hello world. wielki sŁownik obrazkowy wielki sŁownik … · wielki słownik obrazkowy jest...
TRANSCRIPT
Cena detaliczna: 119,00 złISBN: 978-83-7715-824-1
Hello world.
front: 174x223mm; spine: 64mm
Od ponad 25 lat twórcy niniejszego słownika obrazkowego kon-sekwentnie realizują misję, jaką jest wierne odwzorowanie przed-miotów i zjawisk otaczającego nas świata oraz przyporządkowanie im odpowiednich tłumaczeń. O atrakcyjności takiego podejścia do leksykogra� i świadczy ponad 9 milionów sprzedanych egzemplarzy Wielkiego słownika obrazkowego na całym świecie!
Obecne, czwarte już wydanie, zaktualizowano zarówno pod wzglę-dem doboru słownictwa, jak i zastosowanej formy gra� cznej. Zo-stało ono poszerzone o dodatkowych 150 stron, a liczba ilustracji wzrosła z 6000 do 8000. W warstwie leksykogra� cznej w każdym z języków odnaleźć można 25 000 haseł, pogrupowanych w 800 te-matach opisujących współczesny świat.
Wielki słownik obrazkowy jest doskonałym narzędziem zarówno do nauki języków obcych, jak i odnalezienia odpowiedniego tłuma-czenia dla zilustrowanego przedmiotu lub zjawiska. Cel, który został postawiony przed twórcami słownika – pokazać, nazwać, wytłuma-czyć – został osiągnięty z nawiązką.
152 153
152 153
KR
ÓL
ES
TW
O Z
WIE
RZ
ĄT K
RÓ
LE
ST
WO
ZW
IER
ZĄ
płazy� | amphibians� | Amphibienamphibiens� | anfibios�
płazy� | amphibians� | Amphibienamphibiens� | anfibios�
żabafrog� | FroschM | g�renouilleF | ranaF
końc�zyna� tylna�hind limb
HinterbeinN
pa�tteF postérieurepa�ta�F tra�sera�
stopa� płetwowa�ta�webbed footSc�hwimmfußM
doigtM pa�lmédedoM pa�lmea�do
błona� pła�wna�web
Sc�hwimmha�utF
pa�lmureF
membra�na�F
pa�lec�digitFingerM
doigtM
dedoM
końc�zyna� przednia� przednia�forelimbVorderbeinN
pa�tteF a�ntérieurntérieurepa�ta�F dela�ntera�ntera�
tułówtrunkRumpfM
tronc�M
tronc�oM
powiekpowieka� dolna�lower eyelilower eyelidunteres Augenlidunteres AugenlidN
pa�upièreupièreF inférieurepárpa�a�doM inferior
otwór gębowymouthMundM
bouc�heF
boc�a�F
nozdrzenostrilNNa�a�senlosenloc�hN
na�rinerineF
na�rina�a�F
pysksnoutSc�hna�uzeF
musea�uM
trompa�F
ga�łka� oc�zna�eyeba�ll
Auga�pfelMglobeM oc�ula�ireglobogloboMM ooc�c�ulula�ra�r
rezona�tortympa�num
TrommelfellNtympa�nM
tímptímpa�a�nonoMM
powieka� górna�upper eyelid
oberes AugenlidN
pa�upièreF supérieurepárppárpa�a�dodoMM superiosuperiorr
budowa ciała żabymorpholog�y of a frog�äußere MerkmaleN eines FroschsM
morpholog�ieF de la g�renouilleF
morfolomorfolog�g�íaíaF de una ranade una ranaF
rdzeń kręgowyspina�l c�ordRüc�kenma�rkN
moellemoelleF épinièrépinièreemédula�F espina�l
serc�ehea�rtHerzN
c�œurM
c�ora�zónM
worec�zek żółc�iowyga�ll bla�dderGa�llenbla�seF
vésic�uleF bilia�irevesíc�ula�F bilia�r
wątroba�liverLeberF
foieM
híga�doM
trzustka�pa�nc�rea�sPa�nkrea�sN
pa�nc�réa�sM
pánc�rea�sM
żołądekstoma�c�hMa�genM
estoma�c�M
estóma�goM
jelito c�ienkiesma�ll intestine
Dünnda�rmM
intestinM grêleintestinoM delga�do
jelito grubela�rge intestine
Dic�kda�rmM
gros intestinM
intestinoM grueso
pęc�herzurina�ry bla�dder
Ha�rnbla�seF
vessieF
vejiga�M
kloa�ka�c�loa�c�a�Kloa�keF
c�loa�queM
c�loa�c�a�F
śledziona�spleen
MilzF
ra�teF
ba�zoM
nerka�kidneyNiereF
reinM
riñónM
jądrotestis
HodenM
testitestic�c�uleuleM
testíc�ulosM
płuc�olung
LungeF
poumonpoumonM
pulmónM
mózgbrbra�a�inGehirnGehirnN
c�erveervea�uM
c�erebroerebroM
przełykoesopha�gusÖsophoesophÖsophoesoph
a�gusM
œsopha�geM
esófa�goM
języktongueZungeF
la�ngueF
lengua�F
budowa anatomiczna samca żabbudowa anatomiczna samca żabyyanatomy of a male frog�AnatomieF eines männlichen FroschsM
anatomieanatomieF de la g�renouilleF mâleanatomía de una ranaanatomía de una ranaF macho
kość udowa�femur
Obersc�henkelM
kość kulszowa�isc�hium
Isc�hiumN
isc�hionM
isquionM
urostylurostyleUrostylN
urostyleM
urostiloM
kość biodrowa�ilium
IliumN
ilionM
ilionM
kręg krzyżowysa�c�ra�l vertebra�Sa�kra�lwirbelM
vertèbreF sa�c�réevértebra�F sa�c�ra�
kręgvertebra�eWirbelM
vertèbresF
vértebra�sF
łopa�tka�sc�a�pula�
Sc�hulterbla�ttN
omopla�teF
omopla�toM
kość kruc�za�c�ora�c�oidKora�koidN
c�ora�c�oïdeM
c�ora�c�oidesM
a�tla�s, dźwiga�c�za�tla�sAtla�sM
a�tla�sM
a�a�tla�a�ssM
kość c�zołowo-c�iemieniowa�frontopa�rieta�lFrontopa�rieta�leN
fronto-pa�riéta�lMfrontopa�rieta�lF
żuc�hwa�ma�ndibleUnterkieferM
ndibuleF
szc�zęka�ma�xilla�OberkieferM
ma�xilla�ireM
ma�xila�rM
żaba
szkielet żabyskeleton of a frog�
SkelettN eines FroschsM
squeletteM de la g�renouilleF
esqueletoM de una ranaF
salamandrsalamande
Salamandersalamandresalamandra
598 599
KO
MU
NIK
OW
AN
IE S
I�
KO
MU
NIK
OW
AN
IE S
I�
fotografia | photography� | Fotografie�photographie� | fotografía
fotografia | photography� | Fotografie�photographie� | fotografía
obiektywylenses | Objektive N | objectifs M | objetivos M
uchwyt bagnetowybayonet mountBajonettanschluss M monture F baïonnette F montura F de bayoneta F
skala odległości�di�stance scaleEntfernungsskala F échelle F des di�stances F escala F de di�stanci�a F
soczewkalensLi�nse F lenti�lle F objeti�vo M
obiektyw standardowystandard lensStandardobjektiv N objectif M normalobjetivo M normal
osłona przeciwsłonecznalens hoodGegenlichtblende F parasoleil M capuchón M
obiektyw zmiennoogniskowyzoom lens
Zoomobjektiv N objectif M zoom M objetivo M zoom M
filtr barwnycolour filterFarbfilter M filtre M de couleur F filtro M de color M
obiektyw szerokokątnywide-angle lens
Weitwinkelobjektiv N objectif M grand-angulaireobjetivo M gran angular M
soczewka do makrofotografiiclose-up lensNahlinse F lentille F de macrophotographie F lente M de acercamiento M
obiektyw makromacro lens
Makroobjektiv N objectif M macroobjetivo M macro
filtr polaryzacyjnypolarizing filterPolarisationsfilter M filtre M de polarisation F filtro M de polarización F
teleobiektywtelephoto lensTeleobjektiv N téléobjectif M teleobjetivo M
soczewkalensObjektiv N objectif M objetivo M
obiektyw „rybie oko”�fisheye lensFischauge N hypergone M
lente M de 180 grados M
pierścienie pośrednie do makrofotografiitele-converterTelekonverter M multiplicateur M de focale F teleconvertidor M
obiektyw superszerokokątnysemi-fisheye lens
Super-Weitwinkelobjektiv N objectif M super-grand-angle M
objetivo M ojo M de pez M
skala ustawi�eni�a przysłonylens aperture scale
Blendenskala F échelle F d’ouverture F de di�aphragme M
escala F de abertura F del di�afragma M
skala głębi� ostrości�depth-of-fi�eld scale
Schärfenti�efenskala F échelle F de profondeur F de champ M
escala F de profundi�dad F de campo M de vi�si�ón F
pi�erści�eń regulacji� ostrości�focusi�ng ri�ng
Scharfstellri�ng M bague F de mi�se F au poi�nt M
ani�llo M de ajuste M del enfoque M
przykrywka obiektywulens capObjektivschutzdeckel M capuchon M d’objectif M tapa F del objetivo M
dodatkowe wyposażenie obiektywulens accessoriesObjektivzubehör N accessoires M de l’objectif M accesorios M para el objetivo M
zarządzanie zdjęciami cyfrowymidigital photo management | digitale Bildverwaltung F | gestion F des photos F numériques | gestión F de fotos F digitales
przetwarzanie obrazów cyfrowychdigital image processingdigitale Bildbearbeitung F traitement M des photos F proceso M de imágenes F digitales
źródło obrazusource of images
Bildquelle F source F des images F
origen M de imágenes F
oprogramowani�e grafi�cznegraphi�c desi�gn software
Graphi�kdesi�gn-Software F logi�ci�el M de mi�se F en page F
software M de di�seño M gráfi�co
komputercomputer
Computer M ordi�nateur M ordenador M
edytor grafi�ki� rastroweji�mage edi�tor
Bi�ldbearbei�tungs programm N édi�teur M d’i�mages F
edi�tor M de i�mágenes F
płyta kompaktowacompact di�scCD F di�sque M compactdi�sco M compacto
drukarkapri�nterDrucker M i�mpri�mante F i�mpresora F
pami�ęć USBUSB keyUSB-Spei�cher M clé F USBllavero M USB
oprogramowani�e do magazynowani�a zdjęć
storage softwareSpei�chersoftware F
logi�ci�el M de stockage M software M de almacenami�ento M
kabel USBUSB cable
USB-Kabel N câble M USBcable M USB
karta pami�ęci�memory card
Spei�cherkarte F carte F mémoi�re F
tarjeta F de memori�a F
drukowani�e obrazówpri�nti�ng pi�cturesBi�ldausdruck M
i�mpressi�on F d’i�mages F i�mpresi�ón F de i�mágenes F
aparat cyfrowydi�gi�tal cameraDi�gi�talkamera F
apparei�l M photo numéri�quecámara F di�gi�tal
odtwarzacz CDcompact di�sc reader
CD-Laufwerk N lecteur M de di�sque M compact
lector M de di�scos M compactos
kabel USBUSB cableUSB-Kabel N câble M USBcable M USB
port USBUSB portUSB-Schni�ttstelle F port M USBpuerto M USB
czytni�k do kart pami�ęci�memory card reader
Spei�cherkartenleser M lecteur M de carte F mémoi�re F
lector M de tarjeta F de memori�a F
drukowani�e albumów fotografi�cznychphoto album pri�nti�ng
Ausdruck M als Fotoalbum N i�mpressi�on F d’un album M
i�mpresi�ón F de álbumes M de fotos F
KR
ÓL
ES
TW
O Z
WIE
RZ
ĄT
kość ra�mienna�kość podudzia�
tibiofibula�Tibia�tibia�
tibi
fémurM
fémurM
obojc�zykc�la�vic�le
ma�ndibuleF
ma�ndíbula�F
skrzekeg�g�sEierN
œufsM
huevos
traszk
Molchtritontritón
salamandrasalamander
SalamanderM
salamandreF
salamandraF
a�a�
tibi
k
N
M
huevos
traszk
Molchtritontritón
598 599
KO
MU
NIK
OW
AN
IE S
I�
KO
MU
NIK
OW
AN
IE S
I�
fotografia | photography� | Fotografie�photographie� | fotografía
fotografia | photography� | Fotografie�photographie� | fotografía
