LifelongLearningProgramme

• SOLAR ENERGY HANDBOOK

• GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

• MANUEL DE ENERGÍA SOLAR

• SOLARENERGIE HANDBUCH

HayatboyuÖğrenmeProgramı

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

1

3

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI SOLAR ENERGY HANDBOOK

e@solar Proje Ekibi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

1

3

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI SOLAR ENERGY HANDBOOK

e@solar Proje Ekibi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

2

4

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

3

5

ÖNSÖZ ................................................................................................................. 7 1. GÜNEŞ VE GÜNEŞ ENERJİSİ .................................................................. 8 2. GÜNEŞ ENERJİSİ UYGULAMA ALANLARI ........................................ 9

2.1. Isıl Güneş Sistemleri ............................................................................... 9 2.1.1. Doğrudan Isıl Kullanım ................................................................... 9 2.1.2. Isıl Sistemler ile Elektrik Üretimi (Yoğunlaştırılmış Güneş Enerjisi Sistemleri) ...................................................................................... 12

2.2. Güneşten Elektrik Üretimi (Fotovoltaik Paneller) ............................ 15 2.2.1. Güneş Pillerinin Çalışma Prensibi ................................................ 15 2.2.2. Güneş Pillerinin Yapısı .................................................................. 16 2.2.3. Güneş Pili Türleri ........................................................................... 17 2.2.4. Güneş Pili Sistemleri ...................................................................... 18 2.2.5. Güneş Pili Sistemlerinde Kullanılan Elemanlar.......................... 19

3. NEDEN GÜNEŞ ENERJİSİ KULLANMALIYIZ? ................................ 20 3.1. Avantajları ............................................................................................. 20 3.2. Dezavantajları ....................................................................................... 21

4. MEVZUAT ve TEŞVİKLER ..................................................................... 22 4.1. Türkiye’de Güneş Enerji’sinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik 23

4.1.1. Lisanssız Elektrik Üretimi ............................................................. 23 4.1.2. Lisanslı Elektrik Üretimi ............................................................... 23 4.1.3. Teşvik (Türkiye Yenilenebilir Enerji Kanunu) ........................... 24

4.2. Almanya’da Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik ............................................................................................................... 26

4.2.1. Teşvik (Erneuerbare-Energien-Gesetz, EEG) ............................. 26 4.3. İspanya’da Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik 29

4.3.1. Teşvik (Régimen Especial) ............................................................. 29 4.4. Portekiz’de Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik 32

5. GÜNEŞ ENERJİSİ EĞİTİMİNE GENEL BAKIŞ ................................. 34 5.1. Türkiye’de Güneş Enerjisi Eğitimi ..................................................... 34

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

2

4

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

3

5

ÖNSÖZ ................................................................................................................. 7 1. GÜNEŞ VE GÜNEŞ ENERJİSİ .................................................................. 8 2. GÜNEŞ ENERJİSİ UYGULAMA ALANLARI ........................................ 9

2.1. Isıl Güneş Sistemleri ............................................................................... 9 2.1.1. Doğrudan Isıl Kullanım ................................................................... 9 2.1.2. Isıl Sistemler ile Elektrik Üretimi (Yoğunlaştırılmış Güneş Enerjisi Sistemleri) ...................................................................................... 12

2.2. Güneşten Elektrik Üretimi (Fotovoltaik Paneller) ............................ 15 2.2.1. Güneş Pillerinin Çalışma Prensibi ................................................ 15 2.2.2. Güneş Pillerinin Yapısı .................................................................. 16 2.2.3. Güneş Pili Türleri ........................................................................... 17 2.2.4. Güneş Pili Sistemleri ...................................................................... 18 2.2.5. Güneş Pili Sistemlerinde Kullanılan Elemanlar.......................... 19

3. NEDEN GÜNEŞ ENERJİSİ KULLANMALIYIZ? ................................ 20 3.1. Avantajları ............................................................................................. 20 3.2. Dezavantajları ....................................................................................... 21

4. MEVZUAT ve TEŞVİKLER ..................................................................... 22 4.1. Türkiye’de Güneş Enerji’sinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik 23

4.1.1. Lisanssız Elektrik Üretimi ............................................................. 23 4.1.2. Lisanslı Elektrik Üretimi ............................................................... 23 4.1.3. Teşvik (Türkiye Yenilenebilir Enerji Kanunu) ........................... 24

4.2. Almanya’da Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik ............................................................................................................... 26

4.2.1. Teşvik (Erneuerbare-Energien-Gesetz, EEG) ............................. 26 4.3. İspanya’da Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik 29

4.3.1. Teşvik (Régimen Especial) ............................................................. 29 4.4. Portekiz’de Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik 32

5. GÜNEŞ ENERJİSİ EĞİTİMİNE GENEL BAKIŞ ................................. 34 5.1. Türkiye’de Güneş Enerjisi Eğitimi ..................................................... 34

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

4

6

5.1.1. Lise ve Dengi Okullarda Güneş Enerjisi Eğitimi ........................ 34 5.1.2. Meslek Yüksekokullarında Güneş Enerjisi Eğitimi ................... 34

5.2. Almanya’da Güneş Enerjisi Eğitimi ................................................... 35 5.3. İspanya’da Güneş Enerjisi Eğitimi ..................................................... 43

5.3.1. Yüksek Öğretim Kurumlarında Güneş Enerjisi Eğitimi ........... 43 5.3.2. İleri Mesleki Eğitim ........................................................................ 43

6.4. Portekiz’de Güneş Enerjisi Eğitimi ....................................................... 46 KAYNAKLAR: ................................................................................................. 50

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

5

7

ÖNSÖZ

Günümüzde teknolojinin yenilenmesi, gelişmesi ve toplum hayatına daha fazla girmesiyle birlikte insanlığın enerji ihtiyacı da aynı oranda artmaktadır. Enerji, tüm toplumlar için önemli bir gösterge olup, üretimi ve tüketimi ile bir ülkenin kalkınma ve gelişmişlik düzeyinin anlaşılması için kullanılmaktadır.

Gerek teknolojideki bu değişim gerekse dünya nüfusundaki artışla birlikte mevcut kaynakların ihtiyacı yeterince karşılayamaması sonucunda, alternatif arayışları hız kazanmıştır. Mevcut kaynakların yetersiz kalmasının yanında özellikle fosil yakıtlar ve türevleri ile yapılan enerji üretiminin çevreye verdiği zararlar da artık etkilerini daha fazla hissettirmektedir. Dolayısıyla başta sera etkisi olmak üzere, iklim değişikliklerine dahi sebep olan fosil yakıtlar yerine, çevreye olumsuz etkileri daha az ve yenilenebilir olan kaynakların bulunması ve bunlara dair teknolojilerin geliştirilmesi zorunlu hale gelmiştir. Bu nedenle özellikle 20. yüzyılın son çeyreğinde alternatif enerji kaynaklarına ilgi artmış, özellikle güneş enerjisi araştırmaları önem kazanmıştır.

Dünya ve dünyayı çevreleyen atmosferde, bitkilerin yetişmesinden hava kütlelerinin hareketine kadar birçok fiziksel oluşumu etkileyen güneş en önemli enerji kaynağıdır. Hatta fosil yakıtlar dahi biyokütlede birikmiş güneş enerjisi olarak kabul edilmektedir. Güneş enerjisi birçok alanda kullanılmasına rağmen teknolojisinin yeterince ucuz olmaması, konu ile ilgili yeterince bilgi sahibi olunmaması ve toplumsal alışkanlıkların kolay değiştirilememesi sebebiyle henüz yeterince yaygınlaştırılamamıştır. Mevcut teknolojinin iyileştirilmesi, talebin artması ile üretim maliyetlerinin düşmesi, toplumsal çevre duyarlılığının arttırılması ile tüm bu kaynaklar içinde güneş enerjisi kullanımının gelecekte daha cazip hale geleceği düşünülmektedir. Bu bilgiler ışığında, “Güneş Enerjisi El Kitabı”nın hazırlanmasındaki amaç, toplum ve insan hayatında önemli bir yere sahip olan güneş enerjisini ve bu enerjiyi faydalı hale getirebilecek sistemleri tanıtmak, proje ortakları Türkiye, Almanya, İspanya ve Portekiz’de konu ile ilgili mevcut durumu özetlemek ve bu sistemlerin yaygınlaştırılmasına katkı sağlamaktır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

4

6

5.1.1. Lise ve Dengi Okullarda Güneş Enerjisi Eğitimi ........................ 34 5.1.2. Meslek Yüksekokullarında Güneş Enerjisi Eğitimi ................... 34

5.2. Almanya’da Güneş Enerjisi Eğitimi ................................................... 35 5.3. İspanya’da Güneş Enerjisi Eğitimi ..................................................... 43

5.3.1. Yüksek Öğretim Kurumlarında Güneş Enerjisi Eğitimi ........... 43 5.3.2. İleri Mesleki Eğitim ........................................................................ 43

6.4. Portekiz’de Güneş Enerjisi Eğitimi ....................................................... 46 KAYNAKLAR: ................................................................................................. 50

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

5

7

ÖNSÖZ

Günümüzde teknolojinin yenilenmesi, gelişmesi ve toplum hayatına daha fazla girmesiyle birlikte insanlığın enerji ihtiyacı da aynı oranda artmaktadır. Enerji, tüm toplumlar için önemli bir gösterge olup, üretimi ve tüketimi ile bir ülkenin kalkınma ve gelişmişlik düzeyinin anlaşılması için kullanılmaktadır.

Gerek teknolojideki bu değişim gerekse dünya nüfusundaki artışla birlikte mevcut kaynakların ihtiyacı yeterince karşılayamaması sonucunda, alternatif arayışları hız kazanmıştır. Mevcut kaynakların yetersiz kalmasının yanında özellikle fosil yakıtlar ve türevleri ile yapılan enerji üretiminin çevreye verdiği zararlar da artık etkilerini daha fazla hissettirmektedir. Dolayısıyla başta sera etkisi olmak üzere, iklim değişikliklerine dahi sebep olan fosil yakıtlar yerine, çevreye olumsuz etkileri daha az ve yenilenebilir olan kaynakların bulunması ve bunlara dair teknolojilerin geliştirilmesi zorunlu hale gelmiştir. Bu nedenle özellikle 20. yüzyılın son çeyreğinde alternatif enerji kaynaklarına ilgi artmış, özellikle güneş enerjisi araştırmaları önem kazanmıştır.

Dünya ve dünyayı çevreleyen atmosferde, bitkilerin yetişmesinden hava kütlelerinin hareketine kadar birçok fiziksel oluşumu etkileyen güneş en önemli enerji kaynağıdır. Hatta fosil yakıtlar dahi biyokütlede birikmiş güneş enerjisi olarak kabul edilmektedir. Güneş enerjisi birçok alanda kullanılmasına rağmen teknolojisinin yeterince ucuz olmaması, konu ile ilgili yeterince bilgi sahibi olunmaması ve toplumsal alışkanlıkların kolay değiştirilememesi sebebiyle henüz yeterince yaygınlaştırılamamıştır. Mevcut teknolojinin iyileştirilmesi, talebin artması ile üretim maliyetlerinin düşmesi, toplumsal çevre duyarlılığının arttırılması ile tüm bu kaynaklar içinde güneş enerjisi kullanımının gelecekte daha cazip hale geleceği düşünülmektedir. Bu bilgiler ışığında, “Güneş Enerjisi El Kitabı”nın hazırlanmasındaki amaç, toplum ve insan hayatında önemli bir yere sahip olan güneş enerjisini ve bu enerjiyi faydalı hale getirebilecek sistemleri tanıtmak, proje ortakları Türkiye, Almanya, İspanya ve Portekiz’de konu ile ilgili mevcut durumu özetlemek ve bu sistemlerin yaygınlaştırılmasına katkı sağlamaktır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

6

1. GÜNEŞ VE GÜNEŞ ENERJİSİ

İnsanlık için hayat ve tükenmez enerji kaynağı olan güneş, Güneş, Samanyolu Galaksisinde bilinen 200 milyar yıldızdan sadece biridir. Güneşin çapı yaklaşık 1,4 milyon kilometre, hacmi 1.41×1018 km³ kütlesi ise yaklaşık olarak (1,98855±0,00025) × 1030 kg’dır.

Güneşin, hacim ve kütle olarak yaklaşık %99’u hidrojen ve helyumdan oluşmaktadır. Geri kalanı ise Fe, Ni, O, Si, S, Mg, C, Ne, Ca ve Cr gibi diğer elementlerden meydana gelir [1-2]. Güneş enerjisi, doğal ve sürekli bir füzyon reaktörü olan güneşteki hidrojen gazının nükleer reaksiyonlarla helyuma dönüşmesi sırasında açığa çıkan ışıma

enerjisidir. Bu reaksiyonlar sırasında saniyede yaklaşık 600 milyon ton hidrojen tüketilmekte, bunun sonucu olarak da uzaya saniyede 3.8x1026 joule enerji uzaya yayılmaktadır. Güneşin toplam kütlesinin yaklaşık % 99’unun hidrojen ve helyum olduğu düşünüldüğünde, yapılacak hesaplamalarla yakıtının tüketilmesi için yaklaşık 5 milyar yıllık bir sürenin olduğu anlaşılacaktır.

Ancak bu ışınların tamamı yer yüzeyine ulaşmamaktadır. Bir miktarı (yaklaşık % 30 kadarı) dünya atmosferi tarafından geri yansıtılırken, bir miktarı da atmosferde tutulmaktadır. Dünya yüzeyine ulaşan bu enerji ile dünyanın sıcaklığı yükselmekte ve böylece yaşam mümkün olmaktadır. Dünyaya ulaşan enerji miktarı hesaplandığında ve bunun başka kaynaklardan elde edilemeyeceği göz önünde bulundurulduğunda güneşin önemi bir kez daha anlaşılacaktır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

7

9

2. GÜNEŞ ENERJİSİ UYGULAMA ALANLARI

Günümüz teknolojisini kullanan cihazların büyük bölümü elektrik enerjisi ile çalışmaktadır. Aydınlatmadan bahsi geçen teknolojik cihazlara, ısınmadan soğutmaya elektrik enerjisine duyulan ihtiyaç her geçen gün artarak devam etmektedir. Bu ihtiyacın hızla artması doğal olarak ülkeleri daha çok enerji tüketmeye, artan tüketimle birlikte de daha çok enerji üretmeye itmiştir.

Elektrik enerjisine bağımlılığın ötesinde insanoğlunun var olduğu andan itibaren güneşten farklı şekillerde yararlandığı da açıktır. Genel olarak “Güneş Enerjisi Sistemleri” olarak adlandırabileceğimiz bu sistemlerin, kullanım şekli, teknolojisi ve malzemesi açısından birçok türü olmakla birlikte, tamamını iki ana kategoride incelemek mümkündür. Bunlar; hem güneş enerjisinden kaynaklanan ısının doğrudan kullanıldığı hem elektrik üretiminde kullanılan ısıl güneş sistemleri ile güneş ışığını doğrudan elektriğe çeviren ve yarı iletken malzemeden meydana gelen fotovoltaik sistemler (güneş pilleri)’dir.

2.1. Isıl Güneş Sistemleri

2.1.1. Doğrudan Isıl Kullanım

Bu sistemler vasıtasıyla güneş enerjisinden ısı elde edilerek, bu ısının doğrudan kullanılması veya elektrik üretilmesi mümkün olmaktadır. Kendi içinde düşük sıcaklık sistemleri (20-100°C), orta sıcaklık sistemleri (100-300°C) ve yüksek sıcaklık sistemleri (>300°C) olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Düzlemsel güneş kollektörleri bilinen en yaygın düşük sıcaklık uygulamasıdır. Çizgisel yoğunlaştırma yapan sistemler orta sıcaklık uygulamaları, noktasal yoğunlaştırma yapan parabolik sistemler ise yüksek sıcaklık uygulamalarıdır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

6

1. GÜNEŞ VE GÜNEŞ ENERJİSİ

İnsanlık için hayat ve tükenmez enerji kaynağı olan güneş, Güneş, Samanyolu Galaksisinde bilinen 200 milyar yıldızdan sadece biridir. Güneşin çapı yaklaşık 1,4 milyon kilometre, hacmi 1.41×1018 km³ kütlesi ise yaklaşık olarak (1,98855±0,00025) × 1030 kg’dır.

Güneşin, hacim ve kütle olarak yaklaşık %99’u hidrojen ve helyumdan oluşmaktadır. Geri kalanı ise Fe, Ni, O, Si, S, Mg, C, Ne, Ca ve Cr gibi diğer elementlerden meydana gelir [1-2]. Güneş enerjisi, doğal ve sürekli bir füzyon reaktörü olan güneşteki hidrojen gazının nükleer reaksiyonlarla helyuma dönüşmesi sırasında açığa çıkan ışıma

enerjisidir. Bu reaksiyonlar sırasında saniyede yaklaşık 600 milyon ton hidrojen tüketilmekte, bunun sonucu olarak da uzaya saniyede 3.8x1026 joule enerji uzaya yayılmaktadır. Güneşin toplam kütlesinin yaklaşık % 99’unun hidrojen ve helyum olduğu düşünüldüğünde, yapılacak hesaplamalarla yakıtının tüketilmesi için yaklaşık 5 milyar yıllık bir sürenin olduğu anlaşılacaktır.

Ancak bu ışınların tamamı yer yüzeyine ulaşmamaktadır. Bir miktarı (yaklaşık % 30 kadarı) dünya atmosferi tarafından geri yansıtılırken, bir miktarı da atmosferde tutulmaktadır. Dünya yüzeyine ulaşan bu enerji ile dünyanın sıcaklığı yükselmekte ve böylece yaşam mümkün olmaktadır. Dünyaya ulaşan enerji miktarı hesaplandığında ve bunun başka kaynaklardan elde edilemeyeceği göz önünde bulundurulduğunda güneşin önemi bir kez daha anlaşılacaktır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

7

9

2. GÜNEŞ ENERJİSİ UYGULAMA ALANLARI

Günümüz teknolojisini kullanan cihazların büyük bölümü elektrik enerjisi ile çalışmaktadır. Aydınlatmadan bahsi geçen teknolojik cihazlara, ısınmadan soğutmaya elektrik enerjisine duyulan ihtiyaç her geçen gün artarak devam etmektedir. Bu ihtiyacın hızla artması doğal olarak ülkeleri daha çok enerji tüketmeye, artan tüketimle birlikte de daha çok enerji üretmeye itmiştir.

Elektrik enerjisine bağımlılığın ötesinde insanoğlunun var olduğu andan itibaren güneşten farklı şekillerde yararlandığı da açıktır. Genel olarak “Güneş Enerjisi Sistemleri” olarak adlandırabileceğimiz bu sistemlerin, kullanım şekli, teknolojisi ve malzemesi açısından birçok türü olmakla birlikte, tamamını iki ana kategoride incelemek mümkündür. Bunlar; hem güneş enerjisinden kaynaklanan ısının doğrudan kullanıldığı hem elektrik üretiminde kullanılan ısıl güneş sistemleri ile güneş ışığını doğrudan elektriğe çeviren ve yarı iletken malzemeden meydana gelen fotovoltaik sistemler (güneş pilleri)’dir.

