលកចចសហការ នងការចលរមពរញលរញ នៅកនងការសមាភាសនានា ដរលបានធវើឡើងសមរបដណើរការសកសានរះ ការរៀបរៀងរបាយការណនរះ នងកចចបរជពគរះយោបលថានាកជាតដរល បានធវើឡើងកាលពខរធន ឆនា ២០១២ នៅភនពរញ។ បញជឈមាះអនកពាកពនធទាងអសនរះមានភាជាបជននៅកនងឧបសមពនធ។



AFH អងគការសកមមភាពដើមបសខភាព

AIDSចងកោមរោគសញញាករយបរពនធសានរ រាងកាយចះខសាយ

ART ការពយាបាលដោយឱសថបរឆងវរសBC បណាតាញចតមខBTC កចចសហបរតបតតការបចចរកទរសបរលហសក

CARD ករមបរកសាសាតោរអភវឌឍនកសកមមនងជនបទ

CBHI ធានារាាបរងសខភាពបរបសហគមន

CCHR មជឈមណឌលសទធមនសសកមពជា

CHECអងគការកមពជាអបរ នងថរទា អនកផតកមររោគអរដស/ជមងអរដស

CLTS សហគមនដកនាបងកើតអនាមយគរបទកនលរង

CPN+បណាតាញអនកផទកមររោគអរដស/ជមងអរដសកមពជា

GIZទភានាកងារសហបរតបតតការបចចរកទរស អនតរជាតអាលលមង

HEF មលនធសមធមដើមបសខភាព

HIVវរសបងកការបាតបងបរពនធសាលើ រាងកាយមនសស

HIV-HH គរសាររងគរះដោយសារមររោគអរដស

IDPoor ការកណតអតតសញញាណគរសារករករ

ILO អងគការពលកមមអនតរជាត

LBGTសរតសរលាញភរទដចគានា អនករមភរទ ជាមយភរទទាងពរ បរសសរលាញ សរតភរទទប

MEF ករសងសរដឋកចច នងហរញញវតថMoE ករសងបរសាថាន

MoEYS ករសងអបរ យវជន នងកឡា

MoH ករសងសខាភបាល

MoLVT ករសងការងារ នងបណតះបណាតាលវជាជាជវៈ

MoP ករសងផរនការ

ពាកយបពេញ នងអកសរកាត

MoSVYករសងសងគមកចច អតតយទធជន នងយវនតសមបទា

MRD ករសងអភវឌឍនជនបទMSM បរសសរឡាញបរសNA-HH គរសារគាមានមររោគអរដស

NCHADSមជឈមណឌលជាតបរយទធនងជមងអរដស, សើរសបរក នងកាមរោគ

NGO អងគការមនមរនរដឋាភបាលNSPS យទធសាសរតជាតគាពារសងគមNSSF មលនធជាតសនតសខសងគម

PALSធនធានផលតកមមនងការឧបតថមភដល របរចញចមជវត

PMTCT ការទបសាកោតការចមលងពមាតោយទៅកន

RGC រាជរដឋាភបាលកមពជា

SECLOការពងរងឱកាសកនងមខរបរនងសរដឋកចច សមរបសរតដរលមានបរកចណលទាប នងមានផទកមររោគអរដស

STI ការបងករោគតមការរមភរទ

TVETកមមវធអបរនងបណតះបណាតាលបចចរកទរស នងវជាជាជវៈ

UN Womenទភានាកងារអ.ស.បដើមបសមភាពយរនឌរ នងពងរងភាពអងអាចរបសសរត

UNAIDSកមមវធរមគានានរអ.ស.ប សតពមររោគអរដស នងជមងអរដស

UNDP កមមវធអភវឌឍនសហបរជាជាតUNICEF មលនធសហបរជាជាតដើមបកមារURC សាកលវទយាលយសរវជរវនៅកមពជាUSD ដលាលាអាមររក

VCCTផតលបរកសា ធវើតរសតឈាមដោយសមគរចតត នងរកសាការសមាងាត

VCT ផតលបរកសា នងធវើតរសតដោយសមគរចតតWFP កមមវធសបៀងអាហារពភពលោកWNU បណាតាញការងារសរតរបរមគានា




មាតកា

អារមភកថា ................................................................................................................................................................. ១

អារមភកថា .................................................................................................................................................................២

អារមភកថា .................................................................................................................................................................៣

សេចកតថលេងអណរគណ ..............................................................................................................................៤

ពាកយបពេញ នងអកសរកាត ....................................................................................................................៥

១. សាវតា .................................................................................................................................................................៨

១.១. គោលការណចននបរនរកចចគាពារសងគម ដរល

ផតោតលើបញហាមររោគអរដស ដរលបានអនមតកនងកចច

បរជនៅសៀមរាប .........................................................................................................១០

១.២. គោលបណងនរការពនតយនរះ ......................................................................១១

១.៣. គោលដៅនរការពនតយនរះ ................................................................................១១

១.៤. វធសាសរត ...............................................................................................................................១១

២. បញហាមេរោគអេដសនៅកមពជា .............................................................................................១២

២.១. ផលបះពាលសរដឋកចចសងគមបណាតាលមកព

មររោគអរដស នៅកមរតគរសារកនងបរទរសកមពជា .............១៣

២.២. សាថានភាពនរគរសារដរលរងគរះដោយសារ

មររោគអរដស ..................................................................................................................១៣

២.៣. ផលបះពាលនរមររោគអរដសមកលើកតតោសរដឋកចច ..........១៤

២.៤. ផលបះពាលនរមររោគអរដស មកលើការសកសាអបរ .......១៥

២.៥. ផលបះពាលនរមររោគអរដសទៅ លើសខភាព ......................១៦

២.៦. ផលបះពាលនរមររោគអរដសមកលើសនតសខសបៀង ....១៦

២.៧. ផលបះពាលនរមររោគអរដសមកលើការមាកងាយ

ការរសអើង នងគណភាពនរការរសនៅ ......................................... ១៧

២.៨. ផលបះពាលនរមររោគអរដស៖ ការពចារណាពសរស ...១៨



មាតកា

៣. កចចគាពារសងគមដេលគតគរអពបញហាមេរោគអេដស ..................................១៨

៤. បងកើនការគតគរអពបញហាមេរោគអេដសនៅកនងកចចគាពារសងគម ..២២

៤.១. ពងរកសទធទទលផលបរយោជនសមរប

អនកផទកមររោគអរដស នងករមអនករងគរះសខានៗ ............២២

៤.២. កាតបនថយរបាងកនងការទទលបានកចចគាពារសងគម ...........២៣

៥. អនសាសនសមេបបងកើនការគតគរអពបញហាមេរោគអេដស

នៅកនងបេពនធគាពារសងគម ដេលមានសេប .......................................................២៥

៥.១. តរាងអពបរពនធចបងៗ ទៅតមគោលដៅនរ NSPS ........២៥

៥.២. បរពនធ/យនតការគាពារសងគម នងការពាកពនធ

ជាមយអនកផទកមររោគអរដស ........................................................................ ៣៧

៦. អនសាសនសមេបជហានខាងមខ ...............................................................................៤៩

៦.១ . ករសងនានានររាជរដឋាភបាល នងអនកសាងគោល

នយោបាយអនសាសនសមរបជហានខាងមខ..........................៤៩

៦.២. បណាតាញអនកផទកមររោគអរដស

នងករមងាយរងគរះសខានៗ ....................................................................៥១

៦.៣. ដរគអភវឌឍន ....................................................................................................................៥២

ឯកសារយោង ................................................................................................................................................៥៣

ឧបសមពនធ ១៖ ឱកាសដើមបពនតយមើលវធានការនេយនតការ

គាពារសងគមតបនងបញហាមេរោគអេដស ..................................៥៤

ឧបសមពនធ ២៖ អនកចលរមនៅកនងការសមាភាសនជាលកខណៈបគគល ........៥៥

ឧបសមពនធ ៣៖ អនកចលរមនៅកនងកចចបេជពគេះយោបលថានាកជាត .៥៦

ឧបសមពនធ ៤៖ ឯកសារបនថេមដេលបានពនតយ...........................................................៥៧




សាវតា

ទោះបកមពជាបានទទលជោគជយកនងការកាតបនថយការចមលងមររោគអរដសជារម តមរយៈការដកនាដរល មានការបតរជាញាខពសរបសរដឋាភបាល គោលនយោបាយដ មានបរសទធភាព នងការចលរមយាងខាលាងកាលារបសសងគមសវលកដោយ មររោគអរដសនៅតរមានឥទធពលដោយផទាលមកលើបរជាជនចរើនជាង ៦០.០០០ គរសារនៅ ទទាងបរទរសនៅឡើយ។1 ផអរកតមចននសមាជកជាមធយម ចនន ៤,៧ នាកកនងមយគរសារនៅទទាងបរទរសចនននរះ តរវជាបរមាណ ២៨០.០០០ នាក ឬចរើនជាង ២% នរចននពលរដឋកមពជាសរប ដរលអាចសថតនៅកនងករម ងាយរងគរះបផតនរសងគម។2

ការកាតបនថយផលបះពាល បានកាលាយជាសមាសភាគ គនលះមយនរយទធសាសរតជាត ឆលើយតបនងមររោគអរដសនៅទទាងតបននរះ កដចជានៅកមពជាផងដររ។ កនងឆនា កនលងទៅថមៗនរះ វធានចបងមយកនងការកាតបនថយផលបះពាលនៅកនងតបននរះ នងតបនផសរងទៀតលើពភព លោក គការលើកកមពសកចចគាពារសងគមដោយគតគរបញហា មររោគអរដស។ បចចបបនននរះ ការបញចលលកខណៈវនចឆយដរលគតគរអពបញហាមររោគអរដស ទៅកនងយទធសាសរតជាតគាពារសងគម តរវបានចាតទកជារមថា ជាការអនវតត គរ ដើមបធានាឱយមានការទទលសាគាលអពភាពងាយរងគរះ ជាកលាកនរគរសារ ដរលរងគរះដោយសារ មររោគអរដស នងផតោតការយកចតតទកដកលើបញហានរះ ដោយរមបញចលតមរវការចាបាចរបស អនកមានផទកមររោគ អរដស នងគរសាររបសពកគរ។ សកាខាកាមនៅកនងការ ពគរះយោបលជានខពសដរលចាតចរងឡើង ដោយ UNDP, UNICEF នងអងគការពលកមមអនតរជាត (ILO) ដរល បានចាតចរងឡើងករម ភាពជាដរគជាមយរាជរដឋាភ

បាលកមពជា (RGC) កាលពខរមរសា ឆនា ២០១១ នៅ ករងសៀមរាប បានទទលសាគាលកចចការនរះ។

កនងនាមជាកចចការបនតដោយផទាលព ការសកសាអព ផលបះពាលសរដឋកចចសងគម នងការពគរះយោបលថានាក តបន UNDP នៅកមពជា នងអាជាញាធរជាតបរយទធបរឆង ជមងអរដស (NAA) បានសមរលឱយមានការចលរមនរទបរកសាមយរប ដើមបធវើការពនតយមើលបណាតាញគាពារសងគម កមពជាសមរបការរមបញចលនវការគតគរអពបញហាមររោគអរដស។ ការពនតយនរះ មានគោលដៅជាកលាកមយគ កណតអតតសញញាណចណចចាបផតើមដើមបធវើឱយបណាតាញនរះមានការឆលើយតបទៅនងការបរឈម នងតមរវការចាបាចរបសអនកផទកមររោគអរដស នងគរសារដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស ដោយផតោតការយកចតតទកដក ឱយបានចរើនលើករមពលរដឋដរលរងគរះ។ លហាតនរះ បានផអរកលើ ការវភាគចណងទាកទងនរបណាតាញគាពារសងគមដរលមានសរប ដរលករមបរកសាសាតោរអភវឌឍនវសយ កសកមមនងជនបទ (CARD) ដរលជាសាថាបនជាតទទល បនទកកចចគាពារសងគមបានធវើរចមកហើយ ដរលបានបងាហាញ ពការបតរជាញាខពសកនងការដោះសរយកចចគាពារសងគម នៅកនង បរបទនរមររោគអរដស។

របកគហើញពការពនតយនរះ មានបណងបងកើតជាការ សនទនា នងការណរនាដលការពភាកសានានាកនងចណោម សាថាបនពាកពនធនររដឋាភបាល អ.ស.ប នងអនកពាកពនធ សខានៗកនងសងគមសវល នៅកនងកចចបរងបរងរមគានាមយ ដើមបបញចលបញហាមររោគអរដស ទៅកនងកចចបរងបរង គាពារសងគមនៅកមពជា។ នៅកមពជាមានយនតការសខានៗ មយចនន ដរលរមទាង ករមការងារបចចរកទរស (TWG)

1 UN (2011). The socioeconomic impact of HIV at the household level in Cambodia. Phnom Penh. See http://www.beta.undp.org/undp/en/home/presscenter/pressreleases/2011/08/30/report-more-than-half-ofcambodia-s-hiv-affected-

households-go-hungry.html2 National Institute of Statistics (2009). General Population Census of Cambodia 2008. Phnom Penh.

១



នងករមពសរសនានា ដរលសមាជកកនងករមទាងនោះ អាចជាគោលដៅដសខានសមរបបនតការសនទនាអពកចចគាពារសងគមលើបញហាមររោគអរដស នងកៀងគរឱយមានការចាបផតើមលើកអនសាសនសមរបជហានបនត។ ករមការងារបចចរកទរសបណោតាះអាសននសតព កចចគាពារសងគម ករមការងារជាតសតព អនតរាគមនកាតបនថយផលបះពាល នងករមការងារជាតកមារកពរ នងកមារងាយរងគរះ គជាកចចបរងបរងរមចននប ដរលមានជនាញ ពាកពនធ សមរបជមរញរបៀបវារៈគាពារសងគមលើ បញហាមររោគ អរដស ឱយឈានទៅមខ។ វឌឍនភាពឆពោះទៅបងកើនការ គតគរនៅកនងបណាតាញគាពារសងគម តរវតរមានការចលរម យោបលពអនកជនាញការមកពបណាតាញ អនកផទកមររោគ អរដស នងបណាតាញករមអនករងគរះសខានៗ (ដចជា សមាគមអនកបរើបរស ART បណាតាញចតមខ សហគមន សរតដរលមានផទក មររោគអរដស/ជមងអរដស នៅកមពជា បណាតាញកមពជានរអនកផទកមររោគអរដស/ជមងអរដស អងគការ កសាងនងបណាតាញសរតដើមបសាមគគភាព) នងអនកជនាញ ការសទធមនសស ដចជា មជឈមណឌលសទធមនសសកមពជា។ កនងចណោមសាថាបនទាងនរះ អងគការចននប អាចផតល ទសសនទានដរលតរវការជាចាបាច នងបទពសោធនអពតមរវការចាបាចដសមគសាមាញ នងខសៗគានានរអនកផទកមររោគអរដស គរសារដរលរងគរះពមររោគអរដស ករម ពលរដឋដរលរងគរះពមររោគអរដស នងករមពលរដឋទន ខសាយ។ ផនរកសខានមយនរការសនទនារវាងអនកជនាញការខាងមររោគអរដស នងអនកជនាញការគាពារសងគម កតរវតររមបញចលការបណតះបណាតាល នងការយលដងអព វសយនរជនាញរបសគានាទៅវញទៅមកផងដររ។ ដើមប បញជារបបញហាមររោគអរដសទៅកនងកចចគាពារសងគម អនកជនាញការខាងមររោគអរដសតរវតរយលអពបញហានៅកនង កចចគាពារសងគម នងផទយមកវញករមអនកជនាញការខាងកចចគាពារសងគមកតរវតរយលអពបញហាអរដសផងដររ។

ការពនតយនរះ ធវើឡើងនៅកនងដណាកកាលសខាន មយនៅកនងការឆលើយតបរបសកមពជា ទៅនងកចចគាពារ សងគម។ យទធសាសរតជាតគាពារសងគម (NSPS) តរវបាន រៀបចជាសរចនៅឆនា ២០១១ ហើយកមពជាសថតកនងដណាក កាលទមយនរការឆលើយតបរបសខលន (២០១១-២០១៥)(RCG, 2012)។ នរះជាអឡងពរលដរលមានសារៈសខាន ណាសសមរបសាកលបងកចចផតចផតើមមយចនន នងពនតយ មើលឱយបានជតសនទធនវផលបះពាល នងបរសទធភាពនរ កចចផតចផតើមទាងនោះ កនងនយពងរកកចចផតចផតើមនានាដរល

មានបរសទធភាពទៅកនងដណាកកាលទ ២ ដរលតរវចាប ផតើមនៅឆនា២០១៥។ ករបខណឌពនតយតមដនមយសមរប NSPS តរវបានបរកាសនៅខរធន ឆនា ២០១២ ដើមបពនតយមើលវឌឍនភាពគោលដៅនានានរ NSPS ដចតទៅ៖

១. ជនករករ នងងាយរងគរះទទលបានការឧបតថមភដរល រមទាងសបៀងអាហារ អនាមយ ទក នងទជមរក។ល។ ដើមបបពរញតមរវការចាបាចជាមលដឋាន នៅកនងគរ អាសនន នងវបតត។

២. កមារ នង មាតករករនងងាយរងគរះ បានទទល ផលបរយជនពបណាតាញសវតថភាពសងគម ដើមបកាត បនថយ ភាពករករ នងអសនតសខសបៀង ដរលពងរងការអភវឌឍសមតថភាពមនសស តមរយៈការលើកកពស អាហារបតថមភ សខភាពមាត នងទារក ការអបរ នង លបបបាតពលកមមកមារ ជាពសរសទមរងធងនធងរនរ ពលកមម កមារ។

៣. ជនករករ នងងាយរងគរះ នៅកនងវយធវើការទទល ផលពឱកាសការងារ ដរលផតលសនតសខខាងបរក ចណល សបៀងអាហារ នងការចញចមជវត ដរលជាការរមចណរកកនងការបងកើតហរដឋារចនាសមពនធរបវនតនងសងគមដោយនរនតរភាព។

៤. ជនករករ នងងាយរងគរះ ទទលបានការថរទាសខភាពបរកបដោយគណភាពដរលអាចជាវបាន នង កចចគាពារ ខាងហរញញវតថនៅកនងករណមានជមង។

៥. ករមងាយរងគរះពសរស ដរលរមទាងកមារកពរ មនសសចាស សរតមរមាាយមានកនកនងបនទក ជនពការ អនកផទកមររោគអរដស អនកជងរបរង នងជមងរាររដទរ ទៀត។ល។ ទទលបានបរកចណល ការឧបតថមភមន មរនសាចបរក នងខាងសាមារត នងការថរទាគរបគរន ខាងសងគមកចច។

ការវាយតមលរផលបះពាលសរដឋកចចសងគម នរមររោគអរដសនៅកមរតគរសារកនងបរទរសកមពជា (Cercone & Pinder, 2010) បានផតលជាភសតតងយាងសខាន ដរល ជាមលដឋានកនងការរៀបចយទធសាសរត កាតបនថយផល បះពាល។ កចចគាពារសងគមដរលយកចតតទកដកលើបញហា មររោគអរដស អាចកាតបនថយផលបះពាលសរដឋកចចសងគម នរមររោគអរដស មកលើអនកមានផទកមររោគអរដស នង គរសាររបសពកគរ។ ភសតតងថមៗ បនថរមរមមានសនទសសន




កមាលាងជមរញឱយមានកចចគាពារសងគមដរលផតោតលើបញហាមររោគអរដស កើតចរញពការពគរះយោបលបចចរក ទរសជានខពសថានាកតបននៅឆនា ២០១១ សតពកចចគាពារ សងគមដរលផតោតលើបញហាមររោគអរដស ដើមបកាតបនថយ ផលបះពាល ដរលបានធវើឡើងនៅករងសៀមរាប បរទរស កមពជា។ លទធផលសខានមយនរការពគរះយោបលគ កចចពរមពរៀង ជាឯកចឆនទសតពគោលការណគនលះចននបរ ដរលបានចមរញចរញពបទបងាហាញនានា នងការងារជា ករមនៅតមបរទរស នងដរលសកាខាកាមនៅកនងការពគរះ យោបលជឿថា គរតរកាលាយជាមលដឋានសមរបកសាង ផរនការ នងការអនវតត កចចគាពារសងគមដរលផតោតលើ បញហាមររោគអរដសនៅកនងតបនអាសបាាសហវក (UNDP, 2011)។ សកាខាកាមបានសមរចថា ជនសឱយអនសាសន នានា គោលការណគនលះនងផតលតមលរជាកសតរងបានចរើនជាង សមរបការកសាង នងអនវតតនគោលនយោបាយ នងកមមវធ។

១.១. គោលការណចននបាានាកចចគាពារសងគម ដាល ផតាតលើបញហាមារោគអាដស ដាលបានអនមតកនងកចច បាជនៅសៀមរាប៖

១. ផតោតលើកចចគាពារសងគមដេលគតគរអព បញហាមេរោគ អេដស ជាងកចចគាពារសងគមដោយឡេកសមេបបញហា មេរោគអេដស៖ ដោយសារតរហរតផលខាងនរនតរ ភាព វសាលភាពគរបដណតប ការពាកពនធនរវសយ ជាចរើននងឱកាសនានា សមរបការបញជារបបញហា មររោគអរដស ទៅកនងផរនការអភវឌឍននៅថានាកជាត នងនៅថានាកវមជឈការ។

២. ធវើឱយវសយ នងដេគជាចេើនបានចលរម៖ កចចគាពារសងគមដរលគតគរអពបញហាមររោគអរដស ទាមទារឱយមានការចលរមនរករសងខសៗគានា វសយឯកជន សងគមសវល នងសហគមន។ ការចលរម នងភាព ជាដរគជាមយករមទាងនរះ តរវតរធវើឡើងនៅគរប ដណាកកាល រាបចាបពការកសាងផរនការរហតដល ការអនវតត។ នរះជាបរការសខានដើមបឱយមាននរនតរភាព។

៣. ជមេញបគគល បណតាញនងសហគមនរងគេះ ជា ពសេស កេមពលរដឋរងគេះសខានៗបានចលរម៖ ទមរងនរកមមវធគាពារសងគម ដរលគតគរអពបញហា

ការសកសាផលបះពាល សរដឋកចចសងគមនរមររោគ អរដស សនទសសនការរស អើងអនកផទកមររោគអរដស

យទធសាសរតជាតគាពារ សងគមកចចបរជថានាកតបនសតព កចចគាពារសងគមដរល គតគរបញហាមររោគអរដស

ការពនតយនៅថានាកជាតអព បរពនធគាពារសងគម សមរប បញចលការគត គរបញហាមររោគ អរដស (របាយការណនរះ)

ឱកាសដើមបជមរញកចច គាពារ សងគមដរលគត គរបញហាមររោគអរដស

ឆនា ២០១០

ឆនា ២០១១

ឆនា ២០១២

ឆនា ២០១៣

កចចគាពារសងគមដេលគតគរអពបញហាមេរោគអេដស

រសអើង ចពោះអនកផទកមររោគអរដស (CPN+, 2012) ក ផតលផងដររនវទនននយអពអនកផទកមររោគអរដស ដរល បានទទលសរវានានា។

ការពនតយនរះរមចណរកកនងការអនវតត NSPS របស កមពជា ដោយគសបញជាកអពការពាកពនធកនងពរលបចចបបនន

នងដរលអាចមានទៅអនាគត ជាមយករមងាយរងគរះ ជាកលាក អនកផទកមររោគអរដស ដចមានចរងនៅកនង គោលដៅ៥ នរយទធសាសរតនរះ។ ការពនតយនរះ សងករតមើលការពាកពនធនរយនតការនានា ជាមយករមនរះ នៅ ទទាង គោលដៅទាងបរនរយទធសាសរតនរះ។



មររោគអរដស គរតរមានលកខណៈគរបជរងជរយ នងមានបរបផរនជាការចលរមដើមបធានាថា អនតរា គមននានា ដោះសរយតមរវការ នងកងវលជាកលាក របសពលរដឋរងគរះ។

៤. ការពារ នងពងេងសទធមនសស៖ កនងពរលអនវតតន បណាតាញគាពារសងគមដរលគតគរអព បញហាមររោគ អរដស តរវយកចតតទកដកជាពសរស ដើមបធានាថា គាមានការរលោភលើសទធមនសសរបសអនកចលរម នង ពងរងសទធទាងនរះ។ ចាបាចតរវធវើការពនតយបញហាជាកងវល បងាហាញអពសរចកតពសាតោរនរអនកទទលផល ការរលោភលើសទធរកសាការណសមាងាត នងការដក ឃទកកនងកនលរងណាមយ ដោយគាមានការពរមពរៀង ពសាមជន។

៥. គតបញចលអពនរនតរភាព៖ ដចកនងករណនរការពយាបាល ដោយសរវា ART ផងដររ កចចគាពារសងគមដរលគតគរ អពបញហាមររោគអរដស ទាមទារឱយមានការបតរជាញាខាង នយោបាយ នងហរញញវតថសមរបរយៈពរលវរង ដចនរះ នរនតរភាពគរតរជាផនរករមមយ នរដណើរការកសាង ផរនការ។

ការវាយតមលរនរះកពនតយមើលផងដររនវគោលការណ ទាងបរនរះ នងជាផនរកមយនរកចចបរងបរងដើមបបមលរងទៅជាជមរើសគោលនយោបាយ នងចណាតការជាកសតរង។

១.២. គោលបណងនាការពនតាយនាះ

របាយការណនរះ ពនតយមើលបណាតាញគាពារសងគម របសរដឋាភបាលនៅកមពជា ដើមបកណតអតតសញញាណផនរក នានាដរលមានសកាតោនពល ដរលអាចរមបញចលតមរវការ នងកាលៈទរសៈដោយឡរករបសអនកផទក មររោគអរដស គរសារដរលមានអនកផទកមររោគអរដស នងករមអនករងគរះសខានៗដោយសារមររោគអរដស។

១.៣. គោលដៅនាការពនតាយនាះ

១. ដើមបកណតអតតសញញាណ ចណចចាបផតើមសមរប បញចល/ពងរងផនរកនានាដរលគតគរអព បញហាមររោគ អរដស។

២. កណតអតតសញញាណឧបសគគ ខាងផនរកចបាប បរត បតតការ សងគម នងហរញញវតថ ដរលអនករងគរះដោយ

មររោគអរដសបានជបបរឈម នៅកនងការទទល សរវាពបណាតាញគាពារសងគមរបសរដឋាភបាល។

៣. លើកអនសាសនអព (១) វធបរសើរបផតដើមបជមរញ កចចគាពារសងគមដរលគតគរអពបញហាមររោគអរដស នង (២) វធដើមបធវើឱយមានវឌឍនភាពជាកសតរងនៅកនងបណាតាឆនាខាងមខ ដើមបធានាថា រាលបណាតាញ នង កចចបរងបរងគាពារសងគមចបងៗ ដោះសរយបានគរបគរននវតមរវការចាបាចរបសអនកផទក មររោគ អរដស នងគរសាររបសពកគរ។

៤. ដើមបកណតអតតសញញាណភាពខវះចនោលាះ នងបញហានានាដរលតរវឱយមានការយកចតតទកដក នងការ សរវជរវបនថរមទៀត។

១.៤. វធសាសាត

ការពនតយនរះបានធវើឡើងនៅកនងខរវចឆកា នងធន ឆនា ២០១២។ ការពនតយឯកសារមានសរប បានវភាគពតមាន ដរលបានពបរភពដរលមានសរបនានា ទាកទងនងបញហា មររោគអរដស គរបបណាតាញគាពារសងគមចបងៗរបស រដឋាភបាលនៅកមពជា នងឯកសារនានាដរលមានឧទាហរណ អពបណាតាញគាពារសងគមដរលគតគរអព បញហាមររោគ អរដសមកពបរទរសដទរ។ របកគហើញដបងតរវបានចរក រមលរកតមអមរល ដើមបសនើសយោបលតបមកពអនកពាកពនធសខានៗ ដរលរមទាង NAA, CARD ករសងសងគមកចច អតតយទធជន នងយវនតសមបទា (MoSVY) ករសង មហាផទរ (MoI) ករសងសខាភបាល (MoH) ករសង សរដឋកចច នងហរញញវតថ (MEF) ករមបរកសាសាតោរអភវឌឍនកសកមមនងជនបទ អងគការសងគមសវល នងដរគ អភវឌឍន។ ការសមាភាសបានធវើឡើងជាមយតណាងនានាមកពសាថាបនពាកពនធនររដឋាភបាល នងអងគការមនមរន រដឋាភបាល ដើមបបរមលពតមានអពបណាតាញគាពារសងគម ចបងៗ, ពតមានអពបទពសោធនជាកសតរងលើការអនវតត របសសាថាបនទាងនោះ នងអនសាសនសមរបអនាគត។ របកគហើញតរវបានផសពវផសាយនៅកនងកចចបរជ ពគរះយោបលថានាកជាតសតពកចចគាពារសងគម ដរលគតគរអព បញហាមររោគអរដស ដរលបានផតលឱកាសដមានតមលរ សមរបកចចសនទនារវាងអនកពាកពនធសខានៗ។ តរាងឈមាះអនកពាកពនធទាងអសដរលបានចលរម មានផតល ជននៅកនងឧបសមពនធ ៣ នង៤។ តរាងឯកសារនានា ដរលបានពនតយ មានផតលជននៅកនងឧបសមពនធ ៥។




បញហាមេរោគអេដសនៅកមពជា

បរវាាឡងនរមររោគអរដសនៅកមពជា តរវបានបាាន សាមានថាបានថយចះព ១,១% នៅឆនា ២០០៦ មកតរម ០,៧ ឬ ០,៨% នៅកនងឆនា ២០១២ (NCHADS, 2012)។ នៅឆនា ២០១០ មានបរជាពលរដឋបរមាណ ៧៥.៩០០ នាក នៅកមពជាដរលតរវបានបាានសាមានថាមានផទកមររោគអរដស ហើយតលរខនរះតរវបានរពងថានងថយចះមកតរម ៧០.៤០០ នាក នៅឆនា ២០១៥ (NCHADS, 2012)។ ដោយសារកមពជាមានបរជាជនចរើនជាង ៨០% ជាអនករសនៅតមជនបទ កនងនោះចរើនជាង ៩០% ជា អនកករករ (RCG, 2010), ភាគចរើននរអនកផទកមររោគ អរដសកតរវបានរពងផងដររថា រសនៅតមទជនបទ។3 ទោះជាយាងណាកដោយ បរវាាឡងនរមររោគអរដស បាន

