hi tieu chi niroc cong nghlip
TRANSCRIPT
GS.TS. TRAN T-Hl v AN HOA (Chu bien)
Hi TIEU CHI NirOc CONG NGHliP THEO HUONG HIEN DAi
• • (Sach chuyen khao)
~ NHA xuAT BAN cHiNH TR! Qu6c GIA SVTHAT
GS .TRAN VAN (Chu bien)
,
(Sach chuyen khao)
NHA XUAT BAN CHfNH TRl QUOC GIA SlJ THAT HaN()i-2020
? "
CHU BIEN
GS.TS. Trftn Thi Van Hoa
" ,. • ..? , ?
T~P THE TAC GIA
GS.TS. Trftn Thi Van Hoa
GS.TS. Ngo Th:ing Lqi
GS.TS. Nguy~n Ke' Tuan
GS.TS. Hoang Van Hoa
GS.TS. Nguy~n Dong Phong
PGS. TS. Bui Tat Th:ing
PGS.TS. Le Thi Lan Hudng
TS. Nguy~n Thi Tu~ Anh
TS. D6 Thi Dong
ThS. Trftn Thi Thanh Xuan
, ' K 7
LOI NHA XUAT BAN
H~ tieu chi nuoc cong nghi~p la t~p hqp cac tieu chi phan anh
thanh qua -phat tri~n va d~c di~m, tinh chat cua m9t d~t nlioc khi d~t
trinh d9 cua nuoc cong nghi~p hay nude phat tri~n. Cho de'n nay, tren
the' gioi, m9t s6 qu6c gia da dua ra nhung tieu chi d~ xay dlJ'.ng, phat
tri~n dat nuoc thanh nuoc cong nghi~p, song cling khong c6 h~ tieu chi
nao dliQC thua nh~n mQt each rQng rai d~ xac djnh C\l th~ mQt qu6c gia
cftn d~t muc d9 phat tri~n nao thi duqc coi la nlioc cong nghi~p.
0 Vi~t Nam, chu trudng phat tri~n dat nuoc duqc nhat quan trong
dudng 16i va chie'n luqc phat tri~n qua nhigu ky D~i h9i Dang, trong d6
tu D~i h9i VIII (nam 1996), Dang ta da dg ra m\lC tieu de'n nam 2020,
ra SUC phan dau dlia nliOC ta Cd ban trd thanh mQt nlioc Cong nghi~p.
M\lC tieu nay tie'p t\lC duqc kh!ng djnh va ngay cang duqc C\l th~ h6a
qua cac D~i h9i cua Dang. De'n nay, Vi~t Nam v~n chua c6 m9t b9 tieu
chi nao duqc xem la chinh th6ng lam cd sd cho vi~c danh gia muc d9
hoan thanh m\lC tieu phan dau trd thanh nliOC Cong nghi~p theo hliong
hi~n d~i. 0 m6i giai do~n khac nhau, do b6i canh trong nlioc va qu6c te'
thay d6i, cling nhli yeu cftu phat tri~n kinh te' - xa h9i d~t ra ngay cang
cao hdn, thi nh~n thuc yg n9i ham va tieu chi danh gia se duqc thay
d6i. Vi the', xay dlJ'.ng h~ tieu chi nlioc cong nghi~p theo huong hi~n d~i
la rat cftn thie't va c6 y nghfa quan tr9ng. Day la Cd Sd d~ xac djnh muc
dQ hoan thanh m\lC tieu phat tri~n dat IlUOC qua cac thdi ky, phat hi~n
nhung bat c~p, h~n che', tu d6 djnh huong va dg ra cac giai phap cho
giai do~n ke' tie'p. Vi~c xac djnh b9 tieu chi riuoc cong nghi~p theo huong
hi~n d~i cang trd nen cftn thie't cap bach hdn khi b6i canh thdi d~i da
5
xuat hi~n nhung ye"u t6 moi da va dang t~o ra nhigu co h()i, thach thuc
cho SlJ'. phat tri~n dat nuoc nhu bO'i canh toan cfiu hoa; khoa hQC va cong
ngh~ phat tri~n m~nh me (each m~ng cong nghi~p lfin thu tu), ...
