HASTANELERDEİŞ GÜVENLİĞİ

SELMA GÜNGÖR HÜNERSürekli Kalite Geliştirme Bölümü

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sağlığı şu şekildetanımlamaktadır: Sağlık, sadece hastalık ve sakatlık durumununolmayışı değil kişinin bedenen, ruhen ve sosyal yönden tamiyilik halidir.

Sağlık çalışanlarının sağlığının ve güvenliğiningeliştirilmesi, çalışma ortamında sağlığa zarar verenfiziksel, kimyasal, biyolojik, psikolojik, ergonomiktehlike ve risklerin, meslek hastalıkları ve iş kazalarınınolmadığı güvenli hastane ortamının sağlamak üzereyapılan uygulamalardır.

HASTANELERDE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ

Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından 27Haziran 2015 tarihinde, “Sağlıkta KaliteninGeliştirilmesi ve Değerlendirilmesine DairYönetmelik” yayınlanarak yürürlüğe girmiş veSağlık Bakanlığı tüm sağlık kuruluşlarını hastave çalışan güvenliği açısından değerlendirmeyebaşlamıştır.

HASTANELERDE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ

Bu değerlendirme sürecinde “Sağlıkta KaliteStandartları” kullanılmaktadır. Aynı şekilde “JCI (Joint Commision International)” gibiuluslararası kalite denetleme kuruluşları dadeğerlendirmelerinde ve standartlarınınbelirlenmesinde gerek hasta gerekse çalışangüvenliğine büyük ölçüde önem vermektedir.

HASTANELERDE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

• 4857 Sayılı İş Kanunu kapsamında yer almayanişlerin tamamına yakını 6331 sayılı Kanunkapsamında yer almaktadır.

• Memurlar dahil statülerine bakılmaksızın tüm kamuve özel işyerlerinde istihdam edilen tüm çalışanlarıkapsamaktadır.

• Çalışan sayısına bakılmaksızın kanun kapsamındaolan tüm işyerlerinde İş Güvenliği Uzmanı,İşyeri Hekimi ve diğer sağlık personeliçalıştırma zorunluluğu getirilmiştir.

RİSK YÖNETİMİ

Her yıl, iş sağlığı ve güvenliği kapsamında riskdeğerlendirme çalışması yapılır. “İş Sağlığı ve GüvenliğiUnsur/Etki Değerlendirme Formu” doldurulur.Sonuçlara göre;

“İş Sağlığı ve Güvenliği Düzeltici / Önleyici FaaliyetPlanı” düzenlenir. Belirtilen tüm düzeltici faaliyetlerizlenir ve yılda bir kez “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu”ve bölüm yöneticileri tarafından gözden geçirilir.Gözden geçirme sonuçları kurul üyeleri tarafından birrapor haline getirilir ve rapor ilgili bölüm/kişi ve “KaliteYönetimi ve Geliştirme Komitesi”ne sunulur.

RİSK YÖNETİMİ

Risk değerlendirmesini yapacak olan çalışanlara İSGUzmanı ve İşyeri Hekimi tarafından risk değerlendirmeeğitimi verilir. İşe yeni başlayan veya görev yerideğişen sorumlu kişiye eğitim yeniden verilir. Eğitimekatılan çalışanlar “Eğitim Katılım Formu”nu doldurur.

RİSK YÖNETİMİ

Risk değerlendirmesini yapan çalışanlar kendibölümündeki tüm çalışanlara, taşeron (alt iş veren)ve stajyerlere yeni işe başladıklarında ve bölümdeğişikliğinde, yapmış oldukları işle ilgili tehlikekaynakları ve önlemleri konusunda eğitim verir. “İşSağlığı ve Güvenliği Risk Eğitimi Formu” doldurulur.

RİSK DEĞERLENDİRMESİ

• Tehlikeleri Belirlemek • Riskleri Ortaya Çıkarmak• Riskleri Kontrol Etmek

Risk Değerlendirme MetodlarıSistematik metotlarla çalışma ortamı, şartları yadaçevrede var olan olan tehlikeleri belirlemek, riskleriortaya çıkarmak ve kontrol etmek için uygun nitel veyanicel yöntemler kullanarak yapılan çalışmalarıntümüdür.