បរមលផតកនងចណោមករមអនករងគរះសខានៗ ដរល តមធមមតរសនៅកនងទករង ឬធវើចណាកសរកមកទករង ដចជា បគគលកបមរើសរវាកសានត (៤,៦%)4 បរសសរឡាញ បរស (MSM) (២,១-២,២%)5 នងអនកចាកគរឿងញៀន (២៤,៤%)6 (NCHADS, 2012)។ តលរខនរះគសបញជាក អពភាពចាបាចឱយមានយនតការគាពារសងគម ដើមបផតលសរវា ដលទាងពលរដឋទទៅ នងករមពលរដឋសខានៗ កដចជា អនកផទកមររោគអរដស ទាងនៅតមជនបទ នងទករង។ វសាលភាពនរការពយាបាលតមកមមវធ ART មានកមរត ខពសជាង ៨០% ដោយមានអនកជមងចនន ៤៨.៣៦២ នាក ជាអនកកពងទទលថានា ART នៅចងតរមាសទប នរឆនា ២០១២ (NCHADS, 2012)។

00.0 0.1

1990

2000

1995

2005

2011

1991

2001

1996

2006

2012

1992

2002

1997

2007

2013

1993

2003

1998

2008

2014

1994

2004

2010

1999

2009

2015

0.3

0.6

1.0

1.3 1.31.2

1.11.1 1.0 0.9 0.9 0.8 0.8 0.7 0.7 0.7 0.6

1.41.5 1.5

បរវាាឡងមររោគអរដស កនងចណោមអនកមានអាយ ១៥-២៩ឆនា

1.6 1.61.7 1.7

1

0.20.40.60.8

1.21.41.61.8

របទ១. ការនទសសនអពបេវាឡងមេរោគអេដស ឆនា ១៩៩៥-២០១៥ (NCHADS, 2012)

២



3 សមរបការធវើនទសសនអពបរវាាឡងនរមររោគអរដសកនងចណោមសរតទទៅ (២០១០-២០១៥) ការគណនាបានផអរកលើការអងករត HIV sentinel survey (HSS) 2010, ដរលបានបរើបរសសមរបបាានបរមាណចននសរតកមពជាកនងវយបនតពជ (១៥-៤៩) ដរលមានផទកមររោគអរដសនៅកនងឆនា ២០១០។ ដោយសារទនននយនៅកនងការអងករត HSS 2010 បានបរមលពមណឌលសខភាពនានាទាងនៅតមជនបទ នងទករង ដចនរះមានការបរើបរសបរវាាឡងមររោគអរដសកនងចណោមអនកមកពនតយផទរពោះនៅឆនា ២០១០ ដរលបានករសមរលសមរបអតរទករង/ជនបទ ២០/៨០ (NCHADS, 2012)។ ការធវើនទសសនមននរះ (ដចជាសមរបឆនា ១៩៩៥-២០០៦) បានបងាហាញទនននយ ញរកដចគានារវាងទករងនងជនបទ៖ បរវាាឡងមររោគអរដសតរវបានបាានសាមានថាថយចះមកតរម១,១%នៅតមជនបទ នង១,៤ នៅទករង។ ទោះបអតរនៅជនបទមានទាបកដោយ បនតរ ដោយសារពលរដឋកមពជា ៨០% រសនៅជនបទ មាននយថា ចននអនកផទកមររោគអរដសជាចរើនគជាអនករសនៅជនបទ ធៀបនងអតរ២០%កនងចណោមអនករសនៅទករង(NCHADS, 2007)។

បរវាាឡងមររោគអរដសកនងចណោមសរតបមរើការតមកនលរងកសានត (n=៤៣២) ដរលបានរាយការណថាមានអតថជនជាបរសចរើនជាង ១៤នាក កនងមយសបាតោហ គ ១៣,៩% ចណរកបរវាាឡងកនងចណោមអនកដរលបានរាយការណថាមានអតថជន ១៤នាក ឬ តចជាងកនងមយសបាតោហ (n=៣.៣៩០) គ ៤,១% (NCHADS, 2012)។ ទនននយយោងអពបរសសរឡាញបរស បានមកពការសកសាបរសខមររ (Liu & Chhorvann, 2010). National Center for HIV/AIDS, 2007, Report of HIV prevalence among drug users 2007.

4 HIV prevalence among female entertainment workers (n=432) who reported having more than 14 male clients per week was 13.9%, while the prevalence among those who reported having 14 clients or less per week (n=3,390) was only 4.1% (NCHADS, 2012).

5 MSM data references from the BROS Khmer study (Liu & Chhorvann, 2010).6 National Center for HIV/AIDS, 2007, Report of HIV prevalence among drug users 2007.

២.១. ផលបះពាលសាដឋកចចសងគមបណាតាលមកព មារោគអាដស នៅកមាតគាសារកនងបាទាសកមពជា

ការសកសាអពផលបះពាលសរដឋកចចសងគមឆនា ២០១០ បានបងាហាញអពផលបះពាលធងនធងរបណាតាលមកពមររោគអរដសមកលើសាថានភាពសខភាព ភាពករករ សនតសខ សបៀង នងការទទលបានសរវាសខភាព នងការអបរ កនងចណោមគរសារដរលមានមររោគអរដស (Cercone & Pinder, 2010)។ សមរបសទើរតរគរបសចនាករ គរសារ ដរលមានមររោគអរដស (HIV-HHs) មានសាថានភាពអាករក ជាងគរសារដរលគាមានមររោគអរដស (NA-HHs)។ ផលបះពាលកមរតវសមភាពមកលើសាថានភាពសរដឋកចចសងគម បណាតាលមកពមររោគអរដសនៅកមរតគរសារ បងាហាញព ហរតផលជាកសតរង ដរលតរវឱយមានយនតការគាពារសងគម ដរលគតគរអពតមរវការ នងកាលៈទរសៈដោយឡរក របសអនកផទកមររោគអរដស នងអនកដរលរងគរះដោយសារ មររោគអរដស។

ការសកសានរះដរលចាតចរងឡើងរដយ UNDP គជាការអងករតបរៀបធៀបរវាងចណោមគរសារចនន ២.៦២៣ ដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស នងគរសារចនន ១.៣៤៩ កនងរងវងការតរតពនតយ ឬ "គាមានផទកមររោគ អរដស" ដរលមានអនកចលរមចនន ១៧.៦៩៥នាក នៅ កនងខរតតចនន ១២ នរបរទរសកមពជា។ តលរខសថតដរល បានមកពការអងករតសនទសសននរការរសអើង ដរលបាន សមាភាសនមនសសចនន ៣៩៧នាក ដរលផទកមររោគអរដស នៅកនងខរតតចនន ៥ ដើមបកណតជាពសរសនវកមរត នង ផលបះពាលនរការរសអើង នងការមាកងាយមកលើអនក ផទកមររោគអរដស (CPN+, 2012)។

ការសកសាអពផលបះពាលមកលើសរដឋកចច សងគម បណាតាលពមររោគអរដស នៅកនងឆនា ២០១០ បានកត សគាលអពភាពខសគានារវាង HIV-HH នង NA-HH, HIV-HH នៅជនបទ នងទករង នងរវាង HIV-HHs ដរលមាន សរត នងបរសជាមរគរសារ (Cercone & Pinder, 2010)។ HIV-HHs មានចននសមាជកបនតចបនតច តចជាង (៤,៤ នាក) ធៀបនង NA-HHs (៤,៦ នាក)។ មរគរសារចរើន តរជាសរត (៥៣% នរ HIV-HHs) ធៀបនង ៣៥% នរ NA-HHs។ សាថានភាពបចចបបនននរមរគរសារនរ HIV-HHs ចរើនតរមនសថតកនងចណងអាពាហពពាហ ធៀបនង NA-HHs។ សមាជកកនង HIV-HH ពទនងជាបានសកសាខលះៗនៅថានាកមធយមសកសា ឬ ខពសជាងនរះ (៣១% ទលនង ៣៧% នរសមាជក NA-HH)។

ជារម មានតរ ៥៣% នរ HIV-HH មានលនៅសាថាន ផទាលខលន ធៀបនង ៨០% សមរប NA-HHs។ HIV-HH មានទរពយដរលមានតមលរកនងចននតចតចជាងយាងចរើន បើបរៀបធៀបនង NA-HHs (លើកលរងតរទរសពទចលត

២.២. សាថានភាពនាគាសារដាលរងគាាះ ដោយសារមារោគអាដស

មរគរសារជាសរត សរតគាមានការងារធវើ សរតមរមាាយ មានការអបរតចតច គាមានផទះផទាលខលន មានទរពយសមបតតតចតច




ដរលភាពខសគានានរះ ពមានកមរតខពសឡើយ)។ មានភាព ខសគានាជាខាលាងរវាងសាថានភាពនរអាពាហពពាហរវាងបរស នងសរត ដរលមានផទកមររោគអរដស ដោយសរតចរើនតរ សថតកនងសភាពមរមាាយ (៤៥% សរត, ៨% បរស) ហើយ បចចបបនន មនសវសថតកនងចណងអាពាហពពាហឡើយ (៤២% សរត, ៧៧% បរស)។ បរសដរលមានផទកមររោគអរដសបានទទលការសកសានៅកមរតមធយមសកសា ធៀបនងសរតនៅកនងទកនលរងដចគានា (ជារម បរស ៤២% បាន ទទលការសកសា យាងហោចណាសខលះៗនៅកមរតមធយមសកសា ធៀបនងសរត ដរលមានតរមតរ ១៩%)។ សរតផទក មររោគអរដស បរឈមជាមយកមរតខពសនរភាពគាមាន ការងារធវើ ជាងបរសដរលផទកមររោគអរដស (៣៧% ធៀបនង ២៨%)។

HIV-HH បានរាយការណអពបរកចណលបរចាឆនា កនងមានាកៗដរលមានកមរតទាបជាង (៤៥៤ដលាលាអាមររក) ជាមធយម ដរលទាបជាង NA-HH (៥៤៨ដលាលាអាមររក), ដោយបរភពនរបរកចណលរបស HIV-HHs ចរើនតរជា ការងារ ដរលផតលកមរទាប។ ទោះបតលរខអពភាពគាមាន

២.៣. ផលបះពាលនាមារោគអាដសមកលើ កតតាសាដឋកចច

បរកចណលទាប ការងារដរលផតលកមរទាប ការថយចះនរបរកចណល កនចរើនតរតរវធវើការ កមារចរើនតរតរវធវើការ មនមានសមតថភាពធវើការ មានបណលចរើន កមចពមាចាសបណលឯកជន បណលកនងអតរការបរកខពស សមាជកគរសារផតលការថរទាដោយគាមាន

ទទលបរកកមរ សរតជាអនកថរទាអនកជមង អនកថរទាដរលបាតបងទាងសរង ឬ

ខលះៗនវបរកចណល ហបចកតចជាងមន (នៅជនបទ) ហបអាហារដរលមនសវមានបរតរអនកមរតខពស ចណាយចរើនជាងទៅលើការជល នងបរកចណល ចណាយតចតចជាង (%) លើការថរទាសខភាព

ការងារធវើ មានភាពបរហរលគានារវាងគរសាររងគរះនងគរសារមនរងគរះកដោយ កមារនៅកនង HIV-HHs (៩,២% នៅអាយ ១០-១៤ ឆនា) ចរើនតរតរវធវើការ ជាពសរស កមារ ធៀបនង ៧,៣% សមរប NA-HHs។ គរសារនៅ ជនបទបររជាតរវពងផអរកលើបរកចណលពកមារ ចរើន ជាងគរសារនៅទករង។ អតរកមារ នងកមារានៅកនង ពលកមម មានភាពខសគានាជាចរើន ដោយកមារ ១០% នៅ កនង HIV-HHs តរវធវើការ (ធៀបនងតរមតរ ៥,៥% នៅកនង NA-HHs) ធៀបនងអតរខសគានាមនសវចរើនតរម ៩,២% សមរបកមារា (HIV-HHs) នង ៧,៣%(NA-HHs)។

មររោគអរដស មានឥទធពលមកលើសមតថភាពរបស អនកផទកមររោគអរដស កនងការរមចណរកកនងសកមមភាពនៅកនងគរសារ នងនៅកនងកមាលាងពលកមមជារម។ សរតដរល ផទកមររោគអរដស ចរើនតរមានសាថានភាពជាសរតមរមាាយ ឬ គាមានការងារធវើ ជាងបរសដរលផទកមររោគអរដស។ ទាងសរត នងបរស បានរាយការណអពការថយចះយាងចរើន (៤៧%) នរបរកចណល បនាទាបពបានវភាគឃើញ មររោគអរដស ដោយបរស ៥៤% បានពោលអពការថយចះនរបរកចណល។ ជាទទៅ ១៤% នរសមាជកកនង HIV-HH បានពោលអពវតតមានជមងធងនធងរដរលធវើឱយពកគរមនអាចបពរញកចចការបរចាថងររបសខលនបាន នៅកនង រយៈពរលបនសបាតោហមន ធៀបនង ៨%នៅកនង NA-HHs។ ពលករនៅកនង HIV-HHs ចរើនតរអវតតមានពការងារចនន មយថងរ ដោយ ៥៧% នរសមាជកកនងគរសារដរលជាអនកមានការងារធវើ ដរលបានរាយការណថា បានអវតតមានព ការងារមយថងរ នៅកនងរយៈពរលបខរមន ធៀបនងតរម តចជាង ៤៩% សមរបសមាជកនៅកនង NA-HHs។

ជារម ៣៤% នរអនកមានផទកមររោគអរដស ដរលតរវការឱយមានការថរទាមនបានទទលការថរទាឡើយ ដោយ ភាគរយនរះកើនដល ៣៨% នៅជនបទ។ កនងចណោម អនកដរលបានទទលការថរទា ភាគចរើនបផត (៩០%) នរ អនកថរទា គជាសមាជកគរសារដរលមនបានទទលកមរ (១០% គជាអនកមកពករផទះ នងមានតរមតរបគរសារ (<០,០១%) បានជលមនសសមកពករ ដើមបផតលការ ថរទា)។ ភាគចរើននរអនកថរទាគជាសរត (៥៤%)។

ចននយាងចរើននរអនកផតលការថរទានៅកនង HIV-HH បានពោលថា ឬមយតរវឈបពការងារជាធមមតរបសខលន ឬមយជបបរទះការថយចះបរកចណល ដោយតរវរាាបរងការងារថរទាអនកជមង។ HIV-HHs ចរើនតរបានទទលការ



គាទរជាហរញញវតថពរដឋាភបាល ឬ ពអងគការមនមរនរដឋា ភបាល នងមនសវបានទទលចណលពសកមមភាពកសកមម ឡើយ។ ជារមការបរភោគកនងមានាកៗមានលកខណៈបរហាក បរហរលគានារវាងគរសាររងគរះ នងមនរងគរះពមររោគ អរដស បនតរ HIV-HHs នៅជនបទ មានការបរភោគទាប ជាងយាងចរើន ធៀបនង NA-HHs នៅជនបទ។

ជារម HIV-HHs បរភោគតចជាងបនតចបនតច ធៀប នង NA-HHs។ ការចណាយលើអាហារ (បរមាណ ៥៩%) នងការអបរ (បរមាណ ៤%) គជាសមាមាតរនរការចណាយ ដរលបរហាកបរហរលគានារវាងគរសារខសៗគានា។ HIV-HHs បរើបរសសមាមាតរខពសនរការចណាយលើការជល នង ការចណាយលើសរវាកមមនានា (១៣%) ធៀបនង NA-HHs (១០%)។ ផនរកតរមយនរការចណាយរបស HIV-HHs ដរលតចជាងការចណាយរបស NA-HHs គទៅលើសខភាព (៨% សមរប HIV-HHs នង៩%សមរប NA-HHs) ដរល ជាមលហរតនរករណលើកលរងធជាងគរសមរបអនកផទកមររោគអរដស។

ជារម គរសាររងគរះដោយសារមររោគអរដសបានចណាយតចតចជាង លើការបរភោគអាហារដរលមានកមរតបរតរអនខពស ដចជា តរ សាច សតវសាលាប នងសត។ នរះជាករណជាកសតរងសមរបគរសារនៅជនបទ ដរល គរសារមនរងគរះដោយសារមររោគអរដសចណាយចរើន ១៣% ចរើនជាង លើការបរភោគអាហារដរលមានបរតរអន ធៀបនង HIV-HHs។

កណើនបណលគជាករណទទៅកនងចណោម HIV-HHs (៦៥%) ធៀបនង NA-HHs (៥៣%)។ មលហរត បឋមនរបណលមានដចគានារវាង គរសារទាងពរករម៖ "តមរវការចណាយកនងគរសារ"។ ដចការរពងទក តមរវ ការសមរបការពយាបាលជមង នងការថរទាសខភាពគជា មលហរតចបងកនងចណោម HIV-HHs (២១%) នងជា ចននដរលមានចរើនជាងនៅកនង NA-HHs (ដរលមាន តរមតរ ១៥%)។ ទោះប NGOs គជាបរភពបរកកមចតរ មយគតកដោយ សមរបគរសារទាងពរករមនរះ, HIV-HHs បានពងផអរកលើមាចាសបណលឯកជន (២៦% នរ បណល) ចរើនជាងNA-HHs (២១%នរបណល)។ HIV-HHs ចរើនតរនយយអពការបងការបរកខពស (ការបរក ៥,៤% ជាមធយម) ធៀបនង NA-HHs (ការបរក ៤,៣% ជាមធយម)។

ការវភាគអថររដចគានាបងាហាញថា គរសារមយដរលយាង ហោចណាសសមាជកមានាកមានផទកមររោគអរដស មាន អតរ ១,៧ ដងខពសជាងគរសារដរលមនរងគរះដោយសារមររោគអរដស កនងការសថតនៅករមខសរបនាទាតនរ ភាពករករ។ ជារម បរបាបលតរនរ HIV-HH ដរលរសនៅករមខសរបនាទាតនរភាពករករគ ២៨%។

កមារ នងកនៗដរលមានអាយចរើន ដរលរសនៅកនង គរសារមានផទកមររោគអរដស បានពោលអពអតរទាបនរ ការចលរៀន ជាងនៅកនង NA-HH។ ភាពខសគានាខាលាងបផត គរវាងគរសារដរលមានកនសរអាយចរើន (១៥-១៧ឆនា) នៅកមរតមធយមសកសា ជាពសរស នៅថានាកមធយមសកសា ទតយភម។ អតរចលរៀនពតបរកដសមរបយវតនៅ កនងNA-HHs ទាងនរះ មានជតពរដងនរយវតនៅកនង HIV-HHs (១៦% ធៀបនង ៩%)។ ជារម HIV-HHs ចរើនតរ ពោលថា កនរបសខលនមនបានចះឈមាះចលរៀនឡើយ ដោយសារតរបញហាថវកា (២១% ធៀបនង ១៥%សមរប NA-HHs) ឬ ដោយសារកមារតរវរមចណរករកបរក ចណលសមរបគរសារ (២២% ធៀបនង ១៨%)។ ទោះប រងគរះដោយសារ មររោគអរដស ឬមនមរនកដោយ នៅ កនងគរសារទាងអសនរះ កមារចរើនជាងកមារា មនបាន ចលរៀនទរ ដោយសារតរបញហាថវកា ឬ ដោយសារតរពកគរតរវជយធវើការងារផទះ (២៣% សមរបកមារានៅកនង HIV-HHs ធៀបនង ៣៣% សមរបកមារនៅកនង HIV-HHs)។ កមារនៅកនង HIV-HHs មានអតរខពស ដរល អវតតមានចរើនជាង ១០ ថងរ នៅកនងឆនាកនលងទៅ ធៀបនង កមារនៅកនង NA-HHs (១៥% ធៀបនង ៨%)។ នរះជា ករណជាកសតរងបផតសមរបកមារ កមារតចៗ នងកមារ នៅតមជនបទ។ កមារកនង HIV-HHs រងការបះពាល ជាងគរ ដោយមានកណើន ៥០% នរកមារនៅកនង HIV-HH (១៤%) ដរលអវតតមាន ១០ថងរ ឬ ចរើនជាងនរះ ធៀបនងកមារនៅកនង NA-HHs (៩%)។

២.៤. ផលបះពាលនាមារោគអាដស មកលើ ការសកាសាអបរ

អតរទាបនរការចលរៀន កនងចណោមកមារ នងកនដរលមានអាយចរើន ទនងជាអវតតមាន ១០ថងរ ឬ ចរើនជាងនរះ កមារនៅជនបទ រងគរះចរើនជាងគរ




កមារកពរ នងងាយរងគរះមានអតរនរការចលរៀនដចគានា ធៀបនងកមារមនសថតកនងសាថានភាពងាយរងគរះ បនតរកមារកពរ នងងាយរងគរះនៅជនបទ មាន អតរចលរៀនទាប (៩៣%) ធៀបនងកមារមនសថតកនងសាថានភាពងាយរងគរះនៅជនបទ (៩៧%)។

លទធផលពការវភាគអថររដចគានាបងាហាញថា សាថានភាព នរការផទកមររោគអរដសនរគរសារណាមយ គជាកតតោ ហានភយធងនធងរដរលធវើឱយកមារអវតតមាន ១០ ថងរពសាលា រៀននៅកនងឆនាកនលងទៅ។ កមារណាមានាកនៅកនង HIV-HH មានអតរ បដងខពសជាងកមារដទរទៀត នរករណអវតត មាន ១០ ថងរ ធៀបនងកមារនៅកនង NA-HH (៤១,៨% ធៀបនង ១៨,៨%)។

គរសារដរលចណាយចរើនលើការសកសាកនងមនសសមានាកៗ មានអតរខពសនរកមារបានចលរៀន ដរលភាគ ចរើនបងាហាញថា ការចណាយលើការសកសា គជាការឆលះ បញចាងអពការបតរជាញារបសគរសារ។ អាហារបករណរបស រដឋាភបាលកជាកតតោដសខានមយផងដររ ដរលជយបងកើន អតរនរកមារចលរៀនបានជត ១,៥ដង។

សមាជកកនង HIV-HHs បានពោលអពសខភាពទនខសាយជាងនៅកនង NA-HHs។ សមាជកកនងគរសារករករ (ទាងដរលរងគរះ នងមនរងគរះដោយសារមររោគ

២.៥. ផលបះពាលនាមារោគអាដសទៅ លើសខភាព

សាថានភាពសខភាពកានតរអាករក គរសារករករមានសខភាពទនខសាយជាង

គរសារអនកមាន ចរើនតរសវរងរកការថរទាសខភាពនៅកនងវសយ

សាធារណៈ មានការពរញចតតចពោះសរវាសខភាពដរលខលន

បានទទល បងកមរទាបកនងការទទលសរវាថរទាសខភាព មានការលើកលរងចរើនលើសរវាថរទាសខភាព មនដងរោគវនចឆយ លកដធលនងទរពយដទរទៀត

បរើបរសបរកសនស កណើនបណល អតរខពសនរការបរើបរស ART ការពយាបាលជមងឱកាសនយមមានកមរតទាប

នៅតមជនបទ។

អរដស) បានពោលអពសខភាពទនខសាយជាងនៅកនងគរសារអនកមាន។ អនកផទកមររោគអរដសបានបរើបរសសរវាសខភាពចលត នងការពយាបាលនៅនងកនលរងចរើន ជាង នងចរើនតរសវរងរកសរវានៅកនងវសយសាធារណៈ ជាងសមាជកនៅកនង NA-HHs។

អនកផទកមររោគអរដស មានការពរញចតតចពោះ ការ ទទលបានសរវាសខភាព ជាងអនកបានសមាភាសននៅកនង NA-HHs។ កមរលើសរវាថរទាសខភាពដរលសមាជក កនង HIV-HHs រាយការណ មានកមរតទាបជាខាលាង ធៀប នងកមរដរលសមាជកកនង NA-HHs បានរាយការណ, ហើយអនកផទកមររោគអរដស ចរើនតរបានទទលការលើកលរងពកមរថរទា សខភាព ជាងសមាជកកនងគរសារដរល មនរងគរះដោយសារមររោគអរដស។

មននងដងរោគវនចឆយ អនកផទកមររោគអរដសបាន រាយការណអពការលកដធល នងទរពយដទរទៀត បរើបរស បរកសនស នងចងការបរក ដើមបបពរញថលរចណាយដរល ពាកពនធជាមយជមងដរលមានរយៈពរលវរង។

បរសដរលមានផទកមររោគអរដសនៅទជនបទ ចរើនតរបានទទលការវភាគរោគសញញាតមរយៈសរវា ពគរះ យោបល នងធវើតរសតសមគរចតតដោយសមាងាត (VCCT) ជាងសរត ឬ ជាងបរសមានផទកមររោគអរដសនៅតមទ ករង។ ជារម ពមានភាពខសគានារវាងអនកផទកមររោគអរដស ដរលបានចាតទកខលនឯងថា ជាសមាជកនរករមអនករងគរះសខានៗ នងអនកដរលមនសថតនៅកនងករមនរះឡើយ ទាកទងនងការវភាគរោគសញញាតមរយៈ VCCT។ ការបរើ បរស ART មានកមរតខពសកនងចណោមអនកផទកមររោគ អរដសទាងអស។ បនតរ ការបរើបរសថានាដើមបទបសាកោត ឬ ពយាបាលជមងឱកាសនយម មានកមរតទាប សមរបអនកផទក មររោគអរដសនៅតមជនបទ។

សមាមាតរនរ HIV-HHs នងNA-HHs ដរលចណាយ ចរើនលើការថរទាសខភាព ពមានភាពខសគានាឡើយ។

២.៦ ផលបះពាលនាមារោគអាដសមក លើសនតសខសាបៀង

ភាពអតឃលានធងនធងរជាងមន បរភោគអាហារតចជាងមន មានការឧបតថមភសបៀងចរើនជាងមន មានភាពខសគានាលើការឧបតថមភសបៀង មានការឧបតថមភសបៀងតចជាង សមរប

អនកមនមរនជាខមររ



មានភាពខសគានាតរមតចតចបណោណោះនរតលរខដរលបានរាយការណអព អាហារបរចាថងរ រវាងសមាជកកនង HIV-HHs នង NA-HHs។ បនតរ សមាជកកនង HIV-HHs ចរើនតររងភាពអតឃលាន នងមនសវបានបរភោគដោយសារ តរខវះចណអាហារ ជាងសមាជកនៅកនង NA-HHs។

HIV-HHs បានទទលការឧបតថមភសបៀងនៅករតចរើន ជាង NA-HHs ហើយ HIV-HHs ករករមានអតរខពស កនងការទទលបានការឧបតថមភសបៀងចរើនជាងគរសារ ដរល ធរធារជាង។ មានសរចកតរាយការណអពភាពខសគានារវាងខរតតនានានវភាគរយនរ HIV-HHs ដរលបានទទលការ ឧបតថមភសបៀង។ សមរបករមគរសារដរលមានមរគរសារជាខមររ ចរើនតរទទលបាន ការឧបតថមភសបៀងចរើនជាង ករមគរសារដរលមានមរគរសារមនមរនជាខមររ។

ការសអបខពើមខលនឯងមានកមរតខពស ពោលគ ១៦% នរអនកផទកមររោគអរដសរាយការណអពការគរងធវើអតតឃដ នង ៦៥% រាយការណថា មានអារមមណថាខលនឯង តចទាប។ សរតផទកមររោគអរដសបរមាណ ២៣% រាយ ការណថា បានទទលការវាយបរហារជាពាកយសដ នង ៧% បានរងការគរាមកហរង ឬការបៀតបៀនខាងផលវកាយ ដោយសារតរ សាថានភាពមររោគអរដសរបសខលន។ អនកផទកមររោគអរដសបានរាយការណថា ការរសអើងពសណាក បគគលកថរទា សខភាពមានកមរតទាបបផត (ទាបជាង ១%)។ នៅកនងការអងករតអពសនទសសននរការរសអើងឆនា ២០១០ កតសគាលថា សមាមាតរនរអនកផទកមររោគអរដស ដរលបានរាយការណអពឥរយបថរងអើង ពសណាក បគគលក ថរទាសខភាពចពោះ ការបើកបងាហាញឱយដងអពសាថានភាពផទកមររោគអរដសរបសពកគរ មានកមរតខពសជាងនរះបនតចបនតច គតរម ២,៩% (CPN+, 2012)។ ទោះជាបរបនរះកត បគគលកថរទាសខភាព គជាអនកដរលមានការរសអើងតចតចជាងគរបផត មកលើអនកផទកមររោគ

២.៧. ផលបះពាលនាមារោគអាដសមកលើការមាក ងាយ ការរើសអើង នងគណភាពនាការរសនៅ

ការសអបខពើមខលនឯងមានកមរតខពស ងាយរងគរះពការបៀតបៀន នង

ការគរាមកហរងជាពាកយសដ ការរសអើងតចតចពបគគលកថរទាសខភាព ជាទទៅគណភាពជវតមានកមរតទាប

អរដស ធៀបនងបទពសោធនអវជជមានព៖ សមាជកពរញ វយនៅកនងគរសារ (៦,៤%) សហពទធ (៦,៨%) គរបងរៀន (៧,១%) អនករមអាជព (១០,៥%) មតតភកត (១៣,២%) នងអនកជតខាង (២៣,២%) នរះបើយោងតមការរាយ ការណរបសអនកផទកមររោគអរដសដរលបានចលរមនៅកនង ការអងករតអពសនទសសននរការរសអើង។ ជារម អនកផទកមររោគអរដសភាគចរើនរាយការណថា គណភាពជវតរបស ពកគរករករ ឬ ទទលករខាលាងជាងអនកឆលើយនៅកនង NA-HHs។

