guidelines for learning management in socail studies...

แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

โดย นายปวนญาพฒน วรพนธ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนสงคมศกษา แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต

ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2561 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

GUIDELINES FOR LEARNING MANAGEMENT IN SOCAIL STUDIES ENHANCE OF SOCIAL SKILLS OF SENIOR HIGH SCHOOL STUDENTS

By

MR. Pawinyaphat WORAPHAN

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for Master of Education (TEACHING SOCIAL STUDIES)

Department of Curriculum and Instruction Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2018 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

หวขอ แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

โดย ปวนญาพฒน วรพนธ สาขาวชา การสอนสงคมศกษา แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต อาจารยทปรกษาหลก อาจารย ดร. ชยรตน โตศลา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดรบพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต

คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.จไรรตน นนทานช)

พจารณาเหนชอบโดย

ประธานกรรมการ (อาจารย ดร. สรภส นาสมบรณ ) อาจารยทปรกษาหลก (อาจารย ดร. ชยรตน โตศลา ) อาจารยทปรกษารวม (อาจารย ดร. อญชล สขในสทธ ) ผทรงคณวฒภายนอก (อาจารย ดร. วรวฒ สภาพ )

ง

บทคดยอภาษาไทย

58262304 : การสอนสงคมศกษา แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต คาสาคญ : แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษา, ทกษะทางสงคม, นกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

นาย ปวนญาพฒน วรพนธ: แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อาจารย ดร. ชยรตน โตศลา

งานวจยนมวตถประสงคเพอ 1) วเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย 2) ศกษา

ทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย และ 3) ศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผวจยใชระเบยบวจยผสมผสาน โดยเกบขอมล 2 ระยะ คอ 1) การวจยเชงปรมาณ โดยเกบขอมล เชงสารวจดวยแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย กลมตวอยางคอนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในสงกดโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร จานวน 800 คน สาหรบการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนและศกษาทกษะทางสงคม 2) การวจยเชงคณภาพ โดยนาผลทไดจากการวจยเชงสารวจไปใชในการสมภาษณผเชยวชาญดวยแบบสมภาษณสาหรบการศกษาแนวทางการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย จานวน 7 คน เพอศกษา แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

ผลการวจยปรากฏดงน

1. ผลการวเคราะหองคประกอบโมเดลทกษะทางสงคมทประกอบดวยองคประกอบ 7 องคประกอบ มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ (p =.16) องคประกอบทมความสาคญมากทสดคอ องคประกอบท 6 การบงคบตน และแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในระดบทเหมาะสมมาก

2. ทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายโดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายองคประกอบพบวา นกเรยนมทกษะทางสงคมในทกองคประกอบอยในระดบมากเชนกน โดยนกเรยนมทกษะทางสงคมในองคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา มากเปนลาดบท 1 และอนดบสดทาย คอ องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง

3. แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย มดงน 1) การจดกจกรรมการเรยนร ครควรจดการเรยนรโดยใชแนวคดการเรยนรเชงรก แนวคดการเรยนรแบบรวมมอ กระบวนการแกปญหา วธสอนโดยใชการอภปราย วธสอนโดยใชกรณศกษา วธการสอนโดยใชเกมเปนฐาน และวธสอนโดยใชการไปทศนศกษา เพอใหนกเรยนไดรบการพฒนาทกษะทางสงคมครบทง 7 องคประกอบ 2) การจดสภาพแวดลอม ครควรจดหองเรยนใหเออตอการเรยนรโดยใชกระบวนการกลม เนนการฝกปฏบต การใหอสระความคดทางวชาการแกนกเรยน การเสรมแรงทางบวกและการสรางความยตธรรมในชนเรยน 3) สอการเรยนร ครควรใชสอทเปนรปธรรม สามารถมองเหน จบตองและเคลอนยายโดยงาย ทเหมาะสมกบบรบทแวดลอมทางสงคม เนอหาและวยของผเรยน และ 4) การวดและประเมนผลการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมควรวดพฤตกรรมทแสดงออกของนกเรยนเปนหลก โดยเนนการประเมนตามสภาพจรง

จ

บทคดยอภาษาองกฤษ

58262304 : Major (TEACHING SOCIAL STUDIES) Keyword : GUIDELINE FOR LEARNING MANAGEMENT IN SOCIAL STUDIES, SOCIAL SKILLS, SENIOR HIGH SCHOOL STUDENTS

MR. PAWINYAPHAT WORAPHAN : GUIDELINES FOR LEARNING MANAGEMENT IN SOCAIL STUDIES ENHANCE OF SOCIAL SKILLS OF SENIOR HIGH SCHOOL STUDENTS THESIS ADVISOR : CHAIRAT TOSILA, Ph.D.

The research objectives were to: 1) analyze the components of social skills of senior high school students; 2) study social skills of senior high school students and, 3) study guideline for learning management in Social Studies to enhance social skills of senior high school students. This mixed methods research was divided into two phases. Namely, phase 1 was quantitative research by survey research so as to analyze the confirmatory components and study social skills. The samples for this phase were 800 senior high school students under the authority of Bangkok provincial education office. Phase 2 was qualitative research done by using the results of the quantitative research in interviewing 7 experts in order to study guideline for learning management in Social Studies to enhance social skills of senior high school students.

The research results were as follows:

1. The component model of social skills included 7 factors was consistent with empirical data (p =.16). The most important component was component 6: control, and the survey of social skills of senior high school student was consistent with empirical data at a good level.

2. The overview of social skills of senior high school students was at a good level, and when considering at component level, the senior high school students were skillful in every component. The most important component was component 5: coping, and the least component was component 1: conflict resolution.

3. Guidelines for learning management in Social Studies were: 1) regarding learning management; it should be activated by using active learning, cooperative learning, problem solving, discussion, case study, games-based learning, and field trip; 2) regarding the environmental management for learning; teachers should manage the classroom to be suitable for group process learning, focus on student practices, give students’ academic freedom and positive reinforcement, and create justice in the classroom; 3) regarding instructional media; teachers should apply concrete, visible, touchable and tangible media, which are appropriate with the differences of the social context, contents, and age of learners; and finally, 4) regarding the evaluation and measurement for enhancing social skills; it should focus on assessing behavior students expressed by using authentic assessment.

ฉ

กตตกรรมประกาศ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไปไดดวยความปรารถนาดทเปยมไปดวยความเมตตา ความกรณา ความรก และความเอาใจใสจากอาจารย ดร.ชยรตน โตศลา และอาจารย ดร.อญชล สขในสทธ อาจารยทปรกษาหลกและอาจารยทปรกษารวมวทยานพนธ ผมบทบาทสาคญในการกระตนใหผวจยตระหนกถงหนาทในการศกษา ใหผวจยมความรบผดชอบ มความเพยรพยายามในการทาวทยานพนธ คอยสอบถามความกาวหนา ชแนะแนวทางการทาวทยานพนธ รวมทงใหการปรกษา ขอคด กาลงกาย และพลงใจอยางมากมายทเปนประโยชนอยางยงตอผวจย ตลอดจนเปนครผเสยสละเวลา ใหความชวยเหลอผวจยอยางดยงในทกตอนของการทาวทยานพนธ กระทงวทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไปไดดวยด ผวจยขอกราบขอบพระคณอาจารยทงสองทานเปนอยางสงมา ณ โอกาสนดวยหวใจกตญญตา

ขอกราบขอบพระคณอาจารย ดร.สรภส นาสมบรณ ประธานกรรมการสอบวทยานพนธและอาจารย ดร.วรวฒ สภาพ ผทรงคณวฒภายนอกทไดกรณาตรวจสอบและใหคาแนะนาในการแกไขขอบกพรองเพอใหวทยานพนธมความสมบรณและมคณคายง

ขอกราบขอบพระคณผเชยวชาญทกทานทไดกรณาสละเวลาอนมคาในการตรวจเครองมอทใชในการเกบขอมลวจย และการใหสมภาษณขอมล พรอมทงใหขอคด คาปรกษา แนะนา ขอเสนอแนะเพมเตมอนเปนประโยชนอยางยงตอผวจย รวมทงขอกราบขอบพระคณอาจารยมตรชย กลแสงเจรญ และอาจารยอลงกรณ อศวโสวรรณ ทไดใหความกรณาตรวจสอบเลมวทยานพนธ สบคนขอมล พสจนอกษร และจดเรยงหนาเลมวจยน ใหสมบรณยงขน รวมทงยงใหคาปรกษา ขอเสนอแนะและกาลงใจแกผวจย ผวจยซาบซงในความดงามของอาจารยทกทาน จงขอกราบขอบพระคณ ในความกรณาของทกทานเปนอยางสง

ขอบขอบพระคณผอานวยการโรงเรยนทกโรงเรยน ทไดใหความอนเคราะหผวจยในการทดลองใชเครองมอและใชเครองมอวจยกบนกเรยนทเปนกลมตวอยาง และขอขอบพระคณพ ๆ เพอน ๆ นอง ๆ และขอบใจนสตฝกประสบการณวชาชพครในโรงเรยนดงกลาวทเปนธระชวยเหลอและแนะนาในการใชเครองมอวจยกบนกเรยน และขอบใจนกเรยนทกคนทสละเวลาในการใชเครองมอวจยของผวจย และใหความรวมมอเปนอยางด

ขอบกราบขอบพระคณคณคร อาจารยทกทานในทกระดบการศกษาทประสทธประสาทความร เสรมสรางประสบการณและเปนตวอยางทดในการคนควา ถายทอดองคความรอนมคณคายงแกผวจย และขอบพระคณผเขยนหนงสอ วารสาร เอกสาร และวทยานพนธทกเลม ทชวยใหวทยานพนธฉบบนมความสมบรณ

ขอขอบคณเพอนพองนองพสาขาสงคมศกษา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ และสาขาวชาการสอนสงคมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากรทกคนทเปนกาลงใจใหคาแนะนาทเปนประโยชน รวมถงคอยใหความชวยเหลอผวจยมาโดยตลอด

ขอขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.ชลวทย เจยรจตต คณบดคณะสงคมศาสตร ผบรหารและคณาจารย คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ และมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒทใหการสนบสนนการศกษาและอนมตใหผวจยเขารบการศกษาในครงน และขอบใจนสตหลกสตรการศกษาบณฑต สาขาวชาสงคมศกษา ภาควชาสงคมวทยา คณะสงคมศาสตรทกคนทคอยเปนกาลงใจ เปนพลงในการศกษาและการทาวจยมาโดยตลอด

สงสาคญทสดทผวจยสามารถผานพนอปสรรคนานปประการไปได กดวยความระลกนกถง การอบรมสงสอน ความหวงใย หรอพระคณ ใด ๆ ทผวจยไดรบจากคณพอทวศกด วรพนธ คณแมวลยา วรพนธ คณปา คณนา พชาย พสะใภ คณไรวนท โพธวฒนไพศาลและครอบครวทอบอน รวมทงกาลงใจจากหลานตวนอย คณคาหรอประโยชนอนเกดจากวทยานพนธเลมน ผวจยขอนอมบชาแดพระคณบดา มารดา ญาต และครอาจารย ทอบรมสงสอน แนะนา ใหการสนบสนนและใหกาลงใจอยางดยงเสมอมา

การศกษาและการจดทาวทยานพนธฉบบน ผวจยไดรบทนการศกษาจากคณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒจากโครงการคดสรรนสตนกศกษาผมศกยภาพพเศษเปนอาจารย เพออนาคตทางวชาการและการวจยของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ (โครงการ นออ. มศว) ผวจยมความซาบซงและขอทางานอยางเตมกาลง เตมประสทธภาพเพอแสดงกตญญตาตอบแทนพระคณสถาบนการศกษาผประสทธวชาและการทางานใหแกผวจย

ปวนญาพฒน วรพนธ

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................................... ง

บทคดยอภาษาองกฤษ .......................................................................................................................... จ

กตตกรรมประกาศ ................................................................................................................................ ฉ

สารบญ ................................................................................................................................................. ช

สารบญตาราง ...................................................................................................................................... ญ

สารบญแผนภาพ ................................................................................................................................... ฏ

บทท 1 บทนา ....................................................................................................................................... 1

1. ความเปนมาและความสาคญของปญหา ..................................................................................... 1

2. คาถามการวจย ............................................................................................................................ 6

3. วตถประสงคการวจย ................................................................................................................... 6

4. ขอบเขตของการวจย ................................................................................................................... 7

5. กรอบแนวคดในการวจย .............................................................................................................. 8

6. นยามศพทเฉพาะ ...................................................................................................................... 10

7. ประโยชนทไดรบ ....................................................................................................................... 11

บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ ........................................................................................................... 12

1. แนวคดเกยวกบทกษะทางสงคม ................................................................................................ 13

1.1 ความหมายของทกษะทางสงคม ...................................................................................... 13

1.2 ความสาคญของทกษะทางสงคม ...................................................................................... 15

1.3 องคประกอบของทกษะทางสงคม .................................................................................... 17

1.4 องคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff . 19

1.4.1 ความมนใจในตนเอง (Confidence) .................................................................. 20

ซ

1.4.2 การบงคบตน (Control) .................................................................................... 20

1.4.3 การรบมอปญหา (Coping) ................................................................................ 21

1.4.4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) .................................................................... 21

1.4.5 การสอสาร (Communication) ........................................................................ 22

1.4.6 การสรางความสมพนธ (Community Building) .............................................. 23

1.4.7 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict ReSolution) ...................................... 23

1.5 เครองมอทใชในการใชวดทกษะทางสงคม ....................................................................... 24

2. ความสอดคลองของทกษะทางสงคมทปรากฏในตวชวดกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 .................... 27

3. แนวคดการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม .............................................. 33

4. งานวจยทเกยวของกบทกษะทางสงคม ..................................................................................... 64

4.1 งานวจยในประเทศ .......................................................................................................... 64

4.2 งานวจยตางประเทศ ........................................................................................................ 67

บทท 3 วธดาเนนการวจย ................................................................................................................... 70

1. การกาหนดประชากรและกลมตวอยาง ..................................................................................... 71

2. เครองมอทใชในการวจย ............................................................................................................ 75

3. การเกบรวบรวมขอมล ............................................................................................................... 75

4. การวเคราะหขอมล .................................................................................................................... 80

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล ........................................................................................................... 82

1. สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ......................................................................................... 82

2. การเสนอผลการวเคราะหขอมล ................................................................................................ 83

3. ผลการวเคราะหขอมล ............................................................................................................... 83

ตอนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ............................. 83

ฌ

ตอนท 2 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยม ศกษาตอนปลาย .................................................................................................................... 85

ตอนท 3 การวเคราะหทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ........................... 96

ตอนท 4 การวเคราะหขอมลผลการศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ............................................... 97

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ .................................................................. 117

1. กลมตวอยางและเครองมอในการวจย .................................................................................... 117

2. การวเคราะหขอมล ................................................................................................................. 118

3. สรปผลการวจย ...................................................................................................................... 118

4. การอภปรายผล ...................................................................................................................... 121

5. ขอเสนอแนะ ........................................................................................................................... 135

รายการอางอง .................................................................................................................................. 138

ภาคผนวก ........................................................................................................................................ 150

ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย ........................... 151

ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย ........................................................................................ 155

ภาคผนวก ค คณภาพเครองมอทใชในการวจย ........................................................................... 167

ประวตผเขยน .................................................................................................................................. 174

ญ

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 องคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคด Jim Ollhoff and Laurie

Ollhoff ................................................................................................................ 18

ตารางท 2 แสดงผลสงเคราะหองคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff กบตวชวด ม.4 – 6 กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมตามหลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทปรากฏเนอหาเกยวกบทกษะทางสงคม ............ 28

ตารางท 3 ตวอยางการนาสอมาใชในการจดการเรยนรสงคมศกษา ...................................... 53

ตารางท 4 สอทใชในการจดการเรยนรสงคมศกษา ............................................................... 57

ตารางท 5 แสดงเกณฑการแบงขนาดโรงเรยนจากคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ....... 72

ตารางท 6 แสดงจานวนนกเรยนในระดบมธยมศกษาตอนปลายของโรงเรยน สงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร ............................................ 73

ตารางท 7 แสดงการสมกลมตวอยางจานวนนกเรยนในระดบมธยมศกษาตอนปลาย ของโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร ........................ 74

ตารางท 8 ขอมลพนฐานของผใหขอมลทมความเชยวชาญทางสงคมศกษาในการ สมภาษณสาหรบการวจยเชงคณภาพ .................................................................. 75

ตารางท 9 แสดงโครงสรางและขอบเขตของขอคาถามของทกษะทางสงคม ......................... 76

ตารางท 10 ขอมลทวไปของกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย .......................... 83

ตารางท 11 แสดงผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบหนงของทกษะทางสงคม ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ...................................................................... 87

ตารางท 12 การวเคราะหคาดชนเพอทดสอบประสทธภาพของแบบสารวจทกษะทางสงคม ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายจากการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน อนดบทสอง .......................................................................................................... 92

ตารางท 13 แสดงผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสองของทกษะทางสงคม ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ...................................................................... 93

ฎ

ตารางท 14 แสดงคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของทกษะทางสงคมของนกเรยน มธยมศกษาตอนปลาย โดยภาพรวมและรายองคประกอบ .................................. 96

ตารางท 15 ผลการวเคราะหการประเมนแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยม ศกษาตอนปลาย ................................................................................................... 168

ตารางท 16 ผลการวเคราะหการประเมนแบบสมภาษณผเชยวชาญเพอกาหนดแนวทาง การจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยม ศกษาตอนปลาย ................................................................................................... 172

ตารางท 17 ผลการวเคราะหคาอานาจ (r) และคาความเชอมนของแบบสารวจทกษะทาง สงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย........................................................ 172

ฏ

สารบญแผนภาพ

หนา แผนภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย ...................................................................................... 9

แผนภาพท 2 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบสองของโมเดลทกษะทางสงคม ........ 95

แผนภาพท 3 แนวทางการออกแบบการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม . 99

1

บทท 1 บทน า

1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา

การเปลยนแปลงของโลกทเกดขนอยางรวดเรวทงดานเศรษฐกจ การเมอง สงคมและ วฒนธรรมทเปนผลมาจากกระแสโลกาภวตน (Globalization) และความกาวหนาทางเทคโนโลย สารสนเทศ สงผลกระทบใหประชาคมโลกตองปรบแนวทางในการดาเนนชวต ระบบกลไกในการทางานทงเพอความอยรอด การกาวทนความเปลยนแปลง การเพมศกยภาพในการพฒนาประเทศ และการแขงขนกบนานาประเทศ ในขณะเดยวกนความสามารถของทรพยากรมนษยของประเทศไทย ทามกลางกระแสการแขงขนของโลกทรนแรงมากขนนนมขอจากดหลายดาน (สานกงานคณะกรรมการ พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2559 : 1) อกทงปญหาความเสอมถอยของเยาวชนและคนใน สงคม เชน การใหคณคาและความนยมกบความสนกสนานและความฟงเฟอ การละเลยเรองระเบยบ วนย ขาดความรบผดชอบ ตดการสรางอตลกษณสวนตวผานทางสอสงคมออนไลน การเผยแพรขอมลขาวสารและสอทางสงคมมภาพของการใชความรนแรง ซงขาดการกากบควบคมอยางมประสทธภาพ สงผลใหเยาวชนมพฤตกรรมกาวราวและพฤตกรรมเสยงตอการกออาชญากรรม โดยการพฒนาทตองเนนยาคอ การพฒนาทนมนษยดวยการยกระดบคณภาพการศกษา กระบวนการเรยนร การพฒนา ทกษะ พรอมทงตองสงเสรมบทบาทสถาบนทางสงคมในการกลอมเกลาสรางคนด มวนย มคานยมทด และมความรบผดชอบตอสงคม (สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต , 2559: 2)

การพฒนาทรพยากรมนษยเปนหวใจสาคญแหงการพฒนาประเทศในทกดาน องคการทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (UNICEF) (2015, อางถงใน นงนช โรจนเลศ, 2558: 35) ไดใหความสาคญ กบเกยวกบการเรยนรและการพฒนาทกษะจาเปนในการดาเนนชวต (Life Skills) เชน ความสามารถในการตดสนใจ (Decision Making) ความสามารถในการแกปญหา (Problem Solving) การมความคด สรางสรรค (Creative Thinking) การสอสารอยางมประสทธภาพ (Effective Communication) การม สมพนธภาพระหวางบคคล (Interpersonal Relation Skills) ความตระหนกรในตนเอง (Self-Awareness) ความเขาใจและเหนใจผอน (Empathy) การจดการกบอารมณ (Coping with Emotion) และการจดการ กบความเครยด (Coping with Stress) วาเปนคณสมบตทพงประสงคสาหรบการปรบตวในสงคมทสบสนวนวายการปองกนปญหาสขภาพ ปญหาสงคม ปญหาความขดแยง และการใชความรนแรง รปแบบตาง ๆ (WHO, 1999 อางถงใน นงนช โรจนเลศ, 2558: 36) ประเทศทมทรพยากรบคคลทม

2

คณภาพ มคณธรรม และมความรยอมสงผลใหประเทศนนไดรบการพฒนาไปในทางทด มความเจรญรงเรองและความสงบสข ทกประเทศในโลกจงพยายามพฒนาระบบการศกษาเพอใหประชาชน มการศกษาทด เปนพลเมองทมคณภาพ มคณธรรม ในการดาเนนชวตและอยรวมกนอยางมความสข

การศกษาเปนเครองมอสาคญในการพฒนาความร ความคด ความประพฤต ทศนคต คานยมและคณธรรมของบคคล เพอใหเปนพลเมองทดมคณภาพและประสทธภาพรองรบความเปลยนแปลงจากกระแสโลกาภวตน (Globalization) ความสาคญของการศกษาจงม 2 มต คอ มตแรกเปนการพฒนาองคความรและสมรรถภาพในเรองตาง ๆ และมตทสอง เปนการพฒนาบคคล หรอผศกษาเองใหมความคด ความประพฤต ทศนคต คานยมและคณธรรม (วลย อศรางกร ณ อยธยา, 2555: ข) ซงแผนพฒนาการศกษาแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) มหลกการ สาคญคอมงพฒนาผเรยนใหมความรคคณธรรม มคณภาพชวตทด มความสขในสงคม การทจะพฒนา ประเทศไทยไปสความมนคง มงคง และยงยน ใหเกดขนในอนาคตนนจะตองใหความสา คญกบ การเสรมสรางทนของประเทศทมอยใหเขมแขง และมพลงเพยงพอในการขบเคลอน กระบวนการการ พฒนาทงในระยะกลางและระยะยาว โดยเฉพาะการพฒนาคนใหมการเตรยมความพรอมรบการ เปลยนแปลงของโลกในศตวรรษท 21 ซงมสงทสาคญทสดคอ ทกษะการเรยนร และทกษะทางสงคม (สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2559: 10)

การจดการศกษาเพอพฒนาประชากรใหมคณภาพ และมคณลกษณะทพงประสงคเปน เครองมอในการพฒนาประเทศไดนน ตองคานงถงหลกสตรตาง ๆ ทจะเขามาชวยพฒนา โดยกลมสาระเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมเปนกลมสาระการเรยนรทมงเนนใหผเรยนมความร ความเขาใจ การดารงชวตของมนษย ทงในฐานะปจเจกบคคลและการอยรวมกนในสงคม การปรบตว ตามสภาพแวดลอม การจดการทรพยากรทมอยอยางจากด นอกจากนยงชวยใหผเรยนเขาใจถง การพฒนาเปลยนแปลงตามยคสมย กาลเวลา ตามเหตปจจยตาง ๆ ทาใหเกดความเขาใจในตนเอง และผอน มความอดทน อดกลน ยอมรบในความแตกตาง และมคณธรรม สามารถนาความรไปปรบใชในการดาเนนชวต เปนพลเมองดของประเทศชาต และสงคมโลก (สานกวชาการและมาตรฐาน การศกษา, 2551: 1) และรายวชาสงคมศกษายงเปนรายวชาทประกอบมาจากหลายแขนงวชา จงม ลกษณะเปนสหวทยาการ โดยนาวทยาการมาจากแขนงวชาตาง ๆ ในสาขาสงคมศาสตรมาบรณาการเขาดวยกน ไดแก ภมศาสตร ประวตศาสตร เศรษฐศาสตร นตศาสตร จรยธรรม ประชากรศกษา สงแวดลอมศกษา รฐศาสตร สงคมวทยา ปรชญาและศาสนา รายวชาสงคมศกษา จงมเปาหมายของการพฒนาความเปนพลเมองด มทกษะชวตในสงคม อยรวมในสงคมไดอยางมความสข (สานกวชาการ และมาตรฐานการศกษา, 2551: 3) จากความสาคญของทกษะทางสงคมดงกลาวขางตน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 จงกาหนดใหเปนสมรรถนะทสาคญของผเรยน ทจะตองพฒนาใหแกผเรยน โดยมงเนนใหเปนผทรจกทางาน และอยรวมกบผอนในสงคมดวยการ

3

เสรมสรางความสมพนธอนดระหวางบคคล รจกการจดการปญหา และความขดแยงตา ง ๆ อยาง เหมาะสม สามารถปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม ตลอดจนรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทจะสงผลกระทบตอตนเองและผอน (กระทรวงศกษาธการ, 2552)

ความสาคญของรายวชาสงคมศกษากอใหเกดกระบวนการเรยนร และทกษะทางสงคม (Social Skills) ฝกใหผเรยนเกดทกษะทางสงคม และเปนทกษะทใชในการปฏสมพนธระหวางบคคล ทงการแสดงออกดวยภาษาและอวจนภาษา เปนสงสาคญททกคนควรแสดงออกตอกนในการดาเนนชวตประจาวน โดยทกษะทางสงคมเปนพนฐานของการสรางการตดตอ การปฏสมพนธระหวางบคคล ทงทางตรงและทางออม อนนาไปสการสรางความตระหนกถงความรกและคณคาระหวางกนของมนษย และความสงบสขของสงคม ซงจากการศกษาพบวา ทกษะทางสงคมประกอบดวยองคประกอบ ทงหมด 7 ดาน ไดแก การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) การสรางความสมพนธ (Community Building) การสอสาร (Communication) ความอยากรอยากเหน (Curiosity) การรบมอกบปญหา (Coping) การบงคบตน (Control) และความมนใจในตนเอง (Confidence) (Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff, 2004: 15-20) ซงถอวาการพฒนาทกษะเปนองคประกอบสาคญ ของการเรยนการสอนสงคมศกษา ในมตการเรยนรสงคมศกษา ม 4 มตทเกยวของและเชอมโยงกน คอ ความร ทกษะ คานยม ทงน 3 มต จะตองไดรบการพฒนาใหเปนองครวมนาไปสการกระทา ในสภาพจรง คอ การลงมอปฏบตเพอสงคม หรอในฐานะของการเปนพลเมองของสงคม ซงเปนมตท 4 จงจะเรยกไดวาเปนการพฒนานกเรยนทงตวบคคล (วลย อศรางกร ณ อยธยา, 2555: ค)

จากการศกษาเอกสารงานวชาการ แนวคด และทฤษฎตาง ๆ ทเกยวของกบผลการสอน ทกษะทางสงคม ไดมนกวชาการไดศกษาทกษะทางสงคมทไดรบการพฒนา เชน Webster (2015) ไดศกษาผลของการสอนทกษะทางสงคมตอความสาเรจทางการเรยนและการทางานของนกศกษา พบวา ทกษะทางสงคมเปนสงสาคญในการสรางความสาเรจระยะยาวในการเรยนและงานอาชพ มความเกยวของกบความฉลาดทางอารมณ (EQ) เดกและวยรนทมกระบวนการเรยนร และฝกการ พฒนาทกษะทางสงคมมาดจะสงผลใหประสบความสาเรจในการเรยน มพฤตกรรมทางสงคม และมสมพนธภาพทดกบครอบครว เพอน และบคคลแวดลอม มกจกรรมทางสงคมทเหมาะสม ทกษะทาง สงคมจงเชอมโยงกบการสรางบรบทสภาวะแวดลอมทดและมความปลอดภยในโรงเรยนหรอสถานศกษา นอกจากนการไดรบการฝกทกษะทดทางสงคมจะทาใหนกศกษาเกดความเขาใจใน นโยบายของโรงเรยนหรอสถานศกษาสรางความสมพนธทดกบเพอนนกศกษา ครอาจารยและผบรหาร สถานศกษาจะมสมพนธภาพทดกบครอบครว สามารถจดการเรยนการสอนตาม หลกสตร และสามารถบรหารจดการในกจกรรมหรอพฤตกรรมของนกศกษาไดตามเปาประสงคของสถานศกษา จากรายงานการวจยเกยวกบปจจยทสงผลตอการเรยนรและการพฒนาทกษะทางสงคมของนกศกษา พบวา สถาบนทางสงคมหรอกลมบคคล ไดแก ครอบครว โรงเรยนหรอสถาบนการศกษา กลมเพอน

4

สอมวลชนและเครอขายสงคมออนไลน เปนแหลงการเรยนร สาคญทมอทธพลตอการเสรมสราง ความสามารถในการความคด ความเขาใจ ประสบการณในการดาเนนชวตในดานตาง ๆ และทกษะ ท า งส ง ค ม ( Schwinn et al, 2010; National Association of School Psychologist, 2008) และจากการศกษาของกลยา กอสวรรณ (2553: 23) พบวา ผทมทกษะทางสงคมยอมสามารถ อยรวมกบผอน เปนทยอมรบของของเพอน ครและผอน มสวนใหบคคลประสบความสาเรจได และม มนษยสมพนธอนดระหวางผเรยน นอกจากนยงกอใหเกดทกษะความรอนเนองมาจากการแลกเปลยน เรยนร การอภปรายความคดเหนซงกนและกนอกทางหนงดวย