obiektywylenses | ObjektiveN | objectifsM | objetivosM
uchwyt bagnetowuchwyt bagnetowybayonet mountBajonettanschlussM
montureF baïonnetteF
monturaF de bayonetaF
skala odległości�di�stance scaleEntfernungsskalaF
échelleF des di�stancesF
escalaF de di�stanci�aF
soczewkalensLi�nseF
lenti�lleF
objeti�voM
obiektyw standardowystandard lensStandardobjektivN
objectifM normalobjetivoM normal
osłona przeciwsłonecznalens hoodGegenlichtblendeF
parasoleilM
capuchónM
obiektyw zmiennoogniskowyzoom lens
ZoomobjektivN
objectifM zoomM
objetivoM zoomM
filtr barwnfiltr barwnycolour filterFarbfilterM
filtreM de couleurF
filtroM de colorM
obiektyw szerokokątnywide-angle lens
WeitwinkelobjektivN
objectifM grand-angulaireobjetivoM gran angularM
soczewka do makrofotografiiclose-up lensNahlinseF
lentilleF de macrophotographieF
lenteM de acercamientoM
obiektyw makromacro lens
MakroobjektivN
objectifM macroobjetivoM macro
filtr polaryzacyjnypolarizing filterPolarisationsfilterM
filtreM de polarisationF
filtroM de polarizaciónF
teleobiektywtelephoto lensTeleobjektivN
téléobjectifM
teleobjetivoM
soczewkalensObjektivN
objectifM
objetivoM
obiektyw „rybie oko”�fisheye lensFischaugeN
hypergoneM
lenteM de 180 gradosM
pierścienie pośrednie do makrofotografiitele-converterTelekonverterM
multiplicateurM de focaleF
teleconvertidorM
obiektyw superszerokokątnysemi-fisheye lens
Super-WeitwinkelobjektivN
objectifM super-grand-angleM
objetivoM ojoM de pezM
skala ustawi�eni�a przysłonylens aperture scale
BlendenskalaF
échelleF d’ouvertureF de di�aphragmeM
escalaF de aberturaF del di�afragmaM
skala głębi� ostrości�depth-of-fi�eld scale
Schärfenti�efenskalaF
échelleF de profondeurF de champM
escalaF de profundi�dadF de campoM de vi�si�ónF
pi�erści�eń regulacji� ostrości�focusi�ng ri�ng
Scharfstellri�ngM
bagueF de mi�seF au poi�ntM
ani�lloM de ajusteM del enfoqueM
przykrywka obiektywulens capObjektivschutzdeckelM
capuchonM d’objectifM
tapaF del objetivoM
dodatkowe wyposażenie obiektywulens accessoriesObjektivzubehörN
accessoiresM de l’objectifM
accesoriosM para el objetivoM
zarządzanie zdjęciami cyfrowymidigital photo management | digitale BildverwaltungF | gestionF des photosF numériques | gestiónF de fotosF digitales
przetwarzanie obrazów cyfrowychdigital image processingdigitale Bildbearbeitungdigitale BildbearbeitungFF
traitementtraitementM des photosF
procesoprocesoM de imágenesF digitales
źródło obrazusource of images
BildquelleBildquelleF
sourceF des imagesdes imagesF
origenM de imágenesde imágenesF
oprogramowanoprogramowani�e grafi�cznegraphgraphi�c desi�gn software
GraphGraphi�kdesi�gn-SoftwareF
logi�cci�elM de mi�seF en pageF
softwaresoftwareM de di�señoM gráfi�co
komputercomputer
ComputerM
ordi�nateurM
ordenadorM
edytor grafi�ki� rastroweji�mage edi�tor
Bi�ldbearbeldbearbei�tungsprogrammN
édi�teurM d’i�magesF
edi�torM de i�mágenesF
płyta kompaktowacompact di�scCDF
di�squeM compactdi�scoM compacto
drukarkapri�nterDruckerM
i�mpri�manteF
i�mpresoraF
pami�ęć USBUSB keyUSB-Spei�cherM
cléF USBllaveroM USB
oprogramowani�e do magazynowani�a zdjęć
storage softwareSpei�chersoftwareF
logi�ci�elM de stockageM
softwareM de almacenami�entoM
kabel USBUSB cable
USB-KabelNcâbleM USBcableM USB
karta pami�ęci�memory card
Spei�cherkarteF
carteF mémoi�reF
tarjetaF de memori�aF
drukowani�e obrazówpri�nti�ng pi�cturesBi�ldausdruckM
i�mpressi�onF d’i�magesF
i�mpresi�ónF de i�mágenesF
aparat cyfrowydi�gi�tal cameraDi�gi�talkameraF
apparei�lM photo numéri�quecámaraF di�gi�tal
odtwarzacz CDcompact di�sc reader
CD-LaufwerkCD-LaufwerkNN
lecteurM de di�squeM compactlectorM de di�scosM compactos
kabel USBUSB cableUSB-KabelNcâbleM USBcableM USB
port USBUSB portUSB-Schni�ttstelleF
portM USBpuertoM USB
czytni�k do kart pami�ęci�memory card reader
Spei�cherkartenleserM
lecteurM de carteF mémoi�reF
lectorM de tarjetaF de memori�aF
drukowandrukowani�e albumów fotografi�cznychphoto album pri�nti�ng
AusdruckAusdruckM als FotoalbumN
i�mpressi�onF d’un albumM
i�mpresmpresi�ónF de álbumesM de fotosF
ASTRONOMIA
ZIEMIA
KRÓLESTWO ROŚLIN
KRÓLESTWO ZWIERZĄT
ISTOTA LUDZKA
JEDZENIE I KUCHNIA
DOM
MAJSTERKOWANIEI OGRODNICTWO
UBIORY
BIŻUTERIA, KOSMETYKA
ARCHITEKTURA I SZTUKA
KOMUNIKOWANIE SIĘ
AUTOMATYKA BIUROWA
TRANSPORTI POJAZDY ROBOCZE
ENERGIA
NAUKA
SPOŁECZEŃSTWO
SPORT I GRY
WIELKI SŁOWNIKOBRAZKOWYANGIELSKI • HISZPAŃSKI • FRANCUSKI • NIEMIECKI • POLSKI
25 000 haseł w każdym języku8000 ilustracji900 obszarów tematycznych
WIELK
I SŁOW
NIK
OB
RA
ZKO
WY
AN
GIELSK
I • HISZPA
ŃSK
I • FRA
NCU
SKI • N
IEMIECK
I • PO
LSKI
WIELKI SŁOWNIK OBRAZKOWYANGIELSKI • HISZPAŃSKI • FRANCUSKI • NIEMIECKI • POLSKI
PONAD
9 MILIONÓW
SPRZEDANYCH
EGZEMPLARZY
NA ŚWIECIE
lupka magnifier
Lupe F loupe F lupa F
krótkie ostrze small blade
kleine Klinge F petite lame F hoja F corta
śrubokręt screwdriver
Schraubenzieher M tournevis M
destornillador M rowek na paznokieć
nail groove Nagelzieher M
onglet M muesca F de apertura F
otwieracz do butelek bottle opener
Flaschenöffner M décapsuleur M abrebotellas M
szydło awl
Ahle F poinçon M punzón M
nożyczki scissors Schere F
ciseaux M tijeras F
przyrząd do skrobania ryb fish scaler
Fischschupper M écailleur M
descamador M
korkociąg corkscrew Korkenzieher M tire-bouchon M sacacorchos M
otwieracz do puszek tin opener
Dosenöffner M ouvre-boîtes M
abrelatas M
śrubokręt screwdriver Schraubenzieher M tournevis M destornillador M
duże ostrze large blade große Klinge F grande lame F hoja F larga
śrubokręt gwiazdkowy cross-tip screwdriver Kreuzschlitzschraubenzieher M tournevis M cruciforme destornillador M en cruz F
pilnik file Feile F lime F lima F
linijka ruler Lineal N règle F graduée regla F
Wielki_Obrazkowy_COVER.indd 1 15-02-13 1:58 PM
SPinE 62MM Title: VISUAL 4 COMPACT COMPLETE 5L LEKTORKLETT CASE -5C(Pms 354)
EK4af_0008-0011.indd 8EK4af_0008-0011.indd 8 14-03-10 11:36 AM14-03-10 11:36 AM
8
A S T R O N O M I A 1 2
ciała niebieskie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Układ Słoneczny, planety, satelity i plutoidy, Słońce, Księżyc, meteoryt, kometa, gwiazda, galaktyka
obserwacja astronomiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 planetarium, gwiazdozbiory półkuli południowej, gwiazdozbiory półkuli północnej, współrzędne astronomiczne, luneta astronomiczna, teleskop zwierciadlany, radioteleskop, teleskop kosmiczny, obserwatorium astronomiczne
astronautyka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 sonda kosmiczna, skafander kosmiczny, Międzynarodowa Stacja Kosmiczna, statek kosmiczny, rakieta nośna
Z I E M I A 4 0
Geografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 układ współrzędnych Ziemi, siatki kartograficzne, konfiguracja kontynentów, kartografia fizyczna, kartografia polityczna, teledetekcja
geologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66 struktura Ziemi, ukształtowanie Ziemi, zjawiska geologiczne, minerały
meteorologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79 przekrój atmosfery ziemskiej, pory roku, prognoza pogody, meteorologiczna mapa pogody, oznaczenia meteorologiczne, międzynarodowe symbole meteorologiczne, stacja meteorologiczna, meteorologiczne instrumenty pomiarowe, satelita meteorologiczny, klimaty świata, chmury i ich symbole meteorologiczne, tornado i trąba wodna, cyklon tropikalny, opady atmosferyczne
środowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92 strefy występowania roślinności, typy roślinności, łańcuch pokarmowy, struktura biosfery, obieg wody, obieg węgla i tlenu w przyrodzie, naturalny efekt cieplarniany, wzmożony efekt cieplarniany, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie gleby, zanieczyszczenie wody, kwaśny deszcz, sortowanie odpadów
K R Ó L E S T W O R O Ś L I N 1 0 0
życie roślin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102 komórka roślinna, fotosynteza, źródło życia, cykl życiowy, wzrost roślin
rośliny proste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106 porost, mech, glon, paproć, grzyb
roślina. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109 części rośliny, korzeń, łodyga, liść, kwiat, owoc, winorośl, drzewo, drzewa iglaste
zastosowania przemysłowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122 przemysł spożywczy, przemysł odzieżowy, przemysł gumowy, przemysł papierniczy
K R Ó L E S T W O Z W I E R Z ĄT 1 2 6
ewolucja życia na ziemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .128 powstanie i rozwój gatunków, klasyfikacja biologiczna, komórka zwierzęca
zwierzęta prymitywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .133 organizmy jednokomórkowe, gąbka, meduza, rozgwiazda, przykłady zwierząt prymitywnych
mięczaki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .136 muszla stożkowa, muszla dwuklapowa, ślimak, ośmiornica
skorupiaki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .139 homar
owady i pajęczaki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .140 motyl, pszczoła, pająk, przykłady owadów, przykłady pajęczaków
ryby chrzęstnoszkieletowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .148 rekin, przykłady ryb chrzęstnoszkieletowych
ryby kostnoszkieletowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149 okoń, przykłady ryb kostnoszkieletowych
