t-yaşam

»Hak aramayolları neler?» HaksızlığaUğradığınızı

hissettiğinizdene

yapmalısınız?» Sağlıktan

tatile, işhayatından

alışverişebirçok alanda

haklarınızıbiliyor

musunuz?

SiNEM BARKINsinem.barkin@aktuel.com.tr

Diyelim kj~tıı;ı aldığı-nız ürü kusur u<~lRt ve satıcısoru luluk kabul etmiyor ...He~ecanla çıktığınız tatilde ko-nakladığınız tesis veya turizmşirketi sizi yarı yolda bıraktı. ..Evinize kavuşmayı beklerkenhavaalanında mahsur kaldınız ...Yada tedavi için gittiğiniz sağlıkkuruluşunda kötü muamele gör-dünüz ... :rüm"bıınları nay.atınızboyunca en az bi~kezyaşayıp neyapacağınızı bilmediğiniz içinsineye çektiyseniz haklarınızıöğrenmenizde fayda var. Çünkü"bunun için dava mı açılır" dedi-ğiniz birçok konuda adli sürecegirmeden de yapılabilecek pekçok şeyvar.

Ancak hakkınızı aramadanönce haklarınızı öğrenmenizdefayda var. Belediyeler ve siviltoplum kuruluşları bu noktadabilinen en iyirehberler. Bilmedi-

ğiniz en yeni rehber ise Hak Te-melli Politikalar için HümanistGrup Derneği. Hümanist Grup,"bireylerin hak arama kapasite-leri ile hakların güvencesi olacakpolitikaları ve uygulamaları güç-lendirmeye yönelik çalışmalaryürütmek amacıyla" kurulmuş.Birinci hedefi bireylerin hakarama kapasitelerini geliştirmekikinci hedefse otoriteye yöne-lik; "elinde yetki ve sorumlulukolan her tür kurum, hizmetlerinihak temelli organize etmeli vesunmalıdır" diyorlar. HümanistGrup kurucularından Av. SedaAkço Bilen bireylere hakları veyararlanabilecekleri hizmetlerkonusunda bilgi veren bir sistemkurmaya çalıştıklarını söylüyor."Biz asılolarak bir sorusu vesorunu olan insana, hakları Veyararlanabileceği hizmetler hak-kında bilgivermeyi hedefliyoruz.Bize iletilen soru ve sorunlarınçözümünde hak temelli yakla-şım ile savunu çalışması yapaca-ğız. Halihazırda ön hazırlıklarıyürütüyoruz" diyen Av. SedaAkço Bilen ilk hedeflerinin ses-s-

yeni aktOel - 2012 53

54 yeni aktoeı - 2012

SATıN ALDlOINIZMALBOZUKVEYAHATALıÇıKTıYSA

Satın aldığımz mal bozukveya hatalı çıktıysa sineyeçekmek yerine ödediğiniz

bedelin karşılığını almanınyollarını aramamzda fayda var.Ürünü satın aldığınıza dair hertürlü fiş, fatura gibi resmi belgeile birlikte satışı gerçekleştirengörevliyi bulun ve kararımzdoğrultusunda talebiniziiletin. Sonuç alamazsamzüst düzey bir yetkili veyamüdürle görüşme talep edin.Bütün yolları deneyip hatalıürünü değiştirmeyi, tamirettirmeyi ya da para iadesialmayı başaramadıysamz pesetmeyin, şimdi yasal yollarabaşvurma zamanı ..• 827,05Tl'yi aşan sorunlarda TüketiciMahkemeleri, 827,05 TL'ninaltındaki sorunlarda ilçekaymakamlıklarında bulunanTüketici Sorunları HakemHeyeti'ne bir dilekçe verip yasalhakkınızı koruyabilirsiniz.

yal risk durumundaki kadınlarve çocuklar olduğunu belirtiyor."İstanbul Kalkınma Ajansı'nındesteği ile kadın ve çocuklariçin verilecek danışmanlık hiz-metinin envanterini hazırladık.Şimdi, bu çalışma kapsamındahazırladığımız soruların yanıt-larını oluşturacağız ve konuylailgili bilgi veren bir web sitesikuracağız" diye ekliyor.

Yalnız değilsinizKişi iş yaşamından dışlanıp

işten çıkmaya zorlandığındahakkını araması kolayolmasada Mobbing ile Mücadele Der-neği bu konuda yardıma hazır,Demek öncelikle mağdurunpsikolojik destek almasına yar-dımcı oluyor. Sonrasında iseyasal yolların kullanılması içinyol gösteriyor. Mobbing ile Mü-cadele Derneği İstanbul iITem-silcisi Başkanı Av. Aslı ÇokgülerIşıkal İle derneğin çalışmalarınıve mobbing mağdurlarının neleryapması gerektiğini konuştuk.2010'da kurulan derneğe bugü-

ne kadar 20 bin kişi müracaatetmiş. Mağdurlar posta, elekt-ronik posta ya da telefonla da-nışıyorlar. Danışanların yüzde55'i 25 - 45 yaş arasında ağırlıklıolarak erkek. Çalışma ve SosyalGüvenlik Bakanlığı'nın konuylailgili iletişim merkezi alo 170'inverileri de bunu doğruluyor. Sonbir yılda 2 binden fazla psikolo-jik taciz çağrısı yapılan alo ı70başvurularının yüzde 53'ü er-kekler, yüzde 47'si ise kadınlartarafından gerçekleştiriimiş.