2.1. Isıl Güneş Sistemleri

2.1.1. Doğrudan Isıl Kullanım

Bu sistemler vasıtasıyla güneş enerjisinden ısı elde edilerek, bu ısının doğrudan kullanılması veya elektrik üretilmesi mümkün olmaktadır. Kendi içinde düşük sıcaklık sistemleri (20-100°C), orta sıcaklık sistemleri (100-300°C) ve yüksek sıcaklık sistemleri (>300°C) olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Düzlemsel güneş kollektörleri bilinen en yaygın düşük sıcaklık uygulamasıdır. Çizgisel yoğunlaştırma yapan sistemler orta sıcaklık uygulamaları, noktasal yoğunlaştırma yapan parabolik sistemler ise yüksek sıcaklık uygulamalarıdır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

8

10

Türkiye’de olduğu gibi güneş enerjisinin en yaygın kullanıldığı alan su ısıtma amacıyla kurulan düzlemsel güneş kollektörleridir. Güneş kollektörlerinin çalışma prensibi, güneşin ısısını kollektör içerisinde dolaşan sıvıya aktararak bu sıvı vasıtasıyla suyun ısıtılmasıdır. Sistem içerisinde dolaşan sıvının sıcaklığı 70-80°C civarında olmaktadır. Ayrıca sistem içerisinde mevcut olan iyi bir yalıtıma sahip depo vasıtası ile gün içerisinde uzun süreli sıcak suyun kullanılması sağlanmaktadır. Aynı yöntemle yüzme havuzlarında ve sanayi tesislerinde de sıcak su ihtiyacını karşılanmaktadır. 120°C sıcaklıklara ulaşan vakumlu güneş kollektörleri de günümüzde yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır.

2.1.1.1. Güneş Enerjisinden Yararlanarak Konut Isıtılması

Güneşten aracısız ve en doğal faydalanma şekli konutların ısıtılmasıdır. Bu konuda ısınma için ciddi oranda fosil yakıtların kullanıldığı, çevre kirliliğinin kış aylarında gözle görülür hale geldiği düşünüldüğünde güneş enerjisi kullanımı ile büyük oranda tasarruf yapmanın mümkün olduğu görülmektedir. Bu sistemlerin verimi doğrudan su ısıtılmasına göre daha yüksek olmakla birlikte, ısıtmanın yapılacağı konutun mutlaka yalıtılmış olması gerekmektedir. Sistemin en büyük avantajı düşük sıcaklıklarda (50-90°C) ısıtmanın mümkün olmasıdır.

2.1.1.2. Güneş Enerjisi ile Kurutma

Güneş enerjisiyle kurutmada ısı malzemeye doğrudan temas ettirilebildiği gibi dolaylı yoldan havanın ısıtılarak malzemeye teması ile de yapılabilmektedir. Kurutma işleminin yapılabilmesi için özel olarak hazırlanmış (nem ve sıcaklık kontrollü) bir bölme gerekmektedir. Bu tür kurutucuların avantajı doğrudan yapılan kurutmalarda yaşanabilecek olumsuzlukların en aza indirilmiş olmasıdır.

Şekil 2.1. Bir güneş kurutucusunun çizimi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

9

11

2.1.1.3. Güneş Enerjisi ile Damıtma

Güneş enerjisi ile suyun damıtılmasında arıtılacak suyun (muhtemelen tuzlu su) bulunduğu bölüm güneş ışığının daha iyi absorblanabilmesi için siyah renge boyanmaktadır. Suyun önce buharlaştırılıp daha sonra yoğunlaştırılarak bir kapta toplanmasına dayanan basit bir mantıkla çalışan damıtma sistemleri gün boyu damıtma yapabildiği gibi depoladığı ısı sayesinde gece de damıtma işlemine devam edebilirler.

2.1.1.4. Güneş Enerjisi ile Pişirme

Hindistan, Pakistan ve Çin gibi güneş enerjisi potansiyeli yüksek ülkelerde yaygın olarak kullanılan güneş ocaklarında maliyetin yüksek olması, gerekli ısının depolanamaması ve güneş ışınımının yeterli olmadığı zamanlarda kullanılamaması dezavantaj olarak görülmektedir. Çok değişik türleri geliştirilen güneşli ocakları genellikle gelişmekte olan ülkelerde ticari olarak kullanım potansiyeli bulmuştur. Değişik mekânlarda kullanmak amacı ile katlanabilir, yansıtıcılı, kolay taşınabilir güneş ocakları bulmak mümkündür.

Ocağın yapısı incelendiğinde cam veya geçirgen örtüden oluşmuş birkaç tabaka ile yalıtılmış bir kaptan ibaret olduğu görülecektir. Çalışma prensibi sera etkisi ile aynıdır. Üst yüzeyde bulunan geçirgen örtü kısa dalga boylu güneş ışınımının geçişine izin verirken, fırının içinde bulunan düşük sıcaklıktaki maddelerin yaydığı daha uzun dalga boylu ışınların geçişlerini engeller. Bununla birlikte gelen ışınımın şiddetini arttırmak amacıyla yansıtıcı aynaların kullanımı mümkündür.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

8

10

Türkiye’de olduğu gibi güneş enerjisinin en yaygın kullanıldığı alan su ısıtma amacıyla kurulan düzlemsel güneş kollektörleridir. Güneş kollektörlerinin çalışma prensibi, güneşin ısısını kollektör içerisinde dolaşan sıvıya aktararak bu sıvı vasıtasıyla suyun ısıtılmasıdır. Sistem içerisinde dolaşan sıvının sıcaklığı 70-80°C civarında olmaktadır. Ayrıca sistem içerisinde mevcut olan iyi bir yalıtıma sahip depo vasıtası ile gün içerisinde uzun süreli sıcak suyun kullanılması sağlanmaktadır. Aynı yöntemle yüzme havuzlarında ve sanayi tesislerinde de sıcak su ihtiyacını karşılanmaktadır. 120°C sıcaklıklara ulaşan vakumlu güneş kollektörleri de günümüzde yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır.

2.1.1.1. Güneş Enerjisinden Yararlanarak Konut Isıtılması

Güneşten aracısız ve en doğal faydalanma şekli konutların ısıtılmasıdır. Bu konuda ısınma için ciddi oranda fosil yakıtların kullanıldığı, çevre kirliliğinin kış aylarında gözle görülür hale geldiği düşünüldüğünde güneş enerjisi kullanımı ile büyük oranda tasarruf yapmanın mümkün olduğu görülmektedir. Bu sistemlerin verimi doğrudan su ısıtılmasına göre daha yüksek olmakla birlikte, ısıtmanın yapılacağı konutun mutlaka yalıtılmış olması gerekmektedir. Sistemin en büyük avantajı düşük sıcaklıklarda (50-90°C) ısıtmanın mümkün olmasıdır.

2.1.1.2. Güneş Enerjisi ile Kurutma

Güneş enerjisiyle kurutmada ısı malzemeye doğrudan temas ettirilebildiği gibi dolaylı yoldan havanın ısıtılarak malzemeye teması ile de yapılabilmektedir. Kurutma işleminin yapılabilmesi için özel olarak hazırlanmış (nem ve sıcaklık kontrollü) bir bölme gerekmektedir. Bu tür kurutucuların avantajı doğrudan yapılan kurutmalarda yaşanabilecek olumsuzlukların en aza indirilmiş olmasıdır.

Şekil 2.1. Bir güneş kurutucusunun çizimi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

9

11

2.1.1.3. Güneş Enerjisi ile Damıtma

Güneş enerjisi ile suyun damıtılmasında arıtılacak suyun (muhtemelen tuzlu su) bulunduğu bölüm güneş ışığının daha iyi absorblanabilmesi için siyah renge boyanmaktadır. Suyun önce buharlaştırılıp daha sonra yoğunlaştırılarak bir kapta toplanmasına dayanan basit bir mantıkla çalışan damıtma sistemleri gün boyu damıtma yapabildiği gibi depoladığı ısı sayesinde gece de damıtma işlemine devam edebilirler.

2.1.1.4. Güneş Enerjisi ile Pişirme

Hindistan, Pakistan ve Çin gibi güneş enerjisi potansiyeli yüksek ülkelerde yaygın olarak kullanılan güneş ocaklarında maliyetin yüksek olması, gerekli ısının depolanamaması ve güneş ışınımının yeterli olmadığı zamanlarda kullanılamaması dezavantaj olarak görülmektedir. Çok değişik türleri geliştirilen güneşli ocakları genellikle gelişmekte olan ülkelerde ticari olarak kullanım potansiyeli bulmuştur. Değişik mekânlarda kullanmak amacı ile katlanabilir, yansıtıcılı, kolay taşınabilir güneş ocakları bulmak mümkündür.

Ocağın yapısı incelendiğinde cam veya geçirgen örtüden oluşmuş birkaç tabaka ile yalıtılmış bir kaptan ibaret olduğu görülecektir. Çalışma prensibi sera etkisi ile aynıdır. Üst yüzeyde bulunan geçirgen örtü kısa dalga boylu güneş ışınımının geçişine izin verirken, fırının içinde bulunan düşük sıcaklıktaki maddelerin yaydığı daha uzun dalga boylu ışınların geçişlerini engeller. Bununla birlikte gelen ışınımın şiddetini arttırmak amacıyla yansıtıcı aynaların kullanımı mümkündür.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

10

12

Parabolik yansıtıcılı güneş ocaklarında ise yoğunlaştırıcının odak noktasına yerleştirilen malzemenin pişirilmesi sağlanır. Bu tip sistemler güneşin hareketini takip etmek için yönlendirilebildiklerinden günün büyük bir kısmında verimlidir.

2.1.1.5. Güneş Enerjisi ile Soğutma

Son yıllarda özellikle yaz aylarında soğutma ihtiyacının olduğu durumlarda da güneş enerjisinden faydalanmanın yolları araştırılmaktadır. Bu araştırmalar güneş enerjisi ile yapılan çalışmalarda da önemli bir yere sahiptir. Soğutma işlemleri için güneş enerjisi; Rankine çevrimli mekanik buhar türbinli sistem, absorbsiyonlu sistem, termoelektrik sistem, adsorpsiyonlu sistem, Brayton çevrimli mekanik sistem, gece ışınım etkili sistemler ile fotovaltaik ünitelerde enerji kaynağı olarak kullanılabilmektedir. Dolayısıyla sistemin tamamen güneş enerjisine bağımlı olarak tasarlanması durumunda ısı depolanması gerekmektedir.

Figure 2.2. Bir evin güneş enerjisi ile soğutulmasının gösterimi

2.1.2. Isıl Sistemler ile Elektrik Üretimi (Yoğunlaştırılmış Güneş Enerjisi Sistemleri)

Yoğunlaştırılmış güneş enerjisi (CSP) sistemlerinde, aynalar veya lensler yardımı ile geniş bir alana düşen güneş ışınları nispeten daha küçük bir alana odaklanarak elektrik üretilir ve odaklanan enerji ısıya dönüştürülerek bir türbin veya motoru döndürebilir. Sistemlerde güneş takip sistemleri kullanılarak, güneşten faydalanma oranı ciddi bir şekilde arttırılabilir. Yoğunlaştırılan güneş ışınları, klasik enerji santrallerinde ısı kaynağı olarak kullanılabildiği gibi güneş panellerine düşürülerek elektrik enerjisi üretiminde de kullanılabilir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

11

13

Günümüzde yaygın olarak üç çeşit konsantre güneş enerjisi sistemi kullanılmaktadır. Bunlar:

i. Parabolik Oluklu Kollektörler ii. Güneş Enerji kulesi

iii. Parabolik Çanak Sistemler

Parabolik Oluklu Kollektörler:

Güneş ışınları, merkezde bulunan sıvı ile dolu geçirgen cam tüpe yoğunlaştırılır. Bu tüp parabolik oluklu kollektör boyunca uzanır. Bu sistemlerin gün boyunca güneşi takip etmeleri gerekmektedir. Kollektörler doğudan batıya, kuzeyden güneye yönlendirilebilirler. Kullanılan tüpün parabolik oluklu kollektör boyunca uzanmasından dolayı tek eksenli yönlendirme yapılması yeterlidir. Parabolik oluklu kollektörler 50 ile 400°C arası ısı üretebilirler. 400°C’de ısı enerjisinden elektrik enerjisi üretebilecek yeterli teknolojiye sahip olunmasına rağmen halen birçok ülkede bu işlem için fosil kaynaklar kullanılmaktadır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

10

12

Parabolik yansıtıcılı güneş ocaklarında ise yoğunlaştırıcının odak noktasına yerleştirilen malzemenin pişirilmesi sağlanır. Bu tip sistemler güneşin hareketini takip etmek için yönlendirilebildiklerinden günün büyük bir kısmında verimlidir.

2.1.1.5. Güneş Enerjisi ile Soğutma

Son yıllarda özellikle yaz aylarında soğutma ihtiyacının olduğu durumlarda da güneş enerjisinden faydalanmanın yolları araştırılmaktadır. Bu araştırmalar güneş enerjisi ile yapılan çalışmalarda da önemli bir yere sahiptir. Soğutma işlemleri için güneş enerjisi; Rankine çevrimli mekanik buhar türbinli sistem, absorbsiyonlu sistem, termoelektrik sistem, adsorpsiyonlu sistem, Brayton çevrimli mekanik sistem, gece ışınım etkili sistemler ile fotovaltaik ünitelerde enerji kaynağı olarak kullanılabilmektedir. Dolayısıyla sistemin tamamen güneş enerjisine bağımlı olarak tasarlanması durumunda ısı depolanması gerekmektedir.

Figure 2.2. Bir evin güneş enerjisi ile soğutulmasının gösterimi

2.1.2. Isıl Sistemler ile Elektrik Üretimi (Yoğunlaştırılmış Güneş Enerjisi Sistemleri)

Yoğunlaştırılmış güneş enerjisi (CSP) sistemlerinde, aynalar veya lensler yardımı ile geniş bir alana düşen güneş ışınları nispeten daha küçük bir alana odaklanarak elektrik üretilir ve odaklanan enerji ısıya dönüştürülerek bir türbin veya motoru döndürebilir. Sistemlerde güneş takip sistemleri kullanılarak, güneşten faydalanma oranı ciddi bir şekilde arttırılabilir. Yoğunlaştırılan güneş ışınları, klasik enerji santrallerinde ısı kaynağı olarak kullanılabildiği gibi güneş panellerine düşürülerek elektrik enerjisi üretiminde de kullanılabilir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

11

13

Günümüzde yaygın olarak üç çeşit konsantre güneş enerjisi sistemi kullanılmaktadır. Bunlar:

i. Parabolik Oluklu Kollektörler ii. Güneş Enerji kulesi

iii. Parabolik Çanak Sistemler

Parabolik Oluklu Kollektörler:

Güneş ışınları, merkezde bulunan sıvı ile dolu geçirgen cam tüpe yoğunlaştırılır. Bu tüp parabolik oluklu kollektör boyunca uzanır. Bu sistemlerin gün boyunca güneşi takip etmeleri gerekmektedir. Kollektörler doğudan batıya, kuzeyden güneye yönlendirilebilirler. Kullanılan tüpün parabolik oluklu kollektör boyunca uzanmasından dolayı tek eksenli yönlendirme yapılması yeterlidir. Parabolik oluklu kollektörler 50 ile 400°C arası ısı üretebilirler. 400°C’de ısı enerjisinden elektrik enerjisi üretebilecek yeterli teknolojiye sahip olunmasına rağmen halen birçok ülkede bu işlem için fosil kaynaklar kullanılmaktadır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

12

14

Güneş Enerji kulesi (Heliostat enerji santrali):

Yüzlerce yansıtıcı kullanarak güneşten gelen ışınları tek bir merkezde bulunan kuledeki alıcıya yansıtarak çok yüksek sıcaklıklar elde edilebilir. Merkezdeki bu kuleye heliostat alan veya merkezi alıcı denir. Alıcılar tarafından emilen bu ısıl enerji bir sıvıya aktarılır. Bu sıvıdan daha sonra enerji elde edilir. İlk uygulamalarda sıvı olarak su kullanılmış daha sonra ise sodyum kullanılmaya başlanmıştır. Sodyumun suya göre avantajı, sodyumun daha fazla enerji saklayabilmesidir.

Parabolik Çanak Sistemler:

Bu sistemler iki eksenli yönlendirme sistemi ile güneşi gün boyu takip eder. Yoğunlaştırılmış güneş enerjisi alıcısı çanağın merkezine yerleştirilmiştir. Merkezdeki bu yapının içeriği iki faklı şekilde olabilir. Bunlardan birincisi merkezde bulunan uygun bir sıvıya bu ısı enerjisini aktarılmasıyla elektrik üretimidir. Bu sistemde sıcaklık 1500 °C ye kadar çıkmaktadır. İkinci yöntem ise merkeze yerleştirilen Stirling motoru ile elektrik elde etmektir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

13

15

2.2. Güneşten Elektrik Üretimi (Fotovoltaik Paneller)

Güneş enerjisinden farklı yöntemlerle elektrik üretimi mümkün olmakla birlikte, bu konuda teknolojisi en gelişmiş yöntem, güneş panelleri (fotovoltaik paneller) vasıtasıyla enerji üretilmesidir. Bu teknolojide güneş ışınlarının panel yüzeyine ulaşması ile yarıiletken malzemeler kullanılarak enerji dönüşümü sağlanmaktadır.

2.2.1. Güneş Pillerinin Çalışma Prensibi

Fotovoltaik etki, Güneş Pillerinin güneş ışınlarını elektrik enerjisine dönüştürdüğü basit bir fiziksel işlemdir. Güneş ışığı, foton veya güneş enerjisi parçacıklardan oluşur. Güneş ışığından gelen fotonlar farklı dalga boylarından oluşmaktadır ve bu farklı dalga boylarına karşılık gelen çeşitli miktarda enerji içerirler.

Şekil 2.3. Bir yarıiletkende p-n ekleminin gösterimi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

12

14

Güneş Enerji kulesi (Heliostat enerji santrali):

Yüzlerce yansıtıcı kullanarak güneşten gelen ışınları tek bir merkezde bulunan kuledeki alıcıya yansıtarak çok yüksek sıcaklıklar elde edilebilir. Merkezdeki bu kuleye heliostat alan veya merkezi alıcı denir. Alıcılar tarafından emilen bu ısıl enerji bir sıvıya aktarılır. Bu sıvıdan daha sonra enerji elde edilir. İlk uygulamalarda sıvı olarak su kullanılmış daha sonra ise sodyum kullanılmaya başlanmıştır. Sodyumun suya göre avantajı, sodyumun daha fazla enerji saklayabilmesidir.

Parabolik Çanak Sistemler:

Bu sistemler iki eksenli yönlendirme sistemi ile güneşi gün boyu takip eder. Yoğunlaştırılmış güneş enerjisi alıcısı çanağın merkezine yerleştirilmiştir. Merkezdeki bu yapının içeriği iki faklı şekilde olabilir. Bunlardan birincisi merkezde bulunan uygun bir sıvıya bu ısı enerjisini aktarılmasıyla elektrik üretimidir. Bu sistemde sıcaklık 1500 °C ye kadar çıkmaktadır. İkinci yöntem ise merkeze yerleştirilen Stirling motoru ile elektrik elde etmektir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

13

15

2.2. Güneşten Elektrik Üretimi (Fotovoltaik Paneller)

Güneş enerjisinden farklı yöntemlerle elektrik üretimi mümkün olmakla birlikte, bu konuda teknolojisi en gelişmiş yöntem, güneş panelleri (fotovoltaik paneller) vasıtasıyla enerji üretilmesidir. Bu teknolojide güneş ışınlarının panel yüzeyine ulaşması ile yarıiletken malzemeler kullanılarak enerji dönüşümü sağlanmaktadır.

