het architectuurprincipe appl-1 (hergebruik) van een ... · iedereen in de organisatie. deze manier...
TRANSCRIPT
© Copyright Dragon1 2010 1 / 9
Het architectuurprincipe Appl-1 (Hergebruik) van
een Nederlandse gemeente in beeld gebracht
Het architectuurprincipe Appl-1 (Hergebruik)
van een Nederlandse gemeente in beeld
gebracht
Een nieuwe manier van managen met schetsen en
tekeningen om architectuurprincipes effectiever toepassen
Deze best practice is bedoeld voor managers, beleidsmedewerkers en architecten bij gemeenten om
het belang in te zien van architectuur en effectieve goedgeformuleerde principes. In deze best practice
staat het globaal analyseren, visualiseren en formuleren van architectuurprincipe Appl-1 centraal. Dit
principe is daardoor beter te communiceren en te laten gebruiken door beleidsmedewerkers en
informatie architecten richting medewerkers zoals sectormanagers, in bijvoorbeeld projecten en bij
applicatieselectie. Met als groot voordeel dat de organisatie als geheel meer de voordelen van het
architectuurprincipe gaat genieten. Deze best practice is tot stand gekomen in samenwerking met een
grote Nederlandse gemeente in de zomer van 2010.
1. Inleiding
Een Nederlandse gemeente maakt veel werk van het werken onder architectuur en heeft van daaruit
een aantal belangrijke architectuurprincipes met zorg geformuleerd en gecommuniceerd in de
organisatie. In de architectuurdocumentatie staan principes vermeld voorzien van de vertaling naar
beleid en hoe het architectuurprincipe dient te worden geïmplementeerd. Zie onderstaand voorbeeld
uit de architectuurdocumentatie van een Nederlandse gemeente.
Het huidige architectuurprincipe Appl-1 bij een Nederlandse gemeente luidt als volgt:
Appl-1 Hergebruik gaat boven kopen, kopen gaat boven (laten) maken.
Beleid Het beleid is erop gericht om zoveel mogelijk generieke applicaties te gebruiken. Bij de wens tot
specifieke applicaties zullen sectormanagers eerst de eisen en wensen moeten vaststellen.
Vervolgens wordt bekeken welke generieke applicaties hieraan voldoen en indien het antwoord hierop
een ondubbelzinnig 'nee' is, is een oriëntatie op de markt aan de orde.
Implementatie Om te weten wat er hergebruikt kan worden, moet er centraal bijgehouden worden welke applicaties
(met welke functionaliteit) er al zijn. Hiertoe dient men op een goede manier applicatiebeheer en
functioneel beheer in te richten.
In de praktijk staan organisaties voortdurend bloot aan commercieel gemotiveerde informatie die juist
in de richting van ‘kopen’ of zelfs ‘laten maken’ stuurt. De overtuigende demo gericht op het gemak
van de ambtenaar is dan aantrekkelijker dan een zoektocht door de eigen organisatie naar mogelijk
herbruikbare applicaties die gericht zijn op het gemak van de burger.
Dit wordt vaak nog gecompliceerd doordat de externe aanbieder extra functionaliteit biedt die nog niet
in het eisenpakket zaten, maar waarvan het moeilijk is om op voorhand aan te tonen dat het
overbodig is, c.q. meer kost dan het op zal brengen. Daardoor lijkt het al snel alsof bestaande
voorzieningen functionaliteit missen en dus afvallen in vergelijking met het externe aanbod.
Hoe belanghebbenden in korte tijd een gemeenschappelijk beeld en begrip te creëren over dit goed
en hoe duidelijk dit architectuurprincipe ook is, het blijkt in de praktijk vaak lastig om bij alle
architectuurprincipe. En dan met name waarom het zo belangrijk is en wat de voordelen ervan zijn
© Copyright Dragon1 2010 2 / 9
Het architectuurprincipe Appl-1 (Hergebruik) van
een Nederlandse gemeente in beeld gebracht
voor de organisatie. Dit zorgt er onder andere weer voor dat het lastig is om iedereen voldoende
conform het architectuurprincipe te laten werken.