ทกษะทางสงคมจงเปนพนฐานทสาคญของบคคลซงควรไดรบการฝกฝนปลกฝงตงแตเดก เพอใหทกคนซงเปนหนวยหนงของสงคม สามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมสข ฉะนนการฝกทกษะทางสงคม จงเปนเรองสาคญในการทจะเตรยมเดกใหคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน สามารถ ดารงชวตอยไดอยางสงบสข ซงทกษะทางสงคมนเปนสงทฝกไดพฒนาได (กรมวชาการ , 2545: 28) และถอวาเปนทกษะจาเปนสาหรบบคคลทกเพศ ทกวย เพอใชในการปฏสมพนธ ตดตอสอสาร และ การอยรวมกนของบคคลในสงคม บคคลทมทกษะทางสงคมดจะสามารถอยรวมกบบคคลอนไดอยางม ความสข (จรลกษณ รตนาพนธ, 2557: ออนไลน) ตามทกมล แสงทองศรกมล (2550: 96) ไดกลาววา สงสาคญททาใหมนษยอยรวมกนไดอยางเขาใจกนและมความสขอนเปนรากฐานสาคญอนนามาซง ความสขความสาเรจในชวต คอ การมทกษะทางสงคม (Social Skills) หรอความฉลาดทางสงคม (Social Quotient: SQ) ซงถอไดวาเปน 1 ใน 3 ของปจจยทนาไปสความสาเรจในการทางานยค ปจจบน ทงนทกษะทางสงคมคอความสามารถ พฤตกรรม และจตลกษณะทใชในการปฏสมพนธและการสอสารระหวางกนในสงคม โดยมเปาหมายในการสรางความสมพนธอนดหรอทางบวกกบผอน ซงตองอาศยทกษะการสอสาร การทางานรวมทมและการสรางความเขาใจเพอลดหรอแกไขปญหาเกยวกบความสมพนธระหวางกน ไมวาจะเปนการจดการกบความขดแยงหรอเปนการประนประนอม ทกษะทางสงคมถอเปนสวนหนงทนาไปสความสาเรจของทกวชาชพ (สดาพร ปญญาพฤกษและ เสรมศร ไชยศร, 2558: 17) ผเกยวของจงตองใหความสาคญ เพอเปนรากฐานสาคญอนนามาซง ความสขความสาเรจในชวตเมอเตบโตขนตอไปในอนาคต จากผลการศกษาของสถาบนวจยนโยบายสาธารณชนของประเทศองกฤษ (2004) พบวา การมทกษะในการเขาสงคมถอเปนปจจยสาคญทจะ ชวยเหลอเดกใหประสบความสาเรจในอนาคต แตกตางความเชอทผานมาทมองวาความสามารถ ในการเรยนในเรยนเทานนทเปนตวบงชความสาเรจของเดก

การจดการเรยนรวชาสงคมศกษาเปนรายวชาหนงทมความสาคญอยางยงในการพฒนา สมรรถนะของผเรยนในการดารงชวตอยรวมกนในสงคมและการอยรวมกนกบบคคลอนไดอยางมความสข ตลอดจนสามารถนาเอาความร ความเขาใจนนไปปรบใชใหเขากบสภาพสงคมทแปรเปลยน ไดอยางเหมาะสม สมดล และยงยน นอกเหนอจากจดหมายดานความรและเจตคตแลว ทกษะยงเปน

5

องคประกอบทสาคญทครผสอนควรใหความสาคญ ซงจดหมายสาคญของการจดการเรยนรรายวชา สงคมศกษา คอ การมงเนนใหผเรยนไดมทกษะตาง ๆ เชน ทกษะทางสงคม ทกษะการคด ทกษะการตดสนใจ และทกษะการแกไขปญหาทใชในการดาเนนชวตของผเรยน ใหสอดคลองกบกบความ ตองการของสงคมในการสรางพลเมองทดของประเทศ ดงนนการจดการเรยนรวชาสงคมศกษา จงตองใชวธการเรยนรทจะชวยสรางเสรมเตมเตมประสบการณใหผเรยนไดใชสตปญญา ความร ความคด ความสามารถ ทกษะ คานยม และเจตคตทด ตลอดจนตองจดการเรยนรใหเหมาะสมกบวยและ วฒภาวะของผเรยน ใหผเรยนมสวนรวมในการจดการเรยนรของตนเอง พฒนาและขยายความคดของ ตนเองจากความรทไดเรยน โดยมกระบวนการ คอ การพฒนาทกษะทางปญญา การพฒนาทกษะทาง สงคม และการพฒนาเจตพสยและคณลกษณะ ซงโดยเฉพาะทกษะทางสงคมนน เปนกระบวนการจดการเรยนรทมงเนนใหผเรยนมทกษะทเนนการฝกปฏบตจรง เพอสรางผเรยนใหมทกษะชวตพนฐาน เชน ทกษะการรจกตนเอง ทกษะการคด การตดสนใจและการแกปญหา ทกษะการแสวงหาขอมล ทกษะการวางแผนและการจดการ และทกษะการทางานเปนทม เปนตน ดงพระบรมราโชวาทใน พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชบรมนาถบพตร รชกาลท 9 (กองทนบาเหนจ บานาญขาราชการ สานกราชเลขาธการ, 2550: 467, อางถงใน วงเดอน นาราสจจ, 2560: 5) พระราชทานในพธพระราชทานปรญญาบตรแกผสาเรจการศกษาจากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 25 มถนายน 2523 ณ อาคารใหมสวนอมพร พระราชวงดสต ทมความตอนหนงวา

“...วตถประสงคของการศกษานนคออยางไร กลาวโดยรวบยอดกคอ

การท าใหบคคลมปจจยหรอมอปกรณส าหรบชวตอยางครบถวนเพยงพอ ท งในสวนความร สวนความคดวนจฉย สวนจตใจและคณธรรม ความประพฤต สวนความขยนอดทน และความสามารถในอนทจะน าความร ความคดไปใชปฏบตงานดวยตนเองใหไดจรง ๆ เพอสามารถด ารงชพอยไดดวยอยางมความสข ความเจรญมนคง และสรางประโยชนใหแกสงคมและบานเมองไดตามแกฐานะดวย...”

สาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย เปนชวงวยคาบเกยวระหวางวยเดกกบวยผใหญ

จงเปนวยหวเลยว หวตอทสาคญ เนองจากมการเปลยนแปลงอนซบซอนและสบสนรวมกนหลายดานทงรางกาย อารมณ สงคม สตปญญา หรอคานยม ขณะเดยวกนกเปนวยแหงการลอกเลยนแบบ เรมคนหาตวเอง หรอทดลองบทบาท ฉะนนหากวยรนไมไดรบการพฒนาหรอฝกทกษะชวตทจาเปน ในชวงน กอาจกลายเปนวยรนทมปญหา เพราะขาดความรความเขาใจในตนเองได (กรมสขภาพจต, 2543: 147) เปนตามทฤษฎของ Kohlberg ซงไดเสนอทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมทไดอธบายถง พฒนาการทางจรยธรรมของมนษยนนจะเปนไปตามขนและขนอยกบวย โดยแบงพฒนาการทาง

6

จรยธรรมเปน 3 ระดบ แตละระดบแบงเปน 2 ขน รวม 6 ขน โดยวยอาย 10-16 ป อยในระดบท 2 คอ ระดบตามเกณฑ (Conventional Level) ระดบนบคคลจะปฏบตตามเกณฑของสงคม ระเบยบ ประเพณ กฎหมาย ศาสนา มการเลยนแบบและทาตามเพอใหผอนเหนชอบ ตอมาจงคานงถงบทบาทหนาทของตนในสงคม สอดคลองกบเกรยงศกด เจรญวงศศกด (2555) ไดกลาวถงวา ทกษะสงคมเปน ทกษะทควรไดรบการปลกฝงตงแตเยาววยและเปนทกษะทจาเปนทตองไดรบการฝกฝนอยางเปนระบบเชนเดยวกบทกษะอน ๆ ซงในการจดการเรยนรทจะใหผเรยนเกดทกษะทางสงคมนน ผสอนควรตระหนกวา สงคมในปจจบนมความเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว จงควรสงเสรมใหผเรยนไดรบ ความร ความเขาใจ สามารถนาไปปฏบตไดจรง และควรจดใหสมพนธกบวถชวตของผเรยนมากทสด

ดวยเหตน ผวจยตระหนกถงความสาคญของทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษา ตอนปลาย จงสนใจทจะศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย เพอนาผลทไดจาก การศกษามาประกอบการพจารณาภาพรวมองคประกอบทกษะทางสงคม อนจะสงผลใหเกดการกาหนดเปาหมายและทศทางการจดทามาตรฐานการศกษาในการพฒนาทกษะทางสงคมใหมความ ชดเจนมากขน เพอแสวงหาแนวทางในการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของ นกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย อนจะเปนการสงเสรมใหครผสอนสงคมศกษาสามารถนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรสงคมศกษาไดอยางเหมาะสม และใหผเรยนเกดทกษะทางสงคมอนจะนาไปส การพฒนาคณภาพเยาวชน รวมทงยงสามารถจดสรรทรพยากรในการพฒนามนษยในสงคมใหเปนไปอยางมประสทธภาพ อนจะสงผลใหคณภาพชวตของคนสงคมไทยและโลกดขน รวมทงเพอพฒนาใหม ความเจรญกาวหนา 2. ค าถามการวจย

1. องคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายเปนอยางไร 2. ทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายอยในระดบใด 3. แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยน

มธยมศกษาตอนปลายมลกษณะอยางไร

3. วตถประสงคการวจย 1. เพอวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย 2. เพอศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย 3. เพอศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของ

นกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

7

4. ขอบเขตของการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยในครงน เมอพจารณาตามวตถประสงคของ

การวจยสามารถแบงไดดงรายละเอยดตอไปน 1.1 เพอวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

และเพอศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย โดยมประชากรและกลมตวอยาง ทใชในการวจย คอ

1.1.1 ประชากร ไดแก นกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ปการศกษา 2561 ในโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร โดยแบงเปน สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1 จานวน 53 ,268 คน และสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 จานวน 55,210 คน รวม 108,478 คน (สานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร, 2561)

1.1.2 กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนมธยมศกษาปท 4-6 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2561 ในโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร จานวน 800 คน โดยใชวธการ สมแบบหลายขนตอน (Multi – Stage Random Sampling)

1.2 เพอศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม โดยม กลมเปาหมายทใชในการวจย คอ ครผสอนสงคมศกษาในระดบมธยมศกษาทมความเชยวชาญและ มประสบการณดานการสอนสงคมศกษาอยางนอย 5 ป จานวน 2 คน อาจารยระดบอดมศกษาทม ความเชยวชาญดานการสอนสงคมศกษาทมตาแหนงทางวชาการตงแตผชวยศาสตราจารย ขนไป จานวน 3 คน และศกษานเทศกทมประสบการณและความเชยวชาญทางดานการสอนสงคมศกษา จานวน 2 คน

2. ตวแปรทศกษาในการวจยครงนคอ 2.1 องคประกอบของทกษะทางสงคม (Social Skills) ของนกเรยนมธยมศกษาตอน

ปลาย 7 ดาน โดยสงเคราะหจากองคประกอบทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 15) รวมกบทกษะทางสงคมทปรากฏในตวชวดกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ประกอบดวย

2.1.1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) 2.1.2 การสรางความสมพนธ (Community Building) 2.1.3 การสอสาร (Communication) 2.1.4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) 2.1.5 การรบมอกบปญหา (Coping) 2.1.6 การบงคบตน (Control) 2.1.7 ความมนใจในตนเอง (Confidence)

8

2.2 แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายประกอบดวยแนวทางการจดการเรยนร 4 ดาน ไดแก

2.2.1 การจดกจกรรมการเรยนร 2.2.2 การจดสภาพแวดลอมในการเรยนร 2.2.3 การใชสอการเรยนร 2.2.4 การวดและประเมนผลการเรยนร

5. กรอบแนวคดในการวจย

กรอบแนวคดในการวจย เรอง แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะ ทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ประกอบดวยรายละเอยดดงแผนภาพประกอบท 1

9

แผนภ

าพท

1 กร

อบแน

วคดใ

นการ

วจย

ทกษะ

ทางส

งคมข

องนก

เรยนช

นมธย

มศกษ

าตอน

ปลาย

1. กา

รแกไ

ขปญห

าควา

มขดแ

ยง (C

onfli

ct R

esol

ution

) 2.

การส

รางค

วามส

มพนธ

(Com

mun

ity B

uildin

g)

3. กา

รสอส

าร (C

omm

unica

tion)

4.

ความ

อยาก

รอยา

กเหน

(Cur

iosity

) 5.

การร

บมอก

บปญห

า (Co

ping

) 6.

การบ

งคบต

นเอง

(Con

trol)

7.

ความ

มนใจ

ในตน

เอง (

Conf

iden

ce)

แนวท

างกา

รจดก

ารเรย

นรสง

คมศก

ษา

เพอพ

ฒนา

ทกษะ

ทางส

งคม

ของน

กเรย

นมธย

มศกษ

าตอน

ปลาย

-กา

รจดก

จกรร

มการ

เรยนร

-

การจ

ดสภา

พแวด

ลอมใ

นการ

เรยนร

-

การใ

ชสอก

ารเรย

นร

-กา

รวดแ

ละปร

ะเมน

ผลกา

รเรยน

ร

ทกษะ

ทางส

งคมท

สอดค

ลองก

บตวช

วดชว

งชน

ม. 4

- 6

กลมส

าระก

ารเรย

นรสง

คมศก

ษา ศ

าสนา

และ

วฒนธ

รรม

ตามห

ลกสต

รแกน

กลาง

การศ

กษาข

นพนฐ

าน พ

.ศ. 2

551

ทกษะ

ทางส

งคม

(Soc

ial S

kills)

ตาม

แนวค

ดของ

Jim

Ol

lhof

f and

Lau

rie O

llhof

f (20

04)

10

6. นยามศพทเฉพาะ 1. ทกษะทางสงคม (Social Skills) หมายถง การแสดงออกของนกเรยนทสะทอนถง

การจดการกบสถานการณตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจาวนไดอยางเหมาะสม โดยสามารถแสวงหาความรจากแหลงขอมลทหลากหลาย เพอนามาใชในการประเมนและแกไขปญหา สอสารกบตนเอง และมปฏสมพนธกบบคคลอนอยางเหมาะสม รวมทงสามารถปฏบตตนในดานตาง ๆ เพอใหเกด การยอมรบ การสนบสนน และเสรมสรางความสมพนธระหวางบคคลซงเปนไปตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 15) รวมกบการวเคราะหความสอดคลองของทกษะทาง สงคมทปรากฏในตวชวดชวงชน ม. 4 – 6 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 โดยมองคประกอบ 7 ประการ ดงน

1.1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) หมายถง การแสดงออก ของนกเรยนทสะทอนถงการรบรปญหา การปฏเสธความรนแรงและความสามารถในการวเคราะหหา สาเหตของปญหา คดหาทางเลอก วเคราะหขอดขอเสยของแตละทางเลอก ประเมนทางเลอกและเลอกทางเลอกทเหมาะสมในการแกปญหา พรอมทงลงมอปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสมดวยการ เจรจาตอรอง

1.2 การสรางความสมพนธ (Community Building) หมายถง การแสดงออกของ นกเรยนทสะทอนถงการสรางปฏสมพนธกบผอน การมสวนรวมในการทางานเขาใจในความแตกตาง ระหวางบคคลเพอมงไปสเปาหมายรวมกนและการใหความไววางใจซงกนและกน

1.3 การสอสาร (Communication) หมายถง การแสดงออกของนกเรยนทสะทอน ถงการถายทอด แลกเปลยนความร ขอมลขาวสาร และความสามารถในการยอมรบความรสกนกคด ความรสกและความตองการของตนเองกบผอน เพอใหเกดการรบรและความเขาใจตรงกนโดยใชการพดและการรบฟงความคดเหนซงกนและกน

1.4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) หมายถง การแสดงออกของนกเรยนท สะทอนถงการแสวงหาขอมลขาวสารเกยวกบความร เหตการณตาง ๆ ของสงคมและโลก จากสอและ แหลงเรยนรตาง ๆ การปรบกจวตรประจาวนใหเปนเรองททาทายตอการเรยนรสงใหมและการตงคาถามเมอมความอยากร

1.5 การรบมอกบปญหา (Coping) หมายถง การแสดงออกของนกเรยนทสะทอน ถงการเลอกรปแบบในการจดการกบความเครยดหรอแรงกดดนจากภายนอก ปญหาตาง ๆ ทเกดขน ตอตนเอง และปญหาทางสงคมทมผลกระทบตอตน และการใชเหตผลมากกวาอารมณเมอเจอกบ สภาวะกดดนหรอปญหา โดยการใชการพดคย การเจรจา การคดวเคราะห การตงคาถามกบสงทเผชญ

1.6 การบงคบตน (Control) หมายถง การแสดงออกของนกเรยนทสะทอนถง การตระหนกรในความสามารถทจะควบคมอารมณและเตอนตนเอง การมวนยในตนเอง การมความ

11

รบผดชอบ และสามารถเตอนตนเองถงผลดและผลเสยจากการเกยวของกบสถานการณหรอปญหา ทเกดขนตอตนเองและสงคม

1.7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) หมายถง การแสดงออกของนกเรยนทสะทอนถงการรสกเปนทรกและไดรบการยอมรบ การเชอในความสามารถของตนเอง และการกลา ตดสนใจกระทาสงใดสงหนง

2. นกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย หมายถง ผเรยนทกาลงศกษาระดบมธยมศกษาปท 4 – 6 ในโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร

3. การวเคราะหองคประกอบ หมายถง การตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนระหวาง องคประกอบของทกษะทางสงคมทสงเคราะหกบขอมลเชงประจกษ

4. แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม หมายถง วธการ ขนตอนหรอเทคนคการจดการเรยนรทครสามารถใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงคมศกษาเพอเสรมสรางใหนกเรยนมทกษะทางสงคม ซงไดจากความคดเหนของผเชยวชาญบนพนฐานของการ พจารณาผลการวจยทเกยวของกบการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนและศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ม 4 ดาน ไดแก 1) การจดกจกรรมการเรยนร 2) การจดสภาพ แวดลอม ในการเรยนร 3) การใชสอการเรยนร และ 4) การวดและประเมนผลการเรยนร 7. ประโยชนทไดรบ

1. สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการมแนวทางในการ กาหนดนโยบายสงเสรมการจดการเรยนการสอนทสงเสรมและพฒนาการมทกษะทางสงคมของผเรยน

2. โรงเรยนสามารถสราง พฒนา หรอปรบปรงหลกสตรสถานศกษาโดยมความมงหมาย ใหผเรยนเกดการพฒนาทางดานทกษะทางสงคมเพอการดาเนนชวตในสงคมอยางเหมาะสม

3. ผสอนรายวชาสงคมศกษาและรายวชาอน ๆ สามารถวางแผนและพฒนาการจดการ เรยนการสอนทชวยพฒนาองคประกอบทกษะทางสงคมของเยาวชนในแตละองคประกอบไดอยางเหมาะสม

4. ผสอนรายวชาสงคมศกษาและรายวชาอน ๆ สามารถนาแนวทางการจดการเรยนร สงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายไปใชในการจดการเรยนร และการจดการเรยนการสอนเพอพฒนานกเรยนใหอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข

12

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

ในการวจยเรอง แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผวจยไดศกษาตารา เอกสาร และงานวจยทเกยวของ โดยนาเสนอตามลาดบ ดงน

1. แนวคดเกยวกบทกษะทางสงคม 1.1. ความหมายของทกษะทางสงคม 1.2. ความสาคญของทกษะทางสงคม 1.3. องคประกอบของทกษะทางสงคม 1.4. องคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie

Ollhoff 1.4.1. การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict ReSolution) 1.4.2. การสรางความสมพนธ (Community Building) 1.4.3. การสอสาร (Communication) 1.4.4. ความอยากรอยากเหน (Curiosity) 1.4.5. การรบมอกบปญหา (Coping) 1.4.6. การบงคบตน (Control) 1.4.7. ความมนใจในตนเอง (Confidence)

1.5. เครองมอทใชในการใชวดทกษะทางสงคม 2. ความสอดคลองของทกษะทางสงคมทปรากฏในตวชวดกลมสาระการเรยนรสงคม

ศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 3. แนวคดการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคม

3.1. การจดกจกรรมการเรยนร 3.2. การจดสภาพแวดลอมการเรยนร 3.3. การใชสอการเรยนร 3.4. การวดและประเมนผลการเรยนร

4. งานวจยทเกยวของกบทกษะทางสงคม 4.1. งานวจยในประเทศ 4.2. งานวจยตางประเทศ

13

1. แนวคดเกยวกบทกษะทางสงคม 1.1 ความหมายของทกษะทางสงคม

ทกษะทางสงคม (Social Skills) มชอเรยกหลายชอดวยกนคอ ทกษะทางมนษย สมพนธ (Human Relations Skills) แตบางครงเรยกวา ทกษะการอยรวมกบผอน (Living with other skills) หรอ เมกกาสกลล (Mega Skills) โดยนกวชาการไดใหความหมายของทกษะทางสงคม ไว ดงน

Schinke and Gilchrist (1984: 35) กลาวถงทกษะทางสงคมไววาเปนความสามารถ ของบคคลทจะหาทางขจดและหลกเลยงอปสรรคหรอความขดแยง ความทาทายทเกดขนในชวต หรอการดารงชวตอยางมความสข

สารานกรมนานาชาตทางการศกษา (Husen and Postleth Waite, 1994: 5 504) ไดใหคานยามของทกษะทางสงคมวาเปนความสามารถของบคคลในการตดตอและรกษาความสมพนธ กบผอนรวมทงสามารถทางานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ

Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 15) ใหความหมายวา ทกษะทางสงคม คอ การแสดงออกของบคคลในการมปฏสมพนธระหวางบคคล ทงการแสดงออกดวยภาษา (Verbal) และอวจนภาษา (Non – Verbal) ทแสดงออกตอกนในการดาเนนชวตประจาวน ทงการปฏสมพนธ ระหวางบคคลทงทางตรงและทางออมอนนาไปสการสรางความตระหนกถงความรกและคณคา ระหวางกนของมนษยและความสงบสขของสงคม

สมโภชน เอยมสภาษต (2540: 16) ไดใหความหมายของทกษะทางสงคมวาเปน ความสามารถของบคคลในการปฏบตตอบคคลอนไดอยางมประสทธภาพ การแสดงออกถงความคด ความรสกของตนเองตามความเหมาะสมและพงพอใจ ตลอดจนทาใหความตองการแหงตนสามารถ บรรล โดยไมละเมดสทธและความพงพอใจของบคคลอน

กระทรวงศกษาธการ (2540: 1) ไดใหความหมายของทกษะสงคมวา ความสามารถ ของบคคลในการตงมน รวมคด รวมตดสนใจอยางฉลาด และรวมมอปฏบต ทาจนเกดผลดตอคน สวนใหญอยางเปนนสยดวยความภาคภมใจ

อษณย โพธสข (2540: 120) ไดใหความหมายของทกษะทางสงคมไววา ทกษะทาง สงคมเปนความสามารถทบคคลรจก เขาใจความรสก ความตองการทางจตใจ หรอความตองการ ตาง ๆ ของบคคลทเกยวของดวย รวมทงรจกทจะสรางสายสมพนธใหมนคงดวยความรก ความเอาใจใส เอออาทรตอผอนอยางตอเนอง และรจกการแสดงออกอยางเหมาะสมตอสภาพการณตาง ๆ

พมลวรรณ สมมาตย (2546: 12) ไดกลาวถง ทกษะทางสงคมวาเปนความสามารถ ของบคคลทจะอยรวมกน สามารถจดการกบสภาพอารมณในลกษณะตาง ๆ เพอใหเกดการปรบตวไดเปนอยางด ทงกบเพอนและคนแปลกหนาสามารถทางานกบผอนไดอยางราบรน ซงทกษะทางสงคม

14

เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงความสามารถของบคคลในการสรางปฏสมพนธอนดระหวางบคคล ความสามารถในการสอสารกบผอน การแสดงออกทงทางดานถอยคาและทาทางทเหมาะสมดวยการรจกบทบาทของผนาและบทบาทของสมาชกทมประสทธภาพของกลมและสงคมทเกดจากการเรยนรและการฝกฝนจากประสบการณตาง ๆ เพอใหเกดความชานาญและเปนประโยชนตอตนเองและบคคลอน ๆ ในสงคมอกดวย

คณะอนกรรมการอานวยการจดทาแผนการศกษา ศาสนา ศลปะและวฒนธรรม แหงชาต (2546: 46) ไดอธบายความหมายของทกษะทางสงคมวา เปนการรจกอยรวมกนและทางานดวยการเรยนร มการวางแผนในการทางาน การให การรบ การรจกรบผดชอบ รจกเคารพสทธของ ผอน และมความสานกตอสงคม ไดแก การอยรวมกนในสงคมและความรสกทดตอสงคม รจกปรบตว ใหเขากบสภาพแวดลอมและบคคลอน รวมทงการรจกใชและอนรกษทรพยากรธรรมชาตดวย

จากทกลาวมาสรปไดวาทกษะทางสงคม หมายถง การแสดงออกของบคคลทจะ หาทางขจดหรอหลกเลยงจากเหตการณทเปนปญหา อปสรรค ความขดแยง หรอความทาทายทเกดขนกบชวตไดอยางถกตองเหมาะสม โดยมความสามารถในการแสวงหาความรในเหตการณตาง ๆ ของสงคมไทยและโลกจากสอทหลากหลาย การแกไขปญหา ตระหนก วเคราะหถงขอด ขอเสยจากสถานการณทพบเจอ จดการกบความเครยดหรอแรงกดดนจากภายนอกเกดขนตอตนเอง และสงคม ถายทอด แลกเปลยนความร ขอมลขาวสาร ความรสกนกคด และความตองการของตนเองกบผอน บอกและเตอนตนเองใหไดรถงผลด ผลเสยทจะตามมา รวมทงสามารถปฏบตตนในดานตาง ๆ เพอให เกดไดรบการยอมรบ การสนบสนน และการสงเสรมจากบคคลอน ทงน The University of Cincinenti (2002: Online, อางถงใน ดาราวรรณ กลอมเกลยง, 2546: 9-10) ไดแสดงกรอบแนวคด เกยวกบทกษะทางสงคมวามลกษณะดงตอไปน

1) การสอสารระหวางบคคลและการตความหมายของขาวสาร 2) ทกษะทางสงคมสาคญมากตอการพฒนาการเรยนรและทาใหบรรลเปาหมายท

บคคลมงหวงทจะถายทอด การปฏสมพนธจะขนอยกบสถานการณและบคลกของบคคลนน ประสบการณเดมและสงทประทบใจในตวบคคลอนทไดพบเหน

3) ประกอบดวยคาทมรายละเอยดซบซอนมาก (เกยวกบความหมายของคาในภาษา คาศพทและประโยค) และพฤตกรรมทนอกเหนอการใชภาษา (การใชกรยาทาทาง เชน สายตา นาเสยงการแสดงออกทางใบหนา)

4) มอทธพลจากการอบรมเลยงดและสงคมทเปนสมาชกอย 5) สามารถเพมขนไดจากการเสรมแรงทางสงคมจากบคคลอน ซงการใหรางวลนน

จะตองเปนสงทหนาพอใจ

15

6) เปนการปฏสมพนธซงกนและกนตามธรรมชาต ซงแสดงออกในโอกาสและเวลา ทเหมาะสม

7) เปนผลมาจากองคประกอบของสภาวะแวดลอม ตลอดจน อาย เพศ และสถานภาพ 1.2 ความส าคญของทกษะทางสงคม

ทกษะทางสงคมเปนความสามารถของบคคลในการปฏสมพนธกบผอนโดยใชภาษา พดหรอภาษาทาทางในทางบวกเพอรกษาความสมพนธกบผอน การรจกรบผดชอบตามบทบาทหนาทของตน รจกปฏบตตนตอผอน มสานกตอสงคมและสรางประโยชนใหแกสงคม ทกษะสงคมเปน องคประกอบทางพฤตกรรมทสาคญของบคคลทควรปฏบตตาม เพออยรวมกนอยางมความสข (สขมาล เกษมสข, 2535: 10; Westwood, 1993: 64; Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff, 2004: 15) ดงนนทกษะทางสงคมจงเปนทกษะพนฐานททาใหมนษยแตละคน ซงเปนหนวยหนงของสงคม มความสามารถในการขจดปญหา และดาเนนชวตไดอยางมความสข มนกวชาการและสถาบนตาง ๆ ใหความสาคญของทกษะทางสงคมไวซงสามารถสรปไดดงน

ทกษะทางสงคมนบเปนทกษะพนฐานทสาคญยงตอการพฒนาเชาวนปญญาดาน ตาง ๆ ของมนษย เพราะเชาวนปญญาทง 4 ดานของมนษยทควรไดรบการพฒนาคอ เชาวนปญญา ดานภาษา (Linguistic Intelligence) เชาวนปญญาดานการเขาใจตนเอง (Intrapersonal Intelligence) เชาวนปญญาดานการเขาใจผอน ( Interpersonal Intelligence) และเชาวนปญญาดานการเขาใจ ธรรมชาต (Naturalistic Intrapersonal Intelligence) (สมฤทธ สนเต, 2547: 12-14) เชาวนปญญาเหลานลวนตองอาศยการมทกษะทางสงคมเปนพนฐานมากอนทงสน ดวยเหตน การพฒนาทกษะ ทางสงคมใหกบผเรยนจงมความสาคญในฐานะเปนการพฒนาศกยภาพทางเชาวนปญญา ทชวยทาให บคคลสามารถดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางราบรน และนาไปสความสาเรจในชวตได และสาคญตอการพฒนาการทางสงคมของเดกเปนอยางมาก และสงผลตอตวเดกทกดาน ไมวาจะเปนดานจตใจ สงคม การเรยน การปรบตว และสขภาพจตของเดก ทงในปจจบนและอนาคต ดงนนจงควรมการ แกไขและพฒนาทกษะทางสงคมโดยทครรวมมอกบบคลากรทพฒนาเดกทกฝายอกทงทกษะทาง สงคมยงสงผลตอผลสมฤทธทางวชาการ พฤตกรรม สงคมและความสมพนธของครอบครว และความ ปลอดภยในโรงเรยน ทาใหสงคมดารงอยไดและพฒนาใหเจรญงอกงามยงขน (ปทมาวด บญยสวสด , 2536: 19; Howard Gardner, 2006: 57; National Association of School Psychologists, 2002: online)

