h ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΕΩΣ...

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΓΡΑΣΙΑ 1ΟΥ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ 2014- 15

H ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

[1]

Τα μέλη της ομάδας μας

Βοναπάρτη Θεοφανή

Γεώργα Αθανασία-Μαρία

Γεωργίου Κωνσταντίνα

Γιαννακούλη Βασιλική

Καπαρέλου Αγγελική-Μαρία

Κατσαρού Όλγα

Κότσιφα Στεφανία

Κουτσοπούλου Γεωργία

Μπέτσιου Δήμητρα

Μπλάτσος Ιωάννης

Μώρου Λαμπρινή-Μελίνα

Παπαδόπουλος Γεώργιος

Σελλή Γεωργία

Σελλής Αθανάσιος

Σούλη Άντζελα

Σταθόπουλος Παναγιώτης

Τέντζερης Αθανάσιος

Τζα Παναγιώτα

Τσιότρα Πανωραία

Χρόνη Αναστασία

Η υπεύθυνη καθηγήτρια Κουλίζα Ζαχαρένια ΠΕ01

[2]

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή 4 Πρόλογος 5 Το όνομα στους Αρχαίους Έλληνες Η τελετή ονοματοδοσίας 6 Πηγές Αρχαίων Ελληνικών ονομάτων 10 Κριτήρια για την επιλογή των ονομάτων 11 Συνηθισμένα Αρχαία Ελληνικά ονόματα 14 Σημασία Αρχαίων Ελληνικών ονομάτων 15 Η Ονοματοδοσία στην Παλαιά Διαθήκη- εβραϊκή κοινωνία Το όνομα στην Παλαιά Διαθήκη 21 Η όγδοη ημέρα 22 Η περιτομή του Ιησού 22 Νόμος της περιτομής 23 Ονόματα στην εβραϊκή κοινωνία και η σημασία του 25 Το όνομα του θεού 29 Το όνομα της μητέρας του Χριστού 30 Το όνομα στη χριστιανική διδασκαλία Πότε δίνεται το όνομα 33 Γιατί δίνεται το όνομα κατά την όγδοη ημέρα 34 Η ευχή της ονοματοδοσίας 34 Η ακολουθία της ονοματοδοσίας 35 Το μυστήριο του βαπτίσματος 36 Η ιστορία του βαπτίσματος 36 Η τελετή της βάπτισης 37 Οι συμβολισμοί της βάπτισης 37 Η τιμή στον Άγιο 39 Η αλλαγή ονόματος στους μοναχούς 40 Στο σήμεραhellip Ονοματοδοσία ή βάπτισμα 43 Προέλευση σημερινών ονομάτων 45 Ελλήνων ονόματα 48 Τα παρωνύμια ή παρατσούκλια 58

Επίλογος 62 Βιβλιογραφία 63

[3]

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το θέμα της ερευνητικής εργασίας μας με τίτλο laquoΗ ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑ ΑΠΟ

ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑraquo ήταν για εμάς μία ευκαιρία να

γνωρίσουμε την ιστορία των ονομάτων Η αναζήτησή μας είχε να κάνει με τα

κριτήρια επιλογής τις κοινωνικές συνθήκες που τα δημιούργησαν και τη

σκοπιμότητα τους Προσπαθήσαμε να βρούμε την σχέση που έχει το όνομα

με τον άνθρωπο σε διάφορους περιόδους και κοινωνίες Ξεκινήσαμε από την

αρχαία Ελλάδα προχωρήσαμε στην εβραϊκή κοινωνία και ταξιδέψαμε μέχρι

το χριστιανικό σήμερα της πατρίδας μας

[4]

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Τα ονόματα ανέκαθεν είχαν σπουδαία σημασία για την ανθρώπινη επικοινωνία και κατανόηση δεδομένου ότι έπαιζαν το ρόλο των στοιχείων εκείνων με τα οποία γινόταν γνωστή η δήλωση προσώπων ζώων και αντικειμένων Το όνομα γρήγορα εξελίχθηκε σε μέσο με το οποίο δηλώνεται κάποιο πρόσωπο ή πράγμα Αν αυτό έχει σημασία για το φυτικό και ζωικό κόσμο πόσο μάλλον για τον άνθρωπο στον οποίο είναι εντονότερος ο προσωπικός χαρακτήρας τα δε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εμφανίζονται σε διαφορετικούς ανθρώπους με τρόπο διάφορο και ανεπανάληπτο Το όνομα και η ονοματοδοσία δεν εξελίχθηκαν άσχετα προς τον ιστορικό βίο και τις περιπέτειες των λαών Μέσω των ονομάτων μπορεί να παρακολουθήσουμε την ιστορική πορεία ενός ολόκληρου έθνους Συχνά τα ονόματα ασκούν επάνω μας γοητεία και δύναμη ενώ άλλα αποστροφή Αυτό συμβαίνει επειδή τα φέροντα τα ονόματα αυτά πρόσωπα συνδέονται με καλές αναμνήσεις του παρελθόντος στην πρώτη περίπτωση και με αρνητικές εμπειρίες και καταστάσεις στη δεύτερη Συχνά τα ονόματα είναι διακριτικά του θρησκεύματος του φέροντος προσώπου και συνδέονται με τις φιλοσοφικές ή κοινωνικές πεποιθήσεις των ανθρώπων

[5]

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ

Οι Έλληνες διακρίθηκαν περισσότερο από κάθε άλλο λαό για τον πλούτο των

προσωπικών ονομάτων Η χαρά και η υπερηφάνεια των Ελλήνων ήταν το

προσωπικό τους όνομα ποτέ το επάγγελμα ή ο τίτλος Η έλλειψη ονομάτων

και ονοματοδοσίας από κάποιο λαό θεωρούνταν ανέκαθεν έλλειψη

πολιτισμού Αντίθετα μ αυτό που συνέβαινε στους πρωτόγονους λαούς

στους πολιτισμένους οι άνθρωποι φέρουν προσωπικά ονόματα τα οποία και

λαμβάνουν με πράξη ονοματοδοσίας Στους Αρχαίους Έλληνες το όνομα

δινόταν στο βρέφος ή κατά τη γέννησή του ή κατά την όγδοη ημέρα από τη

γέννηση

Η τελετή ονοματοδοσίας

Η εορτή των Αμφιδρομίων ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη Πρώτα γινόταν η

τελετή καθαρμού του βρέφους διότι θεωρούσαν ότι η γέννηση και ο θάνατος

συνδέονταν με ενεργειακές μιασματικές καταστάσεις Ακολουθούσε η τελετή

της ονοματοδοσίας και τέλος το συμπόσιο Οι γονείς κρεμούσαν στις

εξώπορτες των οίκων τους στεφάνι από κλαδιά ελιάς (σύμβολο ανδρείας)αν

το βρέφος ήταν αρσενικό και εσάρπα από μαλλί(σύμβολο προκοπής και

ωριμότητας) αν ήταν θηλυκό

Μετά απrsquoτην καθάρσια τελετή ακολουθούσε η εορτή της ονοματοδοσίας που

είχε σκοπό την αναγνώριση του βρέφους απrsquo τον πατέρα ως γνήσιου τέκνου

του και το καλωσόρισμά του στην οικογένεια Η εορτή γινόταν παρουσία των [6]

αγαπημένων φίλων και συγγενών της οικογένειας και ξεκινούσε με θυσία

ζώου προς τιμήν της θεάς του τοκετού Ειλειθυίας Στην laquoΗλέκτραraquo του

Ευριπίδη (στ1124-1125) η Ηλέκτρα λέει στην μητέρα της laquoΑφού έμαθες για

την γέννα μου τότε κάνε την θυσία για χάρη μουraquo Κατά την αρχή της εορτής

ο πατέρας η μητέρα η κάποια φίλη έπαιρνε το παιδί στα χέρια και το

περίφερε γύρω απ rsquoτη φωτιά για να το εντάξει στην προγονική εστία Εκείνη

την στιγμή δινόταν και το όνομα ενώ οι φίλοι και οι συγγενείς έδιδαν τα

laquoγενέθλια δώραraquo που είχαν φέρει για το βρέφος

O πατέρας ανάβει την πυρά του βωμού και επικαλείται τους Θεούς

laquoΚλύτε Θεοί Πατρώοι Εθνικοί των Ελλήνων Θεοί Υμέας κικλήσκομεν

αγαθαίς γνώμαις ημίν προσελθείν κλύτε Μάκαρες και μόλοιτε ημίν από

Πυρός από Χθονός αφ Ύδατος από Αέρος και από Ολύμπουraquo

Ύμνος Χαρίτων

Τοποθετείται από τη μητέρα γύρω από το λαιμό του παιδιού το laquoμέταλλονraquo -

κόσμημα- της ονοματοθεσίας του

Η μητέρα επικαλείται τις Χάριτες

laquo Χάριτες σεπτές θυγατέρες της Ευρυνόμης και του Διός

ουράνιαι μητέρες της κοσμήσεως και της Ευνομίας

φαειναί λάμπουσαι αυξήτριαι σεβαστές παρθένοι

συνοδοί της Αθηνάς Εργάνης και της Ουρανίας Αφροδίτης [7]

εσείς που στέκεστε δίπλα τον Φοίβο στις συνελεύσεις των Θεών

ακούστε μας και σταθείτε κοντά μας ευμενείς

αυξάνοντας γύρω μας το ιερό φως των Ολυμπίων

χαρίζοντάς μας δια βίου ειρήνη και χαρά

φυσικό κι εσωτερικό κάλλος

γαλήνη μακροθυμία και ημέρωση

αξιοσύνη ευσέβεια και κρίση ορθήraquo

Ύμνος Νυμφών

Από τον πατέρα

laquoΝύμφες ακοίμητοι θυγατέρες της Πρώτης Αρχής

σπέρματα του Διός και τ Ουρανού

αφανείς φίλοι βροτών και παιδοκόμοι

εναέριοι και ευώδεις Θεαί

Σας καλούμε να προσέλθετε ευμενείς

δια βίου επαρωγοί της του

αγναί διδάσκαλοι επίκουροι

και χαροπαίγμονες οδηγοίraquo

Ύμνος Θεού Προστάτου

Ο πατέρας περιφέρει 3 φορές το παιδί γύρω από την επιβώμια πυρά με

κατεύθυνση αντίθετη του ρολογιού λέγοντας στο πέρας κάθε κύκλου

laquoέστωσαν οι Θεοί προστάται της τουraquo

Ενώ οι προσκεκλημένοι τους ραίνουν με άνθη και καρπούς Η μητέρα στέκεται

μπροστά στην επιβώμια πυρά Μόλις συμπληρώσει την περιφορά ο πατέρας

στέκεται δίπλα στην μητέρα υψώνει το παιδί πάνω από την πυρά κοιτάζει

ψηλά και κάνει την παρουσίαση στους Θεούς και τους Προγόνους

laquoΑθάνατοι Θεοί και ευκλεείς Πρόγονοι

σας παρουσιάζω την τον

γνησία γνήσιο απόγονο εμού και της συζύγου μου

Ελληνίδα Έλληνα εξ Ελλήνων

αίμα εκ του αίματός μας

ψυχή εκ της ψυχής σας

Να την τον φυλάτε και να την τον οδηγείτε

στις οδούς που ταιριάζουν στους Έλληνες

[8]

στις οδούς που ταιριάζουν

σε φιλοσόφους και ελευθέρους ανθρώπουςraquo

(απαγγέλλεται τρίς)

Ευχή

H μητέρα παίρνει στα χέρια το παιδί και απαγγέλλει την ευχή

laquoΤι να ευχηθεί ένας θνητός για έναν θνητό που αγαπάει

Μόνο οι Θεοί αλήθεια ξέρουν

Ας χαρίσουν λοιπόν στην στον

εκείνα που η μεγαλοσύνη τους θέλει

εκείνα που ταιριάζουν σε Ελληνίδα Έλληνα

παιδί δικό τους δηλαδή

ας χαρίσουν αυτά που πρέπει σε ανθρώπινο πλάσμα

που θα τιμήσει τους Θεούς και τους Προγόνους

που θα σεβαστεί τη Φύση και τον Αιώνιο Λόγο

Μάκαρες Θεοί Εθνικοί Θεοί των Ελλήνων

και εσείς ένδοξοι Πρόγονοι

χαρίστε τα πρέποντα για πρόσωπο αγαπημένο

στην στον

που μόλις παρουσιάσαμε εμπρός σαςraquo

Σπονδή

Χύνεται τριπλή σπονδή αρώματος γάλακτος και μελιού και όλοι αναφωνούν

laquoέστωσαν οι Θεοί προστάται της του raquo

Κλείσιμο

laquoΧαίρετε Μάκαρες χαίρετε Αιώνιοι Θεοί Πατρώοι

ευσεβέσι θρησκευταίς Ιερόν Φάος αύξοιτε

νούσους άλγη τε και κήρας στέλλοντες ες πέρατα γαίηςraquo

laquoΓένοιτοraquo

Μοιράζονται στους προσκεκλημένους γλυκά και γίνεται απόθεση δίπλα στον

βωμό των διαφόρων δώρων προς το παιδί

[9]

Πηγές Αρχαίων Ελληνικών Ονομάτων

Παρατηρούμε ότι τα αρχαία ανθρωπωνύμια στη συντριπτική τους πλειονότητα

έχουν δύο θέματα Το ένα συνήθως προσδιορίζει το άλλο πχο Δημοσθένης

είναι το σθένος του δήμου ο Θρασύβουλος έχει θρασεία βουλή δηλαδή

σκέψη η Καλλιόπη έχει καλή laquoόπαraquo δηλαδή φωνή κοκ Και τι είναι συνήθως

το περιεχόμενο της σημασίας τους Συνήθως δηλώνουν κάποια θετική

ιδιότητα είτε ψυχική (Ευγενία) είτε διανοητική (Θρασύβουλος) είτε σωματική

(Καλλιόπη)

Το πρόθημα αλεξι- προέρχεται από ένα αρχαίο ραλέξω laquoαποκρούω ndash

προστατεύωraquo κι από αυτό σχηματίστηκαν πολλά σύνθετα (αλεξίκακος

αλεξιφάρμακον laquoαντίδοτοraquo αλεξίμβροτος αλεξίπονος αλεξήνεμος κά) τα

οποία χρησίμευσαν ως πρότυπα για νεότερα σύνθετα που πλάστηκαν από

τους λογίους

Μία σημαντική διάκριση σε δύο τύπους ονομάτων ονόματα μοναδικά που

δημιουργήθηκαν από τους ανθρώπους για συγκεκριμένο πρόσωπο Τέτοια

πχ ήταν τα ονόματα των αρχαίων θεών των ηρώων της μυθολογίας και των

μυθοπλαστικών προσώπων Εκεί ο δημιουργός του ονόματος είναι λογικό να

[10]

δώσει το όνομα με βάση τις ιδιότητες του προσώπου Αχιλλεύς Ηρακλής

Ιάσων Καλλιόπη Κλειώ Μελπομένη Οδυσσέας

Αντίθετα προκειμένου για ονόματα που κληρονομούνται από την

παράδοση και δίνονται από την κοινωνία σε κάποιο πρόσωπο μέσα στα

εκάστοτε εθιμικά πλαίσια της ονοματοδοσίας δεν μπορούμε να μιλάμε για

εγγενείς ιδιότητες που περιγράφουν τα ονόματα πχ έτσι ο Ξανθίας μπορεί

να είναι μελαχρινός η Ευγενία μπορεί να είναι ταπεινής καταγωγής

Μια μεγάλη ομάδα αρχαίων ανθρωπωνυμίων είναι αυτά που δηλώνουν α)

καταγωγή τα λεγόμενα πατρωνυμικά Αυτά έχουν καταλήξεις συνήθως σε -

ίδης -άδης Το επίθημα αυτό απαντά ήδη στον Όμηρο (λχ Πριαμ-ίδης

Ασκληπ-ιάδης Ιπποτ-άδης) β) το είδος της φήμης δόξας που έχει κάποιος

(πχ ο Αγαθοκλής έχει καλή φήμη ο Ιεροκλής έχει ιερή δόξα

ο Εμπεδοκλής έχει laquoέμπεδηraquo δηλαδή σταθερή δόξα ο Ετεοκλής έχει laquoετεήraquo