2. Visuele Enterprise Architectuur met Dragon1
We geven in deze paragraaf een korte uitleg over de theorie van architectuurprincipes in de
architectuurmethode Dragon1, die we vervolgens in de volgende paragraaf gaan toepassen op het
architectuurprincipe Appl-1 van een Nederlandse gemeente. Dragon1 is een innovatieve
architectuurmethode die een nieuwe manier van managen met schetsen en tekeningen biedt aan
iedereen in de organisatie. Deze manier van managen heet Visuele Enterprise Architectuur; dit is het
visueel maken en afstemmen van de toegepaste concepten en principes op de visie en strategie van
de organisatie.
Principes als werkingsmechanismen
In de architectuurmethode Dragon1 zien we principes als werkingsmechanismes die altijd op een
zelfde wijze werken, qua oorzaak en gevolg, en daardoor bepaalde voordelen of nadelen met zich
meedragen. In elke organisatie zijn er architectuurprincipes die (holistisch) voor alles en iedereen in
de organisatie gelden. N.B. Natuurlijk zijn er ook principes die geen voordelen, maar juist nadelen
geven vanwege hun werking (zo werkt dat nu eenmaal) of minder correcte/foutieve implementatie
door de mens.
In Dragon1 hanteren we de volgende definitie van ‘principe’:
De gehandhaafde wijze waarop iets, zoals een bouwwerk, concept of fenomeen in elkaar steekt, werkt
of gebeurt in een bepaalde context, met een bepaald geproduceerd resultaat tot gevolg.
Dit laat duidelijk zien dat principes veel meer zijn dan alleen richtinggevende uitspraken die de
ontwerpruimte beperken. Dit geldt niet alleen voor applicatieprincipes zoals Appl-1, maar voor alle
principes.
Door te kijken vanuit Dragon1 naar de geformuleerde architectuurprincipes in de architectuur-
documentatie zijn de architectuurprincipes effectiever op te schrijven, te visualiseren en te
communiceren. Mooie voorbeelden van correct geformuleerde architectuurprincipes zijn: Oefening
baart kunst of Technisch afgedwongen eenmalige opslag van een gegeven, voorkomt inconsistente
versies van dat gegeven voor iedereen in de organisatie.
De functie van het onderkennen, communiceren en werken met principes ligt in het kunnen selecteren
van systemen, concepten en fenomenen als oplossingsrichting waarmee een totaaloplossing is te
ontwerpen en te realiseren. Het principe van een bouwwerk, concept of fenomeen helpt bij het
begrijpen en beoordelen van de geschiktheid en passendheid van een bouwwerk, concept of
fenomeen in een context. Door principes te communiceren is te onderbouwen en begrijpelijk te maken
richting belanghebbenden waarom voor een bepaalde oplossingsrichting of oplossing is gekozen.
Zinsopbouw van een principe: het Shortstatement
In Dragon1 hanteren we voor principes, naast een titel en typering, een standaardwijze van
zinsopbouw. Deze zin noemen we het shortstatement en ziet er als volgt uit:
Door [bepaalde werking of gedrag in een context] vanuit [handhavingmechanisme] zorgt [actor]
ervoor dat [optredend effect] waarmee [geproduceerde voordelen als resultaat].
© Copyright Dragon1 2010 3 / 9
Het architectuurprincipe Appl-1 (Hergebruik) van
een Nederlandse gemeente in beeld gebracht
In Dragon1 visualiseren we principes zoveel en zo vaak als mogelijk is. Dit om de werking voor ons te
zien plaatsvinden. Het visualiseren levert meer inzicht en overzicht op dan alleen het lezen van een
tekstuele beschrijving van het principe. Met een visualisatie kan een complexe beschrijving van een
principe sneller worden doorzien en eventueel meer kloppend worden gemaakt.
De visualisatie van een principe gebeurt veelal op twee wijzen: door een schets te maken van het
achterliggende bouwwerk, concept of fenomeen en door een tekening te maken van het principe zelf.
En passent, worden ook de concepten en haar elementen en componenten eenduidig gedefinieerd
voor een sneller en beter beeld en begrip. Een schets is in Dragon1 een informele visualisatie die
gedachten structureert en visies concretiseert. Een tekening is een informele visuele toelichting van
een stuk tekst.