2.2.1. Güneş Pillerinin Çalışma Prensibi

Fotovoltaik etki, Güneş Pillerinin güneş ışınlarını elektrik enerjisine dönüştürdüğü basit bir fiziksel işlemdir. Güneş ışığı, foton veya güneş enerjisi parçacıklardan oluşur. Güneş ışığından gelen fotonlar farklı dalga boylarından oluşmaktadır ve bu farklı dalga boylarına karşılık gelen çeşitli miktarda enerji içerirler.

Şekil 2.3. Bir yarıiletkende p-n ekleminin gösterimi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

14

16

Fotonlar PV yüzeyine çarptığı zaman oluşabilecek üç muhtemel durum vardır. Foton yansıyabilir, absorbe edilebilir ya da direk olarak geçebilir. Sadece absorbe edilen fotonlar elektrik üretebilir. Bu durumda fotonun enerjisi çarptığı hücredeki elektrona transfer edilir. Elektron elde ettiği bu enerji ile normal pozisyonundan kaçarak bir elektrik devresindeki akımın bir parçasını oluşturarak güneş ışığını elektrik enerjisine çevirmiş olur.

2.2.2. Güneş Pillerinin Yapısı

Bir PV hücresi içerisindeki elektrik alanı meydana getirmek için, iki ayrı yarı iletkenleri birlikte sıkıştırılmıştır. Saf yarı iletken malzemeler elektriği ne iyi iletir ne de kötü iletir. Bunun sebebi, değerlik bandındaki elektron sayısı sınırlıdır. Saf bir yarı iletkenin elektron ve oyuk sayısı artırılarak iletkenliği artırılabilir. Bu durum saf bir yarı iletkene katkı maddesi eklenerek oluşturulur. Katkı maddesi eklenerek oluşturulan iki tip yarı iletken vardır. Bunlar pozitif (p) ve negatif (n) tip yarı iletkenlerdir. Bir PV hücresi, pozitif (p) ve negatif (n) tip yarı iletken malzemeden oluşur.

Şekil 2.4. Bir güneş hücresinin katmanlarının gösterimi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

15

17

2.2.3. Güneş Pili Türleri

Üretiminde kullanılan malzemelere göre güneş pillerinin değişik türleri mevcuttur. Tabloda güneş pilleri türeleri ile ilgili karşılaştırmalar verilmiştir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

14

16

Fotonlar PV yüzeyine çarptığı zaman oluşabilecek üç muhtemel durum vardır. Foton yansıyabilir, absorbe edilebilir ya da direk olarak geçebilir. Sadece absorbe edilen fotonlar elektrik üretebilir. Bu durumda fotonun enerjisi çarptığı hücredeki elektrona transfer edilir. Elektron elde ettiği bu enerji ile normal pozisyonundan kaçarak bir elektrik devresindeki akımın bir parçasını oluşturarak güneş ışığını elektrik enerjisine çevirmiş olur.

2.2.2. Güneş Pillerinin Yapısı

Bir PV hücresi içerisindeki elektrik alanı meydana getirmek için, iki ayrı yarı iletkenleri birlikte sıkıştırılmıştır. Saf yarı iletken malzemeler elektriği ne iyi iletir ne de kötü iletir. Bunun sebebi, değerlik bandındaki elektron sayısı sınırlıdır. Saf bir yarı iletkenin elektron ve oyuk sayısı artırılarak iletkenliği artırılabilir. Bu durum saf bir yarı iletkene katkı maddesi eklenerek oluşturulur. Katkı maddesi eklenerek oluşturulan iki tip yarı iletken vardır. Bunlar pozitif (p) ve negatif (n) tip yarı iletkenlerdir. Bir PV hücresi, pozitif (p) ve negatif (n) tip yarı iletken malzemeden oluşur.

Şekil 2.4. Bir güneş hücresinin katmanlarının gösterimi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

15

17

2.2.3. Güneş Pili Türleri

Üretiminde kullanılan malzemelere göre güneş pillerinin değişik türleri mevcuttur. Tabloda güneş pilleri türeleri ile ilgili karşılaştırmalar verilmiştir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

16

18

2.2.4. Güneş Pili Sistemleri

Güneş Pili Sistemleri insanların elektik enerjisine ihtiyacının olduğu her uygulamada kullanılabilir. Güneş pili modülü uygulamalara bağlı olarak, inverterler, akümülatör, regülatör gibi kontrol cihazları ve çeşitli elektronik destek devreleri ile birlikte oluşturulur.

Güneş pili sistemi uygulamalar pili sistemi Uygulamaları iki ana gruba ayrılabilir;

i. Şebeke bağlantılı Sistemler (On Grid) ii. Şebekeden bağımsız sistemler (Off-Grid)

Şebeke Bağlantılı Sistemler (On Grid):

Şebeke bağlantılı güneş pili sistemler büyük güç sistemleri (santral boyutunda) şeklinde olabileceği gibi binalarda küçük güçlü sistemler şeklinde de karşımıza çıkabilir. Küçük güçlü sistemlerde elde edilen enerji, kurulu olduğu sistemin elektrik enerjisi gereksinimini karşıladıktan sonra fazla olan elektrik enerjisi, elektrik şebekesine satılır.

Yalnız bu durumda üretilen DC elektrik AC ye çevrilerek şebekeye uygun hale getirilir. Yeterli elektrik enerjisini üretilemediği durumda ise şebekeden elektrik enerjisi alınır. Bu sistemlerde depolama olmadığı için akü grubuna gerek yoktur.

Şebekeden Bağımsız Sistemler (Off-Grid):

Güneş panellerinde elde edilen güç sistemin gereksinimini karşılar, fazla gelen enerji ise akülerde depo edilir. Depo edilen bu enerji güneş enerjisinin yetersiz kaldığı zaman, özellikle gece boyunca kullanılır. Akünün aşırı şarj ve deşarj durumlarında zarar görmesini engellemek için regülatör kullanılır. Sistemlerde regülatörün görevi

ise akünün durumuna bakarak ya sistemin akım çekmesini durdurur ya da güneş pilinden gelen akımı keser.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

17

19

2.2.5. Güneş Pili Sistemlerinde Kullanılan Elemanlar

Fotovoltaik Panel: Güneş enerjisini elektrik enerjisine çeviren sistemlerdir. Kurulacak oluğu sisteminin enerji ihtiyacına göre panel sayısı arttırılarak enerji ihtiyacı karşılanır.

Şarj Denetleyici: Fotovoltaik Paneller ile akü/batarya grupları arasına bağlıdır. Şarj denetleyicisi akülerin aşırı dolmasını veya tamamen bitmesini önleyerek akülerin veya bataryaların daha uzun ömürlü olmasını sağlar.

Akü / Batarya: Fotovoltaik panellerden elde edilen enerjinin depolandığı üniteleridir. Kurşun aküler/bataryalar en yaygın kullanılan türdür. Uygun maliyetli olmaları ve fazla bakım gerektirmemeleri nedeniyle fotovoltaik sistemler için idealdir.

İnvertör: Fotovoltaik Panellerden üretilen doğru akımı alternatif akıma çeviren elektronik bir alettir. Doğru akımla çalışan cihazların invertöre gereksinimi yoktur.

Çift yönlü sayaç: Şebeke (on grid) bağlantılı istemlerde kullanılır. Kullanılan elektriğin kendi fotovoltaik sisteminden mi alındığını yoksa şebekeden mi alındığını belirler.

Şekil 2.5. Bir fotovoltaik sistemin gösterimi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

16

18

2.2.4. Güneş Pili Sistemleri

Güneş Pili Sistemleri insanların elektik enerjisine ihtiyacının olduğu her uygulamada kullanılabilir. Güneş pili modülü uygulamalara bağlı olarak, inverterler, akümülatör, regülatör gibi kontrol cihazları ve çeşitli elektronik destek devreleri ile birlikte oluşturulur.

Güneş pili sistemi uygulamalar pili sistemi Uygulamaları iki ana gruba ayrılabilir;

i. Şebeke bağlantılı Sistemler (On Grid) ii. Şebekeden bağımsız sistemler (Off-Grid)

Şebeke Bağlantılı Sistemler (On Grid):

Şebeke bağlantılı güneş pili sistemler büyük güç sistemleri (santral boyutunda) şeklinde olabileceği gibi binalarda küçük güçlü sistemler şeklinde de karşımıza çıkabilir. Küçük güçlü sistemlerde elde edilen enerji, kurulu olduğu sistemin elektrik enerjisi gereksinimini karşıladıktan sonra fazla olan elektrik enerjisi, elektrik şebekesine satılır.

Yalnız bu durumda üretilen DC elektrik AC ye çevrilerek şebekeye uygun hale getirilir. Yeterli elektrik enerjisini üretilemediği durumda ise şebekeden elektrik enerjisi alınır. Bu sistemlerde depolama olmadığı için akü grubuna gerek yoktur.

Şebekeden Bağımsız Sistemler (Off-Grid):

Güneş panellerinde elde edilen güç sistemin gereksinimini karşılar, fazla gelen enerji ise akülerde depo edilir. Depo edilen bu enerji güneş enerjisinin yetersiz kaldığı zaman, özellikle gece boyunca kullanılır. Akünün aşırı şarj ve deşarj durumlarında zarar görmesini engellemek için regülatör kullanılır. Sistemlerde regülatörün görevi

ise akünün durumuna bakarak ya sistemin akım çekmesini durdurur ya da güneş pilinden gelen akımı keser.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

17

19

2.2.5. Güneş Pili Sistemlerinde Kullanılan Elemanlar

Fotovoltaik Panel: Güneş enerjisini elektrik enerjisine çeviren sistemlerdir. Kurulacak oluğu sisteminin enerji ihtiyacına göre panel sayısı arttırılarak enerji ihtiyacı karşılanır.

Şarj Denetleyici: Fotovoltaik Paneller ile akü/batarya grupları arasına bağlıdır. Şarj denetleyicisi akülerin aşırı dolmasını veya tamamen bitmesini önleyerek akülerin veya bataryaların daha uzun ömürlü olmasını sağlar.

Akü / Batarya: Fotovoltaik panellerden elde edilen enerjinin depolandığı üniteleridir. Kurşun aküler/bataryalar en yaygın kullanılan türdür. Uygun maliyetli olmaları ve fazla bakım gerektirmemeleri nedeniyle fotovoltaik sistemler için idealdir.

İnvertör: Fotovoltaik Panellerden üretilen doğru akımı alternatif akıma çeviren elektronik bir alettir. Doğru akımla çalışan cihazların invertöre gereksinimi yoktur.

Çift yönlü sayaç: Şebeke (on grid) bağlantılı istemlerde kullanılır. Kullanılan elektriğin kendi fotovoltaik sisteminden mi alındığını yoksa şebekeden mi alındığını belirler.

Şekil 2.5. Bir fotovoltaik sistemin gösterimi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

18

20

3. NEDEN GÜNEŞ ENERJİSİ KULLANMALIYIZ?

Güneş Enerjisi ile çalışan sistemlerinin yaygınlaştırılabilmesi için bu sistemler hakkında yeterli bilgiye sahip olmak gerekmektedir. Doğal olarak her enerji kaynağında ve üretim sisteminde olduğu gibi güneş enerjisi sistemlerinin de avantajları ve dezavantajları vardır. Bu amaçla avantaj ve dezavantajlar aşağıdaki şekilde sıralanmıştır.

3.1. Avantajları

Fosil yakıtların tükenmeye başladığı dünyamızda diğer yenilenebilir enerji kaynaklarında olduğu gibi güneş enerjisi de sonsuz, yenilenilir ve sınırsız enerji kaynağıdır. Bu güneş enerjisinin en önemli avantajıdır.

Küresel ısınmanın giderek arttığı bir ortamda güneş enerjisinden enerji elde ederken karbon salınımı meydana gelmemektedir. Çevreyi kirletici atıkları olmayan, çevre dostu, gerektiğinde enerji ihtiyacına bağlı olarak kolayca değiştirilebilen sistemlerdir.

Güneş enerjisinin bir diğer çevreci özelliği de çalışırken ses çıkarmadığından gürültü kirliliğine neden olmamaktadır.

Güneş enerjisi yakıt maliyeti gerektirmeden sıcak su, ısınma, soğutma, endüstriyel uygulamalar, elektrik üretimi gibi birçok uygulamayı sağlamaktadır.

Güneş enerjisi sistemleri enerji ihtiyacına göre kolay kurulabilir sistemlerdir. Ayrıca enerji ihtiyacının artması durumunda hızlı ve kolay bir şekilde sistemler genişletilebilir.

Güneş enerjisi sistemlerinde üretim ve kurulum maliyetlerinden sonra kullanımda çok fazla bakım maliyeti oluşturmamaktadır. Güneş enerjisi ile çalışan sistemler kolaylıkla taşınıp kurulabilir. Elektrik şebeke hattı bulunmayan ya da şebeke hattının götürülmesinin pahalı olduğu kırsal yörelerde güneş pillerinin kullanımı daha ekonomik olabilmektedir.

Güneş sistemlerinin ilk kurulum ve üretim maliyetlerinin yüksek olmasına rağmen uzun dönemde düşünüldüğünde fosil yakıtlara göre başlangıçtaki ödenen maliyetin geri dönüşümü vardır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

19

21

Güneş pili, dayanıklı, güvenilir ve uzun ömürlüdür. Her ev, kendi enerjisini çatısına kurduğu güneş pilleri ile karşılayabilir. Böylece iletim ve enerjiyi taşıma maliyetleri ve kayıpları ortadan kalkmaktadır.

3.2. Dezavantajları

En önemli dezavantajı fotovoltaik panellerin ve takip sistemli toplaçların üretim ve kurulum maliyetlerinin yüksek olmasıdır. Ancak teknolojik gelişmeler ile enerji giderek yaygınlaşmakta ve maliyette düşmektedir.

Güneş enerjisi sistemlerinin verimi güneşin durumuna bağlıdır. Bulutlu havalar, çevre kirliliği, güneşin yönü bazı sistemlerde verimi direkt etkilemektedir.

Özellikle elektrik üretimi yapan toplaç tiplerinde gölgelemeyi önlemek için geniş alanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Güneş enerjisi sistemlerinin gece enerji sürekliliği sağlayabilmesi için depolama sistemlerine ihtiyaç duyar.

Güneş Pillerinin verimleri düşüktür (%15 civarı).

Binalarda kullanılan güneş toplaçları görünüm ve yer açısından bazı sorunlara yol açabilmektedir.

Fotovoltaik hücrelerde kullanılan yarıiletken maddeler kullanım ömrü bittikten sonra çevre kirliliğine neden olabilmektedirler.

Güneş enerjisi teknolojisi ulaşım amaçlı uygulamalar için henüz yeterli verime sahip değildir. Gelişmekte olan bir teknolojidir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

18

20

3. NEDEN GÜNEŞ ENERJİSİ KULLANMALIYIZ?

Güneş Enerjisi ile çalışan sistemlerinin yaygınlaştırılabilmesi için bu sistemler hakkında yeterli bilgiye sahip olmak gerekmektedir. Doğal olarak her enerji kaynağında ve üretim sisteminde olduğu gibi güneş enerjisi sistemlerinin de avantajları ve dezavantajları vardır. Bu amaçla avantaj ve dezavantajlar aşağıdaki şekilde sıralanmıştır.

3.1. Avantajları

Fosil yakıtların tükenmeye başladığı dünyamızda diğer yenilenebilir enerji kaynaklarında olduğu gibi güneş enerjisi de sonsuz, yenilenilir ve sınırsız enerji kaynağıdır. Bu güneş enerjisinin en önemli avantajıdır.

Küresel ısınmanın giderek arttığı bir ortamda güneş enerjisinden enerji elde ederken karbon salınımı meydana gelmemektedir. Çevreyi kirletici atıkları olmayan, çevre dostu, gerektiğinde enerji ihtiyacına bağlı olarak kolayca değiştirilebilen sistemlerdir.

Güneş enerjisinin bir diğer çevreci özelliği de çalışırken ses çıkarmadığından gürültü kirliliğine neden olmamaktadır.

Güneş enerjisi yakıt maliyeti gerektirmeden sıcak su, ısınma, soğutma, endüstriyel uygulamalar, elektrik üretimi gibi birçok uygulamayı sağlamaktadır.

Güneş enerjisi sistemleri enerji ihtiyacına göre kolay kurulabilir sistemlerdir. Ayrıca enerji ihtiyacının artması durumunda hızlı ve kolay bir şekilde sistemler genişletilebilir.

Güneş enerjisi sistemlerinde üretim ve kurulum maliyetlerinden sonra kullanımda çok fazla bakım maliyeti oluşturmamaktadır. Güneş enerjisi ile çalışan sistemler kolaylıkla taşınıp kurulabilir. Elektrik şebeke hattı bulunmayan ya da şebeke hattının götürülmesinin pahalı olduğu kırsal yörelerde güneş pillerinin kullanımı daha ekonomik olabilmektedir.

Güneş sistemlerinin ilk kurulum ve üretim maliyetlerinin yüksek olmasına rağmen uzun dönemde düşünüldüğünde fosil yakıtlara göre başlangıçtaki ödenen maliyetin geri dönüşümü vardır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

19

21

Güneş pili, dayanıklı, güvenilir ve uzun ömürlüdür. Her ev, kendi enerjisini çatısına kurduğu güneş pilleri ile karşılayabilir. Böylece iletim ve enerjiyi taşıma maliyetleri ve kayıpları ortadan kalkmaktadır.

3.2. Dezavantajları

En önemli dezavantajı fotovoltaik panellerin ve takip sistemli toplaçların üretim ve kurulum maliyetlerinin yüksek olmasıdır. Ancak teknolojik gelişmeler ile enerji giderek yaygınlaşmakta ve maliyette düşmektedir.

Güneş enerjisi sistemlerinin verimi güneşin durumuna bağlıdır. Bulutlu havalar, çevre kirliliği, güneşin yönü bazı sistemlerde verimi direkt etkilemektedir.

Özellikle elektrik üretimi yapan toplaç tiplerinde gölgelemeyi önlemek için geniş alanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Güneş enerjisi sistemlerinin gece enerji sürekliliği sağlayabilmesi için depolama sistemlerine ihtiyaç duyar.

Güneş Pillerinin verimleri düşüktür (%15 civarı).

Binalarda kullanılan güneş toplaçları görünüm ve yer açısından bazı sorunlara yol açabilmektedir.

Fotovoltaik hücrelerde kullanılan yarıiletken maddeler kullanım ömrü bittikten sonra çevre kirliliğine neden olabilmektedirler.