δηλαδή αληθινή δόξα κλπ)Κατά την παράδοση τα ονόματα των νεογέννητων

δίνονταν απrsquo τους παππούδες και τις γιαγιάδες σε αγόρια και κορίτσια

αντιστοίχως

Κριτήρια για την επιλογή των ονομάτων

Κάποιοι γονείς προτιμούσαν τα δικά τους ονόματα ή ονόματα συγγενών τους

Άλλοι γονείς έδιναν ονόματα στα παιδιά τους σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία

του νηπίου την εργασία ή την σπουδή που τα προόριζαν Ο πατέρας του

τυράννου της Κορίνθου Περιάνδρου ονομάστηκε Κύψελος διότι η μητέρα του

τον έκρυψε σε μία κυψέλη για να τον σώσει από βέβαιο θάνατο λόγω

[11]

δυσοίωνου χρησμού Ο Αριστοφάνης στις laquoΝεφέλεςraquo μας λέει για την

περίπτωση ενός παιδιού που του δόθηκε το όνομα και των δύο γονιών μαζί

laquoΌταν γεννήθηκε διαφωνούσανε η μητέρα του και ο πατέρας του πώς να τον

ονομάσουν Εκείνη ήθελε κάποιο όνομα που είχε μέσα το ldquoίπποςrdquo Όπως

Ξάνθιππο Καλλιππίδη Χάριππο middot Αυτός όμως ήθελε το όνομα τού παππού

του Φειδωνίδη Τελικά συμφωνήσανε και ενώσανε τα δύο ονόματα κα

βγάλανε τον υιό τους Φειδιππίδηraquo

Η ποικιλία των ελληνικών ονομάτων ήταν πραγματικά ατελείωτη Ονόματα

βγαλμένα μέσα απrsquo την Κλασική Φιλοσοφία που πρέσβευαν μεγάλες αξίες και

αρετές όπως Αριστίων Σωφρονίσκος Εμπεδοκλής Πανάρετος ονόματα

θεών θεαινών νυμφών νηριήδων σατύρων και άλλων μυθικών όντων

ονόματα εμπνευσμένα απrsquo τη φύση κα

Πολλοί είχαν ονόματα ζώων όπως ο Διογένης ο Κυνικός διότι ζούσε ως

κύνας ο νομοθέτης Δράκων ο μυθικός βασιλιάς των Αρκάδων Λυκάων ενώ

άλλοι είχαν ονόματα πουλιών όπως ο φιλόσοφος Αέτιος και οι Ιέραξ Πέρδιξ

Κόραξ Χελιδώνιος που αναφέρονται στις laquoΌρνιθεςraquo του Αριστοφάνη Επίσης

υπήρχαν κι ονόματα παράξενα λόγω του φόβου που εμπνέουν όπως

Κονιορτός (σκόνη σε μεγάλη ποσότητα που μεταφέρεται με τον αέρα

ανεμοστρόβιλος) Κυδοιμός (στην ελληνική μυθολογία ο Κυδοιμός ήταν η

προσωποποίηση του θορύβου της μάχης)

Κατά την Ομηρική περίοδο οι παππούδες αποφάσιζαν ποιό όνομα θα έδιναν

στο παιδί όπως ο Αυτόλυκος ο πεθερός του Λαέρτη έδωσε το όνομα στον

[12]

Οδυσσέα laquoΟ Αυτόλυκος ελθών στης Ιθάκης τον εύφορο δήμο βρήκε το παιδί

το νεογέννητο της θυγατέρας του Η Ευρύκλεια το έθεσε στα προσφιλή του

γόνατα σαν έπαυσε να τρώει και του είπε ονομάζοντάς τον ldquoΑυτόλυκε εσύ

τώρα το όνομα να του βρεις όποιο θέσεις στου παιδιού σου το αγαπημένο

παιδί πολυπόθητό σου είναιrdquo Σrsquo αυτήν ο Αυτόλυκος απάντησε και είπε

ldquoΓαμβρέ μου και θυγατέρα θέσατε όνομα όποιο σας ειπώ Διότι σε πολλούς

εγώ αφού έγινα μισητός έφθασα εδώ σε άνδρες και γυναίκες πάνω στην

πολυτροφαγή γιrsquo αυτό Οδυσσέας ας είναι τrsquo όνομά τουraquo Το όνομα

laquoΟδυσσεύςraquo προέρχεται από το ρήμα laquo ὀδύσσομαιraquo (ορ κάποιον) και σημαίνει εξοργισμένος αλλά και ο μισούμενος από τους θεούς

αυτός που έδωσε αφορμές δυσαρέσκειας Σύμφωνα με τον Όμηρο το όνομα

σημαίνει laquoγιος της πέτραςraquo αλλά πιο πιθανό είναι να συγγενεύει ετυμολογικά

με την λέξη laquoοδηγόςraquo Μπορεί επίσης να προέρχεται από το ρήμα laquo ὀδυνάωraquo που σημαίνει laquoπροκαλώ πόνοraquo με την έννοια laquoαυτός που προκαλεί και

αισθάνεται πόνοraquo Ο Οδυσσέας εξάλλου αισθάνεται έναν διαρκή πόνο

πνευματικό ήκαι σωματικό - προκαλεί δηλαδή πόνο σε κάποιον άλλο και

παράλληλα κάποιος άλλος σ αυτόν

Οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν επώνυμα δηλαδή οικογενειακά ονόματα

απλώς κρατούσαν το όνομα του πατέρα τους ως δεύτερο πχ Σωκράτης

Σωφρονίσκου Αλέξανδρος Φιλίππου Σε μεγαλύτερη ηλικία αρκετοί έπαιρναν

κι άλλο όνομα που βασιζόταν στα χαρακτηριστικά που έφερε ο κάθε

άνθρωπος και πολλές φόρες επικρατούσε του αρχικού πχ ο Πλάτων αν και

ονομαζόταν Αριστοκλής πήρε το όνομα Πλάτων απrsquo τον γυμναστή του

Αρίστωνα που τον ονόμασε έτσι διότι είχε πλατύ στέρνο και ρωμαλέα

εμφάνιση Βεβαίως το όνομα αυτό ταίριαξε και με την ευρύτητα των γνώσεών

του

Στον laquoΚρατύλο Περί ορθότητος ονομάτωνraquo ο Πλάτων μέσω του διαλόγου του

Σωκράτη με τον Κρατύλο μας εξηγεί ότι τα ονόματα της εποχής

ακολουθούσαν δύο τάσεις Την Ηρακλείτεια θεωρία περί κινήσεως και

μεταβολής που δηλώνει την εξέλιξη της γλώσσας αλλά και των ονομάτων αφrsquo

ενός και την ακινητότητα και σταθερότητα της γλώσσας και των αρχικών

ονομάτων αφrsquo ετέρου με βάση την θεωρία των Ελεατών Κατά την Κλασική [13]

εποχή η σπουδαιότητα των ονομάτων και η σωστή σηματοδοσία ήταν πολύ

σημαντική υπόθεση laquoΚατά πάσα πιθανότητα ο καθορισμός ενός ονόματος

δεν είναι αμελητέα υπόθεση ούτε έργο ασήμαντων ανθρώπων ή των πρώτων

τυχόντωνraquo Ο Σωκράτης μας λέει ότι οι δημιουργοί των πρώτων ονομάτων

ήταν νομοθέτες

Επίσης η ονοματοδοσία σχετιζόταν και με την περιοχή Για παράδειγμα στη

Σπάρτη έλεγαν τη φράση ή ταν ή επί τας και γι αυτό ένας Σπαρτιάτης

στρατηγός ονομάστηκε Επιτάδας Επίσης οι Σπαρτιάτες φημίζονταν για τη

δύναμή τους και έτσι το όνομα του Σπαρτιάτη μέγα στρατηγού Λεωνίδα

προέρχεται από το laquoλέωνraquo λιοντάρι Ονόματα από τον ελληνικό κόσμο είναι

το Δέρδενις (πατέρας του Λέσβιου Τέρπανδρου) και

τα Δερδωπίδης Δαρδωπίδας που απαντούν στην Κρήτη Το

όνομα Αρραβαίος είναι τυπικά μακεδονικό Πρωτοαπαντά στα τέλη του 5ου

πΧ αιώνα τόσο στην κάτω Μακεδονία όσο και στην Άνω Μακεδονία (ο

Θουκυδίδης στα γεγονότα του 424 πΧ περιγράφει τον βασιλιά των

Λυγκηστών Αρραβαίο Βρομερού)

Συνηθισμένα αρχαία ελληνικά ονόματα

Στα 500 νεότερα ονόματα τα αρχαιοελληνικά είναι 120 Ανάμεσά τους τα πιο

διαδεδομένα είναι το Αριστείδης και το Λεωνίδας τα οποία βρίσκονται στην

35η και την 36η θέση αντίστοιχα Αυτό βέβαια σημαίνει ότι στα laquoπρώταraquo 34

σύγχρονα ελληνικά ονόματα κανένα δεν είναι αρχαιοελληνικό Σύμφωνα με

μία εκτίμηση βασιζόμενη στην έρευνα τα αρχαιοελληνικά ονόματα αποτελούν

το 5 - περίπου - των σύγχρονων ελληνικών ονομάτων

Τα πιο διαδεδομένα αντρικά είναι Αριστείδης Σωκράτης Αριστομένης

Άρης Πλάτων Διομήδης Κλέων Λεωνίδας Αριστοτέλης Μενέλαος

Νέστωρ Νεοκλής Αγαμέμνων Περικλής Επαμεινώνδας Τηλέμαχος

Πάρις Φαίδων Αγαθοκλής Δημοσθένης Ξενοφών Αλκιβιάδης Όμηρος

Φοίβος Λυκούργος Έκτωρ Μιλτιάδης Οδυσσέας Κίμων Ιάσων

Αχιλλέας Σοφοκλής Σόλων Ορφέας Ορέστης Φωκίων Θρασύβουλος

[14]

Θεμιστοκλής Αγησίλαος Ευριπίδης Ιπποκράτης Λυκούργος Μύρων

Ηρακλής

Τα πιο διαδεδομένα γυναικεία είναι Αγαθιάρη Αμαρυλλίς Αριάδνη Αρμονία

Άρτεμις Αίθρα Ακτίς Άλκηστις Αλκμήνη Αφροδίτη Άνθεμις Αυγή

Γαλάτες Εριφύλη Ερατώ Ερμιόνη Ηλέκτρα Ηρώ Θάλεια Θέμις

Ιάνθη Ίρις Ιφιγένεια Καλλιρρόη Κλειώ Κλεοπάτρα Μελπομένη

Μυρτώ Ναυσικά Νεφέλη Ξανθίππη Πηνελόπη Πολυξένη

Τερψιχόρη Φαίδρα Χλόη

Σημασία αρχαίων ελληνικών ονομάτων

Αθηνά ο τύπος αυτός είναι ο συνηρημένος τύπος αρχαίου επιθέτου Αθηναία

θηλυκό του Αθηναίος κι αυτά πάλι ανάγονται στο όνομα Αθήνη που μάλλον

είναι προελληνικό θεωνύμιο Έχει κατά καιρούς συνδεθεί με τα θνητός και

τιθηνός laquoτροφόςraquo χωρίς επιστημονική βάση Στον Κρατύλο (τον πλατωνικό

διάλογο που μας δείχνει τη σκέψη του Σωκράτη πάνω στο πώς

δημιουργήθηκαν τα ονόματα) το όνομα Αθηνά ετυμολογείται από το laquoη

θεονόαraquo επειδή η Αθηνά νοέ δηλαδή καταλαβαίνει τα των θεών

[15]

Αλέξανδρος είναι σύνθετο από το ρ λέξω laquoαποκρούω ndash προστατεύωraquo

+ανήρ άρα Αλέξανδρος σήμαινε αρχικά laquoαυτός που προστατεύει τους

ανθρώπουςraquo Κακώς συνδέουν κάποιοι το ρήμα αλέξω με το απομακρύνω

δίνοντας στο Αλέξανδρος τη σημασία laquo αυτός που απωθεί τους άνδρεςraquo Η

σημασία του ρήματος αυτού είναι laquoπροστατεύωraquo και τη βρίσκουμε πχ και

στα αρχαία ανθρωπωνύμια Αλεξίμβροτος(από το βροτός) και Aλεξήνωρ (από

το ανήρ) τα οποία σημαίνουν laquoο προστάτης των θνητών ανθρώπωνraquo Ας

σημειωθεί ότι όπως έχουν δείξει σπουδαίοι γλωσσολόγοι το όνομα

Αλέξανδρος είναι πανάρχαιο καθώς απαντά ήδη στα Μυκηναϊκά Ελληνικά

Αλκιβιάδης όπως όλα τα ονόματα που έχουν παραγωγική κατάληξη -

άδης (πχ Δημάδης Πυλάδηςhellip) δείχνει τον γιο κάποιου Εδώ είναι ο γιος του

Αλκίβιου Το Αλκίβιος πάλι προέρχεται από το αλκή laquoισχύς δύναμηraquo + βίος

Φαίνεται πώς η λέξη αλκή ήταν αρκετά συνηθισμένο συστατικό των αρχαίων

ανθρωπωνυμίων (πχ Aλκιδάμας Aλκίνοος Aλκισθένης Αλκαίος Αλκαμένης

κλπ)

Αντιγόνη είναι θηλυκό του αρσενικού ονόματος Aντίγονος το οποίο

ανάγεται στα αντι- + γόνος δηλαδή γονιός άρα θα μπορούσε να σημαίνει laquo

ισάξια με τον πατέραraquo

Αριστείδης ετυμολογείται από το αρχαίο κύριο όνομα Αριστεύς (lt άριστος)

+ παραγωγική κατάληξη -ίδης Δηλαδή ο Αριστείδης είναι ο γιος του Αριστέα

και όχι αυτός που έχει laquoάριστο είδοςraquo όπως έχει κατά καιρούς

παρετυμολογηθεί προφανώς σε συσχετισμό και με την εύσημη ιστορική του

παρουσία

Ασπασία είναι ονοματοποιημένο επίθετο το θηλ του

επιθέτου ασπάσιος δηλαδή laquoχαρούμενος ευτυχήςraquo από το ρήμα ασπάζομαι

Αφροδίτη το όνομα για τη θεά της ομορφιάς δεν προέρχεται από τα αφρός

και δύομαι ή αφρός και δίω (πετώ φεύγω) ετυμολογίες που ερμηνεύουν στην

Αφροδίτη το πώς αναδύθηκε από τους αφρούς της θάλασσας Αντίθετα είναι

μάλλον προελληνική λέξη άγνωστης ετυμολογίας Να σημειωθεί ότι

laquoπροελληνικέςraquo είναι οι λέξεις που προϋπήρχαν στον ελλαδικό χώρο πριν την [16]

κάθοδο σε αυτόν των ελληνικών φύλων Η παρετυμολογική συσχέτιση έχει

γίνει ήδη στον Kρατύλο Να σημειωθεί εδώ ότι η λατρεία της Αφροδίτης είχε

διαδοθεί στον ελληνικό χώρο μέσω της Kύπρου και των Kυθήρων γιrsquo αυτό και

λεγόταν στην αρχαιότητα και Kύπρις και Kυθέρεια

Αχιλλεύς πιθανόν να προέρχεται από το άχος (τό) laquoθλίψη πόνοςraquo και

το λαός οπότε πιθανή αρχική σημασία του Αχιλλεύς θα ήταν laquoαυτός που

προξενεί θλίψη πόνο στους ανθρώπουςraquo Διόλου άσχετη με την ιδιότητά του

όπως την ξέρουμε από την Ιλιάδα

Δημοσθένης προέρχεται από τις λέξεις δήμος + σθένος laquo δύναμηraquo άρα η

αρχική του σημασία θα ήταν laquoτο σθένος τού δήμουraquo

Ενδιαφέρουσα είναι η ετυμολογία του ονόματος Επαμεινώνδας είναι από το

επίθετο επαμείνων συγκριτικός βαθμός του επιθέτου επάγαθος Όσο για την

κατάληξη -δας είναι από το -ίδας τη δωρική κατάληξη για πατρωνύμια

σημαίνει δηλαδή laquoγιος αυτού που είναι ισχυρότερος ικανότεροςraquo και βέβαια

από το Επαμεινωνίδας και με σίγηση του ι βγαίνει το Επαμεινώνδας

Ερασμία όπως και το Ασπασία είναι ονοματοποιημένο επίθετο

συγκεκριμένα το θηλυκό του επιθέτου εράσμιος που το λέμε βέβαια και

σήμερα και σημαίνει laquo αγαπητός αξιαγάπητοςraquo

Ευγενία πάλι είναι γνωστή λέξη από το ευ + γένος (πβ ευγενής ευγένεια)