ចរើនជាងមយភាគបនរ HIV-HH បានរាយការណថាបានថរទាកមារដរលកពរដោយសារជមងអរដស។ មាន ការបាានសាមានថា កមារចរើនជាង ៨៥.០០០ នាកនៅកមពជា កាលាយជាងាយរងគរះដោយសារតរមររោគអរដស។ HIV-HHs ដរលមានសរតមរមាាយជាមរគរសារ មានបរកចណល កនងមានាកៗកមរតទាប ហើយកមារនៅកនងគរសារទាងនរះចរើន តររៀនតរតថានាកនៅកនងសាលា។ សរតមរមាាយនៅកនង HIV-HHs មនសវទទលបានទរពយមរតកពបតដរលបាតជវត ទៅហើយនោះទរ ធៀបនងសរតមរមាាយនៅកនង NA-HHs។

ភាគរយនរ HIV-HHs ដរលបានទទលសរវាថរទាតម ផទះនៅកនងរយៈពរលបខរមន មានភាពលអៀងគានារវាង ខរតតនានា នងបរភរទករមជនជាត។ សរតផទកមររោគអរដស ដរលមានផទរពោះ ដរលបានរាយការណថា បានបបៅកន ដោយទកដោះមានកមរតទាបបផត។

HIV-HHs បានធវើចណាកសរកយាងចរើននៅកនង រយៈពរលបរឆនាមន ធៀបនង NA-HHs។

HIV-HH ភាគចរើន ចរើនតរមានសមាជកកនងគរសារដរលតរវបានចាតចលកនងចណោមករមអនកងាយរងគរះ។

២.៨. ផលបះពាលនាមារោគអាដស៖ ការពចារណាពសាស

មយភាគបនរគរសារសរបតរវថរទាកមាកពរ សរតមរមាាយមានាកៗទទលបានបរកចណលកមរតទាប កនរបសសរតមរមាាយរៀនតរតថានាក សរតមរមាាយមនសវបានទទលទរពយមរតកពបត ការបបៅកនដោយទកដោះមាតោយមានកមរតទាប ការធវើចណាកសរកមានអតរខពសជាងមន ជារឿយៗនៅកនងគរសារចរើនតរមានសមាជកមានាក

សថតនៅកនងករមអនកងាយរងគរះ




កចចគាពារសងគមដេលគតគរអពបញហាមេរោគអេដស

កចចគាពារសងគម កានតរបានការទទលសាគាលចរើន ឡើងថាជាការវនយោគមយលើមលធនសងគម របវនត ហរញញវតថ នងមនសសនៅកនងបរទរស នងជាសមាសភាគ សខានជាសារវនតមយ កនងការពងរងសរដឋកចចជាត។ យទធ សាសរតជាតគាពារសងគម ឱយនយមនយកចចគាពារសងគម ថា៖

"កចចគាពារសងគមជយបរជាពលរដឋឱយពះពារ ចពោះ បរភពចបងៗនរភាពករករ នងភាពងាយរងគរះ ទនទមនង នោះកជាការលើកកពសការអភវឌឍមនសសផងដររ។ កចច គាពារសងគម ផសដោយការចាតចរង នង បរធានទលទលាយ ដរលបងកើតឡើងសមរប៖ ១) ការពារបគគល គរសារ នង សហគមន ទលនងផលវបាកខាងហរញញវតថ សរដឋកចច នងសងគម ដរលបណាតាលមកពហានភយនានា ការបះទងគច នងសាថានភាព ករករ នង ២)នាពកគរចាកចរញពភាព ករករ។ អនតរាគមនលើកចចគាពារសងគមរមមាន យាងហោច ណាស ការធានារាាបរងសងគម គោលនយោបាយទផសារ ពលកមម បណាតាញសវតថភាពសងគម នងសរវាសងគមកចច។"

នៅពរលថមៗ នរះ កចចគាពារសងគមតរវបានចាតទកថា ជាកតតោបពរញគានាសខានមយនៅកនងការអភវឌឍ ដរលរមចណរកទៅកនងការធវើឱយមានបរសទធភាព ជាអតបរមានរ ការវនយោគ ដរលជាផនរកមយនរយទធសាសរតឆលើយតបនង បញហា មររោគអរដស/ជមងអរដស តមរយៈការបងកើត លកខខណឌអណោយផល (Schwartländer et al., 2011)។ នរះជាការឆលះបញចាងអពការផលាសបតរវធាននរការឆលើយតបទៅនងបញហាមររោគអរដស ដោយផតោតទៅលើការវនយោគ (Miller & Samson, 2012)។

កចចគាពារសងគមអាចរមចណរកកនងការទបសាកោតការចមលងមររោគអរដស ការពយាបាល ការថរទា នងការ ឧបតថមភ៖

"គោលនយោបាយ ឬ កមមវធគរតរដោះសរយបញហា របសអនកផទកមររោគអរដស នងគរសាររងគរះដោយសារ មររោគអរដស ឧទា. ធានាថា ពកគរអាចទទលបានសរវា នានា, គោលនយោបាយតរវមានលកខណៈគរបជរងជរយ នងគាមានការរសអើង ហើយទមរងនរកចចគាពារសងគម តរវតរជយកាតបនថយឱកាសកនងឆលងមររោគអរដស របស បគគលមានាកៗ (ភាពងាយឆលងមររោគអរដស) នងការបះ ពាល ជវភាពដរលមររោគអរដសនងបងកឥទធពលអវជជមាន មកលើបគគល គរសារ នងសហគមន (ដរលងាយរង គរះ)។" (Samuels, Blake & Akinrimisi, 2012)។

ភសតតងអព ឥទធពលវជជមាននរកចចគាពារសងគមមក លើការទបសាកោតមររោគអរដស ការថរទា នងការពយាបាល កានតរមានចរើនឡើង។ ការឧបតថមភជាសាចបរកបាន បងាហាញថារមចណរកកនងការកាតបនថយបរវាាឡងនរមររោគ អរដសកនងចណោមសរត បនតរមនមរនសមរបគរបករណឡើយ។ ការវាយតមលរមយលើតបនសាកលបងនៅហសបា បរទរសមាាឡាវ បានរកឃើញថា អនកទទលបរកបរចាខរដោយគាមានលកខខណឌ មានអតរបរវាាឡងមររោគអរដស ទាបជាងសរតនៅកនងករមតមដន ដរលពបានទទលការឧបតមភជាសាចបរក ដោយមានភសតតងបនថរមទៀត ដរល គាទរដោយការបរបរលនរឥរយបថខាងផលវភរទ ដរល ពកគរបានរាយការណដោយខលនឯង (Miller & Samson, 2012)។ ការសកសាមយនៅទជនបទកនងបរទរសតងហសាន បានរកឃើញអព ការថយចះយាងចរើននរបរវាាឡងនរ ជមងកាមរោគ កនងចណោមករមនៅករមការពយាបាល ដរលមានសទធទទលបរកឧបតថមភ ២០ដលាលាអាមររក បនតរគាមានការកាតបនថយបរបនរះឡើយសមរបករមដរលទទល បានតរម ១០ ដលាលាអាមររក (Miller & Samson, 2012)។ កមមវធឧបតថមភជាសាចបរក Comunidades Solidarias Rurales នៅសាលវាាឌរ នងបរពនធ Janani Suraksha

៣



Yojana នៅឥណាឌ គជាឧទាហរណអពកចចផតចផតើមដរលផតលការលើកទកចតតដលសរត កនងការទទលសរវាបងកើតទារកនៅកនងមណឌលសខភាពរដឋាភបាល ឬ មណឌលសខភាពឯកជនដរលមានការទទលសាគាល ហើយបរការនរះបានកាតបនថយរបាងសងគម នងហរញញវតថនរការទទលបាន សរវា។ ដចនរះ ការធវើបរបនរះនាឱយមានកណើនការទទលសរវាសខភាពសមរបការទបសាកោត ដចជា ការទបសាកោតនវ ការចមលងពមាតោយទៅកន (PMTCT) ដរលរមចណរកដលការទបសាកោតនវការចមលងមររោគអរដស (Miller & Samson, 2012)។ ចណងទាកទងរវាងនរកមមវធឧបតថមភជាសាចបរក ដោយមានលកខខណឌ នងគាមានលកខខណឌ ការចលរៀន នង កតតោហានភយនានានៅបរទរស បាាគសតង បងកាលាដរស មចសក នងអាហរវកខាងតបង បងាហាញពឥទធពលដរលអាច កើតមាន មកលើការថយចះនរភាពងាយរងគរះ ដោយ សារមររោគអរដស (Miller & Samson, 2012)។

ការឧបតថមភនានាខាងផនរកសងគម នងការឧបតថមភជា សបៀង មានតនាទយាងសខាននៅកនងការសាតោរសាថានភាពអាហារបតថមភនរអនកជមងដរលទទលការពយាបាលជមងអរដស កដចជា ករលមអការទទលសរវាធវើតរសត នងការពយាបាល ផងដររ។ កនងការសកសាមយនៅមាាឡាវ ការលើកទកចតតជាបរកកនងចននតចតច (មយភាគដបនរបរកកមរបរចាថងរ) បាននាឱយមានកណើន ៥០% នរចននពលរដឋដរល មកទទលលទធផលពការធវើតរសតរកមររោគអរដស របស ពកគរ ចណរកការឧបតថមភជាសាចបរកសមរបបពរញការចណាយលើថលរធវើដណើរទៅគលនកនៅតមជនបទកនងបរទរសយហាកោនដ (៥-៨ ដលាលាអាមររកកនងមយខរ) បាននាឱយមានការទទលសរវាពយាបាលបានទៀងទាតជាងមន

(Miller & Samson, 2012)។ បទពសោធនផទាលរបស កមពជា កនងការឧបតថមភជាសាចបរក នង ការឧបតថមភជា ទមរងដទរទៀត ដលអនកផទកមររោគអរដស ដើមបទទល សរវា ART បានជយរមចណរកដល ៩២% នរវសាលភាព គរបដណតបនរសរវា ART។

គរសារនានា ដរលទទលការឧបតថមភជាសាចបរក ចរើនតរសវរងរកសរវាថរទាសខភាពសមរបកនរបសខលនដរលឈ ហើយមានសនតសខសបៀងចរើនជាង នងមានការវនយោគចរើនជាងទៅលើយទធសាសរតនានា ដរល ពងរងមខរបរចញចមជវតរបសខលន នងសរដឋកចចគរសារ។ ដរលទាងនរះសទធតរជយគរសារទាងនោះ កនងការទបទល នងផលបះពាលព ជមងអរដស។ កងវលសខាន មយគការ ធានាថា អនកផទកមររោគអរដសមនរងការរសអើង ឬ ផតោច ចរញពបរពនធគាពារ សខភាពសងគម ដចជា ការមនទទល បានសរវាធានារាាបរងសខភាព (Miller & Samson, 2012)។

កមមវធការងារសាធារណៈ តរវតរបងកើតឡើងដោយបរងបរយតន ដោយពនតយមើលការបរឈមនានា ដរល អាចកើតមានជាមយបញហាមររោគអរដស ដចជា ការ ចណាយលើឱសថ នងបនទកធងនធងរនរការថរទាសខភាព ដរលសរតអាចតរវ រាាបរងរចជាសរចទៅហើយ។ នៅកនង ករណខលះ កមមវធនានាតរវតរឆលើយតបទៅនងកងវះពលករនៅកមរតគរសារ (Miller & Samson, 2012)។

កចចគាពារសងគម ដរលពាកពនធជាមយបរជាជន នងគរសាររងគរះដោយសារមររោគអរដស អាចឬមយ ផតោតលើមររោគអរដស ឬ បញជារបបញហាមររោគអរដស។

ផតោតលើបញហាមេរោគអេដស បញជេបបញហាមេរោគអេដស

កចចគាពារសងគមផតោតលើបញហាមេរោគអេដស៖ ផតោតជាកលាកលើអនកផទក នង/ឬ អនករងគរះដោយសារមររោគអរដស

កចចគាពារសងគមដេលពាកពនធជាមយបញហាមេរោគអេដស៖ បងកើតឡើងសមរបសាធារណជនជាទទៅ បនតរមានការពាកពនធសមរបអនកផទក នង/ឬរងគរះដោយសារមររោគអរដស

កចចគាពារសងគមដេលគតគរអពបញហាមេរោគអេដស៖ បងកើតឡើងសមរបសាធារណជនទទៅ បនតរមានចរង ជាកលាកសមរបអនកផទក នង/ឬ អនករងគរះដោយសារ មររោគអរដស កដចជា ករមអនកមានហានភយជាពសរស នរការឆលងមររោគអរដសផងដររ។




យនតការគាពារសងគម ដេលផតោតជាកលាកលើបញហា មេរោគអេដស មានកតសគាលរចមកហើយ។ នោះគ បរពនធ ឬ កមមវធណាមយ ដរលផតោតជាកលាក ឬ ធវើតរ លើអនកផទក នង/ឬ អនករងគរះដោយសារមររោគអរដស។ ឧទាហរណ ការផតលសរវាពយាបាលអនកផទកមររោគអរដសដោយឥតគតថលរ។ ការលើកទកចតតជាហរញញវតថតចតចដល គលនកសខភាព ដរលលើកទកចតតឱយមានការវលតរឡប មកទទលលទធផលនរការធវើតរសតឈាមរក មររោគអរដស របសពកគរ នងការឧបតថមភជាសាចបរកដលអនកមកទទល សរវា ART ដើមបសមរលដលការទទលសរវានរះឱយបានទៀងទាត។ ជាទទៅ វធានដរលគតគរអពបញហាមររោគ អរដស គជាការចងបានជាងវធានដរលផតោតជាកលាកតរលើបញហាមររោគអរដស បើផអរកតមទសសនៈអពនរនតរភាពហរញញវតថ នងសមធម ដចមានចរងនៅកនងគោល ការណទាងបរនរកចចគាពារសងគម ដរលគតគរអព បញហា មររោគអរដស ដចមានកតសគាលពខាងដើម។ ទនទមនង នរះ កនងពរលដរលបរពនធគាពារសងគមគរតរផតោតលើអនកករ នងងាយរងគរះជាទទៅ នៅកនងកាលៈទរសៈខលះ តមរវការជាកលាករបសអនកផទកមររោគអរដស កអាចដោះសរយ បានផងដររ។ កតតោនានារមមាន ការមាកងាយ នងការរស អើងមកលើអនកផទកមររោគអរដស, ដណាកកាលនរជមង, តើអនកជមងកពងទទលសរវាពយាបាល ART ឬទរ, នងរចនា សមពនធនរការឧបតថមភ នង/ឬ គរសារ ដរលជាកនលរងពកគរ រសនៅជាមយ (Samuels, Blake & Akinrimisi, 2012)។

កចចគាពារសងគម ដរលពាកពនធជាមយបញហាមររោគអរដស សដៅលើបរពនធ ឬ យនតការណាមយដរលបាន បងកើតឡើងសមរបសាធារណជនទទៅ បនតរកផតលអតថបរយោជនសមរបអនកផទកមររោគអរដស (ខលះៗ) ផងដររ។ ឧទាហរណ កចចគាពារសងគមដរលពាកពនធជាមយបញហា មររោគអរដស គកមមវធផតលបរកសោធនសងគមនៅបរទរស ឡរហសថ (សោធនសមរបមនសសចាស) ដរលបានដកឱយអនវតតននៅកនងឆនា ២០០៤ នៅពរលដរលការអងករត បរជាសាសរត នងសខភាពនៅឡរហសថ បានបាានសាមានថា បរវាាឡងនរមររោគអរដស កនងចណោមមនសសពរញវយ មាន ២៤%។ ដោយមាន អតរបរវាាឡងខពសបរបនរះ កមារមានាកកនងចណោមបរនាក តរវបានបាានសាមានថា បាន កាលាយជាកមារកពរ ដោយសារតរឪពកមាតោយសាលាបបណាតាល ពជមងដរលទាកទងនងអរដស។ ការបាតបងជវតនរមនសស ជនានកណាតាលបានបងកើតឱយមានចននយាងចរើន នរ គរសារ អនតរជនាន ដរលរមមាន ជដនជត ជាអនកថរទា

ចៅ។ សោធនសងគម បានផតលហរញញវតថសងគារះ ដលអនក ដរលមានអាយចរើនជាង ៦០ ឆនា ដរលអនកទាងនោះជាចរើនគជាអនកថរទាកមារ។ បចចបបនន កមមវធនរះអនវតតនជាមយបរជាជនចនន ៨០.០០០ នាក ឬ តរវជា ៥៥% នរ ចននបរជាពលដរលមានអាយចរើនជាង ៦០ ឆនា។ បរក សោធននរះ មនមរនផតលឱយសមរបតរអនកផតលការថរទា ឬសមរបតរអនករងគរះដោយសារមររោគអរដសបណោណោះ ទរ។ បនតរ តមរយៈការផតោតលើមនសសទាងអសដរលមាន អាយ ៦០ ឆនា នងចរើនជាងនរះ បរកសោធននរះបានរមបញចលដោយសវយបរវតតនវមនសសចាសជាចរើន ដរលជា អាណាពយាបាល ដរលជាអនកមើលថរចៅដរលរងគរះដោយសារបញហាមររោគអរដស។ ដចនរះ គយនតការគាពារ សងគមជាសកល ដរលមានការពាកពនធយាងចរើនទៅនងករមបរជាជនដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស ទាង អាណាពយាបាលដរលមានអាយចណាស នងកមារកពរ នងកមារងាយរងគរះដោយសារមររោគអរដស នៅកនង បនទករបសមនសសចាសទាងនោះ។ នរះជាអតថបរយោជនកនងការកណតលកខណៈវនចឆយសមសរប ដរលមនផតោតតរលើគរសារដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស ដោយ សារការធវើបរបនរះអាចកាតបនថយការរសអើង ជាងការផសារភាជាបតរជាមយការឧបតថមភដលសមាជកគរសារដរលមានផទកមររោគអរដស (Schüring, 2011)។

កចចគាពារសងគមដរលយកចតតទកដកចពោះ បញហា មររោគអរដស សដៅលើបរពនធគាពារសងគមជាទទៅ ដរល ករសមរលដោយបញចលបរការជាកលាក សមរបដោះ សរយតមរវការ នងកាលៈទរសៈដោយឡរករបសអនកផទក អនករងគរះដោយសារ ឬ អនកងាយរងគរះនៅចពោះមខមររោគអរដស។ ការធវើបរបនរះអាចសមរចទៅបាន ដច ជា តមរយៈការករបរលកខណៈវនចឆយសមរបទទលការឧបតមថមភ ដោយដកឱយបរើបរសយនតការនានា សមរប ការពារពតមានសមាងាត ការបនថរមផលបរយោជនដរល ទាកទងនងបញហាមររោគអរដស ឬ ដកចរញនវបរការដរល ចរងអពការមនរមបញចលករណផទកមររោគអរដស។ មានឧទាហរណមយចននអពការឧបតថមភជាសាចបរក នង ការឧបតថមភបរកសោធន នៅបរទរសឥណាឌ ដរលកនងនោះលកខណៈវនចឆយសមរបទទលការឧបតថមភ មានការ បនធរបនថយដើមបអនកមានផទកមររោគអរដស (Nadkarni, Goel & Pongurlekar, 2011)។ នៅកនងករណផសរងទៀត មានការករបរតមទមរងផសរងនវលកខណៈវនចឆយ ដរលអាចបើកចហដលអនកមានផទកមររោគអរដស (កដចជា



អនកដទរដរលសថតកនងសាថានភាពបរហរលគានានរះ)។ ឧទា ហរណ បរកសោធនសមរបសរតមរមាាយនៅរដឋរាាចាសាថាន កាលពដបងបានផតលសមរបតរសរត ដរលមានអាយចរើន ជាង ៤០ ឆនាបណោណោះ ពរះថា មានសរតជាចរើនដរលផទក មររោគអរដស ដរលកាលាយជាសរតមរមាាយ នៅមនអាយ ៤០ ឆនា តរវបានចាតទកថា ពមានលកខណៈសមសរប សមរបទទលការឧបតថមភឡើយ។ មាតរពសរសមយចនន តរវបានដកបញចល ដើមបពងរកវសាលភាពគរបដណតបនរបរកសោធនសមរបសរតមរមាាយ ឱយដលសរតដរលមាន ផទកមររោគអរដស ដរលបានកាលាយជាសរតមរមាាយ ទោះនៅ អាយបនាមានកដោយ។ ដចគានានរះដររ បនតរមានការអនវតតនៅរាាចាសាថាន កាលពដបងបានផតោតតរលើជនពការ ឬ អនកមានរោគមហារក ករយមកតរវបានពងរកដើមបរម បញចលអនកផទកមររោគអរដស។ នៅកនងរដឋមយផសរងទៀតនរបរទរសឥណាឌ កមរតអាយអបបបរមាសមរបអនកដរលអាចទទលបរកសោធនសមរបសរមរមាាយ តរវបានបនថយ ចះរហតដល ១៨ ឆនា សមរបសរតមរមាាយទាងអស។ ការ ធវើបរបនរះអាចឱយសរតដរលផទកមររោគអរដស នងសរតដទរ ទៀតទោះកនងអាយបនាមានកដោយ ដរលបានកាលាយជាសរត មរមាាយ អាចទទលបានបរកសោធននរះ។ ឧទាហរណមយផសរងទៀតគបរពនធសរវាសខភាពសកលនរបរទរសថរ ដរលតរវបានចាតទកថា ជាគរលអបផតមកទលសពវថងរ នរះ។ កាលពដបងបរពនធនរះមនរាបបញចលការពយាបាលរោគអរដសឡើយ បនតរករយមកមានការគតគរជាខាលាងអពបញហាអរដស ដោយមានការផតលសរវា ដរលទាកទង នងបញហាមររោគអរដស ដោយមានមនតរមតរការពយាបាល បណោណោះទរ។

ឧទាហរណមយមកពកមពជា អពការករសមរលវធានការបញជារបមយ ដើមបឱយមានការគតគរអពបញហាមររោគអរដស គការបនធរបនថយលកខណៈវនចឆយសមរបការផតលបរកកមចនៅកនងសាថាបនមករហរញញវតថដលអនកផទកមររោគអរដស។ ករយបានទទលញាតតតវាាពសមាជកសហគមន មលដឋានរចមក ដរលបានពនយលថា ការលកឡាយឡង នវទរពយសមបតតរបសគាតគជាលទធផលដោយផទាលនរការផទកមររោគអរដស អងគការវសនហាវានកមពជាបានករសមរល សរវាហរញញវតថរបសខលន ដើមបឆលើយតបទៅនងតមរវការ ជាកលាករបសអនកផទកនងអនករងគរះដោយសារ មររោគ អរដស។ គរសាររងគរះដោយសារមររោគអរដសបាន ទទលសរវាដរលមានការបរកពសរស ២% ធៀបនងអតរ សតងដរ ៣% នងពតមរវឱយអនកផទកមររោគអរដសមានវតថបញចាឡើយ នៅពរលដកពាកយសខចបរក។




បងកើនការគតគរអពបញហាមេរោគអេដស នៅកនងកចចគាពារសងគម

មានយទធសាសរតគនលះចននពរ សមរបបងកើនការគតគរអពបញហាមររោគអរដសនៅកនងយនតការគាពារសងគម។ ទមយគតរវពងរកសទធនានា ដោយបញចលអនកផទកមររោគ អរដស នងករមអនករងគរះសខានៗ ទពរគកាតបនថយ របាងកនងការទទលបានផលបរយោជន ដរលមានសរប សមរបបគគល នងសមាជកគរសារដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស។

៤.១. ពងាកសទធទទលផលបាយោជនសមាាបអនកផទក មារោគអាដស នងកាមអនករងគាាះសខានៗ

គរសាររងគរះដោយសារមររោគអរដស អាចជា អនកមានបរកចណលទាប (ជាជាងករករខាងធនធាន) ឬ សទើរ ករករ ដចនរះអាចសថតនៅករលកខណៈវនចឆយសមរប កចចគាពារសងគមខលះៗ នងយនតការជាគោលដៅនានា។ ដោយឡរក មលនធសមធម (HEF) នងការកណតអតតសញញាណតមរយៈកមមវធគរសារករករ (IDPoor) គជា កចចផតចផតើមចបងពរ ដរលមានការពាកពនធជាខាលាងជាមយគរសារដរលរងគរះដោយសារបញហាមររោគអរដស។ ការ ពងរកលកខណៈវនចឆយ នៅកនងមលនធសមធម ដើមបរមបញចលអនកផទកមររោគអរដស ឬ អនកកពងទទល ART អាចជយធានាថា បរពនធទាងនរះមានការគតគរអពបញហាមររោគអរដស។ ការបនថរមករមនរះទៅកនងបរពនធនរះ មាន ការជះឥទធពលទៅលើផនរកហរញញវតថ ពរះថារាលការពងរក ណាមយ ចពោះវធានការឆលើយតប សទធតរមានការជះ ឥទធពលបរបនរះ។ បនតរថលរចណាយបនថរម អាចពមរនចរើន រហតទាលតរមនអាចធវើបាននោះឡើយ។ បចចបបនននរះ គរនៅពទានដងនៅឡើយទរថា តើមនសសបនាមាននាកកនងចណោមអនកផទកមររោគអរដសបរមាណ ៧៥.០០០ នាក តរវបានបញចលទៅកនងបញជនរគរសារករករនៅកនងកមមវធ IDPoor។ គរមនទនងជាអាចកណតចននអនកមានផទកមររោគអរដស ដរលបានកណតថាជាគរសារករករករត១ ឬ

ករត២ តមរយៈការបរមលទនននយ IDPoor នរះឡើយ។ បនតរ ការអងករតមយបរបអពការរមបញចលអនកផទកមររោគអរដស នៅកនងបញជគរសារករកររបសកមមវធ IDPoor អាចធវើបាននៅតមរយៈកនលរងផតលART នងកនលរងផតលសរវា មររោគអរដស។ តមរយៈទនននយនរះ គរនងអាចគណនា បានចពោះថលរចណាយបនថរមសមរប ការបញចលទៅកនង មលនធសមធម នង បរពនធដទរទៀតដរលផតោតលើអនក (ទល)ករ ដរលមានការពាកពនធជតសនទធជាមយអនកផទកមររោគអរដស។

កមមវធធានារាាបរងសខភាពសហគមន (CBHI) មានសកាតោនពលកនងការបញចលអនកផទកមររោគអរដស នង សមាជក ករមគរសារនរករមងាយរងគរះសខានៗនៅ កនងទករង ដរលកពងតរបរកបមខរបរ។ បគគលកបមរើការ តមកនលរងកសានត នងបរសសរឡាញបរស ដរលមាន ការងារធវើ (រមទាងអនកធវើជនញផទាលខលន) បរហរលជា អាចមានលទធភាពបងថលរសរវាធានារាាបរងសរវា សខភាព សហគមន សមរបបពរញតរវការចណាយខពសលើផនរក វរជជសាសរតរបសខលន។ កមមវធធានារាាបរងសខភាពសហគមន បានអនវតតនដោយជោគជយមយរយៈ រចមកហើយនៅ កមពជា ដរលរមមាន នៅតមទបរជជន ដចជានៅភនពរញ ជាដើម (Annear, 2007)។ ការពងរក CBHI ដរលមាន សរបនៅតមទករង ឱយដលករមងាយរងគរះសខានៗ ដរលធវើការនៅកនងវសយមនផលវការ អាចផតលអតថបរយោជន ជាចរើនសមរបបគគលក ផតលសរវាតមកនលរងកសានត មនសសភរទទប នងបរសសរឡាញបរស។ ការផតលសរវាឱយដលករមងាយរងគរះចមបង ទាងនរះតមរយៈ CBHI អាចមានបរសទធភាព នងសមសរបបផត តមរយៈសរវា កមមនានា ដរលមានសរបសមរបករមងាយរងគរះ ចមបងទាងនរះ នងបណាតាញនានា ដចជា បណាតាញសរត ដើមបរបរម (WNU) នងបណាតាញចតមខ (BC)។

៤



ឧទាហរណអពការករសមរលមករហរញញវតថសមរបអនកផទកមររោគអរដស ដោយបនធរបនថយលកខណៈវនចឆយនរការខចបរក នងការផតលអតរការបរកទាប មានអធបបាយ ខាងលើរចហើយ។ ករពនរះ កមានសកាតោនពលសមរបសាថាបនមករហរញញវតថនៅតមទករង ដើមបចលរមជាដរគជាមយបណាតាញអនកផទកមររោគអរដសទាងពរខាងលើ នង បណាតាញនានានរករមងាយរងគរះចមបង ដើមបចរចាអពសមបទានសមរបសមាជកនានាកនងការទទលបានបរកកមច។

ដណើរការ IDPoor មានការពាកពនធជាខាលាងសមរបអនកផទកមររោគអរដស ដរលគរតរតរវចាតចលទៅកនងកមមវធនរះ។ យទធជាតគាពារសងគមកតសគាលថា IDPoor នង កាលាយជាវធសាសរតគោលដៅដសខានដរលផតោតលើគរសារ ករករ នងតបនភមសាសរតសរាបគោលដៅនានានៅទទាង បរពនធគាពារសងគមទាងអស ទនទមនងអាចអនញញាតឱយមាន ការបរើបរសវធសាសរតបពរញបនថរម នៅកនងករណដរល មានហរតផលសមសរប នងចាបាច។ ដចនរះ ការអនវតត ទៅអនាគត នវបរពនធគាពារសងគមណាមយ ដចជា HEFs (នងបរពនធដទរដរលបរើបរស IDPoor ជាលកខណៈ វនចឆយ) អាចពចារណា អពការដកបញចលករមងាយរងគរះចមបង ដចមានកណតនៅកនងយទធសាសរតជាតគាពារ សងគម ដរលរាបបញចលទាងអនកផទក មររោគអរដស។ (ករមងាយរងគរះដទរទៀតរមមាន ជនជាតដើមភាគតច ជនពការ ឬ អនកមានជងរាររ ជនអនាថា នងមនសសចាស កនងចណោមករមដទរទៀត)។