Strategische Uitgangspunten en Architectuurprincipes
In Dragon1 wordt onder andere verschil gemaakt tussen uitgangspunten en principes. Dit doen we
omdat uitgangspunten geen garantie geven dat iets op een bepaalde wijze gaat werken. Principes
geven echter hier wel een garantie op, altijd en overal. In de praktijk zien we dat vaak uitgangspunten
onbedoeld worden gelabeld en gezien als principes. Uitgangspunten worden echter in Dragon1 gezien
als richtinggevende uitspraken die als kader aangeven wat we belangrijk vinden en waar we allemaal
vanuit gaan dat het zo is, of naar toe moeten werken. Een principe daarentegen is een uitspraak die
vertelt hoe iets werkt, in elkaar steekt of gebeurt.
Een mooi voorbeeld van een uitgangspunt is: Gegevens worden altijd eenmalig opgeslagen. Dit
uitgangspunt is nog geen principe, met name vanwege de wijze waarop het is geformuleerd. We
weten in dit voorbeeld van het uitgangspunt niet of dat ‘eenmalige opslag’ een resultaat van een
werkingsmechanisme is of hoe ‘eenmalige opslag’ voor elkaar wordt gekregen zodat het altijd zo
gebeurt. Willen we hebben dat iets altijd en overal in een context zo gebeurt, moeten we van het
uitgangspunt een principe maken.
In het algemeen kan worden gezegd dat strategische uitgangspunten goede startpunten zijn voor het
achterhalen en benoemen van architectuurprincipes. Door geformuleerde architectuurprincipes te
toetsen op de mate waarin het nog strategische uitgangspunten zijn, zijn de architectuurprincipes
beter te analyseren, te visualiseren, te herstructureren en te effectueren.
Een groot verschil tussen uitgangspunten en principes is, dat uitgangspunten gaan over wat we
vinden en wat we willen, en dat principes gaan over hoe iets werkt, bijvoorbeeld de wijze waarop we
iets gaan doen. Als een principe als uitgangspunt wordt gehanteerd, dan dienen uitgangspunt en
principe afzonderlijk te worden uitgewerkt. Daarbij is er geen 1 op 1 relatie of automatische afleiding
van uitgangspunten naar principes. Standaarden, kennis, kunde, ervaring, ontwikkelen en trends
maken dat architecten bepaalde principes verplicht, zinvol of noodzakelijk achten om te beantwoorden
aan uitgangspunten, maar ook aan de gestelde eisen of doelen van belanghebbenden.
Een praktijkvoorbeeld van een strategisch uitgangspunt
Stel dat een organisatie als strategisch uitgangspunt heeft: SP1: ‘Alles wat wij weten van de klant
zetten wij optimaal in om de klant te bedienen.’ Dit wordt vaak, onterecht, als een architectuurprincipe
gezien. Willen we binnen de context van de organisatie en het zaken doen met de klant overal en
altijd dit laten gelden of waar laten zijn, dan hebben we een bepaalde gehandhaafde werking nodig,
waar we op kunnen bouwen en vertrouwen. Dit geformuleerde strategisch uitgangspunt geeft die
garantie nog niet.
We kunnen de vereiste gehandhaafde wijze uit SP1 op verschillende manieren bereiken. Door
bijvoorbeeld te kiezen voor het concept integraal klantbeeld. Het architectuurprincipe van een
© Copyright Dragon1 2010 4 / 9
Het architectuurprincipe Appl-1 (Hergebruik) van
een Nederlandse gemeente in beeld gebracht
integraal klantbeeld luidt bijvoorbeeld: AP1: ‘Door alle gegevens in de organisatie automatisch, vanuit
een 100% geïntegreerde informatievoorziening, bijeen te brengen en op alle informatiepunten
beschikbaar te stellen zorgt de organisatie ervoor dat processen, medewerkers en systemen
maximaal de klant kunnen bedienen met producten en diensten.’
De architect heeft met AP1 via het concept Integraal Klantbeeld invulling gegeven aan SP1. Door op
deze wijze verschil te maken tussen strategische uitgangspunten en architectuurprincipes heeft een
organisatie meer controle over het daadwerkelijk voor elkaar krijgen van wat men wil.