αλλά γένος εδώ έχει τη σημασία της καταγωγής άρα η αρχική σημασία της θα

ήταν όχι laquoευγενικήraquo αλλά laquoυψηλής καταγωγήςraquo

Ηρακλής Ηρακλής lt Ήρα + κλέος (δόξα) = εκείνος που έκανε άθλους για να

δοξαστεί και να εξευμενιστεί η Ήρα

Ομοίως το Θεμιστοκλής είναι από τα θέμις + κλέος laquoδόξαraquo και σημαίνει laquoη

δόξα της θέμιδοςraquo Για τη λέξη θέμις που χρησιμοποιείται και σήμερα με την

έννοια της δικαιοσύνης (πβ θεμιτός αθέμιτος κλπ) αξίζει να σημειώσουμε ότι

στην αρχαιότητα αρχικά αναφερόταν στη θεία δικαιοσύνη ενώ η

λέξη δίκη στην ανθρώπινη

[17]

Θρασύβουλος είναι από τα θρασύς + βουλή δηλαδή laquoσκέψηraquo

(πβ συμβούλιο διαβουλεύομαι κλπ) άρα Θρασύβουλος είναι laquoαυτός που

σκέπτεται τολμηρά ο αποφασιστικόςraquo

Η λέξη Ιάσων τώρα είναι από το απαρέμφατο τού ρ laquoθεραπεύωraquo αφού

σύμφωνα με τη μυθολογία ο Ιάσων έλαβε το όνομά του από τον Κένταυρο

Χείρωνα ο οποίος τον δίδαξε τη θεραπευτική τέχνη

Ιφιγένεια είναι από το αρχ ιφι (αρχαϊκό κατάλοιπο μιας πτώσεως του ουσ

laquoισχύςraquo) και το laquoγένοςraquo Το όνομα Ιφιγένεια θα είχε ως εκ τούτου τη σημασία

laquoη καταγόμενη από ισχυρό γένοςraquo

Καλλιόπη προέρχεται από το λεξικό πρόθημα καλλι- (ομόρριζο του

κάλλους) και το - όπη Άρα αρχική σημ τού ονόματος είναι laquoκαλλίφωνηraquo και

αυτό εξηγείται από το ότι ως μία από τις εννέα Μούσες ήταν προστάτιδα τού

έπους και της λυρικής ποίησης

Κλειώ άλλη μια μούσα και το όνομά της προέρχεται από το ρ κλείω

laquoονομάζω καλώraquo ομόρριζο του κλέος laquoδόξα υπόληψηraquo Επομένως Κλειώ

θα ήταν αυτή που κάνει κάποιον διάσημο και αυτό είναι επίσης λογικό αν

σκεφτούμε ότι ως μία από τις εννέα Μούσες ήταν προστάτιδα της ιστορίας

Κλεοπάτρα προέρχεται από τα κλέος + -πάτρα lt πατήρ το οποίοι δείχνει

ως αρχική σημασία laquoαυτή που κατάγεται από ένδοξο πατέραraquo

Λεωνίδας είναι από το λέων και την πατρωνυμική κατάληξη - ίδας άρα

Λεωνίδας είναι ο laquoγιος ή απόγονος του λέονταraquo

Πολύ ενδιαφέρουσα είναι και η ετυμολογία του ονόματος Λυκούργος δεν

σχετίζεται με τη λέξη λύκος αλλά με το θέμα λυκ- που έχει τη σημασία laquoφωςraquo

και απαντά στις λέξεις λυκαυγές και λυκόφως Το δεύτερο συνθετικό είναι

το έργον Άρα Λυκούργος είναι laquoαυτός που κάνει κάτι φωτεινό ή αυτός που

γίνεται φωτεινόςraquo

[18]

Μελπομένη κι άλλη μούσα αυτή τη φορά προστάτιδα της τραγωδίας και της

μουσικής εξ ου και η αρχική σημ laquoικανή αοιδόςraquo και η ετυμολογία της από

το ρ μέλπω laquoψάλλω τραγουδώraquo το οποίο συνδέεται με το μέλος

Μενέλαος προέρχεται από το μένω και το λαός οπότε θα σήμαινε πιθανόν laquo

αυτός που μένει σταθερός για τον λαόraquo

Μιλτιάδης το όνομα αυτό προέρχεται από το μίλτος και την κατάληξη - άδης

Η λέξη μίλτος είναι τεχνικός όρος με τον οποίο ονόμαζαν το ορυκτό

laquoαιματίτηraquo και το χρώμα του Συνεπώς αρχική σημασία του Μιλτιάδης ήταν laquoο

κοκκινωπός αυτός που έχει το χρώμα τού αίματοςraquo

Ξενοφών ανήκει στην ομάδα των ονομάτων που έχουν β΄ συνθετικό το -

φων Δεν είναι ξεκάθαρη η ετυμολογία του β συνθετικού -φων Μάλλον το -

φων είναι συνηρημένος τύπο του φάων από το φάος που σημαίνει φώς

Υπάρχει και μια λιγότερη πιθανή άποψη βέβαια ότι αυτό το -φων συνδέεται με

το αρχαίο φώς laquoάνδρας άνθρωποςraquo Αν δεχτούμε λοιπόν την πρώτη

ετυμολογία Ξενοφών είναι αυτός που λάμπει από τη φιλοξενία και κατrsquo

επέκταση ο laquoφίλος από φιλοξενίαraquo ή κατrsquo άλλη εκδοχή ο laquoλαμπρός

οικοδεσπότηςraquo

Οδυσσέας Κι αυτό είναι ένα όνομα με αβέβαιη ετυμολογία Πιθανόν να

πρόκειται για δάνειο ανατολικής ή μεσογειακής προέλευσης Στην Οδύσσεια

πάντως έχει την ετυμολογία του συνδέεται μάλλον παρετυμολογικά με το ρ

οδύσσομαι laquoοργίζομαι μισώraquo σύμφωνα με την οποία εκδοχή βέβαια ο

Oδυσσεύς χαρακτηρίζεται ως αντικείμενο οργής και μίσους του Ποσειδώνα

Την ίδια αβεβαιότητα έχουμε και για το όνομα Όμηρος Για την ετυμολογία

του ονόματος έχουν διατυπωθεί πολλές υποθέσεις και είχαν διαμορφωθεί

στην αρχαιότητα αρκετοί μύθοι αλλά η πιθανότερη εξήγηση είναι και η πιο

απλή η αναγωγή δηλαδή στο ίδιο το ουσ όμηρος που η αρχική σημασία του

πρέπει να ήταν laquoαυτός που συνοδεύει που εξαναγκάζεται να ακολουθήσειraquo

οπότε συνδέεται με το οίμος laquoδρόμοςraquo + την κατάληξη-ηρος Η πιο γνωστή

παρετυμολόγηση του ονόματος τώρα είναι από το laquoο μη ορώνraquo που σημαίνει

[19]

laquoτυφλόςraquo και ακολουθεί ή μάλλον αιτιολογεί την διαδεδομένη παράδοση ότι ο

ποιητής αυτός ήταν τυφλός

Περικλής όπως όλα τα ονόματα σε -κλής έχει β συνθετικό που ανάγεται στη

λέξη κλέος laquo δόξαraquo Ο Περικλής είναι λοιπόν ο laquoένδοξος φημισμένοςraquo

Πηνελόπη η ετυμολογική ανάλυση του ονόματος Πηνελόπη προέρχεται

από την πήνη (ή το πηνίον) που σημαίνει το πανί και το ρήμα λέπω (μετοχή

λέπουσα = που ξετυλίγει που μαδάει) συμπίπτει επακριβώς με αυτό που η

Πηνελόπη πραγματοποιούσε το ξετύλιγμα του πέπλου κάθε βράδυ

προκειμένου να μην ολοκληρωθεί ποτέ ώστε να μην αναγκαστεί να επιλέξει

κάποιον από τους μνηστήρες

Πολυξένη ουσιαστικοποιημένο θηλυκό του επιθέτου πολύξενος lt πολυ- +

ξένος οπότε Πολυξένη είναι laquoαυτή που προσκαλεί πολλούς ξένους η

φιλόξενηraquo

Σωκράτης ετυμολογείται από τα σώος + κράτος και σημαίνει laquoαυτός που

διατηρεί σώα ασφαλή τη δύναμή τουraquo

Τηλέμαχος προέρχεται από τα τηλε- + -μαχος lt μάχομαι Το πρόθημα τηλε-

είναι κοινό σε λέξεις όπου δηλώνεται κάτι γίνεται από μακριά H αρχική σημ

λοιπόν του Τηλέμαχος θα ήταν είτε laquoαυτός που είναι μακριά από τη μάχηraquo

είτε laquoαυτός που μάχεται από μακριάraquo χρησιμοποιώντας δηλαδή όπλα που

ακοντίζουν

Χαρίκλεια από τα χάρις + κλέος laquoδόξαraquo ξακουστή για τη χάρη της

Χαρίλαος από τα χάρις + λαός άρα θα σήμαινε αυτός που έχει την εύνοια

του λαούraquo

[20]

Η ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ-ΕΒΡΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Το όνομα στην Παλαιά Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη βλέπουμε πως ο άνθρωπος ως το τελειότερο των

δημιουργημάτων από την πρώτη στιγμή φέρει

ιδιαίτερο όνομα δηλωτικό της ατομικότητας και

μοναδικότητάς του και μ αυτό διακρίνεται από

τα άλλα πρόσωπα που βρίσκονται μαζί του Ο

Δημιουργός καλεί τον πρωτόπλαστο Αδάμ με το

όνομά του ενώ εκείνος δίνει ονόματα στα ζώα

Οι Ιουδαίοι έδιναν το όνομα στο βρέφος αμέσως

με τη γέννησή του ενώ αργότερα κατά την

όγδοη ημέρα από τη γέννηση Μάλιστα η κατά

την όγδοη ημέρα ονοματοδοσία συνδέθηκε με

την περιτομή Η πράξη αυτή ήταν σε χρήση την

αρχαιότητα στους Αιγύπτιους και Αιθίοπες Απ αυτούς την παρέλαβαν οι

Εβραίοι Η περιτομή είναι θρησκευτική πράξη που διατάχθηκε από τον ίδιο το

Θεό για ν αποτελεί εμφανές σημείο καθενός που ανήκει στο Θεό καθώς και

της διαθήκης που συνήψε ο Θεός με τον Αβραάμ Η σύνδεση της ιουδαϊκής

περιτομής με την ονοματοδοσία φανερώνει ίσως τη μεγάλη σπουδαιότητα [21]

που και οι Ιουδαίοι προσέδιδαν στο όνομα και τη σημασία του για τη ζωή του

ανθρώπου

Η όγδοη ημέρα

Η Όγδοη Ημέρα δηλώνει μετάβαση από την βρεφική ηλικία στην προσωπική

τελειότητα διότι την ημέρα αυτή σύμφωνα με τις ιουδαϊκές θρησκευτικές

προδιαγραφές το βρέφος γίνεται παιδί ενηλικιώνεται αποκτά συγκεκριμένο

πρόσωπο Ο Άγιος Ανδρέας ο Ιεροσολυμίτης διαχωρίζει τις 7 πρώτες ημέρες

από τη γέννηση ενός βρέφους από την 8η λέγοντας ότι laquoη ογδοάδα είναι

συμπλήρωση της εβδομάδας και αρχή του μέλλοντοςraquo Γιατί Διότι σύμφωνα

με το ιουδαϊκό θρησκευτικό πλαίσιο η όγδοη μέρα αποτελεί σπουδαίο

ορόσημο για κάθε νεογέννητη ανθρώπινη ύπαρξη εφόσον συμπληρώνει την

βρεφική ηλικία ωριμότητας που οδηγεί στην ολοκλήρωση της (τελειότητα) laquoΗ

εβδομάδα συμπληρώνει το βρέφος και η ογδοάδα το τελειοποιεί και το

συμπεριλαμβάνει μεταξύ των τελείωνraquo Και πως γίνεται αυτό laquoΓίνεται μέσω

του ο ν ό μ α τ ο ς που του δίνεται την όγδοη μέραraquo Η περιτομή της όγδοης

ημέρας δηλώνει μετάβαση από την σαρκική στην πνευματική κατάσταση Η

τελετουργική (μυστηριακή) περιτομή (αποκοπή) ενός σωματικού μορίου

συνεπάγεται την απόρριψη μιας σαρκικής κατάστασης στην οποία εισέρχεται

ο άνθρωπος με την γέννησή του ενώ η αντικατάστασή της από την

ονοματοδοσία συνεπιφέρει την είσοδο του ανθρώπου σε μια άλλη πνευματική

κατάσταση η οποία τον οδηγεί στην τελείωσή του

Η Περιτομή του Ιησού

Η Περιτομή του Ιησού αναφέρεται ως

γεγονός στην επίγεια κατά σάρκα ζωή

του Ιησού Χριστού περισσότερο όμως

κατ΄ εικασία εθιμικής και νομικής

(θεοκρατικής) επιταγής Τούτο

αναφέρεται μόνο από έναν

Ευαγγελιστή τον Ευαγγελιστή Λουκά Ο

[22]

Ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει την περιτομή αυτή μόνο ημερολογιακά

δηλαδή την 8η ημέρα από γεννήσεως σύμφωνα με τον σχετικό εβραϊκό νόμο

χωρίς όμως να προσδιορίσει ούτε τον τόπο ούτε ποιος έκανε την περιτομή

ούτε το μέσον που χρησιμοποιήθηκε που αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικά

στοιχεία στη ζωή ενός Ιουδαίου αφού τότε ονοματίζεται και ακολουθεί σχετική

επί τούτου εορτή Μνεία για τέτοια εορτή που ν΄ ακολούθησε της περιτομής

του μικρού Ιησού δεν απαντάται σε κανένα ιερό κείμενο

Αν και ο Ευαγγελιστής Λουκάς κρίνεται ιδιαίτερα ιστορικός στις ευαγγελικές

του περιγραφές εντούτοις το συγκεκριμένο γεγονός το περιγράφει εξαιρετικά

συνοπτικά Το αναφέρει χρονικά αμέσως μετά την γέννηση του Ιησού στη

Βηθλεέμ κατά την 8η ημέρα σύμφωνα με τον σχετικό εβραϊκό νόμο και

κατόπιν προηγηθέντος οράματος του Αρχάγγελου Γαβριήλ στον

θεομνήστωρα Ιωσήφ

Νόμος Περιτομής

Όσον αφορά την πράξη της Περιτομής που πρόκειται για αφαίρεσης της

ακροποσθίας από το ανδρικό μόριο αυτή ήταν ήδη γνωστή στην πρώιμη

αρχαιότητα είτε ως προληπτικό μέτρο υγιεινής είτε ως μέτρο θεραπείας

ιδιαίτερα από τους αρχαίους Αιγυπτίους και τους λαούς της ερήμου όπως οι

Αιθίοπες εκτός τους Βαβυλωνίους και τους Ασσυρίους λαμβάνοντας υπόψη

τις μεγάλες θερμοκρασίες με την παράλληλη λειψυδρία των περιοχών τους

Μέτρο υγιεινής επίσης γνωστό στους αρχαίους Έλληνες όπως σημειώνει ο

Ηρόδοτος πλην όμως απορριπτέο Κατά περίεργο όμως τρόπο ο

ακρωτηριασμός αυτός σύμφωνα με τη θεόπνευστη Παλαιά Διαθήκη φέρεται

[23]