นอกจากนสขมาล เกษมสข (2535: 10-11) ไดกลาวถง ความสาคญของทกษะทาง สงคมเปนสงทจาเปนและมความสาคญตอมนษย เพราะมนษยไมสามารถทจะอยไดตามลาพง ตองมเพอน มกลมสงคมทจะตองดารงชวตอยรวมกน ตงแตสงคมการทางาน จนถงสงคมชมชน ประเทศ และโลก ทกสงคมตองมการตดตอสมพนธ พงพาอาศยกนซงตองอาศยทกษะทางสงคม ทกษะทางสงคมมความสาคญทงดานสวนบคคล และทางดานสงคม ซงแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน

16

1) ความสาคญทางดานสวนบคคล ทกษะทางสงคมเปนทกษะทชวยใหบคคล สามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข ยงสภาพสงคมมการเปลยนแปลงไปมากเทาไร ทกษะทางสงคมยงมความจาเปนมากขนเทานน บคคลตองมความสามารถในการปฏสมพนธกบบคคลอนสามารถสอความหมาย ความเขาใจกน สามารถทางานรวมกน สามารถแกปญหาไดโดยสนตวธเมอ เกดความขดแยง รจกคดและแกปญหาทเกดขนตอตนเองและสงคมได สามารถปรบตวไดในทก สภาพแวดลอม สงเหลานเปนทกษะทจะชวยใหมนษยดารงชวตอยไดอยางมความสขและมนค ง เนองจากทกษะทางสงคมเปนทกษะสาคญททาใหคนประสบความสาเรจในชวตในอนาคตได ทกษะ ทางสงคมจงเปนคณลกษณะสาคญอยางหนงของความสามารถทางความฉลาดทางอารมณ (EQ) ของมนษย (อษณย โพธสข, 2545: 120)

2) ความสาคญทางดานสงคม สงคมใดทสมาชกเปนผทมทกษะทางสงคม มความ สมพนธทดตอกน สามารถทางานรวมกนอยางมประสทธภาพ สามารถแกปญหาทเกดขนไดโดย สนตวธ สมาชกรจกเสยสละประโยชนสวนตน เพอประโยชนสวนรวม มความคดสรางสรรคเพอพฒนา สงคมทตนอยสงคมนนยอมเปนสงคมทสงบสข มความเจรญมนคง แตถาสงคมในลกษณะตรงกนขาม ถาสมาชกขาดทกษะทางสงคม สงคมนนยอมมปญหา ไมสงบสข และมแตความเสอม ทกษะทางสงคม จงมความสาคญ ชวยพฒนาทงบคคลและสงคมกยอมสงบสขและเจรญกาวหนาไปดวย

อนงการศกษาทไมไดพฒนาทกษะทางสงคมใหกบผ เรยนไปพรอมกบความร สรางปญหาใหกบผเรยนไดอยางทคาดไมถง หากเยาวชนของชาตไมไดรบการปลกฝงทกษะทางสงคม จะทาใหไมสามารถควบคมตนเองได เหนไดจากการทผเรยนมความวตกกงวลหรอกลวเกนกวาเหต เมอตองเผชญกบสงตาง ๆ เชน การสอบหรอออกไปพดหนาชนเรยน การทผเรยนไมสามารถควบคม ตนเองไดกเปนผลมาจากการขาดทกษะทางสงคม และยงสงผลตอการไประงบการเรยนรของผเรยนอกดวยขณะเดยวกนการขาดทกษะทางสงคมยงสงผลตอสงคมทผเรยนอาศยอย กลาวคอ มกจะพบวา ผเรยนทขาดทกษะทางสงคม จะแสดงพฤตกรรมในลกษณะตอตานสงคม ไดแก การแสดงพฤตกรรมกาวราวตอทงบคคลและสงของ เหนไดจากพฤตกรรมการทาลายของสาธารณสมบต เชน การงดแงะโรงเรยน การทาลายสงของตาง ๆ ภายในโรงเรยน การฉดพนหรอขดเขยนขอความทไมเหมาะสมลง บนผนงของอาคารหรอหอง หรอการทะเลาะววาทกบเพอน ๆ เปนตน (สมโภชน เอยมสภาษต, 2533: 635)

จากความสาคญของทกษะทางสงคมดงกลาว สรปไดวาทกษะทางสงคมเปนทกษะท มความสาคญตอมนษยเปนอยางยงไมวาจะเปนเดกหรอผใหญกจาเปนทจะตองมปฏสมพนธกบบคคลอนทตองดารงชวตและทางานรวมกบบคคลอนอยเสมอ และสงผลตอผลสมฤทธทางวชาการ พฤตกรรม สงคมและครอบครว ชวยใหบคคลสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขและประสบ ความสาเรจในอนาคตได

17

1.3 องคประกอบของทกษะทางสงคม ทกษะทางสงคมเปนการแสดงออกในการจดการกบอารมณในเรองปฏสมพนธ

ระหวางบคคลไดด สามารถอานสภาพการณทางสงคมและบคคลทเกยงของไดอยางแมนยา มปฏสมพนธทราบรนได สามารถใชทกษะในการจงใจผอนและเปนผนาในการประนประนอม ยตขอโตแยงเพอการรวมมอกน สามารถทางานเปนทมไดและอยรวมกนอยางมความสข มค วาม รบผดชอบตอหนาท รจกเคารพสทธผอน รวมถงมความสานกตอสงคมและสรางประโยชนใหกบสงคม ทงนไดมนกวชาการหลายทาน (อมาพร ตรงคสมบต, 2544: 22-23; กรมวชาการ, 2546: 50; อรพรรณ พรสมา, 2540: 66-67; Campbell and Siperstein, 1994: 90) ไดกลาวถงองคประกอบของทกษะทางสงคมไวซงสามารถสรปไดดงน

1) การสนทนา ไดแก การเรมบทสนทนา การมสวนรวมในการสนทนา สามารถสรางความสมพนธทตองผอน สอสารไดอยางชดเจนตรงไปตรงมา รจกฟงและรจกโตตอบ

2) การสมพนธกบผอน ไดแก การเขาแทรกในกจกรรมการเลน/กจกรรมการเรยน การมสวนรวมในการอภปรายกลม การทางานรวมกน การออกจากกลม การทางานในกลมยอย/ กลมใหญ การเขากลมในชนเรยน/ในสนามเดกเลน การขอความชวยเหลอ การยอมรบความชวยเหลอ การรกษามตรภาพความเปนเพอนการสรางความสมพนธกบผอน การเลนกบบคคลอน การเลนอยางรวมมอ การเลนในกลมใหญ การทางานกบบคคลอน จดการกบความขดแยงไดอยางมประสทธภาพ รจกโนมนาวจตใจคน สรางความรวมมอรวมใจและความกระตอรอรนใหเกดขนในกลม สามารถ ประนประนอมและรวมมอกบผอนได และการมความเปนผนา ความรกสามคค ความอดกลน ความเสยสละ

3) การจดการตนเอง ไดแก การจดการกบความอดอดใจ การตอบสนองตอถกลอเลยน การจดการกบความเหงา การจดการกบความผดหวง การแสดงออกเมอถกปฏเสธจากผอน การจดการความกดดนจากเพอน การหลกเลยงกบความขดแยง รจกประเมนสถานการณ รจกวาตนเอง ควรปฏบตอยางไร การยอมรบสมาชกใหม การทางานโดยลาพง การพงพาตนเอง มความเชอมน ในตนเอง ความมวนย ความรบผดชอบ ความซอสตยสจรต ความอตสาหะ

นอกจากนยงมนกวชาการอกหลายทานไดแบงทกษะทางสงคมออกเปนดงน National Association of School Psychologists (2008) ไดแบงทกษะทางสงคม

แบงออกเปน 4 กลมใหญ คอ 1) ทกษะเพอความอยรอด (Survival Skills) 2) ทกษะการมปฏสมพนธกบผอน (Interpersonal Skills) 3) ทกษะการแกปญหา (Problem-Solving Skills) และ 4) ทกษะ การแกปญหาความขดแยง (Conflict Resolution Skills)

สขมมาล เกษมสข (2535: 14) ไดแสดงทกษะทางสงคมทควรมงเนนใหเกดแกนกเรยนในชนประถมศกษาไว 5 ดาน ดงน 1) ทกษะการคดสรางสรรค 2) ทกษะการทางานกลม 3) ทกษะการแสวงหาความร 4) ทกษะทางการสอสาร และ 5) ทกษะการแกปญหา

18

Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 18) ไดแบงทกษะทางสงคมออกเปน 7 ประเภท ดงนคอ 1) ความเชอมน (Confidence) 2) การบงคบตน (Control) 3) การรบมอกบปญหา (Coping) 4) การสนใจทจะเรยนรสงใหม (Confidence) 5) การสอสารกบผอน (Communication) 6) การสรางความสมพนธกบผอน (Community Building) และ 7) การสลายความขดแยง (Conflict Resolution)

ทงน Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 15) ไดใหนยามและองคประกอบ ของทกษะทางสงคม (Social Skills) ไววาเปนทกษะทใชในการปฏสมพนธระหวางบคคล ทงการแสดงออกดวยภาษาและอวจนภาษา เปนสงสาคญททกคนควรแสดงออกตอกนในการดาเนน ชวตประจาวน โดยทกษะทางสงคมเปนพนฐานของการสรางการตดตอ การปฏสมพนธระหวางบคคล ทงทางตรงและทางออม อนนาไปสการสรางความตระหนกถงความรกและคณคาระหวางกนของมนษย และความสงบสขของสงคม ทกษะทางสงคมประกอบดวยองคประกอบทงหมด 7 ดาน ดงตารางท 1 ตารางท 1 องคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคด Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff

องคประกอบของ ทกษะทางสงคม

นยามขององคประกอบทกษะทางสงคม

1. การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution)

การแกไขปญหาทามกลางความขดแยงตาง ๆ การปฏเสธความรนแรง การประเมนกระบวนการแกไขปญหา การคดวธแกไข การเจรจาตอรอง

2. การสรางความสมพนธ (Community Building)

การสรางความสมพนธใหเกดขน เพอใหเกดทกษะมตรภาพ การทางานเปนกลม ความรวมมอ การเอาใจใส

3. การสอสาร (Communication)

การสามารถรบฟงและแสดงออก การแสดงความรสก การพด การฟง ความกลาแสดงออก

4. ความอยากรอยากเหน (Curiosity)

การประหลาดใจกบสงตาง ๆ บนโลก ซงเกดจากแรงจงใจภายใน เปนการปรารถนาในการเรยนรสงใหม ๆ การปรารถนาในการคนควา การมอารมณขนหรอตระหนกถงความตองการร

5. การรบมอปญหา (Coping)

การจดการกบอารมณและเหตการณดานลบ การจดการกบความเครยด การจดการกบความโกรธ การจดการกบวกฤต ความรสกสงบทามกลางความวนวาย

19

ตารางท 1 (ตอ) องคประกอบของ ทกษะทางสงคม

นยามขององคประกอบทกษะทางสงคม

6. การบงคบตน (Control)

ความเชออานาจภายในตนเอง การมวนยในตวเอง การมความรบผดชอบ การควบคมอารมณตนเองได

7. ความมนใจในตนเอง (Confidence)

การมความรสกวาเราเปนทรกและมความสามารถ เปนความภาครสกภมใจในตนเอง การมความรสกวาเราเปนทรก การมความรสกวาเรามความสามารถ การเชอในความสามารถของตนเอง

ผวจยไดเลอกองคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and

Laurie Ollhoff (2004) เนองจากสอดคลองกบแนวคดทางสงคมในดานอน ๆ และมความเดนชดเพอการวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคม 7 องคประกอบ มความเหมาะสมและสอดคลองกบแนว ทางการจดการเรยนรของครในดานทกษะทางสงคมใหกบนกเรยน และสามารถนาองคประกอบมาใชเปนแนวทาง เพอสรางเครองมอวดทกษะทางสงคมของนกเรยนเพอทานายพฤตกรรมดงกลาว อกทง องคประกอบทง 7 ดานสอดคลองกบกลมสาระเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ทมงเนนใหผเรยนมความร ความเขาใจ การดารงชวตของมนษย ทงในฐานะปจเจกบคคล และการอยรวมกนในสงคม การปรบตวตามสภาพแวดลอม การจดการทรพยากรทมอยอยางจากด ในการศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะ ทางสงคมของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลายในครงน นอกจากน ยงชวยใหผเรยนเขาใจถง การพฒนา เปลยนแปลงตามยคสมย กาลเวลา ตามเหตปจจยตาง ๆ ทาใหเกดความเขาใจในตนเอง และผอน มความอดทน อดกลน ยอมรบในความแตกตาง มคณธรรม และสามารถนาความรไปปรบใช ในการดาเนนชวต เปนพลเมองดของประเทศชาต และสงคมโลก (กระทรวงศกษาธการ, 2552: 1)

1.4 องคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff

องคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ทง 7 องคประกอบเปนองคประกอบทครอบคลมกบนยามของทกษะทางสงคมทหมายถง การแสดงออก ของนกเรยนทสะทอนถงการจดการกบสถานการณตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจาวนไดอยางเหมาะสม โดยสามารถแสวงหาความรจากแหลงขอมลทหลากหลาย เพอนามาใชในการประเมนและแกไขปญหา สอสารกบตนเองและมปฏสมพนธกบบคคลอนอยางเหมาะสม รวมทงสามารถปฏบตตนในดานตาง ๆ เพอใหเกดการยอมรบ การสนบสนน และเสรมสรางความสมพนธระหวางบคคล โดยมองคประกอบทง 7 ประการ ดงน

20

1.4.1 ความมนใจในตนเอง (Confidence) Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 57) ใหความหมายของความมนใจ

(Confidence) ไววา การมความรสกวาตนเปนทรกและมความสามารถ เปนความรสกภาคภมใจในตนเอง การเชอในความสามารถของตนเอง

นอกจากนยงกลาวถงความสาคญของความมนใจหากเดกหรอผเรยนสามารถ สรางใหเกดขนกบตนเองไดวา การกลาตดสนใจในการทาสงใดสงหนงดวยความมนใจ กลาแสดงออก สามารถทาสงตาง ๆ ไดดวยตนเอง พงพาตนเอง และสามารถปรบตวใหเขากบสถานการณใหม ๆ เพอใหอยในสงคมไดอยางมความสข การสรางความเชอมนในตนเองใหกบเดก สามารถทาไดโดยผใหญเปนแบบอยางทด สนบสนนพฤตกรรมทดของเดก เปดโอกาสใหเดกไดทดลองทาสงตาง ๆ อยางอสระตามความตองการและความสนใจของเดก ภายใตการสนบสนนชวยเหลอจากผใหญอยางเหมาะสม Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 59)

ทงน Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 59) ไดกลาววา เมอเดก ๆ หรอผเรยนเกดความมนใจ เดกจะกลายเปนนกคดทสามารถสรางแผนการณตาง ๆ ในอนาคตของตนเองได โดยเรมจากการคนควาเรยนรจากภายในของตน เชอมนวาตนเองมความสามารถในการทา สงตาง ๆ และปฏบตสงนนไดดวยตนเอง

จากองคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ในดานความมนใจในตนเอง (Confidence) สามารถสรปพฤตกรรมบงชไดดงน 1)การรสกเปนทรกและไดรบการยอมรบ 2) การเชอในความสามารถของตนเอง และ 3) การกลาตดสนใจกระทาสงใดสงหนง

1.4.2 การบงคบตน (Control) Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 71) ใหความหมายของการบงคบ

ตน (Control) วา ความเชออานาจภายในตนเอง การมวนยในตวเอง การมความรบผดชอบ การควบคมอารมณตนเองได โดยเปนทกษะทางสงคมอยางหนงทพดถงการควบคมพฤตกรรมวาเปนการรบผดชอบตอการกระทาและพฤตกรรม ทงนยงไดกลาวถงวา ความเชออานาจภายในตนวาตน เปนผรบผดชอบในพฤตกรรมของตนเอง ซงตนเองจะเปนผกาหนดทางเลอกและอนาคตของตน

ความสาคญของการบงคบตน เกดการพฒนาการคดภายใตแรงจงใจของตน ในการเลอกกระทาสงใดสงหนง การตอบสนองตอการควบคมพฤตกรรมของตนเองในสงทจะสงผลกระทบตอตนเอง สามารถจดการพฤตกรรมของตนเองได เกดความรบผดชอบและความอดทน อดกลน ไมมองโลกในแงราย และไมมองวาตนเองคอเหยอของสถานการณโลกทโหดราย

จากองคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ในดานการบงคบตน (Control) สามารถสรปพฤตกรรมบงชไดดงน 1) การตระหนก

21

รในความสามารถทจะควบคมอารมณและเตอนตนเอง 2) การมวนยในตนเอง 3) การมความ รบผดชอบ และ 4) ความสามารถในการเตอนตนเองถงผลด ผลเสยจากการเกยวของกบสถานการณ หรอปญหาทเกดขนตอตนเองและสงคม

1.4.3 การรบมอปญหา (Coping) Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 83) ไดใหความหมายของการ

รบมอปญหา (Coping) วา เปนการจดการกบอารมณและเหตการณดานลบ การจดการกบความเครยด การจดการกบความโกรธ การจดการกบวกฤต ความรสกสงบทามกลางความวนวาย การรบมอกบปญหา เปนความสามารถทตองรบมอเมอสงแย ๆ ผานเขามา หากความเครยดมมากเกนไป ผเรยน ตองหาหนทางในการรบมอ เพอจดการกบความเครยด ความกลว ความโศกเศรา และความกงวลใจ โดยปญหาทเขามาไมวาจะเปนปญหาทเกดขนจากสภาพจตใจ สงแวดลอมหรอสงคมทกระทบตอ ตนเอง ผเรยนจะเกดการรบมอดวยการคดเพอจดการและแกไขปญหานน

วธการรบมอในกบปญหาตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 90) เชน การพดคย การเขาใจวาตนเองกาลงเครยดหรอกงวล การวเคราะหสถานการณทางสงคมหรอปญหาสงคม การทาความเขาใจในสถานการณของสงคมโดยไมใหตนตกเปนเหยอ การตง คาถามกบสงคมหรอปญหาทเกดขน การวเคราะหปญหา และการพดคยกบผทไวใจ

จากองคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ในดานการรบมอกบปญหา (Coping) สามารถสรปพฤตกรรมบงช ไดด งน 1) ความสามารถในการเลอกรปแบบในการจดการกบความเครยดหรอแรงกดดนจากภายนอก ปญหาตาง ๆ ทเกดขนตอตนเอง และปญหาทางสงคมทมผลกระทบตอตน และ 2) การใชเหตผลมากกวา อารมณเมอเจอกบสภาวะกดดนหรอปญหา โดยการใชการพดคย การเจรจา การคดวเคราะห การตงคาถามกบสงทเผชญ

1.4.4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 95) ไดใหความหมายของความ

อยากรอยากเหน (Curiosity) วา การประหลาดใจกบสงตาง ๆ บนโลก ซงเกดจากแรงจงใจภายใน เปนการปรารถนาในการเรยนรสงใหม ๆ การปรารถนาในการคนควา การมอารมณขนหรอตระหนก ถงความตองการร การมความสนใจทหลากหลาย และการแสวงหาความร รวมไปถงสนกสนานอารมณขน การเลนนนทนาการ และความยดหยนทางอารมณ ความอยากรอยากเหนเปนการเปดห เปดตา เปดมมมองใหกวางเพอหาสงใหมและมมมองใหม และถอเปนความสนกของการเรยนรกบ สงใหม และยงสามารถชวยลดความแขงกระดาง ความไมแยแส และความหยงยโส หรอพฤตกรรม การเรยนรดานลบได

22

คณสมบตของผเรยนทมความอยากรอยากเหน (Curiosity) ทดตามแนวคด Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 96) คอ 1) การสอบถามในความอยากรอยากเหน 2) การ คนควาสารวจและแสวงหาความรขอมลขาวสาร เหตการณ ปญหาทางสงคม 3) การชอบการผจญภย ไมปดกนตนเอง 4) การเปลยนแปลงสงทเคยปฏบตใหเปนความสนกและความทาทาย 5) ชอบเรยนรสงใหม ๆ 6) การสารวจความคดของตนเอง เมอมความคดใหมขนมา และ 7) การชอบทดลองและ ปฏบตกจกรรมใหม ๆ

นอกจากนความอยากรอยากเหน (Curiosity) ทาใหเกดการมองชวตในมมมอง ทแตกตางกนของตนเองและผอน เพอพฒนาความเขาใจทมตอคนอน อนจะทาใหเกดการเคารพใน ความคด มมมอง หรอสทธของผอน ทาใหเกดการเรยนรตอผคนในสงคมไดมากขน เปนการสราง แรงจงใจและการเรยนรใหม ๆ

จากองคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ในดานความอยากรอยากเหน (Curiosity) สามารถสรปพฤตกรรมบงชไดดงน 1)ความสามารถในการแสวงหาขอมลขาวสารเกยวกบความร เหตการณตาง ๆ ของสงคมโลก จากสอและแหลงเรยนรตาง ๆ 2) การปรบกจวตรประจาวนใหเปนเรองททาทายตอการเรยนรสงใหม และ 3) การตงคาถามเมอมความอยากร

1.4.5 การสอสาร (Communication) Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 107) ไดใหความหมายของการ

สอสาร (Communication) วา การสามารถรบฟงและแสดงออก การแสดงความรสก การพด การฟง ความกลาแสดงออก โดยการสอสารเปนความจาเปนขนพนฐานของมนษย เมอมนษยสอสาร สงขอความและรบขอความ ฟงและพด การเปดเผยขอมลและเกบเปนความลบ การพดถงความ ตองการของตนและพดถงความเหนทไมตรงกน

คณสมบตของการสอสารตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 107) คอ 1) การรบฟง และการแสดงออก 2) การสอสารหรอการสงสารอยางชดเจน 3) รวาเมอไหรควรแสดงออกและไมควรแสดงออก 4) รวาเมอไหรควรเปดความลบหรอเกบเอาไว และ 5) การแสดงออกอยางเหมาะสมของอารมณ ความคดเหน และความคด

การสอสารทดจะสงผลใหเดกหรอผเรยนเรยนรมมมองคนอนได ยอมรบและ เขาใจในความแตกตาง ฝกฝนทกษะการรตนเอง สนกไปกบการสนทนาและพดคย คดตามความคดผอน ถามคาถามเพอทาใหการสนทนาเขาใจงาย สรางความเปนสวนตว สอสารถงความตองการ และ ทาใหแสดงความคดไดชดเจน

จากการสงเคราะหองคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ในดานการสอสาร (Communication) สามารถสรปพฤตกรรมบงชได

23

ดงน 1) ความสามารถในการถายทอด แลกเปลยนความร ขอมลขาวสาร และ 2) ความสามารถ ในการยอมรบความรสกนกคด ความรสกและความตองการของตนเองกบผอน เพอใหเกดการรบร และความเขาใจตรงกน โดยใชการพดและการรบฟงความคดเหนซงกนและกน

1.4.6 การสรางความสมพนธ (Community Building) Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 119) ไดใหความหมายของการ

สรางความสมพนธ (Community Building) ไววา การสรางความสมพนธใหเกดขน เพอใหเกดทกษะ มตรภาพ การทางานเปนกลม ความรวมมอ การเอาใจใส การสรางความสมพนธเปนมากกวาการรวมกลมกนในสถานทเดยวกน สงคมทแทจรงคอการรสกถงความรสกของแตละสมาชก ความสมพนธ จะพฒนาไดโดยเสยงของสมาชกและโอกาสทจะมสวนรวม

องคประกอบของการสรางความสมพนธ (Community Building) ตามแนวคด ของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 120) คอ 1) การเหนอกเหนใจผอน 2) การมสวนรวม ในกลมหรอสรางความสมพนธระหวางบคคลและคณะ 3) ทางานรวมกนเพอบรรจเปาหมาย

4) เขาใจความแตกตางของแตละคน 5) การอยรวมกน 6) การสรางความเชอ ใจตอผอน 7) การชวยเหลอผอน และ 8) การสรางโอกาสในการรวมงานระหวางกน

จากการสงเคราะหองคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ในดานการสรางความสมพนธ (Community Building) สามารถสรป พฤตกรรมบงชไดดงน 1) ความสามารถในการสรางปฏสมพนธกบผอน 2) การมสวนรวมในการทางาน เขาใจในความแตกตางระหวางบคคล เพอมงไปสเปาหมายรวมกน และ 3) การใหความไววางใจซงกน และกน

1.4.7 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict ReSolution) Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 133) ไดใหความหมายของการ

แกไขปญหาความขดแยง (Conflict ReSolution) ไววา การแกไขปญหาทามกลางความขดแยงตาง ๆ การปฏเสธชอบความรนแรง การประเมนกระบวนการแกไขปญหา การคดวธแกไขหา การเจรจาตอรอง ซงเปนเรองปกตทมนษยจะมความขดแยงและมปญหา การดารงชวตโดยปราศจากความ ขดแยงเปนเรองเปนไปไมได ดงนนเพอทจะรวมกนจาเปนตองแกไขปญหาความขดแยงได การแกไขขอขดแยงตาง ๆ เกยวของกบหลายอยาง เชน ทกษะ ความสามารถ ความเขาใจในการแกไขความ ขดแยงนน ๆ

องคประกอบของการแกไขปญหาความขดแยง (Conflict ReSolution) ตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 134) คอ 1) การเขาใจวาความกาวราว เปนสงทไมเปนทพงปรารถนา 2) การเจรจาตอรอง 3) การแกไขปญหา 4) การประนประนอม 5) การตรวจสอบอารมณคนอน 6) การรบมอกบอารมณของตนเอง 7) การคดถงการแกไขปญหาและความขดแยงนน และ 8) การเขาใจมมมองของตนเองและสามารถคดในมมมองอนได

24

หากผเรยนเกดความสามารถในการแกไขปญหาความขดแยง (Conflict ReSolution) จะทาใหไมเกรงกลวตอความขดแยง และหาทางในการแกไขปญหา ใหความเคารพตอความคดเหน และความแตกตางของผอน คดถงผลประโยชนและผลทจะตามมาของคขดแยง และเรยนรวา ปญหาความขดแยงมทงดานดและดานลบ และสามารถจดการอารมณโกรธไดโดยการเจรจา

จากการสงเคราะหองคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ในดานการแกไขปญหาความขดแยง (Conflict ReSolution) สามารถสรป พฤตกรรมบงช ไดดงน 1) ความสามารถในการรบรปญหา 2) การปฏเสธความรนแรง และ 3) ความสามารถในการวเคราะหหาสาเหตของปญหา คดหาทางเลอก วเคราะหขอดขอเสย ของแตละทางเลอก ประเมนทางเลอก และเลอกทางเลอกทเหมาะสมในการแกปญหา พรอมทง ลงมอปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสมดวยการเนนการเจรจาตอรอง

1.5 เครองมอทใชในการใชวดทกษะทางสงคม เครองมอทใชในการวดทกษะทางสงคมทใชกนอยในปจจบนสวนใหญเปนมาตรา

สวนประมาณคา ซงพบวา องคประกอบของแบบสารวจทกษะทางสงคม (SSI) ของ Riggio ในป 1986 และ Mauric Lorr และคณะ เปนแบบสารวจทไดรบความนยม และใชกนแพรหลายทวโลก ซงหลายแหงไดนามาปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของงานวจยของตน ดงรายละเอยดตอไปน

1.5.1 แบบส ารวจทกษะทางสงคม (Social Skills Inventory ; SSI) ไดพฒนาขน โดย Riggio ในป 1986 และไดพฒนาขอคาถามและมาตรการวดคณลกษณะ (Scale) ใหเหมาะสมยงขนอกครงในป 1989 จดมงหมายในการสราง SSI เพอวดทกษะการสอสารทางสงคมขนพนฐาน เปนการวดการแสดงออกโดยใชภาษาพด แต SSI จะวดใน 2 ลกษณะคอ การสอสารทางสงคม โดยใช ภาษาพดและความสามารถทางสงคม โครงสรางของความสามารถน 3 แบบ คอ ทกษะในการสง ทกษะในการรบ และทกษะในการปรบ หรอควบคมพฤตกรรมการสอสารระหวางบคคล ทกษะ การสอสารขนพนฐานทง 3 ขน ครอบคลมใน 2 ขอบเขต คอ การสอสารทางสงคม (ไมใชภาษาพด) และ การสอสารทางสงคม (ใชภาษาพด)

1) คณลกษณะเฉพาะของเครองมอ SSI ใชกบผทมอายตงแต 14 ป หรอผท มระดบการอานตงแตเกรด 8 ขนไป ซงประโยชนในการคาปรกษา โปรแกรมการฝกทกษะและการ จาแนกความแตกตางระหวางบคคลเปนเครองมอทใชไดทงในการใหคาปรกษาเปนกลมและรายบคคล การฝกการจดและความเปนผนาและใชประโยชนในการคดเลอกบคคลเขาทางานของฝายบคคล และในการศกษาดานสขภาพ (ดาราวรรณ กลอมเกลยง. 2546: 24-25)

2) ลกษณะของ SSI ประกอบดวยขอคาถาม 90 ขอ เปนแบบรายงานตนเอง ซงเปนแบบมาตราสวนประมาณคาแบบลเครท 5 ระดบ คอ ไมเหมอนฉนเลย เหมอนฉนเลกนอย เหมอนฉน เหมอนฉนมาก และเหมอนฉนอยางแนนอน ใชเวลาในการทา 30 - 45 นาท ขอคาถามวด

25

ทกษะทางสงคม 6 ดาน คอ การแสดงออกทางอารมณ (Emotional Expressivity) ความไวในการ รบรอารมณของผอน (Emotional Sensitivity) การควบคมอารมณ (Emotional Control) และการแสดงออกทางสงคม (Social Sensitivity) และการควบคมทางสงคม (Social Control)

3) คณภาพของเครองมอ 3.1) คาความเชอมน แบบสารวจทางสงคม จาแนกเปนรายดาน 6 ดาน

มคาระหวาง .81 - .94 เมอเวนระยะการสอบ 2 สปดาห ซงแสดงใหเหนวาแบบสารวจทกษะทาง สงคมโดยทวไป มคาสหสมพนธภายในเชอถอได

3.2) คาความเทยวตรง พบวา แบบสารวจ SSI แตละดาน และทงฉบบ มคาความเทยงตรงเชงสภาพและความเทยงตรงเชงสภาพ และความเทยงตรงเชงจาแนก เมอนาไปหา ความสมพนธกบแบบทดสอบทวดทกษะทางสงคมทไมใชภาษาพด ฉบบอน ๆ และระบบทดสอบวดบคลกภาพแบบทดสอบทวดทกษะทางสงคมทไมใชภาษาพด ฉบบอน ๆ และระบบทดสอบวด บคลกภาพแบบดงเดม สาหรบการวเคราะหองคประกอบ พบวาSSI ทง 6 ดาน สามารถพยากรณ องคประกอบได ซงสนบสนนโครงสรางของแบบสารวจทกษะทางสงคม