Güneş enerjisi teknolojisi ulaşım amaçlı uygulamalar için henüz yeterli verime sahip değildir. Gelişmekte olan bir teknolojidir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

20

22

4. MEVZUAT ve TEŞVİKLER

TÜRKİYE

Başkent: Ankara

Resmi Dil: Türkçe

Para Birimi: Türk Lirası ( )

Nüfus: 76,67 Milyon

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

21

23

4.1. Türkiye’de Güneş Enerji’sinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik

Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak elektrik üretimi kanun ve yönetmeliklerle düzenlenmiştir. Kanun kapsamında elektrik üretimi, üretim kapasitesinin büyüklüğüne göre “Lisanssız” ve “Lisanslı” olmak üzere iki başlık altında yer almaktadır.

4.1.1. Lisanssız Elektrik Üretimi

30.03.2013 tarihinde yayınlanan 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında lisanssız elektrik üretimi üst sınırı 1 MW' a yükseltilmiştir.

Bu kapsamda elektrik üretim tesisi kurmak isteyen tüzel ve gerçek kişiler Yönetmeliğin 7. maddesi çerçevesinde Lisanssız Üretim Bağlantı Başvuru Formu ile birlikte belirtilen belgeleri doğrudan ilgili dağıtım şirketine veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye başvurmalıdırlar.

İlgili dağıtım şirketince düzenlenen Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubunun tebellüğ tarihinden itibaren yüz seksen gün içerisinde elektrik üretim tesisinin kurulumunun tamamlanması gerekmektedir. Gerçek veya tüzel kişiler söz konusu sürenin ilk doksan günü içerisinde üretim tesisi ve varsa irtibat hattı projesini Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kurum ve/veya tüzel kişilerin onayına sunar. Yönetmeliğin 9. maddesinde belirtilen belgelerin dağıtım şirketine eksiksiz sunulması halinde dağıtım şirketi ile otuz gün içerisinde bağlantı ve sistem kullanım anlaşması imzalanır.

Ayrıca, elektrik üretim tesisi projelerinin, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğünce yayımlanan Saha Uygulamalı Güneş Enerjisi Santralı Proje Şablonu veya Çatı ve Cephe Uygulamalı Güneş Enerjisi Santralı Proje Şablonunda belirtilen kriterler doğrultusunda, onay için TEDAŞ (Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi) Genel Müdürlüğüne sunulması gerekmektedir.

4.1.2. Lisanslı Elektrik Üretimi

Elektrik piyasasında lisanslı olarak tüzel kişiler tarafından gerçekleştirilebilecek faaliyetler; üretim, iletim dağıtım, toptan ve perakende satış, piyasa işletim, ithalat ve ihracat faaliyetlerini kapsamaktadır. Tüzel kişilere faaliyet göstermek istedikleri alanda en fazla 49 yıllığına lisans verilir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

20

22

4. MEVZUAT ve TEŞVİKLER

TÜRKİYE

Başkent: Ankara

Resmi Dil: Türkçe

Para Birimi: Türk Lirası ( )

Nüfus: 76,67 Milyon

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

21

23

4.1. Türkiye’de Güneş Enerji’sinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik

Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak elektrik üretimi kanun ve yönetmeliklerle düzenlenmiştir. Kanun kapsamında elektrik üretimi, üretim kapasitesinin büyüklüğüne göre “Lisanssız” ve “Lisanslı” olmak üzere iki başlık altında yer almaktadır.

4.1.1. Lisanssız Elektrik Üretimi

30.03.2013 tarihinde yayınlanan 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında lisanssız elektrik üretimi üst sınırı 1 MW' a yükseltilmiştir.

Bu kapsamda elektrik üretim tesisi kurmak isteyen tüzel ve gerçek kişiler Yönetmeliğin 7. maddesi çerçevesinde Lisanssız Üretim Bağlantı Başvuru Formu ile birlikte belirtilen belgeleri doğrudan ilgili dağıtım şirketine veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye başvurmalıdırlar.

İlgili dağıtım şirketince düzenlenen Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubunun tebellüğ tarihinden itibaren yüz seksen gün içerisinde elektrik üretim tesisinin kurulumunun tamamlanması gerekmektedir. Gerçek veya tüzel kişiler söz konusu sürenin ilk doksan günü içerisinde üretim tesisi ve varsa irtibat hattı projesini Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kurum ve/veya tüzel kişilerin onayına sunar. Yönetmeliğin 9. maddesinde belirtilen belgelerin dağıtım şirketine eksiksiz sunulması halinde dağıtım şirketi ile otuz gün içerisinde bağlantı ve sistem kullanım anlaşması imzalanır.

Ayrıca, elektrik üretim tesisi projelerinin, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğünce yayımlanan Saha Uygulamalı Güneş Enerjisi Santralı Proje Şablonu veya Çatı ve Cephe Uygulamalı Güneş Enerjisi Santralı Proje Şablonunda belirtilen kriterler doğrultusunda, onay için TEDAŞ (Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi) Genel Müdürlüğüne sunulması gerekmektedir.

4.1.2. Lisanslı Elektrik Üretimi

Elektrik piyasasında lisanslı olarak tüzel kişiler tarafından gerçekleştirilebilecek faaliyetler; üretim, iletim dağıtım, toptan ve perakende satış, piyasa işletim, ithalat ve ihracat faaliyetlerini kapsamaktadır. Tüzel kişilere faaliyet göstermek istedikleri alanda en fazla 49 yıllığına lisans verilir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

22

24

Üretim lisansı başvurusunda bulunan tüzel kişiye öncelikle, üretim tesisi yatırımına başlaması için mevzuattan kaynaklanan izin, onay, ruhsat ve benzeri belgeleri edinebilmesi ve üretim tesisinin kurulacağı sahanın mülkiyet veya kullanım hakkını elde edebilmesi için Kurum tarafından belirli süreli ön lisans verilir.

4.1.3. Teşvik (Türkiye Yenilenebilir Enerji Kanunu)

Türkiye enerji politikası olarak 2023 yılına kadar enerjisinin % 30' unu yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılayabilmeyi planlamaktadır. Bu kapsamda enerjisini yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılayan işletmelere bazı teşvikler sunulmaktadır. Bu teşviklerden bazıları; vergi ve arazi kullanım bedellerinde indirim, sistemde yerli malzeme kullanıldığı takdirde tarifeye ek pirimler, 2016-2020 yılları arasında lisans sahibi olacak olan üreticilere sabit fiyattan alım garantisi, proje hizmet bedellerinden muafiyet olarak dikkat çekmektedir. Ayrıca Türkiye' de 38 şehir güneş enerjisinden elektrik üretimi konusunda izin almıştır. 92 MWlık kapasitesi ile bu iller arasında ilk sırada Konya yer almaktadır. Ancak bu illerin toplam güneş enerjisinden elektrik üretim değeri 600 MW ile sınırlandırılmıştır.

2012 yılı yenilenebilir enerji kanunu ulusal üretim sektörünü desteklemek ve canlandırmak amacıyla Türkiye’de yapılan bileşenlerin üretimleri için de teşvikler getirmektedir. Şirketler üretimlerini yaptıkları ekipmana/bileşene göre fazladan tabloda belirtildiği miktarlarda bir teşvik almaktadırlar:

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

23

25

ALMANYA

Başkent: Berlin

Resmi Dil: Almanca

Para Birimi: Euro (€)

Nüfus: 81,80 Milyon

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

22

24

Üretim lisansı başvurusunda bulunan tüzel kişiye öncelikle, üretim tesisi yatırımına başlaması için mevzuattan kaynaklanan izin, onay, ruhsat ve benzeri belgeleri edinebilmesi ve üretim tesisinin kurulacağı sahanın mülkiyet veya kullanım hakkını elde edebilmesi için Kurum tarafından belirli süreli ön lisans verilir.

4.1.3. Teşvik (Türkiye Yenilenebilir Enerji Kanunu)

Türkiye enerji politikası olarak 2023 yılına kadar enerjisinin % 30' unu yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılayabilmeyi planlamaktadır. Bu kapsamda enerjisini yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılayan işletmelere bazı teşvikler sunulmaktadır. Bu teşviklerden bazıları; vergi ve arazi kullanım bedellerinde indirim, sistemde yerli malzeme kullanıldığı takdirde tarifeye ek pirimler, 2016-2020 yılları arasında lisans sahibi olacak olan üreticilere sabit fiyattan alım garantisi, proje hizmet bedellerinden muafiyet olarak dikkat çekmektedir. Ayrıca Türkiye' de 38 şehir güneş enerjisinden elektrik üretimi konusunda izin almıştır. 92 MWlık kapasitesi ile bu iller arasında ilk sırada Konya yer almaktadır. Ancak bu illerin toplam güneş enerjisinden elektrik üretim değeri 600 MW ile sınırlandırılmıştır.

2012 yılı yenilenebilir enerji kanunu ulusal üretim sektörünü desteklemek ve canlandırmak amacıyla Türkiye’de yapılan bileşenlerin üretimleri için de teşvikler getirmektedir. Şirketler üretimlerini yaptıkları ekipmana/bileşene göre fazladan tabloda belirtildiği miktarlarda bir teşvik almaktadırlar:

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

23

25

ALMANYA

Başkent: Berlin

Resmi Dil: Almanca

Para Birimi: Euro (€)

Nüfus: 81,80 Milyon

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

24

26

4.2. Almanya’da Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik

Almanya’da güneş enerjisinden elektrik üretimi bir tarife ile teşvik edilmektedir. Koşullar ve ödemelerin miktarı “Yenilenebilir Enerjilere Öncelik Verilmesine İlişkin Alman Yasası (EEG)” ile belirtilmiştir. Alman Yenilenebilir Enerji Yasası (Erneuerbare-Energien-Gesetz, EEG), madde 16’ya göre enerji tedarikçisi kullanıcı tarafından üretilen elektrik için ödeme yapmak zorundadır. Ücretin miktarı işletmenin devreye alınma tarihi, imalat türü çeşidi (çatı montaj veya açık arazi) ile birlikte işletmenin performansıyla da belirlenir. Yapılacak ödeme şebekeye beslenen elektriğin kilovat-saatine göre yapılmaktadır. Federal Ağ Ajansı (Bundesnetzagentur) aylık ücretin ne kadar değişeceğini duyurmaktadır. Yasaya göre, bir ödeme, genellikle 20 yıllık bir süre için yasal olarak bağlantılı bir şekilde üreticiye şebeke operatörü tarafında garanti edilmektedir.

4.2.1. Teşvik (Erneuerbare-Energien-Gesetz, EEG)

Zemine monte sistemlerden üretilecek elektrik üretimi, sadece tesisin resmi bir planlama (örneğin arazi kullanım planı) kapsamında inşa edilmesi halinde uygundur. Kalkınma planlarında yer alan bölgelerde bulunan zemin-monte sistemler, 1 Ocak 2009 tarihinden sonra sadece belirlenmiş alanlara inşa edilmelidirler.

Üretilen güneş enerjisinin tüketimi de EEG’de ayrı ayrı düzenlenmektedir. Eğer üretilen elektrik tamamen şebekeye geri döndürülmez ve kısmen evde tüketilirse ayrıca bir ikramiye vardır. Bunun için ödeme oranlarına ek olarak bir hükümet ikramiyesi verilmektedir. Güç tüketim ikramiyesi kurulumun aktif büyüklüğüne göre hesaplanır. Buna göre ödemelerde tüketim payının toplam üretilen elektriğin yüzde 30’unun altında ve üstünde olmasına üzere ayrıma gidilmektedir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

25

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

24

26

4.2. Almanya’da Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik

Almanya’da güneş enerjisinden elektrik üretimi bir tarife ile teşvik edilmektedir. Koşullar ve ödemelerin miktarı “Yenilenebilir Enerjilere Öncelik Verilmesine İlişkin Alman Yasası (EEG)” ile belirtilmiştir. Alman Yenilenebilir Enerji Yasası (Erneuerbare-Energien-Gesetz, EEG), madde 16’ya göre enerji tedarikçisi kullanıcı tarafından üretilen elektrik için ödeme yapmak zorundadır. Ücretin miktarı işletmenin devreye alınma tarihi, imalat türü çeşidi (çatı montaj veya açık arazi) ile birlikte işletmenin performansıyla da belirlenir. Yapılacak ödeme şebekeye beslenen elektriğin kilovat-saatine göre yapılmaktadır. Federal Ağ Ajansı (Bundesnetzagentur) aylık ücretin ne kadar değişeceğini duyurmaktadır. Yasaya göre, bir ödeme, genellikle 20 yıllık bir süre için yasal olarak bağlantılı bir şekilde üreticiye şebeke operatörü tarafında garanti edilmektedir.

4.2.1. Teşvik (Erneuerbare-Energien-Gesetz, EEG)

Zemine monte sistemlerden üretilecek elektrik üretimi, sadece tesisin resmi bir planlama (örneğin arazi kullanım planı) kapsamında inşa edilmesi halinde uygundur. Kalkınma planlarında yer alan bölgelerde bulunan zemin-monte sistemler, 1 Ocak 2009 tarihinden sonra sadece belirlenmiş alanlara inşa edilmelidirler.

Üretilen güneş enerjisinin tüketimi de EEG’de ayrı ayrı düzenlenmektedir. Eğer üretilen elektrik tamamen şebekeye geri döndürülmez ve kısmen evde tüketilirse ayrıca bir ikramiye vardır. Bunun için ödeme oranlarına ek olarak bir hükümet ikramiyesi verilmektedir. Güç tüketim ikramiyesi kurulumun aktif büyüklüğüne göre hesaplanır. Buna göre ödemelerde tüketim payının toplam üretilen elektriğin yüzde 30’unun altında ve üstünde olmasına üzere ayrıma gidilmektedir.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

25

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

26

28

İSPANYA

Başkent: Madrid

Resmi Dil: İspanyolca

Para Birimi: Euro (€)

Nüfus: 47,19 Milyon

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

27

29

4.3. İspanya’da Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik

Eski “Özel Rejim Kanunu (RE)” kapsamında, yenilenebilir enerji ve kojenerasyon tesisleri şebekeye tüm net güç transferi karşılığında: (i) teşvike veya (ii) piyasa fiyatı artı belirlenmiş bir prime hak kazanıyordu. İspanyol hükümeti tarafından vaat edilen bu teşvikler yenilenebilir enerji kurulumlarını cesaretlendirmeyi ve desteklemeyi amaçlıyordu. 12 Temmuz 2013 tarihinde İspanyol Bakanlar Konseyi, İspanya’da elektrik tarife açığını ortadan kaldırmayı amaçlayan acil yasal önlemler paketini onayladı.

13 Temmuz 2013 günü, İspanyol hükümeti “Özel Rejimi Kanununu” kaldıran ve bunu yeni bir ödeme sistemi ile değiştiren Kraliyet Kararnamesi Taslağını (9/2013) onayladı. Üretilen enerjiyi referans alarak teşvik vermek yerine, bireysel bazda kurulu “standart tesis”in kurulu kapasitesine ve bu tesisin maliyetlerine göre hesaplanan “belirli bir ödeme” yapılmasına karar verilmiştir.

4.3.1. Teşvik (Régimen Especial)

İspanyol hükümeti 2013 yılında mevcut finansal durum sebebiyle fotovoltaik sistemler için tüm teşvikleri askıya aldı. Ayrıca iade edilecek ödemelerin ne zaman olduğuna dair de bir açıklamada bulunmadı. Bununla birlikte daha önce ödeme garantisi verilmiş geriye dönük teşviklerin ise etkilenmeyeceğini belirttiler.

Teşvik yerine, 100 kW’a kadar olan küçük jeneratörlerin şebekeye bağlanmasına ve piyasa fiyatı üzerinden şebekeye sağladıkları elektrik kadar bu üreticilere ödeme yapılmasına izin veren bir mevzuat bulunmaktadır. Askıya alınmadan önceki planlanmış tarifeler aşağıda verilmiştir:

Ayrıca İspanyol tarifesi “Kraliyet Kararnamesi (RD) 14/2010’a göre yılda kaç saate kadar ödeneceği sınırlandırılmıştır. 31 Aralık 2013’e kadar ülke genelinde

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

26

28

İSPANYA

Başkent: Madrid

Resmi Dil: İspanyolca

Para Birimi: Euro (€)

Nüfus: 47,19 Milyon

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

27

29

4.3. İspanya’da Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik

Eski “Özel Rejim Kanunu (RE)” kapsamında, yenilenebilir enerji ve kojenerasyon tesisleri şebekeye tüm net güç transferi karşılığında: (i) teşvike veya (ii) piyasa fiyatı artı belirlenmiş bir prime hak kazanıyordu. İspanyol hükümeti tarafından vaat edilen bu teşvikler yenilenebilir enerji kurulumlarını cesaretlendirmeyi ve desteklemeyi amaçlıyordu. 12 Temmuz 2013 tarihinde İspanyol Bakanlar Konseyi, İspanya’da elektrik tarife açığını ortadan kaldırmayı amaçlayan acil yasal önlemler paketini onayladı.

13 Temmuz 2013 günü, İspanyol hükümeti “Özel Rejimi Kanununu” kaldıran ve bunu yeni bir ödeme sistemi ile değiştiren Kraliyet Kararnamesi Taslağını (9/2013) onayladı. Üretilen enerjiyi referans alarak teşvik vermek yerine, bireysel bazda kurulu “standart tesis”in kurulu kapasitesine ve bu tesisin maliyetlerine göre hesaplanan “belirli bir ödeme” yapılmasına karar verilmiştir.

4.3.1. Teşvik (Régimen Especial)

İspanyol hükümeti 2013 yılında mevcut finansal durum sebebiyle fotovoltaik sistemler için tüm teşvikleri askıya aldı. Ayrıca iade edilecek ödemelerin ne zaman olduğuna dair de bir açıklamada bulunmadı. Bununla birlikte daha önce ödeme garantisi verilmiş geriye dönük teşviklerin ise etkilenmeyeceğini belirttiler.

Teşvik yerine, 100 kW’a kadar olan küçük jeneratörlerin şebekeye bağlanmasına ve piyasa fiyatı üzerinden şebekeye sağladıkları elektrik kadar bu üreticilere ödeme yapılmasına izin veren bir mevzuat bulunmaktadır. Askıya alınmadan önceki planlanmış tarifeler aşağıda verilmiştir:

Ayrıca İspanyol tarifesi “Kraliyet Kararnamesi (RD) 14/2010’a göre yılda kaç saate kadar ödeneceği sınırlandırılmıştır. 31 Aralık 2013’e kadar ülke genelinde

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

28

30

sayının sabitlenmesine karar verilmiş, ancak 2014 yılından itibaren (aşağıda şekilde gösterildiği gibi) ülke iklimsel olarak beş bölgeye ayrılmıştır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

29

31

PORTEKİZ

Başkent: Lizbon

Resmi Dili: Portekizce

Para Birimi: Euro (€)

Nüfus: 10,43 Milyon

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

28

30

sayının sabitlenmesine karar verilmiş, ancak 2014 yılından itibaren (aşağıda şekilde gösterildiği gibi) ülke iklimsel olarak beş bölgeye ayrılmıştır.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

29

31

PORTEKİZ

Başkent: Lizbon

Resmi Dili: Portekizce

Para Birimi: Euro (€)

Nüfus: 10,43 Milyon

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

30

32

4.4. Portekiz’de Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik

Tarihsel olarak Portekiz’de yenilenebilir enerji üretimi ağırlıklı olarak büyük hidroelektrik üretim kapasitesi tarafından temsil edildi. Rüzgâr gücü kapasitesi 2000 ve 2007 yılları arasında üstel olarak 2.126 MW’a kadar yükseldi. 2007 yılından sonra fotovoltaik kullanarak elektrik üretimine devlet teşviki arttı. Portekiz’de yenilenebilir enerji için destek mekanizmaları genellikle teşvik sistemleri ile küçük seviyelerde yatırım sübvansiyonları ve vergi avantajlarına dayanmaktadır.