៤.២. កាតបនថយរបាងកនងការទទលបានកចចគាពារសងគម

កាតបនថយ នងលបបបាតការមាកងាយ នងការរើសអើង

អនកផទកមររោគអរដស រមទាងករមគរសាររបសពកគរ នងករមងាយរងគរះចមបង បនតបរឈមនងការមាកងាយ នងការរសអើង ដោយសារតរសាថានភាពផទកមររោគអរដស របសពកគរ នង/ឬដោយសារភាពលអៀងចពោះអនកដរល តរវបានចាតទកថាមនគោរពតមករតយករមសងគម។ ទាង ការរសអើង នងការភយខាលាចអពការរសអើង គជាការ រខានដខាលាងកាលា ចពោះអនកផទកមររោគអរដស នងសមាជក នរករមងាយរងគរះចមបង កនងការទៅទទលយកការងារ ធវើ នងសរវានានា។ អនកផទកមររោគអរដសបានរាយការណ ថា ការមាកងាយ នងការរសអើងកនងចណោមបគគលក ផតលសរវាថរទា សខភាព មានកមរតទាប ទាងនៅកនងការ

សកសាអពផលបះពាលសរដឋកចចសងគម នង ការអងករត សនទសសនការរសអើង ដរលនរះបានបងាហាញឱយឃើញថា កចចបរងបរងរម ដើមបបងកើនការយកចតតទកដកនៅកនង វសយនានា អាចផតលលទធផល បរកបដោយបរសទធភាព។ បនតរ ករមងាយរងគរះចមបងៗ ដរលរមមានករមសរត សរលាញសរត បរសសរលាញបរស មនសសរមភរទជាមយ ភរទទាងពរ នងករមសរសរស (LGBT) បនតរាយការណថាបានរងនវការរសអើងនៅកនងមជឈដឋាន អនកផតលសរវា ថរទាសខភាព (CCHR, 2012)។ អនកផទកមររោគអរដស ជាចរើន នងជាពសរសករមងាយរងគរះចមបង បនតរង ការមាកងាយ នងការរសអើងពករមគរសារ សហគមន នយោជក មនតរអនវតតនចបាប នងកនងវសយសកសាអបរ។ ការលបបបាតអពើមាកងាយ នងការរសអើង នៅកនង គរបទដឋភាពទាងអសនរសងគម នងអាចកាតបនថយបាន យាងចរើននវភាពងាយរងគរះរបសអនកផទកមររោគអរដស នងករមងាយរងគរះចមបងៗ ដរលបចចបបននកតតោទាងនោះ នាឱយពកគរ មនអាចទទលបានសរវាកមមនានា រមទាង ឱកាសការងារ ឬតរវបានបរមាថដរលនាឱយពកគរបដសរធ ឱកាសទាងនោះដោយខលនឯង។

លបបបាតការបដសេធអនកផទកមេរោគអេដស នៅកនង ការធានារាបរងសខភាព

បណាតាញអនកផទកមររោគអរដស បានរាយការណថា សមាជកខលះនរករមរបសពកគរនៅតរពទទលបានការធានា រាាបរងសខភាព ដោយសារតរមានមាតរបដសរធចពោះអនកផទកមររោគអរដស ដោយបរហរលជាករមហនធានារាាប រងជឿជាកថាអនកផទកមររោគអរដស គជាអនកដរលនងមាន ការទទាតចរើនចពោះធានារាាបរងនរះ។ បើទោះបជាគរសារ រងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដសអាចនងមានការទាមទារការទទាតចរើន ឫ ញកញាបជាងគរកដោយ កការ ធានា រាាបរងសខភាពមនគរមានការរសអើងជាលកខណៈ ជាបរពនធមកលើពកគរឡើយ។ ករពភាពចាបាចកនងការ គោរពតមគោលការណគាមានការរសអើង បរពនធធានារាាប រងសខភាពគរតរកតសគាលថា ថលរចណាយលើការថរទាសខភាពសមរប គរសារដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស មានកមរតទាបជាងអនកដរលមនរងគរះដោយ សារមររោគអរដស នរះកពរះតរថលរចណាយមយចននដរលទាកទងនងការពយាបាលបរឆងមររោគអរដស បាន គរបដណតបនៅដោយបរពនធដទរ រចទៅហើយ (ដចជាការ ផតល ART ដោយឥតគតថលរ ការថរទាសខភាពបថមដោយ




ឥតគតថលរសមរបអនកផទកមររោគអរដស)។ តមការសកសា អពផលបះពាលសរដឋកចចសងគមបានរកឃើញថា គរសារ រងគរះដោយសារមររោគអរដស មានការចណាយតចតច ចពោះការទៅទទលសរវាថរទា សខភាព នៅមនទរពរទយ ធៀបនងគរសារ ដរលមនរងគរះដោយសារ មររោគ អរដស ដោយសារថលរចណាយជាចរើនតរវបានចរញជនស ដោយរដឋាភបាល នងបរពនធរបសមាចាសជនយផសរងៗរច ទៅហើយ។

ការបពេញបនថេមលើបេពនធអតតសញញាណកមមដេលមានសេបតាមរយៈការចលរមកនងការវយតមលេដោយសមគេចតត

ឱកាសទទលបាន កនងការចាតបញចលកនងលកខណៈ វនចឆយសមរបអតតសញញាណកមម IDPoor នងមលនធ សមធម មានករតទាបជាង សមរបបរជាពលរដឋដរល ចលត ជាពសរស អនកធវើចណាកសរក នងជនអនាថា ដោយសារ ពកគរភាគចរើនមនសវរសនៅកនងគរសារ ដរល រមបញចលនៅកនងដណើរការវាយតមលរ។ បណាតាញអនកផទក មររោគអរដស បានគសបញជាកអពបរការដរលថា សមាជក ពកគរជាចរើន ដរលរមទាងអនកចាកគរឿងញៀន, LGBT, បរសសរឡាញ បរស នងអនករកសផលវភរទ ធាលាបជបបរទះការកាតកាលចរញពគរសារ នងអតតសហគមនរបស ពកគរ (CCHR, 2012)។ ការរសនៅដចចរញពគរសារ នង/ឬ កងវះលនៅអចនតរយចពោះអនកដរលតរវទាតចរញពផទះ ធវើឱយពកគរកានតរលបាក កនងការចលរមនៅកនង យនតការកណតអតតសញញាណកមមបឋម នង/ឬ ករយ កណតអតតសញញាណ។ ការបាានបរមាណ ដោយផអរកយក គរសារជាគោល គជាឧបសគគមយសមរបសរវាកមមដរលទាកទននងមររោគអរដស ចពោះទាងអនកនៅលវ នង បរជាជនចលត តរវាអាចបពរញបនថរមបានតមរយៈការចលរមការបាានបរមាណដោយសមគរចតតជាបគគល នងដោយ យោងតមលកខណៈវនចឆយពាកពនធនានា នៅតមទតងជបគានាជារមរបសករមងាយរងគរះសខានៗ។ សមាជក នៅកនងបណាតាញអនកផទកមររោគអរដស អាចដកពាកយសនើចលរមកមមវធតមរយៈការយលយបណាតាញរបសពកគរ នងនៅតម ទតងគោលដៅសរាបសរវាសខភាព នង សរវានានា។

ផសារភាជបការបណតះបណតាលវជាជជវៈ ការបេើបេសទផសារ នងមកេហរញញវតថ

ជមរើសបចចបបនននរការបណតះបណាតាលវជាជាជវៈ ដរល បានផតលនៅតមគរះសាថាននានា មានលកខណៈឯកទរស បចចរកទរសជាបងគរ ដរលតមរវឱយមានលកខខណឌអបបបរមា នរការសកសា នងការបងថលរ ដរលអនកផទកមររោគអរដស ជាចរើន នងករមងាយរងគរះនានា មនអាចបពរញបាន។ សមរបករណអនកផទកមររោគអរដស ដរលអាចបពរញ លកខខណឌអបបបរមានរការសកសាបាន គរតរតរវបានបញចះតលរកនងការបងថលរ ឬ ផតលជាអាហារបករណ ដើមបឱយពកគរអាចទទលបានការបណតះបណាតាល។

បណាតាញអនកផទកមររោគអរដស បានរកឃើញថា សមាជករបសខលនដរលទទលការបណតះបណាតាលវជាជាជវៈតមជមរើសផសរងៗ បរឈមនងឧបសគគកនងការបរើបរស ជនាញរបសពកគរ។ ពកគរខវះគនត នងបទពសោធន សមរបការចលបរឡកកនងទផសារ នងខវះដើមទនសមរបចាបផតើមជនញរបសខលន។ ការចរបាចបញចលគានារវាងការបណតះបណាតាល ជនាញវជាជាជវៈ ការចលបរឡកកនងទផសារ នងការផសារភាជាបកចចផតចផតើមនានាជាមយសរវាបរកកមចពសាថាបនមករហរញញវតថ អាចជយកាតបនថយឧបសគគនានាដរលរាងសទះដលអនករងគរះដោយសារ មររោគអរដស កនង ការបរើបរសជនាញដរលពកគរបានរៀន ដើមបរក បរកចណល។



បេពន

ធគាពា

រសងគម

ចបងៗ

នៅកម

ពជាមា

នសង

ខេបជននៅ

កនងតា

រងខា

ងកេមន

េះ នៅក

េមគោល

ដៅទា

ងបេន

េយទធសា

សេត ជា

តគាពា

រសងគម

។ ក

នងនេះផ

ងដេរក

មានប

ងាហាញ

អព

សណ

មពរកា

រ កេស

មេល

ដើមប

ធវើឱយ

បេពន

ធទាងនោ

ះគតគ

របន

ថេមអព

បញហាម

េរោគអ

េដស ន

ង/ឬ

កេមងា

យរង

គេះដ

ទេទ

ៀតផង

ដេរ។

អន

សាស

នស

មេប

បង

កើនកា

រគត

គរអ

ពប

ញហាម

េរោគ

អេដ

ស

នៅក

នងប

េពន

ធគាពា

រសង

គម ដ

េលមា

នស

េប

៥.១.

តរាង

អពប

ាពនធចប

ងៗ ទៅ

តមគោ

លដៅ

នា N

SPS

កេមគោ

លដៅ

សទធក

នងការបា

នទទល

ឈមោះប

េពនធ

ទភានាកងា

រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតតន

រច

(ពសា

តោរ)យោ

បល

១. ប

ពរញ

តមរវកា

រជាមល

ដឋាននៅ

កនងព

រលមា

នវបត

ត នងគ

រះអាស

នន

មនស

សពរញ

វយ/ គ

រសារ

រងគ

រះដោយ

សារគ

រះ អា

សនននៅ

កនងឃ

ចនន

២០

០ ស

រកចនន

៥០

កនង

ខរតតច

នន ៧

7

អាហា

របករ

ណជា

បរក

សម

របថានាកទ

៥-៦

& ៨

-៩

ការច

រកអងករ

បណ

ណទទល

ប

រកឧបត

ថមភសបៀង

ពលកម

មប

រកពល

កមម

គមរងផ

តលស

បៀង

សង

គារះបនា

ទានក

រសងស

រដឋកចច

នង

ហរញ

ញវតថ

កមមវធ

ការងា

រសាធា

រណៈ

បង

កើនចណ

រះដងដ

លមន

តរគមរង

ផតលស

បៀងស

ងរគោះ

បនាទាន

ឱយយ

ល អ

ពបញ

ហារបស

អនក

ផទក/ អ

នករងគ

រះ ដោ

យសា

រមររោ

គអរដស

ផ

តលកា

រងារស

រលៗស

មរបអ

នកផទកម

ររោគអ

រដស

អនកជង

រាររ ន

ង/ជន

ពការ

កនងក

រណអនក

ផទកម

ររោគអ

រដសគា

មាន"កា

រងារស

រលៗ"

សម

របធវើ ត

រវផតល

បរកឧ

បតថមភប

រចាថ

ងរ "

ការងា

រសរល

ៗ" គ

រតរវបា

ន កណ

ត ដោ

យពគ

រះយោបល

ជាមយ

អាជា

ញាធរជា

តបរយ

ទធនង

ជមងអ

រដស ន

ងបណា

តាញអនក

ផទក ម

ររោគអ

រដស

សរតផទក

មររោ

គអរដស

គរទទ

លបា

នសទធអា

ទភាពក

នង កា

រទទល

បាន

ការងា

រធវើដ

ើមប ឱ

យមានប

រក ចណ

លជា

បរចា

អ

នកកពង

បរើប

រសថា

នាបរឆ

ងមររោ

គ អ

រដស

គរឱយ

មានព

រលស

មរកខ

លៗ នៅ

ចនោលាះមោ

ាងធវើកា

រ ប

រសនប

ើ ចាបា

ច រម

ទាងកា

រឈបស

មរក

(ដោយ

នៅត

រទទល

បានប

រកកររ)

ដ

ើមបទៅ

ពនតយ

សខភា

ពជាទ

ៀងទា

ត នង

ការទ

ទលឱស

ថជាប

រចា

ផតល

ជមរើស

ការងា

រដរល

អាចប

តបរនបា

នសម

រប ស

មាជក

គរសា

រដរល

រង គ

រះដោយ

សារម

ររោគអ

រដស

អនកជង

រាររ ន

ង/ឬ

ជនពកា

រ។7

htt

p://

ww

w.e

fap.

org.

kh/p

age2

.php

?key

1=ab

outu

s

៥កចចគាពារសងគមដលគតគរបញហាមរោគអដស



កេមគោ

លដៅ

សទធក


នទទល

ឈមោះប

េពនធ


រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតតន

រច

(ពសា

តោរ)យោ

បល

១. ប

ពរញ

តមរវកា

រជាមល

ដឋាននៅ

កនងព

រលមា

នវបត

ត នងគ

រះអាស

នន

មនស

សពរញ

វយ/ គ

រសារ

រងគ

រះដោយ

សារគ

រះ អា

សនន

កញចបស

បៀងស

មរបជ

នយស

ងគារះប

នាទាន

កញចបជ

នយស

ងគារះប

នាទាន

សម

របអនកងា

យរង

គរះ

នងជន

រងគ

រះដោយ

គរះ

អាស

នននានា

ករស

ងសងគម

កចច

អតតយ

ទធជន

នងយ

វនតស

មបទា

ចាតគ

រសារន

ងបគគល

ដរល

រងគ

រះដោយ

មររោ

គ អ

រដសជា

អាទភា

ព ផ

តលអា

ហារប

តថមភបន

ថរមដល

គរសា

រ ទាងឡា

យណា

មា

នអនកផ

ទកមររោ

គ អ

រដស

មនស

សពរញ

វយ/ គ

រសារ

រង

គរះដោ

យសា

រគរះ

អាស

នន

ជនយ

សង

គារះបនា

ទាន - ជា

សា

ចបរក

នង ម

នមរន

សាចប

រក ដល

ឃ ដ

ើមប

គាទ

រដលកា

រសម

រចគោល

ដៅ

CM

DGs

ជនយ

សង

រគោះបនា

ទានតម

រយះរ

ចនាស

មពនធឃ

ក

រសងម

ហាផ

ទរ ចា

តគរសា

រនងប

គគលដ

រលរង

គរះដោ

យម

ររោគ

អរដស

ជាអា

ទភាព

ការផ

តលអា

ហារប

តថមភបន

ថរមដល

គរសា

រនានា

ដរល

រម

ទាងអ

នកផទកម

ររោគអ

រដស

បង

កើនការយ

លដង

ដលក

រមបរកសា

ឃ អ

ពបញ

ហាអនករង

គរះដោ

យសា

រមររោ

គអរដស

/ជមងអ

រដស

២. កា

តបនថយ

ភាពក

រករ ន

ងភាពងា

យរង

គរះន

រមាតោយ

នងក

មារក

រករ

សស

សថានាកប

ឋមស

កសា

កនងខ

រតតចនន

១២

អាហា

រតមសា

លារៀ

ន ស

មរបស

សសថា

នាកទ ១

-៦អា

ហារប

ករណ

ជាស

បៀង

(អងករ

១០

គ.ក

រ) ស

មរប

អនកក

រ ១, អា

ហារប

ករណ

ជា

បរក

សម

របសស

សថានាក

ទ ៤

-៦

កមមវធ

ផតលអា

ហារត

ម សា

លារៀ

នកម

មវធស

បៀងអា

ហារព

ភព

លោកន

ង ក

រសងអ

បរ

បញ

ចលកមា

ររងផល

បះពា

លដោ

យសា

រមររោ

គអរដស

/ជម

ងអរដស

ទៅកនង

លកខត

កៈ ស

រាបក

រមដរល

មា

នសទធទ

ទលបា

នការឧ

បតថមភ

ផតល

អាហា

របតថម

ភបនថរម

(សបរ

ជាតដ

រកនងប

រតរអន

) ដល

កមារ ដ

រលមា

នផទកម

ររោគអ

រដស

ករក

រ នងងា

យរង

គរះ

ឧបតថម

ភជាសា

ចបរកដ

លឃ

ដ

ើមបស

មរល

ឱយគ

រសារនា

នាមា

នសរវាអ

នាមយ

សហ

គមនទា

ងមល

មា

នអនា

មយ (

CLTS

)ក

រសងអ

ភវឌឍ

នជនប

ទ រ

មបញ

ចលគ

រសាររង

គរះដោ

យសា

រជមងអ

រដស ទៅ

កនងក

រមអនកមា

នសទធទ

ទលកា

រឧបត

ថមភ ប

ងកើនកា

រយល

ដងដល

ករមប

រកសាឃ

អពប

ញហារប

សអនក

រងគ

រះដោយ

សារម

ររោគអ

រដស/ជ

មងអរដស



កេមគោ

លដៅ

សទធក


នទទល

ឈមោះប

េពនធ


រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតតន

រច

(ពសា

តោរ)យោ

បល

២. កា

តបនថយ

ភាពក

រករ ន

ងភាពងា

យរង

គរះន

រមាតោយ

នងក

មារក

រករ

មាត

នងក

មារ

ករល

មអសខភា

ពមាត

នង

ទារក

លើកក

ពសស

ខភាព

នងទមា

លាបផតល

អាហា

របតថម

ភ ស

ខានៗ

កមមវធ

សខភា

ពកមា

រ (C

hild

Sur

vival

)ក

រសងស

ខាភបា

ល កា

រទនា

កទនង

នងក

ចច ស

ហកា

ររវាង

នាយ

ក ដ

ឋាននានា

ដើមប

ជរញ

កា

រមកទ

ទលស

រវា ពន

តយ ផ

ទរពោះ ច

ពោះ

សរតមា

នផទកម

ររោគ

អរដស

តរវបា

នអនវ

តតន

តមរ

យៈក

មមវធជា

តកាត

បនថយ

ការច

មលងពមា

តោយ

ទៅទា

រក។

យោ

ងតមគោ

លកា

រណ

ណរនា

របស

ករស

ងសខា

ភបា

ល ស

រតមានផ

ទរពោះ

ទាងអ

ស ដ

រលមក

ទទល

ស

រវាពនត

យផទរពោ

ះនង

ទទល

បានកា

រពគ

រះ យោ

បលស

មរបធ

វើតរស

ត ម

ររោគអ

រដសដោ

យ

សមគ

រចតត

បគគល

កសខា

ភបាល

តរវ

បានប

ណតះប

ណាតាល

អព

បញហារប

សស

រត មានផ

ទរ ពោ

ះដរល

មានផ

ទកមររោ

គ អ

រដស រម

ទាងកា

រ បណ

តះបណា

តាលអព

ការ

ថរទា

សរតផទក

មររោ

គ អ

រដស មា

នផទរពោ

ះ នង

បបៅដោ

ះកន

ផតោតក

ចចបរងប

រងទៅល

ើ ការប

ងកើន

ការយ

លងក

នង

ចណោមស

រតផទកម

ររោគអ

រដសអព

អតថប

រយោជន

នរកម

ម វធ

សខភា

ពកមា

រ នងវ

ធសាស

រតទទល

សរវាព

កមមវធ

នរះ

លើកក

ពសកា

រចល

រមរប

សស

រតមានផ

ទកមររោ

គអរដស

នៅ

កនងដណ

ើរការ ប

ងកើត

នងអន

វតតនក

មមវធន

រះ




កេមគោ

លដៅ

សទធក


នទទល

ឈមោះប

េពនធ


រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតន

តរច

(ពសា

តោរ)យោ

បល

២. កា

តបនថយ

ភាពក

រករ ន

ងភាពងា

យរង

គរះន

រមាតោយ

នងក

មារក

រករ

គរសា

រដរល

មានស

រតមានផ

ទរ ពោ

ះ នង

បបៅដោ

ះកន

រម

ទាងក

មារដ

រលមា

ន អា

យតច

ជាង២

ឆនា

កញចបស

បៀងប

រចាខ

រកម

មវធស

ខភាពន

ង អា

ហារអា

ហារប

តថមភ

មាត

នងទា

រក

ករស

ងសខា

ភបាល

នង

កមមវធ

សបៀង

អា

ហារព

ភពលោ

ក

ការផ

តលអា

ហារប

តថមភបន

ថរម(ស

បរជា

ត ដ

រកនង

បរត

រអន)ដ

លកមា

រនងក

មារដ

រលផទក

មររោ

គអរដស

ផ

តោតកចចប

រងបរងល

ើការប

ងកើនកា

រយល

ដងកនង

ចណោ

មសរតដ

រលមា

ន ផទក

មររោ

គអរដស

នងស

រតកនង

ករម

ងាយ

រងគ

រះសខា

នៗ អ

ព អត

ថបរយោ

ជន

នរកម

មវធ ស

ខភាព

នង អា

ហារអា

ហារប

តថមភមា

ត ន

ង ទា

រក ន

ងវធទ

ទលស

រវាពកម

មវធន

រះ

សរតដ

រលស

ថតកនងច

ណាត

ថានាក

IDPo

orបណ

ណទទល

សរវា

បណណស

មរបទ

ទលស

រវា ថ

រទាស

ខភាពប

នតពជ

ករស

ងសខា

ភបាល

រមប

ញចល

សរតដ

រលមា

នផទកម

ររោគអ

រដសនង

សរតកនង

ករម

ងាយ

រងគ

រះទៅកនង

ករមស

រតមានស

ទធទទល

បានកា

រ ឧប

តថមភ

ផតោតក

ចចបរងប

រងលើកា

របង


លដង

កនងចណោ

ម ស

រតផទកម

ររោគអ

រដសនង

សរតកនង

ករមងា

យរង

គរះអ

ព អត

ថបរយោ

ជនន

របណណស

រវាសខភា

ពនងរ

បៀប

ទទល

បា

នសរវាន

រះ

គរសា

រកមា

រដរល

មានហា

នភយ

ខពសន

រការម

នចល

រៀន

អាហា

របតថម

ភជាប

រក (ស

មរបថា

នាកទ ៤

-១២

)កម

មវធគា

ទរវស

យអប

រ៖

កចចផត

ចផតើមផ

តលផល

រហស

(ថា

នាកទ ៤

-៦),

គម

រង គា

ទរវស

យអប

រនៅកម

ពជា

(ថានាកទ

៧-៩

),មល

នធជប

ន ស

មរបកា

រកាតប

នថយភា

ព ក

រករ(ថា

នាកទ៧

-៩),

ការ

ពងរងគ

ណភា

ពអបរ

(ថា

នាក ទ១

០-១

២),

អន

តរវាសដ

ឋាន (ថា

នាកទ១

០-១

១),

គម

រង នា

នា (

ថានាកទ

៧-៩

)

ករស

ងអបរ

យវជ

ន នង

កឡា រ

មបញ

ចលកមា

រនរគ

រសារង

គរះដោ

យសា

រមររោ

គអរដស

ឬដ

រលមា

នឪពក

មាតោយ

ជាជន

ងាយ

រងគ

រះ នៅ

កនង

លកខណ

ៈវនច

ឆយ ទ

ទលកា

រ ឧបត

ថមភ ប

ញចល

កមារមា

នផទកឬ

រងគ

រះដោយ

សារម

ររោគអ

រដស

ឬមានឪ

ពក មា

តោយជា

ជនងា

យរង

គរះ

ទៅកនង

ក

រមពស

រសដ

រលទទ

លកា

រឧបត

ថមភ ល

ើកមរស

កសា

សៀវភៅ

សម

លៀកបពា

កសស

ស។ល

។ ប

ងកើនកា

រយល

ដងដល

អាជា

ញាធរសា

លា ន

ងសហ

គមន

នៅជវ

ញ សា

លាអព

បញហាកមា

ររងគ

រះដោយ

មររោ

គ អ

រដស។

កចចប

រងបរងគ

រធវើឡ

ើងតមរ

យៈប

រពនធដ

ើមប

បរយ

ទធបរឆ

ងការមា

កងាយ

នងរ

សអ

ើងមកល

ើកមារ

មានផ

ទកឬរង

គរះដោ

យសា

រមររោ

គអរដស

។



កេមគោ

លដៅ

សទធក


នទទល

ឈមោះប

េពនធ


រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតតន

រច

(ពសា

តោរ)យោ

បល

៣. កា

តបនថយ

ភាពគា

មានការងា

រធវើប

រចារដ

វ នងផ

តលឱកា

សស

មរបរ

បរចញ

ចមជវត

ធវើកា

រកនងរ

បរផ

ទាលខលន

ឥណទា

នខានាតត

ចមល

នធជា

ត កា

តបនថយ

ភាពក

រករ

ករស

ងការងា

រនងប

ណតះ

បណាតាល

វជាជាជវ

ៈ ផ

តលកា

របណ

តះបណា

តាលដ

រលផ

តោតលើកា

រកសា

ងជនា

ញដ

ើមបផតច

ផតើមស

កមមភា

ពរកប

រកចណ

លស

មរបអ

នកផទក

មររោ

គអរដស

អនកជ

ងរាររ

ឬជនព

ការ ដោ

យគត

គរជា

ពស

រសអព

លកខខ

ណឌន

ររាងកា

យនង

សខភា

ព។

ឧទាហ

រណដច

ជាកា

រ ផ

តោតលើអនក

ផទកម

ររោគអ

រដសដ

រល ម

កគលនក

ART

។

ហើយ

តរវធា

នាឱយ

មានទ

តង

នងព

រលវរលា

សរបគា

នា ដោ

យស

មរល

ឱយមា

នវគគប

ណតះ

បណាតាល

ខលៗ

នៅជត

គលនកA

RT នៅ

ថងរ អ

នកជមងម

កទទល

ART

របស

ខលនដ

ើមប ឱ

យពកគ

រងាយ

ចលរម

នៅកនង

វគគ

បណតះប

ណាតាល

បង


លដង

ដលមន

តរករស

ងការងា

រនងប

ណតះ

បណាតាល


ៈ អពប

ញហានង

តមរវកា

រនរគ

រសារដ

រល

រងគ

រះដោយ

សារម

ររោគអ

រដស

អនញ

ញាតឱយទ

ទលស

រវាពកម

មវធដោ

យគា

មានកាល

កណត

លើកល

រងលកខខ

ណឌវត

ថបញចាស

មរបគ

រសារដ

រលរង

គរះដោ

យសា

រមររោ

គអរដស

ជាពស

រសគ

រសារដ

រលមា

នសរតជា

មរគ

រសារ

ផតល

អតរកា

របរកប

ញចះថ

លរសម

របគរសា

ររងគ

រះដោយ

មររោ

គអរដស

នងអ

នកងាយ

រងគ

រះដទ

រទៀត




កេមគោ

លដៅ

សទធក


នទទល

ឈមោះប

េពនធ


រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតតន

រច (

ពសាតោរ)

យោបល

៣. កា

តបនថយ

ភាពគា


រធវើប

រចារដ

វ នងផ

តលឱកា

សស

មរបរ

បរចញ

ចមជវត

អនកដ

រលគា


រធវើ

សរវាក

មមការងា

រសាធា

រណៈ


រជាតស

វរងរក

ការងា

រធវើ

ករស

ងការងា

រ នង

បណតះប

ណាតាល


ៈ ប

ងកើតទ

នាកទ

នងរវា

ងបណា

តាញអនក

ផទកម

ររោគអ

រដស/

ករមងា

យរង

គរះ

នងមណ

ឌលស

រវាការងា

រ ដើមប

ឱយ

បណាតាញ

នងអ

ងគការនា

នាអា

ចបញ

ចន ស

មាជក

របស

ខលនទៅ

មណឌល

សរវាក

មមការងា

រ ហើយ

មណឌល

សរវាក

មម កា

រងារ ក

អាចងា

យស

រលជន

ដណងទៅ

បណាតាញ

នង

អងគកា

រនានា

វញ នៅ

ពរល

មាន

ឱកាស

ការងា

រណា

មយមក

ដល។

បង


លដង

ដលបគ

គលកស

រវាកមមកា

រងារសា

ធា

រណៈ ដ

ើមបកា

តបនថយ

ការមា

កងាយ

នងរ

សអ

ើងចពោ

ះ អនក

ផទក ឬ

អនករង

គរះដោ

យសា

រមររោ

គអរដស

នង

ករមងា

យរង

គរះផ

សរងៗ

ដើមប

បគគល

កទាងនោ

ះអាច

លើកក

ពសកា

រមនរ

សអ

ើងកនងច

ណោមន

យោជក

បង


លដង

ដលបគ

គលកស

រវាការងា

រ អព

តមរវកា

រជាកលា

ក នង

បញហាដ

រលមា

នឥទធព

លមក

លើ

អនកផទក

មររោ

គអរដស

នងក

រមងាយ

រងគ

រះ ដ

ើមបឱយ

ពក

គរអា

ចកណ

ត ស

កាតោនព

លឱកា

សកា

រងារដ

រលពា

ក ពន

ធបានល

អជាងម

ន (ដ

ចជាកា

រងារ ដ

រលមា

នភាពប

ត ប

រននរមោ


រ ឬ មោ


រខល, កា

រងារដ

រល ម

ន ប

រើ កលា

ង ឬ

ធងនធងរ

ជាពស

រសស

មរបអ

នកផទកម

ររោគ

អរដស

ឬអនក

ទទល

បនទកថ

រទាអនក

ផទកម

ររោគអ

រដស។

អនកក

រដរល

គាមានកា

រងារធ

វើសា

កលបង

ការអ

បរនង

បណ

តះបណា

តាលបច

ចរកទរស

នងវជា

ជាជវៈ (

TVET

)