3. Analyse en visualisatie van het architectuurprincipe
Appl-1
In deze paragraaf tonen we het resultaat van het analyseren, herformuleren en visualiseren van het
architectuur Appl-1 met behulp van de architectuurmethode Dragon1. Aan de hand van het
theoretisch kader over principes in de vorige paragraaf, zijn we nu in staat om het principe Appl-1
beter te analyseren en te visualiseren. Eventuele aandachtspunten betreffende het principe kunnen
we inzichtelijk maken en oplossen. Dit ten einde het principe beter toepasbaar te maken voor een
Nederlandse gemeente.
Globale analyse van het principe Appl-1
Aan de hand van de Dragon1-definitie voor principe gaan we in de originele beschrijving van het
principe Appl-1 op zoek naar de onderdelen die samen het principe vormen. Daarbij stuiten we op
ontbrekende of niet- eenduidig benoemde onderdelen. In die gevallen hebben we zo goed mogelijk
een aanname gedaan.
We voeren nu een globale analyse uit om de kern van het architectuurprincipe Appl-1 te achterhalen
en te kunnen analyseren en visualiseren. N.B. Niet alle kenmerken die Dragon1 die zijn onderkend
voor principes staan hier genoemd in de tabel:
Principekenmerken Waarde Status
Achterliggend bouwwerk, concept of
fenomeen
Hergebruik van applicaties. De oorsprong van dit concept is
wellicht Hergebruik van software
Aanname
Principecontext
(de omgeving die in scope is)
De gehele organisatie, inclusief besturing, bedrijfsvoering en
ICT-infrastructuur, maar met focus op informatievoorziening
van een Nederlandse gemeente
Aanname
Werking of gedrag De procesgang voor het selecteren van een applicatie Feit
Handhavingmechanisme Afspraken, verantwoording en toezicht Aanname
Actor Een Nederlandse gemeente en de sectormanagers Aanname
Optredend effect of gevolg Meer en beter gebruik van generieke applicaties Feit
Geproduceerde voordelen of resultaat van
de werking
Lagere beheerkosten en complexiteit voor de ICT en
organisatie
Aanname
Principe Eigenaar CIO Aanname
Principe Status Kandidaat Aanname
Beschouwingmoment 2011 en verder Aanname
© Copyright Dragon1 2010 5 / 9
Het architectuurprincipe Appl-1 (Hergebruik) van
een Nederlandse gemeente in beeld gebracht
Uit deze globale analyse blijkt dat met name het organisatorisch voordeel van het principe (of
gehanteerde beleid) onvoldoende expliciet wordt benoemd, en dat met name de handhaving van het
principe onderbelicht is. Dit zijn echter wel twee aspecten die van groot belang zijn in het effectief
communiceren en laten werken van een principe.
Herformulering van het principe Appl-1
Een mogelijke herformulering van het shortstatement van het principe Appl-1 op basis van de globale
analyse om het meer kracht mee te geven is als volgt:
Door sectormanagers altijd conform het selectieproces nieuwe applicaties te laten selecteren vanuit motivatie en
enthousiasme op basis van afspraken, verantwoording en toezicht, zorgt een Nederlandse gemeente ervoor dat
zo vaak en zoveel mogelijk generieke applicaties worden (her)gebruikt in plaats van dat er vaak en veel nieuwe
specifieke applicaties worden aangeschaft waarmee de beheerkosten en complexiteit van de
ICT/informatievoorziening sterk worden verlaagd en de beheersbaarheid en stuurbaarheid van de ICT en de
Business IT Alignment sterk worden verhoogd.
Bovenstaand toegepast principe is een werking die kan worden gerealiseerd en gereguleerd zodat dit
ook echt altijd zo gaat werken. Deze volzin (het shortstatement) van het architectuurprincipe kan nu
stap voor stap worden gevisualiseerd als een denkbeeldig of daadwerkelijk werkend bouwwerk.
Een mogelijke herformulering van de wervende titel voor architectuurprincipe Appl-1 is: ‘Stelselmatig
hergebruik leidt tot complexiteitsreductie en kostenverlaging’, omdat het een duidelijke oorzaak-gevolg
relatie in zich heeft en duidelijk maakt wat er voor nodig is om bepaalde voordelen te genieten. De
huidige titel van Appl-1 ‘Hergebruik gaat boven kopen, kopen gaat boven (laten) maken’, zou goed als
strategisch uitgangspunt voor applicaties kunnen worden gelabeld omdat het een belangrijke
richtinggevende uitspraak is waar veel mensen het over eens zijn wat goed is om na te streven, maar
het is niet iets dat altijd waar is of geldt in elke context. Vervolgens helpt het geherformuleerde
architectuurprincipe Appl-1 om daadwerkelijk invulling te geven aan het genoemde strategisch
uitgangspunt voor applicaties.