4.4.1. Teşvik (Special Regime Production Law (PRE))

Teşvik, sabit bir zaman diliminin garanti edildiği (15 yıl), teknolojisine göre ayrıştırılmaktadır ve hedeflenen kapasiteye ulaşılana kadar uygulanabilirdir. PRE’ye katılan üreticiler için ödeme takvimi ilk olarak 1999 yılında kısmen karmaşık bir formül ile tanıtılmıştır.

2005 yılında, yasa değişik teknolojileri de dikkate alarak yeterli geri dönüşü sağlamak amacıyla güncellenmiştir. 2007 Mart ile birlikte üretim zaman ile (15 yıl) veya en azından kurulu elektrik gücü kapasitesi başına üretilen belli enerji miktarına göre sınırlandırılmıştır. Bu özel üreticilere piyasa rakamlarına göre ödeme yapılacağı anlamına gelmekteydi.

2005 yılındaki kanuna göre, 5 kW’a eşit veya daha az olan fotovoltaik kurulumları ilk 21 GWh/MW’a kadar veya 15 yıl boyunca hangisi önce gelirse 44,4 Euro cent/kWh olarak desteklenmiştir. Diğer taraftan 5 kW’tan büyük kurulumlar için ise şebekeye sağlanan ilk 21 GWh/ MW’a kadar veya 15 yıl boyunca hangisi önce gelirse 31,7 Euro cent/kWh olarak desteklenmiştir.

Daha sonra 2007 yılında, tarifeler küçük (5 MW’ın altı) ve büyük (5 MW’ın üstü) kurulumlar olarak sağlanmıştır: 5 kW’a kadar fotovoltaikler: 450 Euro/MWh, 5 kW’tan 5 MW’a: 317 Euro/MWh, 5 MW’ın üzeri: 310 Euro/MWh, 5 kW’ın altında mikro-jenerasyon fotovoltaikler: 470 Euro/MWh, 5 ve 150 kW arasında: 355 Euro/MWh.

Son kanunlara göre mikro ve mini üretimler için teşvik miktarları aşağıdaki tablolarda gösterildiği şekilde duyurulmuştur:

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

31

33

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

30

32

4.4. Portekiz’de Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi ve Teşvik

Tarihsel olarak Portekiz’de yenilenebilir enerji üretimi ağırlıklı olarak büyük hidroelektrik üretim kapasitesi tarafından temsil edildi. Rüzgâr gücü kapasitesi 2000 ve 2007 yılları arasında üstel olarak 2.126 MW’a kadar yükseldi. 2007 yılından sonra fotovoltaik kullanarak elektrik üretimine devlet teşviki arttı. Portekiz’de yenilenebilir enerji için destek mekanizmaları genellikle teşvik sistemleri ile küçük seviyelerde yatırım sübvansiyonları ve vergi avantajlarına dayanmaktadır.

4.4.1. Teşvik (Special Regime Production Law (PRE))

Teşvik, sabit bir zaman diliminin garanti edildiği (15 yıl), teknolojisine göre ayrıştırılmaktadır ve hedeflenen kapasiteye ulaşılana kadar uygulanabilirdir. PRE’ye katılan üreticiler için ödeme takvimi ilk olarak 1999 yılında kısmen karmaşık bir formül ile tanıtılmıştır.

2005 yılında, yasa değişik teknolojileri de dikkate alarak yeterli geri dönüşü sağlamak amacıyla güncellenmiştir. 2007 Mart ile birlikte üretim zaman ile (15 yıl) veya en azından kurulu elektrik gücü kapasitesi başına üretilen belli enerji miktarına göre sınırlandırılmıştır. Bu özel üreticilere piyasa rakamlarına göre ödeme yapılacağı anlamına gelmekteydi.

2005 yılındaki kanuna göre, 5 kW’a eşit veya daha az olan fotovoltaik kurulumları ilk 21 GWh/MW’a kadar veya 15 yıl boyunca hangisi önce gelirse 44,4 Euro cent/kWh olarak desteklenmiştir. Diğer taraftan 5 kW’tan büyük kurulumlar için ise şebekeye sağlanan ilk 21 GWh/ MW’a kadar veya 15 yıl boyunca hangisi önce gelirse 31,7 Euro cent/kWh olarak desteklenmiştir.

Daha sonra 2007 yılında, tarifeler küçük (5 MW’ın altı) ve büyük (5 MW’ın üstü) kurulumlar olarak sağlanmıştır: 5 kW’a kadar fotovoltaikler: 450 Euro/MWh, 5 kW’tan 5 MW’a: 317 Euro/MWh, 5 MW’ın üzeri: 310 Euro/MWh, 5 kW’ın altında mikro-jenerasyon fotovoltaikler: 470 Euro/MWh, 5 ve 150 kW arasında: 355 Euro/MWh.

Son kanunlara göre mikro ve mini üretimler için teşvik miktarları aşağıdaki tablolarda gösterildiği şekilde duyurulmuştur:

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

31

33

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

32

34

5. GÜNEŞ ENERJİSİ EĞİTİMİNE GENEL BAKIŞ

5.1. Türkiye’de Güneş Enerjisi Eğitimi

Türkiye’de Yenilenebilir Enerji alanında eğitim veren bazı özel firmalar, araştırma enstitüleri, meslek yüksekokulları ve üniversiteler mevcuttur. Buna ilaveten bazı kurumlarda bu konuyla ilgili yoğun çalışmaktadırlar. Bazı üniversiteler öğrencilerini bu konuda eğitmek adına güneş, rüzgâr ve diğer yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi konularında birimler açmıştır.

5.1.1. Lise ve Dengi Okullarda Güneş Enerjisi Eğitimi

T.C. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri’nde “Yenilenebilir Enerji Teknolojileri” adında bölümler bulunmaktadır. Bu bölümlerde rüzgâr ve güneş enerjisinden elektrik üreten küçük ve büyük çaplı santrallerin kurulumu, işletilmesi, bakımı, onarımı ve arızalarının giderilmesi ile ilgili yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilmektedir.

Ayrıca yine bakanlık bünyesinde bulunan Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü’ne bağlı okullarda “Güneş Enerjisi Sistemleri ve Rüzgâr Enerjisi Sistemleri” dallarında eğitim verilmektedir. Meslek lisesinden sonra “Yükseköğretime Geçiş Sınavı”nda başarılı olanlar lisans programlarına ya da meslek yüksekokullarının ilgili bölümlerine devam edebilirler. Sınavsız yerleşebilecekleri ön lisans programları da mevcuttur. Eğitimini tamamlayarak iş hayatında gerekli yeterlilikleri kazanan meslek elemanları, rüzgâr santralleri ve güneş santralleri ile ilgili işletmelerde kariyer yapabilirler.

5.1.2. Meslek Yüksekokullarında Güneş Enerjisi Eğitimi

Türkiye’de üst düzeyde uygulayıcı meslek elemanı yetiştirmek amacıyla Meslek Yüksekokulları mevcuttur. Bu okullarda eğitim süresi, staj ile birlikte 2 yıl olarak öngörülmüştür. Bulunduğu üniversitede mezun olmaya hak kazanan öğrencilere ön lisans derecesinde diploma verilir. Eğer mezun olunan okullar teknik okullar ise buradan mezun olan öğrencilere tekniker unvanı verilmektedir.

Yenilenebilir enerji kaynakları ve teknolojilerinin öneminin artması ile birlikte bu alanda eleman yetiştirmek amacıyla Yüksek Öğretim Kurumu bünyesinde bulunan üniversitelerde “Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi” Programları açılmıştır. Bu programların içeriğinde güneş enerjisi ve teknolojileri konusunda

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

33

35

eğitimler verilmektedir. 2014 yılı itibariyle sınırlı sayıda üniversitede bulunan bölümlerin bağlı olduğu üniversiteler ve şehirleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Sıra Şehir Üniversite Fakülte Program

1 Ankara Hacettepe Ünv. Hacettepe Ankara Sanayi Odası 1. OSB Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

2 Muğla Muğla Sıtkı Koçman Ünv.

Muğla Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

3 Aydın Adnan Menderes Ünv. Söke Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

4 Kayseri Erciyes Ünv. Mustafa Çıkrıkçıoğlu Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

5 Burdur Mehmet Akif Ersoy Ünv.

Bucak Emin Gülmez Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

6 İzmir Yaşar Ünv. Meslek Yüksekokulu Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

7 Nevşehir Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

8 Erzincan Erzincan Ünv. Meslek Yüksekokulu Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

9 Ankara Ankara Ünv. GAMA Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

10 Düzce Düzce Ünv. Gölyaka Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

11 Gümüşhane Gümüşhane Ünv. Gümüşhane Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

12 Denizli Pamukkale Ünv. Denizli Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

Kaynak: ÖSYM (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi)

5.2. Almanya’da Güneş Enerjisi Eğitimi

Son yıllarda, daha fazla üniversite yenilenebilir enerji kaynakları konusunu geliştirdikleri lisans ve özel eğitim programları ile gündemlerini almışlardır. Özellikle üniversiteler, Avrupa Yükseköğretim Alanının birleştirilmesi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

32

34

5. GÜNEŞ ENERJİSİ EĞİTİMİNE GENEL BAKIŞ

5.1. Türkiye’de Güneş Enerjisi Eğitimi

Türkiye’de Yenilenebilir Enerji alanında eğitim veren bazı özel firmalar, araştırma enstitüleri, meslek yüksekokulları ve üniversiteler mevcuttur. Buna ilaveten bazı kurumlarda bu konuyla ilgili yoğun çalışmaktadırlar. Bazı üniversiteler öğrencilerini bu konuda eğitmek adına güneş, rüzgâr ve diğer yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi konularında birimler açmıştır.

5.1.1. Lise ve Dengi Okullarda Güneş Enerjisi Eğitimi

T.C. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri’nde “Yenilenebilir Enerji Teknolojileri” adında bölümler bulunmaktadır. Bu bölümlerde rüzgâr ve güneş enerjisinden elektrik üreten küçük ve büyük çaplı santrallerin kurulumu, işletilmesi, bakımı, onarımı ve arızalarının giderilmesi ile ilgili yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilmektedir.

Ayrıca yine bakanlık bünyesinde bulunan Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü’ne bağlı okullarda “Güneş Enerjisi Sistemleri ve Rüzgâr Enerjisi Sistemleri” dallarında eğitim verilmektedir. Meslek lisesinden sonra “Yükseköğretime Geçiş Sınavı”nda başarılı olanlar lisans programlarına ya da meslek yüksekokullarının ilgili bölümlerine devam edebilirler. Sınavsız yerleşebilecekleri ön lisans programları da mevcuttur. Eğitimini tamamlayarak iş hayatında gerekli yeterlilikleri kazanan meslek elemanları, rüzgâr santralleri ve güneş santralleri ile ilgili işletmelerde kariyer yapabilirler.

5.1.2. Meslek Yüksekokullarında Güneş Enerjisi Eğitimi

Türkiye’de üst düzeyde uygulayıcı meslek elemanı yetiştirmek amacıyla Meslek Yüksekokulları mevcuttur. Bu okullarda eğitim süresi, staj ile birlikte 2 yıl olarak öngörülmüştür. Bulunduğu üniversitede mezun olmaya hak kazanan öğrencilere ön lisans derecesinde diploma verilir. Eğer mezun olunan okullar teknik okullar ise buradan mezun olan öğrencilere tekniker unvanı verilmektedir.

Yenilenebilir enerji kaynakları ve teknolojilerinin öneminin artması ile birlikte bu alanda eleman yetiştirmek amacıyla Yüksek Öğretim Kurumu bünyesinde bulunan üniversitelerde “Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi” Programları açılmıştır. Bu programların içeriğinde güneş enerjisi ve teknolojileri konusunda

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

33

35

eğitimler verilmektedir. 2014 yılı itibariyle sınırlı sayıda üniversitede bulunan bölümlerin bağlı olduğu üniversiteler ve şehirleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Sıra Şehir Üniversite Fakülte Program

1 Ankara Hacettepe Ünv. Hacettepe Ankara Sanayi Odası 1. OSB Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

2 Muğla Muğla Sıtkı Koçman Ünv.

Muğla Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

3 Aydın Adnan Menderes Ünv. Söke Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

4 Kayseri Erciyes Ünv. Mustafa Çıkrıkçıoğlu Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

5 Burdur Mehmet Akif Ersoy Ünv.

Bucak Emin Gülmez Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

6 İzmir Yaşar Ünv. Meslek Yüksekokulu Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

7 Nevşehir Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

8 Erzincan Erzincan Ünv. Meslek Yüksekokulu Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

9 Ankara Ankara Ünv. GAMA Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

10 Düzce Düzce Ünv. Gölyaka Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

11 Gümüşhane Gümüşhane Ünv. Gümüşhane Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

12 Denizli Pamukkale Ünv. Denizli Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

Alternatif Enerji Kaynakları Teknolojisi

Kaynak: ÖSYM (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi)

5.2. Almanya’da Güneş Enerjisi Eğitimi

Son yıllarda, daha fazla üniversite yenilenebilir enerji kaynakları konusunu geliştirdikleri lisans ve özel eğitim programları ile gündemlerini almışlardır. Özellikle üniversiteler, Avrupa Yükseköğretim Alanının birleştirilmesi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

34

36

sırasındaki programlar dolayısıyla yeni fırsatlar için tüm lisans ve yüksek lisans programlarını dönüştürmüşlerdir. Almanya’da 385 çalışma programında açık bir şekilde yenilenebilir enerji müfredatlarına yer verilmektedir. Bu programlar genellikle makine mühendisliği, elektrik mühendisliği ile ilişkilendirilmiş, süreç mühendisliği, inşaat mühendisliği ve endüstri mühendisliği bölümleri veya alanları ile ilgilidir.

Toplam 385 program çalışma türüne göre yenilenebilir enerji konularının ağırlığı değişiklik göstermektedir (lisans, yüksek lisans, ikili çalışma programları, uzaktan eğitim vb). 385 program arasında 36 tanesi sadece fotovoltaik çalışmaları üzerine uzmanlaşmıştır. Bu programlar, makine mühendisliği, elektrik mühendisliği, fizik, inşaat ve endüstri mühendisliği gibi klasik disiplinlerin altında güneş enerjisine dair teknik, bilimsel temelli enerji verimliliği de dâhil olmak üzere eğitimleri içermektedir.

Bu programlarda, öğrenciler güneş enerjisi ile ilgili bilgiye odaklanarak kişisel tercihler ve seçmeli dersler ile kendi müfredatlarına karar verebilirler. Bu durumun dikkat çekici özelliği uluslararası odaklı, belirli dönemleri yurtdışında olmak üzere yurtdışı üniversitesi ortaklı programların sayılarının artmasıdır.

Yenilenebilir Enerji (dahil

edilmiştir)

Rüzgar Enerjisi Hidroenerji Jeotermal

Enerji Biyoenerji

Fotovoltaik/ Güneş

Teknolojileri

Lisans Y.Lisans

30

29

104

72

1 3

4

1

5

2

2

4 7

5 6

8

9

1 15

15 Uzaktan Eğitim Çift Anadal Eğitimi Yaz okulu

13 5 7

9

19

2 1

1 3 1

1

Toplam 385

84 204 7 6 0 7 2 11

11 17 5 31

288 13 7 13 28 36 Yıl: 2012 Kaynak: Wissenschaftsladen Bonn e.V.

Kısmi olarak belirtilen alana yönelik

Tamamen belirtilen alana yönelik

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

35

37

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/

İleri Eğitim/Yeterlilik

Derece Daha fazla bilgi için

1 Baden-Württemberg U Stuttgart

Elektrotechnik und Informationstechnik Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Schwerpunkte Elektrische Energietechnik ´ u. Energiesysteme Lehrveranstaltungen u.a. 'Erneuerbare Energlen ' Photovoltaics I+II "

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.unistuttgart. de/studieren/angebot/etechnik_bsc/index.html?__loc ale=de

2 Baden-Württemberg U Stuttgart

Technikpädagogik Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Wahlmodul ´Photovoltaik´

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.unistuttgart. de/studieren/angebot/techpaed_bsc/

3 Baden-Württemberg HS Offenburg

Verfahrenstechnik Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS Schwerpunkte, Energie-technik' und Umwelttechnik'

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://fh-offenburg.de/fhoportal/go.jsp?id=90a

4 Baden-Württemberg HS Biberach

Gebäudetechnik / Gebäudeklimatik Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS, SS Wahlmodule ´Solartechnik´ und ´Nachhaltige Energiesysteme´

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www.hochschulebiberach. de/web/gebaeudeklimatik

5 Brandenburg HS Lausitz Standort Senftenberg

Elektrotechnik Vertiefungsrichtung ´Energiesysteme und Regenerative Energien´ Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www.hs-lausitz.de/elektrotechnik.html

6 Hessen HS Lausitz Standort Senftenberg

Maschinenbau Schwerpunkt Energietechnik Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS Lehrveranstaltung: ´Solartechnik´

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.unikassel. de/uni/studium/studienangebot/studiengangsseiten/ grundstaendige-studiengaenge/bmaschinenbau.html

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

34

36

sırasındaki programlar dolayısıyla yeni fırsatlar için tüm lisans ve yüksek lisans programlarını dönüştürmüşlerdir. Almanya’da 385 çalışma programında açık bir şekilde yenilenebilir enerji müfredatlarına yer verilmektedir. Bu programlar genellikle makine mühendisliği, elektrik mühendisliği ile ilişkilendirilmiş, süreç mühendisliği, inşaat mühendisliği ve endüstri mühendisliği bölümleri veya alanları ile ilgilidir.

Toplam 385 program çalışma türüne göre yenilenebilir enerji konularının ağırlığı değişiklik göstermektedir (lisans, yüksek lisans, ikili çalışma programları, uzaktan eğitim vb). 385 program arasında 36 tanesi sadece fotovoltaik çalışmaları üzerine uzmanlaşmıştır. Bu programlar, makine mühendisliği, elektrik mühendisliği, fizik, inşaat ve endüstri mühendisliği gibi klasik disiplinlerin altında güneş enerjisine dair teknik, bilimsel temelli enerji verimliliği de dâhil olmak üzere eğitimleri içermektedir.

Bu programlarda, öğrenciler güneş enerjisi ile ilgili bilgiye odaklanarak kişisel tercihler ve seçmeli dersler ile kendi müfredatlarına karar verebilirler. Bu durumun dikkat çekici özelliği uluslararası odaklı, belirli dönemleri yurtdışında olmak üzere yurtdışı üniversitesi ortaklı programların sayılarının artmasıdır.