RİSK YÖNETİMİ

TEHLİKE RİSKBulaşıcı kan Bulaşıcı bir hastalığı bulunan bir hastadan kan

örneği alırken enjeksiyon yaralanmasına bağlıolarak ortaya çıkabilecek bulaşıcı hastalıkolasılığı

Tıbbi ve infekte atık Tıbbi ve infekte atıkların uygun koşullardatoplanmaması sonucu çevreye saçılmasıolasılığı

Radyoaktif atık Radyoaktif atıkların çevreye sızıntı yapmaolasılığı

Gürültü Sürekli ses şiddet düzeyi 85 dB (A) nınüzerinde olan bir makinanın yanında çalışanişçilerin sürekli işitme kaybına maruz kalmaolasılığı

KİMYASAL FİZİKSEL ERGONOMİK BİYOLOJİK VE PSİKOSOSYAL RİSK ETMENLERİ

Fiziksel Tehlike

Kaynakları

Kimyasal Tehlike

Kaynakları

Ergonomik Tehlike

Kaynakları

Biyolojik Tehlike

Kaynakları

PsikososyalTehlike

Kaynakarı

• Aydınlatma• Termal

konfor (sıcaklık, nem hava akımı, vb.)

• Titreşim• Alçak/Yüksek

basınç• Gürültü• Bina dizaynı• Cihaz dizaynı

• Sıvılar (Asitler, bazlar, çözücüler, vb.)

• Katılar (Tozlar, ağır metaller)

• Gazlar (Yanıcı, yakıcı, boğucu vb.)

• Tekrarlı ve uzun sürekli hareketler)

• Ağır yük, elle taşıma

• Bakteriler• Virüsler• Parazitler• Mantarlar• Biyoteknoloji

• Stres• Aşırı iş

yükü• Mobbing

RİSK DEĞERLENDİRMESİ

Tanımladığınız tehlikelerle ilgili herhangi bir mevzuat, standart,rehber veya madde güvenlik bilgileri var mı?

Bu konuda elinizde bulunan rehber, mevzuat uygulama kodu veya standardı takip et

Adım-2 Riskleri değerlendir

Adım-3 Kontrol tedbirlerini gözden geçir

Adım-4 Kontrol tedbirlerini tamamla

Adım-5 İzle ve tekrar et

Adım-1 Tehlikeleri belirlemek

Evet

Hayır

RİSK DEĞERLENDİRME METODLARI

MatrisHazop FMEA Hata AğacıFine Kinney vb.

RİSK DEĞERİ ( R ) = OLASILIK x FREKANS x ŞİDDET

RİSK DEĞERİ RİSK ADI EYLEM TERMİN SÜRESİ

1800<RTOLERANS

GÖSTERİLEMEZ RİSK

Hemen gerekli önlemler alınmalı veya tesis, bina, çevrenin kapatılması düşünülmelidir

Hemen veya 1 haftadan kısa

sürede

400 < R<1800 EN KISA SÜREDE GİDERİLECEK RİSK

Önlem alması için İşverene durum en kısa sürede bildirilir

1 Aydan Kısa Süre İçinde

200 < R < 400 ESASLI RİSK Orta dönemde iyileştirilmelidir 1 -3 Ay İçinde

70 < R < 200 ÖNEMLİ RİSK Uzun dönemde iyileştirilmelidir 6 Ay İçinde

20 < R < 70 OLASI RİSK Gözetim altında uygulanmalıdır 1 Yıl İçinde

R < 20 ÖNEMSİZ RİSK Önlem öncelikli değildir Kontrol

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

AŞI / TEST RİSK GRUBU PERİYOT

HbsAg, AntiHbs, HCV, HIV test Tüm çalışanlar İşe giriş

Hepatit B aşısıTüm çalışanlar/*1

AntiHbs<10 ise 0-1-6 ay periyodu tamamlanarak ömür boyu bağışıklanması sağlanır.

Tetanoz AşısıTüm çalışanlar/*1

Bebeklik aşı durumlarına göre; 0-1-7 ay periyodu tamamlanarak 10 yılda bir rapel olarak uygulanır.

Kızamık AşısıTüm çalışanlar/*1 Bebeklik aşı durumlarına göre; 0-1 periyodu

tamamlanarak ömür boyu bağışıklanması sağlanır.

PPD Testi TBC hastası ile temas şüphesi olan çalışanlar PPD testi takip şemasına göre uygulanır.

Grip Aşısı Tüm çalışanlar/*2 Yılda birkez*1: Sağlık çalışanlarına ücretsiz; idari grup çalışanlarına ücret karşılığında yapılmaktadır.