4) การใหคะแนน การใหคะแนนของ SSI นนงาย และรวดเรว สาหรบ ขอความทางบวก จะมคาคะแนนอยระหวาง 1 - 5 และมขอคาถามทางลบ อก 32 ขอ ทใหคะแนน ในทางกลบกน คะแนนในแตละดาน จะมคาอยระหวาง 15 - 17 คะแนน คะแนนรวมของทกษะ ทางสงคมชใหเหนถงระดบของทกษะทางสงคมหรอความสามารถทางสงคม ซงถาคะแนนสงกจะมการ พฒนาทกษะทางสงคมในระดบสง

5) การแปลความหมายของคะแนน จะไมพจารณาแยกเปนทกษะใดทกษะ หนง จงตองทาดวยความระมดระวงในการประเมนคะแนนในแตละดาน และการแปลความหมายของคะแนนรวมทงหมด สงสาคญคอ ความสมดลระหวางความสามารถทางสงคมทงหมด คะแนนไมสง หรอตาเกนไป ในมตใดมตหนง ตวอยางเชน บคคลทมความไวตองการรบร (ES และ SS) มการแสดงออก (EE และ SE) และการควบคมตนเอง (SC) ระดบตาถงปานกลาง จะมความสามารถในการ ทราบถงพฤตกรรมทางสงคมของผอน และมความรถงบรรทดฐานของปฏสมพนธทางสงคมแตไมม สวนรวมในการมปฏสมพนธกบคนอน ในขณะทคะแนนรวมอาจสง ปานกลาง จงไมจดวาบคคล มทกษะทางสงคมสง เนองไมมความสมดลของคะแนน

การใชคาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนทกษะทางสงคมสาหรบแปล ความหมายเปนรายบคคล ถาคะแนนมคาเบยงเบนมาตรฐานมากกวา 11 จดวามความไมสมดล พอสมควรและสามารถตความหมายของคะแนน SSI ทเบยงเบนไปจากความสมดลเปนรายบคคล โดยเปรยบเทยบจากคาเฉลยงของ SSI แตละดานกบคะแนนเฉลยของกลม (Riggio, 1 - 18; Riggio, 2005: online)

26

1.5.2 แบบส ารวจทกษะทางสงคม (Social Skill Inventory) ของ Mauric Lorr Richard P. Youniss และ Edward C Stefic (Mauric Lorr; Richard P. Youniss; Edward C Stefic, 1991: 506 - 520) เปนแบบวดทกษะทางสงคมประกอบไปดวยขอคาถาม 128 ขอ ชนดตอบถกหรอผด โดยการวเคราะหเนอหาอยางเหมาะสมไดแก ความรสกของตนเอง พฤตกรรมกลาแสดงออก การปฏบตตามคาสง การปกปองสทธ ความเชอมน การรจกเอาใจเขามาใสใจเรา เนนสององคประกอบ คอ ทกษะทางสงคม (Social skill) และการรจกเอาใจเขามาใสใจเรา (Empathy) แบบวดนเทยงตรง และมความเชอมนโดยปรบปรงจาก Riggio (1986)

1) คณภาพของจตของแบบวดทกษะทางสงคม (Psychometric qualities of a Social Skills Inventory: IHS) ของ Bandeira และคณะ (Bandeira and et al. 2000) แบบวดน เปนสวนวดทสรางขนประกอบการวจยโดยแบบวดทกษะทางสงคมน ใชวดคณลกษณะทางจตของนกเรยน ซงมความเชอมน มความเทยงตรง ใชวดการมสวนรวมของนกเรยนทเปนกลมตวอยาง 39 คน เปนมาตราสวนประมาณคาดานพฤตกรรมกลาแสดงออก ผลจากการวจยพบวาแบบวดนสามารถ วดและประเมนทกษะทางสงคมของนกเรยนในระดบมหาวทยาลยไดอยางมนยสาคญทางสถต

2) แบบวดหรอแบบสารวจทกษะทางสงคมของอษณย โพธสข (2545: 132) เปนแบบวดความสามารถทางสงคม มลกษณะเปนขอคาถาม มทงหมด 20 ขอ เนอหาของขอคาถามถามเกยวกบปฏสมพนธทางสงคม การสอสาร การควบคมอารมณ ความสามารถในการตดสนปญหา หรอการตดสนใจ โดยมคาคะแนน 1 - 10 คะแนน ถาตอบ 1 คะแนน หมายถงมลกษณะพฤตกรรม แบบนนอย ถาตอบ 10 คะแนน หมายถงมลกษณะเชนนมาก

รปแบบของการประเมนทกษะทางสงคมนอกจากแบบสอบถาม (Questionnaires) มาตราสวนประมาณคา (Rating Scales) หลาย ๆ ประเภท เพอทจะทาใหสมบรณ โดยสอบถามเกยวกบเดกโดยคร พอ แม เดกคนอน ๆ หรอตวเอง ประกอบดวยการสงเกตเดก การปฏบตกจกรรม ทแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ทงเปนไปโดยสงแวดลอมปกตหรอจดสถานการณทคลายคลงกบสภาพแวดลอมธรรมชาต โดยทดสอบเดกหลาย ๆ วธ วาเดกแสดงพฤตกรรมตอบสนองอยางไร ในสถานการณทางสงคม แลวเลอกประเมนเปนขนตอน การมปฏสมพนธ ขนอยกบปจจยตาง ๆ เชน ประเมนพฤตกรรมทเปนไปอยางธรรมชาต ประเมนเปนรายบคคลหรอเปนกลมใชเครองมอในการประเมน สมภาษณเชงลกจากผใหขอมลเกยวกบเดกประเมนจากความสามารถและการรายงานตนเอง (Cartledge G. Fellows Milburn J., 1995: 35-36)

แบบทดสอบทกษะทางสงคมในประเทศไทยนน ไดมผทศกษาเกยวกบทกษะทางสงคม และไดนาเครองมอ Riggio (1986) มาใช โดยไดแปลและเรยบเรยง คอ นวลลออ สภาผล ซงมจานวน 88 ขอรปแบบคาถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จากนนนาไปวเคราะหไดคาอานาจจาแนกอยระหวาง 4.69 - 30.23 คาความเชอมนทงฉบบเทากบ .93 ในป พ.ศ. 2539 ภาศษฎา ออนด

27

(2539) ไดทาการศกษาเกยวกบความสมพนธของทกษะทางสงคมกบการปฏบตงานและมนษยสมพนธ ของพยาบาลประจาการ โรงพยาบาลศรราช โดยใชเครองมอดงกลาว นอกจากนน ยงมผแบบทดสอบ ทางสงคมของ Riggio ไดแก ศนสนย นาคะสนธ (2545) โดยศกษาและพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนวดประดในทรงธรรม กรงเทพมหานคร ใชรปแบบคาถามเปน มาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จานวน 81 ขอ ไดคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบระหวาง 1.96 - 17.20คาความเชอมนทงฉบบเทากบ .80 และดาราวรรณ กลอมเกลยง (2546: บทคดยอ) ไดศกษาเกยวกบการสรางทกษะแบบวดทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยสรางตามแนวคดของ Riggio จานวน 2 ฉบบ คอ ฉบบขอความ และฉบบสถานการณ ฉบบละ 66 และ 54 ขอ ตามลาดบแบบวดทกษะทางสงคม ฉบบขอความ มคาอานาจจาแนกอยระหว าง 2.004 – 10.724

ทงนแบบวดทกษะทางสงคมทมผศกษาสวนใหญมการนามาแปล พฒนา และดดแปลง เพอใชในการวจย โดยเปนแบบวดชนดขอความและชนดสถานการณ เพอใหมความเหมาะสมกบ สาหรบการวจยเรองนน ๆ 2. ความสอดคลองของทกษะทางสงคมทปรากฏในตวชวดกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

จากการวเคราะหตวชวดในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมตาม หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ของระดบชนมธยมศกษาปท 4 - 6 ทปรากฏเนอหาเกยวกบทกษะทางสงคมแสดงรายละเอยด ดงน

28

ตารา

งท 2

แสด

งผลส

งเครา

ะหอง

คประ

กอบข

องทก

ษะทา

งสงค

มตาม

แนวค

ดของ

Jim

Ollh

off a

nd L

aurie

Ollh

off ก

บตวช

วด ม

.4 –

6 กล

มสาร

ะการ

เรยนร

สงคม

ศกษา

ศา

สนา แ

ละวฒ

นธรร

มตาม

หลกส

ตรแก

นกลา

งการ

ศกษา

ขนพน

ฐาน

พทธศ

กราช

255

1 ทป

รากฏ

เนอห

าเกยว

กบทก

ษะทา

งสงค

ม

องคป

ระกอ

บของ

ทกษะ

ทางส

งคม

ตวชว

ดม.4

– 6

กล

มสาร

ะการ

เรยนร

สงคม

ศกษา

ศาส

นา

และว

ฒนธ

รรม

การบ

รณาก

ารทก

ษะทา

งสงค

มกบต

วชวด

สงคม

ศกษา

ศาส

นาแล

ะวฒ

นธรร

ม ระ

ดบชน

มธยม

ศกษา

ปท 4

- 6

1. ก

ารแก

ไขปญ

หาคว

ามขด

แยง

(Con

flict

ReS

olut

ion)

1. คว

ามสา

มารถ

ในกา

รรบร

ปญหา

2.

การป

ฏเสธ

ความ

รนแร

ง 3.

ความ

สามา

รถใน

การว

เครา

ะหหา

สาเห

ตของ

ปญหา

คด

หาทา

งเลอ

ก วเ

คราะ

หขอด

ขอเส

ยของ

แตละ

ทางเล

อก ป

ระเม

นทาง

เลอก

และ

เลอก

ทางเล

อกท

เหมา

ะสมใ

นการ

แกปญ

หา พ

รอมท

งลงม

อปฏบ

ตได

อยาง

ถกตอ

งเหม

าะสม

ดวยก

ารเน

นการ

เจรจ

าตอ

รอง

ส 1.1

ม.4-

6/2

ส

1.1 ม

.4-6/

4 ส

1.1

ม.4-

6/5

ส 1.1

ม.4-

6/6

ส

1.1 ม

.4-6/

8 ส

1.1

ม.4-

6/9

ส 1.1

ม.4-

6/10

ส 1

.1 ม.

4-6/

12 ส

1.1

ม.4-

6/16

ส

1.1 ม

.4-6/

18 ส

1.1

ม.4-

6/19

ส 1

.1 ม.

4-6/

21

ส 1.1

ม.4-

6/22

ส 1

.2 ม.

4-6/

1

ส 2.1

ม.4-

6/1

ส 2.1

ม.4-

6/2

ส

2.1 ม

.4-6/

3

ส 2.1

ม.4-

6/4

ส 2.2

ม.4-

6/3

ส

3.1 ม

.4-6/

3

ส 3.1

ม.4-

6/4

ส 4.1

ม.4-

6/2

ส

4.2 ม

.4-6/

2

ส 4.2

ม.4-

6/4

ส 4.3

ม.4-

6/1

ส

4.2 ม

.4-6/

3

ส 4.3

ม.4-

6/4

ส 5.1

ม.4-

6/2

ส

4.2 ม

.4-6/

3

ส 4.2

ม.4-

6/4

ส 5.2

ม.4-

6/1

ส

5.2 ม

.4-6/

2

ส 5.2

ม.4-

6/3

ส 5.2

ม.4-

6/4

ส

5.2 ม

.4-6/

5

1. กา

รรบร

ปญหา

ตาง ๆ

ทเก

ดขนต

อตนเ

องแล

ะสงค

ม

2. กา

รวเค

ราะห

สาเห

ตของ

ปญหา

แสว

งหาแ

ละปร

ะเมน

ทางเล

อกใน

การแ

กไขป

ญหาค

วามข

ดแยง

3.

การข

จดคว

ามขด

แยงอ

ยางส

นตดว

ยการ

พดคย

การ

เจรจ

าตอร

อง

และก

ารปร

ะสาน

ประโ

ยชน

4. กา

รกาห

นดแบ

บแผน

การใ

ชชวต

ทตระ

หนกถ

งผลใ

นอนา

คตบน

พนฐา

นของ

ความ

ไมปร

ะมาท

29

ตารา

งท 2

(ตอ)

องคป

ระกอ

บของ

ทกษะ

ทางส

งคม

ตวชว

ดม.4

– 6

กล

มสาร

ะการ

เรยนร

สงคม

ศกษา

ศาส

นา แ

ละวฒ

นธรร

ม กา

รบรณ

าการ

ทกษะ

ทางส

งคมก

บตวช

วดสง

คมศก

ษา ศ

าสนา

และ

วฒนธ

รรม

ระดบ

ชนมธ

ยมศก

ษาปท

4 -

6

2. ก

ารสร

างคว

ามสม

พนธ

(Com

mun

ity B

uild

ing)

(ตอ)

1. คว

ามสา

มารถ

ในกา

รสรา

งปฏส

มพนธ

กบผอ

น 2.

การม

สวนร

วมใน

การท

างาน

เขาใ

จในค

วามแ

ตกตา

งระ

หวาง

บคคล

เพอม

งไปสเ

ปาหม

ายรว

มกน

3. กา

รใหค

วามไ

ววาง

ใจซง

กนแล

ะกน

ส 1.1

ม.4-

6/10

ส 1

.1 ม.

4-6/

16 ส

1.1

ม.4-

6/18

ส

1.1 ม

.4-6/

19 ส

1.1

ม.4-

6/21

ส 1

.2 ม.

4-6/

1

ส

1.1 ม

.4-6/

4

ส 1.1

ม.4-

6/5

ส

2.1 ม

.4-6/

1

ส

2.1 ม

.4-6/

2

ส 2.1

ม.4-

6/3

ส

2.1 ม

.4-6/

4

ส

2.2 ม

.4-6/

3

ส 3.1

ม.4-

6/3

ส

3.1 ม

.4-6/

4

ส

4.1 ม

.4-6/

2

ส 4.2

ม.4-

6/2

ส

4.2 ม

.4-6/

4

ส

4.3 ม

.4-6/

1 ส

4.2

ม.4-

6/3

ส

4.3 ม

.4-6/

4

ส

5.1 ม

.4-6/

2 ส

4.2

ม.4-

6/3

ส

4.2 ม

.4-6/

4

ส

5.2 ม

.4-6/

1 ส

5.2

ม.4-

6/2

ส

5.2 ม

.4-6/

3

ส

5.2 ม

.4-6/

4 ส

5.2

ม.4-

6/5

1. กา

รตระ

หนกถ

งสทธ

หนา

ท แล

ะควา

มรบผ

ดชอบ

ตอตน

เองแ

ละผอ

นในส

งคม

2. กา

รเคาร

พกฎร

ะเบย

บและ

กฎหม

าย

3. ก

ารเค

ารพค

วามแ

ตกตา

งทาง

ความ

เชอแ

ละวถ

การด

าเนน

ชวต

ระหว

างบค

คล

4. กา

รสรา

งปฏส

มพนธ

กบผอ

นดวย

การเค

ารพใ

นสทธ

เสรภ

าพ โด

ยยด

หลกค

วามเ

สมอภ

าคแล

ะภรา

ดรภา

พ

5. ก

ารดา

เนนช

วตโด

ยยดห

ลกคณ

ธรรม

และอ

ดมกา

รณใน

การอ

ยรว

มกนใ

นสงค

มอยา

งสนต

3. ก

ารสอ

สาร

(Com

mun

icatio

n)

1. คว

ามสา

มารถ

ในกา

รถาย

ทอด

แลกเ

ปลยน

ความ

ร ขอ

มลขา

วสาร

ส 1.1

ม.4-

6/21

ส 1

.1 ม.

4-6/

22 ส

1.2

ม.4-

6/1

ส 1.1

ม.4-

6/4

ส

1.1 ม

.4-6/

5 ส

2.1

ม.4-

6/1

ส

2.1 ม

.4-6/

2

ส 2.1

ม.4-

6/3

ส

2.1 ม

.4-6/

4

1. กา

รรบแ

ละสง

สารท

สราง

ความ

เขาใ

จระห

วางก

น 2.

การร

บฟงค

วามค

ดเหน

ของผ

อน

30

ตารา

งท 2

(ตอ)

องคป

ระกอ

บของ

ทกษะ

ทางส

งคม

ตวชว

ดม.4

– 6

กล

มสาร

ะการ

เรยนร

สงคม

ศกษา

ศาส

นา แ

ละวฒ

นธรร

ม กา

รบรณ

าการ

ทกษะ

ทางส

งคมก

บตวช

วดสง

คมศก

ษา ศ

าสนา

และ

วฒนธ

รรม

ระดบ

ชนมธ

ยมศก

ษาปท

4 -

6

3. ก

ารสอ

สาร

(Com

mun

icatio

n) (ต

อ)

2. คว

ามสา

มารถ

ในกา

รยอม

รบคว

ามรส

กนกค

ด คว

ามรส

กและ

ความ

ตองก

ารขอ

งตนเ

องกบ

ผอน

เพอใ

หเกด

การร

บรแล

ะควา

มเขา

ใจตร

งกน

โดยใ

ชกา

รพดแ

ละกา

รรบฟ

งควา

มคดเ

หนซง

กนแล

ะกน

ส 2.2

ม.4-

6/3

ส

3.1 ม

.4-6/

3

ส 3.1

ม.4-

6/4

ส 4.1

ม.4-

6/2

ส

4.2 ม

.4-6/

2

ส 4.2

ม.4-

6/4

ส 4.3

ม.4-

6/1

ส 4

.2 ม.

4-6/

3

ส 4.3

ม.4-

6/4

ส 5.1

ม.4-

6/2

ส 4

.2 ม.

4-6/

3

ส 4.2

ม.4-

6/4

ส 5.2

ม.4-

6/1

ส 5

.2 ม.

4-6/

2

ส 5.2

ม.4-

6/3

ส 5.2

ม.4-

6/4

ส 5

.2 ม.

4-6/

5

4. ค

วามอ

ยากร

อยาก

เหน

(Cur

iosit

y)

1) ค

วามส

ามาร

ถในก

ารแส

วงหา

ขอมล

ขาวส

ารเก

ยวกบ

ความ

ร เหต

การณ

ตาง ๆ

ของ

สงคม

และโ

ลก จ

ากสอ

ตาง ๆ

และ

แหลง

เรยนร

ตาง ๆ

2)

การ

ปรบก

จวตร

ประจ

าวนใ

หเปน

เรองท

ทาทา

ยตอ

การเร

ยนรส

งใหม

3)

การ

ตงคา

ถามเ

มอมค

วามอ

ยากร

ส 1.1

ม.4-

6/4

ส

1.1 ม

.4-6/

5

ส 1.1

ม.4-

6/6

ส 1.1

ม.4-

6/8

ส

1.1 ม

.4-6/

9

ส 1.1

ม.4-

6/10

ส 1.1

ม.4-

6/12

ส 1

.1 ม.

4-6/

18

ส 1.1

ม.4-

6/19

ส 1.2

ม.4-

6/1

ส

2.1 ม

.4-6/

1

ส 2.1

ม.4-

6/2

ส 2.1

ม.4-

6/3

ส

2.1

ม.4-

6/4

ส

2.2 ม

.4-6/

3

ส

3.1 ม

.4-6/

3

ส 3.1

ม.4-

6/4

ส

4.1 ม

.4-6/

2 ส

4.2 ม

.4-6/

2

ส 4.2

ม.4-

6/4

ส

4.3 ม

.4-6/

1

1. กา

รตงค

าถาม

ตอสง

ทสงส

ยใคร

ร 2.

การแ

สวงห

าควา

มรจา

กแหล

งตาง

ๆ

3. กา

รลอง

ผดลอ

งถกห

รอกา

รลอง

ปฏบต

ในสง

ทไมเ

คยทา

4.

การ

ดาเน

นชวต

บนพน

ฐานข

องกา

รฝกอ

บรมต

น เพ

อมงส

การ

เปลย

นแปล

ง

31

ตารา

งท 2

(ตอ)

องคป

ระกอ

บของ

ทกษะ

ทางส

งคม

ตวชว

ดม.4

– 6

กล

มสาร

ะการ

เรยนร

สงคม

ศกษา

ศาส

นา แ

ละวฒ

นธรร

ม กา

รบรณ

าการ

ทกษะ

ทางส

งคมก

บตวช

วดสง

คมศก

ษา ศ

าสนา

และ

วฒนธ

รรม

ระดบ

ชนมธ

ยมศก

ษาปท

4 -

6

4. ค

วามอ

ยากร

อยาก

เหน

(Cur

iosit

y) (ต

อ)

ส

5.1 ม

.4-6/

2

ส 4.2

ม.4-

6/3

ส

4.2 ม

.4-6/

4

ส

5.2 ม

.4-6/

1

ส 5.2

ม.4-

6/2

ส

5.2 ม

.4-6/

3

ส

5.2 ม

.4-6/

4

ส 5.2

ม.4-

6/5

5. ก

ารรบ

มอกบ

ปญหา

(Cop

ing)

1. คว

ามสา

มารถ

ในกา

รเลอก

รปแบ

บในก

ารจด

การก

บคว

ามเค

รยดห

รอแร

งกดด

นจาก

ภายน

อก ป

ญหา

ตา

ง ๆ

ทเกด

ขนตอ

ตนเอ

ง แล

ะปญ

หาทา

งสงค

มท

เกดข

นทมผ

ลกระ

ทบตอ

ตน

2. กา

รใชเ

หตผล

มากก

วาอา

รมณ

เมอเ

จอกบ

สภาว

ะกด

ดนหร

อปญห

า โดย

การใ

ชการ

พดคย

การ

เจรจ

า กา

รคดว

เครา

ะห ก

ารตง

คาถา

มกบส

งทเผ

ชญ

ส 1.1

ม.4-

6/2

ส

1.2 ม

.4-6/

1

ส 1.1

ม.4-

6/4

ส 1.1

ม.4-

6/5

ส

2.1 ม

.4-6/

1

ส 2.1

ม.4-

6/2

ส

2.1 ม

.4-6/

3

ส 2.1

ม.4-

6/4

ส

2.2 ม

.4-6/

3

ส

3.1 ม

.4-6/

3

ส 3.1

ม.4-

6/4

ส

4.1 ม

.4-6/

2 ส

4.2 ม

.4-6/

2

ส 4.2

ม.4-

6/4

ส

4.3 ม

.4-6/

1 ส

4.2 ม

.4-6/

3

ส 4.3

ม.4-

6/4

ส

5.1 ม

.4-6/

2 ส

4.2 ม

.4-6/

4

ส 5.2

ม.4-

6/1

ส

5.2 ม

.4-6/

2

ส

5.2 ม

.4-6/

3

ส 5.2

ม.4-

6/4

ส

5.2 ม

.4-6/

5

1. กา

รรจก

เลอก

วธกา

รจดก

ารกบ

ความ

เครย

ด คว

ามกง

วล ค

วาม

กดดน

ของต

นเอง

จากส

งตาง

ๆ ท

เขาม

ากระ

ทบตน

2.

การต

งคาถ

าม แ

ละวเค

ราะห

สถาน

การณ

กดดน

หรอส

ถานก

ารณ

ทเป

นปญห

าแลว

กาหน

ดแบบ

แผน

เพอแ

สวงห

าทาง

ออกท

เหมา

ะสม

กบบร

บท

32

ตารา

งท 2

(ตอ)

องคป

ระกอ

บของ

ทกษะ

ทางส

งคม

ตวชว

ดม.4

– 6

กล

มสาร

ะการ

เรยนร

สงคม

ศกษา

ศาส

นา แ

ละวฒ

นธรร

ม กา

รบรณ

าการ

ทกษะ

ทางส

งคมก

บตวช

วดสง

คมศก

ษา ศ

าสนา

และ

วฒนธ

รรม

ระดบ

ชนมธ

ยมศก

ษาปท

4 -

6

6. ก

ารบง

คบตน

(Con

trol)

1. กา

รตระ

หนกร

ในคว

ามสา

มารถ

ทจะค

วบคม

อารม

ณแล

ะเตอ

นตนเ

อง

2. กา

รมวน

ยในต

นเอง

3.

การม

ความ

รบผด

ชอบ

4.

ความ

สามา

รถใน

การเต

อนตน

เองถ

งผลด

ผลเ

สยจา

กการ

เกยว

ของก

บสถา

นการ

ณหรอ

ปญหา

ทเก

ดขนต

อตนเ

องแล

ะสงค

มม

ส 1.1

ม.4-

6/2

ส 1

.2 ม.

4-6/

1

ส 1

.1 ม.

4-6/

4 ส

1.1

ม.4-

6/5

ส 2

.1 ม.

4-6/

1

ส 2

.1 ม.

4-6/

2

ส 2.1

ม.4-

6/3

ส

2.1 ม

.4-6/

4

ส 2.2

ม.4-

6/3

ส 3.1

ม.4-

6/3

ส

3.1 ม

.4-6/

4

ส 5.2

ม.4-

6/5

ส 4.2

ม.4-

6/2

ส

4.2 ม

.4-6/

4

ส 4.3

ม.4-

6/1

ส 4.2

ม.4-

6/3

ส

4.3 ม

.4-6/

4

ส 5

.1 ม.

4-6/

2 ส

4.2 ม

.4-6/

3

ส 4.2

ม.4-

6/4

ส

5.2

ม.4-

6/1

ส 5.2

ม.4-

6/2

ส

5.2 ม

.4-6/

3

ส 5

.2 ม.

4-6/

4

1. ก

ารรจ

กระง

บจตใ

จตอส

งเรา

ทเขา

มากร

ะทบส

ภาวะ

ทางอ

ารมณ

ขอ

งตนเ

อง

2. กา

รเตอน

ตนเอ

งถงผ

ลทจะ

ตามม

าจาก

การป

ฏบตข

องตน

3.

การฝ

กตนเ

ปนผม

วนยแ

ละมค

วามร

บผดช

อบ

4. ก

ารใช

หลกจ

รยธร

รมเพ

อกาห

นดแน

วทาง

ความ

ประพ

ฤต

ของต

น

7. ค

วามม

นใจใ

นตนเ

อง (C

onfid

ence

)

1. กา

รรสก

เปนท

รกแล

ะไดร

บการ

ยอมร

บ

2. กา

รเชอใ

นควา

มสาม

ารถข

องตน

เอง

3. กา

รกลา

ตดสน

ใจกร

ะทาส

งใดสง

หนง

ส 1.1

ม.4-

6/2

ส

1.2 ม

.4-6/

1

ส 1

.1 ม.

4-6/

4 ส

1.1 ม

.4-6/

5

ส 2.1

ม.4-

6/1

ส

2.1

ม.4-

6/2

ส

2.1 ม

.4-6/

3

ส 2.1

ม.4-

6/4

ส

2.2

ม.4-

6/3

ส 3.1

ม.4-

6/3

ส

3.1 ม

.4-6/

4

ส 5

.2 ม.

4-6/

5

1. คว

ามกล

าแสด

งออก

และก

ลาตด

สนใจ

กระท

าสงท

ถกตอ

ง 2.