Yenilenebilir Enerji (dahil

edilmiştir)

Rüzgar Enerjisi Hidroenerji Jeotermal

Enerji Biyoenerji

Fotovoltaik/ Güneş

Teknolojileri

Lisans Y.Lisans

30

29

104

72

1 3

4 1

5

2

2

4 7

5

6

8 9

1 15

15 Uzaktan Eğitim Çift Anadal Eğitimi Yaz okulu

13

5

7

9

19

2

1

1 3 1

1

Toplam 385

84 204 7 6 0 7 2 11

11 17 5 31

288 13 7 13 28 36 Yıl: 2012 Kaynak: Wissenschaftsladen Bonn e.V.

Kısmi olarak belirtilen alana yönelik

Tamamen belirtilen alana yönelik

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

35

37

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/

İleri Eğitim/Yeterlilik

Derece Daha fazla bilgi için

1 Baden-Württemberg U Stuttgart

Elektrotechnik und Informationstechnik Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Schwerpunkte Elektrische Energietechnik ´ u. Energiesysteme Lehrveranstaltungen u.a. 'Erneuerbare Energlen ' Photovoltaics I+II "

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.unistuttgart. de/studieren/angebot/etechnik_bsc/index.html?__loc ale=de

2 Baden-Württemberg U Stuttgart

Technikpädagogik Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Wahlmodul ´Photovoltaik´

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.unistuttgart. de/studieren/angebot/techpaed_bsc/

3 Baden-Württemberg HS Offenburg

Verfahrenstechnik Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS Schwerpunkte, Energie-technik' und Umwelttechnik'

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://fh-offenburg.de/fhoportal/go.jsp?id=90a

4 Baden-Württemberg HS Biberach

Gebäudetechnik / Gebäudeklimatik Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS, SS Wahlmodule ´Solartechnik´ und ´Nachhaltige Energiesysteme´

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www.hochschulebiberach. de/web/gebaeudeklimatik

5 Brandenburg HS Lausitz Standort Senftenberg

Elektrotechnik Vertiefungsrichtung ´Energiesysteme und Regenerative Energien´ Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www.hs-lausitz.de/elektrotechnik.html

6 Hessen HS Lausitz Standort Senftenberg

Maschinenbau Schwerpunkt Energietechnik Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS Lehrveranstaltung: ´Solartechnik´

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.unikassel. de/uni/studium/studienangebot/studiengangsseiten/ grundstaendige-studiengaenge/bmaschinenbau.html

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

36

38

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/

İleri Eğitim/Yeterlilik

Derece Daha fazla bilgi için

7 Hessen U Kassel Standort Giessen

Energiesystemtechnik Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS Modul:,Energiewandlung II' (Regen. Ressourcen, Solarenergie, Photo-voltaik) Regenerative Energiesysteme

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www.thm.de/site/fb03-me/studiengangenergiesysteme.html

8 Niedersachsen U Göttingen

Materialwissenschaften Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Spezialisierung auf Halbleitermaterialien möglich

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.uni-goettingen.de/de/111184.html

9 Niedersachsen U Hannover

Physik Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Lehrveranstaltungen der Abteilung Solarenergie des Institutes für Festkörperforschung

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.unihannover. de/de/studium/studienfuehrer/physik/

10 Niedersachsen U Hannover

Elektrotechnik und Informationstechnik Studiendauer: 6 Semester Beginn: WS / SS Lehrveranstaltungen u.a. Nutzung solarer Ener-gien, Wirkungsweise und Technologien von Silizium- Solarzellen

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.unihannover. de/de/studium/studienfuehrer/elektro/

11 Nordrhein-Westfalen

FH Südwestfalen

Elektrotechnik für Energie, Licht, Automation Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Wahlpflichtmodul: 'Erneuerbare Energien',Modul'Photovoltaik' im Wahlpflichtblock

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www3.fhswf. de/fbei/53EA65723CB74D1DA7C8CE03CEC77141 .htm#inhalt

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

37

39

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/

İleri Eğitim/Yeterlilik

Derece Daha fazla bilgi için

12 Nordrhein-Westfalen

Westfälische HS Standort Gelsenkirchen

Elektrotechnik mit Studienschwerpunkt Energietechnik Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Pflichtmodul 'Solartechnik u. regenerative Energien I'

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www2.fh-gelsenkirchen.de/FHSites/ FB1/index.php?id=81&tx_jppageteaser_pi1[backId] =58 http://www2.fh-gelsenkirchen.de/FHSites/

13 Nordrhein-Westfalen FH Münster

Elektrotechnik Vertiefung regenerative Energien Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Modul: ´Photovoltaik´

Bachelor of Science (B.Sc.)

https://www.fhmuenster. de/studium/studiengaenge/index.php?studId=52

14 Rheinland-Pfalz FH Koblenz

Elektrotechnik Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS / SS Modul: 'Photovoltaik'

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www.fhkoblenz. de/Elektrotechnik_und_Information.148.0.html

15 Rheinland-Pfalz FH Bingen

Energie- und Prozesstechnik Studiendauer: 7 Sem. Wahlpflichtmodul 'Solartechnik'

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.fh-bingen.de/studium/bachelor/energie-undprozesstechnik. html

16 Bayern HS Augsburg

Energie Effizienz Studiendauer: 3 Sem. Beginn: WS Energieeffizientes und solaroptimiertes Entwer-fen und Konstruieren von Gebäuden

Master of Engineering (M.Eng.)

http://www.hsaugsburg. de/fakultaet/ab/studium/studiengang/e2d_mast/in dex.html

17 Bayern TU München

Energie- und Prozesstechnik Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS / SS Vertiefungsfächer Solarthermische Kraft- werke und Solar-Eng.

Master of Engineering (M.Eng.)

http://portal.mytum.de/studium/studiengaenge/energie_ prozesstechnik_master

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

36

38

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/

İleri Eğitim/Yeterlilik

Derece Daha fazla bilgi için

7 Hessen U Kassel Standort Giessen

Energiesystemtechnik Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS Modul:,Energiewandlung II' (Regen. Ressourcen, Solarenergie, Photo-voltaik) Regenerative Energiesysteme

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www.thm.de/site/fb03-me/studiengangenergiesysteme.html

8 Niedersachsen U Göttingen

Materialwissenschaften Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Spezialisierung auf Halbleitermaterialien möglich

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.uni-goettingen.de/de/111184.html

9 Niedersachsen U Hannover

Physik Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Lehrveranstaltungen der Abteilung Solarenergie des Institutes für Festkörperforschung

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.unihannover. de/de/studium/studienfuehrer/physik/

10 Niedersachsen U Hannover

Elektrotechnik und Informationstechnik Studiendauer: 6 Semester Beginn: WS / SS Lehrveranstaltungen u.a. Nutzung solarer Ener-gien, Wirkungsweise und Technologien von Silizium- Solarzellen

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.unihannover. de/de/studium/studienfuehrer/elektro/

11 Nordrhein-Westfalen

FH Südwestfalen

Elektrotechnik für Energie, Licht, Automation Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Wahlpflichtmodul: 'Erneuerbare Energien',Modul'Photovoltaik' im Wahlpflichtblock

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www3.fhswf. de/fbei/53EA65723CB74D1DA7C8CE03CEC77141 .htm#inhalt

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

37

39

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/

İleri Eğitim/Yeterlilik

Derece Daha fazla bilgi için

12 Nordrhein-Westfalen

Westfälische HS Standort Gelsenkirchen

Elektrotechnik mit Studienschwerpunkt Energietechnik Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Pflichtmodul 'Solartechnik u. regenerative Energien I'

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www2.fh-gelsenkirchen.de/FHSites/ FB1/index.php?id=81&tx_jppageteaser_pi1[backId] =58 http://www2.fh-gelsenkirchen.de/FHSites/

13 Nordrhein-Westfalen FH Münster

Elektrotechnik Vertiefung regenerative Energien Studiendauer: 6 Sem. Beginn: WS Modul: ´Photovoltaik´

Bachelor of Science (B.Sc.)

https://www.fhmuenster. de/studium/studiengaenge/index.php?studId=52

14 Rheinland-Pfalz FH Koblenz

Elektrotechnik Studiendauer: 7 Sem. Beginn: WS / SS Modul: 'Photovoltaik'

Bachelor of Engineering (B.Eng.)

http://www.fhkoblenz. de/Elektrotechnik_und_Information.148.0.html

15 Rheinland-Pfalz FH Bingen

Energie- und Prozesstechnik Studiendauer: 7 Sem. Wahlpflichtmodul 'Solartechnik'

Bachelor of Science (B.Sc.)

http://www.fh-bingen.de/studium/bachelor/energie-undprozesstechnik. html

16 Bayern HS Augsburg

Energie Effizienz Studiendauer: 3 Sem. Beginn: WS Energieeffizientes und solaroptimiertes Entwer-fen und Konstruieren von Gebäuden

Master of Engineering (M.Eng.)

http://www.hsaugsburg. de/fakultaet/ab/studium/studiengang/e2d_mast/in dex.html

17 Bayern TU München

Energie- und Prozesstechnik Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS / SS Vertiefungsfächer Solarthermische Kraft- werke und Solar-Eng.

Master of Engineering (M.Eng.)

http://portal.mytum.de/studium/studiengaenge/energie_ prozesstechnik_master

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

38

40

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/

İleri Eğitim/Yeterlilik

Derece Daha fazla bilgi için

18 Bayern TU München

ClimaDesign Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS Sprachen: Engl./D. Studieninhalte u.a.Erneuerbare Energien, Solarstation

Master of Science (M.Sc.)

http://portal.mytum.de/studium/studiengaenge/masterst udiengang_climadesign

19 Berlin TU Berlin

Elektrotechnik - Studienschwerpunkt 'Elektrische Energietechnik' Studiendauer: 3 Sem. Beginn: WS / SS Modul Licht- u. Solartechnik

Master of Science (M.Sc.)

http://iv.tu-berlin.de/teaching/ETech/StuF_ET_0607.pdf

20 Niedersachsen U Hannover

Elektrotechnik und Informationstechnik Studiendauer: 4 Sem.Beginn: WS / S SLehrveranstaltung: Wirkungsweise und Technologien von Silizium-Solarzellen

Master of Science (M.Sc.)

http://www.unihannover. de/de/studium/studienfuehrer/elektro-msc/

21 Niedersachsen TU Clausthal

Energiewissenschaft Studiendauer: 4 Sem. Beginn:WS(empfohlen)/ SS Module Photovoltaik, Energiekonzepte und -technologien, Photothermisches Glas

Master of Science (M.Sc.)

http://www.studium.tu-clausthal.de/index.php?id=339

22 Rheinland-Pfalz FH Bingen

Elektrotechnik Studiendauer: 3 Sem. Beginn: WS und SS Wahlpflichtmodule 'Photovoltaik', 'Renewable Energy'

Master of Engineering (M.Eng.)

http://www.fhbingen. de/studium/master/elektrotechnik.html

23 Sachsen TU Bergakademie Freiberg

Angewandte Naturwissenschaft Vertiefung Angewandte Halbleiterphysik Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS Vorlesungen zu Photovoltaik -konsekutiv-

Master of Science

http://tu-freiberg.de/studium/natur.html

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

39

41

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/ İleri

Eğitim/Yeterlilik Derece Daha fazla

bilgi için

24 Sachsen TU Bergakademie Freiberg

Chemie Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS / SS Module Siliciumchemie, industr. Photovoltaik

Master of Science (M.Sc.)

http://tu-freiberg.de/studiengang/chemie/index.html

25 Sachsen-Anhalt

U Halle-Wittenberg

Physik Vertiefungsrichtung Photovoltaik Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS

Master of Science (M.Sc.)

http://www.studienangebot.unihalle. de/detail.www.de.xml?id=245&name=Physik&

26 Schleswig-Holstein U Kiel

Materials Science and Engineering Studiendauer: 3 Sem. Schwerpunkt: functional (or operational) materials which have properties particularly suited for use in sensor technology, micro electronics, photovoltaic technology or optics

Master of Science (M.Sc.)

http://www.kielmat.com/

27 Schleswig-Holstein U Hannover

Physik / Technische Physik Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS Modul ´Photonik´

Master of Science (M.Sc.)

http://www.unihannover. de/de/studium/studienfuehrer/physik msc/index.php

28 Thüringen TU Ilmenau

Optronik Studiendauer: 3 Sem. Beginn: WS / SS Modul: Photovoltaik und Energiewandlung und Lehrveranstaltungen Organische Photovoltaik, Photovoltaikanlagen, Silizium-Photovoltaik

Master of Science (M.Sc.)

http://www.tuilmenau. de/studieninteressierte/studieren/master/optronik/

29 Thüringen Technische Universität Ilmenau

Regenerative Energietechnik Studienrichtung Photovoltaik Dauer: 4 Sem. Beginn: WS

Master of Science (M.Sc.)

http://www.tuilmenau. de/studieninteressierte/studieren/master/regenerativ e-energietechnik

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

38

40

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/

İleri Eğitim/Yeterlilik

Derece Daha fazla bilgi için

18 Bayern TU München

ClimaDesign Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS Sprachen: Engl./D. Studieninhalte u.a.Erneuerbare Energien, Solarstation

Master of Science (M.Sc.)

http://portal.mytum.de/studium/studiengaenge/masterst udiengang_climadesign

19 Berlin TU Berlin

Elektrotechnik - Studienschwerpunkt 'Elektrische Energietechnik' Studiendauer: 3 Sem. Beginn: WS / SS Modul Licht- u. Solartechnik

Master of Science (M.Sc.)

http://iv.tu-berlin.de/teaching/ETech/StuF_ET_0607.pdf

20 Niedersachsen U Hannover

Elektrotechnik und Informationstechnik Studiendauer: 4 Sem.Beginn: WS / S SLehrveranstaltung: Wirkungsweise und Technologien von Silizium-Solarzellen

Master of Science (M.Sc.)

http://www.unihannover. de/de/studium/studienfuehrer/elektro-msc/

21 Niedersachsen TU Clausthal

Energiewissenschaft Studiendauer: 4 Sem. Beginn:WS(empfohlen)/ SS Module Photovoltaik, Energiekonzepte und -technologien, Photothermisches Glas

Master of Science (M.Sc.)

http://www.studium.tu-clausthal.de/index.php?id=339

22 Rheinland-Pfalz FH Bingen

Elektrotechnik Studiendauer: 3 Sem. Beginn: WS und SS Wahlpflichtmodule 'Photovoltaik', 'Renewable Energy'

Master of Engineering (M.Eng.)

http://www.fhbingen. de/studium/master/elektrotechnik.html

23 Sachsen TU Bergakademie Freiberg

Angewandte Naturwissenschaft Vertiefung Angewandte Halbleiterphysik Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS Vorlesungen zu Photovoltaik -konsekutiv-

Master of Science

http://tu-freiberg.de/studium/natur.html

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

39

41

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/ İleri

Eğitim/Yeterlilik Derece Daha fazla

bilgi için

24 Sachsen TU Bergakademie Freiberg

Chemie Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS / SS Module Siliciumchemie, industr. Photovoltaik

Master of Science (M.Sc.)

http://tu-freiberg.de/studiengang/chemie/index.html

25 Sachsen-Anhalt

U Halle-Wittenberg

Physik Vertiefungsrichtung Photovoltaik Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS

Master of Science (M.Sc.)

http://www.studienangebot.unihalle. de/detail.www.de.xml?id=245&name=Physik&

26 Schleswig-Holstein U Kiel

Materials Science and Engineering Studiendauer: 3 Sem. Schwerpunkt: functional (or operational) materials which have properties particularly suited for use in sensor technology, micro electronics, photovoltaic technology or optics

Master of Science (M.Sc.)

http://www.kielmat.com/

27 Schleswig-Holstein U Hannover

Physik / Technische Physik Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS Modul ´Photonik´

Master of Science (M.Sc.)

http://www.unihannover. de/de/studium/studienfuehrer/physik msc/index.php

28 Thüringen TU Ilmenau

Optronik Studiendauer: 3 Sem. Beginn: WS / SS Modul: Photovoltaik und Energiewandlung und Lehrveranstaltungen Organische Photovoltaik, Photovoltaikanlagen, Silizium-Photovoltaik

Master of Science (M.Sc.)

http://www.tuilmenau. de/studieninteressierte/studieren/master/optronik/

29 Thüringen Technische Universität Ilmenau

Regenerative Energietechnik Studienrichtung Photovoltaik Dauer: 4 Sem. Beginn: WS

Master of Science (M.Sc.)

http://www.tuilmenau. de/studieninteressierte/studieren/master/regenerativ e-energietechnik

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

40

42

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/

İleri Eğitim/Yeterlilik

Derece Daha fazla bilgi için

30 Thüringen Friedrich-Schiller Universität Jena

Photonics Schwerpunkt Optik und optische Technologien Sprache: Englisch Dauer: 4 Semester Beginn: WS Modul: ´Thermodynamik und Physik Erneuernarer Energien'

Master of Science (M.Sc.)

http://www.master.uni-jena.de/MSc_Photonics-path- 1.html

31 Baden- Württemberg U Freiburg

Photovoltaics Studiendauer: 5-8 Sem. Beginn: WS / SS

Master of Science (M.Sc.)

http://www.studium.unifreiburg. de/studium/studienfaecher/fachinfo/index.html?id_s tud=348

32 Berlin

TU Berlin in Kooperation mit Renewables Academy

Global Production Engineering for Solar Technology Dauer: 2 Jahre berufsbegleitendes, weiterbildendes Studium Sprache: Englisch Beginn: jährlich im Oktober Lehrveranstaltungen zu Produktion, Engineering, Business Development und Marketing für Solarsysteme

Master of Science (M.Sc.)

http://www.studienberatung.tuberlin.de/menue/studium /studiengaenge/weiterbildende_master/#97823

33 Nordrhein- Westfalen

Fernuniversität Hagen

Photovoltaische und optoelektronische Bauelelmente Akademie(fern)studium Umfang: 2 Sem.

Zertifikat

http://www.fernunihagen. de/mathinf/studium/weiterbildung/akademie_zertifik at/photov_optoelek_bauelemente.shtml

34 Österreich U Krems (Österreich)

Tageslicht Architektur berufsbegleitend Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS

Master of Science (M.Sc.)

http://www.donauuni. ac.at/de/studium/tageslichtarchitektur/index.php

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

41

43

5.3. İspanya’da Güneş Enerjisi Eğitimi

Genel olarak incelendiğinde İspanya’da eğitim resmi ve resmi olmayan olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İspanyol eğitim sistemine dâhil tüm öğretileri kapsayan örgün eğitim, devlet tarafından düzenlenmekte ve desteklenmektedir. Resmi olmayan eğitim ise nüfusun farklı grupları için her türlü öğrenmeyi sağlamak için örgün eğitim sisteminin çerçevesinin dışında yapılan tüm örgütlü ve sistematik bir eğitim faaliyeti kapsar.

İspanya'da Yükseköğretim, Üniversite Eğitimi, Mesleki Eğitimi ve Uzmanlık Eğitimini birbiri ile entegre etmektedir. Bu eğitimlere Profesyonel Sanatsal Eğitim, Profesyonel Plastik Sanatlar ve Tasarım ile İleri Spor Eğitimi de dâhil edilmektedir.

5.3.1. Yüksek Öğretim Kurumlarında Güneş Enerjisi Eğitimi

Güneş enerjisi eğitimleri ise birçok üniversitede farklı bölümler tarafından verilmektedir. Bu bölümler 4 yıllık eğitim süresine ve kendilerine has eğitim içeriklerine sahip olabilmektedirler.