płazy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152 żaba, przykłady gatunków płazów
gady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .154 wąż, żółw, przykłady gatunków płazów
ptaki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .158 ptak, przykłady ptaków wodnych i brodzących, przykłady ptaków lądowych
ssaki owadożerne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .164 kret, przykłady ssaków owadożernych
gryzonie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .165 szczur, przykłady gryzoni
zajęczaki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .167 królik, przykłady gatunków zajęczaków
ssaki kopytne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .168 koń, rodzaje kopyt, przykłady ssaków kopytnych
ssaki mięsożerne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .174 pies, przykłady psów, kot, przykłady kotów, przykłady zwierząt mięsożernych
ssaki morskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .182 delfin, przykłady ssaków morskich
naczelne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .184 goryl, przykłady małp naczelnych
ssaki latające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .186 nietoperz, przykładowe latające ssaki
torbacze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .188 kangur, przykładowe torbacze
I S T O TA L U D Z K A 1 9 0
ciało ludzkie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .192 mężczyzna, kobieta
anatomia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .196 mięśnie, kościec, zęby, stawy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układ nerwowy, układ rozrodczy, układ hormonalny, układ limfatyczny
narządy zmysłu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .231 zmysł powonienia i smaku, narządy zmysłów: słuch, narządy zmysłów: dotyk, narządy zmysłów: wzrok
J E D Z E N I E I K U C H N I A 2 4 0
zaopatrzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .242 pochodzenie produktów spożywczych, gospodarstwo rolne
produkty pochodzenia roślinnego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .244 grzyby jadalne, wodorost, warzywa cebulowe, warzywa bulwiaste, warzywa liściaste, warzywa owocowe, warzywa łodygowe i kiełkowe, warzywa korzeniowe, warzywa kwiatostanowe, warzywa strączkowe, owoce, przyprawy, zioła, zboża, kawa i herbata
produkty pochodzenia zwierzęcego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .265 główne rodzaje mięczaków jadalnych, skorupiaki, ryby słonowodne, ryby słodkowodne, sposoby przyrządzania ryb, jajka, mięso
przetworzone produkty spożywcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .277 wędliny, produkty zbożowe, wyroby mleczne, makaron, makarony azjatyckie, ryż, produkty sojowe, tłuszcze i oleje, cukier, czekolada, przyprawy
przemysł spożywczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .288 supermarket, restauracja, restauracja samoobsługowa, opakowania spożywcze
kuchnia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .296 kuchnia: widok ogólny
Spis treści
Lek.indb 8Lek.indb 8 15-02-17 12:49 PM15-02-17 12:49 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
EK4af_0008-0011.indd 9EK4af_0008-0011.indd 9 14-03-10 11:36 AM14-03-10 11:36 AM
9
sztućce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .297 szkło stołowe, nóż, łyżka, widelec, akcesoria do sztućców, zastawa stołowa, zastawa stołowa
wyposażenie kuchni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .306 sprzęt kuchenny, sprzęt kuchenny, małe urządzenia kuchenne
D O M 3 2 0
miejsce. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .322 front domu, basen
elementy domu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .325 drzwi wejściowe, zamek drzwiowy, okno
konstrukcja domu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .328 plan terenu, pomieszczenia główne, szkielet, wiązar dachowy, fundamenty, parkiet, dywany i wykładziny, schody
ogrzewanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .336 kominek na drewno, instalacja na gorące powietrze, instalacja wodna c.o., dodatkowe ogrzewanie, pompa termodynamiczna
klimatyzacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .342 urządzenia kontrolne, urządzenia klimatyzacyjne
instalacja hydrauliczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .344 kanalizacja, pompa ściekowa, bioblok, instalacja hydrauliczna: łazienka, ubikacja, bojler, krany, złącza plastikowe, instalacja hydrauliczna: przykłady odgałęzień
elektryczność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .354 skrzynka bezpiecznikowa, licznik watogodzinowy, przyłącze napowietrzne, artykuły elektroinstalacyjne, oświetlenie
wyposażenie domu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .360 fotel, krzesło, siedzenia, stół, łóżko, szafy i szafki, meble dziecięce, akcesoria okienne, oświetlenie, sprzęt domowy, środki utrzymywania czystości
M A J S T E R K O W A N I E I O G R O D N I C T W O 3 8 2
materiały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .384 podstawowe materiały budowlane, materiały pokryciowe, materiały izolacyjne, drewno
stolarstwo i ciesielstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .387 akcesoria, narzędzia pomiarowe i do znakowania, narzędzia do przybijania, narzędzia do przykręcania, narzędzia do piłowania, narzędzia do wiercenia, narzędzia do obróbki powierzchniowej, narzędzia chwytne i zaciskowe
prace wodno-kanalizacyjne i murarskie. . . . . . . . . . . . . . . . . . .402 narzędzia hydrauliczne, narzędzia murarskie
elektryczność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .404 narzędzia elektro-techniczne
lutowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .406 sprzęt do lutowania
narzędzia malarskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .408 sprzęt do malowania
drabiny, platformy i taborety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .409 drabiny, drabiny stopniowe
ogród . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .410 ogród
sprzęt ogrodowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .411 pozostały sprzęt, narzędzia do spulchniania ziemi, narzędzia nawadniające, narzędzia przycinające, narzędzia ręczne, narzędzia do siewu i nasadzeń, pielęgnacja trawnika
usuwanie śniegu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .421 narzędzia do odśnieżania
U B I O R Y 4 2 2
tkaniny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .424 włókna, tkaniny, symbole dotyczące prania i konserwacji odzieży
stroje historyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .426 przykładowe stroje antyczne, przykładowe stroje tradycyjne
ubrania męskie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .430 marynarki, koszula, spodnie, skarpetka, bielizna, kurtki i płaszcze
ubranie unisex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .437 swetry
ubiory damskie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .438 sukienki, spódnice, topy, spodnie, żakiety, wdzianka i swetry, kurtki i płaszcze, bielizna, wyroby pończosznicze, odzież nocna
odzież funkcjonalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .448 ubrania dla dzieci, odzież sportowa
wzornictwo i wykończenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .452 kieszenie, rękawy, plisy, kołnierze, wycięcia pod szyją, dekolty
nakrycia głowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .457 męskie nakrycia głowy, damskie nakrycia głowy, nakrycia głowy dla obu płci
obuwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .459 buty męskie, buty kobiece, buty dla obu płci, akcesoria
akcesoria odzieżowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .464 rękawiczki, akcesoria różne
B I Ż U T E R I A , K O S M E T Y K A , A R T Y K U Ł Y D O
P I E L Ę G N A C J I C I A Ł A 4 6 6
ozdoby i kosmetyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .468 biżuteria, manikiur, makijaż, pielęgnacja ciała, fryzjerstwo
przedmioty osobistego użytku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .479 golarki, okulary, soczewki kontaktowe, higiena jamy ustnej, akcesoria palacza, wyroby galanteryjne, torby podręczne, bagaż, parasole i laski, opieka nad dzieckiem, zwierzęta domowe
A R C H I T E K T U R A I S Z T U K A 4 9 6
architektura starożytna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .498 piramida, teatr grecki, świątynia grecka, style w architekturze, dom rzymski, amfiteatr rzymski
architektura zamkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .504 zamek, fortyfikacje – twierdza bastionowa Vaubana
architektura zachodnia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .506 katedra gotycka, kościół romański, willa renesansowa, kościół barokowy, budynek w stylu art déco, wieżowiec w stylu międzynarodowym
architektura azjatycka i prekolumbijska. . . . . . . . . . . . . . . . . . .513 pagoda, świątynia aztecka
elementy architektoniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .514 rodzaje łuków, rodzaje drzwi, dachy, rodzaje okien, ruchome schody, winda
domy mieszkalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .520 budownictwo tradycyjne - domy, rodzaje domów miejskich
sztuki piękne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .522 muzeum, malarstwo i rysunek artystyczny, rzeźbienie w drewnie