*2: Genel Yoğun Bakım, Koroner Yoğun Bakım, NICU, PICU, Bebek Odası, Çocuk Polikliniği, KadınDoğum ve Çocuk Katı, Acil Servis, 5A Onkoloji Katı, Medikal Onkoloji riskli alan olarak belirlenmiştir. Bualanlarda çalışan sağlık personeline zorunlu ve ücretsiz yapılır. Diğer çalışanlara ücret karşılığındayapılmaktadır.

*3: Yaralanma durumunda (taşeron firma çalışanları dahil) tüm çalışanlar için test, aşı, kemoproflaksiücretsiz yapılmaktadır.

Çalışan Test ve Aşılama Tablosu

Kullanılan iğne, bistüri, katater iğnesi gibi kirli, kesici, delici aletler ele battığına ya da başkasının eline batması durumunda çok ciddi hastalıklara neden olabilmektedir.

Ameliyatlarda kullanılan aletler elden ele verilmez, uygun bir zemin üzerinden alınır.

Kirli, kesici, delici aletler kullanılırken toplanırken, temizlenirken ve imha

edilirken yaralanmamaya dikkat edilir.Hastaya kullanılan kanlı enjektörleri;iğneleri dışarıda kalmayacak şekilde, kesinlikle kapaklarını kapatmadan

sarı tıbbi atik kovası içine atılır.Kirli, kesici, delici aletler en yakın sarı atık kovasına atılır, kesinlikle çöp kovalarına

atılmaz.

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Kutu en çok 3/4 oranında dolu olmalıdır.Kullanım sırasında büyük üst kapak tekrar açılmayacakşekilde kapatılır.

Küçük kapak her kullanımdan sonra tam kapatılmadan sadece deliğin üstünü örtecek şekilde bırakılır.

Hastaya temas etmeyen, ilaç çekmek için kullanılanenjektörlerin sadece iğne kısımları kutuya atılır.

Dolu kutularda, son kapağı kapatmadan önce dışarıda iğne ucunun olup olmadığı kontrol edilir.

3/4 oranında dolan atık kovası’nın küçük kapağıçıkmayacak şekilde kapatılır, bağlantı kısmı kesilir. Tıbbi atık torbasına atılır.

Kirli, kesici, delici aletlerle yaralandığımızda, her türlü materyal sıçramasıve hasta vücut sıvısına maruz kaldığımızda İşyeri Hekimliği tarafındantakip edilir.

Yaralanıldığında bölüm yöneticisine bildirilir

Mesai saatleri içindeyaralanılırsa ilk müdahale

İşyeri Hekimi /Hemşiresi tarafındanyapılır

Mesai saatleri dışındayaralanılırsa ilk müdahale

Acil Servis doktorutarafından yapılır

Gerekli muayene, tahlil ve aşılar yaptırılır

İşyeri Hekimi /Hemşiresi ile birlikte “Kirli, Kesici, Delici Alet Yaralanmaları ve Materyal Sıçramaları”

Formu doldurulur

Olay anında üniversal önlemlerin alınıp alınmadığı sorgulanır ve kaydedilir

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Koruyucu Ekipman Kullanımı

• Maske• Bone• Gözlük• Önlük• Galoş• Eldiven

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Aşındırıcı(C)

Parlayıcı(F)

Çok hızlı parlayıcı(F+)

Y t

Patlayıcı(E)

Oksitleyici(O)

Zehirli(T)

Çok zehirli(T+)

Zararlı(Xn)

Çevre Sağlığı İçin Tehlikeli

(N)

Tahrişedici(Xi)

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Kimyasal Maddeler – MSDS (Ürün Güvenlik Bilgi Formları)• Malzemenin özellikleri• Saklama, taşıma, paketleme ve kullanma koşulları• Zararlı etkileri ve İlkyardım olarak yapılacaklar• MSDS’inde son kullanma tarihi belirtilmemiş olan kimyasalların son

kullanma tarihi; uçucu ve sıvı ise açılış tarihi itibari ile 3 ay, katı ve jel formunda ise 1 yıl olarak kabul edilir. Kimyasalların ambalajı açıldıktan sonra açılış ve son kullanma tarihi ambalajın üzerine yazılır.

