haymana - İsmaİl
DESCRIPTION
jeolojiTRANSCRIPT
1. GİRİŞ
Ankara’nın güney batısında bulunan Haymana ilçesine ait Dereköy ve civarında
yapılan jeolojik incelemede, bölgenin temel jeolojisini içeren birimlerin stratigrafisi,
kaya türü özellikleri ve bu birimlerin birbiriyle olan ilişkileri anlatılacaktır. Ayrıca
bölgeyle ilgili jeolojik kesit ekte verilecektir.
2. DEREKÖY ve CİVARININ TEMEL JEOLOJİSİ
2.1 Çalışma Alanın Tanıtılması
Şekil 1 Dereköy’ün bulduru haritası.
Çalışma alanı, Ankara’nın yaklaşık 55-60 km güney batısında Dereköy ve
civarıdır. Yaklaşık 3 km²’lik bir alanı kapsamaktadır. Bölgenin bulduru haritası Şekil
1’de verilmiştir.
1
2.2 Stratigrafi
2.2.1 Giriş
Dereköy ve civarı jeolojik yaş ve litoloji bakımından incelenmiştir. İnceleme
yapılan bölgede en altta yerleşim yaşı Turoniyen-Kampaniyen olan ofilyolitik melanj
birimi, onun üzerinde Eosen konglomera-kumtaşı-marn ardalanması, onu üzerine
melanja keserek yüzeye çıkmış Miyosen andezitler ve en üste Pliyokuvaterner
alüvyon çökelleri bulunmaktadır. Bu birimler arası jeolojik sınırların çizilmesi ve
jeolojik haritaya işlenmesi amaç edinilmiştir
2.2.2 Ofiyolitik Melanj
Neo Tetis Okyanusu’nun kapanması sırasında dalma batma zonunda
okyanussal kabuk birçok kayaç birimini tıraşlayarak bu melanj oluşmuştur. Oluşum
yaşı Triyas-Kratese yerleşim yaşı ise Turoniyen-Kampaniyen olan bu birimde matriks
içerisinde radyolarit, gabro, serpantin, yastık ve kireçtaşı blokları bulunmaktadır.
Taze rengi gri-beyaz, bozunma rengi açık sarı-kirli beyazdır. Tabaka kalınlıkları 7-10
cm arasında değişmekle beraber ölçülen konumları: K15B/12GD dur. Melanjın
oluşumu sırasında çok yoğun bir sıkışma sonucunda kireçtaşlarını yüzeyinde
stilolitler oluşmuştur. Yüzeyde oluşan çatlakların meteorik sular tarafından getirilen
breşik malzemenin ikincil diyajenezi sonucu sparitler oluşmuştur. Ayrıca bu birimle
konglomera-kumtaşı-marn ardalanması arsında bir ters fay gözlenmektedir. İlk
gözlemlerde bu olay bir bindirme olarak belirlense de, eğim açısının 35º ‘den fazla
olması bu tektonik olayın ters fay olduğunu anlatmaktadır.
2.2.3 Volkanik Birimler
İki aşamalı soğumayla oluşan andezitin içerisinde irili ufaklı altıgen öz şekilli
biyotitler, çubuksu hornblendler, kuvars ve feldspat mineralleri bulunmaktadır. Birimin
yaşı Miyosendir. Bu birim ofiyolitik melanj birimine sokulum yapmıştır aralarındaki
dokanak türü magmatik dokanaktır.
2
Ayrıca melanjın içinde asitle tepki veren ve dış görünüşü nedeniyle kireçtaşına
benzeyen bir birim gözlenmektedir. Ancak dokusu incelendiğinde serpantin olduğu
anlaşılmaktadır. Bu serpantin bloklarının asitle tepkime vermesinin sebebi ultramafik
kayaçların içinde bulunan Ca’nın havadaki CO2 ile reaksiyona girmesidir.
Melanj içinde gözlenen bir başka birim yastık lavlardır. Bu lavların yüksek
basınçta yani yüksek derinlikte oluşmaları sebebiyle içinde gaz boşlukları yoktur.
Yine bu yastık lavlarda gözlenen kalsit dolguları sebebiyle oluşma ortamının CCD
seviyesinin üzerinde olduğu düşünülmektedir.
2.2.4 Konglomera-Kumtaşı-Marn Ardalanması
Kaba taneli malzemelerden meydana gelen polijenetik konglomera biriminden,
ince taneli siltli-karbonatlı birimlere doğru bir geçiş gözlenmektedir. Polijenik
konglomera birimindeki bağlayıcı madde matrikstir ve bu birimin bozunma rengi sarı-
yeşilimsidir. Bu birim çok altere olmuştur. Bu birimin geçirdiği tektonik süreçler
sonucunda kumtaşı tabakaları kıvrılarak devrik senklinaller oluşturmuştur. Kumtaşları
içerisinde iz fosiller gözlenmektedir. Ayrıca Mercan, Gastropoda ve Nümmilites
fosillerine de rastlanılmaktadır.
2.2.5 Alüvyon
Nehirlerden çökelen alüvyonlardan oluşan birim, bölgede güncel sedimanları
oluşturmaktadır.
3. SONUÇ
Yapılan arazi çalışması sonucunda bölgenin temel jeolojisini içeren birimlerin
stratigrafisi, kaya türü özellikleri ve bu birimlerin birbiriyle olan ilişkileri
belirlenmiştir. Ancak hava şartlarının kötü olması nedeniyle haritada sınırların
bir kısmı işlenememiştir.
3
4. EK
Şekil 2 Bölgeyle ilgili jeolojik kesit
4