sztuka drukarska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .532 drukarstwo, druk wypukły, druk wklęsły, litografia, druk sitowy, sitodruk, introligatorstwo ozdobne
sztuki aktorskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .540 teatr, plan filmu, kino
muzyka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .545 orkiestra symfoniczna, przykłady zespołów instrumentalnych, instrumenty strunowe, instrumenty dęte, instrumenty klawiszowe, instrumenty perkusyjne, muzyka elektroniczna, tradycyjne instrumenty muzyczne, oznakowania muzyczne, akcesoria muzyczne
rzemiosło artystyczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .565 haft, krawiectwo, dziewiarstwo ręczne, tkactwo, garncarstwo, koronki klockowe, witraż
Lek.indb 9Lek.indb 9 15-02-17 12:49 PM15-02-17 12:49 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
EK4af_0008-0011.indd 10EK4af_0008-0011.indd 10 14-03-10 11:36 AM14-03-10 11:36 AM
10
K O M U N I K O W A N I E S I Ę 5 8 0
języki świata. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .582 główne rodziny językowe
piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .584 pismo, typografia, symbole, sieć pocztowa, gazeta
fotografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .591 aparaty analogowe, typy filmów, lustrzanka analogowa, aparaty cyfrowe kompaktowe, lustrzanka cyfrowa, karty pamięci, baterie, akcesoria fotograficzne, obiektywy, zarządzanie zdjęciami cyfrowymi, wywoływanie filmu, wyświetlanie slajdów
telekomunikacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .602 radiokomunikacja satelitarna (radiodyfuzja satelitarna), satelity telekomunikacyjne, telekomunikacja satelitarna
radio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .604 studio i dyspozytornia, mikrofony i akcesoria
telewizja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .605 produkcja, odbiór programów, kamery cyfrowe
aparatura do odtwarzania dźwięku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .614 elementy systemu stereo, miniwieża, przenośne urządzenia akustyczne
komunikacja bezprzewodowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .621 walkie-talkie, pager, radio CB
telefonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .622 telefon komórkowy, rodzaje telefonów
A U T O M AT Y K A B I U R O W A 6 2 6
sprzęt komputerowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .628 komputer zintegrowany, obudowa typu wieża, laptop, urządzenia peryferyjne, kable połączeniowe, urządzenia wejściowe, urządzenia wyjściowe, urządzenia do magazynowania danych, urządzenia zabezpieczające, narzędzia komputerowe
obsługa sieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .640 topologia sieci komputerowych, Internet, internauci
biuro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .644 plan biura, meble biurowe, kserokopiarka, przybory biurowe
T R A N S P O R T I P O J A Z D Y R O B O C Z E 6 5 6
transport drogowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .658 system drogowy, mosty stałe, mosty ruchome, tunel drogowy, znaki drogowe
drogowy transport kołowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .668 stacja benzynowa, samochód, samochód elektryczny, samochód hybrydowy, hamulce, rodzaje silników, chłodnica, świeca zapłonowa, opona, akumulator, akcesoria, przyczepa turystyczna, autobus, samochód ciężarowy, motocykl, kwad
transport rowerowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .698 rower
transport szynowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .703 stacja kolejowa, dworzec kolejowy, rodzaje wagonów pasażerskich, lokomotywa spalinowa, pociąg szybkobieżny (typu TGV), stacja rozrządowa, wagon towarowy, tor kolejowy, przejazd kolejowy
miejski transport kolejowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .714 metro, tramwaj
transport morski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .718 port morski, śluza, dawne statki i okręty, statki tradycyjne, rodzaje żagli, rodzaje osprzętu, bark czteromasztowy, przykłady rodzajów łodzi i statków, kotwica, wodny sprzęt ratunkowy, urządzenia nawigacyjne, sygnały morskie, system morskiego oznakowania nawigacyjnego
transport powietrzny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .740 port lotniczy, odrzutowiec dalekiego zasięgu, przykłady rodzajów samolotów, rodzaje usterzenia ogonowego, rodzaje kształtów skrzydeł, manewry samolotu, siły działające na samolot, śmigłowiec, przykłady śmigłowców
maszyny ładownicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .754 typowe urządzenia, dźwigi, kontener
ciężki sprzęt budowlany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .758 buldożer, ładowarka kołowa, zgarniarka, koparka hydrauliczna, równiarka, wywrotka, rozściełacz do asfaltu, walec drogowy, pług śnieżny, zamiatarka, ciągnik rolniczy, maszyny rolnicze
E N E R G I A 7 6 8
energia geotermalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .770 wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł geotermalnych, dom ogrzewany energią geotermalną
energia kopalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .771 kopalnia węgla, energia cieplna, ropa naftowa, gaz ziemny, paliwa alternatywne
elektrownia wodna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .785 kompleks hydroelektryczny, etapy wytwarzania elektryczności, przykłady zapór wodnych, przesył energii elektrycznej, elektrownia przypływowa
energia jądrowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .795 wytwarzanie energii elektrycznej z energii jądrowej, elektrownia jądrowa, przebieg procesu manipulowania paliwem jądrowym, wiązka paliwowa, reaktor jądrowy, typy reaktorów
energia słoneczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .802 ogniwo słoneczne, płaski kolektor słoneczny, system fotowoltaiczny, piec słoneczny, wytwarzanie energii elektrycznej przy użyciu energii słonecznej, dom zasilany energią słoneczną
energia wiatru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .806 wiatraki, turbiny wiatrowe i wytwarzanie energii elektrycznej
N A U K A 8 0 8
chemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .810 materia, pierwiastki chemiczne, sprzęt laboratoryjny
fizyka: mechanika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .816 rodzaje przekładni, wielokrążek, dźwignia
fizyka: elektryczność i magnetyzm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .817 magnetyzm, obwód elektryczny, generatory, ogniwa suche, elektronika
fizyka: optyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .821 widmo elektormagnetyczne, fala, mieszanie barw, tor ruchu fal świetlnych, soczewki, zwierciadło, urządzenia optyczne
urządzenia pomiarowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .827 mierniki temperatury, mierniki czasu, wagi, mierniki odległości, mierniki grubości, mierniki długości, mierniki kątów
symbole naukowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .834 chemia, biologia, Międzynarodowy Układ Jednostek Miar, cyfry rzymskie, geometria, matematyka, odwzorowanie graficzne
S P O Ł E C Z E Ń S T W O 8 4 0
miasto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .842 konurbacja, centrum miasta, ulica, biurowiec, centrum handlowe, dom handlowy, centrum kongresowe, hotel, znaki informacyjne
ekonomia i finanse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .858 oddział banku, przykłady skrótów walut, pieniądze i środki płatnicze
sprawiedliwość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .862 sąd, zakład karny
edukacja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .866 biblioteka, szkoła
religia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .870 religie świata: zestawienie chronologiczne , kościół, meczet, synagoga
polityka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .873 heraldyka, flagi członków ONZ, flagi organizacji międzynarodowych, flagi członków obserwatorów ONZ
uzbrojenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .883 broń epoki kamiennej, broń czasów rzymskich, zbroja, łuki i kusza, biała broń, broń myśliwska, broń krótka
Lek.indb 10Lek.indb 10 15-02-17 12:49 PM15-02-17 12:49 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
EK4af_0008-0011.indd 11EK4af_0008-0011.indd 11 14-03-10 11:36 AM14-03-10 11:36 AM
11
arsenał wojenny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .889 siedemnastowieczna broń palna, działo z XVII w., broń szturmowa, broń przenośna, pociski rakietowe, czołg, samolot bojowy, okręty
bezpieczeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .900 zabezpieczenie przed ogniem, zapobieganie przestępstwom, zabezpieczenie uszu, zabezpieczenie oczu, zabezpieczenie głowy, zabezpieczenie układu oddechowego, zabezpieczenie stóp, znaki bezpieczeństwa
zdrowie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .911 sprzęt medyczny, karetka pogotowia, postaci preparatów farmaceutycznych, apteczka, przyrządy ułatwiające chodzenie, sprzęt dla niepełnosprawnych ruchowo, szpital, badania medyczne, zabiegi medyczne
rodzina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .928 relacje rodzinne
S P O R T I G R Y 9 3 0
obiekty sportowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .932 obiekty sportowe, tablica wyników, konkurs, zawody
boisko i tor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .934 stadion, konkursy skoków, rzuty