Alles op een rij zou de vernieuwde beschrijving van het architectuurprincipe er als volgt uit kunnen
zien:
Unieke referentie Appl-1
Wervende titel Stelselmatig hergebruik leidt tot complexiteitsreductie en kostenverlaging
Typering Applicatieontwikkelprincipe en applicatieselectieprincipe
Concept Hergebruik van applicaties
Shortstatement Door sectormanagers altijd conform het selectieproces nieuwe applicaties te laten selecteren vanuit
motivatie en enthousiasme op basis van afspraken, verantwoording en toezicht, zorgt een
Nederlandse gemeente ervoor dat zo vaak en zoveel mogelijk generieke applicaties worden
(her)gebruikt in plaats van dat er vaak en veel nieuwe specifieke applicaties worden aangeschaft
waarmee de beheerkosten en complexiteit van de ICT/informatievoorziening sterk worden verlaagd
en de beheersbaarheid en stuurbaarheid van de ICT en de Business / IT Alignment sterk worden
verhoogd.
Longstatement [Zie voor een uitgebreide beschrijving en onderbouwing van de werking, nut en noodzaak van dit
principe binnen gemeenten de volgende literatuur: NUP, NORA en GEMMA; referentiearchitecturen
Nederlandse overheid].
Strategisch Dit architectuurprincipe wordt ingezet om invulling te geven aan onder andere het Uitgangspunt
volgende strategisch uitgangspunt voor applicatiebeleid:
© Copyright Dragon1 2010 6 / 9
Het architectuurprincipe Appl-1 (Hergebruik) van
een Nederlandse gemeente in beeld gebracht
N.B. Indien het onwenselijk is om de al gekozen en goedgekeurde titels voor architectuurprincipes te
herformuleren, kan de huidige titel ook goed worden behouden als titel en de nieuwe kandidaat-titel
als rationale worden gedocumenteerd bij het principe. In het geval van deze gemeente verdient dit
waarschijnlijk ook de voorkeur. Het gaat er namelijk uiteindelijk niet om hoe je iets noemt, maar wat je
er mee doet!
Visualisatie van het principe
Uit de analyse van het principe blijkt dat het concept van hergebruik centraal staat. Omdat het van
groot belang is voor het formuleren van het principe wat er precies onder dit concept wordt verstaan,
is het van belang het concept 'Hergebruik' nu eerst goed te definiëren en te visualiseren voor
gemeenschappelijk beeld en begrip.
Figuur 1 toont een schets van het principe van Stelselmatig hergebruik. Deze schets maakt in één
oogopslag duidelijk (met een kringloop / gesloten bouwwerk benadering) hoe globaal genomen
stelselmatig hergebruik werkt en welk voordeel dat dit oplevert. Maar ook wat er voor nodig is om
stelselmatig aan hergebruik te doen.
‘Hergebruik gaat boven kopen, kopen gaat boven (laten) maken.’
Beleid Het beleid is erop gericht om zoveel mogelijk generieke applicaties te gebruiken. Bij de wens tot
specifieke applicaties zullen sectormanagers eerst de eisen en wensen moeten vaststellen.
Vervolgens wordt bekeken welke generieke applicaties hieraan voldoen en indien het antwoord hierop
een ondubbelzinnig 'nee' is, is een oriëntatie op de markt aan de orde.
Implementatie Om te weten wat er hergebruikt kan worden, moet er centraal bijgehouden worden welke applicaties
(met welke functionaliteit) er al zijn. Hiertoe dient men op een goede manier applicatiebeheer en
functioneel beheer in te richten.
In de praktijk staan organisaties voortdurend bloot aan commercieel gemotiveerde informatie die juist
in de richting van ‘kopen’ of zelfs ‘laten maken’ stuurt. De overtuigende demo gericht op het gemak
van de ambtenaar is dan aantrekkelijker dan een zoektocht door de eigen organisatie naar mogelijk
herbruikbare applicaties die gericht zijn op het gemak van de burger.