να την επέβαλε ο Γιαχβέ στον Αβραάμ ως νόμο περιτομής με έκδηλο

χαρακτήρα τον μόνιμο στιγματισμό ως σφράγιση - διαθήκης των απογόνων

του Αβραάμ με του Γιαχβέ και ως μέσου διάκρισης αυτών με άλλους λαούς

όπως σημειώνει ο Προφήτης Μωυσής στο Βιβλίο της Γένεσης

Στη συνέχεια όταν οι Εβραίοι βρέθηκαν περιπλανώμενοι στην έρημο όπου

δεν αναμιγνύονταν με άλλους λαούς έπαψαν να περιτέμνονται Τον καιρό

όμως που οι Εβραίοι κατευθυνόμενοι από τον Γιαχβέ διήλθαν τον Ιορδάνη

ποταμό προκειμένου να καταλάβουν την Ιεριχώ επανήλθε ο Γιαχβέ με

δεύτερη εντολή - νόμο περιτομής όπως περιγράφει ο Ιησούς του Ναυή στο

βιβλίο του την οποία και τέλεσε ο ίδιος θεία εντολή με πέτρινα ακρότομα

μαχαίρια

Στην εύλογη απορία γιατί έπρεπε να χρησιμοποιηθούν πέτρινα ακρότομα

μαχαίρια και όχι μεταλλικά ο Άγιος Θεοδώρητος έθεσε ως απάντηση ότι οι

Εβραίοι βιάζονταν τότε να τελέσουν την

εορτή του Πάσχα (την Έξοδό τους από

την Αίγυπτο) αλλά ερχόμενοι από την

έρημο δεν είχαν τόσα πολλά μαχαίρια

για να περιτμηθεί όλος ο λαός και θεία

εντολή δόθηκε η χρήση πέτρινων

ξυραφιών αρχικά από τον Ιησού του Ναυή βοηθούμενος στη συνέχεια από

τους ιερείς Όσον αφορά τον προσδιορισμό της ογδόης ημέρας από τον

Γιαχβέ και όχι την εβδόμη ή την ενάτη ή κάποια άλλη η απάντηση

αποκαλύπτεται από τον θεόπτη Μωυσή στο Λευιτικό όπου σύμφωνα με τη

βιβλική αντίληψη η γυναίκα όταν γεννήσει άρρεν βρέφος επτά ημέρας ποιεί

δια την πρώτην κάθαρσιν και τεσσαράκοντα δια την τελείαν Συνεπώς την

ογδόη ημέρα το άρρεν βρέφος περιτετμημένον υπάρχoν και σεσημειωμένον

δια του σημείου της Περιτομής θηλάζει το καθαρό γάλα της κεκαθαρμένης

μητρός του Έτσι κάτω από αυτές τις συνθήκες καθιερώθηκε στην ιουδαϊκή

θρησκεία η περιτομή όλων των αρρένων βρεφών να γίνεται από ιερείς με

πέτρινο ξυράφι κατά την όγδοη ημέρα από της γεννήσεώς τους

λαμβάνοντας παράλληλα την αυτή ημέρα το όνομά τους κατά την έννοια της

βάπτισης Υπεύθυνος για την περιτομή του άρρενος βρέφους είναι ο

πραγματικός ή θετός πατέρας του Άτομο απερίτμητο δεν μπορεί να

[24]

συμμετάσχει στην εορτή του εβραϊκού Πάσχα αλλά ούτε και να ανήκει σε

εβραϊκή κοινότητα μη έχοντας τη σφράγιση του Γιαχβέ

Ονόματα στην εβραϊκή κοινωνία και η σημασία τους Οι Ιουδαίοι τόσο πολύ είχαν εξελληνιστεί που θεωρούσαν τιμή τους να

μεταφράσουν τα βιβλικά ονόματα τους στην ελληνική Έτσι προέκυψαν τα

εξελληνισμένα ονόματα της Παλαιάς Διαθήκης Άννα Ηλίας Ιωάννης Μαρία

κά όπως είναι γνωστά σήμερα Παρατίθενται πιο κάτω μερικά γνωστά

βιβλικά ονόματα

Αβραάμ εβραϊκό όνομα Abraham = γενάρχης

πατριάρχης πολλών φυλών(λαών)

Αδάμ εβραϊκό όνομα Adham = χωματένιος

Άννα εβραϊκό όνομα Hannah = η χάρις η ευλογία

Ααρών = ο μεγαλύτερος αδελφός του Μωυσή gt αραβ

Αρούν (Harun)

Βαρνάβας Bar - nebhrsquoa = γιος της παρηγοριάς γιος της

ενθάρρυνσης

Βενιαμίν εβραϊκό όνομα Benjamin lt Ben (= γιος)+ jamin

(= δεξί χέρι) = γιος της δεξιού χεριού το laquoδεξί χέριraquo ενν

του Ιακώβ Ο δωδέκατος και τελευταίος γιος του

Γαβριήλ εβραϊκό όνομα Gabhri-el = ο El ο Θεός είναι η

ισχύς μου Ο Γαβριήλ είναι κατά την ΠΔ ο laquoταξιάρχηςraquo

ο αρχιστράτηγος των αγγέλων και ο πρωτοστάτης που

έφερε το μήνυμα στη Θεοτόκο για τη Γέννηση του

Σωτήρος του Εμμανουήλ και κατά τους μουσουλμάνους

διάβασε το Κοράνιο στο Μωάμεθ στο όρος laquoΑραφάτraquo

Ιησούς εβραϊκό όνομα Γιεσουάχ (Ye-šuaacuteh lt Yeho-šuaacuteh = o Γιαχβέ ο Κύριος

(είναι) η σωτηρία

Δαβίδ εβραϊκό όνομα ltεβρ Dāwid = αγαπητός

Δανιήλ Daniy-el = κριτής μου είναι ο Θεός

Εμμανουήλ εβραϊκό όνομα Immanu-el lt Immanou (= μαζί μας) + - El(=Θεός)

= Μαζί μας είναι ο Θεός

[25]

Εύα εβραϊκό όνομα Ηawah= Zωή

Εφραίμ εβραϊκό όνομα Εphrajim =(πνευματικά) καρπερός

Ζαχαρίας εβραϊκό όνομα Zekhar-yah = ο Γιαχ ο Κύριος έχει θυμηθεί

Ηλίας εβραϊκό όνομα Eliyahu = ο Eli- (= Θεός) + Yahu (= Kύριος)= ο Θεός

(είναι) Κύριος Κυρίαρχος Επειδή στο όνομα Ηλίας περιέχεται η λέξη Eli - που

αποτελεί σύντμηση της προσωνυμίας του Θεού του Ελοχείμ κυρίαρχου των

ουρανών και της γης για το λόγο αυτό και οι ναοί του προφήτη Ηλία

βρίσκονται σε μέρη υψηλά όπως ήταν οι ναοί του Δια στον Όλυμπο και στην

Ιθώμη ο οποίος επίσης ήταν κύριος των ουράνιων φαινομένων

Ησαΐας εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα

Yešae-yah σύντμηση του Yesae-yahu = ο

Κύριος σώζει

Θωμάς εβραϊκό όνομα Tersquoōma = δίδυμος

Ιάκωβος εβραϊκό όνομα Yarsquoakov =

laquoφτέρναraquo Κατά την Π Διαθήκη ταυτόχρονα

με τη γέννηση του δίδυμου αδερφού του

του Ισαύ γεννήθηκε και ο Ιακώβ κρατώντας τη φτέρνα του αδερφού του Από

το γεγονός έδωσαν το όνομα αυτό στον Ιακώβ υποσκελιστής

Ιεζεκιήλ εβραϊκό όνομα ehezq-el ο Θεός ενισχύει ενδυναμώνει Στα κύρια

ονόματα που προέρχονται από την Π Διαθήκη τα συντετμημένα συνθετικά El-

Elı- και el στην ελληνική Ηλ - Eλι - κ - ήλ Βλ λ Ηλίας Ελισάβετ

Γαβριήλ Εμμανουήλ κά μεταφράζονται πάντα με τη λέξη Θεός

Ιερεμίας εβραϊκό όνομα Yirme-yahu = ο Κύριος εξυψώνει

Ιορδάνης εβραϊκό όνομα Jardēn = κατάβαση ροή υδάτων προς τη θάλασσα

Ιούδας εβραϊκό όνομα Yehūdhā = αντικείμενο επαίνων

Ιουδίθ εβραϊκό όνομα Yehū-dith = Αυτή που ανήκει στη φυλή Ιούδα αυτή

που αποτελεί αντικείμενο επαίνου

Ισαάκ (ο) εβραϊκό όνομα Yichāq = το γέλιο της Σάρας όταν ο άγγελος

ανήγγειλε στον Αβραάμ το θέλημα του Θεού να αποκτήσει γιο

Ισμαήλ εβραϊκό όνομα Yishmā-el ο Θεός εισάκουσε

Ιωάννης εβραϊκό όνομα Y(eh)okhanan = η χάρις η εύνοια του Κυρίου Ιωσήφ Yō-sēph = ο Κύριος θα τον αυξήσει Εννοείται με περισσότερους

απογόνους gt εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Ιώσηπος

[26]

Καιάφας εβραϊκό όνομα lt αραμαϊκή λέξη Kayphā = μάντης

Λάζαρος εβραϊκό όνομα lt Ελ-εάζαρ lt εβραϊκό Elrsquoazar = ο Θεός έχει

βοηθήσει

Λουκάς εβραϊκό όνομα lt λατινικό Lucas = Ο καταγόμενος από τη Λουκανία

τις δυτικές ακτές της ΝΙταλίαςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Μωυσής Η ετυμολογία του ονόματος Μωυσής αποτελεί αμφιλεγόμενο ζήτημα

μεταξύ των μελετητών Στην εβραϊκή Μωυσής σημαίνει laquoΑυτός που

Ανασύρθηκε που Σώθηκε από το Νερόraquo αλλά και laquoΕκείνος που Ανασύρειraquo

Ο ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος ισχυριζόταν ότι το όνομα αυτό αποτελούσε

συνδυασμό δύο αιγυπτιακών λέξεων που σημαίνουν laquoνερόraquo και laquoσωσμένοςraquo

Παρόμοια και σήμερα ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι το όνομα Μωυσής

έχει αιγυπτιακή προέλευση αλλά ότι πιθανότατα σημαίνει laquoΓιος Παιδίraquo Αυτός

ο ισχυρισμός βασίζεται στο γεγονός ότι η λέξη laquoΜωυσήςraquo είναι ομόηχη με

μερικά αιγυπτιακά ονόματα όπως για παράδειγμα το όνομα Ραμσής

Μάρθα αραμ Mārtā =κυρία οικοδέσποινα

Μαρία εξελλην όν Μαρία lt εβρ Marjam πιθ laquoπικρή ανυπότακτηraquo

Ματθαίος Ματθαίος lt εβρ Mattith- yahlt Matith (δώρο) + Jan (Κύριος)=

δώρο του Κυρίου

Ναθαναήλ εβρ κύρ όν Ναθανα-ήλ = ο Ηλ ο Θεός έχει δώσει έχει δωρίσει

Ραχήλ Ραχήλ lt εβρ Rāhēl προβατίνα άκακη σαν προβατίνα

Ρεβέκκα εβρ όνομ lt εβρ Ribhqāh = παχουλή σύζυγος του Ισαάκ και

μητέρα των Ισαύ και Ιακώβ

Σαμουήλ εξελλ τύπ του εβραϊκ ονόμ Šēmū- ēl αυτός που εισακούστηκε

από το Θεό

Σαμψών εξελλ τύπ του εβραϊκ ονόμŠimŝōn lt υποκ του Semes ήλιος

laquoμικρός ήλιοςraquo

Σωσσάνα (= κρίνος) = αγνή

Σάρα εξελλ τύπ του εβραϊκ ονόμ Sarah = διωγμένη ικανοποιημένη

πριγκίπισσα

Σαύλος εβραϊκ όνομ Σαούλ = αυτός που ποθεί με ορμή gt λατιν ψευδών

Παύλος (Paulus) = Μικρούλης Το έλαβε ο απόστολος για να υποδηλώνει με

το νέο του όνομα Παύλος ότι έγινε ταπεινός χριστιανός

[27]

Σεραφείμ lt εβραϊκ ονόμ Seraphim lt ενικ αριθμ seraph το τάγμα η

laquoτάξιςraquo των εξαπτέρυγων αγγέλων οι οποίοι εκπέμπουν φλόγες ενώ τα

laquoπολυόμματα Χερουβείμraquo έχουν πολλούς οφθαλμούς για νrsquo ασκούν

εποπτεία

Συμεών lt εβραϊκ όνομ Simon = προσεχτικό άκουσμα από το Θεό

Σωσσάνη lt εβραϊκ τύπ του Σωσάννα (=κρίνο) και μτφ = αγνή σαν τον

κρίνο

Χερουβείμlt μτγν εβρ όν Kerubim πληθ του Kerub = άγγελοι πνεύματα

πολυόμματα που βρίσκονται κοντά στο Θεό

[28]

Το όνομα του Θεού

Πρέπει να σημειωθεί ότι εντολή του Μωσαϊκού νόμου απαγορεύει την προφορά της ονομασίας του Θεού - Πατέρα ως Ελλοχείμ με την εντολή laquo Ου λήψει το όνομα Κυρίου του Θεού Σου επί ματαίωhellipraquo Για το λόγο αυτό αντί του απαγορευμένου ονόματος του Θεού Πατρός και της προσωνυμίας του ως Γιαχβέ = Κυρίου = Κυρίαρχου οι Εβδομήκοντα Εβραίοι ελληνομαθείς και μεταφραστές της Παλαιάς Διαθήκης κατέληξαν να χρησιμοποιήσουν στη μετάφραση την ελληνική λέξη Θεός

~Γιαχβέ Γιατί άραγε ο Θεός διάλεξε ένα τόσο παράξενο όνομα Τι άραγε ήθελε να δηλώσει όταν έλεγε στον Μωυσή ΄΄Έτσι να πεις Ο Είναι (ο Γιαχβέ) με απέστειλε΄΄ (Έξοδος 3γ΄ 15) Γιατί άραγε ο Θεός διάλεξε να τον εκπροσωπήσει το ρήμα ΄΄Είναι΄΄ ως αιώνιο όνομαΟ Θεός απάντησε ΄΄Είμαι αυτός που Είμαι΄΄ (Εβραϊκά ΄΄ ΄΄) Με αυτά τα λόγια ο Θεός αντιτάσσει στον Μωυσή που έλεγε ότι δεν είναι τίποτα το ίδιο Του το ΄΄Είμαι΄΄ Ήταν σαν να έλεγε στο Μωυσή ΄΄Εσύ είσαι μηδαμινός αλλά εγώ ΕΙΜΑΙ κάτι Είμαι κάτι τού οποίου το Είναι αντιστοιχεί στη φύση μου και γίνεται το όνομά μου Πήγαινε πες στο λαό ότι ο Είμαι με απέστειλε΄΄Ο Θεός είναι το πλήρωμα τής ύπαρξης και τής δύναμης Ακόμα με τα λόγια αυτά ο Θεός απαντάει και στην άλλη ερώτηση που είχε σχέση με την πολυθεϊα ΄΄Ποιό είναι το όνομά σου΄΄ Τον ρώτησε ο Μωυσής Σε αυτή την ερώτηση ο Θεός αντιτάσσει το όνομα ΄΄Είμαι΄΄ με την έννοια ότι ΄΄είναι΄΄ ο μόνος αληθινός Θεός ο μόνος υπαρκτός Θεός Είναι σαν να έλεγε ΄΄Οι άνθρωποι ζητάνε το όνομά μου επειδή νομίζουν πως υπάρχουν και άλλοι θεοί από τους οποίους μπορώ να διακρίνομαι επειδή έχω διαφορετικό όνομα από αυτούς Αλλά Είμαι αυτό που Είμαι Οι άλλοι θεοί δεν είναι Γι αυτό αντί άλλου ονόματος πες στο λαό Ο Είμαι με απέστειλε Σε κάθε άλλο θεό αρμόζει το όνομα Δεν είναι Πράγματι στο Δευτερονόμιο 32λβ΄ 39 αυτή η έννοια τού ονόματος φαίνεται καθαρά ΄΄Δείτε τώρα ότι Εγώ Εγώ Είμαι και

[29]