កមមវធ

អបរន

ងបណ

តះ បណា

តាលបច

ចរកទរស

នងវជា

ជា ជវ

ៈ (TV

ET)

ករស

ងការងា

រនងប

ណតះ

បណាតាល


ៈ ប

ងកើនកា

រយល

ដងដល

មនតរក

រសងកា

រងារន

ងបណ

តះ បណា

តាលវជា

ជាជវៈ ដ

ើមបល

បបបា

តការមា

កងាយ

នងកា

រ រស

អើងអ

នកផទកម

ររោគអ

រដស ន

ងករមងា

យរង

គរះ

សខា

នៗ។

បង

កើតទនា

កទនង

រវាងក

រសងកា

រងារន

ងបណ

តះបណា

តាលវជា

ជាជវៈ ជា

មយ ប

ណាតាញ

អនកផទក

មររោ

គអរដស

នងក

រមងា

យរង

គរះស

ខានៗ

ដើមប

សវរងរ

កឱកា

សចល

រមកនង

TV

ET ដ

លស

មាជក

។ ប

នធរបន

ថយល

កខខណ

ឌអបបប

រមាដ

ើមបចល

សកសា

សម

របអនក

មានផ

ទកមររោ

គ អ

រដស ន

ងករមងា

យរង

គរះ

ដរល

បងា

ហាញពស

មតថភា

ពលើឯក

ទរស


ៈ នងប

ចចរកទ

រស

ជាកលា

កណាមយ

។



គរសា

ររបស

កមារ

ដរល

ធវើកា

រអន

តរាគមន

ផទាល

នងកា

រ ក

រលមអរ

បរចញ

ចមជវត

គមរងគា

ទរដល

ផរនកា

រស

កមមភា

ពជាត

សតពកា

រ ល

បបបា

តទម

រងធងនធ

ងរនរ

ពលកម

មកមារ

ករស

ងការងា

រ នងប

ណតះ

បណាតាល


ៈ ប

ងកើនកា

រយល

ដងដល

មនតរក

រសងកា

រងារន

ងបណ

តះបណា

តាល


ៈ អពត

មរវកា

រ នងប

ញហារប

សគ

រសារដ

រលរង

គរះ

ដោយ

សារម

ររោគអ

រដស (

ដចជា

ផអរកត

មការស

កសាអព

ផល

បះពា

លស

រដឋកចចស

ងគម)

ដើមប

ធានា

ថាគ

រសាររង

គរះ

ដោយ

សារម

ររោគអ

រដស ដ

រលមា

ន កមា

រកពង

សថតនៅ

កនង

ពលកម

ម តរវបា

នចាតជា

អាទភា

ពដើមប

ទទល

អនតរា

គមន

ដោយ

ផទាល

។ជន

ករក

រដរល

គាមាន

ការងា

រធវើ

ការងា

រកសា

ង នង

ជសជល

ផលវ

ថនល ប

រឡាយ

សរះទ

នប

នងមល

ដឋានផ

លតក

មមដទ

រ ទ

ៀតនៅ

កនងឃ

របស

ពកគ

រ

កមមវធ

សបៀង

សម

រប ធន

ធាន

នងកា

រគាទ

រដល

មលដ

ឋានផល

តកមម

នង

របរច

ញចមជ

វត(P

ALS)

កមមវធ

សបៀង

អាហា

រពភព

លោ

ក, ក

រសងអ

ភវឌឍ

នជន

បទ, គ

ណៈក

មាមាធកា

រជាត

ដើមប

អភវឌ

ឍនត

មបរបប

រជាធប

តរយ

យនៅថា

នាកករមជា

ត

សមអា

នយោបល

អពកម

មវធកា

រងារសា

ធារណ

ៈកនងគ

មរង

ជនយ

សបៀង

សម

របការស

ងគារះប

នាទានខា

ងលើ

៤. ល

ើកកពស

វធថ

រទាស

ខភាពដ

រលអា

ចជាវបា

ន ស

មរបអ

នកករ ន

ងងាយ

រងគ

រះក

រករ ន

ង ”ជ

តករ”

កញចបប

រកបណា

ចដរល

បាន

កណតទ

កជាមន

សម

របការ

ថរទា

សខភា

ព ដ

ើមបបព

រញ

ថលរចណា

យ ប

នថរម

កមមវធ

ធានា

រាាបរង

ស

ខភាពស

ហគម

ន (C

BHI)

កមមវធ

ធានា

រាាបរង

សខភា

ព ស

ហគម

ន ចន

ន១៣

បាន

ដណើរកា

រដោយ

អងគកា

រជាត

នងអន

តរជាតផ

សរៗគា

នា។

ដោយ

សថត

ករមគោ

ល

ការណ

ណរនា

របស

ករស

ង ស

ខាភបា

ល

ការប

ញចល

ដោយ

សវយ

បរវត

តនវអនក

ផទកម

ររោគអ

រដស

ជាអនក

ទទល

ផល មា

ន ឬ

គាមានI

DPoo

r កដោ

យ ប

ងកើនកា

រយល

ដងដល

អនកផតល

សរវាអ

ពភាពចា

បាច

កនងកា

ររកសាកា

រសមា

ងាត នង

កាតប

នថយកា

រមាកងា

យនង

ការរ

សអ

ើង ប

ងកើតគោ

លកា

រណដ

ើមបធា

នារក

សា កា

រសមា

ងាតនរអនក

ផទក

មររោ

គអរដស

រ

មបញ

ចលអនក

ផទកម

ររោគអ

រដស ជា

ករមព

សរស

មយ

ដរល

មានស

ទធ ព

រញល

រញទទ

លបា

នកមមវ

ធនរះ

អនកជម

ងករក

រដរល

កណត

ដោយ

IDPo

or ន

ង កណ

តករយ

ការច

រញ

IDPo

or នៅ

តមក

នងសរក

ប

រតបតតច

នន ៥

០កន

លរង

បើកប

រកសម

របទទា

តថលរ

សរវាថ

រទាស

ខភាព,

ផតល

អា

ហារក

នងពរល

សម

រកពយាបា

ល

កនងមន

ទរពរទយ

, នងស

ងថលរ

ចណាយ

លើកា

រធវើដណ

ើរដល

មន

ទរពរទយ

បរស

នបើចា

បាច។

ប

ើចាបា

ច ត

រវផតល

ការដ

ក ជញ

ជនតម

រថយ

នតពរទយ

ពផទះ

មកមន

ទរ ពរទយ

ឬ ព

មនទរព

រទយ

ទៅមន

ទរពរទយ

នៅភនព

រញដោ

យ

ឥតគត

ថលរ។

ថលរចណា

យល

ើ បណ

យសពក

នងករណ

អនកជម

ង បា

តបងជ

វត។

មល

នធស

ម ធម

កជយ

ដលកា

រចណា

យស

មរបកា

រសរាល

កន ន

ង ពន

លតកនផ

ងដររ។

ការព

យាបាល

ជម

ងមហារក

កតរវ បា

នទទា

ត ផង

ដររ ប

រសនប

ើ មនទរ

ពរទយ

មា

នសមត

ថភាពព

យាបាល

។

HEF

ករស

ង ស

ខាភបា

ល

នងដ

រគអភវ

ឌឍន

ករក

រ នងងា

យរង

គរះ

ការល

ើកលរងក

មរស

រវាកច

ចគាពា

រសខភា

ពសងគម

ករស

ង ស

ខាភបា

ល




កេមគោ

លដៅ

សទធក


នទទល

ឈមោះប

េពនធ


រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតតន

រច

(ពសា

តោរ)យោ

បល

៥. ក

រលមអក

ចចគាពា

រសងគម

សម

របករមអ

នកករក

រ នងងា

យរង

គរះជា

កលាក

អនកផទក

មររោ

គអរដស

នង

រងផល

បពាល

ដោយ

សា

រមររោ

គអរដស

/ជមង

អរដស

នងក

មារក

ពរ

នងងា

យរង

គរះ

(ទៅ

តមច

ននបគ

គលនៅ

កនង

ខរតតច

នន ១

០)

សម

េបកមា

រ៖ កា

រឧបត

ថមភបរក

នងមន

មរនសា

ចបរក,

បរក

សម

របការធ

វើដណើរទៅ

នង

មកពវ

តត ស

មរបកា

រគាទ

រ ផ

នរកសាមារត

ពសណា

កពរះ

សងឃ

, បរកស

មរបកា

រដក

ជញជនក

មារដ

រលមា

នផទកម

ររោ

គអរដស

ទៅទទ

ល A

RT។

សម

េបមនស

សពេញ

វយ៖

ការ

ឧបតថម

ភបរក

នងមន

មរន

សាចប

រក, ប

រកសម

រប កា

រដកជ

ញជនទៅ

នងម

កពវត

ត ស

មរបកា

រគាទ

រខាងសា

មារត

ពសណា

កពរះស

ងឃ, ន

ងការ

បរជក

រមជយ

ខលន ឯ

ង។

កចចផតច

ផតើមម

រដកនា

សា

សនា

ពរះព

ទធ (B

LI)

ករស

ងធមមកា

រ នងសា

សនា

មាន

- បរពន

ធដោយ

ឡរក

សម

របអនកផ

ទកមររោ

គ អ

រដស

គរព

ងរកឱ

យដល

២៤

ខរតត-

រាជធា

ន រ

មបញ

ចលបន

ថរមអនកជ

មងរាររ

នង/ឬ

ជនព

ការ

មនស

សចាស

ស

មាគម

គាទ

រ នងផ

តល

សរវាក

មមជនជ

នចាស

ជរាស

មាគម

មនស

សចាស

ក

រសងស

ងគមកច

ច អតត

យ

ទធជន

នងបណ

តះបណា

តាល

វជជជវ

ៈ

សម

របអនកផ

ទកមររោ

គអរដស

ដរល

ចងចល

រមកនង

សមា

គមមន

សសចា

ស,8

បនធរប

នថយអា

យអប

បបរមា

៦០

ឆនា

ដរល

ចាតថា

ជា "ម

នសសចា

ស"។

ជនអនា

ថាបណា

តាញស

ងគមនៅ

កនងឃ

/ស

ងាកោត,

ការទ

ទលនង

គរប

គរងជ

នអនា

ថា នៅ

តម

ទ ត

ងគរបគ

រង, ទ

ជមរក

បណោតាះអា

សនន

ការប

ណតះ

បណាតាល


ៈ នងកា

រធវើ

សមា

ហរណ

កមម ជ

នអនា

ថា

ទៅកនង

សហ

គមនឡ

ើងវញ

សរវាក

មមថរទា

សម

រប ជន

អនាថា

ករស

ងសងគម

កចច អ

តត

យទធជ

ន នង

យវន

តសមប

ទា ត

រវបង


លដង

ដលបគ

គលកន

ងអនកសា

នាកនៅរយ

ៈព

រលខលអ

ពបញ

ហា ដរល

ទាកទ

ងនងកា


រ សមា

ងាត កា

រថរទា

នងគា

ទរដ

ើមប ធា

នាឱយ

បានន

វបរយ

កាស

គា

មានការរ

សអ

ើង កា

រយល

ដងទល

ទលាយ

អពប

រពនធ ន

ងសរវានា

នាដ

រល

តរវបា

នផតល

គជា

តមរវកា

រចាបា

ច ចពោ

ះអនកផ

ទក ម

ររោគអ

រដស ន

ងជនងា

យរង

គរះ

ណរនា

អពស

រវាពយាបា

លជង

ឧកាស

នយម

នងផសា

រភាជាបទ

នាកទ

នងជា

មយ

សរវា

ART

សម

របអនកផ

ទក ម

ររោគអ

រដស

8 កា

រអង

ករតមនស

សចាស

នៅឆ

នា ២០

០៤

បានរ

មបញ

ចល "កា

រអង

ករតតណា

ងមនស

សចាស

ដរល

មានអា

យ ៦

០ឆ

នា នងច

រើនជាង"

(Kn

odel

, Kim

, Zim

mer

& P

uch,

200

5)



កេមគោ

លដៅ

សទធក


នទទល

ឈមោះប

េពនធ


រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតតន

រច

(ពសា

តោរ)យោ

បល

៥. ក

រលមអក

ចចគាពា

រសងគម

សម

របករមអ

នកករក

រ នងងា

យរង

គរះជា

កលាក

កមារក

ពរ

ការថ

រទាកនង

មណឌល

នង

ផតលស

បៀងអា

ហារ

មលនធ

សម

របកមា

រកព

រក

រសងស

ងគមកច

ច អតត

យ

ទធជន

នងយ

វនតស

មបទា

, មន

ទរសងគម

កចច អ

តតយ

ទធជន

នងយ

វនតស

មបទា

, NGO

s

បង


លដង

ដរល

ទាកទ

ងនងកា

ររកសារ

ការណ

ស

មាងាត

នងល

បបបា

តការមា

កងាយ

ការរ

សអ

ើង ហ

ើយធា

នាថា

ពកគ

រអាចផ

តល ប

រយកា

សគា

មានការរ

ស

អើងត

ម រយ

ៈការផ

តលចណ

រះដងដ

លកមា

រ ទាងអ

ស

ដរល

រសនៅ

កនងមណ

ឌល ន

រះ ធា

នាថា

បគគល

កទាងអ

សបា

នទទល

ការប

ណតះប

ណាតាល

ជនាញ

ថរទា

នង ព

គរះយោ

បលអព

បញហាជា

កលាក

ដរល

ទាកទ

ងនងក

មារផ

ទកមររោ

គ អ

រដស ដ

ចជាកា

រ ប

ើកបងា

ហាញពសា

ថានភាពផ

ទាលខលន

បញ

ហាសខភា

ព រម

ទាង

អាហា

របតថម

ភ ការឆ

លងជមងស

ទន នង

ទនាកទ

នងខា

ងផលវ

ភរទ

រមទា

ង ស

វតថភា

ពនរកា

ររមភ

រទ ធា

នាផតល

អាហា

របតថម

ភបនថរម

សម

របកមា

រដរល

មាន

ផទកម

ររោគអ

រដស

ធានា

ឱយមា

នការទ

ទលបា

ននវស

រវា OI

នង

ART

ចពោះក

មារផ

ទកមររោ

គអរដស

នងផ

សារភា

ជាបទនា

កទនង

ជា

មយគលន

ក AR

T

កមាររង

គរះព

ការជ

ញដរ

, កា

រករងប

រវញចខា

ងផលវភ

រទ នង

ការប

ៀតប

ៀន, ក

មារ

ដរល

មានទ

នាស

ជាមយ

ចបា

ប, ក

មារញ

ៀនថា

នា

ការផ

តលប

េកឧបត

ថមភ កា

រថេទា

តា

មវធ

ជនស

, សេវថ

េទា

តាមម

ណឌល

៖ មណ

ឌលទទ

ល

ជនរង

គរះព

ការជ

ញដរ

, ផតល

ការអ

បរ, កា

រថរទា

ស

ខភាព

នងកា

របណ

តះ បណា

តាលវជា

ជាជវៈ ដ

លស

រតរង

គរះព

ការជ

ញដរ

, ផតល

ការ

ឧបតថម

ភដលកា

រធវើមា

ត ភម

នវតតន

, មណ

ឌលទទ

លជន

រងគ

រះពកា

រជញ

ដរមន

សស

ដរល

មកដោ

យខលន

ឯង

សខមា

លភា

ពកមា

រ, កា

រ ស

ងគារះ

នងសា

តោរនត

សមប

ទា, ន

ងសរវា

កមមស

មាហ

រណកម

ម ឡ

ើងវញ

ករស

ងសងគម

កចច អ

តត

យទធជ

ន នង

យវន

តសមប

ទា

អនកជម

ងគរនចា

ញ អ

រដស

របរង

ឬ កមា

រ (ស

មរបកា

រផតល

ថានាបងា

កោរ)

ការផ

តលឱស

ថដោយ

ឥត

គតថ

លរ, ការផ

តលថា

នាបងាកោរ

ឥតគត

ថលរដល

កមារ

មលនធ

សកល

ករស

ងសខា

ភបាល

មាន

- អនកផ

ទកមររោ

គ អ

រដសត

រវបានរ

មបញ

ចល

កនងស

រវា ដច

មានច

រង បញ

ជាកកនងប

រពនធន

រះ

អនកផទក

មររោ

គអរដស

, រប

រង នង

កមារងា

យរង

គ

រះដទ

រទៀត

របបអ

ងករ២

៥គ.

ករ/

ខរស

មរបគ

រសារនា

នា

(ការផ

តលប

រកចណ

ល


សនន)

កមមវធ

សបៀង

ជនយ

ករស

ងសខា

ភបាល

, ករស

ង ស

ងគមកច

ច អតត

យទធជ

ន នង

យវន

តសមប

ទា, N

GOs

មាន

- អនកផ

ទកមររោ

គអរដស

ត

រវបានរ

មបញ

ចលកនង

សរវា

ដចមា

នចរងប

ញជាក

កនង

បរពន

ធនរះ

អនកផទក

មររោ

គអរដស

/ជម

ងអរដស

ជន

យស

បៀងគ

រសារទ

ទលផល

ប

រយោជន

ពការធ

វើការ

កនងវស

យកស

កមម/

កមមករ

ចការដ

ណាធៗ

ករស

ងសខា

ភបាល

, ក

រសងស

ងគមកច

ច អត

តយទធជ

ន នង

យវន

តសមប

ទា

មាន

- បរពន

ធដោយ

ឡរក

សម

របអនកផ

ទកមររោ

គ អ

រដស




កេមគោ

លដៅ

សទធក


នទទល

ឈមោះប

េពនធ


រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតតន

រច

(ពសា

តោរ)យោ

បល

៥. ក

រលមអក

ចចគាពា

រសងគម

សម

របករមអ

នកករក

រ នងងា

យរង

គរះជា

កលាក

ជនពកា

រមណ

ឌលសា

តោរនតស

មបទា

/ស

រវាកមមសា

តោរនតស

មបទា

ដ

រលផ

អរកលើស

ហគម

ន

ករស

ងសងគម

កចច អ

តត

យទធជ

ន នង

យវន

តសមប

ទា ប

ងកើនកា

រយល

ដងដល

ករស

ង ស

ងគមកច

ច អតត

យទធជ

ន នង

យវន

តសមប

ទាអព

ភាពងា

យរង

គរះជា

កលាក

(ដរល

រមទា

ង កមា

រ) ច

ពោះអ

ពើហ

ងសាខា

ងផលវភ

រទ នង

ទប

សាកោតកា

របៀត

បៀន

នងអ

ពើហ

ងសាខា

ងផលវភ

រទ នង

បព

រញតម

រវការរប

សជន

ពការ ដ

រលរង

អពើហ

ងសាខា

ង ផលវ

ភរទ។

ចណ

ចនរះរា

បបញ

ចលទា

ងតម

រវការដ

ើមប

សម

រលកា

រទទល

សរវា

VCT

នង A

RT ទៅ

តមក

រណ

សមស

រប

អនកគា

មានដធល,

គាមានផ

ទះសប

រង ដ

រលរង

គរះដោ

យគ

រះ អា

សនន,

យទធជ

នរសា

យ,

គរសា

រយទធជ

នពល

ដសមប

ទានស

ងគមកច

ចល

នៅសា

ថានសម

របជន

ករក

រ នងងា

យរង

គរះ

ករស

ងសងគម

កចច អ

តត

យទធជ

ន នង

យវន

តសមប

ទា ក

សករ

គាមានដ

ធលដរល

មានផ

ទក/រង

គរះដោ

យសា

រមររោ

គ អ

រដស ន

ងសរតដ

រលផទក

មររោ

គអរដស

ឬដ

រលជា

សរត

មរមា

ាយ ត

រវចាតជា

អាទភា

ព កនង

ការទ

ទលដស

មបទា

ន ស

ងគមកច

ច

វសយ

មនផលវ

ការ (

បរពន

ធបនថរម)

នយោជត

កនងក

រមហន

ឯកជន

ដរល

មានន

យោជត

ច

រើនជាង

៨នា

ក (ល

ើក ល

រងតរពល

ករ ប

មរើកា

រ ត

មផទះ)

(i)

ធានា

គរះថា

នាកកនងកា

រ ងា

រ:9 កា

រឧបត

ថមភបរក


សនន

សម

រប

អឡងព

រលពកា

រភាពប

ណោតាះអា

សនននៅ

ថងរទព

រប

នាទាបព

គរះថា

នាក ត

ម អត

រ ៧០

% ន

របរក

កមរប

រចាថ

ងរជាបន

ថរម ស

មរបរ

យៈព

រលអត

បរមា

១

៨០

ថងរ។

កនងក

រណធងន

ធងរ

បរកឧ

បតថមភស

មរបអ

នក ថ

រទាគ៥

០%

នរចន

នបរក

ឧបតថម

ភបណោតាះអា

សនន។

NSSF

: ការធា

នារាាប

រង

សខភា

ព (គ

រងទក)

ក

រសងកា

រងារ ន

ងបណ

តះ បណា

តាលវជា

ជាជវៈ,

ករស

ង ស

ងគមកច

ច អតត

យទធជ

ន នង

យវន

តសមប

ទា

ការអ

នគរះល

ើអាយ

ចពោះអ

នកផទកម

ររោគអ

រដស

កនងកា

រទៅទទ

លយ

កសរវាន

រះ រ

មបញ

ចលកា

រឆលងម

ររោគអ

រដស ជា

លកខខ

ណឌ

គរាមក

ហរងដ

លជវ

ត

9 h

ttp:

//w

ww

.nss

f.gov

.kh/



កេមគោ

លដៅ

សទធក


នទទល

ឈមោះប

េពនធ


រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតតន

រច (

ពសាតោរ)

យោបល

វសយ

មនផលវ

ការ (

បរពន

ធបនថរម) កនង

ករណ

ពការភា

ពអចន

តរយ

សោធន

វតតអស

មយជវ

ត ដោ

យ ផ

អរកលើកា

របាតប

ង ស

មតថភា

ពរកប

រកចណ

ល។

ប

រសនប

ើការបា

តបងប

រក ចណ

លមា

នតចជា

ង ២

០%

នយោ

ជតត

រវទទល

ការប

ងថលរ

សរប

មយល

ើកជនស

សោធន

នវ

តតន។

បរស

នបើកា

ររងរប

សនា

ដលកា

របាតប

ងជវត

មនស

ស កនង

បនទករ

បសនយោ

ជត ដ

រល

រមទា

ងសហ

ពទធស

របចបាប

កន

បងកើត

កនចញ

ចម ឬ

កនចង

នង

ឪពកមា

តោយ ត

រវទទល

បរក

ឧបតថម

ភសម

របអនក

នៅរស

។

ឪពកមា

តោយទទ

លប

រកចណា

ច អស

មយជវ

ត ចណ

រកអតថប

រយោ

ជនន

រះតរវផ

តលឱយ

សហ

ពទ

ធរហតអ

សមយ

ជវត

ឬ ដល

ព

រលរៀ

បការជា

ថម, ន

ងដល

កន

រហត

មានអា

យ ១

៨ឆ

នា (ឬ

២១

ឆនា ប

រសនប

ើពកគ

េបនតកា

រសកសា

ទៅថា

នាកឧតតម

) ឬ

រហតដ

លរៀ

បការ។

កមា

រ ពកា

រទទល

បរកប

ណាចអ

សមយ

ជវត

កនងករ

ណដ

រលពក

គរ

នៅត

រមានព

ការភា

ពខាង

សាមារត

ឬ រា

ងកាយ

។បរក

ឧបតថម

ភសម

របពធប

ណយស

ព ១

.០០

០.០

០០

រៀល

កត

រវផតល

ឱយ

ផងដ

ររ; (ii

) កា

រធានា

រាាប

រងស

ខភាពន

ង (ii

i) ប

រក សោ

ធននវ

តតន។

បង


លដង

ដលអនក

ផតលស

រវាសខា

នៗ

ពភាពចា

បាចន

រការ រ

កសាកា

រណស

មាងាត

នងបង

កើត

គោ

លកា

រណដ

ើមបធា

នាឱយ

មានកា


រណ

សមា

ងាតដល

អនកផទក

មររោ

គ អ

រដស

ពនយា

ររយៈព

រលទទ

លបា

នអតថប

រយោជន

សម

រប កមា

រកព

រ ដរល

រងគ

រះដោយ

សារម

ររោគអ

រដស/

ជមងអ

រដស




កេមគោ

លដៅ

សទធក


នទទល

ឈមោះប

េពនធ


រអនវ

តតន

ការក

េសម

េល

បានអ

នវតតន

រច

(ពសា

តោរ)យោ

បល

វសយ

មនផលវ

ការ (

បរពន

ធបនថរម)

បគគល

កសវល

បរកប

ណាចស

មរបក

រណ

មានជ

មង, ប

រកបណា

ចគរះ

ថានាកក

នងការងា

រ, ប

រក បណា

ចសម

រក មា

តភាព

(៩០

ថងរ ដោ

យមា

នបរក

បៀរវ

តសរ ជា

ធមមត

), ប

រក បណា

ច សោ

ធននវ

តតន,

បរកប

ណាច

បាតប

ង ល

ទធភាពព

លកម

ម, បរក

បណាច

មរណ

ភាព,

បរក

ឧបតថម

ភសហ

ពទធ, ប

រក ឧប

តថមភកន

NSS

Fcក

រសងស

រដឋកចច

នងហ

រញញវត

ថ, ក

រសងស

ងគមកច

ច អត

តយទធជ

ន នង

យវន

តសមប

ទា

អតតយ

ទធជន

បរកប

ណាចស

មរបក

រណ

មានជ

មង, ប

រកបណា

ចគរះ

ថានាកក

នងការងា

រ, ប

រក បណា

ចសម

រកមាតភា

ព (៩

០ថ

ងរ ដោយ

មានប

រក ប

ៀរវតស

រជាធម

មត),

បរក

បណាចសោ

ធននវ

តតន,

បរកប

ណាចអ

តតភា

ព កា

រងារ,

បរកប

ណាចម

រណ

ភាព,

បរកឧ

បតថមភអា

ពាហ

ពពា

ហ

NSS

Fvក

រសងស

ងគមកច

ច អត

តយទធជ

ន នង

យវន

តសមប

ទា



៥.២. បាពនធ/យនតការគាពារសងគម នងការពាកពនធ ជាមយអនកផទកមារោគអាដស

នៅកនងករណជាចរើន បរពនធគាពារសងគមមានភាពពាកពនធជាមយនងអនករសនៅជាមយមររោគអរដស ជា ពសរសបរសនបើ ពកគរជាអនកករករ។ បនតរទោះជាយាង ណាកដោយ បរពនធគាពារសងគមជាចរើនមនមានការគរបដណតបជាសកលនោះទរ ហើយនៅពរលដរលករមបរជាជនដទរអាចទទលបានអតថបរយោជននោះអនករសនៅជាមយ ឫរងផលបះពាលដោយសារ មររោគអរដសតរវជបបរទះនវឧបសគគកនងការទៅទទលសរវាទាងនោះ។ ឧបសគគ មយចននកើតឡើងផទាលចពោះតរអនកផទក មររោគអរដស ដចជាការសអបខពើម នងរសអើងចពោះមររោគអរដស ហើយឧបសគគផសរងទៀត ដចជាការមនមានលទធភាពធវើ ការងារបរភរទធងនៗ (ឧទាហរណ កមមវធការងារសាធា រណៈ) កើតមានចពោះអនកផទកមររោគអរដស អនកជងរាររ ជនពការ នងចាសជរា។ ឧបសគគមយចននផសរងទៀតដរល កើតឡើងចពោះ អនករសនៅជាមយ ឫរងផលបះពាល ដោយសារមររោគអរដស បានរលរចឱយឃើញពផលបះពាលទៅដលសហគមនជារម ដចជាឪពកមាតោយដរល មរមាាយ ឫពោះមាាយដោយសារតរមលហរតមររោគអរដស មនមានលទធភាពចលរមកនងកមមវធការងារសាធារណៈបាន ទរ ពពរះតរពកគាតជាបរវលភារៈកចច នៅថរទាកនៗ។ សរតមរមាាយ បរសពោះមាាយដោយសារមលហរតដទរទៀត កបរហរលជាជបឧបសគគសរដៀងគានានរះដររ។

បរពនធគាពារសងគមចមបងៗមយចនន ដរលជរើស ចរញពតរាងខាងលើ (រមទាងយនតការកណតអតតសញញាណ ភាពករករ) តរវបានរៀបរាបលអតបនថរមនៅកនងផរនកនរះ។ ការជាបពាកពនធរបសបរពនធទាងនោះ ជាមយអនករសនៅ ជាមយមររោគអរដស តរវបានពភាកសាដោយពនតយមើលជាកលាកនវភាពរាងសទះចពោះបគគល នងករមគរសារដរល រងផលបះពាលដោយសារមររោគ អរដសកនងការទៅទទល បានសរវាគាពារសងគម នងបរសទធភាពរបសសរវាទាងនោះ ចពោះពកគរ។ សរចកតពណនានរះកតសគាលអពថា តើសរវាគាពារសងគមបានករតមរវឱយសមសរបនងតមរវការរបសអនករសនៅ នងរងផលបះពាលដោយសារ មររោគ អរដសឫទរ ពរមទាងផតលជាសណមពរអពវធករតមរវ ឫ ផលាសបតរបរពនធ ដើមបើបងកើនការទៅទទលយកសរវា នង បរសទធភាពរបសសរវា។