การร

สกได

รบกา

รยอม

รบแล

ะไดร

บควา

มรกจ

ากผอ

น

3. กา

รเชอม

นในศ

กยภา

พของ

ตนเอ

ง

33

3. แนวคดการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม ในการวจยครงน แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมม

4 ดาน ไดแก 1) การจดกจกรรมการเรยนร 2) การจดสภาพแวดลอมในการเรยนร 3) การใชสอการ เรยนร และ 4) การวดและประเมนผลการเรยนร ซงมรายละเอยดดงน

3.1 การจดกจกรรมการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม การจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมจงตองเนนใหนกเรยนไดรบ

การเสรมสรางทงทกษะและคณลกษณะไปพรอมกน ดงนนครผสอนจงตองทาความเขาใจในแนวคด รปแบบการสอน วธการสอน และเทคนคการสอนทสามารถใชในการจดการเรยนรสงคมศกษา เพอพฒนาทกษะทางสงคม โดยผวจยไดศกษาไวปรากฏดงน

3.1.1 แนวคดจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคม แนวคดจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมไดมนกวชาการ

หลายทานไดนาเสนอไวหลากหลายวธ (สขมาล เกษมสข, 2535: 18-19; National Association of School Psychologists, 2008: online; Ollhoff, 2004: 159 - 184) ซงสามารถสรปไดดงน

1) การฝกโดยบรณาการเขากบการเรยนการสอนตามปกต กจกรรมทจดใน การเรยนการสอนนนตองใหนกเรยนเปนผกระทาเอง และกระทารวมกน เรยนรรวมกนใหมากทสดเทาทจะเปนไปได นกเรยนจงจะเกดทกษะทางสงคม ซงครหรอพอแมอาจนาสถานการณตาง ๆ มาใช สอนหรอสงเสรมใหเดกมพฤตกรรมทางสงคมทเหมาะสม

2) การฝกทกษะทางสงคมโดยตรง เปนการฝกทกษะทางสงคมตางหากแยก จากการเรยนการสอนเนอหาตามวชาปกต บางทกษะอาจตองมการฝกโดยเฉพาะ บางทกษะอาจไมตอง ใชวธการฝกโดยเฉพาะ เพยงแตเปนการจดกจกรรมใหนกเรยนไดทารวมกน ไดลงมอปฏบตดวยตนเอง เปนกจกรรมทสมพนธกบสภาพการดาเนนชวตของนกเรยน เหมาะกบความสนใจและความสามารถ ของนกเรยน โดยครเตรยมบทเรยนทกษะทางสงคมเพอสอนนกเรยนเปนกลมยอย เพอชวยใหนกเรยนมความรและความเขาใจในทกษะ เปนวธการทมประสทธภาพในการสอนทกษะทางสงคมในนกเรยน ทไมมความรในทกษะทางสงคมมากอน เชน

2.1) การบรณาการทกษะทางสงคมเขากบการเรยนวชาอน ๆ ครจด กจกรรมโดยนาเนอหาทกษะทางสงคมมาเปนสวนหนงของการเรยนการสอน เชนครอาจเลอกโครงงาน ศลปะ เกม หรอกฬา แลวสอดแทรกเนอหาเกยวกบทกษะทางสงคมทเกยวของกจกรรมทเดกตองปฏบต จากนนมการอภปรายถงทกษะทางสงคมดงกลาว ซงวธการนนกเรยนอาจไมรตววากาลงเรยน ทกษะทางสงคมอย วธการนเหมาะสาหรบเดกทมความรในทกษะทางสงคมเรองตาง ๆ มาบางแลว แตมความยงยากในการนาไปใชในสถานการณ หรอลมทจะนาทกษะทางสงคมไปใช วธการนชวย ในการถายโยงความรไปสสถานการณอน โดยมขนตอนในการเตรยมบทเรยนม 4 ขนตอน

34

2.1.1) การเลอกทกษะทางสงคมหรอกจกรรม โดยอาจพจารณา เลอกทกษะทางสงคมทตองการจะฝกแลวนามาคกบกจกรรม หรออาจคดกจกรรมไวลวงหนา แลวเลอกทกษะทางสงคมทจาเปนตองนามาใชเพอใหการทากจกรรมประสบความสาเรจ

2.1.2) การวางแผนกจกรรมและเนอหา จากนนนาทกษะทางสงคมมาเปนองคประกอบหนงของกจกรรมหรอเนอหานน

2.1.3) การปฏบตกจกรรม ครและนกเรยนควรรวมอภปรายถง วธการในการปฏบตกจกรรมหรอทกษะทางสงคมทนกเรยนจาเปนตองนามาใชเพอใหสามารถปฏบตกจกรรมไดลลวงประสบผลสาเรจ ครอาจตองมการสาธตทกษะทางสงคมใหเดกด และควรชแนะ หากเดกนาทกษะทางสงคมมาใชในการทางาน

2.1.4) สรป ครและนกเรยนอภปรายถงความสาเรจ และชนชม ในผลงานรวมกนครอาจใหนกเรยนพดถงสงตนเองชนชอบในการทากจกรรม

2.2) การสอนทกษะทางสงคมผานสถานการณ เปนวธการทใหความสาคญ กบการสอนใหเดกรจกหาวธการจดการกบความขดแยงในขณะทเดกกาลงเผชญปญหาอย โดยครมบทบาทเปนทปรกษาในการใหคาแนะนาและคอยใหความชวยเหลอ เพอใหเดกระลกถงทกษะทาง สงคมตาง ๆ ทเขาไดเรยนไปแลว สามารถนามาใชในการแกปญหาไดอยางสาเรจ วธการนเนน ความสาคญของการเรยนรอยางเปนกระบวนการ ในขณะทเดกยงมทกษะทางสงคมทไมสมบรณ ยงไมสามารถหาวธการแกปญหาทดทสดได ดงนนจงจาเปนตองมผคอยใหคาแนะนาผานสถานการณ สงสาคญคอ ครมบทบาทในการใหความชวยเหลอเทานน ไมใชการเขาไปจดการกบปญหาของเดก

โดยมหลกในการสอนทกษะทางสงคมผานสถานการณ คอ การให ความชวยเหลอมเกดความขดแยง การใหความชวยเหลอกอนทจะควบคมสถานการณไมได การให ความชวยเหลอเมอในสถานการณมผไดเปรยบหรอเสยเปรยบ การใหความชวยเหลอเมอเดก ไมสามารถแกไขปญหาได การใหความชวยเหลอเมอสถานการณเรมขยายวงกวาง การใหความชวยเหลอ เมอทราบวาเดกมทกษะทางสงคมอยในระดบตา

สาหรบขอเสนอแนะในการใหการสอนทางสงคมผานสถานการณ คอ ครใหความชวยเหลอเดกหลงจากทครสงเกตมาอยางดแลว เพอทจะไมดวนสรปความและสามารถให ความชวยเหลอไดอยางเหมาะสม อกทงใหความชวยเหลอเดกดวยการตงคาถามมากกวาการตอบ เปนการดหากเดกสามารถรจกปญหาดวยตนเอง การจดลาดบคาถามทดเปนสงทชวยใหเดกเกดการ เรยนรทดทงนการใหความชวยเหลอตองเปนไปอยางสภาพ ไมกาวกายสทธของเดก ครตองยาเตอน ใหเดกทราบวาปญหาเปนเรองทเดกตองจดการเอง โดยมผใหญเปนผคอยใหความชวยเหลอ ไมใชเปนผแกไขปญหาให และครตองระวงการใหความชวยเหลอโดยพยายามหลกเลยงการแบงขาง ครควรชวย ใหเดกคดหาทางแกไขปญหาไดดวยตวของเดกเอง เพอหลกเลยงไมใหมฝายทคดถกหรอฝายทคดผด

35

2.3) การใชเรองราวทางสงคม จากการศกษาเอกสารทเกยวของกบความหมายของการใชเรองราว

ทางสงคม ซง Wallin (2007: online) และ ICAN (2007: online) ไดเสนอแนะความหมายไวใน ทานองเดยวกนวา เรองราวทางสงคม หมายถง วธการในการสอนทกษะทางสงคม เพอใหเดกม พฤตกรรมทเหมาะสมผานสถานการณเฉพาะเจาะจง โดยมตวแนะทางสงคม (Social cues) ของ เหตการณ และคาอธบายรายละเอยดของขอมลทางสงคมเพอเปนแนวปฏบต ใหเดกม ความเขาใจและสามารถตอบสนองตอสถานการณไดเหมาะสมมากยงขน สวน Gray (2007: online) ไดเสนอแนะ เพมอกวา การใชเรองราวทางสงคม เปนพรรณนาเกยวกบสถานการณ ทกษะความคดรวบยอดท เกยวของกบตวชแนะทางสงคม (Social cues) ทมลกษณะและรปแบบทเจาะจงตามความตองการของเดก ดงนนสรปไดวา การใชเรองราวทางสงคม หมายถง วธการทใชสอนผเรยนใหมความเขาใจ ถงการแสดงออกพฤตกรรมทเหมาะสมตอตนเองและบคคลอนในสงคม ผานเนอเ รองทผ เรยน เขยนขนเองหรอผสอนเขยนขนมาโดยคานงถงลกษณะผเรยน

องคประกอบของเรองราวทางสงคม Wallin (2007: online) ไดเสนอแนะวา การเขยนเรองราวทางสงคมควรใชสรรพนามบรษท 1 เนอเรองทเปนปจจบน ในการใหขอมลเกยวกบสถานการณทางสงคมใหมากทสดนน เพอทเดกจะเตรยมตวไดยงขนในการเผชญ สถานการณ และแสดงออกไดอยางเหมาะสมในสถานการณ

ความสอดคลองการใชเรองราวทางสงคมกบการพฒนาทกษะทาง สงคม โดยWallin (2007: online) ไดนาเสนอขอดของการใชเรองราวทางสงคมไวดงตอไปน 1) ชวยใหบคคลคาดการณการกระทาไดดขน เรองราวทางสงคมเปนการนาเสนอขอมลของ สถานการณทางสงคมทมการแสดงออกทเปนแบบแผนและไมเปลยนแปลง โดยเฉพาะอยางยง เดกออทสตก ในการจดการกบทกษะและพฤตกรรมทเกยวของกบการปฏสมพนธสงคม ทกษะทาง สงคมเปนการใหบคคลไดสมพนธกบขอมลทางสงคม ผานทางรปภาพและตวอกษร และ 2) เรองราวทางสงคมลดความตงเครยดระหวางการสอนและความเครยดทอาจเกดขนในสถานการณทางสงคม เพราะเปดโอกาสใหเดกสามารถฝกทกษะไดบอยครงตามความตองการ

จากการทไดศกษาเอกสารในขางตน พบวา การใชเรองราวทางสงคม เปนวธการทชวยใหบคคลมความเขาใจในขอมลทางสงคมเพอเปนแนวปฏบตใหเกดทกษะทางสงคม การจดการกบพฤตกรรมทเหมาะสมผานสถานการณทมลกษณะและรปแบบเฉพาะตามความตองการ ของแตละบคคล โดยใชการแนะทางสงคม (Social cues) ของเหตการณ แมวธการนจะเปนวธการท พฒนาขนมาเพอใชกบเดกออทสตก แตวธการนสามารถนามาใชในเดกทมความบกพรองประเภท อน ๆ แมแตเดกทมพฒนาการตามปกตได (Gray, 2007: online)

36

นอกจากน Bos (2002: 415 – 417, อางถงใน วรสรา จยดอนกลอย, 2553: 118 - 120) ไดเสนอการสอนทกษะทางสงคมสาหรบเดกทบกพรองทางการเรยนรและพฤตกรรม ไวดงตอไปน คอ

1) การพฒนาการเรยนรแบบรวมมอ เทคนคการเรยนรแบบรวมมอ ในชนเรยนสงผลใหเกดการเหนคณคาตนเอง ทกษะทางสงคมและการเรยนร

2) การใหเพอนเขามามสวนรวมในโปรแกรมการฝกสาหรบเดกนกเรยนทมทกษะทางสงคมไมด การฝกทกษะทางสงคมมความสาคญเปนการเปลยนวธการใหเพอนยอมรบนกเรยนทมทกษะทางสงคมไมด การใหเพอนทเปนทรกหรอเปนทยอมรบของเพอนคนอน ๆ เขามามสวนรวมในโปรแกรมการฝกทกษะทางสงคม เปนการเปดโอกาสใหเดกเหลานไดมโอกาสสงเกตเหนความเปลยนแปลงของเดกทมปญหาทกษะทางสงคม มโอกาสชวยชแนะและใหการเสรมแรงพฤตกรรม ทเหมาะสมในชนเรยน

3) การใชหลกการสอนทมประสทธภาพ การสอนทกษะทางสงคมจาเปนตองมหลกการสอนทมประสทธภาพ คอ การนาขอตกลงนกเรยนมาใชระบพฤตกรรมเปาหมาย การทดสอบ การสอน การใชตวแบบ การฝกซอม การแสดงบทบาทสมมต การใหขอมลยอนกลบ การฝกในสถานการณทควบคม การฝกในสถานการณอน

4) โปรแกรมการฝกทกษะทางสงคมทไมประสบผลสาเรจเนองจากผรบการฝกไดรบการสอนใหนาทกษะทตนเองรจกมากระทา เชน ผฝกสอนใหเดกรจกเรมสนทนากบผอน เดกสามารถทาได แตเขาไมรจกวธการทจะดาเนนการสนทนา นอกจากนเดกควรไดรบการสอน วาเมอไหรหรอกบบคคลใดทเดกสามารถนาทกษะนไปใชได

5) การสอนใหมการถายโยงการเรยนร การแสดงออกของเดกในระหวางการ ฝกหรอในสถานการณทกาหนด แตไมสามารถนาไปใชในสถานการณอนได เพอททกษะทางสงคมนาไปใชในสถานการณอนได จาเปนตองมการฝกซอมและนาทกษะไปใชในสถานการณตาง ๆ

6) การใหความมนใจเดก เดกทมปญหายงยากในการเรยนรมกจะหมด กาลงใจและไมมแรงจงใจในการเรยน ดงนนวธการทจะชวยใหเดกเกดความมนใจ คอ การใหทางเลอก ผลลพธของการตดสนใจ เอกสารแสดงความกาวหนาและการควบคมสถานการณทเกดขน

7) การหาขอเดน การหาขอเดนเพอนามาใชในการตดสนใจพจารณารปแบบ ในการใหความชวยเหลอเชน เดกทวายนาเกงและเปนสมาชกในทมวายนา สามารถสรางสมพนธกบเพอนไดในทมสมาชกวายนาดวยกน เมอมการพฒนาการใหความชวยเหลอทกษะทางสงคม สงสาคญทตองพจารณาคอการหากลมชวยเหลอทางสงคมหรอกลมตามธรรมชาตความสมพนธของเดก สถานการณโรงเรยนสงสาคญทควรจดจาคอ เดกทไมเปนทยอมรบของเพอนในโรงเรยนไมไดหมายความ วาเดกจะถกปฏเสธความสมพนธทางสงคมภายนอกสถานการณโรงเรยน

37

8) การยอมรบความเปนเพอนดวยกนทงสองฝาย การพฒนาความสมพนธกนทงสองฝาย จงเปนเปาหมายสาหรบเดกจานวนมากทมปญหาทางการเรยนรและปญหาทางพฤตกรรม

3.1.2 กระบวนการสอนทกษะทางสงคม กระบวนการสอน เปนขนตอนและวธการดาเนนการชวยใหบคคลเกดการ

เรยนร ซงอาศยความร ความคด ความเชอเกยวกบกระบวนการเรยนรของมนษย (ชยวฒน สทธรตน, 2558: 63) และจากการทไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยตาง ๆ ไดกระบวนการสอนทกษะ ทางสงคม ดงน

3.1.2.1 การสอนตรง การสอนตรง (National Institute for Direct Instruction. 2007:

online) เปนรปแบบของการสอนทใหความสาคญกบบทเรยนทมการวางแผนทด ออกแบบมาเพอเพมพนการเรยนรของผเรยนอยางเปนขนตอน มคาอธบายทชดเจน และมการกาหนดเงอนไขในการ เรยน โดยคานงถงการสอนทชดเจนเพอขจดความไมเขาใจ ทาใหผเรยนเกดการเรยนรไดมากขน เปนวธการสอนทใหความสาคญกบเนอหาทจะสอน และวธการสอนทสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนร ดงนนการสอนตรงจงเปนการสอนท ใหม งเนนใหผ เรยนไดมความรและเขาใจอยางชดเจน ผานกระบวนการสอนทมขนตอนทชดเจน

ลกษณะของการสอนตรง คอ การนาเสนอทชดเจน (Present Clearly) มการเรยงลาดบขนตอนทด (Well-Sequenced) โดยใชจงหวะการสอนทเรว (Fast Paced) มการสนทนาโตตอบระหวางผสอนกบผเรยนอยางตอเนอง ทาใหบรรยากาศการเรยนดตนเตน ทจะสงผลให ผเรยนตองมสมาธจดจอกบเนอหาทเรยนตลอดเวลา (Highly – Focused)

ขนตอนการสอนตรงมดงตอไปน คอ 1) การนาเขาสบทเรยน (Opening the Lesson) การเตรยมความ

พรอมของนกเรยนเพอใหเดกตงสมาธกอนเรยน ครตองแจงใหเดกทราบถงสงทนกเรยนจะเรยน เหตผลทตองเรยน ซงครอาจนาเทคนควธการตอไปนมาผสมผสานกน

1.1) การเตรยมสมาธของนกเรยนดวยการเรมตนบทเรยนตรงเวลามการกระตนใหผเรยนเกดความกระตอรอรน การใชคาเพอเปนสญญาณในการเรมตนบทเรยน เชน มองตาครมาเรมบทเรยนกน มองกระดาน เปนตน

1.2) การทบทวนหรอสรปบทเรยนครงกอน มการฝกหรอทาแบบฝกหดเพยงเลกนอยโดยใชทกษะหรอความรทไดเรยนรไปในครงกอน มการเชอมโยงบทเรยนใหมเขากบสงทไดเรยนรไปแลวหรอสงทจะเปนประโยชนตอไป

1.3) การยาเตอนนกเรยนถงกฎทสาคญทตองปฏบตตามระหวางเรยน เชน ไมวพากษวจารณขอเสนอแนะของกนและกนในระหวางระดมสมอง

38

1.4) การกลาวถงจดประสงคของบทเรยนโดยยอ ควรมการเขยนประเดนสาคญบนกระดานลวงหนา และมการกลาวถงในระหวางบทเรยน ซงจะชวยใหนกเรยนเหนความสาคญของสาระสาคญของบทเรยน

1.5) การเนนยาถงความสาคญ ทนกเรยนตองเรยนทกษะหรอเนอหาน เชน เปนสงทตองใชในชวตประจาวน พยายามใหนกเรยนเหนประโยชนหรอความสาคญของเนอหา แลวนามากาหนดเปนจดประสงคเชงพฤตกรรม

2) การน า เสนอท กษะใหม (Demonstrating the New Skill or Concept) ครควรสอนอยางรวบรด จดระบบการสอนทด อธบายอยางเปนขนตอน ใชภาษาทนกเรยนเขาใจงาย อธบายศพทใหมทนกเรยนยงไมรเนนยาหลกการทสาคญของบทเรยน ครตองวเคราะหงาน แบงเนอหาหรอทกษะเปนสวยยอยอยางเปนขนตอน

3) การใหคาแนะนาในระหวางฝก (Giving Guided Practice) ครควร ใชวธการตงคาถามปลายเปดในชวงใหคาแนะนาในการฝก เปดโอกาสใหนกเรยนไดมโอกาสตอบ คาถามมากทสด แลวใหขอมลยอนกลบตอคาตอบนนในทนท เพอเดกจะไดทราบวาคาตอบถกหรอผด

4) การถามคาถาม (Asking Question) ชวยใหครทราบวานกเรยนเขาใจสงทครสอนหรอไม การถามคาถามทดจะชวยใหนกเรยนตอบคาถามไดอยางตรงประเดน ใหความสนใจตอเนอหาทเรยน ลกษณะของคาถามควรเปนคาถามงาย ๆ ไมตองคดลกซงมากนก เพอนกเรยนจะสามารถตอบถก จนกระทงเดกมความคนเคยกบเนอหาใหมแลว จงมการปรบคาถาม ใหเปนคาถามปลายเปดทนกเรยนตองใชความคดระดบสงมากขน

5) การใหขอมลยอนกลบ (Giving Feedback) นกเรยนตองรวาคาตอบ ทตอบไปถกหรอผด ดงนนครตองชวยนกเรยนในการตรวจสอบคาตอบโดยเรวทสดเทาทเปนไปได

6) การเปดโอกาสใหมฝกฝนตามลาพง (Providing Independent Practice) สงนจะชวยใหนกเรยนมความชานาญในสงทเรยนรใหม นอกจากนยงชวยใหครประเมนความสามารถในการบรรลจดประสงคของบทเรยนและปรบบทเรยนใหมความสอดคลอง การฝกฝนสงทไดเรยนรไปตามลาพง ไมจาเปนตองใชวธการนงทางานอยทโตะตามลาพงเสมอไป อาจใชวธการฝกกบครโดยตรง ดวยการถามตอบแลวครใหผลยอนกลบเพอใหนกเรยนทราบผลในทนท หรออาจใช การเรยนรแบบรวมมอ เพอชวยเหลอกนและกนในทกษะและความรใหม

7) การสรปจบบทเรยน (Closing the Lesson) ครอาจใชวธการ ทบทวนหรอสรปประเดนสาคญของการเรยน หรอการตรวจสอบความเขาใจโดยการสงเกตสงทนกเรยนกระทา หรอการถามใหนกเรยนกลาวซาสงทสอนไปแลว

8) การประเมนผลเปนวธการทชวยใหครเกดความมนใจวานกเรยน บรรลตามจดประสงคทครกาหนด ดงนนครจงตองมการประเมนอยางเปนระบบ ไดนาเสนอแนวทาง

39

ในการประเมนผลสามารถทาได 2 รปแบบ คอ 8.1) การประเมนโดยเกบคะแนนยอย (Formative evaluation) เปนการประเมนกระบวนการทสะทอนถง การปฏบตงานของนกเรยน ซงวธนเปนวธการทครกระทาการตรวจสอบไดในทนท และ 8.2) การประเมนปลายภาค (Summative evaluation) เปนการทดสอบตามชวงเวลาทสอน

9) การน าความร ไปใช ในสถานการณอ นท ไม ใช ในช น เรยน (Integrating Empiricist) จากการทไดศกษาเอกสารในขางตน พบวา การสอนตรงเปนวธการทม เปาหมายและกระบวนการสอนทเปนขนตอนทชดเจน ในการพฒนาผเรยนใหกาวไปทละขนไปสเปาหมายของการเรยนรทครกาหนดไวตงแตตน ดงนนวธการนจงนาจะชวยพฒนาผเรยนใหเกด ความเขาใจในทกษะทางสงคมและสามารถแสดงออกไดอยางเหมาะสม

3.1.2.2 กระบวนการการสอนทกษะทางสงคมโดยตรง (ESP) ม 3 ขนตอน คอ 2.1) อธบายทกษะ (Explain) เพ อ ให เกดความร ความเข า ใจ

ดวยวธการตาง ๆ เชน การใชวดทศน การแสดง การวาดรป เปนตน 2.2) การแสดงออกถงทกษะ (Show) นกเรยนจาเปนตองไดเหนการ

แสดงออกถงการใชทกษะทางสงคมทถกตอง เพอนกเรยนสามารถปฏบตไดอยางถกตอง ครอาจใชวธการแสดงบทบาทสมมต การใชหนมอ การใชวดทศน โทรทศน หรอภาพยนตรทมฉากทแสดงถง การมทกษะทางสงคมทถกตอง

2.3) การฝกฝนทกษะ (Practice) เปนการใหนกเรยนไดฝกฝนทกษะทางสงคมทไดเรยนรมาแลว โดยครใหนกเรยนจบคและกาหนดสถานการณเพอใหนกเรยนไดลองปฏบต ครอาจใหนกเรยนเขยนเปรยบเทยบระหวางเดกทมทกษะทางสงคมด และเดกทไมมทกษะทางสงคม นอกจากนครยงสามารถใชวธการอน ๆ เชน การฝกทกษะทางสงคมผานการแสดงละคร การแสดงบทบาทสมมต การเขยนบทละคร การแตงเพลง การโตวาท การเขยนโคลงกลอน เปนตน

3.1.2.3 การแสดงบทบาทสมมต วธสอนโดยการใชแสดงบทบาทสมมต (อาภรณ ใจเทยง, 2550: 160)

และบญชม ศรสะอาด (2537: 61-62) ไดใหความหมายของการแสดงบทบาทสมมตไวทานองเดยวกน วา เปนวธสอนทผสอนสรางสถานการณ และกาหนดบทบาทสมมตขนจากความเปนจรง ใหผเรยน ไดแสดงออกตามทผเรยนคดวาควรจะเปน โดยผสอนจะใชการแสดงออกทงทางดานความรความคด และพฤตกรรมของผแสดงมาเปนพนฐานใหผเรยนเขาใจเนอหาสาระของบทเรยนอยางลกซง และรจกปรบหรอเปลยนพฤตกรรม และการแกไขปญหาตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม ทศนา แขมณ (2555: 356) ทเสนอแนะเพมเตมวา เปนการเรยนรทชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทกาหนด ดงนน จงสรปไดวา การแสดงบทบาทสมมต หมายถง วธการทผสอนกาหนดบทบาทสมมตขนจาก สถานการณความเปนจรง โดยมงหวงใหผเรยนไดแสดงพฤตกรรมททาใหผสอนสามารถเขาใจถง

40

ความรและความคดของผเรยน เพอประโยชนกบทผสอนชวยใหผเรยนไดเรยนรไปตามวตถประสงค ทผสอนกาหนด

วตถประสงคของการแสดงบทบาทสมมต อาภรณ ใจเทยง (2550: 160) ไดเสนอจดมงหมายของการแสดงบทบาทสมมต ไว ใหผเรยนเกดความเขาใจในพฤตกรรมและความรสกของผอน ไดปรบหรอเปลยนพฤตกรรมไปในทางทเหมาะสม ไดฝกการใชความรความคด ในการแกปญหา และการตดสนใจ ไดมโอกาสแสดงออก ไดเรยนดวยความเพลดเพลน จดการเรยน การสอนมความใกลเคยงกบสภาพความเปนจรงมากขน นอกจากนทศนา แขมณ (2555: 356) ไดนาเสนอจดประสงคของการแสดงบทบาทสมมต เพมเตมจากอาภรณ ใจเทยง คอชวยใหผเรยน เกดความเขาใจในเรองตาง ๆ เกยวกบบทบาททตนแสดง

รปแบบของการแสดงบทบาทสมมต อาภรณ ใจเทยง (2550: 160-161) ไดนาเสนอรปแบบการแสดงบทบาทสมมตทผเรยนแสดงออก แบงเปน 2 ลกษณะ คอ

1) การแสดงบทบาทสมมตแบบละคร เปนการแสดงบทบาทตามเรองราวเปนการแสดงบทบาทตามเรองราวทมอยแลว ผแสดงจะไดรบทราบเรองราวทงหมด แตจะไมไดรบบททกาหนดใหแสดงตามอยางละเอยด ผแสดงจะตองแสดงออกเองตามความคดของตน และดาเนนเรองไปตามทองเรองทกาหนดไวแลว ซงมลกษณะเหมอนละคร

2) การแสดงบทบาทสมมตแบบแกปญหา เปนการแสดงบทบาทสมมต ทผเรยนไดรบทราบสถานการณหรอเรองราวแตเพยงเลกนอยเทาทจาเปน ซงมกเปนสถานการณทเปนปญหาหรอมความขดแยงทแฝงอย ผแสดงบทบาทจะใชความคดของตนในการแสดงออกและแกปญหาตาง ๆ อยางเสร

บญชม ศรสะอาด (2537: 61) ไดนาเสนอรปแบบการแสดงบทบาทสมมตม 2 ประเภทเชนกน แตมลกษณะแตกตางจากอาภรณ ใจเทยง ดงน

1) ผแสดงบทบาทสมมตจะตองแสดงบทบาทของคนอน โดยละทงความ เปนตนเองทเคยแสดงออก ผแสดงอาจแสดงเปนคนทมชอเสยงในประวตศาสตร เพอนรวมหอง การเปลยนบทบาทซงกนและกนกบเพอน การเปนบคคลสมมต เชน สมมตวาเปนครใหญ สมมตวา เปนชาวนา เปนตนผแสดงบทบาทสมมตจะพด คด ประพฤตหรอมความรสกเหมอนกบบคคลทตน สวมบทบาท

2) ผแสดงบทบาทจะยงคงรกษาบทบาทและความเปนตนเอง พฤตกรรมของตนเอง แตปฏบตอยในสถานการณทอาจจะพบในอนาคต เชน การสมครงาน ผแนะแนวใหคาปรกษาแกนกเรยน บทบาทสมมตประเภทนเปนประโยชนตอการฝกฝนทกษะเฉพาะ เชน การแนะแนว การสมภาษณ การสอน การจงใจ การควบคมความขดแยง เปนตน

41

ขนตอนการแสดงบทบาทสมมต อาภรณ ใจเทยง (2550: 161-163) ไดกาหนดการสอนโดยใชบทบาท

สมมตไว 5 ขนตอน ดงตอไปน คอ 1) ขนเตรยมการสอน เปนการเตรยมใน 2 หวขอใหญ ไดแก 1.1) เตรยมจดประสงคของการแสดงบทบาทสมมตใหแนชดและ

เฉพาะเจาะจง ตองการใหผเรยนเกดความร ความเขาใจอะไรจากการแสดง 1.2) เตรยมสถานการณสมมต อาจเตรยมเขยนไวอยางละเอยดเพอ

มอบใหแกผเรยนหรอเตรยมเฉพาะสถานการณเพอเลาใหผเรยนฟง สวนรายละเอยดผเรยน ใหผเรยนคดเอง การเตรยมสถานการณและบทบาทสมมตน ควรใหมความชดเจน มความยากงายใหเหมาะสมกบระดบผเรยน มเนอหาทใกลเคยงกบความเปนจรง และควรใหมความขดแยงหรอปญหาทจะตองแกไข เพอใหผเรยนไดมโอกาสฝกคดและแกปญหา

2) ขนดาเนนการสอน จดแบงยอยได 7 ขนตอน ดงน 2.1) ขนนาเขาสการแสดงบทบาทสมมต เปนการกระตนใหผเรยนเกด

ความสนใจและกระตอรอรนทจะเขารวมกจกรรม โดยผสอนอาจใชวธโยงประสบการณใกลตวผเรยน เลาเรองราวหรอสถานการณสมมต ชแจงประโยชนของการแสดงบทบาทสมมต และการรวมกนชวยกนแกปญหา

2.2) เลอกผแสดง เมอผเรยนเกดความกระตอรอรนทจะเขารวม กจกรรมแลวผสอนจะจดตวผแสดงตามบทบาทตาง ๆ ในการเลอกตวผแสดงนนอาจใชวธดงน 1) เลอกอยางเจาะจง เชน เลอกผทมปญหาออกมาแสดง เพอบคคลนนไดรสกในปญหาและเหนวธ แกปญหา 2) เลอกผทมบคลกลกษณะคณสมบตทมความสามารถเหมาะสมกบบทบาททกาหนดให และ 3) เลอกผแสดงโดยใหอาสาสมครเพอใหเสรภาพแกผเรยนในการเรยนและการตดสนใจ

2.3) การเตรยมความพรอมของผแสดง เมอเลอกผแสดงไดแลว ผสอนควรใหเวลาผแสดงไดเตรยมและตกลงกนกอนการแสดง ผสอนควรชวยใหกาลงใจ ชวยขจดความตนเตนประหมาและความวตกกงวลตาง ๆ เพอผแสดงไดแสดงอยางเปนธรรมชาต

2.4) การจดฉากการแสดง การจดฉากการแสดงอาจจะจดแบบงาย ๆ คานงถงความประหยดเวลาและทรพยากร เชน อาจสมมตโดยการเลอนโตะเพยงตวเดยว เพราะ การจดฉากนเปนเพยงสวนประกอบยอยของการแสดง

2.5) การเตรยมผสงเกตการณ ในขณะทผแสดงเตรยมตว ผสอนควรได ใชเวลานนเตรยมผชม ทาความเขาใจกบผชมวาควรสงเกตอะไรจงจะเปนประโยชนตอการวเคราะหและอภปรายในภายหลง ผสอนอาจเตรยมหวขอการสงเกต หรอจดทาแบบสงเกตการณเตรยมไวใหพรอม แลวเลอกผสงเกตการณชวยกนด และบนทกพฤตกรรมและเหตการณทเกดขนเปนเรอง ๆ ไป

42

2.6) การแสดง ควรปลอยใหเปนไปตามธรรมชาต ผสอนและผชม ไมควรเขาขดกลางคนนอกจากกรณทผแสดงตองการความชวยเหลอ ในขณะทแสดงผสอนควรสงเกตพฤตกรรมของผแสดงและผชมอยางใกลชด