δεν είναι θεός εκτός από Εμένα΄΄ (Στα Εβραϊκά ΄΄Εγώ Εγώ Αυτός΄΄ Το ΄΄Είμαι΄΄ υπονοείται πέραν πάσης αμφιβολίας)Το Γιαχβέ λοιπόν που όπως είπαμε σημαίνει ΄΄Είναι΄΄ υποδηλώνει ότι ο Θεός εκείνος Είναι ο ΩΝ (ο Υπάρχων) Αυτός που έχει την ύπαρξη δηλαδή το ΄΄Είναι΄΄ στην ίδια του τη φύση έτσι που αυτό να ταυτίζεται με τ όνομά Του Αυτός που ΄΄Υπάρχει΄΄ προ πάντων και ο οποίος έφερε σε ύπαρξη κάθε τι άλλο το οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί ως ΄΄μη υπάρχον αφ εαυτού΄΄Ως ΄΄Ων΄΄ (υπάρχων) ο Θεός δηλώνει ότι είναι αιώνιος και ατελεύτητος O Ων είναι η λέξη που χρησιμοποιεί η Εκκλησία στα ελληνικά για να αποδώσει την Εβραϊκή λέξη ΄΄Γιαχβέ΄΄ στη γλώσσα μας Τη βρίσκει κανείς στις Άγιες Εικόνες στα Ιερά κείμενα της Αγίας Γραφής και στην υμνολογία τής Εκκλησίας Επίσης με τη λέξη αυτή συγγενεύει η λέξη ΄΄ουσία΄΄ που τόσο ρόλο έπαιξε στις Οικουμενικές Συνόδους (Ων Ούσα Ουσία) ΄΄Ουσία΄΄ σημαίνει ΄΄ύπαρξη΄΄

Το Θείο Όνομα το λεγόμενο και Τετραγράμματο χρησιμοποιείται στην εβραϊκή Βίβλο περίπου 6823 φορές

Το όνομα της μητέρας του Χριστού

~Μαρία-ΜαριάμΤο όνομα της Παρθένου δόθηκε σε αυτήν κατά πρόγνωση και οικονομία Θεού από τον οποίο ήταν προορισμένη να γίνει μητέρα του Λυτρωτού λέγει ο Αγ Ιερώνυμος Κατά τον Άγιο Αμβρόσιο Επίσκοπο Μεδιολάνων το όνομα Μαρία σημαίνει laquoπέλαγοςraquo και λατινικά Maria σημαίνει laquoθάλασσαraquo Και τούτο είναι συμβολικό διότι όπως η θάλασσα περιέχει το σύνολο των υδάτων και όλοι οι ποταμοί χύνονται σε αυτή έτσι και η πάναγνος κόρη της Ναζαρέτ ονομάσθηκε Μαρία διότι αναδείχθηκε ταμείο των χαρισμάτων του Θεού και χώρεσε όλους τους ποταμούς των δωρεών του Θεού Άλλη ερμηνεία του ονόματος της Παρθένου Μαρίας είναι

[30]

To M = μέλισσα

Το Α = αυγή

Το Ρ = ράβδος

Το Ι = ίρις

Το Α = άμπελος

Όλοι αυτοί οι συμβολισμοί έχουν

εννοιολογική σημασία Η μέλισσα για την

εργατικότητά της η αυγή διότι από αυτήν

γεννήθηκε ο νοητός Ήλιος της δικαιοσύνης η

ράβδος διότι από αυτήν άνθισε ο Κύριος

Ιησούς Χριστός laquoΡάβδος ἐκ τῆ ς ρίζης Ἰεσσαὶ καὶ ἄ νθ ος ἐξ αὐ τῆ ς Χριστέ ἀνεβλάστησαςraquo (Κατάβ

Χριστουγέννων) Το ίρις διότι σε αυτήν

χώρεσε ο αχώρητος και η άμπελος διότι

είναι ο γεωργός για κάθε σταφύλι

Άλλη ερμηνεία είναι η ακόλουθη

To M = μόνη

Το Α = αύτη

Το Ρ = ρύσεται

Το Ι = ιού (δηλητηρίου)

Το Α = αμαρτίας

Δηλαδή μόνη αυτή laquoρύσεται ἰοῦ ἁ μαρτίαςraquo μας σώζει από το δηλητήριο της αμαρτίας Ο δε Γρηγόριος Παλαμάς ο

οποίος ερμηνεύει το Πανάγιο όνομα της Παρθένου λέγει

laquoΚα ὶ τ ὸ ὄνομα τ ῆς Παρθένου Μα δε ιερός Επιφάνιος Επίσκοπος Κύπρου λέγει laquoΜεγάλη ὡς ἀ ληθῶς ἡ

[31]

Μαρι ὰμ ἡ ἁ γία Παρθ τ ὴν ποῦ με μεγάλην ἀ φο πο ῖον ο ὐρανὸ ς καὶ γῆ ἠθέλησε χώρεσε θεληματικὰ καὶ ὄχι ἐξ ἀνάγκηςraquo

Για απόδοση τιμής στο κύριο όνομα της Παναγίας προτάσσεται το επίθετο

Κυρα - Δέσποινα και όχι το επίθετο Κυρία γιατί το κυρία παράγεται από τον

τύπο κύριος (=κυρίαρχος) και η Παναγία δεν είναι κατά τη Αγ Γραφή

κυρίαρχη των ουράνιων και των επίγειων δυνάμεων όπως ο Θεός

[32]

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΣΤΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Τη σημασία του ανθρωπίνου ονόματος παρέλαβε και ο Χριστιανισμός ο

οποίος την ανέδειξε και την προήγαγε καθώς την απεγκλώβησε από τα

ασφυκτικά χωροχρονικά δεσμά του παρόντος κόσμου τοποθετώντας την στην

εσχατολογική διάσταση

Πότε δίνεται το όνομα

Το όνομα κατά την τάξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας δίνεται την όγδοη ημέρα από την γέννηση του βρέφους Γιατί Στην βιβλική αποκάλυψη ο αριθμός laquoεπτάraquo είναι το σύμβολο του κόσμου που δημιούργησε ο Θεός laquoκαλόν λίανraquo του κόσμου που είχε φθαρεί από την αμαρτία και παραδόθηκε στο θάνατο Η εβδόμη είναι η ημέρα κατά την οποία ο Δημιουργός αναπαύθηκε και την ευλόγησε είναι η ημέρα που εκφράζει τη χαρά και ευφροσύνη του ανθρώπου για τη δημιουργία ως κοινωνίας με το Θεό Όμως η ημέρα αυτή είναι μια διακοπή εργασίας όχι το πραγματικό τέλος της Είναι η ημέρα της προσδοκίας της ελπίδας του κόσμου και του ανθρώπου για λύτρωση για την ημέρα που είναι πέρα από το laquoεπτάraquo πέρα από τη διαρκή επανάληψη του χρόνου Το αδιέξοδο αυτό ήλθε να καταβάλει η καινούργια ημέρα που εγκαινίασε ο Χριστός με την Ανάστασή Του Από laquoτη μια Σαββάτωνraquo άρχισε ένας καινούργιος χρόνος ο οποίος αν και εξωτερικά παραμένει μέσα στον παλαιό χρόνο αυτού του κόσμου και μετριέται σε σχέση με τον αριθμό laquoεπτάraquo ο πιστός νιώθει πως είναι καινούργιος Το laquoοκτώraquo γίνεται πλέον σύμβολο του νέου αυτού χρόνου

[33]

Γιατί δίνεται το όνομα κατά την όγδοη ημέρα

Η Εκκλησία τοποθετώντας την ονοματοδοσία κατά την όγδοη ημέρα θέλει να καταστήσει το αρτιγέννητο παιδί μέτοχο και κοινωνό αυτής της νέας πραγματικότητας και να καταδείξει σ αυτό τη δυναμική πορεία της καταξιωμένης ανθρώπινης ζωής κατάληξη της οποίας είναι η Βασιλεία των Ουρανών Βλέπουμε εδώ ότι η Εκκλησία θεωρεί το βρέφος που μόλις γεννήθηκε ως ολοκληρωμένο ήδη άνθρωπο το αντιμετωπίζει με την ίδια πρόνοια που αντιμετωπίζει τον κάθε άνθρωπο Το όνομα του ανθρώπου του δίνει ταυτότητα ως πρόσωπο και διαβεβαιώνει τη μοναδικότητά του Γι αυτό και φροντίζει πλέον να του δώσει όνομα Δεν θεωρεί το βρέφος απλά άνθρωπο γενικά και αόριστα ούτε σαν φορέα μιας αφηρημένης κι απρόσωπης φύσης Είναι πράγματι συγκλονιστικό το γεγονός ότι πολύ πριν αναγνωρισθούν στα παιδιά τα ανθρώπινα δικαιώματα πριν ακόμη ιδρυθούν οι παγκόσμιες οργανώσεις για την προστασία των παιδιών η Εκκλησία εφαρμόζοντας εδώ κι αιώνες τη φιλάνθρωπη όσο κι αγνοημένη πρακτική της προς όλους τους ανθρώπους με την ευχή της ονοματοδοσίας ομολογεί τη μοναδικότητα του συγκεκριμένου παιδιού κι αναγνωρίζει το θεϊκό δώρο της προσωπικότητάς του

Η ευχή της ονοματοδοσίας Η ευχή ονομάζεται έτσι επειδή με την ευλογία που παρέχει στο παιδί η Εκκλησία οκτώ ημέρες μετά τη γέννησή του το προσφωνεί για πρώτη φορά με το δικό του προσωπικό όνομα Αυτό συμβαίνει όχι επειδή είναι η πρώτη φορά που η Εκκλησία το ευλογεί και του εύχεται- ήδη κάτι τέτοιο συνέβη την πρώτη ημέρα- αλλά επειδή οι ευχές της πρώτης ημέρας απευθύνονται κυρίως στη μητέρα και δευτερευόντως στο παιδί Αυτό το όνομα θα φέρει σ όλη του τη ζωή και μ αυτό το όνομα θα εισέλθει τελικά στην αναμενόμενη Βασιλεία του Θεού προτύπωση της οποίας είναι η ημέρα αυτή της λήψεώς του Εκείνο που

[34]

κάνει η ευχή είναι να καταδείξει το σκοπό του ανθρώπου που είναι η ένωσή του με το Θεό Γι αυτό και δεν παραλείπει να εκφράσει το αίτημα της συνάψεώς του στην Εκκλησία και της τελειώσεώς του με τα άγια Μυστήρια του Χριστού Μόνο ως μέλος της Εκκλησίας που θα γίνει με το Βάπτισμα το παιδί θα ξεπεράσει τη διάσπαση της αμαρτίας Έτσι γίνεται φανερό ότι η ευχή της ονοματοδοσίας στοχεύει στα Μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος και τη συμμετοχή του ανθρώπου στη Θεία Ευχαριστία Η ακολουθία της ονοματοδοσίας Η ευχή εντάσσεται μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της ακολουθίας της ονοματοδοσίας που τελείται στο ναό ή στο σπίτι Το παιδί υποδέχεται ο ιερέας όχι μέσα στο ναό αλλά σον πρόναο Εκεί τελεί και την ακολουθία Η καταβολή της διάταξης αυτής είναι δυνατό να αναζητηθεί στην πράξη της αρχαίας εκκλησίας κατά την οποία οι προβαπτισματικές τελετές γίνονταν όχι στον κυρίως ναό αλλά στο προαύλιο του βαπτιστηρίου Μετά την ανάγνωση της ευχής της ονοματοδοσίας που εξετάσαμε ο ιερέας ευλογεί το στόμα το μέτωπο και την καρδιά του παιδιού Αυτό γίνεται όχι απλά και μόνο για να ευλογηθούν τα συγκεκριμένα μέρη του σώματος αλλά κυρίως οι αντίστοιχες λειτουργίες τους η λογική (στόμα) η νοητική (μέτωπο) και η ζωοποιητική (καρδία) Έτσι το παιδί ως σύνολο ψυχοσωματικής οντότητας παραδίδεται στην κυριολεξία στο Χριστό Αυτός είναι ο λόγος που στη συνέχεια ψάλλεται και το απολυτίκιο της εορτής της Υπαπαντής Χαίρε Κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε Σήμερα πολλές φορές από διάφορους λόγους όπως η άγνοια η μη έγκαιρη απόφαση των γονέων για το όνομα που πρόκειται να δοθεί στο παιδί και άλλα πρακτικά αίτια η ονοματοδοσία συνδέθηκε με την Ακολουθία του Βαπτίσματος

[35]

Το μυστήριο του βαπτίσματος

Το βάπτισμα είναι ένα από τα πιο σημαντικά μυστήρια της Εκκλησίας μας

Εισάγει τον άνθρωπο στο σώμα της Εκκλησίας Κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο

ίδιος ο Χριστός και όλοι οι βαπτισμένοι χριστιανοί αποτελούμε το σώμα της

Εκκλησίας Με το βάπτισμα επομένως γινόμαστε και μέλη του σώματος του

ίδιου του Χριστού

Η ιστορία του βαπτίσματος

Το μυστήριο καθιερώθηκε από τον ίδιο τον Ιησού με την εντολή να βαπτίζουν

οι απόστολοι στο όνομα της Αγίας Τριάδας Ο ίδιος ο Χριστός λίγο πριν

ξεκινήσει τη δημόσια δράση βαπτίστηκε και η βάπτιση Του έγινε υπόδειγμα

Της δικής μας βάπτισης Τα πρώτα χριστιανικά χρόνια βαφτίζονταν σε μεγάλη

ηλικία ομαδικά και ήταν απαραίτητη η κατήχηση που διαρκούσε τρία χρόνια

Ανάλογα με το στάδιο κατήχησης χωρίζονταν σε α)ακροώμενους που

άκουγαν το λόγο του Θεού χωρίς άλλη υποχρέωση β)κυρίως κατηχούμενους που παρακολουθούσαν το πρώτο μέρος της Θείας

Λειτουργίας με την υποχρέωση να ζουν χριστιανικά γ)φωτιζόμενους

εκείνους που ήταν λίγες βδομάδες πριν το βάπτισμα Από τη στιγμή που

επικράτησε ο νηπιοβαπτισμός(5ος αι)η κατήχηση ανατέθηκε στους γονείς και

στον ανάδοχο (νονό)

[36]

Η τελετή του βαπτίσματος

Η ακολουθία της Βάπτισης αποτελείται από δύο μέρη

1 Το εισαγωγικό μέρος που ονομάζεται Κατήχηση Γίνεται στον πρόναο με

τον ιερέα και τον ανάδοχο κρατώντας στην αγκαλιά του το νήπιο Ο ιερέας

σφραγίζει το πρόσωπο του παιδιού στο όνομα της Αγίας Τριάδας με το σημείο

του σταυρού εκφωνεί το όνομά του και διαβάζει ευχές Στρέφεται το νήπιο

στη δύση και γίνεται η απόταξη του σατανά Ακολουθεί η στροφή στην

ανατολή δηλ στο φωτεινό βασίλειο του Χριστού και γίνεται η σύνταξη με το

Χριστό Μετά διαβάζεται από τον ανάδοχο το Σύμβολο της Πίστης

2 Το κύριο μέρος του βαπτίσματος Αγιάζεται το νερό και το λάδι από τον

ιερέα Το νήπιο αλείφεται με λάδι και στη συνέχεια καταδύεται και αναδύεται

τρεις φορές στο νερό της κολυμβήθρας Μετά χρίεται με Άγιο Μύρο και

ντύνεται στα λευκά φορώντας και τον σταυρό Ακολουθεί η περιφορά του

ιερέα και του νεοφώτιστου μαζί με τον ανάδοχο γύρω από την κολυμβήθρα με

την λαμπάδα αναμμένη

Οι συμβολισμοί της βάπτισης

Κάθε πράξη στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας μας ακόμη και κάθε κίνηση

δεν είναι τυχαία αλλά έχει κάποιο νόημα

Το νερό της βάπτισης συμβολίζει την καθαρότητα της ψυχής Όπως

χρησιμοποιούμε καθημερινά νερό για να καθαρίζουμε το σώμα μας έτσι και ο

Θεός καθαρίζει την ψυχή μας με το βάπτισμα Η βάπτιση είναι μια πνευματική

υιοθεσία γινόμαστε όλοι παιδιά του Θεού-Πατέρα μας Η βάπτιση μας

παρέχει το δικαίωμα της άφεσης των αμαρτιών

Το λάδι χρησιμοποιείται από τα αρχαία ως θεραπευτικό και καλλωπιστικό

μέσο Το λάδι της βάπτισης συμβολίζει την πνευματική θεραπεία που μας

παρέχει ο Θεός Το έλεος του Θεού που όπως το λάδι που χύνεται επάνω

στην κεφαλή του βαπτιζομένου και καλύπτει ολόκληρο το σώμα πλούσια

εκχέεται στις ψυχές μαλακώνει τη σκληρότητα της καρδιάς και τη γεμίζει με το

θεραπευτικό φάρμακο της αγάπης Η ομορφιά του εν Χριστώ καθαρισμένου [37]