៥.២.១. ការថេទាសខភាពបឋម នងសេវ ART ដោយឥតគតថលេ សមេបអនកផទកមេរោគអេដស

(ការផតោតចពោះបញហាមររោគអរដស)

បរពនធគាពារសងគមចបងៗ សមរបអនកផទកមររោគ អរដស គការថរទាសខភាពបឋម នងផតលសរវា ART ដោយ ឥតគតថលរ។ សរវា ART បានទទលមលនធគាទរពមាចាស ជនយពខាងករដរលរមទាងមលនធសកល ហើយកមពជា បានផតលសរវា កនងវសាលភាពគរបដណតបធទលាយ ដលអនកផទកមររោគអរដសដរលតរវការឱយមានការពយាបាល។ ការថរទាសខភាព បឋមសមរបអនកផទកមររោគអរដស គជាកាតពវកចចដរលតរវផតលឱយដោយឥតគតថលរ ដចមានចរង កនងចបាបសតពការទបសាកោត នងតរតពនតយមររោគអរដស/ជមងអរដស (RCG, 2002)។ កមរតខពសខាងវសាលភាពគរបដណតបនរ ART កនងចណោម មនសសពរញវយតរវបាន គណនាថា បានបញជៀសការបាតបងជវតកមាលាងពលកមម ចនន ២១.៤៩៧ នាក នងកាតបនថយការបាតបងផលតផល កនងសរកសរប (GDP) បានចរើនជាង ១០០ លានដលាលា អាមររក/ឆនា សមរបអឡងឆនា ២០០៣-២០០៩ (Cer-cone & Pinder, 2010)។

ការថរទាសខភាពបឋមសមរបអនកផទកមររោគអរដស កានតរមានលកខណៈសមគសាមាញ ដោយសារតរវាមនចា បាច កនងការកនតនយមនយពកញចបអបបបរមានរសរវានោះទរ ដចនរះអនកជមងអាចទទលបានការផតលសរវាដរលនៅករបញជ។ លើសពនរះទៅទៀត ការផតលសរវាដោយឥតគតថលរដលអនកផទកមររោគអរដស មនចាបាចតរតរវយកបរភពមលនធពខាងករឡើយ នរះមាននយថាសរវា កមមសខភាពតរវគររពងថានងផតលសរវានានាដោយឥតគត ថលរ ហើយរាាបរងថលរចណាយទាងអស ដោយថវកាផទាល របសសរវានោះ។ ជាកសតរងបរការនរះបាននាឱយមានការទារយកកមរមនផលវការកនងការផតលសរវា។ ការផតលមលនធ ដរលរមទាងការផតលបរកឧបតថមភបនថរមលើបរកបៀរវតសរកនងរយៈពរលកណត តរវបានដកឱយអនវតតន ដរលជា ផនរកមយនរអភករមទទាងវសយសខាភបាល (SWAp) ដើមបជយកាតបនថយការបងថលរសរវាករផលវការ។

បើទោះជាមានការរាងសទះតមវសយបរបនរះកត ដរល ការរាងសទះខលះ មានឥទធពលមកលើគរបវសយនរការផតលសរវាសខភាពសាធារណៈ (មនតរមតរសរវាដរលទាក




ទងនងមររោគអរដសបណោណោះទរ) សរវាសខភាពសមរប អនកផទកមររោគអរដសនៅតរមាន នងតរវបានពងរក ដើមបរមបញចលការឧបតថមភបរក ថលរចណាយលើការធវើដណើរ នងការទទាតសងថលរចណាយនានា សបៀងសមរបអនក ជមង នងអនកថរទា នងអតថបរយោជនដទរទៀត ដរលទាង នរះជយកាតបនថយ ថលរចណាយដរលទាកទងជាមយការទទលបាន ART នងសរវាសខភាពដទរទៀត។ ការសកសាអពផលបះពាលសរដឋកចចសងគម បានរកឃើញថា អនកផទក មររោគអរដស ចរើនតរមានការអនគរះ លើការបងថលរ សរវាថរទាសខភាពជាងសមាជកនរគរសារ ដរលមនរង គរះដោយសារមររោគអរដស ហើយពមានភាពខសគានា រវាងសមាមាតរនរ HIV-HHs នង NA-HHs ដរលមានការចណាយយាងចរើនលើការថរទាសខភាពឡើយ នៅកនង រយៈពរល ១២ខរកនលងទៅ (Cercone & Pinder, 2010)។

ការពាកពនធជាមយបគគល នងគេសាររងគេះ ដោយសារមេរោគអេដស

ផតោតតរលើអនកផទកមររោគអរដស នងមានការពាកពនធ កមរតខពស ដោយសារអនកផទកមររោគអរដសភាគចរើន នងទទលសរវា ART នងការថរទាសខភាពបឋម។

បញហា នងការបេឈមរបសបគគល នងគេសាររងគេះដោយសារមេរោគអេដស

បើគាមានការកណតចបាសលាសអពកញចបអបបរមានរសរវាទរ អនកផទកមររោគអរដសនងទទលសរវាមនបាន សមើគានា ដោយអាសរយលើថា តើពកគររសនៅតបន ណា ហើយសរវាកមមណាដរលពកគរទៅរក។

ការទាមទារឱយបងថលរករផលវការ បនតជះឥទធពលមក លើឥរយបថរបសពលរដឋ កនងការសវរងរកការសរវា សខភាពជាពសរសជនករករ។

ថលរចណាយផសរងទៀត ដរលពាកពនធកនងការ ទៅ ទទលសរវាថរទាសខភាពបឋម នង ART នៅតរ ចទជាបញហានៅឡើយ សមរបអនកផទកមររោគអរដស បរសនបើពមានការផតលអតថបរយោជនបនថរមជាបរក ឬជាការទទាតសងថលរចណាយ។

បរពនធសរវាសខាភបាលតមខសរបណោតាយធវើឱយរាងសទះដលបរសទធភាពនរការបញជនរវាង សរវា/នាយក ដឋានមយទៅ សរវា/នាយកដឋានមយទៀតដចជារវាង

សរវាជមងកាមរោគ នងសរវាផតលបរកសាធវើតរសតឈាម ដោយសមគរចតត (VCT), សរវាផនរកមររោគអរដស, សរវាថរទាសខភាពបឋម, PMTCT នងសរវាផនរកជមង មនឆលង។

ថលរចណាយលើសរវាដរលមានការពាកពនធខាលាងជាមយ អនកផទកមររោគអរដស មនសទធតរមានការលើកលរងការបងថលរនោះឡើយ ដចជា PAP smears10 តរសត មហារកសបន សមរបសរតមានផទកមររោគអរដស។

អនសាសន

កណតអពកញចបអបបបរមានរការថរទាសខភាពបឋម សមរបអនកផទកមររោគអរដស ដើមបធានាឱយមាន សងគតភាពនរការផតលសរវា។

អនកផទកមររោគអរដស គរតរបានទទលដោយសវយបរវតតនវបណណសមធមសខភាព បើទោះជាពកគរសថត កនងចណោម អនកមានបណណករករ ឬ គាមានបណណនរះ កដោយ។

បងកើនកចចសហបរតបតតការ នងការបញជនទៅមករវាង សរវាកមមនានា នងបងកើនការយលដងដលបគគលក សខាភបាល ដើមបលើកកពសការបញជនទៅកាន សរវាការពារ នងជមងមនឆលង (ដចជា PAP smears សមរបសរតមានផទកមររោគអរដស។

៥.២.២. កចចផតចផតើមមេដកនាពេះពទធសាសនា (ការផតោតចពោះបញហាមររោគអរដស)

កចចផតចផតើមមរដកនាពរះពទធសាសនា បានកៀងគរពរះសងឃនៅកនងខរតតចនន ១០ ឱយចលរមផតលការឧបតថមភ បរក នងមនមរនសាចបរក នងការគាទរខាងសាមារត ដលមនសសពរញវយដរលមានផទកមររោគអរដស នង ដលកមារកពរ នងងាយរងគរះ។ ការឧបតថមភនរះរមមាន បរកសមរបថលរធវើដណើរទៅទទលឱសថបរឆងមររោគអរដស នងសមរលដលការចលរមនៅកនងវគគបងកើនការយលដង នងករមជយខលនឯង ដរលវគគទាងនរះខលះកមានបងាហាញអពយនតការមករហរញញវតថសកមមផងដររ។


កចចគាពារសងគមផតោតចពោះតរអនកជបបញហា មររោគ អរដស

10 ការធវើតរសត Papanicolaou តរវបានបរើបរសសមរបពនតយមើលដណើរការនររោគមហារកនៅដណាកកាលដបង នងដណាកកាលករយមក



ផតោតចពោះតរអនកផទកមររោគអរដស នងមានការពាក ពនធជាខាលាងដោយសារកមមវធនរះ កាតបនថយការមាក ងាយ នង ការរសអើង នងផតលការគាទរជាកសតរងជាទមរងនរការឧបតថមភបរក នងមនមរនសាចបរក។ កមមវធនរះកជយអនកផទកមររោគអរដស កនងការទទល សរវាពយាបាលផងដររ ដោយផតលការគាទរខាងផលវ កាយ នងខាងសាមារត។


សមតថភាពនរការគរបដណតបនរកចចផតចផតើមនរះ នៅមានកមរតកនងការបញចលអនកផទកមររោគអរដសទាងអសនៅកនងតបនគរបដណតបរបសពកគរ។ នរះមាន នយថា ការចលរមកហតតរមមនសសមយចននតច នងកមាររងគរះដោយសារមររោគអរដសបណោណោះ។

សមាជកកនងសហគមនខលះ ជាពសរសអនកមានជមងរាររដទរទៀតដចជាទកនោមផអរម មនគាទរចពោះ ការ ផតោតតរទៅលើអនកផទកមររោគអរដស ហើយយលថា កចចផតចផតើមនរះ គាមានភាពយតតធម ដរលបានចាត គរសាររងគរះដោយសារ មររោគអរដសជាអាទភាព ខពសជាងគរសារដទរទៀតដរលងាយរងផលបះពាល ដោយសារបញហាសខភាពដររ។

ការផតោតតរលើបញហាមររោគអរដស អាចនាឱយមានការបើកបងាហាញពតមានដោយអចរតនាអពសាថានភាព មររោគអរដសរបសករមគោលដៅ ជាពសរសនៅកនង អឡងពរលសរសខទកខតមផទះ។

អនសាសន

ពងរកកមមវធនរះឱយដល ២៤ ខរតត-រាជធាន រមបញចលជាបនថរមអនកមានជងរាររ នង/ឬ ជនពការ។

៥.២.៣. យនតការផតោតចគោលដៅ៖ ការកណត អតតសញញាណគេសារកេកេ

(ពាកពនធជាមយបញហាមររោគអរដស)

យនតការចបងៗសមរបកណតករមគោលដៅគកមមវធ IDPoor ដរលបានដកឱយអនវតតន នៅឆនា ២០០៦។ យនតការ នរះផអរកលើការបាានបរមាណអពកមរតធនធាន នងសចនាករជនស នរភាពករកររបសគរសារណាមយ។ ករពនរះ មានសណរបនថរមមយចននមនទាកទងការ ដកពនទ ដើមបរៈរកថាតើមានបញហាពសរសណាមយដរល

ជះឥទធពលអវជជមានមកលើគរសារដររឫទរ។ សនរនរះមានការពាកពនធជាខាលាងជាមយពលរដឋទាងឡាយដរលរងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស។ ឧទាហរណ បញជសណរលើកឡើងថា តើករមគរសារដរលបាតបងបរកចណល កសតចណអាហារ លកទរពយសមបតត ឫ ជពាកបណល តើដោយសារតរមលហរតជងរាររ ឬ ពការភាពដរលមនអាចឱយពកគរទៅបរកបការងារបាន (MoP, 2008)។ នៅកនងនោះកមានសរថា តើកមារបានទៅរៀនដររឬទរនៅកនងខរកនលងទៅ, ថាតើមរគរសារលរងលះ ឬ ជាសរតមរមាាយ (ដោយមានកនប ឬចរើនជាងនរះនៅកនងបនទកដររឬទរ) នងថា តើគរសារនរះ មានកនជាអនករក ចណលឬទរ (គាមានសមាជកណាមានាក ដរលមានអាយ ១៨ ឆនា ឬចរើនជាងនរះ)។ គរសារណាមយដរលឆលើយថា "មរន" ចពោះសណរណាមយកនងចណោមសណរ មន ទាកទនការដកពនទទាងនរះ នងតរវចាតចលដោយសវយបរវតតទៅកនងបញជគរសារករករ ដោយករមអនកតណាង នៅកនងភម។ បនាទាបមកករមអនកតណាងនៅកនងភមសមរច ជាករម (ដោយផអរកលើពនទ សាថានភាពពសរស របស គរសារ នងការសងករតរបសពកគរ) ថាតើ តរវបញចល គរសារនោះទៅកនងតរាងបណោតាះអាសននមយអពគរសារ ករករ ដរលនងតរវបងាហាញជន សមរបការពនតយនង សមរចដោយសហគមន។ IDPoor បាននងកពងអនវតតន នៅសទើរគរបទជនបទទាងអស ហើយបញជគរសារដរលមានលកខណៈសមបតតទទលបាន IDPoor នងតរវធវើបចចបបនន ភាពរៀងរាលបឆនាមតង។


ដចដរលបានពភាកសារចមកហើយ ផអរកលើភសតតងដរលបានពការសកសាផលបះពាលសរដឋកចច សងគម នរមររោគអរដស ការបាតបងបរកចណល ការបាតបងជវតសមាជកណាមានាកកនងគរសារ ការលកទរពយ នងកមារមនទៅសាលារៀន អាចជាសណលកខណៈ នរគរសារ ដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស ជាងអនកដរលមនរងគរះដោយសារមររោគអរដស។ ដោយពលរដឋកមពជា ភាគចរើនរសនៅជនបទពសរស អនកករករ ដចនរះយនតការ IDPoor គរតរអាចសរងយក គរសារករករ (ដចដរលបានកណតនៅកនងបរពនធ នរះ) ដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស ដចនរះ សមរលដលការទទលបានសរវាសខានៗ។





ការយកចតតទកដកបចចបបនននរកមមវធនរះ មកលើទ ជនបទ មាននយថា គរសារ នងជនករករដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដសនៅតមទករង មន បានរមបញចលទរ។ ដណើរការមយ ដើមបកណតអតតសញញាណគរសារករករ នៅតមទករង នងតរវអនវតតន សាកលបងនៅកនងឆនា ២០១៣។

កមរតបរកចណលមនមរនជាផនរកមយ នរការបាាន បរមាណនរះទរ។ ទោះបសចនាករជនស នងសណរ មនផតលពនទ បានផតលឱកាសសមរបកណតអតត សញញាណគរសារនានា ដរលងាយរងគរះកដោយ ដោយសារសណរទាងនោះ រមបញចលបញហានៅជវញសកមមភាពរកបរកចណល នងការខចបល គរសារ រងគរះដោយសារមររោគអរដស ដរលមានបរក ចណលទាប ជាងមានធនធានតច (ដរលកនងនោះ អនករកបរកចណលចបង បានបាតបងការងារនៅ កនងពរលថមៗនរះ ឬ បាតបងសមតថភាពធវើការ) អាច មើលឃើញថា ពកគរមនតរវបានរាបបញចលឡើយ។

កមមវធនរះបានបងកើតឡើងសមរបកណតអតតសញញាណអនកទលករ ដចនរះអនកដរលជតធាលាកខលនករ នង ដរលអាចបរឈមហានភយ កនងការធាលាកខលនករខាលាងនៅកនងអនាគតខលខាងមខ ដោយសារតរការបះទងគចធងនធងរខាងសខភាព ឬ ភាពគាមានការងារធវើ មនទនងជាបានរមបញចលនៅកនងចណាតថានាកនរះទរ។

អនកដរលកណតថា ជាករមពលរដឋរងគរះសខានៗ ឬ ករមទនខសាយ ទនងជារសនៅកនងទករង ដរល បរពនធកណតអតតសញញាណ នៅពទានបានដកឱយ អនវតតននៅឡើយទរ។

ករមពលរដឋរងគរះសខានៗ ដរលមានការងារធវើ នង មានបរកចណល មនអាចចាតបញចលកនង IDPoor ឡើយ។

ករមពលរដឋរងគរះសខានៗជាចរើន ទោះបមាន ការងារធវើ ឬគាមានកដោយ កមនទនងជារាបបញចលនៅកនងចណាតថានាក IDPoor ឡើយ ដោយសារ ពកគរមនរសនៅកនងគរសារ (ដចជា បគគលកបមរើ ការកសានត ដរលសានាកនៅកនលរងធវើការរបសពកគរ, អនកចាកគរឿងញៀន ដរលពមានកនលរងសានាកនៅ សថតសថររ នងបរសសរឡាញបរស ដរលតរវគរសារ បដសរធ)។ នៅកនងករណខលះ បគគលមានាកគជាសមា

ជកនរករមរងគរះសខានៗ អាចរកសាទនាកទនងលអជាមយគរសាររបសពកគរ ដរលរសនៅឯជនបទ ដរលនៅកនងករណនរះ ពកគរអាចនងតរវរមបញចលនៅកនងបញជសមាជកគរសារ។ បនតរ មនសសជាចរើនដរលជាអនករងគរះសខានៗ (ដចដរលបានកត សគាលរចមកហើយ) នងជា LGBT ផងដររ ទនងជាតរវបណតរញចរញពគរសាររបសពកគរ ដោយសារ តររបៀបរសនៅរបសពកគរ។ នៅកនងករណទាងនរះ សមាជកគរសារដរលរងការបណតរញចរញ មនទនង ជាបានរមបញចលនៅកនង តរាងសមាជកគរសារ ដរលចាតទកថាជាអនកករនៅកនង IDPoor ឡើយ។

ដោយសារការវាយតមលរ IDPoor ធវើឡើងវញរៀងរាល បឆនាមតង គរសារ នងបគគលខលះ ដរលមានលកខណៈ សមបតតសមសរបនៅកនងចនោលាះពរលនរការវាយតមលរ អាចតរវរងចាមននងអាចបញចលទៅកនងបញជ។ លើក លរងតរករណនរការបរើបរសមលនធ HEFs ដរល ការកណតអតតសញញាណកមម តមករយអាចធវើ បាន។ ការកណតអតតសញញាណកមមតមករយ គជាយនកការខសគានាមយនរការកណតអតតសញញាណ ដរល បានបងកើតឡើងដោយករសងសខាភបាល។

ការសមរចអពការបញចល ធវើឡើងនៅថានាកឃ ហើយ អនកផទកមររោគអរដសខលះ ដរលនៅពទានបានបញចល នៅឡើយ អាចពមានសាថាបនណាមយជទាសចពោះសរចកតសមរចនោះបានទរ។ ដើមបអះអាងចពោះ ករណរបសខលន ពកគរទនងជា តរវតរបងាហាញអព សាថានភាពផទកមររោគអរដសរបសខលន ដរលអនកខលះ ពចងធវើបរបនរះឡើយ។ ករមអនករងគរះសខានៗ ដរលរមទាង LGBT អាចមើលឃើញថា ខលនរងការ រសអើង នងមានជមរើសតចតច ឬ គាមានសោះ សមរបតវាា។

ដើមបរកសាពតមានឯកជនរបសបគគលនានា កមមវធ IDPoor មនបានតមរវឱយគរសារ ឬ បគគលនានាបងាហាញ ពសាថានភាពផទកមររោគអរដសរបសខលនឡើយ នង មនគរសរបរបនរះឡើយ។ បនតរ នរះមនមាននយថា តមរយៈកមមវធ IDPoor គរមនអាចបាានបរមាណថាតើមនសសបនាមាននាកមានផទកមររោគអរដស នង/ឬ គរសារបនាមានដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស ដរលមានបញចលនៅកនង IDPoor នោះឡើយ។ មាន វធផសរងនរការអងករតបរជាពលរដឋ ដចជា នៅកនលរង ផតល ART ដើមបបាានបរមាណអពចននពលរដឋដរល



មានផទកមររោគអរដស ដរលមានលកខណៈសមសរប សមរប IDPoor។

នៅកនងការពភាកសាជាមយអនកផទកមររោគអរដសនៅតមជនបទ បគគលនានាបានបងាហាញនវកងវះការយលដងអពកមមវធ IDPoor ហើយអនកខលះយោងការមនរាបបញចលខលនទៅកនងកមមវធនរះ ទៅយនតការណាមយនរកចចគាពារសងគមផសរងទៀត ដរលមាននយថា ពកគរជឿថា ការ ឧបតថមភពខាងករដរលពកគរបានទទល គដោយសារ ពកគរ មនមានលកខណៈសមសរបកនងការចាតបញចលកនងករមណាមយនរ IDPoor ឡើយ (Kaybryn, forthcoming)។ ដចគានានរះដររ អនកផទកមររោគអរដស នងអនកដរលបាន ចាតបញចលនៅកនង IDPoor បានរាយការណអពការមន រាបបញចលនៅកនងធនធានថានាកឃ។ ពកគរកចាតទកថា បញហានរះ ទាកទងជាមយការទទលការឧបតថមភបរក ឬ សរវាដទរទៀតផងដររ។ គរពមានភសតតងដរលអាចផទៀង ផទាតបានអពហរតផលពតបរកដដរលនាឱយមានការមនរាបបញចលអនកទាងនោះទៅកនងចណាតថានាក IDPoor ឬ កមមវធដទរទៀតឡើយ ហើយកនៅពទានមានការសរវជរវបានពរញលរញនៅឡើយដររ។ បនតរ វាបានបងកឱយ មានបញហាដរលថា អនកផទកមររោគអរដសខលះអាចមនបានរាបបញចលនៅកនងអតតសញញាណ IDPoor គដោយសារតរអនកធវើសរចកតសមរចនៅកនងមលដឋានយលឃើញថា អនកទាងនោះបានទទលគរបគរនរចមកហើយនវការឧបតថមភពខាងករ។ នៅកនងបរបទបចចបបនននរវធានការឆលើយតបកនងកចចគាពារសងគមរបសកមពជា មានបរពនធមយចននតចបណោណោះដរលមានវតតមានអចនតរយ។ បរពនធទាងនោះទនង ជាមានអតថភាពតរកនងរយៈពរលកណត នង/ឬ តរនៅកនងតបនភមសាសរតខលះតរបណោណោះ។ ដចនរះ បរការដរលថា អនកខលះបានទទលបរកឧបតថមភ ឬ សបៀងឧបតថមភ អាចបក សរយបានថាជា សចនាករមយនរភាពងាយរងគរះរបស ពកគរ ជាងជាភាពធនរបសពកគរ អាសរយលើសរចកត ពសាតោរជាកលាកនរការគាទរពខាងករ។

ការបនសាដេលទាកទងនងមេរោគអេដស

កមមវធ IDPoor មនបានបងកើតឡើងសមរបបរបទនរមររោគអរដសឡើយ។ បនតរ យាងហោចណាសមាន មណឌល ចននពរនៅទករងសមរបពយាបាលបញហាមររោគអរដស កពងសថតកនងការបរើបរសជាចណចចាបផតើម សមរបកណតអតតសញញាណគរសារនានា ដរលចាតទក ថា ករករ តមរយៈការអនវតតយនតការករយការកណត

អតតសញញាណ។ មានពតមាន ពបរភពមនចបាសលាស ដរលថា អនកផតលសរវាសខភាពខលះ បានបាានសាមានថា ៨០% នរដរលពកគរសមរចថា ធវើការបាានបរមាណ (មន មរន ៨០% នរអនកជមងទាងអសទរ) អាចចាតទកថា ជា អនកករ។

អនសាសន

ផតលដោយសវយបរវតតឱយអនកផទកមររោគអរដស នវ ផលបរយោជននរការចាតចលកនងករម IDPoor ដោយមនគតពសាថានភាពករករ

បងកើនការយលដងដលអនកផតលសរវា អពភាពចាបាច ដើមបរកសាការសមាងាត

បងកើតគោលការណ ដើមបធានារកសាការណសមាងាត របសអនកផទកមររោគអរដស។

៥.២.៤. មលនធសមធមសខភាព


មលនធសមធមសខភាព គជាបរពនធហរញញបបទាន ដរលជយអនកករឱយទទលបាន សរវាសខភាពរបសរដឋាភ បាលបានបរសើរជាងមន។ មលនធនរះបងថលរសមរបសរវាដរលអនកករបរើបរស នៅតមសមបទានានា ដរល ជាផនរកមយនរកញចប អបបបរមាដរលបានកណតជាមន ដើមបធានាឱយមានសងគតភាព (MoH, 2012)។ កញចបនរះ រមមាន ថលរដកជញជនសបៀង ឧបតថមភសមរបអនកថរទា នង ថលរចណាយខលះៗផសរងទៀត ដចជាថលរចណាយលើបណយ សព។ អនកដរលបានកណតជាមនថា ជាជនករករ តម រយៈ IDPoor មានសទធបរើបរសបរពនធនរះបាន។ ការ វាយតមលរភាពករករអាចធវើបានដោយផទាល នៅតមសាថាបន សខភាព សមរបអនកដរលមនទានបានទទលនវបណណ សមធម ដរលចរញដោយកមមវធ IDPoor។

ការពាកពនធជាមយគេសាររងគេះ ដោយសារ មេរោគអេដស

មលនធសមធមសខភាព មានការពាកពនធជាខាលាងជាមយអនកផទកមររោគអរដស នងគរសារករករដរលរងផល បះពាល ដោយសារមររោគអរដស ដោយអាចបរើបរសទាងសរវានងការពយាបាល ដរលពាកពនធជាមយ បញហា អរដស នងដរលមនពាកពនធជាមយអរដស។ សរវា ART តរវបានផតលដោយឥតគតថលររចទៅហើយ ដរលជាផនរក មយនរការថរទាសខភាពបឋម (សមអានផនរកខាងលើ




សតពបរពនធផតោតចពោះតរបញហាអរដស)។ បនតរកនងការ អនវតតជាកសតរង "ការថរទាសខភាពបឋម" អាចមានតរមតរសមរបការពគរះយោបលបនតចបនតចបណោណោះ ដោយ សារគាមានការកណតជាមន អពកញចបអបបបរមាសមរប អនកផទកមររោគអរដស ហើយការពយាបាលជងឱកាសនយម មនសទធតរផតលឱយអនកជមង ដោយឥតគតថលរនោះឡើយ នរះបើយោងតមពតមានតរលបពបណាតាញអនកផទកមររោគ អរដស។ នៅករមមលនធសមធមសខភាព គរសារ ករករដរលរងផលបះពាល ដោយសារមររោគអរដស អាច ទទលបានការថរទាសខភាពបឋមដោយឥតគតថលរកដចជាសរវាឯកទរស (ករមការបញជនព អនកផតលសរវាសខភាពនៅតមមលដឋានរបសពកគរ)។ លើសពនរះ សពលភាពនរការទទលសរវាពមលនធសមធមសខភាព អាច បរើបរសបានគរបទកនលរង ហើយសមាជកកនងគរសារ នមយៗអាចបរើបរសសរវាណាមយដរលគាទរ ដោយ មលនធ សមធមសខភាព បើទោះជាពកគរមនសថតនៅ កនងទលនៅដើមរបសខលនកដោយ។


ភាគចរើននរការលបាក កនងការចាតចណាតថានាកភាព ករករ គមានការពាកពនធជាមយនងការទទលបាន មលនធ សមធមសខភាព។ ភាពងាយរងគរះមនសទធតរមានថាករករធងនធងរឡើយ ដចនរះអនកផទកមររោគ អរដស ដរលនៅពទានធាលាកកនងភាពទទលករ នង មនបានបញចល នៅកនងបរពនធកណតអតតសញញាណភាពករករឡើយ ដចនរះនងមនបានទទលបណណមល នធសមធមឡើយ។ គរអាចមានលទធភាពកនងការ កណតអតតសញញាណតមករយបាន នៅតមសាថាបន សខភាពនានា ដរលជយបងកើនឱកាសសមរបសមាជកនរគរសារករករនានា ដរលរងផលបះដោយសារ មររោគអរដស អាចទទលបានសរវាពមលនធសម ធមសខភាព។ បនតរ ដចគានានងកមមវធកណតអតត សញញាណភាពករករដររ ដរលការបាានបរមាណនរះគធវើឡើងដោយផអរកលើទរពយធន ជាជាងលើកមរត បរកចណល។ អនកផទកមររោគអរដស ដរលសថតកនង សាថានភាពសទើរករករ នង ដរលនៅពទានចណាយ ទរពយអសពខលន បនតរបានបាតបងការងារ ឬសមតថភាព ធវើការងារ នៅតរមនតរវបានរាបបញចល។

នៅកមរតនរការផតលសរវាផទាល ទោះបអនកផទកមររោគ

អរដស បានរាយការណថាគរមានអពើរសអើងតរមតចតចពសណាកបគគលកសខាភបាលកដោយ បនតរនៅកនងការអងករតសនទសសនការរសអើងមានភសតតង ខលះៗបានបងាហាញថា អនកជមងដរលបងបរកដោយខលន ឯង តរវបានចាតជាអាទភាពកនងការទទលសរវាជាងអនកកានបណណសមធមដរលចរញដោយកមមវធ ID-Poor។ ចពោះបគគលដរលមានជង រមទាងអនកផទក មររោគអរដសផងដររ ការរងចាយរនៅតមសាថាបន សខភាព អាចផតលភាពតនតងធងនធងរចពោះសខភាព របសពកគរ ហើយចពោះអនកដរលមនឈធងនធងរ ការ រងចាយរនាឱយពកគរបាតបងឱកាសកនងការរកបរកចណល។

ទោះបការរសអើងទាកទងនងមររោគអរដស បាន កាតបនថយយាងចរើនហើយកដោយ ករមអនករងផល បះពាលសខានៗ ដចជា បគគលកបមរើការតមសរវា កសានត បរសសរឡាញបរស អនកចាកគរឿងញៀន នង LGBT នៅកនងសាថានភាពទនខសាយ អាចបនត បរឈមនងការរសអើង ដរលទាកទងនងឥរយបថ នង/ឬ អាកបបករយខាងផលវភរទ របសពកគរនៅ ឡើយ។