Kimyasalların Hastane İçine Girişi• Kimyasal maddeler bölümler tarafından talebi Satınalma Bölümüne

yapılır.• Bölümler tarafından talepte bulunan ürünün kimyasal olup olmadığı

talep edilen bu programda “açıklama” alanında belirtilir ya da mail ile gönderilir.

• Bölümlerin hiçbir şekilde numune kabul etmez.• Numune için gelen firmaları Satınalma Bölümü’ne yönlendirir.• MSDS’i olmayan hiçbir madde Hastane içine kabul edilmez.

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Kimyasal Maddeler• Üstüne dökülürse kıyafet değiştirilir.• Deriye sıçraması halinde bol miktarda su ile deri yıkanır.• Göze sıçraması halinde bol miktarda su ile en az 10-15

dakika göz yıkanır veya göz yıkama solüsyonları kullanılır.• Yutulması halinde aksi bilinmediği takdirde hiç bir şey

içirilmez.• Solunması halinde derhal temiz havaya çıkılır.

Saçılma KitiHastanede kullanılan tıbbi, kimyasal, sitotoksik, farmasötik ve tehlikeli malzemelerin kullanımı sırasında oluşabilecek saçılmalar için ilk müdahale için gerekli malzemelerin bulundurulduğu bir settir.

• Tehlikeli kimyasal saçılmalarında bölüm sorumlusuna haber verilerek kimyasalın ismi bildirilir.

• Bölüm sorumlusu kimyasalın uçuculuk özelliğine ve dökülen kimyasalın miktarına göre temizleme işlemi için gaz maskesi kullanılmasını sağlar.

• Tüm saçılma kiti kullanılarak gerekli önlemler alınır ve temizleme işlemi yapılır.

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

25

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Saçılma Kiti Kullanma Kılavuzu

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Saçılma Türü Torba Rengi Kullanılacak Etiket

Tehlikeli Kimyasal Madde Saçılması SiyahTehlikeli Atık İşaretiTehlikeli Atık Etiketi(Form no: 2400.045)

Farmasötik Madde Saçılması Beyaz Etiket Kullanılmıyor

Sitotoksik Madde Saçılması Mor Etiket Kullanılmıyor

Tıbbi Madde Saçılması Kırmızı Etiket Kullanılmıyor

Radyoaktif Saçılma Kırmızı Etiket Kullanılmıyor

Saçılma kitinin kullanımı için kit içinde bulunan kullanım kılavuzuna bakınız.

Tehlikeli ve kimyasal madde saçılması sonucu oluşan atıklar siyah torbaya konularak 15 02 02 atık kodu ile Tehlikeli Atık Deposuna gönderilir.

Tıbbi, sitotoksik ve farmasötik madde saçılması sonucu oluşan atıklar, ilgili torbalara konulduktan sonra atık türüne uygun atık kutularına atılır.

Radyoaktif saçılma sonrası oluşan atıklar radyoaktif atık konteynerine atılır.

Saçılma kiti temini için Merkez Depo ve İşyeri Sağlık Birimi’ne e-posta yoluyla talepte bulunulması gerekmektedir.

Saçılma sonrası kullanılmayan saçılma kiti malzemeleri Merkez Depo’ya teslim edilir ve yeni saçılma kiti Merkez Depo’dan teslim alınır.

Saçılma Kiti Kullanımında Dikkat Edilecek Esaslar

Saçılma / Saçılma Takip Formu

ÜNİVERSAL İNFEKSİYON KONTROL ÖNLEMLERİÇalışanların korunması amacıyla kan ve vücut sıvıları kaynaklı patojenlerin

riskini azaltmak için hastaneye yatış tanısı ve tahmin edilen enfeksiyon durumuna bakılmaksızın, hastanedeki tüm hastalara yapılan işlemlerde

uyulması gereken standart uygulamalardırTemel prensip,

Tanı ne olursa olsun tüm hastalarda aynı önlemleri alarak girişimlerde bulunmaktır

Kan ve kan ürünleri Vajinal sekresyonlar Amniyos sıvısı Perkardial, plevral

sıvılar

Dışkı İdrar Kusmuk Balgam, tükrük

Göz yaşı Nazal sekresyonlar Ter Salya

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Eller yıkanır

Eldiven kullanılır

Maske, göz koruyucu, yüz koruyucu takılır

Önlük giyilir

Hasta bakım gereçlerinin temizliğinden emin olunur

Çevresel kontroller yapılır

Personele kan yoluyla geçebilcek patojenlerden korunma önlemleri anlatılır

ÜNİVERSAL ENFEKSİYON KONTROL ÖNLEMLERİ

HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Her yıl yapılan iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerindeele alınan başlıklardan biri de ergonomidir. Bueğitimde aşağıdaki konularda çalışanlara eğitimverilir.• Tek yönlü omurga yüklenmesi• Uzun süreli oturma• Uzun süreli ayakta durma• Zorunlu pozisyonlar• Bilinçsiz ağır kaldırma• Kötü duruş• Ani hareketler• Ekranlı araçlarla çalışma