και αναγεννημένου ανθρώπου είναι η ομορφιά του ανθρώπου που είναι

γεμάτος εμπιστοσύνη στο έλεος του Θεού που έχει αγάπη και ειρήνη στην

καρδιά του

Η τριπλή κατάδυση και ανάδυση στο νερό συμβολίζει την τριήμερη ταφή

και την ανάσταση του Χριστού Κάθε άνθρωπος που βαπτίζεται συμμετέχει

στο λυτρωτικό έργο του Χριστού στον σταυρικό Του θάνατο στην τριήμερη

ταφή και στην ανάστασή Του Γίνεται ένα με το Χριστό και δια του Ιησού

Χριστού γίνεται ένα με τον ίδιο το Θεό

Το άγιο μύρο είναι μια σύνθεση αρωματικών ελαίων και ουσιών

Παρασκευάζεται και ευλογείται κάθε δέκα χρόνια από τον Οικουμενικό

Πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη και μοιράζεται σε όλες τις ορθόδοξες

Εκκλησίες του κόσμου Συμβολίζεται έτσι η ενότητα όλων των ορθοδόξων Η

ενότητα εκφράζεται με την πίστη στην Μία Αγία Αποστολική και Καθολική

Εκκλησία Με την επίθεση των χειρών στην κεφαλή του βαπτισθέντος και με

τη χρίση με το άγιο μύρο παρακαλούμε τον Θεό να στείλει το άγιο Του

Πνεύμα και να γεμίσει αυτόν που βαπτίστηκε με τα δώρα και τα χαρίσματα

του Αγίου Πνεύματος

Τα λευκά ρούχα συμβολίζουν την καθαρότητα και αγνότητα της ψυχής του

βαπτισμένου Καλείται ο βαπτισμένος άνθρωπος να αγωνιστεί στη ζωή του να

διατηρήσει αυτή την καθαρότητα της ψυχής Με την καθημερινή μετάνοια την

αναγνώριση δηλαδή των λαθών μας των αμαρτημάτων μας και την

παράκληση για συγχώρεση από το Θεό ανανεώνουμε καθημερινά το

βάπτισμα μας και καθαρίζουμε την ψυχή μας

Η αναμμένη λαμπάδας συμβολίζει το φώς του Χριστού που φωτίζει και

αγιάζει κάθε άνθρωπο που γεννιέται Ο Χριστός ο ίδιος είναι το φως που δε

βασιλεύει ποτέ και καθοδηγεί τον βαπτισμένο

Ο σταυρός είναι σύμβολο νίκης Επάνω στο Σταυρό ο Χριστός νίκησε το

διάβολο την αμαρτία και το θάνατο Η ζωοποιός δύναμη του Σταυρού διαλύει

[38]

τη δύναμη του διαβόλου καταργεί την εξουσία του θανάτου και καταπατά την

αμαρτία

Η τριχοκουρία είναι ένα αρχαίο έθιμο Ήδη στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε η

συνήθεια οι γονείς να προσφέρουν ως θυσία στους βωμούς των θεών τα

πρώτα μαλλιά που έκοβαν από τα παιδιά τους Ο χριστιανισμός παρέλαβε

αυτό το έθιμο και το διατήρησε ως δείγμα αφιέρωσης στο Θεό Οι γονείς δεν

πετούν απλά τα πρώτα μαλλιά των παιδιών τους που κόβονται αλλά τα

προσφέρουν στο Θεό Με τον τρόπο αυτό Τον ευχαριστούν για το δώρο της

νέας ζωής

Η τριπλή περιφορά γύρω από την κολυμβήθρα συνοδεύει τον αποστολικό

ύμνο Όσοι βαπτισθήκατε στο όνομα του Χριστού έχετε ενδυθεί τον ίδιο το

Χριστό δηλαδή ενωθήκατε μαζί Του Ο συμβολικός αυτός χορός είναι

εκδήλωση χαράς για το νέο μέλος της Εκκλησίας

Η τιμή στον Άγιο Το παιδί παίρνει συνήθως το όνομα κάποιου Αγίου ώστε να βρίσκεται υπό

την προστασία του και να φωτίζεται από τη χάρη του Τιμάμε τους Αγίους όχι

ως θρησκευτικούς ήρωες γιατί αυτό θα ήταν ειδωλολατρία αλλά ως ζωντανά

παραδείγματα βιώσης της ανακαίνισης του ανθρώπου ως laquoφώτα

θεουργικάraquo ως φίλους αληθινούς του Θεού ως κοινωνούς των παθημάτων

και της δόξας του Χριστού αλλά και ως οδηγούς των πιστών laquoεις πάσαν την

αλήθειαν εν Πνεύματι

Αγίωraquo

[39]

Η αλλαγή ονόματος στους μοναχούς

Μοναχική κουρά αποκαλείται το μυστήριο της Ορθόδοξης Εκκλησίας το

οποίο εισάγει το βαπτισμένο μέλος του σώματος της εκκλησίας σε διαρκή

μετάνοια και αδιάκοπη μνεία και μνήμη του Θεού Θεωρείται ως βάπτισμα

όπου το μέλος της εκκλησίας ενδύεται με το αγγελικό σχήμα συντελώντας

ουσιαστικά μία αναγέννηση στο χώρο της θείας δόξας Είναι μάλιστα

χαρακτηριστικό πως ο Γρηγόριος ο Θεολόγος την κατατάσσει ανάμεσα στις

τρεις γεννήσεις του ανθρώπου δηλαδή την εκ σωμάτων την εκ του

βαπτίσματος και την εξαναστάσεως η οποία προσιδιάζει στην αγγελική ζωή

την οποία γεύεται κατά πρόληψη ο μοναχός

Στους οσιότατους μοναχούς που υπόσχονται να ζουν ενάρετη ζωή επικράτησε

η αλλαγή του ονόματός τους Αυτό γίνεται για δύο σπουδαιότατους λόγους

Πρώτος λόγος είναι η απάρνηση ολοκληρωτικά της προηγούμενης ζωής και η

συνεχής ενθύμηση της μεταβολής της και δεύτερον για να έχουν παράδειγμα

τον άγιο στην πορεία της ζωής τους του οποίου φέρουν το όνομα

[40]

Η αλλαγή του ονόματος βοηθά να ξεχνιέται το παρελθόν και συνεχώς

υπενθυμίζει την μεταβολή που έγινε σrsquo αυτόν που άλλαξε τον τρόπο της ζωής

του και τις ανειλημμένες υποχρεώσεις που οφείλει να εκπληρώνει με πολλή

αγάπη και προθυμία Το όνομα είναι τόσο πολύ συνδεδεμένο με το πρόσωπο

ώστε να μη μπορούμε να ξεχωρίσουμε την προσωπικότητά μας από αυτό Γιrsquo

αυτό και η ενθύμηση του ενός φέρνει στην μνήμη το άλλο και η αναφορά στο

ένα γίνεται ταυτόχρονα και προς το άλλο Εφόσον έχουν το παλιό όνομα

υπάρχει αναπόσπαστη η μνήμη του παλαιού ανθρώπου αντίθετα όταν ακούν

το νέο όνομα υπάρχει μνήμη του νέου ανθρώπου

Επικράτησε να γίνεται η αλλαγή του ονόματος για την ηθική δύναμη που έχει Η

αλλαγή όμως χάνει τη δύναμή της όταν η θέληση αδρανεί να εκτελεί και να

εφαρμόζει τις υποσχέσεις που υπενθυμίζει το νέο όνομα στους μοναχούς Αυτό

δε συμβαίνει διότι ζει μέσα τους ο παλαιός άνθρωπος και αγαπούν

περισσότερο αυτόν από τον νέο γιrsquo αυτό και αδιαφορούν στις συνεχείς

υπομνήσεις που γίνονται σrsquo αυτούς όταν τους καλούν με το νέο όνομα

[41]

Η αδιαφορία αυτή προς τις υποχρεώσεις τις οποίες υπενθυμίζει στους

μοναχούς το όνομα μαρτυρεί την ύπαρξη ενός άλλου κακού την αθέτηση της

φωνής της συνειδήσεως Διότι σε κάθε αθέτηση του καθήκοντος της νέας ζωής

που υπενθυμίζει πάντοτε το νέο όνομα η συνείδηση επαναστατεί και

διαμαρτύρεται αλλά δεν εισακούεται διότι κυριαρχεί ο παλαιός άνθρωπος ο

οποίος περιφρονεί τις αξιώσεις του νέου ανθρώπου που εκφράζονται από τη

φωνή της συνειδήσεως

Κατά δε τον δεύτερο λόγο ο μοναχός επιζητεί την υποχρέωση να έχει

υπόδειγμα αρετής και τελειότητας τον βίο και το πολίτευμα του αγίου του

οποίου το όνομα φέρει και σrsquo όλη τη ζωή να αγωνίζεται για να γίνει τέλειος

ακολουθώντας το παράδειγμά του Το υπόδειγμα της αρετής του αγίου ενισχύει

πάρα πολύ τον αγωνιζόμενο Απrsquo αυτό διδάσκεται να ταπεινώνεται ακόμα και

εάν κατάγεται από βασιλική οικογένειαmiddot μαθαίνει να υπομένει και εάν τα δεινά

είναι αφόρηταmiddot μαθαίνει νrsquo αγαπά και αυτούς που τον μισούνmiddot μαθαίνει να τιμά

και αυτούς που τον προσβάλουνmiddot μαθαίνει να αγαπά την τελευταία θέση και

χαίρεται στην αφάνεια

[42]

ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑhellip

Ονοματοδοσία ή βάπτισμα

Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη

1Δεν χρειάζεται βάπτιση για να έχεις όνομα Με την βάπτιση δεν αποκτάς

όνομα αποκτάς μόνο θρήσκευμα

Η βάπτιση όχι μόνον δεν συνιστά αναγκαία συνθήκη για την απόκτηση

ονόματος αλλά ούτε καν ικανή Oι ληξιαρχικές καταχωρίσεις ονοματοδοσίας

και βάπτισης είναι εντελώς ανεξάρτητες και άσχετες μεταξύ τους Η

ονοματοδοσία αποτελεί την αποκλειστική διαδικασία κτήσης ονόματος

νεογνού απαιτείται ακόμη και επί ήδη δηλωμένης ή ταυτοχρόνως δηλούμενης

βαπτίσεως και προϋποθέτει παρουσία και των δύο γονέων ή εξουσιοδότηση

του απόντος γονέως Αντίθετα η καταχώριση βάπτισης έχει ως αποκλειστικό

αποτέλεσμα την αναγραφή θρησκεύματος και ουδόλως επιδρά στο ήδη

δηλωθέν ή ταυτοχρόνως δηλούμενο όνομα ενώ μπορεί να γίνει και χωρίς

εξουσιοδότηση του απόντος γονέως ή ακόμη και με πρωτοβουλία άλλων

προσώπων

Σύμφωνα λοιπόν με τον νόμο η λήψη ονόματος δεν αποτελεί συστατικό

στοιχείο της βάπτισης Το γεγονός ότι οι δύο διαδικασίες συνηθίζεται να

λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα στα ληξιαρχεία συνιστά πρόσφορο έδαφος για

δημιουργία μιας νομικής πλάνης διότι έτσι γεννάται η εντύπωση ότι μπορεί

κανείς να κάνει μόνον δήλωση βάπτισης χωρίς δήλωση ονόματος Όμως

σύμφωνα με τον νόμο η ονοματοδοσία δεν είναι έγκυρη παρά μόνον αν

υπογράψουν και οι δύο γονείς ή αν υπάρχει εξουσιοδότηση του απόντος

γονέως Αν λοιπόν πάει μόνον ο ένας γονιός ή μόνον ο νονός να δηλώσουν

την βάπτιση δεν μπορεί να γίνει ταυτόχρονη ονοματοδοσία και αν γίνει είναι

άκυρη

2 Η βάπτιση δεν είναι υποχρεωτικό να δηλωθεί στο ληξιαρχείο Πουθενά δεν

απαιτείται ληξιαρχική πράξη βάπτισης ούτε για εγγραφή στο σχολείο ούτε για

[43]

έκδοση ταυτότητας ούτε για τη στρατιωτική θητεία Το θρήσκευμα αποτελεί

ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο

Έτσι λοιπόν είναι λανθασμένη η εντύπωση που έχουμε και που συχνά οδηγεί

σε μικροπαρεξηγήσεις και παρανόηση της σημασίας του Μυστηρίου πως η

Βάπτιση γίνεται για να αποκτήσει κάποιος ένα όνομα Η αναφορά του

ονόματος του βαπτιζόμενου υπάρχει στη Βάπτιση όπως ακριβώς υπάρχει και

σε άλλες ακολουθίες της Εκκλησίας μας και δηλώνει και εδώ όπως παντού

το ότι για τον Θεό ο κάθε ένας μας είναι ένα πρόσωπο για το οποίο Εκείνος

ξέχωρα ενδιαφέρεται Αναφορά ονόματος έχουμε και στις παρακλήσεις και

στο Ευχέλαιο και στο Γάμο και σε πλήθος άλλες περιπτώσεις Δεν είναι

λοιπόν το Βάπτισμα ο τρόπος που θα πάρει το παιδί ένα όνομα ούτε η στιγμή

που θα τελειώσει - η θα αρχίσει - ένας οικογενειακός καβγάς σχετικός με το

θέμα αυτό Η Εκκλησία μας έχει ευχή ονοματοδοσίας που συνήθως

διαβάζεται οκτώ μέρες μετά τη γέννηση - μπορεί και αργότερα - και το όνομα

του παιδιού μπορεί να αναφέρεται και πριν από τη Βάπτιση αντί να

παραμερίζουμε την ιερότητα του Μυστηρίου για να καμαρώσουμε το

laquoκαινούργιο όνομαraquo η να μαλώσουμε με τους δικούς μας για αυτό

[44]

Προέλευση σημερινών ονομάτων

Το ελληνικό έθιμο επιβάλλει τα παιδιά να παίρνουν το όνομα των παππούδων

και κατά σειρά και προτίμηση των γονιών του πατέρα Ομηρικοί καυγάδες

έχουν στηθεί από οικογένειες που προσπαθούν να συμφωνήσουν ποιος

παππούς ή γιαγιά έχει προτεραιότητα Πόσα αμέτρητα κεφάλια άλλωστε

γυρίζουν στο όνομα laquoΜαρίαraquo laquoΚατερίναraquo laquoΓιώργοςraquo ή laquoΓιάννηςraquo επειδή οι

οικογένειες συνηθίζουν να κληρονομούν τα ονόματα

Ωστόσο παρότι στη χώρα μας η παράδοση αυτή της ονοματοθεσίας είναι

ακόμα ισχυρή υπάρχουν πολλοί γονείς laquoεπαναστάτεςraquo που αποφασίζουν

laquoσπάζονταςraquo την παράδοση να διαλέξουν τα ονόματα της αρεσκείας τους για

τα παιδιά τους Στην επαρχία ακόμη και σήμερα ακολουθείται πιστά το έθιμο

ιδίως για τα αγόρια που θεωρείται ότι laquoσυνεχίζουνraquo το όνομα της οικογένειας

Η ορθόδοξη θρησκεία συμβουλεύει να μην δίνονται στα παιδιά αρχαία

ελληνικά ονόματα αλλά να προτιμούνται εκείνα των Αγίων

Τα ονόματα προέρχονται

α)από την αρχαία ελληνική παράδοση Αγαθοκλής Αθηνά Αλεξάνδρα Δημοσθένης Ηρακλής Θεμιστοκλής

Ιππολύτη Καλλιόπη Λεωνίδας Μελπομένη Οδυσσέας Ολυμπιάςhellip

β)από την εκκλησιαστική παράδοση 1 Από την Παλαιά Διαθήκη

Αυτά τα ονόματα είχαν μεγάλη διάδοση τα πρώτα χριστιανικά χρόνια αλλά

αργότερα περιορίστηκε η χρήση τους και εμφανίζονται σήμερα σποραδικά

σε μερικά μέρη Αβακούμ Αβραάμ (Αβράμης Μαμής) Αδάμ (Αδάμος

Αδάμας) Ανανίας (Νανιάς) Δαβίδ (Δαβίδης Δαβίθης)

2 Ονόματα αγίων

Αθανάσιος Βασίλειος Γεώργιος Δημήτριος

3 Ονόματα εορτών και γενικά από την θρησκευτική ορολογία

[45]