អនសាសន

រមបញចលដោយសវយបរវតតនវអនកផទកមររោគអរដស ឱយជាអនកទទលផល បើទោះជាពកគរមានសាថានភាព IDPoor បរបណាកដោយ

បងកើនការយលដង សមរបអនកផតលសរវាសខានៗ អពភាពចាបាចកនងការរកសាភាពសមាងាត

បងកើតគោលការណដើមបធានាឱយរកសាកាណសមាងាត របសអនកផទកមររោគអរដស

រមបញចលអនកផទកមររោគអរដសជាករមពសរសមយកនងការបរើបរសសរវានរបរពនធនរះ។

៥.២.៥. ការធានារាបរងសខភាពសហគមន (ពាកពនធជាមយបញហាមររោគអរដស)

CBHI គជាបរពនធធានារាាបរងវភាគទានសមគរចតតដោយ មានការចលរមឧបតថមភធនធាន ដរលតមរវឱយមានការបង វភាគទានតចតច ដើមបទទលបានការធានារាាបរងសមរប ការចណាយនៅកនងការសវរងរកសរវាសខភាពសាធារណៈ។ តមធមមតនរះ ជាការបងវភាគទានទៅតមករតនរអតថ បរយោជនដរលអាចទទលបានពការធានារាាបរងនរះ។



ការពាកពនធជាមយ គេសាររងផលបះពាលដោយ សារមេរោគអេដស

CBHI មានការពាកពនធជាខាលាងសមរបគរសារដរលរង ផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស បើទោះជាពកគរ តរវបានចាតបញចល ឬមនបញចលនៅកនងចណាតថានាក ID-Poor កដោយ ឬ ពមានមលនធសមធមសខភាព នៅកនង តបនដរលពក គររសនៅកដោយ។ ចពោះអនកសទើរករករដរលនៅមានបរកចណល ការធានារាាបរងនរះមាននាទជាការបងវភាគទានទកមន សមរបការទទលបានសរវា សខភាព។ តមធមមតរយៈពរលសពលភាពគចាបពបខរឡើង។ សមរបរយៈពរលវរងជាងនរះ ការបងវភាគទាននងមានបញចះតលរបនថរមទៀត ហើយការបងថលរអាចធវើជាដណាកកាលដរលជៀសវាងការបងបរកទាងអស នៅ កនងពរលតរមយ។ នៅកនងបរពនធខលះរាលកមារអាយករមពរឆនា បរសនបើមានមនសសពញវយនៅកនងគរសារទញធានា រាាបរងកមរតខពសមយ កមារទាងនោះនងតរវបាន បញចលជាសវយបរវតតទៅកនងធានារាាបរងនោះសមរបអឡង ពរលដចគានា។

បញហា នងការបេឈមរបសបគគល នងគេសាររង ផលបះពាលដោយសារមេរោគអេដស

លទធភាពកនងការបងថលរ នៅតរជាបញហាចទចបង សមរបអនកសទើរករករ ដរលនៅសលទរពយធនហើយមនរាបបញចល ទៅកនងចណាតថានាកនរកមមវធកណតអតតសញញាណភាពករករ ឬ ការកណតអតតសញញាណនៅពរលករយនៅតមសាថាបនសខភាព បនតរបានបរទះនងបញហាការធាលាកចះនរបរកចណល ឬ បាត បងការងារ។

បរពនធនរះចរើនតរអនវតតននៅតមជនបទ ដរលធវើឱយករមអនករងផលបះពាលសខានៗ នៅតមទករង មនអាចបរើបរសសរវានរះបានឡើយ។

អនសាសន

រមបញចលដោយសវយបរវតតនវអនកផទកមររោគអរដស ឱយជាអនកទទលផល បើទោះជាពកគរមានសាថានភាព IDPoor បរបណាកដោយ

បងកើនការយលដង សមរបអនកផតលសរវាសខានៗ អពភាពចាបាចកនងការរកសាភាពសមាងាត

បងកើតគោលការណដើមបធានា ឱយរកសាកាណសមាងាត របសអនកផទកមររោគអរដស

រមបញចលអនកផទកមររោគអរដស ជាករមពសរសមយកនងការបរើបរសសរវានរបរពនធនរះ។

៥.២.៦. ជនយបនាទាន អាហារបករណសមេបការ សកសាកមមវធអាហារតាមសាលារៀន បណណសខភាព សខភាព មាតានងកមារ


កចចផតចផតើមភាគចរើន ផតោតលើគរសារករករបផត ដោយសារគរសារដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដសភាគចរើន អាចចាតចលជាករមអនកករករ ដចនរះកមមវធ ទាងនរះទនងជាមានការពាកពនធជាខាលាងសមរបពកគរ។ ជនយបនាទានអាចផតល តមទមរងជាសបៀង បរកកាក អាហារបករណសមរបការសកសា នងកមមវធការងារ។ កមម វធគាទរវសយអបររមបញចល អាហារបករណសមរបគរសារនានារបសកមារដរលមានការបរឈមខពសនរការមនចលរៀន។ កមមវធផតលអាហារតមសាលារៀន គជាការ ឧបតថមភមយ (មានកណតលកខខណឌវតតមាន) ដរលរម បញចលការផតលរបបបាយបរចាថងរ (១១៥ករ) បរងឆ (៥ករ) អបល (៩៣ករ) នង តរ (១៥ករ) សមរប កមារ។ កមារខលះបានទទលរបបអាហារសមរបយកទៅ ផទះ ដចជា ការឧបតថមភសាចបរកផងដររ។ បណណសខភាព សមរបសរវាសខភាពបនតពជ បានផតោតលើសរតកនងវយ បនតពជ កដចជា សរត ដរលសថតកនងគរសារជាបកនងចណាត ថានាកករករកនងតរាង IDPoor ។

ការពាកពនធជាមយ គេសាររងផលបះពាលដោយសារមេរោគអេដស

បណណសខភាពសមរបសរវាសខភាពបនតពជ អាចរមចណរកបងកើនលទធភាពរបសគរសាររងផលបះពាលដោយសារ មររោគអរដសកនងការទទលសរវា។ ការអងករតសនទសសននរការរសអើងឆនា ២០១០ បានរក ឃើញថា ៧,៦% នរអនកផទកមររោគអរដសបានរាយ ការណថា ខលនតរវគរបដសរធមនផតលសរវាពនយារ កនើត នង ៨,៤% បានរាយការណថា តរវបានបដសរធ មនផតលសរវាសខភាពផលវភរទ នងសខភាពបនតពជ នៅកនងរយៈពរល ១២ខរមន ដោយសារតរសាថានភាពមររោគអរដសរបសពកគរ។

ការសកសាអព ផលបះពាលសរដឋកចចសងគម បាន កណតអតរបោះបងចលសាលារៀន ជាពសរសកនង ចណោមកមារ គជាផលវបាកចបងមយសមរបគរ




សារដរលរងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស។ គរសារដរលរងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស

ចរើនតរបញឈបកនពសាលា ដើមបកាតបនថយការច ណាយលើការសកសា នងដើមបឱយកនធវើការរកបរក។ គរសាររងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស ក មានកមរតសនតសខ សបៀងថយចះផងដររ ធៀបនង គរសារដរលមនរងផលបះពាលដោយសារ មររោគ អរដស។ កមមវធផតលអាហារតម សាលារៀនផតលការ លើកទកចតតដលគរសារនានា កនងការបញជនកនទៅ រៀន កដចជាបពរញតមរវការខាងអាហារបតថមភរបស កមារផងដររ។

កមារដរលមានផទកមររោគអរដស អាចតរវការអាហារ ថាមពលចរើនជាង កមារមនមានមររោគ អរដស (រហតដល ១០%) ជាពសរស នៅពរលពកគរមាន ជមងឱកាសនយម (រហតដល ៣០%)។ ជារម កតតោសខានបផតនៅកនងរបបអាហាររបសពកគរគតរវឱយមានតលយភាព (Willumsen, 2012) ដរលជាគោលដៅសមរបកមមវធផតលអាហារនៅតមសាលារៀន។

បរពនធការងារដើមបទរពយធន (សបៀង នងបរក) មានការពាកពនធសមរបបរជាជន នងគរសារដរល រងផលបះពាល ដោយសារមររោគអរដសបរសនបើពកគរពមានការងារធវើ។


បរពនធខលះមានលកខណៈសកល ដចនរះកមារទាងអសនៅតមសាលារៀនតរវបានបញចលនៅកនងកមមវធផតល អាហារ បនតរចពោះអាហារបករណសមរបការសកសា (បរក នងសបៀង) ជាគោលដៅសមរបគរសារករ

ករបរភរទទ១ (IDPoor 1) ដចនរះគរបការលបាក ទាងអសរបសគរសារដរលរងផលបះពាលដោយសារ មររោគអរដស ដរលបានកតសគាលខាងលើពាក ពនធជាមយនងការទទលបាន IDPoor តរវបានទាក ទនផងដររចពោះករណនរះ។ ពោលគ កមារនៅកនងគរសារដរលមានផទកមររោគអរដស ដរលពបានចាតបញចលនៅកនងកមមវធ IDPoor នងមនបានទទល អាហារបករណឡើយ។

ការគរបដណតបរបសកមមវធភាគចរើន កណតទៅ តមតបនភមសាសរតជាកលាកបណោណោះ ដចនរះវាធវើឱយ កមមវធទាងនោះ លរងពាកពនធដោយសារតរអនករង ផលបះដោយសារមររោគអរដស រសនៅកនងតបន ផសរងទៀតមនអាចមកទទលសរវានរះបាន។

របបអាហាររមចណរកធវើឱយមានតលយភាពនរអាហារ ដរលបរភោគ បនតរកមមវធជាទទៅ មនសទធតរឆលើយតប ទៅនងតមរវការអាហារបតថមភបនថរមសមរបកមារខលះ ដរលផទកមររោគអរដស ឬ មានជមងឱកាសនយម ឡើយ។

កមមវធការងារអាចមនធវើទៅបានឡើយសមរបគរសារ ដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស បរសនបើ អនកផទកមររោគអរដស ពមានថាមពលគរបគរន សមរបបពរញការងារដោយដរ ឬ អាចបនតធវើការជា ទៀងទាត។ ដចគានានរះដររសមាជកនងគរសារដរល រងគរះដោយសារមររោគអរដសអាចមានបនទកកនងការមើលថរអនកជង (ដរលអាចជាអនកផទកមររោគ អរដស ឬ កមារ) ដរលរារាងពកគរមនអាចទៅធវើការ ដរលមានរយៈពរលចរើនមោាងកនងមយថងរ ឬ ការងារ រយៈពរលវរង។



អនសាសន

ជនយបនាទានអាហារបករណ សមេបសកសា

កមមវធផតលអាហារ តាមសាលារៀន

បណណសខភាព, សខភាពមាតា នងកមារ

ចាតគរសារនងបគគលដរល រងផលបះពាលដោយសារ មររោគអរដសជាអាទភាព

គាទរអាហារបតថមភបនថរមដលគរសារនានារមទាងអនកផទក មររោគអរដស

បងកើនការយលដងដល ករមបរកសាឃអពបញហារបសអនក ផទកមររោគអរដសនង ជមងអរដស

PWP: បងកើនការយលដងដលមនតរ

EFAP អពបញហារបសអនកផទក/អនករងផលបះ ពាលដោយសារ ម ររោគអរដស

ផតលការងារបរភរទសរល (សរលៗ) ដលអនកផទក មររោគអរដស, អនកមាន ជងរាររ នង/ឬ ជនពការ

កនងករណអនកផទកមររោគ អរដស ពមានការងារសរល ធវើ ពកគរគរតរបានទទល បរកបណាចគាមានការងារ

គរពគរះយោបលជាមយ NAA នងបណាតាញអនកផទក មររោគអរដសដើមបកណត បរភរទការងារសរល

សរតផទកមររោគអរដសគរតរ ទទលការអនគរះកនងការ ផតលឱយនវការងារដរលផតលបរកចណលជាបរចា

អនកទទល ART គរតរ អនញញាតឱយមានការសមរក ខលៗជាទៀងទាតនៅចនោលាះ ពរលធវើការ បរសនបើចាបាច

ផតលជមរើសការងារដរល អាចបតបរនបានសមរប សមាជកគរសារដរលរង ផលបះពាលដោយសារ មររោគអរដស រោគរាររ នង/ឬ ពការ

រមបញចលកមារនរ គរសាររងគរះ ដោយសារមររោគ អរដស ឬ ដរលឪពកមាតោយជាអនករងគរះ សខានៗទៅកនង លកខណៈវនចឆយ

កមារមានមររោគ អរដស ឬ រងគរះ ដោយសារមររោគ អរដស ឬមានឪពក មាតោយនៅកនងករមអនក រងគរះសខានៗតរវ រមបញចលទៅកនងករម ពសរសដរលទទល ការឧបតថមភជាកមរ សមរបចលរៀន សៀវភៅសមលៀក បពាកសសស។ល។

បងកើនការយលដង ដលអាជាញាធរសាលា រៀនកដចជា សហគមន នៅជវញ សាលាអពបញហា កមាររងគរះដោយ មររោគអរដស។ គរមាន កចចបរងបរង តមរយៈយនតការ បរយទធបរឆងការ មាកងាយ នងរស អើងមកលើកមារ ដរលផទក ឬដរលរង គរះ ដោយសារ មររោគអរដស។

រមបញចលកមាររង ផលបះពាលដោយ សារ មររោគអរដស នងជមង អរដសជា លកខខណឌមានសទធ ទទលការឧបតថមភ

ការផតលអាហារបតថមភ បនថរម (សបរជាត ដរក នងបរតរអន)ដលកមារ ដរលផទកមររោគ អរដស

ផតោតកចចបរងបរងលើ ការបងកើនការយលដង កនងចណោមសរតមាន ផទកមររោគអរដសអព កមមវធនានានងវធបរើបរសកមមវធទាងនោះ

ទនាកទនងនងកចច សហការរវាងនាយក ដឋាន ដើមបលើកកពស ការចះឈមាះសរតមាន ផទរពោះ ដរលផទក មររោគអរដសឱយបាន កនងដណាកកាលដបង នរផទរពោះ។ ការចះឈមាះកនងដណាកកាលដបងនរផទរពោះ នង ជយធានា ឱយមានការ ធវើតរសតរកមររោគ អរដសនងកាតបនថយ ហានភយនរការចមលង ពមាតោយទៅកន

ធវើឱយសរតផទកមររោគ អរដស បានចលរម នៅកនងការបងកើតនង អនវតតនបរពនធនរះ

បងកើនការយលដងដល បគគលកថរទាសខភាព អពបញហាសរតមានផទរ ពោះដរលផទកមររោគ អរដស នងផតលការ បណតះបណាតាលអពការថរទាសរតមានផទរពោះដរលមានមររោគអរដស នងសរតបបៅដោះកន

ផតលអាហារបតថមភ បនថរម (ដរលសបរ ជាតដរកនងបរតរ អន)ដលកមារ នង កមារផទកមររោគអរដស

បញចលសរតផទកមររោគ អរដស នងសរតដរល ជាអនករងផលបះពាល ពសរសជាលកខខណឌ ដរលមានសទធទទល ការឧបតថមភ។




៥.២.៧. មកេហរញញវតថ


មានការផតលមករឥណទាន ដលអនកដរលមានរបរ ផទាលខលន តមរយៈមលនធជាតកាតបនថយភាពករករ ដរល ជាមលនធពសរសសមតរចនាយករដឋមនតរ រមទាងគរះសាថាន មករហរញញវតថ នងកមមវធរបរចញចមជវតជាចរើនរបសអងគការមនមរនរដឋាភបាល។


ឥណទានមានការពាកពនធជាខាលាង ដលគរសារដរល រងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស ដរលទនង ជាបានបាតបងការងារ ដចនរះតរវបងកើតរបរដោយខលន ឯង ដោយមានការគាទរជាដើមទនតចតច។

បរកកមចដរលមានការបរកទាប មានការពាកពនធជាខាលាងសមរបគរសាររងផលបះពាលដោយសារមររោគ អរដស ដរលទនងជាបរើបរសឥណទានការបរក ខពសពអនកចងការបរកឯកជន ដរលបងកឱយពកគរមាន បណលកានតរចរើន បរសនបើពកគរមនអាចសង វញទានពរលវរលា។

មករហរញញវតថមានការពាកពនធជាខាលាងសមរបគរសារ រងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស ដរលមន អាចទទលឥណទានពធនាគារ សរតមរមាាយតរវលក ដធល ដរលជាធមមតគជាលកខខណឌនរវតថបញចាសមរបគរះសាថានផតលបរក កមចផលវការ។


អនកផទកមររោគអរដស នងសមាជកគរសារដរលរង ផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស ពមានធនធាន មនសស ដើមបបងកើតផលចណលពដើមទនហរញញវតថឡើយ ដចនរះទនងជាតរវខចបលសមរបការបរភោគ។ នរះមាននយថា សណើបរកកមចរបសពកគរ ទនងជា តរវបដសរធពសណាកគរះសាថានមករហរញញវតថ ហើយ ពកគរអាចមនយលបានពរញលរញពមលហរត។

យនតការមករហរញញវតថ ចរើនតរនៅតមរវឱយមានទរពយ

កនងកមរតអបបបរមា ដើមបផតលជាការធានាសមរបការខចបរក ដរលគរសាររងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដសមនអាចរកបានឡើយ បរសនបើពកគរ លកដធល នងទរពយដទរទៀត អសទៅហើយ។

វសាលភាពភមសាសរតដរលកចចផតចផតើមមករហរញញវតថ ជាចរើនបរតបតតការ ចរើនតរមានដរនកណត ដចនរះ មនសទធតរមានសមរបគរសាររង ផលបះពាល ដោយសារមររោគអរដសឡើយ។

អនសាសន

ការករលមអលទធភាពទទលបានឥណទាន សមរប អនកផទក/រងផលបះពាលដោយសារ មររោគអរដស ដរលមានរបរខលនឯង នងសមរបអនកដរលសថតកនងករមរងគរះសខានៗ ការធានាភាពសមាងាត នង គាមានការរសអើង។

ការបណតះបណាតាលផតោតចគោលដៅ នងការគាទរ ដលការកសាងជនាញ សមរបផតចផតើមសកមមភាព រកបរកចណលសមរបអនកផទកមររោគអរដស អនក មានរោគរាររ ឬ ពការភាព ដោយមានការគតគរជា ពសរសអពលកខខណឌសខភាពខាងរាងកាយ នង លកខខណឌផសរងទៀត។

បងកើនការយលដងដលករសង MoLVT នងគរះសាថាន មករហរញញវតថ អពបញហា នងតមរវការរបសគរសារ ដរលរងផលបះពាល ដោយសារមររោគអរដស។

លើកលរងអឡងពរលអបបបរមា សមរបការទទលបានការគាទរពបរពនធនរះ។

បនធរបនថយលកខខណឌឱយមានវតថបញចាសមរបគរសាររងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស ជាពសរស ចពោះគរសារដរលមានសរតជាមរគរសារ។

ការកេសមេលដេលទាកទងនងមេរោគអេដស

គរះសាថានមករហរញញវតថខលះៗ បានដកឱយអនវតតន សមបទាននានា ជាពសរសសមរបគរសាររងផលបះពាលដោយសារ មររោគអរដស ដចជាលើកលរង លកខខណឌវតថបញចា ឬ បនធរបនថយអតរការបរក សមរបការផតលបរកកមចទៅអនកទាងនោះ។



៥.២.៨. កមមវធអបរ នងបណតះបណតាលបចចេក ទេស នងវជាជជវៈ


គរះសាថាន TVET សារធារណៈឯកជន នង NGO ផតលការបណតះបណាតាលលើជនាញឯកទរសជាចរើន ដរលរម ទាងកសកមម (បចចរកទរសសរចសរព។ល។) វសវកមម មរកានក ការគរបគរងធរកចច នងបចចរកវទយាពតមាន។ វទយាសាថានជាតបណតះបណាតាលបចចរកទរស ផតលការបណតះបណាតាលអពវសវកមមសវល, វសវកមមអគគសន, អរឡចតរនក, សាថាបតយកមម នងបចចរកវទយាពតមាន។

ការពាកពនធជាមយ គេសាររងផលបះពាលដោយ សារ មេរោគអេដស

ការបណតះបណាតាលជនាញ នងបចចរកទរស ដរល បានផតលតមរយៈ TVET មានសកាតោនពលកនងការបងកើនសមតថភាពរបសគរសាររងផលបះដោយសារមររោគអរដស កនងការរកបរកចណល កនងករណដរលពកគរបពរញបានតមលកខខណឌ អបបបរមា កនងការដកពាកយស នងអាច បងថលរសមរបវគគទាងនោះ។

បញហា នងការបេឈមរបសបគគល នងគេសាររង ផលបះដោយសារមេរោគអេដស

កមរសមរបវគគនានា ទនងជាធវើឱយគរសាររងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស មនអាចចលរម កនងកមមវធ ទាងនរះបានឡើយ ជាពសរស គរសារនៅ តមជនបទ។

សមបកនងករណមានអាហារបករណកដោយ សមាជក ភាគចរើននរគរសាររងផលបះពាលដោយសារមររោគ អរដស នៅតមជនបទមានកមរតសកសាទាប នង អាចមនបពរញតមលកខខណឌ អបបបរមានរការអបរ ដើមបចលរមកនងវគគបណតះបណាតាលជនាញ ឯកទរស ឬជនាញជានខពសឡើយ។

អនសាសន

គរផតលការអនគរះដលបរស នងសរតដរលរងផលបះដោយសារមររោគអរដស នងជមងអរដស។

លើកលរងលកខណៈវនចឆយអពមរតសកសាអបបបរមាសមរបអនកផទកមររោគអរដស ឬ រងគរះដោយសារ មររោគអរដស នងជមងអរដស។

៥.២.៩ សនតសខសងគមដេលជាវភាគទានពវសយផលវការ


បរកបណាចដរលទាកទងនងការងារ ដរលមាន លកខណៈទលទលាយជាបងគរមយកញចប តរវបានផតល តមរយៈមលនធជាតសនតសខសងគម (NSSF) សមរបបគគលកកនងវសយផលវការ, មលនធជាតសនតសខសងគម សមរបអតតយទធជន (NSSFv) នងមលនធជាតសនតសខ សងគមសមរបមនតរសវល (NSSFc)។ បរកសោធននវតត ការទទាតសមរបគរះថានាកកនងការងារ បរកបណាច សមរបអនកមានជមង បរកបណាចបញឈបពការងារ ការ ឈបសមរកមាតភាព បរកបណាចសមរបការបាតបងជវត នងការឧបតថមភដទរទៀត មានផតលសមរបសមាជកនរមលនធទាងនរះ ដរលបពរញបានតមលកខណៈវនចឆយ អបបបរមា។

ការពាកពនធជាមយ គេសាររងគេះដោយសារ មេរោគអេដស

សមរបបគគលកកនងវសយផលវការ ដរលមានផទក មររោគអរដស មលនធ NSSF, NSSFv នង NSSFc ផតលបរកបណាច (ដោយគាមានបរការចរងដោយឡរក សមរបអនកផទកមររោគអរដស) ដលបគគលក នងសមាជក គរសាររបសពកគរ ដរលធវើឱយបរពនធនរះមានការពាកពនធជាខាលាងសមរបពកគរ។


បគគលកមយចននតចមានការងារជាផលវការ ដចនរះ មានតរមនសសមយចននតច ដរលមានផទកមររោគ អរដស ទនងជាមានលកខណៈសមសរបសមរបបរពនធ សនតសខសងគមដរលជាវភាគទានពវសយផលវការ។

អនសាសន

ការបនធរបនថយកមរតអាយ សមរបអនកផទកមររោគ អរដស កនងការទទលបរយោជនពបរពនធនរះ

រមបញចលបញហាផទកមររោគអរដស ជាលកខខណឌគរាមកហរងដលអាយជវត

បងកើនការយលដងដលអនកផតលសរវា អពតមរវការ កនងការរកសាភាពសមាងាត នងបងកើតគោលការណ




សមរបធានារកសាការសមាងាតរបស អនកផទកមររោគ អរដស

ពងរកអឡងពរលទទលបរកបណាច សមរបកមារកពរដរលរងផលបះពាលដោយសារមររោគអរដស នងជមងអរដស។

៥.២.១០. កមមវធសខភាព នងអាហារបតថមភមាតា នងកមារ

(ដរលគតគរអពបញហាមររោគអរដស)

កមមវធសខភាព នងអាហារបតថមភមាត នងកមារ គជាឧទាហរណមយអពកចចផតចផតើមធទលាយមយ ដរល រមបញចល មាតរជាកលាកមយសមរបគរសារដរលរងគរះដោយសារមររោគអរដស ដរលធវើឱយកមមវធនរះមានការគតគរអពបញហាមររោគអរដស។ កមមវធនរះផតលរបបអាហារបរចាថងរ ដរលមាន ៧៧% នរតមរវការថាមពល សមរបកមារមានាកៗ (នង មករសារធាតចញចមភាគចរើន) នងយាងហោចណាស មយភាគបនរតមរវការទាងនរះ សមរបសរតមានផទរពោះ នងសរតបបៅដោះកន។ សមាសភាគជាកលាកសមរបអនកផទកមររោគអរដស នងកមារ កពរ នងកមារងាយរងគរះ ផសដោយជនយសបៀង អាហារជាអងករ ២៥គ.ករ បរចាខរ ដលគរសារនានាដរលជាផនរកមយនរកញចបសរវាថរទានៅតមផទះ។ របបអាហារ មាននាទជា ការឧបតថមភសមរបជាបរកចណលបណោតាះអាសនន ដើមបធវើឱយមានសថរភាពរបបអាហារបរភោគកនងគរសារនៅកនងអឡងពរលមានវបតត ដើមបទបសាកោតយនតការដោះសរយដរលអាចបងកមហនតរាយ នងដើមបការពារទរពយសមរបផលតកមម (WFP Cambodia, 2010)។


កមមវធអាហារបតថមភ មានការពាកពនធជាខាលាងសមរបគរសាររងគរះដោយសារ មររោគអរដស ដោយ ហរតថា គរសារទាងនរះចរើនតរគាមានសនតសខសបៀង ជាងគរសារ ដរលមនរងគរះដោយសារ មររោគ អរដស។ តមរយៈការទទលបានអាហារបតថមភគរបគរន ដរលជាផនរកមយនរកញចបថរទាតមផទះ គរសារ នានាអាចកាតបនថយចននថងរដរលកន អវតតមានព សាលា ចងការបរកតចជាងមន បងកើនភាពចមរះ នររបបអាហារ ហើយចរើនចលរមកនងការបណតះ

បណាតាលអពការចញចមជវត នងជបបរទះការរស អើងតចជាងមន (WFP Cambodia, 2006)។


ការបរឈមចបង សមរបពលរដឋ នងគរសារផទក មររោគអរដស គថា កមមវធនរះនងតរវបញចបនៅចងឆនា ២០១២។ ការបញឈបតរវបានគរងចាបតងពឆនា២០១០ មកមលរះ ករមការពគរះយោបលជត សនទធជាមយករសងសខាភបាល នង NGOs។ ទោះបការឧបតថមភសបៀងនៅករមកមមវធនរះ នងតរវបញឈប កដោយ សកមមភាពគាទរដលការរកបរកចណល/របរចញចមជវត ពអងគការមនមរនរដឋាភបាលដទរ ជា ចរើន នងនៅតរបនត។ កមមវធផសរងទៀត ដរលគាទរ ដោយ WFP (អាហារតមសាលារៀនអាហារបករណ ជាបរក នងជាសបៀង ទរពយសមរបផលតកមម នងការគាទរដលរបរចញចមជវត នង សខភាពមាត នងទារក នងកមមវធអាហារបតថមភ) សទធតរមានការ គតគរអពបញហាមររោគអរដស នង មានរមបញចល មនសសពរញវយ នងកមារផទកមររោគអរដស នង កមារកពរ នងងាយរងគរះ។ លើសពនរះ អងគការ WFP នងផតោតកចចបរងបរងរបសខលនលើការបងកើតបរពនធដរលមាននរនតរភាព សមរបការគាទរលើ អាហារបតថមភ (ការវាយតមលរអពអាហារបតថមភ, ការអបរ នងការផតលបរកសា) ដលអនកមកទទល ART លើការ ថរទា នងការពយាបាល ដរលជាផនរកមយនរកញចប សតងដរនរសរវារបសជាត សមរបការថរទា នង ពយាបាល។ ការរមបញចលនវបញហាមររោគអរដស នង អាហារបតថមភ ទៅកនងករបខណឌសាថាបនទៅកនងបរពនធសខភាពសាធារណៈ (មណឌល ART) តរវបាន NCHADS កណតឃើញថាជាភាពខវះចនោលាះ។

អនសាសន

ការផតលអាហារបតថមភជាបនថរម (ដរលសបរជាតដរក នងបរតរអន) ដលកមារ នងកមារផទកមររោគអរដស

ផតោតកចចបរងបរងលើ ការបងកើនការយលដងកនង ចណោមសរតផទកមររោគអរដស នងសរតដរលសថតកនងចណោមអនករងគរះសខានៗ អពអតថបរយោជន នរកមមវធ MCHN នងអពរបៀបទទលបានសរវាព កមមវធនរះ។