"Yardım talep konuları çe-şitli; öncelikle mağdur olduğunuiddia edenler başlarına geleninmobbing olup olmadığını öğren-mek istiyorlar. İkincisi nasıl biryol izleyeceklerini soruyorlar.Üçüncüsü dava açarlarsa kaza-nıp kazanamayacaklarını soru-yorlar" diyen Işıkal, ekiplerin-de klinik psikologlar, avukatlarve sosyal hizmet uzmanlarınınbulunduğunu söylüyor. Başvu-ru yapanlar öncelikle bir formdolduruyor, bu form uzmanlar

HASTA HAKLARIişte hastaların sahip oldUğU10 temel hak:» Hizmetten genelolarakfaydalanma: Bireylerin ırk, dil,din ve mezhep, cinsiyet, felsefiinanç, ekonomik ve sosyaldurumları dikkate alınmadanhizmet alma hakkı.» Bilgilendirme ve bilgiisteme: Hastanın her türlüsağlık hizmetinin ve imkanınınneler olduğunu öğrenmeye vesağlık durumu ile ilgili her türlübilgiyi sözlü veya yazılı istemehakkı.» Sağlık kuruluşunu vepersonelini, seçme vedeğiştirme hakkı.» Mahremiyet: Gizliliğe uygunbir ortamda sağlık hizmetialmaya hakları vardır.» Reddetme, durdurma verıza: Tedaviyi reddetmeye,durdurulmasını istemeye,tıbbi müdahalelerde rızasınınalınmasına ve rıza çerçevesindehizmetten faydalanmaya hakkı.» Güvenlik: Sağlık hizmetinigüvenli bir ortamda almayahakkı.» Dini vecibeleri yerinegetirebilme: Sağlık tesisininimkanları ölçüsünde ve idarecealınan tedbirler çerçevesinde,dini vecibelerini yerinegetirmeye hakkı.» insani değerlere saygıgösterilmesi, saygınlık görmeve rahatlık içinde sağlık hizmetialma hakkı.» Ziyaret ve refakatçibulundurma hakkı.» Müracaat, şikayet ve davahakkı.

tarafından okunup değerlendi-riliyor. Derneğin verilerine görebaşvurularda birinci sırada aka-demisyenler bulunuyor, ardın-dan sağlık çalışanları ve öğret-menler geliyor.

Bir yılda 917 bin 784başvuru

Hak aramak için en sıkbaşvurulan noktaların başındabelediyeler geliyor. İstanbulBüyükşehir Belediyesi tara-fından 1994'te kurulan Beyaz-Masa bu noktada en iyi örnek.2011 yılında tam 917 bin 784kişi BeyazMasa'ya başvurarakderdine çare aramış. BeyazMa-sa sadece hak aramak için değilşikayet noktası olarak da hizmetveriyor. BeyazFile adlı çalışmasıise tamamen hakların korunma-sına ve sorunların çözülmesineyönelik geliştirilmiş. Tüketicinintalep ve şikayetlerini dinleyenBeyazFile birimi; vatandaşa tü-ketici hakları konusunda bilgivermekle kalmıyor, sonınıarınıilgili yerlere (Valilik, Kayma-kamlık, Ticaret Odası, İlçe be-lediyeleri, Tüketici SorunlarıHakem Heyeti, Tüketici Koru-ma Dernek ve Vakıfları) ulaştı-rarak sonuçları da takip ediyor.BeyazMasa'ya başvuranlarınyüzde 73'ü erkek, yüzde 27'sikadın. En çok talep ise ulaşım,zabıtai konular, altyapı, çevreve sosyal destek olarak sırala-nıyor. Öncelikle buraya iletilenher problem için mutlaka işlemyapılıyor. Konu İstanbul Büyük-şehir Belediyesi'nin hizmet ala-nına girmiyoısa ilgili kurum vekuruluşlara iletiliyor. fi

TÜRSABwww.tursab.org.trTel: 02122598404BEVAZMASAwww.ibb.gov.tr/Alo 170HÜMANiST GRUPwww.humanistgrup.orgwww.humanistburo.orgTel: 021646577 67

MOBBING iLE MÜCADELEDERNEGiwww.mobbing.org.trsiviL HAVACılıK GENELMÜDÜRLÜÖÜwww.shgm.gov.tr0312 203 60 00HASTA HAKLARIwww.saglik.gov.tr/Alo 184

yeni aktüel - 2012 55