2.7) การตดบท ผสอนหรอผกากบควรตดบทหรอหยดการแสดงเมอ การแสดงผานไปเปนเวลาพอสมควร ไมควรปลอยใหการแสดงเยนเยอเกนไปจะทาใหเสยเวลาและผชมเกดความเบอหนาย การตดบทควรจะทาเมอ 1) การแสดงไดใหขอมลทเพยงพอทจะนามา วเคราะหและอภปรายได 2) ผชมและผแสดงพอจะเลาไดวา เรองราวจะเปนอยางไรถามการแสดงตอไป 3) ผแสดงไมสามารถแสดงตอไปได เพราะเกดความเขาใจผดบางประการหรอเกดอารมณ สะเทอนใจมากเกนไป และ 4) การแสดงยดเยอไมยอมจบหรอจบไมลง และผชมหมดความสนใจทจะชมการแสดงจนจบเรอง

3) ขนวเคราะหและอภปรายผลการแสดง (ขนประเมนผล) ขนนถอเปนขน ทสาคญยงในการสอน เพราะเปนขนทจะชวยใหผเรยนไดรวบรวมขอมลตาง ๆ ทไดสงเกตเหนและ นามาวเคราะหอภปรายจนเกดเปนการเรยนรทมความหมายสาหรบตนเอง ในขนนครควรจะเตรยมคาถามตาง ๆไวเปนแนวทางสาหรบตนเอง ทจะใชกระตนใหผเรยนคดวเคราะหและอภปรายรวมกน โดยทวไปวธการท ใชในการดาเนนการขนน มดงน 1) ชแจงใหทงผแสดงและผชมเขาใจวา การอภปรายจะเนนทเหตผลและพฤตกรรมทผแสดงออกมา ไมใชเนนทใครแสดงดไมดอยางไร 2) สมภาษณความรสกและความคดของผแสดง 3) สมภาษณความรสกและความคดของผสงเกตการณ และ 4) ใหกลมผแสดงและผชมวเคราะหเหตการณ เสนอความคดเหนและอภปรายรวมกนโดยครอาจใชคาถามตาง ๆ กระตนใหผเรยนคด

ขอสาคญขอหนงทครพงระวงในการดาเนนการอภปรายคอ ครควรแสดงความเปนประชาธปไตย ใหเสรภาพแกผเรยนอยางเตมทในการคด ตดสนใจ ไมประเมนคาตดสนความคดเหนของผเรยน ททาใหผเรยนเกดความรสกไมปลอดภย ไมกลาเปดเผยความรสกทแทจรง

4) ขนแสดงเพมเตม หลงจากการวเคราะหและอภปรายผลการแสดงแลว กลมอาจจะเสนอแนวทางใหม ๆ ในการแกปญหาหรอการตดสนใจ ครอาจจะใหมการแสดงเพมเตมกไดแตถาการแสดงเพมเตมนไมจาเปน ครสามารถขามขนไปถงขนท 5

5) ขนแลกเปลยนประสบการณและสรป หลงจากจบการอภปรายเกยวกบ การแสดง ครควรกระตนใหผเรยนไดแลกเปลยนประสบการณทมสวนสมพนธหรอเกยวของกบเร อง ทไดศกษาซงกนและกน การแลกเปลยนประสบการณจะชวยใหผเรยนไดแนวความคดกวางขวางขน และสงเสรมใหผเรยนเหนวาสงทเรยนนนเกยวของกบความจรง จะทาใหผเรยนสามารถทจะหาขอสรป หรอไดแนวความคดรวบยอดทตนสามารถเขาใจไดอยางด

43

ความสอดคลองการแสดงบทบาทสมมตกบการพฒนาทกษะทาง สงคม บญชม ศรสะอาด (2537: 61-62) และอาภรณ ใจเทยง (2550: 165) ไดนาเสนอขอดของการแสดงบทบาทสมมตไวทานองเดยวกน สรปไดดงน ชวยใหผเรยนเกดความเขาใจความคดและ ความรสกของผอน สะทอนใหเหนถงความรสกและอารมณ และเจตคตของผเรยนไดเปนอยางด สงผลใหเกดการเปลยนแปลงเจตคตและพฤตกรรม ใหผเรยนไดฝกฝนแกปญหาและการคดตดสนใจ รบการ เตรยมสาหรบสถานการณจรงทจะเผชญ กระตนใหเกดความคดสรางสรรค สามารถใชพฒนาทกษะทางสงคมหรอใชในการสอนหรอประเมนผลการเรยนรดานจตพสย หรอทงสองประการ ทงนผแสดง บทบาทเรยนรการจดระบบความคด และการตอบสนองโดยฉบพลน ดวยการใชการฝกระบบการสอสารจากการปฏบตมากกวาจากการใชถอยคา ชวยใหผเรยนเกดความเขาใจในสงทเรยนไดลกซงขน และยงเปนการสงเสรมใหบทเรยนนาสนใจ และผอนคลายความตงเครยด

จากการทไดศกษาเอกสารในขางตน พบวา การใชบทบาทสมมต เปนวธการสอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดนาเสนอความรและความคดผานสถานการณทผสอนกาหนดใหเพอใหผเรยนเกดการเรยนรไดเหมอนกบอยในสถานการณจรง

3.1.2.4 การเรยนรแบบรวมมอ การเรยนรแบบรวมมอ หรอการเรยนรแบบรวมแรงรวมใจ หรอการ

เรยนรแบบสหรวมใจหรอภาษาองกฤษใชคาวา “Cooperative Learning” เปนการจดกจกรรมการ เรยนรทผเรยนมความรความสามารถตางกนประมาณ 3 - 6 คนไดรวมมอกนทางานเปนกลมยอย ดวยความตงใจและเตมใจ รบผดชอบในบทบาทหนาทในกลมของตน ทาใหงานของกลมดาเนนไปสเปาหมาย วธการนใหความสาคญกบการจดกลมการเรยนรแบบคละเพศ และคละความสามารถ (นาตยา ปลนธนานนท, 2543: 81; อาภรณ ใจเทยง, 2550: 121; และทศนา แขมมณ, 2555: 98) ดงนนสรปไดวา การเรยนรแบบรวมมอหมายถง การทนกเรยนตงแต 2 คนขนไป มารวมทากจกรรม โดยกาหนดขอตกลงรวมกน แบงบทบาทหนาทความรบผดชอบ เพอใหนกเรยนรจกชวยเหลอพงพาอาศยกน ซงนาไปสเปาหมายของกจกรรมทกาหนดไว

หลกการพฒนาทกษะการเรยนรแบบรวมมอ ซงนาตยา ปลนธนานนท (2543: 89-97) ไดนาเสนอหลกการทางานกลมในการเรยนรแบบรวมมอ ไวดงน คอ กาหนดขอตกลง รวมกนสาหรบผเรยนทงชน เพอเปนการฝกระเบยบวนยในหองเรยนและการทางาน กาหนดบทบาทหนาทในขณะทางานกลม นอกเหนอจากหนาทความรบผดชอบทผเรยนไดรบมอบหมายมาจากคร แลว เชน ผอาน ผการจดบนทก ผตรวจสอบ ผชมเชย เปนตน ซงสงนเปนลกษณะพเศษของวธสอนแบบน ใชเทคนควธทจะทาใหผเรยนมความรบผดชอบ และใชเทคนควธทจะทาใหผเรยนมการพงพา อาศยกน

44

วตถประสงคของการเรยนรแบบรวมมอ อาภรณ ใจเทยง (2550: 121) ไดนาเสนอวตถประสงคของการเรยนรแบบรวมมอไว คอ เพอใหผเรยนไดเรยนรและฝกทกษะ กระบวนการกลม ไดฝกบทบาทหนาทและความรบผดชอบในการทางานกลม เพอใหผเรยนไดพฒนาทกษะการคดคนควา เชน การแสวงหาความรดวยตนเองการคดวเคราะห การแกปญหา การตดสนใจ การตงคาถาม ตอบคาถาม การพด การใชภาษา เปนตน และเพอใหผเรยนไดฝกทกษะทางสงคม การอยรวมกบผอน การมนาใจชวยเหลอผอนการเสยสละ การยอมรบกนและกน การไววางใจ การเปนผนา ผตาม เปนตน

อาภรณ ใจเทยง (2550: 122) ไดนาเสนอองคประกอบทตองคานงถง เมอมการจดการเรยนรแบบรวมมอ มดงน

1) มการพงพาอาศยกน (Positive Interdependence) หมายถง สมาชกในกลมมเปาหมายรวมกน มสวนรบรความสาเรจรวมกน ใชอปกรณรวมกน มบทบาทหนาททกคน ทวกน ทกคนมความรสกวางานจะสาเรจไดตองชวยเหลอกนและกน

2) มปฏสมพนธอยางใกลชดในเชงสรางสรรค (Face to Face Promotive Interaction) หมายถง สมาชกกลมไดทากจกรรมอยางใกลชด เชน แลกเปลยนความคดเหน อธบายความรแกกน ถามตอบคาถามกนและกน ดวยความรสกทดตอกน

3) มการตรวจสอบความรบผดชอบของสมาชกแตละคน ( Individual Accountability) เปนหนาทของผสอนทจะตองตรวจสอบวา สมาชกทกคนมความรบผดชอบตองานกลม หรอไมมากนอยเพยงใด เชน การสมถามสมาชกในกลม สงเกตและบนทกการทางานกลม ใหผเรยนอธบายสงทตนเรยนรใหเพอนฟง ทดสอบรายบคคล เปนตน

4) มการฝกทกษะการชวยเหลอกนในทางานและทกษะการทางานกลมยอย (Interdependence and Small Groups Skills) ผเรยนควรไดฝกทกษะทจาเปนตอการชวยใหงานกลมประสบความสาเรจ เชน ทกษะการสอสาร การยอมรบและชวยเหลอกน การวจารณความคดเหนโดยไมวจารณบคคล การแกปญหาความขดแยง การใหความสาคญ และการเอาใจใสตอทกคนอยางเทาเทยมกน การทาความรจกและไววางใจผอน เปนตน

5) มการฝกกระบวนการกลม (Group Process) สมาชกตองรบผดชอบตอการทางานของกลม ตองสามารถประเมนการทางานของกลมไดวา ประสบผลสาเรจมากนอยเพยงใด เพราะเหตใดตองแกไขปญหาทใด และอยางไร เพอการทางานกลมมประสทธภาพดกวาเดม เปนการฝกกระบวนการกลมอยางเปนกระบวนการรปแบบการจดกลม

ทศนา แขมณ (2550: 102) ไดนาเสนอถงรปแบบในการจดกลมสาหรบการเรยนรแบบรวมมอสามารถทาได 3 ประเภท ดงน

45

1) กลมการเรยนรแบบรวมมออยางเปนทางการ กลมการเรยนรทครจดขนโดยการวางแผน จดระเบยบ กฎเกณฑ วธการและเทคนคตาง ๆ เพอใหผเรยนไดรวมมอกนเรยนรสาระตาง ๆ อยางตอเนอง ซงอาจเปนหลาย ๆ ชวโมงตดตอกนหรอหลายสปดาหตดตอกนจนกระทงผเรยนเกดการเรยนรและบรรลจดมงหมายตามทกาหนด

2) กลมการเรยนรแบบรวมมออยางไมเปนทางการ การเรยนรทครจดขนเฉพาะกจเปนครงคราว โดยสอดแทรกอยในการสอนปกตโดยเฉพาะการสอนแบบบรรยาย ครสามารถจดกลมการเรยนรแบบรวมมอสอดแทรกเขาไปชวยใหผเรยนมงความสนใจหรอใชความคดเปนพเศษในสาระบางเรอง

3) กลมการเรยนรแบบรวมมออยางถาวร กลมการเรยนรทสมาชกกลมมประสบการณการทางานและการเรยนรรวมกนมานานจนกระทงเกดสมพนธภาพทแนนแฟน สมาชกกลมมความผกพน หวงใย ชวยเหลอกนและกนอยางตอเนอง

ขนตอนการสอนการจดกจกรรมในการเรยนรแบบรวมมอ อาภรณ ใจเทยง (2550: 122-123) ไดนาเสนอขนตอนในการจดกจกรรมในการเรยนแบบรวมมอ มดงตอไปน

1) ขนเตรยมการ ผสอนชแจงจดประสงคของบทเรยน และผสอนจดกลมผเรยนเปนกลมยอย กลมละประมาณไมเกน 6 คน มสมาชกทมความสามารถแตกตางกน ผสอนแนะนาวธการทางานกลมและบทบาทของสมาชกในกลม

2) ขนสอน ผสอนนาเขาสบทเรยน บอกปญหาหรองานทตองการใหกลมแกไขหรอคดวเคราะหหาคาตอบ แนะนาแหลงขอมล คนควา หรอใหขอมลพนฐานสาหรบการคดวเคราะห และมอบหมายงานทกลมตองทาใหชดเจน

3) ขนตอนทากจกรรมกลม ผเรยนรวมมอกนทางานตามบทบาทหนาท ทไดรบ ทกคนรวมรบผดชอบ รวมคดรวมแสดความคดเหน การจดกจกรรมในขนตอนน ครควรใชเทคนคการเรยนรแบบรวมแรงรวมใจทนาสนใจและเหมาะสมกบผเรยน เชน การเลาเรองรอบวง มมสนทนา คตรวจสอบ คคด ฯลฯ และสงเกตการทางานของกลม คอยเปนผอานวยความสะดวก ใหความกระจางในกรณทผเรยนสงสยตองการความชวยเหลอ

4) ขนตรวจสอบผลงานและทดสอบ ขนนผเรยนจะรายงานผลการทางานกลม ผสอนและเพอนกลมอน อาจซกถามเพอใหเกดความกระจางชดเจน เพอเปนการตรวจสอบผลงานของกลมและรายบคคล

5) ขนสรปบทเรยนและประเมนผลการทางานกลม ขนนผสอนและผเรยนชวยกนสรปบทเรยน ผสอนควรชวยเสรมเพมเตมความร ชวยคดใหครบตามเปาหมายการเรยนทกาหนดไว และชวยกนประเมนผลการทางานกลมทงสวนทเดนและสวนทควรปรบปรงแกไข

6) การประเมนผล นาตยา ปลนธนานนท (2543: 98-100) ไดนาเสนอลกษณะการประเมนผลทชวยสงเสรมใหเกดพฤตกรรมการเรยนรแบบรวมมอ ไวดงตอไปน

46

6.1) การสมถาม เปนวธการทาใหผเรยนตนตว ตองเตรยมพรอม ใหความสนใจดแลกนและกน ตรวจสอบความรความเขาใจของเพอนๆ ใหตรงกน เพราะไมทราบวาครจะเลอกใครในกลมเปนผตอบ

6.2) การประเมนผลจากผลงาน การเรยนรแบบรวมมอจะใหความระมดระวงกบผลงานหรอรายงานตองเกดจากการรวมมอกนทาจรง ทกคนมสวนรวมรบรกบรายงานนน ดงนนจงมการใหผเรยนไดเซนชอใหความเหนชอบกบงานนนกอนสงคร นอกจากนการเซนชอกากบยงเปนการปองกนไมใหมการรองเรยนในภายหลงได ในการปะเมนผลงานผเรยน อาจมการสมจากงานทผเรยนแตละคนทากนในกลม โดยการใหเปนคะแนนกลมเทากนทกคน

6.3) การทดสอบ การประเมนผลเพอไดคะแนนกลมและยงสามารถใชในการทดสอบสงทเรยนมา แลวนาคะแนนของสมาชกทกคนทไดมารวมกนเปนคะแนนกลม สวนการทดสอบผเรยนเปนรายบคคล ครมกทาหลงจากทเรยนจบหนวยการเรยนหนงๆ ไปแลว การทดสอบควรเนนความสามารถในการนาความรไปใช ไมใชเปนการประเมนจากความรทเปนขอเทจจรง

6.4) การใชแบบสอบถาม เปนการประเมนความคดเหนและความรสกของผเรยนทมตอการทางานกลม

ความสอดคลองของการเรยนรแบบรวมมอกบการพฒนาทกษะทางสงคม Johnson, Johnson and House (1994: 1.3-1.4, อางถงใน ทศนา แขมณ, 2555: 101) ไดเสนอแนะถงการเรยนร แบบรวมมอสงผลดตอผเรยนในดานตาง ๆ ดงน 1) มความพยายามทจะบรรลเปาหมายมากขน ชวยใหผเรยนมความพยายามทจะเรยนรใหบรรลเปาหมาย เปนผลทาใหผลสมฤทธทางการเรยนรสงขน และมผลงานมากขน การเรยนรมความคงทนมากขน 2) มแรงจงใจภายในและแรงจงใจใฝ สมฤทธ มการใชเวลาอยางมประสทธภาพ ใชเหตผลดขน และคดอยางมวจารณญาณมากขนมความสมพนธระหวางผเรยนดขน ชวยใหผเรยนมนาใจนกกฬา ใสใจผอน เหนคณคาของความแตกตางความหลากหลาย การประสานสมพนธและการรวมกลม และ 3) มสขภาพจตดขน มความรสกทด เกยวกบตนเองและมความเชอมนในตนเองมากขน ชวยพฒนาทกษะทางสงคมและความสามารถในการเผชญกบความเครยดและความผนแปรตาง ๆ

จากการทไดศกษาเอกสารในขางตนพบวา การเรยนรแบบรวมมอหรอการสอนแบบสหรวมใจ เปนเทคนควธการทเนนกระบวนการเรยนรวมกนเปนกลม เพอสงเสรมใหนกเรยนชวยเหลอในการพฒนาทกษะของกนและกนใหสงขน

3.2 การจดสภาพแวดลอมในการเรยนรสงคมศกษา การจดบรรยากาศในชนเรยนทเออตอการเรยนร จะชวยสงเสรมและสนบสนนให

กระบวนการเรยนการสอนดาเนนไปอยางมประสทธภาพ ผเรยนเกดการเรยนรและพฒนาตนเองอยางรอบดานทงทางรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา (อทธเดช นอยไม , 2560: 202) โดยแบงเปน 2 ประเภท คอ

47

3.2.1 หลกการจดบรรยากาศในชนเรยนทางกายภาพ การจดบรรยากาศในชนเรยนหรอบรรยากาศทางสงแวดลอม หมายถง

การจดสภาพแวดลอม และวสดอปกรณอานวยความสะดวกตาง ๆ ทเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรใหระเบยบเรยบรอย เหมาะสม เพยงพอ และพรอมใชงานอยเสมอ โดยมรายละเอยดดงน

หองเรยนเปนสถานททนกเรยนตองใชชวตและทากจกรรมตาง ๆ รวมกนใน แตละวน ครผสอนจงตองเตรยมการจดบรรยากาศทางกายภาพของหองเรยนใหเปนสถานททม ความนาอย มความสะดวกสบาย มความปลอดภยและมสขอนามยทด ดงนน ในการจดบรรยากาศ ทางกายภาพหองเรยนปกต ครผสอนจงควรพจารณาถงปจจยสาคญตาง ๆ ดงตอไปน

1.1) การจดโตะเรยน หรอทนงสาหรบผเรยน 1.1.1) การกาหนดแผนผงทนงภายในหองเรยน ควรมความเหมาะสมกบ

รปราง และชวงวยของผเรยน 1.1.2) การจดทนงสาหรบผ เรยน ควรมความสะดวกตอการลกนง

เคลอนไหวสาหรบทากจกรรมไดคลองตว ปลอดภยตอการเขาออก ครผสอนสามารถเดนเขาไปถงผเรยนได

1.1.3) สามารถเคลอนยายเปลยนรปแบบทนงเรยนไดงาย เพอสะดวก ในการจดกจกรรมการเรยนรแบบตาง ๆ

1.1.4) ใหผเรยนทนงทกจดสามารถมองเหนกระดานดา จอภาพ หรอ การสาธตการทากจกรรมตาง ๆ บรเวณดานหนาชนเรยนไดชดเจน

1.1.5) ผเรยนมปญหาในการเรยนร หรอมปญหาพฤตกรรม อาจจดทนงบรเวณทครผสอนสามารถดแลไดอยางใกลชด

1.2) การจดโตะคร 1.2.1) จดโตะคร หรอทนงของครผสอนไวหนาหองเรยน การจดทนง

รปแบบน เปนลกษณะของการควบคมสงการในชนเรยน ครผสอนสามารถมองเหนพฤตกรรมของผเรยนไดอยางชดเจนทวหอง

1.2.2) จดโตะครหรอทนงสาหรบครผสอนไวหลงหองเรยน การจดทนงรปแบบน เปนลกษณะของการสรางบรรยากาศทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ครผสอนสามารถมองเหนพฤตกรรมของผเรยนไดอยางชดเจน เมอผเรยนตองการไดรบคาปรกษา สามารถเขามาขอพบครผสอนไดโดยไมเปนทสงเกตของเพอนในชนเรยน

1.2.3) จดโตะคร หรอทนงสาหรบครไวนอกหองเรยน การจดทนง รปแบบนเปนลกษณะทครผสอนจะไมสามารถมองเหนหรอตดตามพฤตกรรมของผเรยนเรยน ไดเทากบการจดทนงรปแบบอน ๆ ทไดกลาวมาขางตนแลว แตกมขอดเมอผเรยนตองการคาปรกษา ทเปนสวนตว สามารถเขามาพบครผสอนไดอยางอสระ โดยไมเปนทสงเกตของเพอนในชนเรยน

48

1.2.4) การจดโตะครหรอทนงสาหรบครผสอนทง 3 รปแบบ ครผสอน สงคมศกษา สามารถพจารณาเลอกใชตามความเหมาะสม และสงสาคญบรเวณโตะครหรอทนง สาหรบครผสอน ควรมความเปนระเบยบเรยบรอยทงบนโตะ และบรเวณโดยรอบ เพอสะดวกตอการปฏบตงานของคร และเปนแบบอยางทดแกผเรยน

1.3) การจดปายนเทศ และการจดมมความรตาง ๆ 1.3.1) การจดปายนเทศ ควรจดตกแตง ออกแบบใหมความสวยงาม

มความคดสรางสรรค มเนอหาสาระทสอดคลองกบบทเรยน ขาว เหตการณสาคญ วนสาคญตาง ๆ ทผเรยนควรร อาจจดแสดงผลงานหรอขอมลพฒนาการความกาวหนาในการเรยนรของผเรยน เพอสรางความภาคภมใจและแรงจงใจในการพฒนาตนเอง

1.3.2) การจดมมความรตาง ๆ ครผสอนอาจพจารณาจดใหมมมหนงสอ มมความรขาวและเหตการณ มมเกมการศกษา เพอฝกนสยรกการอาน การศกษาคนควาและสงเสรมการใชเวลาวางใหเกดประโยชนแกผเรยน

1.4) การจดสภาพหองเรยนทถกสขลกษณะ สภาพหองเรยนทถกสขลกษณะ ควรมอากาศถายเทไดด ไมอบชน

ปราศจากสงรบกวนตาง ๆ เชน เสยง ควน ฝน กลน ฯลฯ ควรมแสงสวางเพยงพอ เพอชวยใหผเรยนสามารถเขยนและอานหนงสอไดชดเจน และควรมความสะอาด มความเปนระเบยบเรยบรอย ทงนครผสอนควรมอบหมายหนาทรบผดชอบในการดแลความสะอาดและความเปนระเบยบของหองเรยนแกผเรยน เพอปลกฝงนสยรกความสะอาดและฝกการทางานรวมกน

3.2.2 หลกการจดบรรยากาศในชนเรยนทางจตวทยา การจดบรรยากาศในชนเรยนทางจตวทยา หรอบรรยากาศทางจตใจ หมายถง

การจดสภาพการณทสงผลตอความรสกเชงบวกของผเรยน ผเรยนเกดความอบอน สบายใจ ปราศจาก ความหวาดกลว สามารถรวมกจกรรมการเรยนไดอยางมความสข ดงทพรรณ เจนจต (2550 : 347-348) และอชรา เอบสขสร (255: 321-322, อางถงใน อทธเดช นอยไม, 2560) ไดกลาวถง หลกการจดบรรยากาศในชนเรยนทางจตวทยาวา ควรเปนบรรยากาศทมลกษณะโดยสรป ดงน

2.1) บรรยากาศททาทาย (Challenge) ครผสอนจะตองจดบรรยากาศในการ เรยนหรอใหบทเรยนทมความยากในระดบททาทายความสามารถ ไมยาก หรองายจนเกนไป แตผเรยนเกดรสกอยากลองเรยนร และภาคภมใจเมอตนทาสาเรจ ครผสอนจงมบทบาทในการกระตนใหกาลงใจ และเชอในความสามารถของผเรยน เพอใหผเรยนประสบความสาเรจในการเรยน

2.2) บรรยากาศทมอสระ (Freedom) ผเรยนมอสระทจะเลอกและตดสนใจทจะศกษาคนควา สามารถเลอกวธการเรยนรไดดวยตนเอง บรรยากาศเชนนกอใหเกดการเรยนร ผเรยนมความมนใจในตนเอง และเกดความรสกผอนคลาย

49

2.3) บรรยากาศทมการยอมรบนบถอ (Respect) ครผสอนใหการยอมรบ ชนชมและเหนคณคาของผเรยน จะทาใหผเรยนรสกวา ตนมคา และมความมนใจในตนเอง ซงถอเปนสงทมผลตอการรวมกจกรรมตาง ๆ ของผเรยนตอไป

2.4) บรรยากาศทมความอบอน (Warmth) ครผสอนมความเขาใจ เปนมตร และคอยใหความชวยเหลอจะทาใหผเรยนเกดความอบอน สบายใจ อยากเขาใกล สงเหลานมผลตอการเรยนรของผเรยน บรรยากาศทมความอบอนเปนกนเอง มความเอออาทร ความปรารถนาด และความจรงใจ จะทาใหผเรยนเกดความรสกรกโรงเรยน และรกการเรยนเรยนร

2.5) บรรยากาศทมการควบคม (Control) เปนความจาเปนทครผสอนจะตอง ฝกใหผเรยนมระเบยบวนย แตมไดอยภายใตการควบคมลงโทษ โดยครผสอนจะชแจงเพอทาความเขาใจถงความสาคญของระเบยบวนยแกผเรยนกอน และทสาคญครผสอนจะตองมความยตธรรม ปฏบตตอผเรยนทกคนอยางเทาเทยมกนบนพนฐานของเหตผลและความถกตอง

2.6) บรรยากาศความสาเรจ (Success) ครผสอนจะมอทธพลตอความสาเรจในการทากจกรรมตาง ๆ ของผเรยนมาก ดงนน ครผสอนควรแสดงความเหนตอผลงานหรอกจกรรมของผเรยนในสวนทประสบความสาเรจมากกวาความลมเหลว

นอกจากน อาภรณ ใจเทยง (2553 : 246-250) กไดเสนอแนวทางการจดบรรยากาศในชนเรยนทางจตวทยา โดยมงพจารณาไปทครผสอนเปนสาคญ ซงมรายละเอยด คอ บคลกภาพครผสอน สภาพบรรยากาศของหองเรยนมสวนสมพนธกบบคลกภาพของครผสอน ครผสอนทมบคลกด เชน การแตงกาย การยน การเดน ทาทาง นาเสยง การใชคาพด การแสดงออกทางสหนา แววตา ฯลฯ เหมาะสมกบการเปนคร จะชวยสงเสรมบรรยากาศการเรยนรไดด

1) พฤตกรรมการสอนของครผสอน พฤตกรรมการสอนของครมบทบาทใน การสรางความรสกทดใหแกผเรยนเชนเดยวกบบคลกภาพของครผสอน ในการจดกจกรรมการเรยนร ผสอนตองใชเทคนคและทกษะการสอนทสอดคลองเหมาะสมกบผเรยน และบทเรยนเพอใหผเรยน เกดความร เจตคต และทกษะตามทหลกสตรกาหนด

2) เทคนคการปกครองชนเรยนของครผสอน เทคนค หรอวธการทครผสอน ใชปกครองชนเรยนมสวนสงเสรมการสรางบรรยากาศทางจตวทยา กลาวคอ ถาครผสอนปกครองชน เรยนดวยความยตธรรม ยดหลกประชาธปไตย ใชระเบยบกฎเกณฑททกคนในชนเรยนยอมรบ ยนดปฏบต ผเรยนกจะอยในหองเรยนอยางมความสข เกดความรสกอบอน พอใจ และสบายใจ ในทางตรงกนขาม ถาครผสอนโลเล ไมยตธรรม เลอกทรกมกทชง ปกครองชนเรยนแบบเผดจการ ผเรยนจะเกดความรสกไมศรทธา ไมเหนคณคาของระเบยบกฎเกณฑ และสงผลใหไมสนใจเรยน ไมอยากมาโรงเรยนในทสด ดงนน เทคนควธการปกครองชนเรยนของครผสอน จงมความสาคญต อ การสรางบรรยากาศทางจตวทยาในการปกครองชนเรยนดวย

50

3) ปฏสมพนธในชนเรยน การมปฏสมพนธในชนเรยนทงครผสอนกบผเรยน หรอแมแตผเรยนกบผเรยนดวยดวยกนเอง ลวนสงผลตอบรรยากาศทางจตวทยาทงสน ซงปฏสมพนธในชนเรยนม 3 ลกษณะ ดงน

3.1) ปฏสมพนธระหวางครผสอนกบผเรยน ถามปฏสมพนธระหวาง ครผสอนกบผเรยนเปนไปดวยด หมายถง ทงครผสอนและผเรยนตางมความสมพนธอนดตอกน ครผสอนเปดโอกาสใหผเรยนไดซกถาม ครผสอนใหความเปนกนเองกบผเรยน ใหผเรยนมอสระ และ มความสบายใจในการทากจกรรม บรรยากาศในหองเรยนกจะไมตงเครยด เปนบรรยากาศทรนรมย นาเรยน นาสอน ซงจะสงเสรมการเรยนรไดด

3.2) ปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผเรยน ถาปฏสมพนธระหวางผเรยนกบ ผเรยนเปนไปดวยด คอ มความสมครสมานสามคคกน รกใครกลมเกลยวกน ชวยเหลอซงกนและกน มความเออเฟอเผอแผซงกนและกน ฯลฯ บรรยากาศในหองเรยนจะเตมไปดวยความอบอน สราง ความรสกทดใหแกผเรยนมปฏสมพนธทดตอกน ซงการทผเรยนมปฏสมพนธทดตอกนไดนน ขนอยกบครผสอนเปนสาคญ กลาวคอ ครผสอนจะตองเปนแบบอยางทดใหแกผเรยน ปกครองดแลผเรยน ไดอยางทวถง สงสอนอบรมบมนสย และแกไขพฤตกรรมทไมเหมาะสมของผเรยนไดถกตอง ผเรยน จะคอย ๆ ซมซาบ และซบเอาสงทดงามไวปฏบต จนเปนคณลกษณะเฉพาะตนทพงประสงค เมอผเรยน ทกคนตางเปนคนด เพราะมครด ทกคนกจะมปฏสมพนธทดตอกน อนเปนสวนสรางเสรมใหเกดบรรยากาศทพงปรารถนาขนในหองเรยน