Αγαπητός (ιδού ο υιός μου ο αγαπητός) Άγγελος Βάϊα Δέσποινα

Κουνίτσα (εικόνα η όμορφη σαν εικόνα) Ευαγγελία Ζωοπηγή

(ζωοδόχος πηγή)Θεοφάνης (Θεοφάνια) Λάμπρος (Λαμπρή )

Πανάγια (Παναγία) Παράσχος (Παράσχου κύριε)hellip

γ) από την νεώτερη ελληνική παράδοση

1 Ονόματα της βυζαντινής και νεώτερης ελληνικής ιστορίας

Ακρίτας Ασάνης Βατάτζης Βελισάριος Βρανάς Δούκας

Ερωτόκρητος Καλογιάννης Κατακουζηνός Κομνηνός Λάσκαρης

Μοσχωνάς Ολόβολος Ράλλης Ρωμανός Σκαρλάτος Φωκάς

Χουρμούζης

2 Ονόματα αξιωμάτων και τιμητικών τίτλων

Αμιράς (ναύαρχος) Άρχοντας Αφέντης Δημοκρατία Dominα

(Δόμνα) Κοκόνα (τιμητική επίκληση διάσημων η ευγενών γυναικών)

Κράλης (βασιλιάς Καράλης) Κυρ (Κυρίτσης) Ρήγας (βυζαντινός

τίτλος για ξένους βασιλείς και ηγεμόνες)hellip

δ)από ξένους λαούς

Agnes Ανέζα Amalie Αμαλία Battista Μπατίστας Bernardo Βερνάρδος

Domenico Δομένικος Flora Φλόρα Φλουρής Francesko Φραντζέσκος

Francois Φραντζής Giacomo Γιακουμάτος Γιακουμής Giorgio Τζορτζής

Giovanni Ζοάνος Τζανής

ε)από τον τόπο καταγωγής

Σύμφωνα με τα αρχαία ελληνικά πρότυπα Ηλείος Θεσσαλός Λύδος κλπ

δημιουργήθηκαν και τα νεώτερα χρόνια ανάλογα βαφτιστικά

Αμερικάνα Ασιανή Κιρκασία Αξιώτης (Ναξιώτης) Αγράφω Αθήνα

Ανατολή Βενετία

στ)Από την ελεύθερη αντίληψη του λαού

1 Από ονομασίες της περιβάλλουσας φύσης

[46]

Αηδόνι (Αηδόνα) γεράκι(Γερακίνα Γεαρακούλα) λιοντάρι

(Λιονταρής) μέλισσα (Μελίσω) Παγώνι (Παγώνης Παγώνα)

περιστέρι (Περιστέρα) τρυγόνι (Τριγώνα)άνθος (Ανθή) γαρίφαλο

(Γαρούφαλος Γαρουφαλιά ) ζουμπούλι (Ζουμπούλης Ζουμπουλία)

μηλιά (Μηλιά Μηλιώ) ροδιά (Ροδιά Ροδούλα ) τριανταφυλλιά

(Τριανταφυλλιά Τριαντάφυλος)ασήμι (Ασημή Ασήμω Ασημίνα κλπ)

διαμάντι (Διαμαντής Μαντής Διαμάντω ) ζαφείρι (Ζαφείρης Ζαφείρα

Ζαφειρία ) μάλαμα (Μάλαμας Μαλάμω ) σμαράγδι (Σμαράγδα

Σμαράγδω ) χρυσάφι (Χρυσάφης )χρυσός(ΧρύσοςΧρυσούλα Χρύσω)

αστέρι( Αστέρω Αστέριος)

2 Που βασίζονται σε σωματικές η ψυχικές ιδιότητες

Άσπρος (Ασπρούλης Ασπρούλα) λυγερός (Λυγερή) μελαχρινός

(Μελαχρινή) ξανθός (Ξάνθος Ξανθός Ξανθή Τσιάνης κλπ)

Αγαθός (Αγαθή Αγάθω ) γλυκύς (Γλυκιά Γλυκερία ) κλπ

3 Ευχετικά βαπτιστικά

Προϋποθέτουν ευχή των γονέων η του αναδόχου

Ζήσης (Να ζήσει) Πολυζώης (πολύ ζωή να έχει ) Πανταζής (πάντα

να ζει) Θέμελης Θεμελής (να θεμελιώσει από το τούρκικο temelli -

θεμέλιο) θεμελιωμένος Καλομοίρης(καλή του μοίρα)

Στην Πίνδο το θηλυκό όνομα Αγόρω (αγόρι ) δίνεται σε κορίτσι που

αναμενόταν ύστερα από την γέννηση σειράς κοριτσιών να γεννηθεί

αγόρι Τον ίδιο ρόλο παίζει και το Σταμάτα για να (σταματήσουν)να γεν-

νιούνται θηλυκά

[47]

Ελλήνων ονόματα

Έρευνα έδειξε ότι το πλέον διαδεδομένο αντρικό όνομα είναι το ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Γύρω στο 11 των ελλήνων πρέπει να έχουν αυτό το όνομα Το δεύτερο σε

συχνότητα εμφάνισης όνομα είναι το ΙΩΑΝΝΗΣ και αρκετά laquoκοντάraquo βρίσκεται

το ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ακολουθούν με υψηλά ποσοστά τα ονόματα

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ και ΝΙΚΟΛΑΟΣ και η εξάδα συμπληρώνεται με το

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Οι μισοί περίπου έλληνες έχουν τα έξι αυτά ονόματα ενώ

στους άλλους μισούς εμφανίζεται μια ποικιλία με πάνω από 500 ονόματα

ΘΕΣΗ ΑΝΔΡΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΟΣΟΣΤΟ

1 ΓΙΩΡΓΟΣ 1082

2 ΓΙΑΝΝΗΣ 811

3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736

5 ΔΗΜΗΤΡΗΣ 626

6 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 468

7 ΒΑΣΙΛΗΣ 347

8 ΧΡΗΣΤΟΣ 314

[48]

9 ΘΑΝΑΣΗΣ 264

10 ΜΙΧΑΛΗΣ 233

11 ΑΝΔΡΕΑΣ 230

12 ΑΝΤΩΝΗΣ 214

13 ΣΠΥΡΟΣ 211

14 ΒΑΓΓΕΛΗΣ 207

15 ΘΟΔΩΡΟΣ 163

16 ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ 160

17 ΜΑΝΩΛΗΣ 157

18 ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ 138

19 ΗΛΙΑΣ 134

20 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 131

Δεν έχει προφανώς αντίπαλο η laquoΜαρίαraquo στην αναμέτρηση αυτή Το 10 των

γυναικών στην Ελλάδα ονομάζονται laquoΜαρίεςraquo Με τεράστια διαφορά

ακολουθεί το όνομα laquoΕλένηraquo Στην τρίτη θέση ακολουθεί η laquoΚατερίναraquo και

έπεται η laquoΒασιλικήraquo Την πεντάδα κλείνει η laquoΠαναγιώταraquo

Στα επόμενα συνηθισμένα γυναικεία ονόματα συναντούμε στην 6η θέση τη

laquoΣοφίαraquo και αμέσως μετά την laquoΑγγελικήraquo Στην 8η θέση βρίσκεται το όνομα

laquoΓεωργίαraquo και σε απόσταση στατιστικού λάθους ακολουθεί το laquoΕυαγγελίαraquo

Την πρώτη δεκάδα των πιο δημοφιλών γυναικείων ονομάτων συμπληρώνει η

laquoΕιρήνηraquo

ΘΕΣΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΟΣΟΣΤΟ

1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672

3 ΚΑΤΕΡΙΝΑ 469

4 ΒΑΣΙΛΙΚΗ 345

5 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ 269

6 ΣΟΦΙΑ 253

7 ΑΓΓΕΛΙΚΗ 224

8 ΓΕΩΡΓΙΑ 2153

9 ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ 2150

10 ΕΙΡΗΝΗ 192

11 ΔΗΜΗΤΡΑ 184

12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174

14 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ 156

15 ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ 145

16 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 127

17 ΧΡΙΣΤΙΝΑ 114

18 ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ 114

19 ΔΕΣΠΟΙΝΑ 110

20 ΚΑΛΛΙΟΠΗ 109

Ευρέως χρησιμοποιούνται και τα μικτά ονόματα Είναι αυτά που

προέρχονται από σύμπτυξη δυο άλλων Η ημερομηνία γιορτής είναι είτε του

πρώτου είτε του δεύτερου ονόματος [50]

Κατά την εκκλησία η χρήση μικτού ονόματος αν και αποτελεί σύγχρονο

στυλ ένδειξης ατομικότητας παρά ταύτα χάνει την άμεση αναφορά στο άγιο ή

αγία στον οποίο αναφέρεται Ένα ορθόδοξο χριστιανικό όνομα είναι απόδοση

τιμής στον άγιο ο οποίος το έφερε και ο οποίος έχει αγιοποιηθεί και έχει

περάσει στο συναξάρι της Εκκλησίας μας για να μας θυμίζει την αφοσίωσή

του στην Ορθοδοξία Εκτός αυτού το περιβάλλον του φέροντος το μικτό

όνομα δεν γνωρίζει τα πρωτογενή ονόματα από τα οποία προήλθε το μικτό

και έτσι δεν μπορεί να γιορτάσει μαζί του την ονομαστική του γιορτή Στην

συνείδηση μας σιγά-σιγά περνά η αποξένωση από την Παράδοση της

Πατρίδας μας Η αποξένωση αυτή μας κόβει από το παρελθόν μας και οι

πατροπαράδοτες αξίες ισοπεδώνονται στον βωμό της παγκοσμιότητας μέσω

της σταδιακής απώλειας της ταυτότητας και την απομάκρυνση από τις αξίες

της Ελλάδος Η Ελλάδα έχει ψυχή ιστορία και ταυτότητα Στη βάση μας

περιλαμβάνουμε αρχαία ονόματα τα οποία έχουν ημερομηνία γιορτής και

άλλα που δεν έχουν αλλά γιορτάζονται των Αγίων Πάντων Όλα είναι

ελληνικά ονόματα Η Εκκλησία μας δεν αρνείται να βαφτίσει με όνομα που

είναι εκτός του ορθόδοξου συναξαριού

Παρόμοια είναι η θέση της εκκλησίας και για τα υποκοριστικά

Δημοφιλή Διπλά ονόματα

Αιμιλένια Αιμιλία Ελένη

Αίστυ Αικατερίνη Στυλιανή

Αλεξάγγελος Αλέξανδρος Άγγελος

Αμαλιάννα Αμαλία Άννα

Ανερίνα Αναστασία Κατερίνα

Ανθηνίκη Ανθή Νίκη

Αντζελίνα Αγγελική Αναστασία

Αντώνικος Αντώνιος Νικόλαος

Βάνα Βασιλική Άννα

Βανέσσα Βασιλική Αναστασία

Βίλμα Βασιλική Μαρία

Γεωργιάννα Γεωργία Άννα

[51]

Γιολένα Γεωργία Ελένη

Δωρίνα Θεοδώρα Ειρήνη

Εβίνα Ευπραξία Άννα

Ειρηάννα Ειρήνη Άννα

Ειρηλένα Ειρήνη Ελένη

Έλβη Ελένη Βασιλική

Ελεάνα Ελένη Άννα

Ελεάνθη Ελένη Ανθή

Ελεντίνα Ελένη Κωνσταντίνα

Ελιάνθη Έλλη Μαριάνθη

Ελιάννα Ελένη Άννα

Ελίνα Ελένη Ευαγγελία

Ελιρόη Ελισάβετ Αφροδίτη

Ελμα Ελπίδα Μαρία

Ελμα Ελένη Μαρία

Εριάννα Εριφύλλη Άννα

Ηλιάννα Ηλίας Άννα

Κατιάννα Κατερίνα Αννα

Κατιλένα Κατερίνα Ελένη

Μαριάνθη Μαρία Χρυσάνθη

Μαριέπη Μαρία Παναγιώτα

Μαριέττα Μαρία Άρτεμις

Μαριέττα Μαρία Ελισάβετ

Μαρίζα Μαρία Ελισάβετ

Μαρίζα Μαρία Ζωή

Μαρικέλλυ Μαρία Ελευθερία

Μαριλένια Μαρία Ελένη

Μαριλία Μαρία Ηλιάνα

Μαριλίζα Μαρία Ελισάβετ

Μαριλίς Μαρία Ελισάβετ

Μαριλύβια Μαρία Ολυμπία

Μαρίσα Μαρία Σωτηρία

[52]

Μαρίσια Μαρία Αναστασία

Μαριστέλλα Μαρία Στυλιανή (Στέλλα)

Μαριτίνα Μαρία Κωνσταντίνα

Μαρλένα Μαρία Ελένη

Μάρσια Μαρία Αθανασία

Μιράντα Μαρία Αντωνία

Ρενάτα Ειρήνη Αθηνά

Ριάννα Χρύσα Ιωάννα

Σαβίνα Μαρία Ισαβέλλα

Σύνθια Χρυσή Άνθια

Χρύσπα Χρυσάνθη Παναγιώτα

Συχνά υποκοριστικά ονόματα

Άβα από Αυγερινή

Άλκης από Αλκιβιάδης

Βάλια από Βαλεντίνη Βαλεριάνα

Βέρα από Βερονίκη

Βέφα από Γενοβέφα

Βιβή από Βασιλική Παρασκευή

Βίβιαν από Βασιλική Παρασκευή

Βίκη από Βασιλική

Βούλα από Παρασκευή

Δήμος από Δημήτρης Δημοσθένης

Δόμνα από Δομηνίκη

Δόξα από Ορθοδοξία

Δώρα από Δωροθέα Θεοδώρα

Έλντα από Ηλιοδώρα Ελεοδώρα

Εύη από Ευαγγελία [53]

Έφη από Ευφροσύνη

Ζανέτ από Ιωάννα

Ζάχος από Ζακχαίος Ζαχαρίας

Ζέπω από Δέσποινα

Ζέτα από Γεωργία

Ζήνα από Ζηνοβία

Ζοζεφίνα από Ιωσηφίνα

Ζωζώ από Ζωή

Ζωρζέτα από Γεωργία

Θάλια από Ευθαλία

Θράσος από Θρασύβουλος

Κάκι από Ακάκιος

Κάκια από Αικατερίνη

Κέλλυ από Καλλιόπη

Κική από Αγγελική και Κυριακή

Κούλα από Κυριακή Βασιλική Αγγελική

Λάκης από Βασίλης Μιχάλης Παντελής

Λάμπης από Χαράλαμπος

Λία από Αιμιλία Αποστολία

Λιάνα από Στυλιανή Γαριφαλιά Ηλιάνα

Λιζέτα από Ελισάβετ

Λίτσα από Ευαγγελία Μαρούλα

Λούλα από Σπυριδούλα

Μάγδα από Μαγδαληνή

Μαντώ από Διαμαντία [54]

Μάρμω από Ειμαρμένη

Ματούλα από Σταματία

Μένιος από Μενέλαος

Μήτσος από Δημήτρης

Μίκα από Τσαμπίκα

Μίκης από Μιχαήλ

Μόρφω από Ευμορφίλη και Μόρφη

Μπάμπης από Χαράλαμπος

Νάνσυ από Αθανασία

Νατάσσα από Αναστασία

Νέλλη από Κανέλλα

Νίνος από Ανανίας

Νόρα από Ελεονόρα

Νταίζη από Δέσποινα

Ντέζη από Δέσποινα

Ντέμα από Δήμητρα

Ντένης από Διονύσης

Ντενίζ από Διονυσία

Ντέπη από Δέσποινα Δεβόρα

Ντίνος από Κωνσταντίνος

Ντόρα από Θεοδώρα Δωροθέα

Νώντας από Επαμεινώνδας

Ξένια από Πολυξένη

Όλια από Όλγα

Πάτρα από Κλεοπάτρα [55]

Πέγκυ από Παναγιώτα

Πέλα από Πελαγία

Πένυ από Παγώνα

Πέπη από Δέσποινα

Πίπης από Σπύρος

Πίτσα από Καλλιοπίτσα ή Πηνελοπίτσα

Πόλυ από Πολυξένη Πολυχρονία Πολυνίκη

Πόλυς από Πολυχρόνης

Πόπη από Καλιόπη

Ράνια από Ουρανία

Ρία από Κυριακή Ελευθερία

Ρίκος από Γρηγόρης Θεόδωρος

Ρίνα από Κατερίνα

Ρίτα από Μαργαρίτα

Ρίτσα από Αγορίτσα Ελευθερία

Ρόζα από Ροζαλία

Ρούλα από Αργυρώ Σωτηρία Θεοδώρα

Σάκης από Αθανάσιος Αναστάσιος Διονύσιος

Σάντυ από Κυριακή (στην Αγγλική)

