hauggasmælingar sumarið 2010
DESCRIPTION
Samband íslenskra sveitarfélaga. hauggasmælingar sumarið 2010. Lúðvík E. Gústafsson, verkefnisstjóri. Yfirlit. Aðdragandi verkefnisins 2. Rannsóknir á myndun hauggass 2010 Niðurstöður rannsókna Ályktanir. Aðdragandi verkefnisins. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Samband íslenskra sveitarfélaga
HAUGGASMÆLINGAR SUMARIÐ 2010
Lúðvík E. Gústafsson, verkefnisstjóri
Samband ís lenskra svei tar fé laga
11. nóv 2011 Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
YFIRLIT
1. Aðdragandi verkefnisins
2. Rannsóknir á myndun hauggass 2010
3. Niðurstöður rannsókna
4. Ályktanir
11. nóv 2011Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar
2010
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
AÐDRAGANDI VERKEFNISINS
• Skv. viðauka I í reglugerð nr. 738/2003 um urðun úrgangs var öllum starfandi urðunarstöðum sem tækju á móti lífrænt niðurbrjótanlegum úrgang gert að safna hauggasi til nýtingar ellegar brenna því ef nýting væri ekki möguleg, í seinasta lagi 16. júlí 2009:
4. Aðgerðir sem varða hauggas.
4.1. Gera skal viðeigandi ráðstafanir til að hafa stjórn á því hauggasi sem safnast fyrir á urðunarstaðnum og berst frá honum (III. viðauki).
4.2. Safna ber hauggasi á urðunarstöðum sem taka á móti lífrænum úrgangi eftir því sem nánar er kveðið á um í starfsleyfi. Skylt er að meðhöndla og nýta gasið. Verði því ekki við komið að nota það gas sem safnast til orkuframleiðslu skal eyða því með bruna.
4.3. Söfnun, meðhöndlun og nýting hauggassins samkvæmt lið 4.2 skal vera með þeim hætti að umhverfið verði fyrir sem minnstum skaða eða spjöllum og að sem minnst hætta steðji að heilbrigði manna.
11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
AÐDRAGANDI VERKEFNISINS
• Könnun Umhverfisstofnunar árið 2003 á myndun hauggass gaf vísbendingar um óverulega hauggasmyndun á litlum urðunarstöðum, en hugsanlega nægilegt gasmagn til nýtingar eða eyðingar með brennslu á stærri stöðum. Mælt var með endurtekningu mælinganna.
• Engar frekari rannsóknir á hauggasmyndun áttu sér stað á næstu árum.
11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
AÐDRAGANDI VERKEFNISINS
• Um áramótin 2008/2009 var aðeins einn starfandi urðunarstaður á landinu kominn með gassöfnun - Álfsnes.
• Sambandið tók að sér að í ársbyrjun 2009 að hvetja sveitarfélög til að sækja um undanþágu frá kröfu um hauggassöfnun, frá 16. júlí 2009 til 16. júlí 2011.
• Tíminn yrði nýttur til að rannsaka hauggasmyndun.
11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
AÐDRAGANDI VERKEFNISINS
• Undanþágan var veitt í ágúst 2009• Sambandið beitti sér í kjölfarið fyrir
rannsóknarverkefni um myndun hauggass á þeim urðunarstöðum sem fengu undanþágu.
• Leitað var að nemanda sem gæti tekið að sér verkefnið sem námsverkefni í framhaldsnámi
• Í ársbyrjun 2010 tókst samstarf milli Háskóla Íslands og sambandsins. Í kjölfarið var mynduð rannsóknarteymi
11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
AÐDRAGANDI VERKEFNISINS
• Atli Geir Júlíusson, BS í verkfræði, tók að sér verkefnið sem grunn fyrir mastersritgerð í umhverfisfræði við Háskóla Íslands.
Rannsóknarteymið mynduðu • Lúðvík E. Gústafsson frá sambandinu• Hrund Andradóttir og Jónas Elíasson frá HÍ, • Helga Jóhanna Bjarnadóttir frá EFLU og • Guðmundur B. Ingvarsson frá
Umhverfisstofnun.11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
RANNSÓKNIR Á HAUGGASMYNDUN
Urðunarstaðirnir sem tóku þátt í verkefninu
11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
RANNSÓKNIR Á HAUGGASMYNDUN
• Rannsóknaráætlun gerði ráð fyrir einni úttektarferð, með könnun á aðstæðum og upplýsingaöflun um úrgangsmagn, stærð staðarins, aldur úrgangs o.þ.h. í huga.
• Gert var ráð fyrir þremur mælingum á hauggasi í 2 til 4 borholum á hverjum urðunarstað. Nýttar voru borholur sem voru fyrir, sums staðar þyrfti að bora nýjar gasholur.
• Hauggas var mælt á tímabilinu 13. júlí til 26. september 2010, nema í Fíflholti þar sem mælingar á vegum Sorpurðunar Vesturlands áttu sér stað 10. maí 2010
11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
RANNSÓKNIR Á HAUGGASMYNDUN
Um hauggas
• Aðallega metan (CH4) og koldíoxíð (CO2)
• Metan er orkugjafi, bæði efni eru gróðurhúsalofttegundir (CH4 hefur 21-25 sinnum meiri áhrif en CO2)
• Metan frá urðun úrgangs er í 6. sæti losunarlista yfir náttúrulegar og manngerðar uppsprettur metans
11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
NIÐURSTÖÐUR HAUGGASMÆLINGANNA
Metaninnihald
11. nóv 2011
Akure
yri
Fíflho
lt
Horna
fjörð
ur
Vopna
fjörð
ur
Hvam
mst
angi
Þern
unes
Skag
afjö
rður
Blönd
uós
Skag
aströ
nd
Breið
dalsv
ík0
10
20
30
40
50
60
70
Meðaltal 20% nýtingarmörk
Meta
nin
nih
ald
(%
)
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
NIÐURSTÖÐUR HAUGGASMÆLINGANNA
11. nóv 2011
Urðunarstaður Möguleg
hauggasmyndun (m3/t)
Metaninnihald (%)
Möguleg metanmyndun,
L0 (m3/t)
Úrgangur á móti
jarðefnum.