5.3.2. İleri Mesleki Eğitim

İleri Mesleki Eğitim, bir dizi profesyonel alanda mesleki eğitimin yanı sıra sosyal, kültürel ve ekonomik hayata istihdam ve aktif katılım için erişim sağlayan bir dizi programı da içermektedir. Bu kapsamda İspanya’da güneş enerjisi alanında eğitim veren resmi ve resmi olmayan kurumların listesi aşağıda verilmiştir:

Sıra Şehir Üniversite Program Notlar

1 Uzaktan Eğitim

Carrera Universitaria en Mantenimiento y Gestión de Energías Renovables

SEAS, Estudios Superiores Abiertos

• Resmi / Onaylı • 4 yıl

2 Uzaktan Eğitim

Carrera Universitaria en Mantenimiento y Gestión de Energías Renovables

SEAS, Estudios Superiores Abiertos

• Resmi / Onaylı • 4 yıl

3 Barcelona Grado en Ingeniería Eléctrica (EET - UPC)

Escuela de Ingeniería de Terrassa (EET - UPC)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

40

42

No Bölge Üniversite/ Eğitim veren

Üniversite tarafından sağlanan/

İleri Eğitim/Yeterlilik

Derece Daha fazla bilgi için

30 Thüringen Friedrich-Schiller Universität Jena

Photonics Schwerpunkt Optik und optische Technologien Sprache: Englisch Dauer: 4 Semester Beginn: WS Modul: ´Thermodynamik und Physik Erneuernarer Energien'

Master of Science (M.Sc.)

http://www.master.uni-jena.de/MSc_Photonics-path- 1.html

31 Baden- Württemberg U Freiburg

Photovoltaics Studiendauer: 5-8 Sem. Beginn: WS / SS

Master of Science (M.Sc.)

http://www.studium.unifreiburg. de/studium/studienfaecher/fachinfo/index.html?id_s tud=348

32 Berlin

TU Berlin in Kooperation mit Renewables Academy

Global Production Engineering for Solar Technology Dauer: 2 Jahre berufsbegleitendes, weiterbildendes Studium Sprache: Englisch Beginn: jährlich im Oktober Lehrveranstaltungen zu Produktion, Engineering, Business Development und Marketing für Solarsysteme

Master of Science (M.Sc.)

http://www.studienberatung.tuberlin.de/menue/studium /studiengaenge/weiterbildende_master/#97823

33 Nordrhein- Westfalen

Fernuniversität Hagen

Photovoltaische und optoelektronische Bauelelmente Akademie(fern)studium Umfang: 2 Sem.

Zertifikat

http://www.fernunihagen. de/mathinf/studium/weiterbildung/akademie_zertifik at/photov_optoelek_bauelemente.shtml

34 Österreich U Krems (Österreich)

Tageslicht Architektur berufsbegleitend Studiendauer: 4 Sem. Beginn: WS

Master of Science (M.Sc.)

http://www.donauuni. ac.at/de/studium/tageslichtarchitektur/index.php

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

41

43

5.3. İspanya’da Güneş Enerjisi Eğitimi

Genel olarak incelendiğinde İspanya’da eğitim resmi ve resmi olmayan olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İspanyol eğitim sistemine dâhil tüm öğretileri kapsayan örgün eğitim, devlet tarafından düzenlenmekte ve desteklenmektedir. Resmi olmayan eğitim ise nüfusun farklı grupları için her türlü öğrenmeyi sağlamak için örgün eğitim sisteminin çerçevesinin dışında yapılan tüm örgütlü ve sistematik bir eğitim faaliyeti kapsar.

İspanya'da Yükseköğretim, Üniversite Eğitimi, Mesleki Eğitimi ve Uzmanlık Eğitimini birbiri ile entegre etmektedir. Bu eğitimlere Profesyonel Sanatsal Eğitim, Profesyonel Plastik Sanatlar ve Tasarım ile İleri Spor Eğitimi de dâhil edilmektedir.

5.3.1. Yüksek Öğretim Kurumlarında Güneş Enerjisi Eğitimi

Güneş enerjisi eğitimleri ise birçok üniversitede farklı bölümler tarafından verilmektedir. Bu bölümler 4 yıllık eğitim süresine ve kendilerine has eğitim içeriklerine sahip olabilmektedirler.

5.3.2. İleri Mesleki Eğitim

İleri Mesleki Eğitim, bir dizi profesyonel alanda mesleki eğitimin yanı sıra sosyal, kültürel ve ekonomik hayata istihdam ve aktif katılım için erişim sağlayan bir dizi programı da içermektedir. Bu kapsamda İspanya’da güneş enerjisi alanında eğitim veren resmi ve resmi olmayan kurumların listesi aşağıda verilmiştir:

Sıra Şehir Üniversite Program Notlar

1 Uzaktan Eğitim

Carrera Universitaria en Mantenimiento y Gestión de Energías Renovables

SEAS, Estudios Superiores Abiertos

• Resmi / Onaylı • 4 yıl

2 Uzaktan Eğitim

Carrera Universitaria en Mantenimiento y Gestión de Energías Renovables

SEAS, Estudios Superiores Abiertos

• Resmi / Onaylı • 4 yıl

3 Barcelona Grado en Ingeniería Eléctrica (EET - UPC)

Escuela de Ingeniería de Terrassa (EET - UPC)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

42

44

Sıra Şehir Üniversite Program Notlar

4 Madrid

Grado en Ingeniería de la Energía

Escuela Superior de Ciencias Experimentales y Tecnología, Campus de Móstoles de la Universidad Rey J

• Resmi / Onaylı • 4 yıl

5 Barcelona

Grado en Ingeniería de la Energía - EUETIB

Escuela Universitaria de Ingeniería Técnica Industrial de Barcelona (EUETIB - UPC)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

6 Madrid Grado Ingenieria de Tecnologia de Minas y Energia

Universidad Alfonso X El Sabio (UAX)

• 240 Kredi

7 Madrid

Grado en Ingeniería de la Energía

Escuela Técnica Superior de Ingenieros de Minas (UPM)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

8 Madrid Master Universitario en Eficiencia Energetica y Arquitectura Bioclimatica

Escuela Superior de Arquitectura y Tecnología de la Universidad Camilo José Cela (UCJC)

- 7.700 €

9 Castellón Grado en Ingeniería Eléctrica Universitat Jaume I

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

10 Málaga Grado en Ingeniería de la energía

Escuela Técnica Superior de Ingeniería Industrial de la Universidad de Málaga (UMA)

• Resmi / Onaylı

11 Vigo Grado en Ingeniería de la Energía

ETS de Ingeniería de Minas. Campus Vigo (UVI)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

12 Valencia

Grado en Ciencias Ambientales

Escuela Politécnica Superior de Gandia (UPV)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

43

45

Sıra Şehir Üniversite Program Notlar

13 Sevilla Grado en ingeniería de la energía

Escuela técnica superior de ingeniería - US

• Resmi / Onaylı

14 Tarragona Grado de Ingeniería Eléctrica Universitat Rovira i Virgili

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

15 Madrid Grado en Ingeniería Agroambiental

Escuela Técnica Superior de Ingenieros Agrónomos (UPM)

• Resmi / Onaylı • 4 yıl

16 Barcelona

Grado en Ingeniería Eléctrica (EPSEVG - UPC)

Escuela Politécnica Superior de Ingeniería de Vilanova i la Geltrú (EPSEVG - UPC)

• Resmi / Onaylı

17 Barcelona Grado en Ingeniería Eléctrica (EPSEM - UPC)

Escuela Politécnica Superior de Ingeniería de Manresa (EPSEM - UPC)

• Resmi / Onaylı

18 Jaén Grado en Ingeniería de Recursos Energéticos

Universidad de Jaén (UJA)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

19 Vigo Grado en Ingeniería Eléctrica

Escuela Universitaria de Ingeniería Industrial. Campus Vigo (UVI)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

• 4 yıl

20 Zaragoza Grado en Ingeniería de Tecnologías Industriales

Escuela de Ingeniería y Arquitectura (Unizar)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

21 Gijón Grado en Ingeniería Electrónica Industrial y Automática

Escuela Politécnica de Ingeniería de Gijón (UNIOVI)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

22 Puerto Real (Cádiz)

Grado en Química Facultad de Ciencias (UCA)

• Resmi / Onaylı • 4 yıl

23 Huelva Grado en Ingeniería Eléctrica Universidad de Huelva (UHU)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

42

44

Sıra Şehir Üniversite Program Notlar

4 Madrid

Grado en Ingeniería de la Energía

Escuela Superior de Ciencias Experimentales y Tecnología, Campus de Móstoles de la Universidad Rey J

• Resmi / Onaylı • 4 yıl

5 Barcelona

Grado en Ingeniería de la Energía - EUETIB

Escuela Universitaria de Ingeniería Técnica Industrial de Barcelona (EUETIB - UPC)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

6 Madrid Grado Ingenieria de Tecnologia de Minas y Energia

Universidad Alfonso X El Sabio (UAX)

• 240 Kredi

7 Madrid

Grado en Ingeniería de la Energía

Escuela Técnica Superior de Ingenieros de Minas (UPM)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

8 Madrid Master Universitario en Eficiencia Energetica y Arquitectura Bioclimatica

Escuela Superior de Arquitectura y Tecnología de la Universidad Camilo José Cela (UCJC)

- 7.700 €

9 Castellón Grado en Ingeniería Eléctrica Universitat Jaume I

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

10 Málaga Grado en Ingeniería de la energía

Escuela Técnica Superior de Ingeniería Industrial de la Universidad de Málaga (UMA)

• Resmi / Onaylı

11 Vigo Grado en Ingeniería de la Energía

ETS de Ingeniería de Minas. Campus Vigo (UVI)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

12 Valencia

Grado en Ciencias Ambientales

Escuela Politécnica Superior de Gandia (UPV)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

43

45

Sıra Şehir Üniversite Program Notlar

13 Sevilla Grado en ingeniería de la energía

Escuela técnica superior de ingeniería - US

• Resmi / Onaylı

14 Tarragona Grado de Ingeniería Eléctrica Universitat Rovira i Virgili

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

15 Madrid Grado en Ingeniería Agroambiental

Escuela Técnica Superior de Ingenieros Agrónomos (UPM)

• Resmi / Onaylı • 4 yıl

16 Barcelona

Grado en Ingeniería Eléctrica (EPSEVG - UPC)

Escuela Politécnica Superior de Ingeniería de Vilanova i la Geltrú (EPSEVG - UPC)

• Resmi / Onaylı

17 Barcelona Grado en Ingeniería Eléctrica (EPSEM - UPC)

Escuela Politécnica Superior de Ingeniería de Manresa (EPSEM - UPC)

• Resmi / Onaylı

18 Jaén Grado en Ingeniería de Recursos Energéticos

Universidad de Jaén (UJA)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

19 Vigo Grado en Ingeniería Eléctrica

Escuela Universitaria de Ingeniería Industrial. Campus Vigo (UVI)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

• 4 yıl

20 Zaragoza Grado en Ingeniería de Tecnologías Industriales

Escuela de Ingeniería y Arquitectura (Unizar)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

21 Gijón Grado en Ingeniería Electrónica Industrial y Automática

Escuela Politécnica de Ingeniería de Gijón (UNIOVI)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

22 Puerto Real (Cádiz)

Grado en Química Facultad de Ciencias (UCA)

• Resmi / Onaylı • 4 yıl

23 Huelva Grado en Ingeniería Eléctrica Universidad de Huelva (UHU)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

44

46

Sıra Şehir Üniversite Program Notlar

24 Barcelona Grado en Ingeniería de Edificación La Salle

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

25 Murcia

Grado en Ciencias Ambientales Universidad de

Murcia (UMU) • Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

26 Salamanca Grado en Ingeniería Electrónica Industrial y Automática

Universidad de Salamanca (USAL)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

27 Jaén Grado en Ingeniería Eléctrica Universidad de Jaén (UJA)

• Resmi / Onaylı

28 Jaén Grado en Ingeniería Electrónica Industrial

Universidad de Jaén (UJA)

• Resmi / Onaylı

29 Jaén Grado en Ingeniería Mecánica Universidad de Jaén (UJA)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

30 León Grado en Ingeniería de la Energía

Escuela Superior y Técnica de Ingenieros de Minas (ULE)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

31 Algeciras

Grado en Ingeniería en Tecnologías Industriales

Escuela Politécnica Superior (UCA)

• Resmi / Onaylı

32 Badajoz Grado en Ciencias ambientales Facultad de Ciencias (UEX)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

33 Badajoz Grado en Ingeniería química Facultad de Ciencias (UEX)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

6.4. Portekiz’de Güneş Enerjisi Eğitimi

Portekiz’de yükseköğretim iki ana alt sisteme ayrılmaktadır: üniversite ve politeknik eğitim. Bu eğitim özerk devlet üniversiteleri, özel üniversiteler, kamu veya özel üniversite enstitüleri, politeknik kurumları ve farklı türdeki diğer yükseköğretim kurumları tarafından verilmektedir. Üniversite sistemi, güçlü bir teorik temele sahip ve yüksek seviyede araştırma-odaklı olmakla birlikte üniversite dışı sistem daha pratik eğitim sağlar ve meslek odaklıdır.

Ayrıca okul eğitiminin özel yöntemleri de mevcuttur. Mesleki okullar tarafından sunulan programlarda çıraklık sistemi ve tekrarlı eğitim bu özel yöntemlerden bazılarıdır. Bu programlar eğitim sisteminin normal akışı içerisinde yer almadıkları için muntazam değildirler ve toplumun değişik hedef kitlelerinin özgün ihtiyaçlarına hedef vermeye yönelik olarak planlanmışlardır. Buna göre Portekiz’de güneş enerjisi eğitimi veren üniversiteler aşağıdaki tabloda sıralanmıştır:

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

45

47

No Bölge Üniversite Bölüm Program

1 Ponte Delgado Universidade dos Açores Departemento de

ciencias agrárias

Licenciatura em Energias Renováveis

2 Faro Universidade do Algarve Instituto Superior de Engenharia

Formação Avançada em Instalações Solares

3 Aveiro Universidade de Aveiro Departemento de Engenharia Mecânica

O curso de formação avançada Eficiência Energética

4 Aveiro Universidade de Aveiro Departemento de Engenharia Mecânica

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis e Electricidade

5 Covilhã Universidade da Beira Interior

Departemento de Engenharia Electromecânica

Licenciatura em Engenharia Electromecânica renováveis

6 Coimbra Universidade de Coimbra Departamento de Engenharia Mecânica

Mestrado em Energia para a Sustentabilidade

7 Évora Universidade de Évora Escola de Ciências e Tecnologia

Engenharia da Energia Solar

8 Lisboa Universidade de Lisboa

Faculdade Ciencias Departamento da Engenharia Geografica, Geofísica e Energia

Mestrado Integrado em Engenharia da Energia e do Ambiente

9 Funchal Universidade da Madeira Centro de Ciências Exactas e da Engenharia

Cursos de Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

10 Lisboa Universidade Nova de Lisboa

Departamento de Ciências e Tecnologia da Biomassa

Programa Doutoral em Energia e Bioenergia

11 Lisboa Universidade Nova de Lisboa

Departamento de Ciências e Tecnologia da Biomassa

Mestrado em Energia e Bioenergia

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

44

46

Sıra Şehir Üniversite Program Notlar

24 Barcelona Grado en Ingeniería de Edificación La Salle

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

25 Murcia

Grado en Ciencias Ambientales Universidad de

Murcia (UMU) • Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

26 Salamanca Grado en Ingeniería Electrónica Industrial y Automática

Universidad de Salamanca (USAL)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

27 Jaén Grado en Ingeniería Eléctrica Universidad de Jaén (UJA)

• Resmi / Onaylı

28 Jaén Grado en Ingeniería Electrónica Industrial

Universidad de Jaén (UJA)

• Resmi / Onaylı

29 Jaén Grado en Ingeniería Mecánica Universidad de Jaén (UJA)

• Resmi / Onaylı PAU/FP 2013

30 León Grado en Ingeniería de la Energía

Escuela Superior y Técnica de Ingenieros de Minas (ULE)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

31 Algeciras

Grado en Ingeniería en Tecnologías Industriales

Escuela Politécnica Superior (UCA)

• Resmi / Onaylı

32 Badajoz Grado en Ciencias ambientales Facultad de Ciencias (UEX)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

33 Badajoz Grado en Ingeniería química Facultad de Ciencias (UEX)

• Resmi / Onaylı • 240 Kredi

6.4. Portekiz’de Güneş Enerjisi Eğitimi

Portekiz’de yükseköğretim iki ana alt sisteme ayrılmaktadır: üniversite ve politeknik eğitim. Bu eğitim özerk devlet üniversiteleri, özel üniversiteler, kamu veya özel üniversite enstitüleri, politeknik kurumları ve farklı türdeki diğer yükseköğretim kurumları tarafından verilmektedir. Üniversite sistemi, güçlü bir teorik temele sahip ve yüksek seviyede araştırma-odaklı olmakla birlikte üniversite dışı sistem daha pratik eğitim sağlar ve meslek odaklıdır.