sporty zespołowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .938 baseball, softball, krykiet, hokej na trawie, piłka nożna, lacrosse, rugby, futbol amerykański, futbol kanadyjski, netball (koszykówka dla kobiet), koszykówka, siatkówka, piłka ręczna
rakiety sportowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .961 tenis stołowy, badminton (kometka), racketball, squash, tenis
gimnastyka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .969 gimnastyka, gimnastyka rytmiczna, batut
żeglarstwo i sporty wodne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .974 piłka wodna, pływanie, skoki do wody, żeglarstwo, deska do windsurfingu, wioślarstwo, kanu, kanadyjka-kajak: regata na wodzie stojącej, kajak, narciarstwo wodne, surfing, płetwonurkowanie
walki sportowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .990 boks, zapasy, judo, karate, taekwondo, kendo, sumo, kung-fu, ju-jitsu, aikido, szermierka
sporty siłowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .999 podnoszenie ciężarów, sprzęt do ćwiczeń siłowych
sporty jeździeckie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1002 skoki przez przeszkody, jeździectwo, ujeżdżanie, wyścigi konne, polo
sporty precyzyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1009 łucznictwo, strzelanie do celów ruchomych, strzelanie z karabinu, strzelanie z pistoletu, bilard, boule, pétanque, bowling (kręgle amerykańskie), golf
kolarstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1020 wyścig uliczny, kolarstwo górskie, kolarstwo torowe, rower bmx
sporty motorowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1022 wyścigi motorowe, zawody motocyklowe, skuter wodny, pojazd śnieżny
sporty zimowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1027 curling, hokej na lodzie, łyżwiarstwo, łyżwiarstwo szybkie, bobsleje, saneczkarstwo, skeleton, tor zjazdowy, kurort narciarski, snowboard, narciarstwo alpejskie, narciarstwo dowolne, skoki narciarskie, narciarstwo szybkie, narciarstwo biegowe, biatlon, rakiety śnieżne
deskorolka i łyżworolki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1044 jazda na deskorolce, łyżworolki
sporty powietrzne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1046 spadochroniarstwo, lotniarstwo, szybowiec, sport balonowy
alpinizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1050 wspinaczka górska
rekreacja na wolnym powietrzu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1052 kemping, węzły, wędkarstwo
gry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1062 domino, karty do gry, gra planszowa, puzzle, układanka, madżong, gry wideo, ruletka, gra w strzałki, stół do piłkarzyków, automat do gry, Ultimate frisbee, flipper, pinball, latawiec
ASTRONOMIA 12
ZIEMIA 40
KRÓLESTWO ROŚLIN 100
KRÓLESTWO ZWIERZĄT 126
ISTOTA LUDZKA 190
JEDZENIE I KUCHNIA 240
DOM 320
MAJSTERKOWANIE I OGRODNICTWO 382
UBIORY 422
BIŻUTERIA, KOSMETYKA, ARTYKUŁY DOPIELĘGNACJI CIAŁA
466
ARCHITEKTURA I SZTUKA 496
KOMUNIKOWANIE SIĘ 580
AUTOMATYKA BIUROWA 626
TRANSPORT I POJAZDY ROBOCZE 656
ENERGIA 768
NAUKA 808
SPOŁECZEŃSTWO 840
SPORT I GRY 930
INDEKS 1072
Lek.indb 11Lek.indb 11 15-02-17 12:49 PM15-02-17 12:49 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
100100
EK4af_0100-0101_vege.indd 100EK4af_0100-0101_vege.indd 100 14-03-10 11:43 AM14-03-10 11:43 AMtheme.indb 100theme.indb 100 15-02-17 1:20 PM15-02-17 1:20 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
101101
EK4af_0100-0101_vege.indd 101EK4af_0100-0101_vege.indd 101 14-03-10 11:43 AM14-03-10 11:43 AM
plant kingdom Pflanzenreich règne végétal reino vegetal
KRÓLESTWO ROŚLIN
ŻYCIE ROŚLIN 102 komórka roślinna 102
fotosynteza 102
źródło życia 103
cykl życiowy 104
wzrost roślin 105
ROŚLINY PROSTE 106 porost 106
mech 106
glon 107
paproć 107
grzyb 108
ROŚLINA 109 części rośliny 109
korzeń 110
łodyga 110
liść 111
kwiat 112
owoc 114
winorośl 117
drzewo 118
drzewa iglaste 120
ZASTOSOWANIA PRZEMYSŁOWE 122 przemysł spożywczy 122
przemysł odzieżowy 123
przemysł gumowy 124
przemysł papierniczy 124
theme.indb 101theme.indb 101 15-02-17 1:20 PM15-02-17 1:20 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
102
EK4af_0102-0103.indd 102EK4af_0102-0103.indd 102 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
leukoplast leucoplast Leukoplast M leucoplaste M leucoplasto M
aparat Golgiego Golgi apparatus Golgi-Apparat M
appareil M de Golgi aparato M de Golgi
ziarnistość skrobi starch granule
Stärkekörnchen N grain M d’amidon M
grano M de almidón M
błona jądrowa nuclear membrane Kernmembran F membrane F nucléaire membrana F nuclear
mitochondrium mitochondrion
Mitochondrium N mitochondrie F mitocondria F
reticulum endoplazmatyczne endoplasmic reticulum
endoplasmatisches Retikulum N réticulum M endoplasmique
retículo M endoplasmático
jądro nucleus Zellkern M noyau M núcleo M
por pore Pore F pore M poro M
jąderko nucleolus Kernkörperchen N nucléole M nucléolo M
plazmodesm plasmodesma Plasmabrücke F plasmodesme M plasmodesmo M
chloroplast chloroplast Chloroplast M chloroplaste M cloroplasto M
wodniczka vacuole
Vakuole F vacuole F vacuola F
błona komórkowa cell membrane
Zytoplasmamembran F membrane F cytoplasmique
membrana F celular
kropelka tłuszczu lipid droplet
Fett-Tröpfchen N gouttelette F lipidique
gránulo M de lípido M
cytoplazma cytoplasm
Zytoplasma N cytoplasme M citoplasma M
rybosom ribosome Ribosom N
ribosome M ribosoma M
ściana komórkowa cell wall
Zellwand F membrane F squelettique
pared F celular
energia słoneczna solar energy
Sonnenenergie F énergie F solaire
energía F solar
łodyga stem
Stiel M tige F
tallo M
pochłanianie wody i soli mineralnych absorption of water and mineral salts Aufnahme F von Wasser N und Mineralstoffen M absorption F d’eau F et de sels M minéraux absorción F de agua F y sales F minerales
absorpcja dwutlenku węgla absorption of carbon dioxide Absorption F von Kohlendioxid N absorption F de dioxyde M de carbone M absorción F de dióxido M de carbono M
glukoza glucose
Glukose F glucose M glucosa F
uwalnianie tlenu release of oxygen Abgabe F von Sauerstoff M rejet M d’oxygène M producción F de oxígeno M
liść leaf
Blatt N feuille F
hoja F
życie roślin | plant life | Pflanzenwelt vie végétale | vida vegetal
komórka roślinna plant cell | Pflanzenzelle F | cellule F végétale | célula F vegetal
fotosynteza photosynthesis | Photosynthese F | photosynthèse F | fotosíntesis F
Lek.indb 102Lek.indb 102 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
103
EK4af_0102-0103.indd 103EK4af_0102-0103.indd 103 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
liść leaf Blatt N feuille F hoja F
jagoda berry Beere F baie F baya F
roślina żywicielska host tree
Wirtsbaum M arbre M hôte
árbol M huésped
łodyga kanianki dodder stem Sprossachse F des Teufelzwirns M tige F de la cuscute F tallo M de la cuscuta F
kwiaty kanianki dodder flowers Blüten F des Teufelzwirns M fleur F de la cuscute F flores F de la cuscuta F
roślina żywicielska host plant Wirtspflanze F plante F hôte planta F huésped
przykładowe rośliny pasożytnicze examples of parasitic plants
Beispiele N für parasitäre Pflanzen F exemples M de plantes F parasites ejemplos M de plantas F parásitas
jemioła mistletoe Mistel F gui M muérdago M
wieczko operculum
Operculum N opercule M opérculo M
perystom peristome Peristom N péristome M peristoma M
owad insect
Insekt N insecte M insecto M
ciecz trawienna digestive liquid
Verdauungsflüssigkeit F liquide M digestif
líquido M digestivo
dzbanek pitcher Kanne F
urne F urna F
liść chlorophyllous leaf
chlorophyllhaltiges Blatt N feuille F chlorophyllienne
hoja F clorofílica
dzbanecznik nepenthes
Kannenpflanze F népenthès M nepenthes F
łodyga petiole Blattstiel M pétiole M pecíolo M
gruczoł trawienny digestive gland
Blattspreite F glande F digestive
glándula F digestiva
ząb tooth
Randborste F dent F
diente M
włoski czuciowe sensitive hair
Fühlborste F poil M sensible
pelo M sensitivo
blaszka lobe Fangblatt N lobe M lóbulo M
przykładowe rośliny mięsożerne examples of carnivorous plants
Beispiele N für fleischfressende Pflanzen F exemples M de plantes F carnivores ejemplos M de plantas F carnívoras
mucha fly Fliege F mouche F mosca F
muchołówka Venus flytrap Venusfliegenfalle F dionée F attrape-mouche F venus F atrapamoscas
kanianka dodder
Teufelszwirn M cuscute F cuscuta F
życie roślin | plant life | Pflanzenwelt vie végétale | vida vegetal
źródło życia source of life | Nährstoffversorgung F | source F de vie F | origen M de vida F
ssawki jemioły mistletoe sinkers
Senkwurzeln F der Mistel F suçoirs M du gui M
ancla F succionadora del muérdago M
ssawki kanianki dodder sinkers
Senkwurzeln F des Teufelzwirns F suçoirs M de la cuscute F
ancla F succionadora de la cuscuta F
Lek.indb 103Lek.indb 103 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
104
EK4af_0104-0105.indd 104EK4af_0104-0105.indd 104 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
młoda roślina new plant neue Pflanze F nouvelle plante F planta F nueva
zapylanie pollination
Bestäubung F pollinisation F polinización F
nasiono, nasienie seed Keim M graine F semilla F