Nh&m cung cap them tai li~u nghien cuu, tham khao vg van dg neu
tren cho cac nha nghien cuu, cac nha ho~ch dinh chinh sach, cac nha
khoa h9c va b~n dQc, Nha xuat ban Chinh tri qu6c gia Sv th~t xuat
ban cuO'n sach H~ miac cong nghi~p theo huang hi~n
(Sach chuyen khao) cua t~p th~ tac gia do GS.TS. Trfin Thi Van Hoa
chu bien. CuO'n sach la ke"t qua nghien cuu cua dg tai cap nha nuoc
KX.04.13/16-20: "H~ tieu chi nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d~i"
thu()c Chuong trinh KX.04/16-20: "Nghien cuu khoa hQc ly lu~n chinh ,
tri giai do~n 2016-2020".
N()i dung cuO'n sach trinh bay co sd ly lu~n h~ tieu chi nuoc cong
nghi~p theo huong hi~n d~i; h~ tieu chi va giai phap d~t duqc tieu chi
nuoc cong nghi~p cua m()t s6 nuoc tren the" gioi; d6ng thdi phan tich,
danh gia qua trinh xay dvng h~ tieu chi va thvc tr~ng xay dvng h~ tieu
chi nuoc cong nghi~p cua Vi~t Nam thdi gian qua; tren Cd sd do, xac
dinh h~ tieu chi nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d~i cho Vi~t Nam va
dua ra dinh huong, giai phap d~ d~t duqc cac tieu chi nuoc cong nghi~p
theo huong hi~n d~i de"n nam 2035, tfim nhin de"n nam 2045. T~p th~
tac gia m~nh d~n dg xuat bO'n digu ki~n d~ thvc hi~n duqc cac giiii phap
d~t h~ tieu chi nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d~i la: d6i moi tu duy
nh~n thuc yg phat tri~n nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d~i phu hQp
voi bO'i canh moi; hoan thi~n th~ che" kinh te" thi trudng; xay dvng nha
nuoc kie"n t~o, phat tri~n, liem chinh; c~p nh~t va hoan thi~n h~ thO'ng
tai khoan qu6c gia.
Vi~c xay dvng h~ tieu chi nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d~i co
y nghia ly lu~n va tha;tc ti~n quan tr9ng nh&m phat tri~n cdat nuoc trong
thdi gian toi. Nhung nh~n dinh, giai phap, kie"n nghi neu trong cuO'n
sach co gia tri tham khao t6t, nhung vftn con co nh~n dinh, giiii phap,
kie"n nghi CUa CaC tac gia cfin tie"P- t\lC duqc trao d6i, thao lu~n, nghien
cuu them. D~ thu~n ti~n cho b~n d9c trong theo doi, nghien cuu, tham
6
khao van dg nay, Nha xuat ban v~n giu nguyen cac y kien, nh$.n xet
cua cac tac gia va coi day la quan di~m rieng cua cac tac gia. Rat mong
nh$.n duqc y kien dong g6p cua b~n d<;>c d~ hoan thi~n n9i dung cu6n
sach trong lfin xuat ban sau.
Xin gioi thi~u cu6n sach cung b~n d<;>c.
Thang 7 nam 2020
NHA XUAT BAN CHINH TRJ QUOC GIA sv THAT
7
Ml)C
Trang
Lai Nha xuat ban 5
Chuong 1
Cd so LY LUAN VE H~ TIEU CHI NUOC CONG NGHl~P THEO HUONG Hl~N 8~1 9
1. MOT s6 KHA1 Nl~M cd BAN 9
1. Quan ni~m ve nU'oc cong nghi~p 9
2. Khai ni~m ve tieu chf nuoc cong nghi~p 19
II. H~ TIEU CHI NHAN Dl~N NUOC CONG NGHl~P 801
vo1 vA cAc au6c GIA TREN THE G101 25
1. Tieu chf nuoc cong nghi~p dl,ia tren qua trlnh phat tri~n 26
2. Tieu chf nuoc cong nghi~p dl,ia tren cac giai doGtn cong
nghi~p h6a 29
3. Tieu chf nuoc cong nghi~p theo quy mo GDP va GNl/ngU'oi 40