Ayrıca okul eğitiminin özel yöntemleri de mevcuttur. Mesleki okullar tarafından sunulan programlarda çıraklık sistemi ve tekrarlı eğitim bu özel yöntemlerden bazılarıdır. Bu programlar eğitim sisteminin normal akışı içerisinde yer almadıkları için muntazam değildirler ve toplumun değişik hedef kitlelerinin özgün ihtiyaçlarına hedef vermeye yönelik olarak planlanmışlardır. Buna göre Portekiz’de güneş enerjisi eğitimi veren üniversiteler aşağıdaki tabloda sıralanmıştır:

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

45

47

No Bölge Üniversite Bölüm Program

1 Ponte Delgado Universidade dos Açores Departemento de

ciencias agrárias

Licenciatura em Energias Renováveis

2 Faro Universidade do Algarve Instituto Superior de Engenharia

Formação Avançada em Instalações Solares

3 Aveiro Universidade de Aveiro Departemento de Engenharia Mecânica

O curso de formação avançada Eficiência Energética

4 Aveiro Universidade de Aveiro Departemento de Engenharia Mecânica

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis e Electricidade

5 Covilhã Universidade da Beira Interior

Departemento de Engenharia Electromecânica

Licenciatura em Engenharia Electromecânica renováveis

6 Coimbra Universidade de Coimbra Departamento de Engenharia Mecânica

Mestrado em Energia para a Sustentabilidade

7 Évora Universidade de Évora Escola de Ciências e Tecnologia

Engenharia da Energia Solar

8 Lisboa Universidade de Lisboa

Faculdade Ciencias Departamento da Engenharia Geografica, Geofísica e Energia

Mestrado Integrado em Engenharia da Energia e do Ambiente

9 Funchal Universidade da Madeira Centro de Ciências Exactas e da Engenharia

Cursos de Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

10 Lisboa Universidade Nova de Lisboa

Departamento de Ciências e Tecnologia da Biomassa

Programa Doutoral em Energia e Bioenergia

11 Lisboa Universidade Nova de Lisboa

Departamento de Ciências e Tecnologia da Biomassa

Mestrado em Energia e Bioenergia

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

46

48

No Bölge Üniversite Bölüm Program

12 Lisboa Universidade Nova de Lisboa

Departamento de Ciências e Tecnologia da Biomassa

Estudos Pós-Graduados em Bioenergia

13 Lisboa Universidade Nova de Lisboa

Departamento de Ciências e Tecnologia da Biomassa

Seminário Avançado de Energia Solar Térmica

14 Porto Universidade do Porto

Departamento de Engenharia Electrotécnica e de Computadores

Licenciatura em Engenharia Electrotécnica e de Computadores(Área de Especialização de Sistemas de Energia)

15 Lisboa Instituto Superior Técnico

Grupo de Investigação em Energia e Desenvolvimento Sustentável(REGSD)

16 Funchal Madeira Interactive Technologies Institute

Centro de Competéncia Ciências Exactas e da Engenharia

Sistemas de Energia Solar Térmico

17 Lisboa Instituto Superior Autónomo de Estudos Politécnicos

Sistemas de Energia e Eco-Eficiência

18 Lisboa Universidade Católica Portuguesa

School of Business and Economics

Programa de Gestão em Energias Renováveis

19 Castelo Branco

Instituto Politécnico de Castelo Branco

Escola Superior Agrária de Castelo Branco

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

20 Guarda Instituto Politécnico da Guarda

Escola Superior de Educação Communicação e Desperto

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

21 Leiria Instituto Politécnico de Leiria

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

47

49

No Bölge Üniversite Bölüm Program

22 Viyana do Castelo

Instituto Politécnico de Viyana do Castelo

Escola Superior Agrária de Ponte de Lima

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

23 Viyana do Castelo

Instituto Politécnico de Viyana do Castelo

Escola Superior de Tecnologia e Gestão

Engenharia de Sistemas de Energias Renováveis

24 Maia Instituto Universitário da Maia

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

25 Mirandela

Instituto Superior de Estudos Interculturais e Transdisciplinares

Engenharia em Energias Renováveis e Eficiencia Energética

26 Vila Real Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro Engenharia de

Energias

27 Bragança Instituto Politécnico de Bragança

Escola Superior de Tecnologia e de Gestão de Bragança

Engenharia de Energias Renováveis

28 Portalegre

Instituto Politécnico de Portalegre

Escola Superior de Tecnologia e de Gestão

Engenharia das Energias Renováveis e Ambiente

29 Lisboa MIT - Portugal

One Year Advanced Study Course in Sustaninable Energy Systems

30 Lisboa MIT - Portugal Phd in Sustainable Energy Systems

31 Lisboa

SESUL(Centro de Sistemas de Energia Sustentáveis da Universidade de Lisboa)

32 Évora Instituto Português de Energia Solar

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

46

48

No Bölge Üniversite Bölüm Program

12 Lisboa Universidade Nova de Lisboa

Departamento de Ciências e Tecnologia da Biomassa

Estudos Pós-Graduados em Bioenergia

13 Lisboa Universidade Nova de Lisboa

Departamento de Ciências e Tecnologia da Biomassa

Seminário Avançado de Energia Solar Térmica

14 Porto Universidade do Porto

Departamento de Engenharia Electrotécnica e de Computadores

Licenciatura em Engenharia Electrotécnica e de Computadores(Área de Especialização de Sistemas de Energia)

15 Lisboa Instituto Superior Técnico

Grupo de Investigação em Energia e Desenvolvimento Sustentável(REGSD)

16 Funchal Madeira Interactive Technologies Institute

Centro de Competéncia Ciências Exactas e da Engenharia

Sistemas de Energia Solar Térmico

17 Lisboa Instituto Superior Autónomo de Estudos Politécnicos

Sistemas de Energia e Eco-Eficiência

18 Lisboa Universidade Católica Portuguesa

School of Business and Economics

Programa de Gestão em Energias Renováveis

19 Castelo Branco

Instituto Politécnico de Castelo Branco

Escola Superior Agrária de Castelo Branco

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

20 Guarda Instituto Politécnico da Guarda

Escola Superior de Educação Communicação e Desperto

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

21 Leiria Instituto Politécnico de Leiria

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

47

49

No Bölge Üniversite Bölüm Program

22 Viyana do Castelo

Instituto Politécnico de Viyana do Castelo

Escola Superior Agrária de Ponte de Lima

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

23 Viyana do Castelo

Instituto Politécnico de Viyana do Castelo

Escola Superior de Tecnologia e Gestão

Engenharia de Sistemas de Energias Renováveis

24 Maia Instituto Universitário da Maia

Especialização Tecnológica em Energias Renováveis

25 Mirandela

Instituto Superior de Estudos Interculturais e Transdisciplinares

Engenharia em Energias Renováveis e Eficiencia Energética

26 Vila Real Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro Engenharia de

Energias

27 Bragança Instituto Politécnico de Bragança

Escola Superior de Tecnologia e de Gestão de Bragança

Engenharia de Energias Renováveis

28 Portalegre

Instituto Politécnico de Portalegre

Escola Superior de Tecnologia e de Gestão

Engenharia das Energias Renováveis e Ambiente

29 Lisboa MIT - Portugal

One Year Advanced Study Course in Sustaninable Energy Systems

30 Lisboa MIT - Portugal Phd in Sustainable Energy Systems

31 Lisboa

SESUL(Centro de Sistemas de Energia Sustentáveis da Universidade de Lisboa)

32 Évora Instituto Português de Energia Solar

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

48

50

KAYNAKLAR:

Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, 2013 Yılı Faaliyet Raporu, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 2014.

Dünya’da Enerji Görünümü, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 2013.

Dünya’da ve Türkiye’de Güneş Enerjisi İle İlgili Gelişmeler, Prof. Dr. Necdet Altıntop, Arş. Gör. Doğan Erdemir, Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü, Mühendis ve Makine, 54, 639, 69-77, 2013.

Türkiye’nin Enerji Potansiyeli ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Açısından Önemi, Mutlu Yılmaz, 4(2), 33-54, 2012.

Türkiye’de Güneş Enerjisi Potansiyeli ve Bu Potansiyelin Kullanım Derecesi, Yöntemi ve Yaygınlığı Üzerine Bir Araştırma, Kamil B. Varınca ve M. Talha Gönüllü, I. Ulusal Günes ve Hidrojen Enerjisi Kongresi, 2006.

Türkiye ‘nin Enerji Kaynakları Arasında Güneş Enerjisinin Yeri ve Önemi, Muhsin T. Gençoğlu, Mehmet Cebeci, Fırat Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü.

Türkiye’de Elektrik Enerjisi Üretimi ve Kullanılan Kaynaklar, Türkiye Kalkınma Ajansı, SA-02-6-18, 2002, Ankara.

Türkiye’nin Enerji Görünümü, TMMOB Makine Mühendisliği Odası, MMO/558, 2012.

TR52 Düzey 2 Bölgesi 2023 Vizyon Raporu (Enerji Sektörü)

TR42 Doğu Marmara Bölgesi Yenilenebilir Enerji Raporu, Temmuz, 2011.

Güneş Enerji Sektörü, T.C. Ahiler Kalkınma Ajansı Aksaray Yatırım Destek Ofisi, 2011.

Güneş Enerji Sektörü Raporu, Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı, 2011.

Güneş Paneli Sistemlerinin Tasarımı, Tahsin Köroğlu, Ahmet Teke, K. Çağatay Bayındır, Mehmet Tümay, Çukurova Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü, 2010.

Güneş Enerjisi, EMO II, 2009.

Güneş Enerjisi Sistemleri Temek Prensipleri, Serdar Öksüz, 2014.

Alternatif Enerji Kaynakları, Doç. Dr. Sebahattin ÜNALAN.

Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Önemi, MEB Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Teknolojileri, Ankara, 2012.

Yüksek Öğretim Kurulu, Elektrik ve Enerji Bölümü, Yenilenebilir Enerji Teknolojisi Programı, 2010.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

49

51

MEB Mesleki Teknik Eğitim Alanları, Ankara, 2014.

Güneş Enerjisi Eğitim Seti Tasarım ve Uygulaması, İbrahim Sefa, Mehmet Demirtaş, Ramazan Bayındır, Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Elektrik Eğitimi Bölümü, 3, 13, 327-336, 2007.

Enerji Verimliliği Raporu, TMMOB Elektrik Mühendisliği Odası, Ankara, 2012.

2014-2023 Enerji Özel İhtisas Komisyonu Ön Raporu.

Yenilenebilir Enerji Raporu, Çukurova Kalkınma Ajansı, 2012.

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Ülkemizde ve AB Ülkelerinde Verilen Teşvikler, Engin Özdemir, H. Emre Bağıran.

Güneş Atlası: Doğaya Uyumlu Güneş Enerjisi – Yönetici Özeti, 2012.

Güneş Enerjisi Alt Çalışma Grubu Raporu, Hidrolik ve Yenilenebilir Enerji Çalışma Grubu, Ankara, 2007.

Dünya’da ve Türkiye’de Güneş Enerjisi, Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, Haziran, 2009.

Türkiye’de Güneş Enerjisi Araştırma ve Geliştirme, Nurdil Eskin, Tesisat Mühendisliği Dergisi, 91, 74-82, 2006.

WWF Enerji Raporu, 2011.

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Türkiye Açısından Önemi, Muhsin Tunay Gençoğlu, Fırat Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü.

Bestimmung der Vergütungssätze für Photovoltaikanlagen § 31 EEG 2014 für die Kalendermonate Oktober 2014, November 2014 und Dezember 2014. Bundesnetzagentur für Elektrizität, Gas, Telekommunikation, Post und Eisenbahnen, 1. Oktober 2014, abgerufen am 1. Oktober 2014 (xls)

İzmir İli Yenilenebilir Enerji Sektör Analizi, Nisan, 2012.

Portekiz Ülke Raporu, 2011.

İspanya Piyasa Araştırması Enerji Sektörü, 2011.

İspanya Güneş Enerjisi Raporu, 2008.

WEB SİTELERİ:

http://www.gok-suaritma.com/

http://www.geopathfinder.com/

http://www.limitsizenerji.com/

http://enerjienstitusu.com/

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

48

50

KAYNAKLAR:

Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, 2013 Yılı Faaliyet Raporu, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 2014.

Dünya’da Enerji Görünümü, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 2013.

Dünya’da ve Türkiye’de Güneş Enerjisi İle İlgili Gelişmeler, Prof. Dr. Necdet Altıntop, Arş. Gör. Doğan Erdemir, Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü, Mühendis ve Makine, 54, 639, 69-77, 2013.

Türkiye’nin Enerji Potansiyeli ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Açısından Önemi, Mutlu Yılmaz, 4(2), 33-54, 2012.

Türkiye’de Güneş Enerjisi Potansiyeli ve Bu Potansiyelin Kullanım Derecesi, Yöntemi ve Yaygınlığı Üzerine Bir Araştırma, Kamil B. Varınca ve M. Talha Gönüllü, I. Ulusal Günes ve Hidrojen Enerjisi Kongresi, 2006.

Türkiye ‘nin Enerji Kaynakları Arasında Güneş Enerjisinin Yeri ve Önemi, Muhsin T. Gençoğlu, Mehmet Cebeci, Fırat Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü.

Türkiye’de Elektrik Enerjisi Üretimi ve Kullanılan Kaynaklar, Türkiye Kalkınma Ajansı, SA-02-6-18, 2002, Ankara.

Türkiye’nin Enerji Görünümü, TMMOB Makine Mühendisliği Odası, MMO/558, 2012.

TR52 Düzey 2 Bölgesi 2023 Vizyon Raporu (Enerji Sektörü)

TR42 Doğu Marmara Bölgesi Yenilenebilir Enerji Raporu, Temmuz, 2011.

Güneş Enerji Sektörü, T.C. Ahiler Kalkınma Ajansı Aksaray Yatırım Destek Ofisi, 2011.

Güneş Enerji Sektörü Raporu, Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı, 2011.

Güneş Paneli Sistemlerinin Tasarımı, Tahsin Köroğlu, Ahmet Teke, K. Çağatay Bayındır, Mehmet Tümay, Çukurova Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü, 2010.

Güneş Enerjisi, EMO II, 2009.

Güneş Enerjisi Sistemleri Temek Prensipleri, Serdar Öksüz, 2014.

Alternatif Enerji Kaynakları, Doç. Dr. Sebahattin ÜNALAN.

Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Önemi, MEB Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Teknolojileri, Ankara, 2012.

Yüksek Öğretim Kurulu, Elektrik ve Enerji Bölümü, Yenilenebilir Enerji Teknolojisi Programı, 2010.

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

49

51

MEB Mesleki Teknik Eğitim Alanları, Ankara, 2014.

Güneş Enerjisi Eğitim Seti Tasarım ve Uygulaması, İbrahim Sefa, Mehmet Demirtaş, Ramazan Bayındır, Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Elektrik Eğitimi Bölümü, 3, 13, 327-336, 2007.

Enerji Verimliliği Raporu, TMMOB Elektrik Mühendisliği Odası, Ankara, 2012.

2014-2023 Enerji Özel İhtisas Komisyonu Ön Raporu.

Yenilenebilir Enerji Raporu, Çukurova Kalkınma Ajansı, 2012.

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Ülkemizde ve AB Ülkelerinde Verilen Teşvikler, Engin Özdemir, H. Emre Bağıran.

Güneş Atlası: Doğaya Uyumlu Güneş Enerjisi – Yönetici Özeti, 2012.

Güneş Enerjisi Alt Çalışma Grubu Raporu, Hidrolik ve Yenilenebilir Enerji Çalışma Grubu, Ankara, 2007.

Dünya’da ve Türkiye’de Güneş Enerjisi, Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, Haziran, 2009.

Türkiye’de Güneş Enerjisi Araştırma ve Geliştirme, Nurdil Eskin, Tesisat Mühendisliği Dergisi, 91, 74-82, 2006.

WWF Enerji Raporu, 2011.

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Türkiye Açısından Önemi, Muhsin Tunay Gençoğlu, Fırat Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü.

Bestimmung der Vergütungssätze für Photovoltaikanlagen § 31 EEG 2014 für die Kalendermonate Oktober 2014, November 2014 und Dezember 2014. Bundesnetzagentur für Elektrizität, Gas, Telekommunikation, Post und Eisenbahnen, 1. Oktober 2014, abgerufen am 1. Oktober 2014 (xls)

İzmir İli Yenilenebilir Enerji Sektör Analizi, Nisan, 2012.

Portekiz Ülke Raporu, 2011.

İspanya Piyasa Araştırması Enerji Sektörü, 2011.

İspanya Güneş Enerjisi Raporu, 2008.

WEB SİTELERİ:

http://www.gok-suaritma.com/

http://www.geopathfinder.com/

http://www.limitsizenerji.com/

http://enerjienstitusu.com/

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

50

52

http://solarwiki.ucdavis.edu/

http://320volt.com/wp-content/uploads/2010/02/diyot-p-n-notr-jonksiyon.png

http://www.forfo.net/ima/silicon_pic1.jpg

http://www.siliconsolar.com/wp-content/uploads/mono-v-poly-crystalline-cells.jpg

http://www.canensis.com/

http://www.gunesenerjisisistemler.com/

http://www.eie.gov.tr/MyCalculator/iller/TR.png

http://www.eie.gov.tr/MyCalculator/iller/TR_GR.PNG

http://www.eie.gov.tr/MyCalculator/iller/TR_DD.PNG

http://en.wikipedia.org/wiki/Education_in_Spain

http://en.wikipedia.org/wiki/Education_in_Portugal

http://www.ise.fraunhofer.de/

http://pveducation.org/

http://solargis.info/

http://www.wholesalesolar.com/

http://energyinformative.org/

http://mpe.dimacs.rutgers.edu

http://fusionforenergy.europa.eu/understandingfusion/

http://science-edu.larc.nasa.gov/EDDOCS/whatis.html

http://images.nrel.gov/

http://energy.gov/

"Portugal (orthographic projection)" by Queix - File:Europe_(orthographic_projection).svg sur Commons. Licensed under Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0-2.5-2.0-1.0 via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portugal_(orthographic_projection).svg#mediaviewer/File:Portugal_(orthographic_projection).svg

"Spain (orthographic projection)" by Spain_(orthographic_projection).png: Neoespaña (talk)derivative work: L'Américain (talk) - Spain_(orthographic_projection).png. Licensed under Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0-2.5-2.0-1.0 via Wikimedia Commons -

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

51

53

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Spain_(orthographic_projection).svg#mediaviewer/File:Spain_(orthographic_projection).svg

"Portugal (orthographic projection)" by Queix - File:Europe_(orthographic_projection).svg sur Commons. Licensed under Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0-2.5-2.0-1.0 via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portugal_(orthographic_projection).svg#mediaviewer/File:Portugal_(orthographic_projection).svg

"Turkey (orthographic projection)" by Yükleyenin kendi çalışması. Licensed under Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Turkey_(orthographic_projection).svg#mediaviewer/File:Turkey_(orthographic_projection).svg

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

50

52

http://solarwiki.ucdavis.edu/

http://320volt.com/wp-content/uploads/2010/02/diyot-p-n-notr-jonksiyon.png

http://www.forfo.net/ima/silicon_pic1.jpg

http://www.siliconsolar.com/wp-content/uploads/mono-v-poly-crystalline-cells.jpg

http://www.canensis.com/

http://www.gunesenerjisisistemler.com/

http://www.eie.gov.tr/MyCalculator/iller/TR.png

http://www.eie.gov.tr/MyCalculator/iller/TR_GR.PNG

http://www.eie.gov.tr/MyCalculator/iller/TR_DD.PNG

http://en.wikipedia.org/wiki/Education_in_Spain

http://en.wikipedia.org/wiki/Education_in_Portugal

http://www.ise.fraunhofer.de/

http://pveducation.org/

http://solargis.info/

http://www.wholesalesolar.com/

http://energyinformative.org/

http://mpe.dimacs.rutgers.edu

http://fusionforenergy.europa.eu/understandingfusion/

http://science-edu.larc.nasa.gov/EDDOCS/whatis.html

http://images.nrel.gov/

http://energy.gov/

"Portugal (orthographic projection)" by Queix - File:Europe_(orthographic_projection).svg sur Commons. Licensed under Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0-2.5-2.0-1.0 via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portugal_(orthographic_projection).svg#mediaviewer/File:Portugal_(orthographic_projection).svg

"Spain (orthographic projection)" by Spain_(orthographic_projection).png: Neoespaña (talk)derivative work: L'Américain (talk) - Spain_(orthographic_projection).png. Licensed under Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0-2.5-2.0-1.0 via Wikimedia Commons -

GÜNEŞ ENERJİSİ EL KİTABI

51

53

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Spain_(orthographic_projection).svg#mediaviewer/File:Spain_(orthographic_projection).svg

"Portugal (orthographic projection)" by Queix - File:Europe_(orthographic_projection).svg sur Commons. Licensed under Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0-2.5-2.0-1.0 via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portugal_(orthographic_projection).svg#mediaviewer/File:Portugal_(orthographic_projection).svg

"Turkey (orthographic projection)" by Yükleyenin kendi çalışması. Licensed under Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Turkey_(orthographic_projection).svg#mediaviewer/File:Turkey_(orthographic_projection).svg

Programa de acciónen el ámbito del aprendizaje permanente

MANUEL DE ENERGÍA SOLAR