cykl życiowy reproductive cycle | Fortpflanzungszyklus M | cycle M de reproduction F | ciclo M de reproducción F
życie roślin | plant life | Pflanzenwelt vie végétale | vida vegetal
kwiat flower Blüte F fleur F flor F
główka pręcika anther Filament N anthère F antera F
główka pręcika anther Filament N anthère F antera F
pyłek pollen grain Pollenkorn N grain M de pollen M grano M de polen M
znamię słupka stigma Stigma N stigmate M estigma M
łagiewka pyłkowa pollen tube Pollenschlauch M tube M pollinique tubo M de polen M
słupek pistil Stempel M pistil M pistilo M
zalążek ovule
Samenanlage F ovule M óvulo M
zapłodnienie fertilization Befruchtung F fécondation F fertilización F
woreczek zalążkowy embryo sac Embryosack M sac M embryonnaire saco M embrionario
kiełkowanie germination Keimung F
germination F germinación F
zalążnia ovary
Fruchtknoten M ovaire M ovario M
Lek.indb 104Lek.indb 104 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
105
EK4af_0104-0105.indd 105EK4af_0104-0105.indd 105 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
włośnik root hairs
Wurzelhaare N poils M absorbants
pelos M radicales
liść leaf
Blatt N feuille F hoja F
pąk terminal bud
Vegetationspunkt M bourgeon M terminal
yema F terminal
liścień cotyledon
verwelkendes Keimblatt N cotylédon M cotiledón M
pierwsze liście first leaves
erste Laubblätter N premières feuilles F
primeras hojas F
korzeń główny primary root Primärwurzel F racine F principale raíz F principal
korzeń boczny secondary root Seitenwurzel F
racine F secondaire raíz F secundaria
korzonek radicle
Keimwurzel F radicule F radícula F
nasienie seed
Samen M graine F
semilla F
życie roślin | plant life | Pflanzenwelt vie végétale | vida vegetal
cebulka boczna bulblet Brutzwiebel F caïeu M bulbillo M
podziemna łodyga underground stem Blütenstandstiel M
tige F tallo M del bulbo M
liść spichrzowy fleshy scale leaf Zwiebelschuppe F écaille F catáfilo M carnoso
korzeń root
Wurzel F racine F
raíz F
podstawa łodygi basal plate Zwiebelscheibe F plateau M placa F basal
pąk bud Knospe F bourgeon M yema F
łupina nasienna seed coat
Samenschale F tégument M cáscara F
znaczek hilum Hilus M hile M hilio M
bielmo endosperm Albumen N albumen M
endosperma M
zarodek embryo
Keimling M embryon M embrión M
liścień cotyledon verwelkendes Keimblatt N cotylédon M cotiledón M
korzonek radicle Keimwurzel F radicule F radícula F
plumula plumule Blattkeim M gemmule F plúmula F
hipokotyl hypocotyl Hypokotyl N tigelle F hipocótilo M
łuski tunic Haut F
tunique F túnica F
przekrój nasiona section of a seed Samen M im Querschnitt M coupe F d’une graine F corte M de una semilla F
przekrój cebuli section of a bulb
Zwiebel F im Querschnitt M coupe F d’un bulbe M
corte M de un bulbo M
kiełkowanie germination
Keimung F germination F germinación F
wzrost roślin plant growth | Pflanzenwachstum N | croissance F d’une plante F | crecimiento M de una planta F
Lek.indb 105Lek.indb 105 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
106
EK4af_0106-0107.indd 106EK4af_0106-0107.indd 106 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
plecha thallus
Thallus M thalle M talo M
miseczka apothecium Fruchtkörper M apothécie F apotecio M
seta stalk
Stiel M pédicelle M
pedúnculo M
zarodnia capsule Kapsel F capsule F cápsula F
ryzoid rhizoid Rhizoid N rhizoïde M rizoide M
łodyga stem Stämmchen N tige F tallo M
listek leaf Blättchen N feuille F hoja F
porost lichen | Flechte F | lichen M | liquen M
mech moss | Moos N | mousse F | musgo M
przykłady rodzajów porostów
examples of lichens Beispiele N für Flechten F exemples M de lichens M
ejemplos M de líquenes M
porost listkowaty fruticose lichen Strauchflechte F
lichen M fruticuleux liquen M fruticuloso
porost skorupiasty crustose lichen Krustenflechte F lichen M crustacé
liquen M custráceo
porost krzaczkowy foliose lichen Laubflechte F
lichen M foliacé liquen M foliáceo
budowa porostu structure of a lichen Aufbau M einer Flechte F structure F d’un lichen M estructura F de un liquen M
przykłady rodzajów mchu examples of mosses
Beispiele N für Moose N exemples M de mousses F ejemplos M de musgos M
płonnik pospolity common hair cap moss
gemeines Widertonmoos N polytric M commun
polítrico M
torfowiec sphagnum Torfmoos N
sphaigne F squarreuse musgo M esfagnáceo
rośliny proste | simple plants | einfache Pflanzen végétaux simples | plantas simples
budowa mchu structure of a moss Aufbau M eines Mooses N structure F d’une mousse F estructura F de un musgo M
Lek.indb 106Lek.indb 106 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
107
EK4af_0106-0107.indd 107EK4af_0106-0107.indd 107 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
żebro środkowe midrib
Mittelrippe F nervure F médiane
nervio M central
pęcherz pławny aerocyst
Luftblase F aérocyste M aerocisto M
receptaculum receptacle Rezeptakel N réceptacle M receptáculo M
chwytniki hapteron Haftorgan N haptère F hapterio M
blaszka lamina Spreite F fronde F lámina F
zarodnia sorus Sorus M sore M soro M
liść pierzasty blade Spreite F limbe M limbo M
pień trunk Stamm M tronc M tronco M
rozłogi adventitious roots sproßbürtige Wurzeln F racines F adventives raíces F adventicias
kłącze rhizome Rhizom N
rhizome M rizoma M
pastorał fiddlehead eingerollter junger Wedel M crosse F hojita F enrollada
łodyga petiole Blattspindel F pétiole M pecíolo M
blaszka liściowa pinna Fieder F pinnule F pinna F
liść paproci frond
Wedel M fronde F fronda F
glon alga | Alge F | algue F | alga F
paproć fern | Farn M | fougère F | helecho M
przykłady rodzajów glonów examples of algae
Beispiele N für Algen F exemples M d’algues F ejemplos M de algas F
przykłady rodzajów paproci examples of ferns
Beispiele N für Farne M exemples M de fougères F ejemplos M de helechos M
budowa glonu structure of an alga Aufbau M einer Alge F structure F d’une algue F estructura F de un alga F
krasnorost red alga Rotalge F
algue F rouge alga F roja
zielenica green alga Grünalge F algue F verte alga F verde
brunatnica brown alga Braunalge F
algue F brune alga F parda
budowa paproci structure of a fern Aufbau M eines Farns M structure F d’une fougère F estructura F de un helecho M
paprotka zwyczajna common polypody
gemeiner Tüpfelfarn M polypode M commun polipodio M común
zanokcica bird’s nest fern
Nestfarn M fougère F nid M d’oiseau M
helecho M nido M de pájaro M
rośliny proste | simple plants | einfache Pflanzen végétaux simples | plantas simples
paproć drzewna tree fern
Baumfarn M fougère F arborescente
helecho M arbóreo
plecha thallus Thallus M thalle M talo M
Lek.indb 107Lek.indb 107 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
108
EK4af_0108-0109.indd 108EK4af_0108-0109.indd 108 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
zarodniki spores Sporen F spores F esporas F
trzon stem
Stiel M pied M pie M
blaszka gill
Lamelle F lamelle F
laminillas F
grzybnia mycelium Myzel N mycélium M micelio M
strzępka hypha
Pilzfaden M hyphe M
hifa F
pochwa volva
Scheide F volve F volva F
pierścień ring
Ring M anneau M
anillo M
kapelusz cap Hut M chapeau M sombrero M
budowa grzyba structure of a mushroom Aufbau M eines Pilzes M structure F d’un champignon M anatomía F de un hongo M
przykłady grzybów trujących examples of poisonous mushrooms Beispiele N für giftige Pilze M exemples M de champignons M vénéneux ejemplos M de hongos M venenosos
przykłady grzybów śmiertelnie trujących examples of deadly poisonous mushrooms
Beispiele N für tödlich giftige Pilze M exemples M de champignons M mortels
ejemplos M de hongos M venenosos mortales
przykładowe grzyby jadalne examples of edible mushrooms
Beispiele N für essbare Pilze M exemples M de champignons M comestibles
ejemplos M de hongos M comestibles
smardz morel
Morchel F morille F morel M
borowik edible boletus
Steinpilz M cèpe M cep M
borowik szatański Satan’s mushroom
Satansröhrling M bolet M Satan
boletus M satanás M
muchomor czerwony fly agaric
Fliegenpilz M amanite F tue-mouche
amanita F muscaria
muchomor jadowity destroying angel
Knollenblätterpilz M amanite F vireuse amanita F virosa
czubajeczka cielista star dapperling
Stinkschirmling M lépiote F brune
lepiota F cristata
rośliny proste | simple plants | einfache Pflanzen végétaux simples | plantas simples
grzyb mushroom | Pilz M | champignon M | hongo M
Lek.indb 108Lek.indb 108 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
109
EK4af_0108-0109.indd 109EK4af_0108-0109.indd 109 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
warstwa skalna bedrock
Muttergestein N roche F mère F roca F madre
dolna warstwa gleby subsoil
Unterboden M sous-sol M subsuelo M
ściółka plant litter
Auflagehumus M litière F
humus M
górna warstwa gleby topsoil
Oberboden M couche F arable
capa F superficial del suelo M
przekrój gleby soil profile
Bodenprofil N profil M du sol M
perfil M del suelo M
roślina | plant | Pflanze plante | planta
części rośliny parts of a plant | Pflanzenaufbau M | éléments M d’une plante F | partes F de una planta F
korzeń główny primary root Hauptwurzel F racine F principale raíz F primaria
pęd shoot Schössling M pousse F brote M
pączek kwiatowy flower bud Blütenknospe F bouton M floral capullo M
korzeń boczny radicle Faserwurzel F radicelle F radícula F