4. Tieu chf nU'oc cong nghi~p phan anh Sl,i phat tri~n xa hQi 45
5. Tieu chf phan anh nang 11,J'c khoa hQC - cong ngh~ va d6i
moi 52
6. Tieu chf nU'oc cong nghi~p phan anh Sl,i ben vCi'ng moi
truong 66
7. Cac tieu chf c6 tfnb tham khao khac 74
Ill. TIEP CAN H~ TIEU CHi NUOC CONG NGHl~P THEO
HUONG Hl~N 8~1 82
352
ChUdng 2
H~ TIEU CHf vA GIAI PHAP DAT cAc CHf NUdc
CONG NGHl~P CUA MOT s6 NUdc TREN THE G1d1,
BAI HOC KINH NGHl~M CHO NAM
I. H~ TIEU CHI vA GIAI PHAP DAT cAc TIEU CHI NUdc
CONG NGHl~P cuA MOT s6 NUdc TREN THE G1d1
1. Nh~t Ban
2. Han Quoe
3. Singapore
4. Israel
5. Trung Quoe
II. BAI HOC KINH NGHl~M DOI Vdl Vl~T NAM TRONG
xAc D!NH cAc TIEU CHI vA LVA CHON cAc GIAI
DAT cAc TIEU CHI NUdc CONG NGHI
1. Bai hQe ve xae djnh eae tieu ehf nude eong nghi$p
2. Bai hQe ve 11,ia ehQn giai phap aE§ d<;lt eae tieu ehf nude
eong nghi$p
ChUdng 3
THVC TRANG xAv Dl)NG H~ TIEU CHI NUdc
CONG NGHl~P THEO HUdNG Hl~N DAI 0 Vl~T NAM
· 1. NHAN THU'c vE. NUdc CONG NGHl~P vA NUdc CONG
NGHl~P THEO HUdNG Hl~N DAI 0 Vl~T NAM QUA cAc
THOI KY 1. Giai do<;ln xae dinh mt,Je tieu phat triE§n "nude e6 eong
nghi$p hi$n d<;ii"
2. Giai do<;ln xae dinh mt,Je tieu phat triE§n thanh "mot nude
eong nghi$p"
3. Giai do<;ln dieu ehlnh mt,Je tieu phat tri§n thanh "nude eong
nghi$p thee hudng hi$n d<;ii"
4. Yeu eau eua h$ tieu ehf nude eong nghi$p thee hUdng hi$n
d<;ii eua Vi$t Nam
90
90
90
108
119
138
151
160
160
162
170
170
170
173
176
184
353
IL THlJC TRANG xAY DljNG Hi; TIEU CHf NU6c CONG
NGH THEO HUONG Hli;N DAI 0 v1i;T NAM 188
1. H~ tieu chf nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d<;li du9c de
xuat a Vi~t Nam trong giai do9n truoc D<;li h9i XI I (2007-2015) 188
2. H~ tieu chf nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d<;li du9c de
xuat W sau D<;li h9i XII (W nam 2016 den nay) 209
111. DANH GIA CHUNG VE Hi; TIEU cHf NUdc coNG
NGHli;P THEO HU6NG Hli;N DAI CUA v1i;T NAM DUQC
DE XUAT TRONG THOI GIAN QUA 215
1. Nh~n xet chung 215
2. Uu di§m cua cac h~ tieu chf da de xuat 218
3. Nhung di§m h<;ln che cua cac h~ tieu chf da de xuat 221
Chuong 4
xAc D!NH Hi; TIEU CHf NUdc CONG NGHli;P
THEO HU6NG Hli;N DAI CHO v1i;T NAM 224
I. CAN CU XAY DljNG Hi; TIEU CHf NU6C CONG NGHli;P
THEO HU6NG Hli;N DAI CHO v1i;T NAM 224
1. Quan di§m xay dt,Jng h~ tieu chf nuoc cong nghi~p theo
hliong hi~n d<;li a Vi~t Nam 224
2. Ket qua khao sat tam quan trQng va st,J phu h<;jp cua cac
tieu chf nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d<;li thoi gian qua 228
3. Xu hliong va muc dQ d<;lt dliQC m(>t so tieu chf cua cac
nuoc phat tri§n tren the gioi 236
II. XAY Dl)NG Hi; TIEU CHf 239
1. Tieu chf th~ hif;m St,i thjnh Vli<;jng ve kinh te 239
2. Tieu chf th~ hi~n tr1nh dQ cong nghi~p h6a va St,i thay d6i
cua co cau kinh te - xa h9i 245
3. lt,Ja ChQn tieu chf phan anh St,i phat trien xa hQi 256
4. lt,Ja chQn tieu chf th§ hi~n Sl! ben vung ve moi truong 262