Dit wordt vaak nog gecompliceerd doordat de externe aanbieder extra functionaliteit biedt die nog niet
in het eisenpakket zaten, maar waarvan het moeilijk is om op voorhand aan te tonen dat het
overbodig is, c.q. meer kost dan het op zal brengen. Daardoor lijkt het al snel alsof bestaande
voorzieningen functionaliteit missen en dus afvallen in vergelijking met het externe aanbod.
© Copyright Dragon1 2010 7 / 9
Het architectuurprincipe Appl-1 (Hergebruik) van
een Nederlandse gemeente in beeld gebracht
Conceptschets Hergebruik
nieuw
hergebruik behoefte
Voordeel van hergebruik: Een nieuw onderdeel in een geheel plaatsen zorgt voor
verhoging van complexiteit van het geheel en brengt meer kosten met zich, dan een
aanwezig onderdeel in een geheel vaker en meer te laten gebruiken en zwaarder te
belasten.
Definitie Concept Hergebruik:
Een nieuwe of veranderde behoefte laten uitmonden in het meer en vaker gebruik van
een aanwezig onderdeel in een geheel.
Figuur 1. Schets van hergebruik.
De wijze waarop het concept van hergebruik in meer detail werkt, wordt duidelijk als we het principe
stapsgewijs visualiseren. Schetsmatig, maar ook als schematische tekening.
Figuur 2 toont de fundamentele principewerking van hergebruik van applicaties in een
principetekening.
© Copyright Dragon1 2010 8 / 9
Het architectuurprincipe Appl-1 (Hergebruik) van
een Nederlandse gemeente in beeld gebracht
Technische Principetekening -
Het eerste principe van het concept stelselmatig hergebruik van applicaties
Voordelen
Door het hergebruiken van generieke applicaties, in plaats van
de aanschaf van specifieke applicaties, ter ondersteuning van
het werk kan een gemeente veel tijd en geld besparen en een
minder complexe en beter beheersbare ICT-omgeving er op na
houden.
Up-to-date overzicht maken van
behoeften, applicaties, functionaliteit
en gebruik van applicaties
Nieuwe applicatie implementeren
in informatievoorziening
Afdeling 1
Afdeling 2
Afdeling 3
Nieuwe wensen en eisen en gebruik
van applicaties en functionaliteit
vaststellen
Nieuwe wensen en eisen aangaande
het werk in kaart brengen
Keuze voor een bestaande of nieuwe
applicatie op basis van overzicht
(Conform procedure)
Applicaties in de informatie-
voorziening beschikbaar stellen
nieuw
hergebruik behoefte
nieuw
hergebruik
behoefte
Stappen
1. In beeld hebben en houden van
aanwezig applicaties
2. Wensen en eisen aan applicaties
in beeld hebben en houden
3. Match maken tussen bestaande
applicatie en vereiste nieuwe
applicatie
4. Bestaande applicatie
hergebruiken
Schema van werking
Figuur 2. Fundamenteel principe van hergebruik.
Nu we het concept van hergebruik en het principe van hergebruik van applicaties hebben verkend, is
het tijd om het concept en het principe toe te passen op de situatie van een Nederlandse gemeente. In
deze situatie of context zijn er sectormanagers, generieke en specifieke applicaties waar het concept
en het principe op dienen te worden toegepast.
Zie figuur 3 voor een visualisatie van de mogelijke praktijktoepassing van principe Appl-1 bij een
Nederlandse gemeente, geheel op basis van de principevolzin, om het principe beter en meer
eenduidig te communiceren. Voor elk principe dat wordt gevisualiseerd ziet de principetekening er
overigens geheel anders uit, omdat het shortstatement van het principe het vertrekpunt vormt voor de
visualisatie. Met behulp van een visualisatie van een principe is beter te beslissen over welke stappen
moeten worden gezet om alle noodzakelijke onderdelen van het principe ‘te implementeren’, zodat het
principe effectief gaat werken. Daarom is het verstandig om van de belangrijkste architectuurprincipes
in een organisatie een visualisatie te maken.