system korzeniowy root system
Wurzelsystem N système M racinaire
raíces F
szyjka korzeniowa collar Hals M collet M cuello M
liść leaf Blatt N feuille F hoja F
korzeń boczny secondary root Seitenwurzel F
racine F secondaire raíz F secundaria
łodyga stem Stängel M tige F tallo M
węzeł node
Nodium N nœud M
nódulo M
łodyga boczna lateral stem Seitenstängel rameau M tallo M lateral
kwiat flower Blüte F fleur F flor F
pączek pachwinowy axillary bud
Achselknospe F bourgeon M axillaire
yema F axilar
pączek szczytowy terminal bud Endknospe F bourgeon M terminal yema F terminal
międzywęźle internode Stängelglied N entre-nœud M entrenudo M
stożek wzrostu root cap Wurzelhaube F coiffe F caliptra F
włośniki root hairs
Wurzelhaare N poils M absorbants
pelos M absorbentes
budowa rośliny structure of a plant Aufbau M einer Pflanze F structure F d’une plante F anatomía F de una planta F
Lek.indb 109Lek.indb 109 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
110
EK4af_0110-0111.indd 110EK4af_0110-0111.indd 110 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
roślina | plant | Pflanze plante | planta
rdzeń pnia pith
Mark N moelle F
médula F epiderma epidermis Epidermis F épiderme M epidermis F
kora pierwotna bark parenchyma Rindenparenchym N parenchyme M cortical parénquima M de la corteza F
kutykula cuticle Cuticula F cuticule F cutícula F
wiązki przewodzące vascular bundle Leitbündel N faisceau M vasculaire haz M conductor
korzenie szkarpowe buttress roots Wurzelausläufer M racines F -contreforts M raíces F contrafuertes
korzenie czepne claspers Haftwurzeln F racines F -crampons M raíz F fúlcrea
budowa korzenia structure of a root Aufbau M einer Wurzel F structure F d’une racine F estructura F de una raíz F
przykłady roślin examples of roots
Beispiele N für Wurzeln F exemples M de racines F
ejemplos M de raíces F
przekrój łodygi section of a stem Sprossachse F im Querschnitt M coupe F d’une tige F corte M de un tallo M
przykłady łodyg examples of stems
Beispiele N für Sprossachsen F exemples M de tiges F ejemplos M de tallos M
kłącze rhizome Rhizom N
rhizome M rizoma M
stolon stolon
Ausläufer M stolon M estolón M
strefa ramifikacji ramification zone
Verzweigungsbereich M zone F de ramification F zona F de ramificación F
strefa włośnikowa feeder root zone
Wurzelhaarbereich M zone F pilifère zona F pilífera
strefa wzrostu growth zone
Wachstumsbereich M zone F de croissance F
zona F de crecimiento M
korzeń boczny secondary root Seitenwurzel F racine F secondaire raíz F secundaria
stożek wzrostu growing point Vegetationspunkt M point M végétatif punto M vegetativo
korzeń root | Wurzel F | racine F | raíz F
łodyga stem | Sprossachse F | tige F | tallo M
drewno xylem
Xylem N xylème M xilema M
korek cambium
Kambium N cambium M cambium M
łyko phloem Phloem N phloème M líber M
włośniki root hairs Wurzelhaare N poils M absorbants pelos M de la raíz F
czapeczka root cap Wurzelspitze F coiffe F pilorriza F
Lek.indb 110Lek.indb 110 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
111
EK4af_0110-0111.indd 111EK4af_0110-0111.indd 111 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
brzeg blaszki leaf margins Blattränder M bords M de feuilles F bordes M de hojas F
blaszka liściowa blade
Spreite F limbe M
hoja F
wierzchołek liścia tip
Spitze F pointe F punta F
pochwa sheath
Blattscheide F gaine F vaina F
przylistek stipule
Blattansatz M stipule F
estípula F
ogonek liściowy petiole
Blattstiel M pétiole M pecíolo M
brzeg liścia margin Blattrand M bord M borde M
nerw główny midrib Mittelrippe F nervure F principale nervadura F principal
nerw boczny vein
Blattader F nervure F secondaire
nervadura F secundaria
pachwina liścia leaf axil
Blattachsel F point M d’attache F axila F de la hoja F
sercowaty cordate
herzförmig cordée
acorazonada
nerkowaty reniform
nierenförmig réniforme reniforme
okrągły orbiculate
rund arrondie orbicular
łopatkowy spatulate
spatelförmig spatulée
espatulada
liniowy linear
linealisch linéaire acicular
strzałkowaty hastate
pfeilförmig hastée astada
jajowaty ovate
eiförmig ovoïde aovada
lancetowaty lanceolate
lanzettförmig lancéolée
lanceolada
tarczowy peltate
schildförmig peltée peltada
pierzasty pinnatifid
fiederteilig pennée
pinatífida
parzystopierzasty paripinnate
paarig gefiedert paripennée paripinnada
trójlistkowy trifoliate
dreizählig trifoliée trifoliada
nieparzystopierzasty odd pinnate
unpaarig gefiedert imparipennée imparipinnada
dłoniasty palmate
handförmig palmée
palmeada
liście złożone compound leaves zusammengesetzte Blätter N feuilles F composées hojas F compuestas
budowa liścia structure of a leaf
Aufbau M eines Blatts N structure F d’une feuille F estructura F de una hoja F
ząbkowany serrate gesägt denté
dentada
podwójnie ząbkowany doubly toothed doppelt gesägt
doublement denté doble dentada
karbowany crenate gekerbt crénelé
festoneada
orzęsiony ciliate
gewimpert cilié
ciliada
całobrzegi entire
ganzrandig entier entera
klapowany lobate
gebuchtet lobé
lobulada
liście pojedyncze simple leaves einfache Blätter N feuilles F simples hojas F simples
roślina | plant | Pflanze plante | planta
liść leaf | Blatt N | feuille F | hoja F
Lek.indb 111Lek.indb 111 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
112
EK4af_0112-0113.indd 112EK4af_0112-0113.indd 112 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
korona kwiatu corolla
Blumenkrone F corolle F corola F
grono raceme
geschlossene Traube F grappe F racimo M
kłos spike Ähre F épi M
espiga F
wierzchotka jednopromienista uniparous cyme
eingliedrige Trugdolde F cyme F unipare cima F unípara
wierzchotka dwupromienista biparous cyme
zweigliedrige Trugdolde F cyme F bipare cima F bípara
baldaszek umbel Dolde F
ombelle F umbela F
baldachogrono corymb
Doldentraube F corymbe M corimbo M
koszyczek capitulum Körbchen N capitule M
cabezuela F
kolba spadix
Kolben M spadice M espádice M
słupek pistil
Stempel M pistil M pistilo M
znamię stigma Narbe F
stigmate M estigma M
szypułka kwiatu peduncle
Blütenstiel M pédoncule M pedúnculo M
zalążek ovule Samenanlage F ovule M óvulo M
zalążnia ovary
Fruchtknoten M ovaire M ovario M
dno kwiatowe receptacle
Blütenboden M réceptacle M
receptáculo M
działka kielicha sepal Kelchblatt N sépale M sépalo M
płatek korony petal
Blütenblatt N pétale M pétalo M
worek pyłkowy anther Staubbeutel M anthère F antera F
nitka pręcika filament Staubfaden M filet M filamento M
szyjka słupka style
Griffel M style M
estilo M
okwiat calyx
Blütenkelch M calice M cáliz M
pręciki stamen
Staubblatt N étamine F
estambre M
kwiat flower | Blüte F | fleur F | flor F
rodzaje kwiatostanów types of inflorescence Arten F von Blütenständen M modes M d’inflorescence F variedades F de inflorescencias F
roślina | plant | Pflanze plante | planta
budowa kwiatu structure of a flower Aufbau M einer Blume F structure F d’une fleur F estructura F de una flor F
Lek.indb 112Lek.indb 112 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
113
EK4af_0112-0113.indd 113EK4af_0112-0113.indd 113 14-03-10 11:44 AM14-03-10 11:44 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
słonecznik sunflower Sonnenblume F tournesol M girasol M
bodziszek geranium Geranie F
géranium M geranio M
mniszek dandelion
Löwenzahn M pissenlit M
diente M de león M
pierwiosnek primrose
Schlüsselblume F primevère F prímula F
roślina | plant | Pflanze plante | planta
przykłady gatunków kwiatów examples of flowers
Beispiele N für Blumen F exemples M de fleurs F ejemplos M de flores F
kwiat
orchidea orchid
Orchidee F orchidée F orquídea F
róża rose
Rose F rose F rosa F
goździk carnation
Nelke F œillet M clavel M
konwalia lily of the valley Maiglöckchen N
muguet M muguete M
tulipan tulip
Tulpe F tulipe F
tulipán M
fiołek ogrodowy pansy
Stiefmütterchen N pensée F
pensamiento M
oset thistle Distel F
chardon M cardo M
mak poppy Mohn M
coquelicot M amapola F
stokrotka daisy
Gänseblümchen N marguerite F margarita F
jaskier buttercup
Hahnenfuß M bouton M d’or M botón M de oro M
żonkil daffodil
Narzisse F jonquille F narciso M
krokus crocus
Krokus M crocus M croco M
fiołek violet
Veilchen N violette F violeta F
lilia lily
Lilie F lis M
azucena F
begonia begonia Begonie F bégonia M begonia F
Lek.indb 113Lek.indb 113 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
114
EK4af_0114-0115.indd 114EK4af_0114-0115.indd 114 14-03-10 11:45 AM14-03-10 11:45 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
roślina | plant | Pflanze plante | planta
działki kielicha epicalyx
Außenkelch M calicule M calículo M
szypułka peduncle
Stiel M pédoncule M pedúnculo M
dno kwiatowe receptacle
Blütenboden M réceptacle M
receptáculo M
nasienie achene Samen M akène M aquenio M
miąższ flesh Fruchtfleisch N pulpe F pulpa F
kielich calyx Kelch M calice M cáliz M
przekrój truskawki section of a strawberry
Erdbeere F im Querschnitt M coupe F d’une fraise F corte M de una fresa F
dno kwiatowe receptacle
Blütenboden M réceptacle M
receptáculo M
nasienie seed Samen M graine F semilla F
owocek drupelet Steinfrüchtchen N drupéole F drupéola F
działka kielicha sepal Kelchblatt N sépale M sépalo M
szypułka peduncle
Stiel M pédoncule M pedúnculo M
przekrój maliny section of a raspberry