Σία από Αθανασία

Σίσσυ από Κυπαρισσία Διονυσία

Σμαρώ από Σμαράγδα

Στέφη από Στεφανία

Στέφος από Στέφανος

Στράτος από Ευστράτιος [56]

Τάκης από Παναγιώτης Δημήτριος Χρήστος

Τάνια από Κωνσταντίνα

Τέλης από Αριστοτέλης

Τζένη από Ευγενία

Τζίμης από Δημήτρης

Τζίνα από Ζηνοβία

Τόλης από Απόστολος

Τόνια από Αντωνία

Τόνυ από Αντώνης

Τούλα από Δήμητρα

Φαήλος από Ραφαήλ

Φαίη από Φωτεινή

Φυλλιώ από Τριανταφυλλιά

Φώντας από Ξενοφών

Φώφη από Φωτεινή

Φωφώ από Φωτεινή

Χάμπος από Χαράλαμπος

Χαρά από Χαραλαμπία

Χάρης από Χαράλαμπος Χαρίλαος

Χάρις από Χαρίκλεια

Χαρούλα από Χαρίκλεια

Χρόνης από Πολυχρόνης

[57]

Τα παρωνύμια ή παρατσούκλια

Το παρωνύμιο παρεπώνυμο ή παρατσούκλι όπως το λένε στις πόλεις και τα

χωριά της ελληνικής επαρχίας είναι ένα αστείο ή περίεργο συνήθως όνομα

με το οποίο φωνάζουν κάποιον λόγω κάποιας ιδιότητας συμπεριφοράς

ομοιότητας ή και ασχολίας του επειδή δηλαδή μοιάζει στην εμφάνισή του με

κάτι ή έχει κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα που παραπέμπει σε

κάτι ιδιαίτερο και ασυνήθιστο ή ο τόπος κατοικίας του έχει κάτι το ξεχωριστό

και αξιοπερίεργο ή απλά για να τον πειράξουν και να τον κοροϊδέψουν χάριν

αστεϊσμού Το να έχει κάποιος παρατσούκλι είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο

και στην χώρα μας από την αρχαιότητα καθώς το παρατσούκλι πήρε την

θέση του παρανόματος που υπήρχε από τα αρχαία χρόνια και που

απαραίτητα laquoκολλούσανraquo οι παλαιοί στον καθένα σαν laquoστάμπαraquo κάποιας

προσωπικότητας

Σήμερα η χρήση των παρωνυμίων στην πατρίδα μας είναι αρκετά

διαδεδομένη όχι μόνο μεταξύ των νέων αλλά και μεταξύ των μεγαλυτέρων σε [58]

ηλικία Τα περισσότερα παρατσούκλια έχουν ξεπηδήσει από προτερήματα ή

ελαττώματα Έτσι συναντούμε τα Γιάνναρος Σταμάταρος Βασίλαρος

Δημήτραλος Στελιανάρας Γιωργάρας αλλά και το Μιχαλάκι το Γιαννάκι το

Δημητράκι κλπ Και για το έτερο φύλο Δεσποινάρα Καλλιοπάρα Ελενάρα

ανάλογα με τη σωματική διάπλαση

Στα χωριά ιδίως παλιότερα οι άνθρωποι ήταν γνωστοί κυρίως με το

παρατσούκλι τους το οποίο πολλές φορές επισκίαζε το οικογενειακό τους

όνομα (το επώνυμό τους) και τελικά το υποκαθιστούσε Τα οικογενειακά

ονόματα που προέρχονται από παρατσούκλια είναι πάμπολλα Και σήμερα

που τα επώνυμα έχουν παγιωθεί το παρατσούκλι χρησιμεύει για διάκριση

ιδίως σε μικρά μέρη όπου υπάρχουν πολλοί συνεπώνυμοι

Παρατσούκλια μπορεί να έχει πολλά κανείς αν και συνήθως κάποιο επικρατεί

Παρατσούκλια έχουν οι ανώνυμοι έχουν και οι επώνυμοι Έχουν ας πούμε

οι μουσικοί ο Τσιτσάνης είχε το παρατσούκλι Βλάχος αλλά ο Μπαγιαντέρας

το παρατσούκλι επισκίασε το ονοματεπώνυμο (Δημήτρης Γκόγκος) Έχουν

παρατσούκλια οι πολιτικοί που μερικά ξεχνιούνται και μερικά μένουν

Μπουλντόζας ο Έβερτ Παπατζής αλλά και Γέρος της Δημοκρατίας ο Γ

Παπανδρέου πολύ παλιότερα Πετρέλαιος Λόρδος ή Μογγόλος ο Χαρίλαος

Τρικούπη Παρατσούκλια βέβαια έχουν και οι ομάδες γάβροι βάζελοι

χανούμισσες και τέτοια που σε μερικές περιπτώσεις οι παρονομαζόμενοι

οπαδοί τα οικειοποιούνται Το σχολείο είναι ένας από τους κατεξοχήν χώρους

παραγωγής παρατσουκλιών και ιδίως το γυμνάσιο και το λύκειο Οι μαθητές

βγάζουν ο ένας στον άλλον παρατσούκλια συχνά με αρκετή δόση

σκληρότητας Ιδιαίτερα αρέσκονται στα παρατσούκλια καθηγητών

[59]

Οι κάτοικοι σχεδόν κάθε Ελληνικής πόλης έχουν τα δικά τους παρατσούκλια

Κως ndash Μπόχαλοι Προέρχεται από την τοπική διάλεκτο στην οποία το

μπουκάλι το λένε μποχάλι

Ρόδος ndash Τσαμπίκοι Από το γνωστό τοπικό όνομα της Παναγίας

Θεσσαλονίκη ndash Καρντάσια Καρντάσι είναι ο αδερφός στα τουρκικά Παλιά

έπεφτε πολύ δούλεμα από τους Αθηναίους επί του θέματος Η Θεσσαλονίκη

είναι γνωστή και ως Καρντασούπολη

Έβρος ndash Γκάτζοι ή ΓκάτζολοιΣτο Σουφλί του νομού Έβρου παλαιότερα

υπήρχαν πολλά γαϊδούρια τα οποία τα έλεγαν αλλιώς και γκάτζους Έτσι οι

φαντάροι έβγαλαν κοροϊδευτικά την περιοχή Γκατζολία και έμεινε να

φωνάζουν τους κατοίκους Γκάτζολους

Κοζάνη ndash Σούρδοι Λέγονται έτσι διότι προσποιούνταν ότι δεν άκουσαν κάτι

ndash κοινώς ποιούσαν τη νήσσαν ndash όταν φυσικά δεν τους συνέφερε Στα βλάχικα

σούρδος σημαίνει κουφός βλάκας

Κέρκυρα ndash Παγανέλια Ονομάστηκαν έτσι γιατί παγανέλι στην κερκυραϊκή

διάλεκτο σημαίνει περιστέρι και η Κέρκυρα (κυρίως οι πλατείες αλλά γενικά

όλη η πόλη της) είναι γεμάτη περιστέρια

Ιωάννινα ndash Παγουράδες Αποκαλούνται έτσι γιατί παλιά λέγανε ότι στη λίμνη

στα Γιάννενα καθρεπτιζόταν το φεγγάρι και οι Γιαννιώτες έτρεχαν με τα

παγούρια για να μαζέψουν και καλά το μαγικό νερό

Λάρισα ndash Πλατυποδαράδες ή Πλατύποδες ή ΤυρόγαλαΟι Λαρισαίοι

λέγονται έτσι λόγω του κάμπου που είναι επίπεδος και δεν βοηθάει στο

σχηματισμό καμάρας στο πόδι Το τυρόγαλα βγαίνει απrsquo το τοπικό προϊόν

Άργος ndash Πρασάδες Διότι έτρωγαν το πράσο με το οποίο χτυπούσαν το

γαϊδούρι τους

Αρκαδία ndash Σκορδάς ή Αβγοζύγης Σκορδάς λόγω των τοπικών προϊόντων

και αβγοζύγης γιατί πρώτοι οι Αρκάδες πουλούσαν αυγά βάσει του μεγέθους

τους ndash των αυγών -

Κόρινθος ndash Λαΐδες Γιατί Λαΐδα ήταν μια εταίρα της αρχαιότητας από την

Κόρινθο

[60]

Xαλκίδα ndash Τρελονερίτες Από το φαινόμενο της παλίρροιας Τα τρελά νερά

του Ευρίπου λένε ότι έχουν πειράξει και τα μυαλά των Χαλκιδέων

Τρίκαλα ndash Κασέρια ή Σακαφλιάδες Κασέρια λόγω τοπικού τυριού και

Σακαφλιάδες λόγω του Σακαφλιά ο οποίος έζησε την εποχή του

Μεσοπολέμου λίγο μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και ήταν ο Δον Ζουάν

της εποχής Ήταν ένας ωραίος άντρας που είχε αναστατώσει την τρικαλινή

κοινωνία με τα καμώματά του ώσπου κάποιοι του στήσανε καρτέρι και τον

μαχαιρώσανε (εξού και το γνωστό στιχάκι ldquoΣτα Τρίκαλα στα δυο στενά

σκοτώσανε τον Σακαφλιάrdquo) Το σακαφλιάς κατά λέξη σημαίνει ο φίλος της

σάρκα

[61]

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Παροιμίες με ονόματα

bull Κόψε ελιά κάμε Αντώνη κι από πλάτανο Μανώλη κι αν ρωτάς και για τον Γιάννη ότι ξύλο κόψεις κάνει

bull Όχι Γιάννης Γιαννάκης

bull Τι κάνεις Γιάννη Κουκιά σπέρνω

bull Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει

bull Τι είχες Γιάννη τι είχα πάντα

bull Να σε κάψω Γιάννη να σrsquo αλείψω λάδι

bull Φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη

bull Όπου γάμος και χαρά κι η Βασίλω πρώτη

bull Όσον καιρό θερίζαμε Βασίλη κυρ Βασίλη και σαν αποθερίσαμε laquoΠοιος

είσαι βρε κασίδη

bull Δεν είναι Γιάννης είναι Γιαννάκης

bull Δεν είναι κάθε μέρα τrsquo Αϊ-Γιαννιού

bull Σπίτι χωρίς Γιάννη προκοπή δεν κάνει

bull Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα αλλιώς

bull Όλα τάχε η Μαριωρή ο φερετζές της λείπει

bull Μην τον είδατε τον Παναγή

bull Τα ίδια Παντελάκη μου τα ίδια Παντελή μου

bull Βρήκrsquo ο Φίλιππος το Ναθαναήλ

bull Κλάψrsquo τα Χαράλαμπε

[62]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

httpusersuoagr

httpsmerdaleoswordpresscom

httpautochthonesellhnesblogspotgr

httpelwikipediaorg

httpwwwromiosiniorggr

httpusersschgraiasgrAgiologiaPalaia_DiathikhPatriarxesPatriarxhs_Abr

aamhtm

httpwwwsakketosaggelosgr

httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr

httpwwwsheblogseu) httpwwwimpantokratorosgr

httpwwwinfokidsgr

httpwwwhappyparentinggr

Γεωργίου Χ Χρυσοστόμου Ονοματοδοσία

Σ Δεμοίρου Ονοματοθεσία του ανθρώπου των αρχαίων Ελλήνων και των Ελλήνων χριστιανών

Μαντζουράνη Τα κυριώτερα ονόματα των ελλήνων και ελληνίδων με σύντομον ιστορίαν των και την ετυμολογικήν και συμβολικήν σημασία των

Ορθόδοξη Πίστη και Λατρεία διδακτικό εγχειρίδιο Α Λυκείου

[63]


Τα μέλη της ομάδας μας

Βοναπάρτη Θεοφανή

Γεώργα Αθανασία-Μαρία

Γεωργίου Κωνσταντίνα

Γιαννακούλη Βασιλική

Καπαρέλου Αγγελική-Μαρία

Κατσαρού Όλγα

Κότσιφα Στεφανία

Κουτσοπούλου Γεωργία

Μπέτσιου Δήμητρα

Μπλάτσος Ιωάννης

Μώρου Λαμπρινή-Μελίνα

Παπαδόπουλος Γεώργιος

Σελλή Γεωργία

Σελλής Αθανάσιος

Σούλη Άντζελα

Σταθόπουλος Παναγιώτης

Τέντζερης Αθανάσιος

Τζα Παναγιώτα

Τσιότρα Πανωραία

Χρόνη Αναστασία

Η υπεύθυνη καθηγήτρια Κουλίζα Ζαχαρένια ΠΕ01

[2]




[3]

ΕΙΣΑΓΩΓΗ









[4]

ΠΡΟΛΟΓΟΣ


[5]










γέννηση

































































[8]




Ευχή














στην στον


Σπονδή



Κλείσιμο







[9]








(Καλλιόπη)










[10]























[11]























[12]
























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]





[3]

ΕΙΣΑΓΩΓΗ









[4]

ΠΡΟΛΟΓΟΣ


[5]










γέννηση

































































[8]




Ευχή














στην στον


Σπονδή



Κλείσιμο







[9]








(Καλλιόπη)










[10]























[11]























[12]
























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]


ΕΙΣΑΓΩΓΗ









[4]

ΠΡΟΛΟΓΟΣ


[5]










γέννηση

































































[8]




Ευχή














στην στον


Σπονδή



Κλείσιμο







[9]








(Καλλιόπη)










[10]























[11]























[12]
























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]


ΠΡΟΛΟΓΟΣ


[5]










γέννηση

































































[8]




Ευχή














στην στον


Σπονδή



Κλείσιμο







[9]








(Καλλιόπη)










[10]























[11]























[12]
























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]











γέννηση

































































[8]




Ευχή














στην στον


Σπονδή



Κλείσιμο







[9]








(Καλλιόπη)










[10]























[11]























[12]
























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]























































[8]




Ευχή














στην στον


Σπονδή



Κλείσιμο







[9]








(Καλλιόπη)










[10]























[11]























[12]
























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]





Ευχή














στην στον


Σπονδή



Κλείσιμο







[9]








(Καλλιόπη)










[10]























[11]























[12]
























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]









(Καλλιόπη)










[10]























[11]























[12]
























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]
























[11]























[12]
























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]
























[12]
























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]

























του




































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]































[14]


Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]



Ηρακλής















[15]















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]
















κλπ)








παρουσία




































[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]






























[17]



























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]




























[18]






























[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]































[19]
























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]

























[20]




















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]





















ανθρώπου




























[22]
























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]

























[23]











μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]












μαχαίρια























[24]













Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]














Αρούν (Harun)


















[25]

































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]


































[26]



βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]




βοηθήσει





















από το Θεό









[27]




εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]





εποπτεία



κρίνο



[28]




[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]





[29]





[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]






[30]


Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]



Το Α = αυγή


Το Ι = ίρις












To M = μόνη

Το Α = αύτη







[31]






[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]







[32]








[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]









[33]




[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]





[34]


[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]



[35]



















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]




















[36]
































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]

































καρδιά του


























[38]


αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]



αμαρτία







νέας ζωής












Αγίωraquo

[39]
















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]

















[40]
















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]

















[41]

















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]


















[42]
















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]

















προσώπων










άκυρη



[43]


















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]



















[44]


























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]



























[45]




























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]





























[46]
























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]

























[47]












3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]













3 ΚΩΣΤΑΣ 748

4 ΝΙΚΟΣ 736





[48]





13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]






13 ΣΠΥΡΟΣ 211






19 ΗΛΙΑΣ 134












1 ΜΑΡΙΑ 982

[49]

2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]


2 ΕΛΕΝΗ 672




6 ΣΟΦΙΑ 253




10 ΕΙΡΗΝΗ 192


12 ΑΝΝΑ 176

13 ΙΩΑΝΝΑ 174










































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]

































[51]

































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]


































[52]





























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]






























































































































[57]








































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]









































[59]






























Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]































Κόρινθο

[60]










σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]











σάρκα

[61]






















[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]























[62]


httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]



httpusersuoagr



httpelwikipediaorg



aamhtm


httpwwwnewsbombgr

httpwwweortologiogr


httpwwwinfokidsgr






[63]


h ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΕΩΣ...

Documents