De visualisatie in figuur 3 toont met gele notitiesymbolen enkele zorgpunten die er zijn met betrekking
tot de huidige formulering (en eventuele implementatie) van het architectuurprincipe Appl-1.
Waaronder de wijze waarop het principe dient te worden gehandhaafd. De visualisatie in figuur 3 toont
ook goed de context van de informatievoorziening, waarbij het principe dient te leiden tot meer en
beter (her)gebruik van generieke applicaties in plaats van specifieke applicaties. Deze visualisatie is
nu door beleidsmedewerkers en informatie architecten richting sectormanagers te gebruiken om beter
beeld en begrip op te bouwen over het architectuurprincipe Appl-1. Figuur 3 toont verbeteringen t.o.v.
van het oorspronkelijke architectuurprincipe.
© Copyright Dragon1 2010 9 / 9
Het architectuurprincipe Appl-1 (Hergebruik) van
een Nederlandse gemeente in beeld gebracht
Bewijsstuk /
Verantwoording
Sectormanager
Eisen en wensen
Proces: Selecteren van applicatie
Eisen en wensen
vaststellen
Controleren of generieke
applicatie voldoet
Overzicht applicaties
met functionaliteiten
Event: Ik heb eigenlijk
een nieuweapplicatie nodig!
Functioneel
beheer
Applicatie
beheer
Oriëntatie op markt
voor standaard applicaties
Externe
leverancier
Externe
ontwikkelaar
Voert proces uit
?
Toezien op proces?Beinvloed Beinvloed
Principetekening - Hergebruik gaat boven kopen, kopen gaat boven (laten) maken
Beschouwingsituatie: Toekomstig (2011)?
Start EindeGenerieke applicatie
voldoet?
Standaard applicatie
beschikbaar?
Ja Ja
Nee Nee
Rand-
voorwaardelijk
Applicatie laten
ontwikkelen
Leidt tot
Hoe groot is de kans dat er generieke
applicaties zijn die voldoen aan de eisen
en wensen van de sectormanager? Zijn
de huidige applicaties wel herbruikbaar?
Welke procedures zijn er om er voor
te zorgen dat externe leveranciers en
ontwikkelaars pas in contact komen
met de sectormanager in het juiste
stadium om hun invloed te beperken?
(dus bij de stap ‘oriëntatie op markt
voor standaard applicaties’)
Wanneer wordt er aan wie
verantwoording afgelegd en
op welke wijze voordat een
volgend stadium in het
proces mag worden gestart?
Op welke wijze wordt
bepaald of de
gekozen oplossing de
burger van meer
gemak voorziet?
Wanneer wordt er een kosten /
baten analyse uitgevoerd voor
het hergebruik van een
applicatie of de aanschaf /
ontwikkeling van een applicatie?
Is het functioneel- en
applicatiebeheer ingericht?
Gemeente - Informatievoorziening
Veel en goed (her)gebruikte generieke applicaties leiden tot
lagere complexiteit en kosten
1
2
3
Figuur 3. Voorbeeldvisualisatie (principetekening) van het geherformuleerde architectuurprincipe Appl1-
toegepast bij een Nederlandse gemeente.
4. Samenvatting en conclusie
Het verdient aanbeveling om de belangrijkste tien architectuurprincipes uit referentiearchitecturen
zoals NORA, GEMMA en die uit de eigen enterprise architectuur op een dergelijke wijze los van elkaar
en daarna in samenhang in beeld te brengen en te documenteren. Zo wordt het werken onder
architectuur, het voldoen aan standaarden en het realiseren van doelstellingen voor iedereen binnen
en buiten de gemeente eenvoudiger gemaakt.
Daarnaast verdient het aanbeveling om altijd het achterliggende concept en het principe van het
concept eerst goed te verkennen, voordat het concept of principe in een context of op een situatie
wordt toegepast.
Tevens verdient het aanbeveling om veel verschil te maken tussen uitgangspunten (van hetgeen we
als vertrekpunt nemen) en principes (hoe iets echt werkt).
Dit alles zorgt ervoor dat je als organisatie visie en strategie veel effectiever via architectuur kunt laten
realiseren.
Haal meer uit principes door de gehandhaafde werking op eenvoudige wijze communicatiegericht
te visualiseren.