Himbeere F im Querschnitt M coupe F d’une framboise F
corte M de una frambuesa F
ogonek stalk Stiel M queue F rabillo M
skórka skin Haut F peau F piel F
pestka pip Kern M pépin M pepita F
miąższ flesh Fruchtfleisch N pulpe F pulpa F
szyjka słupka style
Stylus M style M
estilo M
egzokarpium exocarp
Exokarp N épicarpe M epicarpio M
mezokarpium mesocarp
Mesokarp N mésocarpe M mesocarpio M
szypułka pedicel
Stiel M pédicelle M
pedúnculo M
nasienie seed
Samen M graine F
semilla F
sznureczek funiculus
Nabelstrang M funicule M funículo M
przekrój jagody section of a grape
Weintraube F im Querschnitt M coupe F d’un raisin M corte M de una uva F
nazwy specjalistyczne scientific terms
wissenschaftliche Bezeichnungen F
termes M techniques términos M técnicos
nazwy zwyczajowe popular terms gebräuchliche Bezeichnungen F termes M familiers términos M familiares
owoce mięsiste: jagody fleshy fruit: berry fruit fleischige Frucht F : Beere F fruit M charnu : baie F fruto M carnoso: baya F
perykarpium exocarp Exokarp N épicarpe M epicarpio M
mezokarpium mesocarp
Mesokarp N mésocarpe M mesocarpio M
maczugowate wyrostki juice sac
Fruchtfach N loge F
celdilla F
nasienie seed
Samen M graine F
semilla F
środkowa kolumna owocu wall
Scheidewand F cloison F
membrana F
nazwy specjalistyczne scientific terms
wissenschaftliche Bezeichnungen F termes M techniques términos M técnicos
przekrój pomarańczy section of an orange
Orange F im Querschnitt M coupe F d’une orange F corte M de una naranja F
skórka peel
Schale F zeste M piel F
pestka pip Kern M pépin M pepita F
biała skórka rind Fruchtwand F écorce F corteza F
miąższ pulp Fruchtfleisch N pulpe F pulpa F
cząstka segment Spalt M quartier M gajo M
nazwy zwyczajowe popular terms gebräuchliche Bezeichnungen F termes M familiers términos M familiares
owoc fruit | Frucht F | fruit M | fruta F
owoce mięsiste: owoce cytrusowe fleshy fruit: citrus fruit fleischige Frucht F : Zitrusfrucht F fruit M charnu : agrume M fruto M carnoso: cítrico M
Lek.indb 114Lek.indb 114 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
115
EK4af_0114-0115.indd 115EK4af_0114-0115.indd 115 14-03-10 11:45 AM14-03-10 11:45 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
roślina | plant | Pflanze
plante | planta
owoc
nasienie seed
Samen M graine F
semilla F
nasienie kernel Kern M amande F almendra F
szypułka peduncle
Stiel M pédoncule M pedúnculo M
egzokarpium exocarp
Exokarp N épicarpe M epicarpio M
mezokarpium mesocarp
Mesokarp N mésocarpe M mesocarpio M
endokarpium endocarp
Endokarp N endocarpe M endocarpio M
łupina nasienna seed coat
Samenmantel M tégument M de la graine F
tegumento M de la semilla F
szyjka słupka style
Griffel M style M estilo M
pestka stone Stein M noyau M hueso M
miąższ flesh Fruchtfleisch N pulpe F pulpa F
skórka skin Haut F peau F piel F
ogonek stalk Stiel M queue F rabillo M
szypułka peduncle
Stiel M pédoncule M pedúnculo M
egzokarpium exocarp
Exokarp N épicarpe M epicarpio M
endokarpium endocarp
Endokarp N endocarpe M endocarpio M
nasienie seed
Samen M graine F
semilla F
mezokarpium mesocarp
Mesokarp N mésocarpe M mesocarpio M
owocolistek loculus
Fruchtknotenfach N loge F
lóculo M
ogonek stalk Stiel M queue F rabillo M
miąższ flesh Fruchtfleisch N pulpe F pulpa F
pestka pip Kern M pépin M pepita F
gniazdo nasienne core Kerngehäuse N cœur M corazón M
pręciki stamen
Staubblatt N étamine F
estambre M
szyjka słupka style
Griffel M style M
estilo M
działka kielicha sepal Sepalum N sépale M sépalo M
skórka skin Schale F peau F piel F
owoce mięsiste: szupiny fleshy pome fruit
fleischige Apfelfrucht F fruit M charnu à pépins M
pomo M carnoso
owoce mięsiste: pestkowce fleshy stone fruit
fleischige Steinfrucht F fruit M charnu à noyau M
drupa F przekrój brzoskwini section of a peach
Pfirsich M im Querschnitt M coupe F d’une pêche F
corte M de un melocotón M
przekrój jabłka section of an apple
Apfel M im Querschnitt M coupe F d’une pomme F
corte M de una manzana F
nazwy specjalistyczne technical terms
wissenschaftliche Bezeichnungen F termes M techniques términos M técnicos
nazwy specjalistyczne scientific terms
wissenschaftliche Bezeichnungen F termes M techniques términos M técnicos
nazwy zwyczajowe usual terms gebräuchliche Bezeichnungen F termes M familiers términos M familiares
nazwy zwyczajowe popular terms gebräuchliche Bezeichnungen F termes M familiers términos M familiares
Lek.indb 115Lek.indb 115 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
116
EK4af_0116-0117.indd 116EK4af_0116-0117.indd 116 14-03-10 11:45 AM14-03-10 11:45 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
przykłady suchych owoców examples of dry fruits Beispiele N für Trockenfrüchte F exemples M de fruits M secs ejemplos M de frutos M secos
przylistek bract Deckblatt N bractée F bráctea F
miseczka orzecha cupule Fruchtbecher M cupule F cúpula F
znamię stigma Narbe F
stigmate M estigma M
perykarpium pericarp
Fruchtwand F péricarpe M pericarpio M
nasienie seed
Samen M graine F
semilla F
przekrój orzecha laskowego section of a hazelnut
Längsschnitt M durch eine Haselnuss F coupe F d’une noisette F corte M de una avellana F
przegroda septum Scheidewand F membrane F médiane septum M
nasienie seed
Samen M graine F
semilla F
szyjka słupka style
Griffel M style M estilo M
klapa valve Fruchtblatt N valve F ventalla F
przekrój przez łuszczynkę (gorczyca) section of a silique (mustard)
Schote F (Senf M ) im Querschnitt M coupe F d’une silique F (moutarde F ) corte M de una vaina F (mostaza F )
łupinka hull Schote F cosse F vaina F
sznureczek funiculus
Nabelstrang M funicule M funículo M
szyjka słupka style Griffel M style M estilo M
szew suture Naht F
suture F sutura F
szew wewnętrzny midrib
Mittelrippe F nervure F principale nervadura F central
groszek pea
Erbse F pois M
guisante M
kielich calyx Kelch M calice M cáliz M
przekrój przez strąk (groch) section of a legume (pea)
Hülsenfrucht F (Erbse F ) im Querschnitt M coupe F d’une gousse F (pois M )
corte M de una legumbre F (guisante M )
przekrój przez torebkę (mak) section of a capsule (poppy)
Kapsel F (Mohn M ) im Querschnitt M coupe F d’une capsule F (pavot M )
corte M de una cápsula F (amapola F )
przekrój przez mieszek (anyż gwiazdkowy) section of a follicle (star anise)
Balgfrucht F (Sternanis M ) im Querschnitt M coupe F d’un follicule M (anis M étoilé)
corte M de un folículo M (anís M estrellado)
torebka follicle
Fruchtkapsel F follicule M folículo M
nasienie green walnut
Samen M cerneau M
nuez F verde
otworki pore Pore F pore M poro M
nasienie seed Samen M graine F semilla F
nasienie seed Samen M graine F semilla F
szew suture Naht F suture F sutura F
przegroda partition Scheidewand F zeste M bizna F
łupina shell Schale F coque F cáscara F
przekrój orzecha włoskiego section of a walnut
Längsschnitt M durch eine Walnuss F coupe F d’une noix F corte M de una nuez F
roślina | plant | Pflanze plante | planta
owoc
Lek.indb 116Lek.indb 116 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.
117
EK4af_0116-0117.indd 117EK4af_0116-0117.indd 117 14-03-10 11:45 AM14-03-10 11:45 AM
KR
ÓL
ES
TW
O R
OŚ
LIN
pęd vine shoot
Trieb M sarment M
sarmiento M
pień trunk Stamm M tronc M tronco M
system korzeniowy root system
Wurzelsystem N système M racinaire
raíces F
odrost sucker Trieb M
gourmand M serpollo M
gałąź owocująca fruit branch Fruchtholz N
branche F à fruits M rama F con fruto M
główna łodyga peduncle Hauptstiel M pédoncule M tallo M principal
wąs czepny tendril
Weinranke F vrille F
zarcillo M
gałąź owocująca branch
Fruchtholz N rameau M
ramificación F
winogrono grape
Weintraube F raisin M
vid F
szypułka pedicel Blütenstiel M pédicelle M pedúnculo M
dolna klapa blaszki liściowej lower lateral lobe unterer seitlicher Lappen M lobe M latéral inférieur lóbulo M lateral inferior
górna klapa blaszki liściowej upper lateral lobe oberer seitlicher Lappen M lobe M latéral supérieur lóbulo M lateral superior
klapa szczytowa terminal lobe Endlappen M
lobe M terminal lóbulo M terminal
wcięcie ogonka liściowego petiolar sinus
Blattstieleinschnitt M sinus M pétiolaire
seno M del pecíolo M
dolne wcięcie blaszki liściowej lower lateral sinus
unterer seitlicher Einschnitt M sinus M latéral inférieur
seno M lateral inferior
górne wcięcie blaszki liściowej upper lateral sinus
oberer seitlicher Einschnitt M sinus M latéral supérieur
seno M lateral superior
roślina | plant | Pflanze plante | planta
winorośl grape | Rebe F | vigne F | uva F
kiść winorośli bunch of grapes Traubenhenkel M grappe F de raisin M racimo M de uvas F
szczep winny vine stock Weinrebe F
cep M cepa F
liść winorośli vine leaf Weinblatt N feuille F de vigne F hoja F de la vid F
kwitnienie flowering
Blüte F floraison F floración F
zawiązywanie owoców fruiting
Fruchtbildung F nouaison F
fructificación F
dojrzewanie ripening
Reifeprozess M véraison F envero M
dojrzały owoc ripeness Vollreife F maturité F madurez F
stadia dojrzewania steps to ripeness Stufen F der Reife F étapes F de maturation F etapas F de la maduración F
Lek.indb 117Lek.indb 117 15-02-17 12:50 PM15-02-17 12:50 PM
Strony
przy
kłado
we
"Wiel
kiego
słow
nika o
brazk
oweg
o PONS". W
szelk
ie pra
wa zas
trzeż
one.