1

អនសាសនសមេបជហានខាងមខ

យទធជាតគាពារសងគម នងគោលការណទាងបរនរកចចគាពារសងគមដរលគតគរអពបញហាមររោគអរដស ផតលជា គោលនយោបាយសខានមយ នងកតតោជមរញសមរបអនកអនវតតកចចគាពារសងគម ដើមបធានាថាវធានការឆលើយតបនានាមានការឆលើយតបទៅនងតមរវការ នងកាលៈទរសៈដោយឡរករបសអនកផទកមររោគអរដស អនករងគរះដោយសារមររោគ អរដស នងអនកងាយរងគរះចពោះមររោគអរដស។ ការបរកាសនៅឆនា ២០១២ នវករបខណឌពនតយតមដនសមរប យទធជាតគាពារ សងគមផតលនវការជមរញសមរបបរមលទនននយពាកពនធជាមយឥទធពលនរកចចគាពារសងគម សមរបអនក រងគរះដោយសារ មររោគអរដស។ កចចគាពារសងគម ដរលគតគរអពបញហាមររោគអរដស នងជយកមពជាកនងការសមរចគោលដៅទាងបរនរយទធសាសរតជាតគាពារសងគម។

លើសពនរះ កចចគាពារសងគមដរលគតគរអពបញហាមររោគអរដស ផតលជាមាគា សមរបបងាហាញ នងតសមតគាទរ អពសារៈសខាននរការធវើឱយបរពនធគាពារសងគមទទៅ មានការគតគរអពតមរវការជាកលាក របសករមអនកងាយរងគរះពសរសផសរងទៀត ដចមានកណតនៅកនងយទធសាសរតជាតគាពារសងគម ដចជា ករមជនជាតដើមភាគតច នងជនពការ (PwD)។ ការសកសាវាយតមលរបរហរលគានានរះ អាចផតចផតើមឡើង ដើមបសមរចគោលដៅនរះ ដចជា កចចគាពារសងគម "ដរលគតគរអពជនពការ"។ ការវាយតមលរ ឬ ការពនតយមើលការអនវតតសាកលបង នងគោលនយោបាយគាពារសងគម សខានៗ កអាចយកមកបរើបរសជាឱកាស សមរបបាានបរមាណអពការពាកពនធ នងការឆលើយតបទៅនងករមងាយរងគរះពសរស នានានៅកនង យទធជាតគាពារសងគម ផងដររ។ កចចបរងបរងគាពារសងគមបរបនរះ ដរលមានការសងកតធងនលើករមអនកងាយ រងគរះបផត នងអនកតរវគរបដសរធ អាចរមចណរកដលការអភវឌឍជាតសមរបទាងអសគានា ដរល ឈរលើមលដឋាននរគោលការណសទធមនសស សមធម នងភាពថលរថនរ។

អនសាសនដចខាងករមនរះផតោតលើចណាតការរយៈពរលខល ដរលតរវការជាចាបាច ដើមបធវើឱយអនកពាកពនធនានា ចលរមពរញលរញនៅកនងការពភាកសាកមរតជាត អពកចចគាពារសងគមដរលគតគរអពបញហាមររោគអរដស (នងកចចគាពារ សងគម ដរលគតគរអពករមងាយរងគរះជាពសរស ដទរទៀតផងដររ នៅកនងករណផសរងទៀត) នងបងកើតភសតតង ដរលចាបាច សមរបជាមលដឋាននរការសមរចខាងគោលនយោបាយ នងកមមវធនានា។

៦.១. កាសងនានានារាជរដឋាភបាល នងអនកសាងគោលនយោបាយ

បងកើតឱកាសសមរបការពភាកសាអពកចចគាពារសងគមដរលគតគរអពបញហាមររោគអរដស នៅកមរត ករមការងារ បចចរកទរសទាងឡាយ, ដរលរមទាងករមការងារបចចរកទរសសតពផលបះពាល នងកាតបនថយ បញហាមររោគអរដស នងករមការងារបណោតាះអាសនន សតពកចចគាពារសងគម។

៦




5

4

3

2ពចារណាការបរជរមគានាមយរវាងករមពរ នងអនកពាកពនធសខានៗ ដចជា តណាងនានានរអនកផទក

មររោគអរដស នង ករមអនករងគរះសខានៗ ដើមបឆលះបញចាងលើលទធផលពការពនតយនរះ នងកណតអតតសញញាណឱកាសនានាបនថរមទៀត សមរបបងកើនការឆលើយតបទៅនងបញហាមររោគអរដស នៅទទាង ដណាកកាលទ ១ នរយទធសាសតរជាតគាពារសងគម នរះ។

បរើបរសគរបឱកាសដរលមាននៅកនងយទធសាសរតជាតគាពារសងគមដណាកកាលទ១ (ឆនា ២០១១-២០១៥) ដរលទាកទងនងការកសាងគោលនយោបាយ (នងការបងកើត នងអនវតតនកមមវធ នងការពនតយ តមដន/ការវាយតមលរ) ដើមបពចារណាអពការឆលើយតបទៅនងបញហាមររោគអរដសនរវធានការឆលើយតបកនងកចចគាពារសងគមនងយនតការនានា ដរលផតោតចគោលដៅ នងករសមរលយនតការទាងនោះ ឬ បងកើត យទធសាសរតមយ សមរបករតមរវយនតការទាងនោះ ឱយបានសមសរប។

ពចារណាអពថាតើឱកាសទាងនរះ អាចបងកើនការឆលើយតបបរបណានរកចចគាពារសងគម ទៅនងករមងាយរងគរះពសរសនានាដទរទៀត។

បរើបរសភសតតងអពការទទលបានសរវា នងរបាងនរកចចគាពារសងគម សមរបអនកផទកមររោគ អរដស សមរបជាមលដឋាននរការធវើសរចកតសមរច ការពគរះយោបលជាមយបណាតាញនានានរអនកផទកមររោគអរដស នងករមអនករងគរះសខានៗ នងគាទរដលការអនវតតការងារសរវជរវបនថរមទៀត ដើមប បងកើនភសតតងសមរបការធវើសរចកតសមរច។



3

2

1

៦.២. បណាតាញអនកផទកមារោគអាដស នងកាមងាយរងគាាះសខានៗ

ធវើការសកសាអពការបរើបរស ដើមបបាានបរមាណអពកមរត នងរបាង នរការទទលបានសរវាគាពារ សងគម ពសណាកអនកផទកមររោគអរដស គរសាររងគរះដោយសារមររោគអរដស ករមអនករងគរះ សខានៗ នងករមពលរដឋទនខសាយ ដើមបបងកើតភសតតងសមរបបងកើតគោលនយោបាយ នងកមមវធ នងដណើរការអនវតតន។

បងកើតសមតថភាពចាតចរង នងសមាជកភាព នងចណរះដងអពវធានការឆលើយតបនរកចចគាពារសងគម នងយនតការដរលផតោតចទសដៅ ដើមបបងកើនបរសទធភាពនរការចលរមរបសបណាតាញនានានៅកនងការ ពភាកសានៅថានាកជាត។

សកសាអពសកាតោនពលជាមយសាថាបនសខានៗកនងរដឋាភបាល នងដរគអភវឌឍន ដើមបបងកើតយនតការសមរបបណាតាញ អនកផទកមររោគអរដស នងករមអនករងគរះសខានៗ ដើមបពនតយតមដនកមរត នង របាង នរការបរើបរសកចចគាពារសងគម ដើមបកតតរ នងសវរងយលអពការបរបរលលើកមរតនរការបរើបរស តមរយៈទនននយទៅតមពរលវរលា នងភសតតង។




4

2

1

៦.៣. ដាគអភវឌាឍន

គាទរឱយមានការពភាកសានៅថានាកជាត ជាមយរដឋាភបាល នងសហគមនពាកពនធ ដោយផតលធនធាន បចចរកទរស នងការណរនា។

បរើបរសការពាកពនធសខានៗ នៅកនងការអនវតតកមមវធ នងការសាកលបងកចចគាពារសងគម ជាឱកាស ដើមបពនតយមើលការឆលើយតបនរកមមវធទាងនោះ ទៅនងករមងាយរងគរះពសរសនានាដចមានចរងកនងយទធសាសរតជាតគាពារ សងគម។

គាទរដលបណាតាញអនកផទកមររោគអរដស នងករមងាយរងគរះសខានៗ ដើមបបងកើត នងអនវតតន ការសកសាអពការបរើបរស ដើមបពនតយមើលការទទលបានសរវាគាពារសងគម ពសណាកអនកផទកមររោគ អរដស ដោយផតលធនធានហរញញវតថ នងបចចរកទរស។

គាទរដលការបងកើតឧបករណ ដើមបវភាគកមរតឆលើយតបទៅនងបញហាមររោគអរដស នរកចចគាពារ សងគម នងធនធានដទរទៀត ដចជា តរាងពនតយ ឧបករណកណតថលរ នងឧទាហរណនានាអពការបរបរល សមសរប ដើមបបងកើនការឆលើយតបនរកចចគាពារសងគមតបនងបញហាមររោគអរដស។

3



ឯកសារយោង

Annear, P. L. (2007). Study of financial access to health services for the poor in Cambodia. Phase 2: In-depth analysis of selected case studies. Ministry of Health, WHO, AusAID and RMIT University.

CCHR (2012). Rainbow Khmer: From Prejudice to Pride. Phnom Penh: Cambodian Center for Human Rights.

Cercone, J. and Pinder, É. (2010). The socioeconomic impact of HIV at the household level in Cambodia. Phnom Penh: UNDP and NAA.

CPN+ (2012). People Living with HIV Stigma Index: Cambodia, 2010. Phnom Penh: Cambodian People Living with HIV Network (CPN+).

Kaybryn, J. (Forthcoming). Assessment of the Buddhist Leadership Initiative in Cambodia. Phnom Penh: UNICEF.

Knodel, J., Kim, S. K., Zimmer, Z. and Puch, S. (2005). Older Persons in Cambodia: A Profile from the 2004 Survey of Elderly. Population Studies Center, University of Michigan.

Liu, K.-L., and Chhorvann, C. (2010). BROS Khmer 2010 (Behavioral Risks On-Site Serosurvey among At-Risk Urban Men in Cambodia). Phnom Penh: FHI360.

Miller, E. and Samson, M. (2012). HIV-Sensitive Social Protection: State of the Evidence 2012 in Sub-Saharan Africa. UNICEF.

MoH (2012). Standard Benefit Package and Provider Payment Mechanism for Health Equity Funds. Phnom Penh: Ministry of Health.

MoP (2008). Form 4: Household Questionnaire For Identification Of Poor Households. Phnom Penh: Ministry of Planning.

Nadkarni, V., Goel, S. and Pongurlekar, S. (2011). HIV-Sensitive Social Protection: A four state utilization study. UNDP.

NCHADS (2007). HIV Estimates and Projections for Cambodia 2006-2012. Phnom Penh: National Center for HIV/AIDS, Dermatology and STD.

NCHADS (2012). Estimates and Projections of HIV/AIDS in Cambodia 2010-2015. Phnom Penh: National Center for HIV/AIDS Dermatology and STD.

NCHADS (2012). Facility ART report. Phnom Penh: National Center for HIV/AIDS Dermatology and STD.

RCG (2002). Law on the Prevention and Control of HIV/AIDS, No. NS/RKM/0702/015. Phnom Penh: Royal Government of Cambodia.

RCG (2010). Cambodia Millennium Development Goals Report 2010. Phnom Penh: Ministry of Planning.

RCG (2012). National Social Protection Strategy for the Poor and Vulnerable. Phnom Penh: Royal Government of Cambodia.

Samuels, F., Blake, C. and Akinrimisi, B. (2012). HIV vulnerabilities and the potential for strengthening social protection responses in the context of HIV in Nigeria. ODI.

Schwartländer, B., Stover, J., Hallett, T., Atun, R., Avila, C., Gouws, E. et al. (2011, June). Towards an improved investment approach for an effective response to HIV/AIDS. The Lancet, 377, 2031-40.

UNDP (2011). HIV-Sensitive Social Protection for Impact Mitigation in Asia and the Pacific, Report on the High-level Technical Consultation, Siem Reap, Cambodia, 27–29 April 2011. Phnom Penh: UNDP.

WFP Cambodia (2006). Evaluation and Baseline Survey: Food support to PLHIV and OVC with Home-based Care. Phnom Penh: World Food Programme, Cambodia.

WFP Cambodia (2010). Nutrition Factsheet. Phnom Penh: World Food Programme.

Willumsen, J. F. (2012). Nutrition recommendations for HIV-infected children. Retrieved November 20, 2012, from WHO: http://www.who.int/elena/titles/bbc/nutrition_hiv_children/en/




ឧបសមពនធ ១៖ឱកាសដើមបពនតយមើលវធានការនេយនតការ គាពារសងគមតបនងបញហាមេរោគអេដស

នៅទទាងដណាកកាលទ ១ (២០១១-២០១៥) នរ យទធសាសរតជាតគាពារសងគម មានឱកាសជាចរើនសមរប ការពនតយ នងពចារណាករសមរលដើមបបនសគានាជាមយបរពនធគាពារសងគមដរលមានសរប ដរលរមទាងគមរង សាកលបងមយ ចននដរលកពងអនវតតនផងដររ។ ដណើរការវាយតមលរកផតលឱកាសយាងសខាន ដើមបបរមលទនននយដរលពាកពនធជាមយ កមរត នរការយលដងអពការ ទទលបានកចចគាពារសងគម ពសណាកអនកផទក មររោគ

អរដស នងគរសាររងគរះដោយសារ មររោគអរដសផង ដររ។

តរាងខាងករមនរះ បងាហាញពអនកពាកពនធសខានៗ មយចនន នងអាចរពងថាពងរកជាបនថរមទៀត នៅពរល ដរលអនកពាកពនធនានារមចណរកផតលពតមានអពដណើរការពាកពនធរបសពកគរ ដរលអនវតតនរវាងបចចបបនន នងឆនា ២០១៥។

ការសាកលបងកណតអតតសញញាណជនករករកនងទករង (២០១៣) នងការអនវតត (២០១៤) កមមវធ MoP-IDPoor ការធានារាាបរងសខភាពសងគមរបសវសយឯកជន (២០១៣) NSSFកមមវធបណតះបណាតាលជនាញសហគរសខានាតតច(ផនរកមយនរSTVET) អនវតតនសាកលបង(២០១៣)

ករសងការងារ (MoLVT)

សោធននវតតនវសយឯកជន (២០១៥) NSSFការបងកើតកមរងទនននយពនតយតមដន នងវាយតមលរ BHS (២០១៣) URCការពនតយតមដន នងវាយតមលរមលនធ HEFs (២០១៣-២០១៥) MoH, AFH, URC, BTC។ល។ការសាកលបង(ឧបតថមភបរក)សមរបថរទាសខភាព នងអាហារបតថមភដលមាតនងកមារ(២០១៣) MoH, UNICEF, WB, CARDសាកលបងសរវាកមមចរកចរញចលតរមយ (ពតមានអពវធទទលសរវាគាពារសងគម)(២០១៣) ILOការវាយតមលរអពវធានការឆលើយតបនងទកជននឆនា ២០១១ គាមានទភានាកងារជាកលាកណាមយបាន

កណតនៅឡើយទរថាតើអនកណាបាន អនវតតន ឬ ផរនការអនវតតន M&E នៅករយមានវធានការឆលើយតប

ការពងរកកមមវធអាហារបករណ នងកមមវធផតលអាហារនៅតមសាលារៀន MoEYS, WFPការវាយតមលរកមមវធជនយសបៀងអាហាររបស WFP ដលអនកផទកមររោគអរដស WFP, NGO ជាដរគ (KHANA)ការបងកើតកមមវធជាតការងារចមរះសាធារណៈដើមបដោះសរយភាពគាមានការងារ(តមរដវកាល) នៅជនបទការពនតយតមដននងពនតយឡើងវញនវកមមវធដរលមានសរបសតពការងារដើមបសមាភារៈផលតកមម MEF, MRD, WFPការសាកលបងកមមវធគាទរមលដឋានផលតកមមនងរបរចញចមជវត (PALS) WFP, MRD, NCDDការពងរកកមមវធ CBHI (រងចាការបញជាកជាករយ) MoHការបងកើតយទធសាសរតរយៈពរលវរងដើមបបងកើនកចចគាពារសងគមសមរបអនកករ មនសសចាស នងជនពការ (ដចជា តមរយៈការឧបតថមភបរក ឬសោធនសងគម)

MoSVY

ការបរងចរកសបៀងឱយដលករមអនកងាយរងគរះជាកលាក (រងចាការបញជាក) MoHការបងកើតសរវាសខមាលភាពសងគម ដរលរមទាង សខមាលភាពកមារ នងយវនតសមបទា សមរបជនពការ ជនអនាថា សខមាលភាពសមរបមនសសចាស នងអតតយទធជន

MoSVY

ការសកសាអពការបរើបរស ដើមបបាានបរមាណអពកមរតដរលអនកផទកមររោគអរដស នងអនករងគរះសខានៗ បរើបរសសរវាគាពារសងគម (អនសាសនពការសកសានរះ)

UNDP, បណាតាញអនកផទកមររោគអរដស នងករមអនករងគរះសខានៗ

ការពងរងឱកាសសរដឋកចចនររបរចញចមជវតសមរបសរតមានបរកចណលទាប នងផទកមររោគអរដស (SECLO) របាយការណគោលអពភាពករករតរវបានរៀបចរចរាល, ការអងករតនៅចងខសរកពងរៀបច ការវាយតមលរគមរងនៅកនងខរធន ២០១២/មករា ២០១៣

CHEC



ឧបសមពនធ ២៖អនកចលរមនៅកនងការសមាភាសនជាលកខណៈបគគល

ការសមាភាសបានធវើឡើងជាមយអនកពាកពនធនានាដចខាងកាាម៖ ឈមោះ សាថាបន

1. ហរង ឈាង គម សមាគមអនកបរើបរស ART (AUA)

2. Brett Ballard (Dr) កមមវធជនយករបរទរសនររដឋាភបាលអសរតាល(AusAID) នៅកមពជា

3. សស បរមបរយ កមមវធជនយករបរទរសនររដឋាភបាលអសរតាល(AusAID) នៅកមពជា

4. យា សរដឋាដវធ បណាតាញចតមខ (BC)

5. សៅ សភាព បណាតាញចតមខ (BC)

6. សន សទាធារទធ បណាតាញអនកផទកមររោគអរដស/ជមងអរដសកមពជា (CPN+)

7. ពរ ដលស សហគមនសរតផទកមររោគអរដស/ជមងអរដសកមពជា (CCW)

8. ឯ.ឧ ង ចនទផល ករមបរកសាសាតោរនងអភវឌឍនកសកមមជនបទ (CARD)

9. Anja Papenfuss Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) Cambodia

10. ឱក មាាលកា អងគការពលកមមអនតរជាត (ILO) នៅកមពជា

11. ជប សខចរន KHANA

12. តង ភឿក អងគការកសាង

13. ឯ.ឧ. វរជជ. តរង គនធ អាជាញាធរជាតបរយទធបរឆងជមងអរដស (NAA)

14. ឯ.ឧ. វរជជ. មាន ឈវនមជឈមណឌលជាតកចាតមររោគអរដស/ជមងអរដស រោគសើរសបរក នងកាមរោគ (NCHADS)

15. Usha Mishra មលនធអ.ស.ប ដើមបកមារ (UNICEF) នៅកមពជា

16. Penny Campbell មលនធអ.ស.ប ដើមបកមារ (UNICEF) នៅកមពជា

17. Tapley Jordanwood សកលវទយាលយសរវជរវ Co., LLC (URC)

18. បរង វនន ធនាគារពភពលោក

19. Francesca de Ceglie កមមវធសបៀងអាហារពភពលោក (WFP) នៅកមពជា

20. ឈ មរងសនតកណា (វរជជ.) កមមវធសបៀងអាហារពភពលោក (WFP) នៅកមពជា

21. អរង ដន អងគការសខភាពពភពលោក (WHO) នៅកមពជា

22. Masami Fujita (Dr) អងគការសខភាពពភពលោក (WHO) នៅកមពជា




1. ហរង ឈាងគម អនកសមរបសមរល សមាគមអនកបរើបរស ART (AUA)2. សៅ សភាព អនកសមរបសមរលថានាកជាត

បណាតាញចតមខ (BC)3. យា សរដឋាដវធ អនកសមរបសមរល4. អាាត សភករត អនកបណតះបណាតាលជានខពស សមពនធភាពធរកចចកមពជាសតពជមងអរដស (CBCA)5. Juliette Rousselot ទបរកសា មជឈមណឌលសទធមនសសកមពជា (CCHR)6. សន សទាធារទធ អនកសមរបសមរល បណាតាញអនកផទកមររោគអរដសកមពជា (CPN+)7. កាសរម កលណារ (វរជជ.) បរធាន ការអបរនងថរទាអនកផទកមររោគអរដស/ជមងអរដសកមពជា

(CHEC)8. Piroska Bisits Bullen ទបរកសាបចចរកទរស9. សយ អង (វរជជ.) អនបរធាន CARD-SPCU

ករមបរកសាសាតោរនងអភវឌឍនកសកមមជនបទ - អងគភាព សមរបសមរលកចចគាពារសងគម (CARD-SPCU)

10. គង ចនធ មនតរ CARD-SPCU11. ហរង សារទធ មនតរទនាកទនង12. អម លកខណា មនតរទនាកទនង13. មរង ដនន ជនយការ M&E

14. ទម វរាា នាយកបរតបតតគណៈកមាមាធការសមរបសមរលផនរកមររោគអរដស/ ជមងអរដស (HACC)

15. សខ គនធ អនកបកបរឯករាជយ

16. ល ចានសផល (វរជជ.)អនកសមរបសមរលការ បណតះបណាតាល

KHANA

17. អក ធារាា អនកយកពតមាន KKN18. តង ភឿក នាយកបរតបតត អងគការកសាង19. ជា សខន នាយករង MoLVT20. ឯ.ឧ. វរជជ. តរង គនធ អគគលរខាធការ

អាជាញាធរជាតបរយទធបរឆងជមងអរដស (NAA)21. រស សឡាវាា (វរជជ.) អគគលរខាធការរង22. វឿន យាណាត (វរជជ.) អនបរធាន23. ភង ចានថន ជនយការ MARP 24. សានរត វឌឍនា បរធាន វទយាសាថានជាតកចចការសងគម (NISA)

25. ខលង ពចតរ អនកសមរបសមរលកមមវធករមការងារថានាកជាតទទលបនទកកមារកពរ នងកមារងាយរងគរះ (NOVCTF)

26. ស សផន (វរជជ.) អនបរធាន មលនធជាតសនតសខសងគម (NSSF)27. គត មរាាឌ នាយកកមមវធ អងគការសងគារះកមារ

28. Marie-Odile Emondអនកសមរបសមរលបរចា នៅកមពជា

កមមវធ UNAIDS នៅកមពជា

29. សខ ចនទឆវ បរធានផនរកអភបាលកចច

UNDP នៅកមពជា

30. ប អមរា អនកវភាគកមមវធ31. Jo Kaybryn ទបរកសាកចចគាពារសងគម32. Marisa Foraci ជនបងគាលកចចគាពារសងគម33. ទរព គនាធារាា អនកវភាគកមមវធ34. ភ ផត សហការកមមវធ35. មក សដលន គណនរយយករកមមវធ36. លាង សភគរ កមមសកសាការករមអភបាលកចច37. Nur Yunus កមមសកសាការករមអភបាលកចច38. បរង វនន ទបរកសាកចចគាពារសងគម ធានគារពភពលោក39. ឈ មរងសនតកណា(វរជជ.) មនតរកមមវធ កមមវធសបៀងអាហារពភពលោក (WFP)

ឧបសមពនធ ៣៖ អនកចលរមនៅកនងកចចបេជពគេះយោបលថានាកជាត



ឧបសមពនធ ៤៖ ឯកសារបនថេមដេលបានពនតយ

ADB, Case Study 4. Mitigating HIV Risks in Cambodia, ADB Study Series: Technical Report Number 1 (2007)Adésínà, Jìmí O. Rethinking the Social Pro-tection Paradigm: Social Policy in Africa’s Development, Commissioned Background Paper for the European Report on Develop-ment, European University Institute, Florence, Italy, 2010Alkenbrack, S., Chettra, T. and Forsythe, S. The Social and Economic Impact of HIV/AIDS on Families with Adolescents and Chil-dren in Cambodia, USAID, 2004Braithwaite, J., Bruni, L., Conway, T., Lar-rison, J. and Rigolini, J. Cambodia Safety Net Review, Draft Policy Note, Council for Agriculture and Rural Development (CARD), World Food Programme (WFP), World Bank East Asia Human Development Unit (WB), May 25, 2009CARD, Presentation “SSN inventory Cambo-dia, safety net gaps and challenges”, National Forum on Food Security and Nutrition under the theme of Social Safety Nets in Cambodia, Organized by the Council for Agricultural and Rural Development (CARD), Supported by the World Bank, 6–7 July, 2009, Interconti-nental Hotel, Phnom Penh, CambodiaCARD, Overview of the National Social Pro-tection Strategy for the Poor and Vulnerable, no dateCARD, 2011-2015 Work Plan of Social Protection Coordination Unit, Secretariat of Social Protection Coordination Unit, Council for Agricultural and Rural Development, 2011

Chan, S. and Ear, S. Towards Understanding Social Protection in Cambodia, Cambodia Development Review, Volume 8, Issue 4, October-December 2004DARA, WFP Cambodia School Feeding 2000-2010: A Mixed Method Impact Evalua-tion, WFP, 2010Economist Intelligence Unit, Mapping of so-cial protection measures for children affected by AIDS in Asia-Pacific, UNICEF, 2011Gill, G. J., Luttrell, C. and Conway, T. Annex 3: Food Security in Cambodia, ODI, 2003Godwin, J. Legal protections against HIV-related human rights violations: Experiences and lessons learned from Asia and the Pacific, Consultation Draft, UNDP, 7 August 2012Heng, B. and Moul, V. HIV/AIDS Home-based Care Project Report Submitted to NCHADS, Action for Health Development (AHEAD), 2008Hennicot, J.- C. Presentation “Cambodia: So-cial Protection Expenditure and Performance Review (SPER) Findings”, ILO. c.2012Hennicot, J.-C. Social Protection Expenditure and Performance Review, EU/ILO Project on Improving Social Protection and Promoting Employment, ILO, 2012Holzmann, R. and Jørgensen, S. Social Risk Management: A New Conceptual Framework for Social Protection and Beyond, Social Protection Discussion Paper Series, No. 0006, The World Bank, 2000ILO, A Public Works Programme as Part of Social Protection: A Background Note, ILO and CARD, 2010ILO, A Public Works Programme as part of




the National Social Protection Strategy: A Framework for Implementation, ILO and CARD, 2010ILO, Sharing Innovative Experiences: Suc-cessful Social Protection Floor Experiences, UNDP, 2011Indigenous Peoples Planning Framework (IPPF), Cambodia, Second Health Sector Sup-port Project (HSSP2), no dateMeessen, B., Pei, X., Criel, B. and Bloom, G. (eds), Health and social protection: experi-ences from Cambodia, China and Lao PDR, Studies in Health Services Organization & Policy, 23, 2008Mirchandani, M. Mapping of social protection measures for children affected by HIV/AIDS in Asia-Pacific: Key observations, Research commissioned by UNICEF Asia-Pacific, Economist Intelligence Unit, 2011MoH, MoLVT and MoSVY, Cambodia Coun-try Report: Follow up of the 9th ASEAN & Japan High Level Officials’ Meeting on Car-ing Societies “Human Resource Development in the sectors of Welfare and Health – with a focus on capacity building of service provid-ers and employability promotion of vulnerable people”, 23-25 October 2012, Tokyo, JapanNAA, National Strategic Plan for Comprehen-sive and Multi-sectoral Response to HIV and AIDS III (2011-2015) in Cambodia, National AIDS Authority, 2010Nolan, A. Social Protection in the Context of HIV and AIDS, Irish Aid, 2009Platt, A. Health care for vulnerable groups in Cambodia, GTZ, 2010Por, I., Jacobs, B., Meessen, B. and Damme, W. Toward a typology of health-related infor-mal credit: an exploration of borrowing prac-tices for paying for health care by the poor in Cambodia, BMC Health Services Research 2012, 12:383Ros, Chhun Eang. Roadmap to Universal Coverage in Cambodia, 4th TMR Health Pol-

icy & Financing, NOSSAL, Bureau of Health Economics and Financing, DPHI, MoH, 11th October 2011Royal Government of Cambodia, Achieving Cambodia’s Millennium Development Goals, Update, Ministry of Planning, 2010Royal Government of Cambodia, Master Plan on Social Health Protection, 2009Sann, V. Chapter 11: Social Protection in Cambodia: Toward Effective and Affordable Social Protection for the Poor and Vulnerable, pp316-345, 2009Sok, K., (Dr.) Social Health Protection Mech-anisms in Cambodia, Department of Planning and Health Information, Ministry of Health, no dateTaïeb, D., Kong C., Ok, M. and Schmitt, V. Assessment of Social Protection and Employ-ment Related Programs in Siem Reap and Banteay Meanchey, Cambodia, Draft 2.0, Phnom Penh, ILO, 22 March 2012Thwin, A. Cambodia Food Support to PLHA and OVC with Home-based Care, Evaluation and Baseline Survey, KHANA, 2006UNAIDS, HIV-Sensitive Social Protection. What does the evidence say? UNAIDS, 2010UNDP, Social Protection that Works for PL-HIV (India) UNDP, 2011UNICEF, Enhancing Social Protection for HIV Prevention, Treatment, Care & Support. The State of the Evidence, UNICEF, 2010United Nations, Beyond the crises: Long-term perspectives on social protection and devel-opment in Asia and the Pacific, Note by the secretariat, E/ESCAP/67/20, Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, sixty-seventh session, Bangkok, 19-25 May 2011WAPN+, Positive and Pregnant: How Dare You; A study on access to reproductive and maternal health care for women living with HIV in Asia, WAPN+, 2012



កមមវធអភវឌឍនសហបេជាជាតវថ បាាសទរ សងាកោត បងករងកងបរអបសបតរលរខ ៨៧៧ ភនពរញ កមពជាទរសពទ ៖ +855 (0)23 216 167 ឬ 214 371ទរសារ ៖ +855 (0)23 216 257 ឬ 721 042អមរល ៖ [email protected]

hiv sensitive social protection: a review of cambodia's social protection schemes for...

Documents