ERGONOMİ

İşyerlerinde acil durum planlarının hazırlanması,önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım ve benzeri konularda yapılması gerekençalışmalar ile bu durumların güvenli olarakyönetilmesi ve bu konularda görevlendirilecekçalışanların belirlenmesi ile ilgili usul ve esaslarıdüzenlemektir.

ACİL DURUM EYLEM PLANI

ACİL DURUM EYLEM PLANI

Acil durumlar kapsamında oluşturulan planlar• Olağanüstü Durum Planı• Yangın Güvenliği Planı• Tehlikeli Maddeler PlanıBu planlar, her yıl gözden geçirilir. Risk değerlendirmeleri yapılır.Planlar çerçevesinde her yıl İşyeri Sağlık Birimi tarafından çalışanlara eğitim verilir.Olağanüstü durum, yangın güvenliği, kimyasal saçılmalar, radyoaktif madde saçılmaları vb. konularda tatbikatlar yapılır.

OLAĞANÜSTÜ DURUMLAR

Kod TelefonlarıHastanede olağanüstü durumlarda kullanılmak üzere kodlar yer almaktadır.

Kalp ve solunum durması veya yaşamı tehdit eden durumlarda

Bebek ve çocuk güvenliğindeBEYAZ KOD 23333Fiziksel veya sözel taciz, şiddet vb. durumlardaHASTANE İÇİ ODP KODU 27777Yangın, doğal afet ve kaza durumlarındaKRİZ YÖNETİM MERKEZİ 24444

Çalışanların Görevleri

Sağlık Çalışanları• Öncelikli görevi İlkyardım, • İkinci görevi tahliyedir.• Yüksek riskli ve incinebilir (yaşlılar, çocuklar...)

hastaların tahliyesi bölüm sorumlusu tarafından planlanır (engelli çalışanlar için de planlama yapılır).

• Medikal gazları kapatmak için talimatı bölüm sorumlusuverir. Gazları Bakım Onarım Bölümü kapatır.

Sağlık çalışanları dışındaki kişilerin görevi sadece tahliyedir. Tüm çalışanlar yangın söndürme hortumunu ve yangıntüplerini kullanmayı bilmek ve gerektiğinde kullanmakzorundadır.

OLAĞANÜSTÜ DURUMLAR

01

ACİL DURUM EYLEM PLANI

1. TOPLANMA BÖLGESİ

01

ACİL DURUM EYLEM PLANI

2. TOPLANMA BÖLGESİ

01

ACİL DURUM EYLEM PLANI

3. TOPLANMA BÖLGESİ

Yönlendirme TabelalarıOlağanüstü durumlardatahliyede yönleri belirlemek amacı ile çeşitli yönlendirmeler yapılmıştır.

ACİL DURUM EYLEM PLANI

Yangında Çalışanın Görevleri

• Telaşlanmaması yönünde eğitim verilir• Yangın Butonu / 27777• Yakın çevresinde hasta / yaralı varsa

uzaklaştırır • Sağlık çalışanı ise gerekiğinde ilkyardım yapar• Çevredeki yanıcı maddeleri uzaklaştırır • Yangın tüpü / hortumu kullanır• Bölüm Sorumlusunun verdiği talimatlar doğrultusunda hareket eder

OLAĞANÜSTÜ DURUMLAR

Tahliyede Bilinecekler

• Yangın dedektörünün ve yangın sprinklerininçevresine malzeme bırakılmaması gerektiği

• Yangın çıkış kapılarının önüne, çıkışı engelleyecekmalzeme bırakılmaması gerektiği

• Tahliye çıkış noktaları• Tahliye sonrası toplanma noktaları• Asansör kullanılmaması gerektiği• Deprem durumunda yapılması ve yapılmaması

gerekenler

OLAĞANÜSTÜ DURUMLAR

TEŞEKKÜRLER