Akureyri 150 60% 90 Mikið meira af úrgang en jarðefnum.
Fíflholt
100
48% 48
Meira af úrgang en jarðefnum.
Hvammstangi 38% 38 Skagafjörður 30% 30 Vopnafjörður 42% 42 Þernunes 33% 33 Hornafjörður 45% 45 Blönduós
50 13% 7 Lítið af
úrgang miðað við jarðefni.
Skagaströnd 0% 0 Breiðdalsvík 0% 0
Forsenda líkangerðar
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
NIÐURSTÖÐUR HAUGGASMÆLINGANNA
Metanmyndun skv. LandGem líkani
11. nóv 2011
UrðunarstaðurHauggasmyndun (m3/klst.)
Metaninnihald (%)
Metanmyndun (m3/klst.)
2012 2020 2012 2020
Akureyri 112 81 60 67 49
Fíflholt 48 60 48 23 29
Þernunes 15 20 33 5 7
Skagafjörður 15 11 30 4 3
Hornafjörður 5 7 45 2 3
Vopnafjörður 3 5 42 1 2
Blönduós 6 4 13 1 1
Hvammstangi 2 3 38 1 1
Skagaströnd 1 1 0 - -
Breiðdalsvík 0 0 0 - -
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
NIÐURSTÖÐUR HAUGGASMÆLINGANNA
Metanmyndun p. hektara
11. nóv 2011
Urðunarstaður Metanmyndun (m3/klst. á hektara)
Akureyri 6,8
Fíflholt 1,5
Þernunes 0,4
Skagafjörður 0,4
Hornafjörður 0,2
Vopnafjörður 0,1
Blönduós 0,1
Hvammstangi 0,1
Skagaströnd 0,0
Breiðdalsvík 0,0
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
RANNSÓKNIR Á HAUGGASMYNDUN
Meðhöndlun Notkun Athugasemdir
Söfnun og brennslaSókn í hauggas
25-45% CH4, >25m3/klst.
Lágmarkskrafa vegna öryggis og umhverfis
Söfnun og nýtingSókn í hauggas
>45% CH4, >100m3/klst.
Orkuvinnsla
Oxun með oxunarlagi eða oxunar”glugga”Náttúrulegt flæði
<25% CH4, <25m3/klst.eða a.m.k. 5m3/klst. og per hektara
Hagkvæm fjárfesting og hagkvæmur rekstur, virkni umdeild
Loftun Innblástur lofts í hauginn í eldri urðunarstöðum
Kostnaðarsamt, ennþá á tilraunastigi
11. nóv 2011
Um meðhöndlun metans
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
ÁLYKTANIR
• Hauggasmyndun á urðunarstaðnum á Akureyri er með því móti að hauggassöfnun er tæknilega möguleg og gæti einnig líklega verið fjárhagslega hagkvæm, þ.e. nýting gassins getur verið kostur.
• Hauggasmyndun á urðunarstaðnum í Fíflholti er með því móti að hauggassöfnun er tæknilega mögulegt, en óvíst er hvort söfnunin með brennslu skili meiri umhverfisávinningi en t.d. oxun metans.
• Miðað við hauggasmælingar er einnig tæknilega mögulegt að safna hauggasi á Hvammstanga, Skagafirði, Vopnafirði, Þernunesi og Hornafirði. Oxun metans er líklega betri kostur til að takmarka losun metans.
11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
ÁLYKTANIR
• Almennt má búast við því að hauggassöfnun á urðunarstöðum sem þjónusta færri en 1500 íbúa , eins og Blönduósi, Skagaströnd og Breiðdalsvík, skili engum umhverfislegum ávinningi, en skoða þyrfti oxun metans sem eyðingarleið fyrir efnið .
• Niðurstöður þessarar rannsóknar svipaðar og í rannsókn Umhverfisstofnunar 2003
• Hauggasmyndun lítil sem engin ef þykkt úrgangsmassa < 4m
• Vísbendingar um að hátt hlutfall urðunarefnis auki oxun lífrænt niðurbrjótanlegra kolvetna án metanmyndunar.
11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
HVERNIG ER BEST AÐ TAKMARKA LOSUN METANS Á ÍSLENSKUM URÐUNARSTÖÐUM
• Takmarka móttöku lífrænt niðurbrjótanlegs úrgangs • Safna og nýta eða brenna ellegar hauggas ef það
er kostur• Leitað verði annarra leiða til að takmarka losun
metans frá urðunarstöðunum ef metanmyndun í þeim er innan við 5 m3/klst./hektara.
• Leyfa aðrar leiðir í regluverki til að fást við losun metans. Þjóðverjar samþykktu árið 2009 lög þar sem söfnun hauggas er ekki nauðsynleg þegar lítið magn af lífrænt niðurbrjótanlegum úrgangi berst á urðunarstaðinn. Rannsóknir eru í þessum tilfellum látnar skera úr um leiðir til að takmarka losun
metans. 11. nóv 2011
Haustfundur FENÚR - Hauggasmælingar 2010
TAKK FYRIR
11. nóv 2011