3.3) ปฏสมพนธทางวาจา หมายถง การพดจารวมกนในชนเรยนระหวาง ครผสอนกบผเรยนอาจเปนการบรรยาย การอธบาย การถามคาถามการมอบหมายงาน การพดของผเรยน เปนตน ทงหมดนมอทธพลตอการในชนเรยนเชนกน การสรางปฏสมพนธทางวาจานนควรใช อทธพลทางออม (Indirect Influence) ซงหมายถงพฤตกรรมทางวาจาทครผสอนกระตนใหผเรยนแสดงความคดเหนเชนผสอน ยอมรบความรสกของผเรยน การสอน ชมเชย สนบสนนใหกาลงใจผสอน ยอมรบหรอนาความคดเหนของผอนมาใช ผสอนถามเพอใหนกเรยนตอบโดยครผสอน ควรหลกเลยงการใชอทธพลทางตรง (Direct Influence) ซงหมายถงพฤตกรรมทครผสอนแสดงเดยวเชนผสอน บรรยาย ผสอนสงการ ผสอนวจารณฝายเดยว ดงนนครผสอนควรสรางปฏสมพนธทางวาจาโดยใชอทธพลทางออมเพอสงผลดตอการจดการเรยนร

กลาวโดยสรปการจดบรรยากาศในชนเรยนทางจตวทยานน มงสงเสรมใหผเรยนเกดความรสกทดตอการเรยนการสอนรสกถงความเปนมตร และเกดความศรทธาในครผสอน ดงนนครผสอนจงควรตระหนกถงความสาคญของการสรางบรรยากาศทางจตวทยาโดยปรบบคลกภาพความเปนครใหเหมาะสมกบพฤตกรรมในการจดการเรยนร เพอใหผเรยนเกดการเรยนร ไดด มเทคนคในการปกครองชนเรยนและสรางปฏสมพนธทสงเสรมการเรยนรใหแกผเรยน

51

3.2.3 ขอปฏบตในการจดบรรยากาศในชนเรยนทเออตอการเรยนร การทครผสอนจะสรางบรรยากาศของหองเรยนทเออตอการเรยนรและ

เสรมสรางพฒนาการทางบคลกภาพแกผเรยนไดนน ผสอนและผเรยนควรปฏบตตามแนวทางทสรางค โควตระกล (2553: 455-456) ไดเสนอไวดงน

1) ทงครผสอนและผเรยนจะตกลงกนตงแตวนแรกของการเปดเรยนวา ตองการบรรยากาศของหองเรยนชนดใด ทงครผสอนและผเรยนจะตองเขาใจวาหองเรยนทมบรรยากาศ ครกครนกบการเรยนรและเสรมสรางพฒนาการทางดานบคลกภาพนน หมายถงหองเรยนทมความอบอน ราบรนทกคนมความจรงใจตอกนและกน และตางคนตางชวยเหลอซงกนและกน ผเรยนและ ครผสอนมความสข ผเรยนทกคนตางเคารพกฎเกณฑและระเบยบของหองเรยนซงครผสอนและผเรยนชวยกนคดขน ความสมพนธระหวางครผสอนและผเรยนเปนความสมพนธทตางไวใจซงกนและ กนมความจรงใจตอกนแลวหวงดตอกนโดยครผสอนเปนกลยาณมตรของผเรยน

2) ทงครผสอนและผเรยนจะตองพยายามทจะปรบปรงทกษะดานมนษย สมพนธ ครผสอนจะตองแสดงตนเปนตวแบบโดยเปนผมวฒภาวะและมมนษยสมพนธอนดเปน คณสมบต คอ ไวตอความรสกของผอนและเปนผเขาใจในความรสกของผอนโดยเอาใจเขามาใสใจเรามความซอสตยสจรต มมาตรฐานทางจรยธรรมและคานยมของตนเอง เปนผมความเมตตา มขนตและมความเออเฟอเผอแผ เปนผมองโลกในแงด มอตมโนทศนทางบวก เปนผทยอมรบผอนโดยถอวา คนเราแตละคนเปนปจเจกบคคล ยอมรบความคดเหนของผอน ยกยองใหเกยรตเปดโอกาสใหผอน มสทธทจะแสดงความคดเหนความรสกและทกษะและมความจรงใจและสามารถควบคมสตของตนเองไดทงผเรยนและครผสอนมหนาททจะสรางบรรยากาศของหองเรยนทเออตอการเรยนรและเสรมสรางบคลกภาพของผเรยน

3) ทงผเรยนและครผสอนมหนาทสรางบรรยากาศของหองเรยนทเออตอการ เรยนรและเสรมสรางบคลกภาพของผเรยน หนาทของครผสอนและผเรยนมดงตอไปน

3.1) หนาทของครผสอน 3.1.1) ครผสอนจะตองทาตนใหผเรยนรก เชอวาและคดวาครผสอน

เปนทพงได ครผสอนจะตองไมแสดงความรกทเหลอมลา ควรจะมความยตธรรมปฏบตตอผเรยนดวยใจเปนกลางไมมอคต นอกจากนครผสอนจะตองมความสมาเสมอและควบคมอารมณได มทศนคตทางบวกตอชวตทจะชวยผเรยนแกปญหาและถอวาปญหาเปนสวนหนงของชวต ถาใชความพยายามกจะแกไขได เปนผมองโลกในแงดและมอารมณขน และถาผเรยนในหองเรยนสามารถชวยใหบรรยากาศของหองเรยนครนเครงดวยอารมณขน กไมควรจะตเตยน เปนผทผเรยนนบถอแตมความสนทสนมไวใจตอผสอน และถอวาครผสอนเปนกลยาณมตร และพรอมทจะใหความชวยเหลอผเรยน

52

3.1.2) ครผสอนควรจะพยายามใหเสรมแรงหรอรางวลเชนชมเชยผเรยนทแสดงพฤตกรรมทเสรมสรางบรรยากาศของหองเรยนเพอเออการเรยนรผเรยนผนนจะไดเปนตวแบบทด

3.2) หนาทของผเรยน 3.2.1) ผเรยนตองทราบวามหนาทสรางบรรยากาศหองเรยนทเออตอ

การเรยนรและเสรมสรางบคลกภาพ โดยตงใจเรยนและพรอมทจะรวมในกจกรรมตาง ๆ 3.2.2) เปนผมความรบผดชอบ เชอถอได เปนผมนาใจคอยชวยเหลอ

เพอนนกเรยน ครผสอนและชวยเหลองานตาง ๆ ของหองเรยนและโรงเรยน มความเมตตาตอผอนเหนใจเพอนนกเรยนทเรยนไมได คอยใหความชวยเหลอเพอน

ดงนนการจดชนเรยนหรอหองเรยนทเออตอการเรยนรจงตองอาศยแนวทางการจดบรรยากาศทางกายภาพและทางจตวทยา ทงนครผสอนและผเรยนจะตองอาศยความรวมมอในการสรางบรรยากาศทอบอนเปนมตรเอออาทรตอการเรยนร และอยรวมกบผอนไดอยางสนตสข

3.3 การใชสอการเรยนรทางสงคมศกษา สอการเรยนรเปนเครองมอทกาหนดขนเพอใชประกอบการจดการเรยนร ถายทอด

ความร แลกเปลยนประสบการณ แนวคดและเจตคตระหวางครกบนกเรยน เพอกระตนความสนใจ ของนกเรยน ใหนกเรยนเกดการเรยนรและทกษะกระบวนการจนบรรลวตถประสงคการเรยนร (พวงเลก อตระ, 2539: 109; กดานนท มลทอง, 2540: 79, อางถงใน อทธเดช นอยไม, 2560) สอการเรยนรมหลายประเภท มทงสอประเภททแบงแบบไมตองใชเครองฉายหรอไมตองใชอปกรณเสรม มอายการใชงานระยะสน เชน ของจรง ของจาลอง แผนท แบบอปกรณอเลกทรอนกสทตองใชเครองฉายหรอตองใชอปกรณเสรม เชน แผนเสยงตองใชเครองเลนแผนเสยง สไลดตองใชเครองฉายสไลด และวสดทมเสยงประกอบ เชน วทย โทรทศน เครองขยายเสยง หรอเทคนค วธการสอน เชน เกม ชดการสอน บทเรยนสาเรจรป และสอการสอนทแบงโดยพจารณาประสบการณของนกเรยน 10 ประเภท ไดแก ของจรงหรอสถานทจรง ของจาลองหรอสถานทจาลอง สอทใชในการแสดงบทบาท สมมตและการสาธต สอทเปนสถานทหรอบคคลทไดจากการทศนศกษา สอทใชจดนทรรศการ สอท เปนภาพยนตร โทรทศน ภาพนง และวทย สอทเปนสญลกษณ เชน แผนท แผนภม และสอทเปนคาพด ซงไดจากการบอกกลาวของผอน

ขนตอนการใชสอการเรยนร จากการศกษางานของกดานนท มลทอง (2540: 85) และพวงเลก อตระ, 2539: 112, อางถงใน อทธเดช นอยไม, 2560) สรปไดวา ครตองเลอกใชสอ ทสอดคลองกบวตถประสงคการเรยนร วย ความสนใจและความสามารถของแตละบคคล เพอให สามารถใชสอการเรยนรไดเหมาะสมและสงผลใหนกเรยนเกดการเรยนร ซงกอนการใชสอทกครงจะตองมการตรวจสอบวา สอพรอมทจะใชงาน เพอใหสามารถใชงานสอไดอยางมประสทธภาพ ตอมา

53

ครใชสอในทกกจกรรมการเรยนร ทงขนนาเขาสบทเรยน เพอกระตนความสนใจของนกเรยน ขนจด กจกรรมการเรยนร เพอใหนกเรยนไดรบความรจากสอทหลากหลายและสามารถสบคนขอมลทสนใจเพมเตมไดดวยตนเอง ขนสรปและขนทบทวนบทเรยน เพอใหนกเรยนมองเหนภาพของสงทเรยนเกด มโนทศนการเรยนรไดดวยตนเอง จากนนประเมนสอการเรยนรเพอปรบปรงและพฒนาสอใหมประสทธภาพ ดงตารางท 3 ตวอยางการนาสอมาใชในการจดการเรยนรสงคมศกษา (อทธเดช นอยไม, 2560) และตารางท 4 สอทใชในการจดการเรยนรสงคมศกษา (อทธเดช นอยไม, 2560)

ตารางท 3 ตวอยางการนาสอมาใชในการจดการเรยนรสงคมศกษา

สาระการเรยนรสงคมศกษา

ประเภท/ชนด กจกรรมการจดการเรยนร

1. ศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม

กระดานดา (Chalk boards) กระดานขาว (White boards)

- การจดการเรยนรแบบบรรยายหรอถาม-ตอบเกยวกบศาสนา ศลธรรมและจรยธรรม

- ใหผเรยนรวมกจกรรมบนกระดานไดงาย และพรอมกนหลายคนได

- เปลยนแปลงรายละเอยดตาง ๆ งาย หนงสอ ตาราเรยน/ใบเนอหาและใบงาน ( Book or text/Information and worksheets)

- การจดการเรยนรแบบบรรยาย ถาม-ตอบเกยวกบศาสนา ศลธรรมและจรยธรรม แบบกลมเปนกลมยอย หรอเรยนดวยตนเอง

- ผ เรยนทกคนสามารถมกจกรรมพรอมกนในเวลาเดยวกน เชน อานและทาใบงาน

- ใหผเรยนศกษาและทบทวนบทเรยนไดดวยตนเอง

54

ตารางท 3 (ตอ) สาระการเรยนร

สงคมศกษา ประเภท/ชนด กจกรรมการจดการเรยนร

- ขณะทครผสอนกาลงบรรยายหรอปอนขอคาถามระหวางบทเรยนไมควรแจกใบเนอหาใหผเรยนอาน

2. หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม

แผนภาพ (Wall charts) - การจดการเรยนรแบบบรรยาย หรอถาม-ตอบเกยวกบหนาทพลเมองฯ

- ใหผ เรยนรวมกจกรรมได โดยใชดนสอสเพมเตมรายละเอยดได

- ใหผเรยนอธบายสวนประกอบ ของภาพหนาชนเรยนได

- ภาพทกภาพควรมรายการคาถามทดประกอบเพอกระตนใหผเรยนมสวนรวมในการคดหาคาตอบ

แผนใส (Overhead transparencies) สไลดอเลกทรอนกส (Electronics slide)

- การจดการเรยนรแบบบรรยาย หรอถาม - ตอบเกยวกบหนาทพลเมองฯ

- ผเรยนสามารถรวมกจกรรมโดยเขยนลงบนแผนใสได

- ผเรยนสามารถอธบายรายละเอยดตาง ๆ ของภาพหนาชนเรยนได

- การเตรยมภาพแผนเดยวหรอภาพซอน ควรมรายการคาถามประกอบภาพทเหมาะสมเปนขนตอน

หนจาลอง (Models) - การจดการเรยนรแบบบรรยาย หรอถาม - ตอบเกยวกบหนาทพลเมองฯ

- สงเกตการณสาธตของผสอนและตอบคาถาม

- ครผสอนและผเรยนรวมกนปฏบตขณะสาธต

- อภปรายปญหารวมกน

55



3. เศรษฐศาสตร

โมเดลพลาสตก (Overhead plastic models)

- ใชการจดการเรยนรแบบบรรยาย ถาม - ตอบเกยวกบเศรษฐศาสตร

- สามารถใหผเรยนรวมกจกรรมโดยการอธบายการเคลอนไหวชนสวนตาง ๆ

- ขนตอนการเคลอนทของชนสวน ตาง ๆ ครผสอนสามารถเตรยมคาถามไวถามเปนขนตอนได

ของจรง (Real objects) - การจดการเรยนรแบบบรรยายถาม - ตอบเกยวกบเศรษฐศาสตร

- รวมกจกรรมโดยอธบาย หรอสาธตจากของจรงนนไดโดยตรง

- จบตอง สงเกต ศกษาไดดวยตนเอง หรอเปนกลมยอย โดยใชใบงานประกอบ

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) หรอซอฟตแวรคอมพวเตอรอน ๆ

- ใชการจดการเรยนรไดหลากหลายวธรวมถงการเรยนดวยตนเอง

- ผ เ ร ยนร วมกจกรรมได ระหว างบทเรยนโดยการตอบคาถามหรอทากจกรรมกลม

4. ประวตศาสตร ภาพสไลดและแผนภาพยนตร (Slide series and filmstrips) แถบบนทกเสยง (Audiotape recordings)

- ภาพสไลดเดยวสามารถสอนไดโดยวธการบรรยาย ถาม - ตอบเกยวกบป ร ะ ว ต ศ า ส ต ร ส ว น ส ไ ล ด ช ดประกอบเทปสามารถเรยนไดดวยตนเอง

56



- ผ เรยนรวมกจกรรมไดโดยการตอบคาถามจากครผสอนเมอสอนดวยสไลดเดยว

- ผ เรยนอธบายรายละเอยดจากภาพหนาชนเรยนได

- การใชภาพสไลดเดยว ครผสอนค ว ร เ ต ร ย ม ร า ย ก า ร ค า ถ า มประกอบภาพไวเปนขนตอนดกวาการสอนแบบบรรยายจากภาพโดยตรง

5. ภมศาสตร แถบวดทศน/แผนวดทศน (Videotape recordings and videodiscs)

- ใชการจดการเรยนรไดหลากหลายวธรวมถงการเรยนดวยตนเองเกยวกบภมศาสตร

- ผ เรยนรวมกจกรรมไดระหวางบทเรยนโดยการตอบคาถามหรอทากจกรรมกลม

อปกรณทดลอง/สาธต (Experimental/Demonstration sets)

- ใชการจดการเรยนรไดหลายวธ - ครผสอนหรอผฝกเตรยมเครองมอ

อปกรณ และวสดตาง ๆ ทตองใชสาหรบการทดลองหรอสาธต

- ครผสอนหรอผฝกใหคาปรกษาแนะนาระหวางบทเรยนหรอการฝกไดตลอดเวลา

- ผเรยนหรอผรบการฝกมกจกรรมรวมระหวางบทเรยนหรอการฝก

57

ตารางท 4 สอทใชในการจดการเรยนรสงคมศกษา ประเภทของสอ การจดการเรยนรสงคมศกษา ลกษณะของสอ แผนท - ใหความรเกยวกบสงคม

ประเทศ และโลกความเชอมโยงสมพนธการเงน เศรษฐศาสตร ธรกจ และการเปนผประกอบการกบประเทศเพอนบาน การตระหนกและอนรกษตอสงแวดลอม

เปนวสดลายเสน ทจาลองลกษณะของพนผวโลกลงบนพนแบนราบ โดยใชมาตราสวนยอ นยมใช เสน ส และสญลกษณตาง ๆ เพอใช เปนสอในการศกษาดวยตนเอง หรอใชอธบายประกอบการจดการเรยนร

ของจรง - ฝกความรเรมสรางสรรคและนวตกรรม

- ฝกการคดอยางมวจารณญาณ และการคดแกปญหา

สงทเกดขนเองโดยธรรมชาต หรอเกดโดยส งมชวตสรางมนขนมา โดยมวตถประสงคเพอการใชทแนนอน

ของตวอยาง - การสอสารและการรวมมอ - ความรเทาทนสอและเทคโนโลย

ของตวอยางเปนของจรงชนดหนง แตไมสามารถนาเสนอขอมลจรงไดทงหมดจงนามาเสนอเพยงสวนหนง

รปภาพ - เนนทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณ

- ทกษะในการแกปญหา - ทกษะในการสอสาร - ทกษะในการทางานเปนทม

วสดทแสดงใหเหนรปลกษณของวตถ สงของตาง ๆ ทมตวตน มลกษณะกากงกนระหว างความเปนรปธรรมกบนามธรรม

ปายนเทศ - การใหผเรยนไดศกษาคนควา หรอปฏบตงานตามหวขอทสนใจ

- ฝกกระบวนการทางานอยางมขนตอน

- ฝกการวางแผนในการทางาน - การแกปญหาอยางเปนระบบ - ทกษะในการทางานเปนทม

เปนทศนวสดท ใชแสดง เพอเราใหผ เรยนเกดการเรยนร เปนปายแผนใหญ ๆ ส วนมากมกตดไวหน าช นขางกระดานหลงชน หรอทวางสวนใดสวนหนงของหองเรยน ซงอาจทาจากกระดาษชานออยหรอไมอด บางแหงใชบดวยผาสาลหรอผาสกหลาด

58

ตารางท 4 (ตอ) ประเภทของสอ การจดการเรยนรสงคมศกษา ลกษณะของสอ บทเรยนการตน - ทกษะการคดเชอมโยง คด

วเคราะห และคดอยางมวจารณญาณ

- ฝกคดสรางสรรค และนวตกรรม

มลกษณะคลายกบบทเรยนสาเรจรป แตการนาเสนอใชการตนมาเปนสอในการนาเสนอเพอเราความสนใจของผเรยน

บทเรยนส าเรจรป

- การใชคาถาม ในการพฒนาความคดเชงเหตผล วเคราะห วจารณ สงเคราะห หรอการประเมนคา

- ทกษะการสอสารและรเทาทนสอ

ใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง นาเสนอเนอหาบทเรยนเปนสวนยอย ในรปของกรอบ จากเนอหาทงายไปสเนอหาทยาก ในแตละกรอบมคาถามพรอมคาเฉลยใหผเรยนไดทดสอบความสามารถของตนเอง

การเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต

- ความรเทาทนดานเทคโนโลย - ฝกการคดอยางมวจารณญาณ

และการคดแกปญหา - ฝกความคดสรางสรรค และ

นวตกรรมใหม - พฒนาความคดเชงเหตผล

วเคราะห สงเคราะห ประเมนคา

เปนแหลงขอมลทสาคญ ในการชวยใหบคคลรบรขาวสารท เกดขนในโลก ไดอยางรวดเรวกวาสอชนดอน ชวยสอสารกบบคคลอนได ทงการสนทนาแบบคอมพวเตอรออนไลนไดในเวลาอนสน หรอสามารถสบคนขอมลทตองการศกษาไดจากทกมมโลก

e-book - การตรวจสอบขอมลจากแหลงเรยนรทหลากหลาย

- ทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณ

- ทกษะการสอสารระหวางบคคล - ฝกวางแผนในการทางานอยางม

ระบบ

เปนหนงสอทจดพมพในรปแบบดจทล ไมบงคบการพมพและการเขาเลม สามารถจดเกบขอมลไดจานวนมาก ในรปแบบของตวอกษร ทงลกษณะภาพดจทล ภาพแอน เมชน วด โอ ภ าพ เคล อ น ไห วต อ เ น อ ง ค าพ ด เสยงดนตร และเสยงอน ๆ

59

ตารางท 4 (ตอ) ประเภทของสอ การจดการเรยนรสงคมศกษา ลกษณะของสอ e-learning - การตรวจสอบขอมลจากแหลง

เรยนรทหลากหลาย - ทกษะดานการคดอยางม

วจารณญาณ - ทกษะการสอสารระหวางบคคล - ฝกวางแผนการทางานอยางม

ระบบ

เปนหนงสอทจดพมพในรปแบบดจทล ไมบงคบการพมพและการเขาเลม สามารถจดเกบขอมลไดจานวนมาก ในรปแบบของตวอกษร ทงลกษณะภาพดจทล ภาพแอน เมชน วด โอ ภ าพ เคล อ น ไห วต อ เ น อ ง ค าพ ด เสยงดนตร และเสยงอน ๆ

นทาน - พฒนาความคดเชงเหตผล วเคราะห วจารณ สงเคราะห หรอการประเมนคา

- ใชคาถาม ในการพฒนาความคดเชงเหตผล วเคราะห วจารณ สงเคราะห หรอการประเมนคา

- ฝกความคดสรางสรรคสงใหม

เรองทเลาสบตอกนมาประกอบดวยแนวคดของเรอง โครงเรอง ตวละคร ฉากถอยคา และคตชวต นทานทดมสวนสาคญท ใหขอคด เกยวกบชวต สงคมและวฒนธรรม เพอเปนการปลกฝงคณธรรม โดยสรปคตชวตใหเปนเครองเตอนใจผอาน

ภาพโปสเตอร/ภาพโฆษณา

- การใหผเรยนไดศกษาคนควา ปฏบตงานตามหวขอทสนใจ

- ฝกกระบวนการทางาน - การแกปญหาอยางเปนระบบ - ทกษะในการทางานเปนทม

ทาใหคนทมองเหนภาพ เขาใจงาย เขาใจไดชดเจน ภาพดงกลาวควรเปนภาพทมความเกยวพนกบผมองเหนภาพ (ผรบสาร) ภาพทเกยวของกบตนเองทาใหผรบสารตระหนกร

บทเรยนโปรแกรม

- ทกษะในการคดแกปญหา - ฝกการคดอยางมวจารณญาณ - การศกษาคนควาตามทสนใจ

เปนการจดระบบการจดการเรยนรใหผเรยนไดเรยนตามความสามารถของตนเอง โดยใชบทเรยนโปรแกรม

เกม - การพฒนาทกษะการเคลอนไหวรางกาย

- กระบวนการแกปญหา - ทกษะในการทางานเปนทม - ฝกความคดสรางสรรค และ

นวตกรรม

เกมการจดการเรยนร เปนการสรางแรงจงใจ เราใจไดดและงาย ทาใหผ เ ร ยน เก ดความสน กสนานและเพลดเพลน นอกจากมความสนกสนานแลวยงไดรบความรจากเกมตาง ๆ ในชนเรยน

60

ตารางท 4 (ตอ) ประเภทของสอ การจดการเรยนรสงคมศกษา ลกษณะของสอ

รายการวทย - ทกษะการคดเชอมโยงคดวเคราะห และคดอยางมวจารณญาณดวยเหตผล

- ทกษะในการสอสาร รเทาทนสอ

เปนรปแบบรายการทมทงสาระและบนเทงสงผานคลนวทย โดยผฟงรบรขอมลไดดวยตองมเครองรบสญญาณ

กระเปาผนง - ทกษะการคดเชอมโยง คดวเคราะห และคดอยางมวจารณญาณดวยเหตผล

กระเปาผนง เปนแผนปายทนยมใชเสยบบตรคาสน ๆ อาจเปนคาทมจดเดนเปนพเศษ

ฟลมสตรป - ทกษะการคดเชอมโยง คดวเคราะห และคดอยางมวจารณญาณดวยเหตผล

- ฝกความคดสรางสรรค และนวตกรรม

เปนภาพนงจานวนหนง ถายเรยงลาดบตอเนองบนฟลมขนาด 35 มลลเมตร ประกอบดวย 30 - 60 ภาพ มวนเกบในตลบพลาสตกเลก ๆ ฟลมสตรปมทงชนดมเสยงประกอบและไมมเสยงประกอบ

คอมพวเตอร ชวยสอน

- การใชคาถาม ในการพฒนาความคดเชงเหตผล วเคราะห วจารณ สงเคราะห หรอการประเมนคา

การจดการเรยนรรายบคคล โดยอาศยความสามารถของเครองคอมพวเตอร

บทเรยนโมดล - เนนทกษะการคดเชอมโยง คดวเคราะห

- ทกษะในการสอสาร รเทาทนสอ - ฝกความคดสรางสรรค และ


เปนบทเรยนทมการกาหนดวตถประสงคแนนอน มกจกรรม ใหผเรยนเลอกตามความถนดและความสามารถของแตละคน มการประเมนผลกอนและหลงเรยน

โมเดล/ แบบจ าลอง

- ทกษะการคดเชอมโยง คดวเคราะห

- ทกษะการสอสาร รเทาทนสอ - ฝกความคดสรางสรรค และ


เปนการจาลองแบบสถานท/สถานการณ/ตวละครใหมขนาดเลกลง และใหเหมอนจรงทสด

61

ตารางท 4 (ตอ) ประเภทของสอ การจดการเรยนรสงคมศกษา ลกษณะของสอ

ชดการสอน - ทกษะการคดอยางมจารณญาณ - ทกษะในการคดแกปญหาและ

สอสาร

เปนการใชสอการจดการเรยนรตงแต 2 ชนดขนไปรวมกน เพอใหผเรยนไดรบความรตามทตองการ

ศนยการเรยน - การจดการเรยนรแบบคนพบ - ฝกในสถานการณทผเรยนเผชญ

กบปญหา

เปนการจดประสบการณการเรยนรทใหผเรยนเขาไปศกษาดวยตนเองตามความสนใจและความสามารถ

หองเรยน เสมอนจรง

- การจดการเรยนรแบบคนพบ - ฝกในสถานการณทผเรยนเผชญ

กบปญหา

เปนการจดการเรยนรจาลองแบบทเสมอนจรง อาศยสออเลกทรอนกส และเครอขายคอมพวเตอรเปนหลก

การจดการเรยนรแบบทางไกล

- การใหผเรยนไดศกษาคนควา หรอปฏบต ง านตามห วข อทผเรยนสนใจ

- ทกษะในการสอสาร รเทาทนสอ

เปนการจดการเรยนรผานสอโทรทศน แพรภาพและเสยงไปยงกลมเปาหมายทจากดหรอไมจากด

3.4 การวดและประเมนผลการเรยนรส าหรบการจดการเรยนรสงคมศกษา

การวดและประเมนผลการเรยนรเปนกระบวนการเกบรวบรวมขอมลและตดสน คณคาจากการวดพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน และตรวจสอบคณภาพการจดการเรยนรของครดวยเครองมอการวดและประเมนผลทหลากหลายและเหมาะสม อาจเปนนกเรยน คร การสอน หลกสตร หรอโครงการพเศษ สอดคลองกบพฤตกรรมทมงวดและเกณฑการประเมนทกาหนดไว ซงขอมลทไดจากการวดจะนามาประเมนผลความกาวหนา จดเดน จดดอยของนกเรยนทจะตอง พฒนาและปรบปรงการจดการเรยนรของคร (ศรชย กาญจนวาส , 2556: 7; กระทรวงศกษาธการ, 2551: 67; เอมอร จงศรพรปกรณ, 2546: 145, อางถงใน อทธเดช นอยไม, 2560)

3.4.1 ประเภทของการวดและประเมนผลการเรยนร ศรชย กาญจนวาส (2556: 15) ไดแบงประเภทของการวดและประเมนผล

2 ประเภทใหญ ดงน 1) จาแนกตามขนตอนของการเรยนการสอน ซงเปนการวดและประเมนผล

การเรยนร กอน ระหวาง และหลงการเรยนการสอน 4 ประเภท ดงน

62

1.1) การวดและประเมนผลเพอจดวางตาแหนง (Placement evaluation) เปนการวดและประเมนผลกอนเรมเรยนเพอดความพรอม ความสนใจและทกษะพนฐานทสาคญตอการเรยนร ซงเปนประโยชนตอการกาหนดวตถประสงคของการเรยนร และวางแผนการจดกจกรรม การเรยนร เครองมอทใช เชน แบบวดเจตคต แบบทดสอบกอนเรยน แบบสงเกต

1.2) การวดและประเมนผลความกาวหนา (Formative evaluation) เปนการวดและประเมนผลระหวางเรยน หรอวดและประเมนผลหลงจบแตละหนวยการเรยนร เพอพฒนาความกาวหนาในการเรยนรของนกเรยน และเปนการใหขอมลยอนกลบเกยวกบ ประสทธภาพของการสอน ความคลาดเคลอนของการเรยนรเพอแกไขปรบปรงการจดการเรยนร เครองมอทใช เชน แบบทดสอบทครสรางขนเอง แบบทดสอบประจาบท แบบสงเกต

1.3) การวดและประเมนผลเพ อวนจฉย (Diagnostic evaluation) เปนการวดและประเมนผลเพอวนจฉยสาเหตของปญหาการเรยนรทเกดขนระหวางการเรยนการสอน เชน ปญหาเกยวกบนกเรยน เนอหาวชา สภาพแวดลอมเพอใหแกไขปญหาไดตรงประเดน เครองมอ ทใชเชน แบบทดสอบวนจฉยทวไป แบบทดสอบวนจฉยทครสรางขนเอง แบบสงเกต