5. Lt,Ja ch9n tieu chf th§ hi~n tfnh hi~n d<;li cua nen kinh te 267
Ill. Hi; TIEU CHf NU6C CONG NGHli;P THEO HU6NG
Hli;N DAI DE XUAT AP Dl)NG CHO v1i;T NAM 276
354
Chuong 5
£>!NH HUONG vA GL~I PHAP NHAM E>UQC cAc
TIEU CHf NUOC CONG NGHl~P THEO HUONG Hl~N £>Al
£>EN NAM 2035, TAM NHIN £>EN NAM 2045 281
1. s61 cANH TRONG NUoc vA au6c TE ANH HUONG
£>EN Vl~C £>AT E>UQC cAc TIEU CHI NUOC CONG
NGHl~P THEO HUONG Hl~N £>Al 0 Vl~T NAM 281
1. Boi eanh quoe te 281
2. Boi eanh trong nude 290
3. Co h(>i va thaeh thue doi vdi vi$e thl)'e hi$n eae tieu ehf
nude eong nghi$p theo hudng hi$n d9,i eua Vi$t Nam 302
II. PHUdNG HUONG VA GIAI PHAP NHAM THVC Hl~N cAc TIEU CHf NUOC CONG NGHl~P THEO HUONG H
£>Al £>EN NAM 2035, TAM NHlN £>EN NAM 2045 305
1. Phuong hudng thl)'e hi$n eae tieu ehf nude eong nghi$p
theo hudng hi$n d9,i 305
2. Giai phap ehu yeu d9,t du<;je ml)e tieu va eae tieu ehf nude
eong nghi$p theo hudng hi$n d9,i den nam 2035, tam nhln
den nam 2045 308
111. rnEu Kl~N THVc Hl~N cAc G1A1 PHAP NHAM £>AT
TIEU CHI NUOC CONG NGHl~P THEO HUONG Hl~N BAI 329
1. 86i mdi tu duy nh~n thue ve phat tri~n nude eong nghi$p
theo hudng hi$n d9,i phu h<;jp vdi boi eanh mdi 329
2. Hoan thi$n th~ ehe kinh te thi truong 330
3. Xay dl)'ng nha nude kien t9,o, phat tri~n, liem ehfnh va hanh
d(>ng 332
4. C~p nh~t va hoan thi$n h$ thong tai khoan quoe gia (SNA) 335
TAI Ll~U THAM KHAO 338
355
Chiu trach nhi~m xufft ban
- Q. GIAM DOC - TONG BIEN T!P
PHAM CHI THANH
Chiu trach nhi~m n9i dung
PHO GIAM DOC - PHO TONG BIEN T!P
TS. DO QUANG DUNG
Bien t~p n(h dung:
Trinh bay bia:
Che' ban vi tinh:
SU:a ban in:
D9c sach mftu:
ThS. PHAM THJ KIM HUE
ThS. NGUYEN MINH HU~
NGUYEN MANH HUNG
LEMINHDUC
NGUYENTHANHPHUdNG
DOTHJTINH
NGUYEN THJ LUdNG
TA THU THUY
NGUYEN MINH HU¢
In 1.000 cu6n, kh6 16 x 24 cm, t<;ii Nha in Sv th~t. S6 201 Du0ng Cfiu Di Sn, t6 dan ph6 15, Phuc Di Sn, B~c Tu Liem, Ha N Qi. S6 dang ky kS ho<;ich xuftt ban: 3354-2020/CXBIPH/5-328/CTQG. QuySt djnh xuftt ban: 5275-QD/NXBCTQG ngay 18-9-2020. Ma s6 ISBN: 978-604-57-5981-3. In xong rn'.)p luu chifo thang 9 nam 2020.
NHA XUAT BAN CHiNH TRI QUOC GIA SQ' THtT' S6 6186 pho Duy Tin' C4u Gtiy' Ha NOi E>J: 080.49221, Fax: 080.49222, Email: [email protected], Website: www.nxbctqg.vn
TIM DQC SACH CUA NHA XUAT BAN CHiNH TRI QUOC GIA SV TH~T
GS.TS. vu van Hien (Chu bien)
Mo1 QUAN H~ maA DOc L~P, TV cHu vA cHu DQNG, TicH eve H01 NH~P Quoc TE
* PGS.TS. Nguyen Van Thanh
ThS. flo Quang Hung
xAv DVNG vA PHAT TRIEN THANH PHO THONG MINH
BAO DAM cAc CHi so AN NINH, AN SINH, AN TOAN TRONG 801 cANH
CUA CUQC CACH M~NG CONG NGHl~P LAN THU TU'
* Tong c~c Mai tn.tong
Vi~n Khoa hqc moi trudng
PGS.TS. Ph~m Van Lqi (Chu bien)
Hl~P D!NH THU'ONG M~I TV DO: cAc CAM KET, NGHiA vv VE MOI TRUONG
VA cAc VAN DE D~T RA CHO Vl~T NAM
r T"'l'"' 9 786045 759813
11111111 11111111111111111111111111 8935279124923
J sAce NRA Nl1<'1c D~ T HANG J