1.4) การวดและประเมนผลสรปรวม (Summative evaluation) เปนการวดและประเมนผล เพอตดสนคณคาการเรยนรแบบรวบยอดของนกเรยนหลงเสรจสนการเรยน การสอน เพอตดสนระดบผลสมฤทธของนกเรยนตามวตถประสงคการเรยนร เครองมอทใช เชน แบบทดสอบทครสรางขนเอง แบบทดสอบขนการปฏบต แบบสอบปากเปลา

2) จาแนกตามวธการแปลความหมายคะแนน ซงเปนการวดและประเมนผลองกลมและองเกณฑ ดงน

2.1) การวดและประเมนผลองกลม (Norm-referenced evaluation) เปนการวดและประเมนผลการเรยนรเพอบรรยายและตดสนความสามารถหรอผลสมฤทธของนกเรยนโดยเปรยบเทยบกนเองภายในกลม เครองมอทใชประเมนองกลม เชน แบบสอบมาตรฐาน แบบสอบ ทครสรางขนเอง เปนตน

2.2) การวดและประเมนผลองเกณฑ (Criterion-referenced evaluation) เปนการวดและประเมนผลการเรยนรเพอบรรยายและตดสนความสามารถ หรอผลสมฤทธของนกเรยนโดยเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐาน เครองมอทใชประเมนองเกณฑ เชน แบบทดสอบทครสรางขนเอง แบบสงเกต

จากประเภทของการวดและประเมนผลการเรยนร สรปไดวา การวดและประเมนผลการเรยนรจะวดและประเมนผลการเรยนรตามขนตอนของการเรยนการสอน วดและประเมนผลโดยองกลมและองเกณฑ ไดแก การวดและประเมนผลกอนจดการเรยนร เพอประเมนความพรอมในการเรยนรของนกเรยน เปนประโยชนในการกาหนดวตถประสงคและการวางแผนการ

63

จดการเรยนร การวดและประเมนผลระหวางการจดการเรยนรเพอประเมนความกาวหนาของการ เรยนรแตละหนวย การเรยนรและวนจฉยสาเหตของปญหาในการเรยนรของนกเรยน และการวด และประเมนผลหลงสนสดการจดการเรยนร เพอวดและประเมนผลสมฤทธ ระดบความสามารถของ นกเรยนทไดเรยนครบระยะเวลาทกาหนด โดยเครองมอทใชในการประเมนแตละครง เชน แบบทดสอบ ทครสรางขนเอง แบบทดสอบมาตรฐาน แบบสมภาษณ แบบวดเจตคต แบบสงเกต แบบสอบถาม ประเมนตามวตถประสงคทวางไว ทาใหสามารถประเมนผลการเรยนรของนกเรยนไดถกตองและ มประสทธภาพ

3.4.2 ขนตอนการวดและประเมนผลการเรยนร ศรเดช สชวะ (2546) และ ศรชย กาญจนวาส (2556: 19-23) ไดอธบาย

ขนตอนการวดและประเมนผลการเรยนรไว 7 ขนตอน สามารถสรปได ดงน 1) กาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมของการเรยนร ระบความตองการของ

ครทตองการใหนกเรยนสามารถแสดงพฤตกรรมทครมงหวงจากการจดการเรยนร พจารณาวาวดและประเมนเพออะไร สารสนเทศทไดจากการประเมนนาไปใชตดสนเกยวกบเรองอะไร เชน การจดวางตาแหนงผเรยนเกง ปานกลาง ออน การวางแผนการจดกจกรรมการเรยนร การตดตามความกาวหนา ในการเรยนเพอซอมเสรม เตมเตมความรใหแกนกเรยน หรอเพอใชเปนสารสนเทศสาคญในการตดสนผลการเรยนรโดยรวมของนกเรยน

2) กาหนดวธการวดผลการเรยนร ประกอบดวยวธการว ด 3 วธ ดงน 1) การทดสอบ (testing) เหมาะกบการวดความสามารถของนกเรยน 2) การสอบถาม (Questioning) เหมาะกบการวดคณลกษณะทเปนสงเฉพาะตวของนกเรยนแตละบคคล และ 3) การสงเกต (Observing) เหมาะกบการวดคณลกษณะทแสดงออกใหเหนไดอยางชดเจน

3) เลอกหรอสรางเครองมอวดผล ซงครสามารถใชเครองมอมาตรฐาน ดดแปลง เครองมอทมผสรางไวแลว หรอสรางเครองมอเองทงหมด ซงสงสาคญทควรคานงถงคอคณภาพของเครองมอ ซงเครองมอทใชวดและประเมนผลควรสอดคลองกบธรรมชาตของการเรยนรของนกเรยน รปแบบการประเมนทสามารถนามาใชได เชน การประเมนตามสภาพจรง (Authentic assessment) การประเมนภาคปฏบต (Performance assessment) การใชแฟมสะสมผลงาน (portfolio) การทดสอบ (testing)

4) ตรวจสอบคณภาพเครองมอ โดยอยางนอยเครองมอควรมการตรวจสอบ ความตรงเชงเนอหา (Content validity) หลงจากทไดเครองมอในการวดแลว ครควรนาผลการตอบคาถามของนกเรยนมาตรวจสอบความเทยงและความตรงเชงเกณฑสมพนธหรอความตรงเชงโครงสราง ของเครองมออกครง เพอใหมนใจวา เครองมอทใชวดการเรยนรของนกเรยนมคณภาพ

64

5) บรหารการวดผล ครวางแผนรวมกบนกเรยนในกระบวนการจดการเรยนร รวมถงระยะเวลาในการวดผลการเรยนร จานวนความถและชวงเวลาของการวดผลอยางยตธรรม เชน การวดผลโดยการทดสอบ การสงเกตพฤตกรรม การตรวจผลงานทสะสมเพอใชเปนขอมลสะทอนความรความสามารถของนกเรยน

6) การตดสนคาจากการวดผล ครจะตองเลอกเครองมอทเหมาะสมกบเกณฑการวดและวตถประสงคการเรยนรของนกเรยนตามทกาหนด

7) ใหผลยอนกลบจากการวดและประเมนผล หลงจากการทประเมนผลแลว ครจะตองใหผลยอนกลบโดยเรวทสด เพอใหนกเรยนเกดการเรยนรและปรบปรงตนเองไดโดยเรว

จากขนตอนการวดและประเมนผลการเรยนรขางตน สรปไดวา ครจะตองกาหนดจดมงหมายของการวดและประเมนผลตามวตถประสงคเชงพฤตกรรมทกาหนด กาหนดวธการวดและประเมนผล เชน การทดสอบ การสอบถาม การสงเกต สรางเครองมอสาหรบการวดและประเมนผล อาจจะใชเครองมอมาตรฐาน ดดแปลงเครองมอทมอยแลว หรอสรางเองทงหมด โดยจะตองคานงถงคณภาพของเครองมอเปนสาคญ ตรวจสอบคณภาพเครองมอโดยตรวจความตรงเชงเนอหา ความตรงเชงเกณฑสมพนธ ความตรงเชงโครงสรางและความเทยง จากนน เกบรวบรวมขอมลโดยการทดสอบ สงเกต ตรวจแฟมสะสมงาน วเคราะหขอมลจาแนกตามผลการเรยนรทมงวดและประเมนผล ตดสนคณคาของผลการเรยนร ไดแก การวดและประเมนผลองกลม องเกณฑ องกลมและองเกณฑ ขนตอนสดทายรายงานผลการวดและประเมนผล ใหขอมลยอนกลบแกนกเรยนเพอนาผลทไดจากการวดและประเมนผลไปใชพฒนาปรบปรงการเรยนรใหมประสทธภาพ 4. งานวจยทเกยวของกบทกษะทางสงคม

4.1 งานวจยในประเทศ ศศนนท ศรธาดากลพฒน (2551: บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนารปแบบการเรยน

การสอนเพอเสรมสรางทกษะทางสงคมและความฉลาดทางอารมณ สาหรบนกเรยนชวงชนท 2 ทมความสามารถพเศษ ผลการศกษาพบวา 1) รปแบบการเรยนการสอนเพอเสรมสรางทกษะทางสงคม และความฉลาดทางอารมณ สาหรบนกเรยนชวงชนท 2 ทมความสามารถพเศษทพฒนาขนมประสทธภาพสามารถพฒนาเดกทมความสามารถพเศษได ประกอบดวยกระบวนการเรยนร 6 ขนตอน คอ 1. การจดประกายความคด 2. การขยายความคด 3. การลงมอปฏบต 4. การนาเสนอผลงาน 5. การสรปและประเมนผล และ 6. การประยกตและการนาความรไปใช 2) ผลการศกษาประสทธผล ของรปแบบการเรยนการสอนเพอเสรมสรางทกษะทางสงคมและความฉลาดทางอารมณ สาหรบนกเรยนชวงชนท 2 ทมความสามารถพเศษพบวา 1. คะแนนเฉลยความสามารถทางดานทกษะทางสงคมหลงการทดลองระหวางนกเรยนทมความสามารถพเศษ ชวงชนท 2 กลมทดลองกบกลมควบคม

65

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 2. คะแนนเฉลยความสามารถทางดานความฉลาดทางอารมณหลงการทดลองระหวางนกเรยนทมความสามารถพเศษ ชวงชนท 2 กลมทดลองกบกลม ควบคมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และ 3. ความพงพอใจตอรปแบบการเรยนการสอนเพอเสรมสรางทกษะทางสงคมและความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชวงชนท 2 ทม ความสามารถพเศษ อยในระดบพงพอใจมากทสด

สาเนยง จลเสรม (2552: บทคดยอ) ไดศกษาการใชการทดลองแบบอนกรมเวลาเพอ ศกษาผลของการใชเทคนคการแขงขนระหวางกลมดวยเกมในการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและทกษะทางสงคมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ผลการศกษาพบวา 1) นกเรยนกลมทดลองทเรยนดวยเทคนคการแขงขนระหวางกลมดวยเกมมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและทกษะทางสงคมสงกวากลมควบคมทเรยนดวยแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และ 2) นกเรยนกลมทดลองทเรยนดวยเทคนคการแขงขนระหวางกลมดวยเกมมพฒนาการผลสมฤทธทางการเรยนและพฒนาการทกษะทางสงคมสงกวากลมควบคมทเรยนดวยแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยนกเรยนกลมทดลองมพฒนาการผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรเพมขน 46.389 ในขณะทนกเรยนกลมควบคมมพฒนาการผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรเพมขน 28.229 และนกเรยนกลมทดลองมพฒนาการทกษะทางสงคมเพมขน 21.991 ในขณะทนกเรยนกลมควบคมมพฒนาการทกษะทางสงคมลดลง 3.841

จลมณ สระโยธน (2554: บทคดยอ) ไดศกษาผลของการจดกจกรรมการเรยนรรวมกน ทางอนเทอรเนตดวยการเขยนสะทอนคดผานสอสงคมออนไลนทมตอทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผลการศกษาพบวา 1) คะแนนทกษะทางสงคมหลงเขารวมกจกรรมสงกวากอนเขารวมกจกรรม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 2) พฤตกรรมการสอสารและปฏสมพนธ พฤตกรรมการทางานเปนกลม และพฤตกรรมการเรยนรรวมกนโดยใชสอสงคมออนไลนของนกเรยน โดยรวมมคณภาพอยในระดบด คดเปนรอยละ 91.1 และ 3) ความคดเหนของนกเรยนตอการจดกจกรรมเรยนรรวมกนทางอนเทอรเนตดวยการเขยนสะทอนคดผานสอสงคมออนไลนอยในระดบมาก

นาออย ทวการไถ (2555: บทคดยอ) ไดศกษาการใชบทบาทสมมตเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยเชยงใหม ผลการศกษาพบวา พบวา นกเรยนมคะแนนทกษะทางสงคมโดยรวมหลงการเขารวมกจกรรมการใชบทบาทสมมตเพมขน และนกเรยนไดความรเกยวกบทกษะทางสงคมทง 6 ดาน นกเรยนสามารถปรบตว จดลาดบการกบ เหตการณทเกดขนได มกระบวนการคด การแกปญหาในทางบวก มการควบคมอารมณ สามารถนาทกษะทางสงคมแตละดานทไดเรยนรมาปรบใชไดอยางเหมาะสม

พรพรรณ มากบญ (2555: บทคดยอ) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอทกษะทางสงคม ของเดกและเยาวชนชายในศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต 2 จงหวดราชบร ผลการศกษา

66

พบวา 1) การเหนคณคาในตนเอง ความสมพนธภายในครอบครว และทกษะทางสงคมของเดกและเยาวชนชายในศนยฯ ในระดบมาก สวนอทธพลจากเพอนอยในระดบปานกลาง 2) ทกษะทางสงคมของเดกและเยาวชนชายในศนยฯ จาแนกตามอาย รายไดของครอบครว พฤตกรรมการดมสราของ สมาชกในครอบครว พฤตกรรมการเสพยาเสพตดของสมาชกในครอบครว พฤตกรรมการใชความรนแรงในการแกปญหาของสมาชกในครอบครว จานวนครงทถกตารวจจบกมตวมาดาเนนคด ระยะเวลาทศาลพจารณาพพากษาใหเขารบการฝกอบรม และการศกษาและ/หรอการฝกอบรมวชาชพขณะอยในศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน พบวา ไมแตกตางกน และ 3) อทธพลจากเพอน และการเหนคณคาในตนเอง สามารถรวมทานายทกษะทางสงคมของเดกและเยาวชนชายในศนยฯ ไดรอยละ 38.0 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001

องศธร องคะนต (2556: บทคดยอ) ไดศกษาผลของการจดกจกรรมการศกษา นอกระบบแบบมสวนรวมเพอพฒนาการละเลนพนบานทผสมผสานภมปญญาทองถนทมตอทกษะ ทางสงคมของเดกในชมชน ผลการศกษาพบวา 1) เดกในชมชนบานหนองแต ตาบลโนนขวาง อาเภอบานดาน จงหวดบรรมย มระดบทกษะทางสงคม อยในระดบด (Mean = 3.65, S.D. = 1.57) 2) การพฒนากจกรรมการศกษานอกระบบแบบมสวนรวม เพอพฒนาการละเลนพนบานทผสมผสานภมปญญาทองถน ทมตอทกษะทางสงคมของเดกในชมชน มกระบวนการของกจกรรมตามแนวคดการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมและการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน ซงสามารถพฒนาทกษะทาง สงคมของเดกในชมชนได และ 3) ผลของการจดกจกรรมการศกษานอกระบบแบบมสวนรวมเพอพฒนาการละเลนพนบานทผสมผสานภมปญญาทองถนทมตอทกษะทางสงคมของเดกในชมชน พบวาเดกทเขารวมกจกรรมมระดบทกษะการมสวนรวมในการทางานกลม ทกษะการแกปญหาในกลม ทกษะการชวยเหลอผอน และทกษะการเปนผนาและผตาม กอนการเขารวมกจกรรมและหลงการเขารวมกจกรรม แตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบ .05

สญญาพร เสงขนทด (2557: บทคดยอ) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสาระประวตศาสตร เจตคตทมตอสาระประวตศาสตรและทกษะทางสงคม ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 ทไดรบการจดการเรยนรแบบพทธะกบการจดการเรยนรแบบปกต ผลการศกษา พบวา 1) นกเรยนไดรบการจดการเรยนรแบบพทธะมทกษะทางสงคมสงกวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 2) นกเรยนทไดรบการจดการเรยนร แบบพทธมผลสมฤทธทางการเรยน เจตคตตอสาระประวตศาสตร และทกษะทางสงคมหลงการ ทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และ 3) นกเรยนทไดรบการ จดการเรยนรแบบปกตมผลสมฤทธทางการเรยน เจตคตตอการเรยนสาระประวตศาสตร และทกษะทางสงคมหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

67

สดาพร ปญญาพฤกษ (2557: บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนารปแบบการเรยนการ สอนตามแนวคดคอนสตรกตวสตเชงสงคมเพอเสรมสรางทกษะทางสงคมทจาเปนสาหรบวชาชพคร ยคใหม ผลการศกษาพบวา 1) ทกษะทางสงคมทจาเปนในแตละดานทง 2 ดาน ทกลมตวอยาง ทกกลมเลอกเปนอนดบแรก ไดแก การตดสนใจรวมกนอยางมวจารณญาณ (ดานความสามารถ) ความรบผดชอบ (ดานคณลกษณะ) และความมจตอาสา ดานคณธรรม) 2) รปแบบการเรยนการสอน ตามแนวคอนสตรกตวสตเชงสงคมเพอเสรมสรางทกษะทางสงคมทจาเปนสาหรบวชาชพครยคใหม ซงผวจยไดพฒนาการจดการเรยนการสอนใหเปน 8 ขนตอน ไดแก ขนตรวจสอบผเรยน ขนพจารณาปญหาและจดกลม ขนศกษาคนควาผานการปฏสมพนธภายนอก ขนเพมความยาก ขนกระตนและชวยเหลอ ขนแลกเปลยน เรยนรและแบงปน ขนสรางความรภายในตนเอง และข นประเมนผล 3) ภายหลงจากการใชรปแบบการเรยนการสอน นกศกษามทกษะทางสงคมทง 3 ดาน ในระดบมาก เพมจากกอนเรยน ซงอยในระดบปานกลาง รวมถงนกศกษามระดบความพงพอใจในการเรยนการ สอนรปแบบนในระดบมาก ทงดานกระบวนการจดการเรยนรและดานผลทผเรยนไดรบ

จากการศกษาผลงานวจยทเกยวกบทกษะจากสงคมในประเทศ ผวจยพบวา โดยสวนใหญเปนการศกษาดานการพฒนาทกษะทางสงคม ดวยการจดกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย และพบวา มระดบของพฒนาการของทกษะทางสงคมทสงขน แตยงไมมงานวจยทวดระดบของทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย และแนวทางในการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม

4.2 งานวจยตางประเทศ Marie (1990: Online) ไดศกษาผลกระทบของทกษะทางสงคมทมตอพฒนาการ

ของนกเรยนในหอพก โดยใชการวเคราะหถดถอยพหคณ กลมตวอยางเปนนกเรยนทอยหอพก 54 คน โดยวดพฒนาการจาก ความเหงา การนบถอตนเอง การมสวนรวมในกจกรรม ความรและการใช ศนยบรการนกเรยนความพอใจในชวต ความพอใจในสถาบนและสนบสนนทางสงคม โดยวด 2 ครง ในภาคเรยนท 1 และ 2 คะแนนจากภาคเรยนท 1 ทานายคะแนนในภาคเรยนท2 และวดทกษะทางสงคม ใชแบบสารวจทกษะทางสงคม ผลการวจยพบวา ในภารเรยนท1 มการเปลยนแปลงในเรองการ สนบสนนและการมสวนรวมในกจกรรมพเศษ แตการเปลยนแปลงนไมมความสมพนธกบระดบของทกษะทางสงคมของนกเรยน

Sherry Renee (1990: Online) ได ศ กษาผลกระทบท ม ต อท กษะทางส งคม เนองมาจากความสาเรจ และความลมเหลวในกลมทมสถานะ และไมมในสถานะทางสงคม โดยแบงสถานะทางสงคมออกเปน4กลม คอ กลมทประสบความสาเรจในสงคม โดยวดทกษะทางสงคม (SSI) ความภาคภมใจในตนเอง (Self-Efficacy) และการยดถอกบตาแหนงของรอตเตอร ผลการวจยพบวา ระดบของทกษะทางสงคมสงผลตอความเขาใจในเหตการณตาง ๆ ของสงคม และคาดวาบคคลทม

68

ทกษะทางสงคมสงเนองมาจากผลของสงคมทางบวกจากภายใน คอ ความมนคง มปจจยทควบคมได สวยกลมทมทกษะทางสงคมตา เนองมาจากผลของสงคมภายนอกในทานองเดยวกน คอ ไมมความมนคง ไมสามารถควบคมปจจยตาง ๆ ไดผลของสงคมจากภายในและภายนอกมสาเหตมาจากทกษะ ทางสงคม สถานะทางสงคม และผลของสถานะทางสงคม

Jo Anna (2001: Online) ไดศกษาความสมพนธระหวางการสอสารโดยใช สอคอมพวเตอร (CMC) กบทกษะทางสงคมและความเหงา กลมตวอยางเปนพนกงานบรษทจานวน 64 คน โดยใชแบบการวดทกษะทางสงคม (ปรบปรงจาก Riggio, 1989) แบบทดสอบการปรบตว (Steinfield, 1986) ทใชกบCMC แบบวดความเหงา (Russell; rt al, 1980) ผลการศกษาพบวา การสอสารโดยกการใชคอมพวเตอรเปนสอมความสมพนธกบระดบความเหงาสง สวนเพศหญงพบวาระดบความเหงาแตกตางกนไมมนยสาคญทางสถต

Erikson (n.d, อางถงใน ศรธรรม, 2535: 20-24) ไดเสนอแนวคดทฤษฎทางสงคม ของอรคสน (Erikson, Psychosocial Stage) Erikson ไดเนนเรองการปรบตวตอสงคม ในการพฒนาของเดกตามทฤษฎจตวเคราะห พฒนาการของมนษยแตละวยจะมอทธพลของสภาพแวดลอมและ สงคม เปนตวกาหนดพฒนาการจะดาเนนไปไดตามปกตหรอไม ขนอยกบความสมพนธระหวางบคคลนนกบสงคม ซงมผลกระทบ เชนเดยวกบอทธพลของความขดแยงระหวางสวนตาง ๆ ภายในจตใจ ความรสกวาตนเปนสวนหนงของสงคมจะทาใหมนษยปรบตวไดและเกดความมนใจในการดาเนนชวต

Dibasilio (2008: Online) ไดรายงานผลการลดพฤตกรรมการรงแกของนกเรยนระดบมธยมศกษาของหวหนานกเรยนในนกเรยนระดบเกรด 8 จานวน 28 คน นกใหคาปรกษา 2 คน ครทสอนเดกจานวน 24 คน พฤตกรรมการรงแกม 4 รปแบบ คอ 1) การทารายรางกาย 2) การใชคาพดลอเลยน ขมข 3) การปลอยขาวลอในทางทเสยหายหรอการกดกนผอน 4) การใชขอความทางอเมลลหรอโทรศพทเพอขมขผอน โปรแกรมทใชในการใหลดพฤตกรรมการรงแกผอน ประกอบดวย วธการสอนตรง กจกรรมการทางานเปนทม และการอภปรายกลม โดยหวหนานกเรยนจะไดรบการสอนทกษะความเปนผนา ทกษะเพอสวนรวม (pro-social skills) เปนกลบไปเขาชนเรยนเพอไปใหขอมลเกยวกบพฤตกรรมการรงแกใหเพอนคนอนทราบเพอชวยกนลดพฤตกรรมการรงแก ผลจากการ สารวจแสดงใหเหนวา เดกมพฤตกรรมรงแกทางการปลอยขาวลอในทางทเสยรายหรอการกดกนผอน และทางการใชคาพดลอเลยน ขมข ลดลง ในขณะเดยวกนหวหนานกเรยนใหการชวยเหลอผทถกรงแก เพมมากขนเปนรอยละ 11

Chung, et al. (2007: Online) ไดศกษาประสทธภาพของการฝกทกษะทางสงคม โดยเพอน (SST) ซงโปรแกรมนใชรวมกบการใหผลยอนกลบทางวดทศน การใหแรงเสรมทางบวก และระบบเบยอรรถกร ในการเพมพฤตกรรมการสอสารในเดกออทสตกทมความสามารถในระดบสง จานวน 4 คน ผลการวจยพบวา เดกออทสตก มการพฒนาทกษะสอสารทดขนสวนอกหนงคนมการพฒนาขนเพยงเลกนอย

69

จากการศกษาผลงานวจยท เกยวกบทกษะจากสงคมในตางประเทศ ผวจยพบวา โดยสวนใหญเปนการศกษาดานการพฒนาทกษะทางสงคม โดยทากจกรรม การฝกอบรม การหา ความสมพนธทางสงคมกบตวแปรดานอน ๆ โดยกลมตวอยาง ทศกษามความหลากหลายทงเดก ผใหญ และวยทางาน แบบทดสอบ หรอวดทกษะทางสงคม สวนใหญปรบปรงจากของ Riggio เพอให เหมาะสมกบกลมตวอยางและบรบททางสงคมนน ลกษณะของแบบทดสอบสวนใหญเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) หรอเปนแบบขอคาถามลกษณะพฤตกรรมของผตอบวาใชหรอไมใช แบบถก ผด แบบกาหนดสถานการณมาใหวาควรทาอยางไร

70

บทท 3

วธด าเนนการวจย

การวจยเรอง แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของ นกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผวจยใช ระเบยบวจยผสมผสาน (Mixed Method Research) โดยเกบขอมล 2 ระยะ คอ

1. การวจยเชงปรมาณ (Quantitative research) โดยเกบขอมลเชงสารวจ มนกเรยน มธยมศกษาตอนปลาย (ชวงชนท 4) ระดบชนมธยมศกษาปท 4 - 6 โรงเรยนในสงกดโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร โดยแบงเปน สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1 และสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 เปนหนวยวเคราะห (Unit of Analysis) สาหรบการศกษาและการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) ของ ทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ทง 7 ดาน รวมกบการวเคราะหความสอดคลองของทกษะทางสงคมทปรากฏในสาระการ เรยนรตาง ๆ ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

2. การวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) โดยนาผลทไดจากการวจยเชงสารวจไปใชในการสมภาษณผเชยวชาญ เพอไดแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนตอไปน 1. การกาหนดประชากรและกลมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการวจย 3. การสรางเครองมอ 4. การเกบรวบรวมขอมล 5. การวเคราะหผลขอมล

71

1. การก าหนดประชากรและกลมตวอยาง ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยครงนมการเกบขอมลแบงออกเปน 2 สวน

ประกอบดวยการเกบขอมลเชงปรมาณ และการเกบขอมลเชงคณภาพ ดงน 1. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการเกบขอมลเชงปรมาณ

1.1 ประชากร ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ปการศกษา 2561 ในโรงเรยน สงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร โดยแบงเปน สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1 จานวน 53,268 คน และสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 จานวน 55,210 คน รวม 108,478 คน จากโรงเรยนในสงกดทงหมดจานวน 119 โรงเรยน (สานกงานศกษาธการ จงหวดกรงเทพมหานคร, 2561)

1.2 กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4-6 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2561 ในโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร จานวน 800 คน โดยผวจยใชเทคนคการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis: CFA) ซงจาเปนตอง ใชกลมตวอยางทมขนาดใหญพอสมควร ผวจยจงไดกาหนดขนาดของกลมตวอยางจากหลกของ Bentier and Chou (1987, อางถงใน อจศรา ประเสรฐสน , 2555: 46) ทระบวาการวเคราะห องคประกอบเชงยนยนตองมกลมตวอยางอยางนอย 5 -20 คน ตอ 1 พารามเตอรในโมเดล และจาก หลกการของ Gagne and Hancock (2006, อางถงใน อจศรา ประเสรฐสน, 2555: 46) ทไดระบวา วเคราะหองคประกอบเชงยนยนควรมกลมตวอยาง อยางนอย 400 คน ดงนน จงกาหนดกลมตวอยางนกเรยนสาหรบการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน จานวน 800 คน ตามท Comrey and Lee (1992, อางถงในเขมณฏฐ มงศรธรรม, 2557: 28) ไดกลาวไววาเปนขนาดตวอยางทดมาก

วธการสมกลมตวอยาง ใชการสมแบบหลายขนตอน (Multi - Stage sampling) โดยสมตวอยาง ตามขนตอนดงน

1.2.1 รวบรวมรายชอโรงเรยนมธยมศกษาท เปดสอนทงระดบมธยมศกษา ตอนปลาย ในโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร โดยมจานวนนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนปลายรวมจานวน 108,478 คน (สานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร , 2561) แลวจดทากลมกรอบการสม (Sampling Frame)

1.2.2 สมตวอยางประชากรตามกลมโรงเรยน โดยใชวธการสมตวอยางแบบ ชนภม (Stratified Random sampling) แบงเปน สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1 จานวน 67 โรงเรยน จานวนประชากร 53,268 คน และสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 จานวน 52 โรงเรยนจานวนประชากร 55,210 คน (สานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร, 2561)

72

1.2.3 สมตวอยางประชากรตามกลมโรงเรยน โดยใชวธการสมตวอยางแบบ ชนภม (Stratified Random sampling) แบงเปนตามขนาดของโรงเรยน ดงน

โรงเรยนขนาดเลก โรงเรยนทมนกเรยนจานวนนอยกวา 500 คน โรงเรยนขนาดกลาง โรงเรยนทมนกเรยนจานวน 500 - 1,499 คน โรงเรยนขนาดใหญ โรงเรยนทมนกเรยนจานวน 1,500 - 2,499 คน โรงเรยนขนาดใหญพเศษ โรงเรยนทมนกเรยน 2,500 คนขนไป

ตารางท 5 แสดงเกณฑการแบงขนาดโรงเรยนจากคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

โรงเรยนในสงกดส านกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1

ขนาดโรงเรยน จ านวนนกเรยน จ านวน โรงเรยน

(โรงเรยน)

จ านวน นกเรยน (คน)

โรงเรยนขนาดเลก โรงเรยนทมนกเรยนจานวน นอยกวา 500 คน 6 1,039 โรงเรยนขนาดกลาง โรงเรยนทมนกเรยนจานวน 500 - 1,499 คน 24 7,140 โรงเรยนขนาดใหญ โรงเรยนทมนกเรยนจานวน 1,500 - 2,499 คน 19 16,173 โรงเรยนขนาดใหญพเศษ โรงเรยนทมนกเรยนจานวน 2,500 คนขนไป 18 28,916 ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 โรงเรยนขนาดเลก โรงเรยนทมนกเรยนจานวน นอยกวา 500 คน 2 288 โรงเรยนขนาดกลาง โรงเรยนทมนกเรยนจานวน 500 - 1,499 คน 7 3,772 โรงเรยนขนาดใหญ โรงเรยนทมนกเรยนจานวน 1,500 - 2,499 คน 20 17,164 โรงเรยนขนาดใหญพเศษ โรงเรยนทมนกเรยนจานวน 2,500 คนขนไป 23 33,986

1.2.4 สมตวอยางประชากรตามกลมโรงเรยน โดยใชวธการสมตวอยางอยางงาย

(Simple Random sampling) เลอกโรงเรยนตามขนาดของโรงเรยนจานวนประเภทละ 1 โรงเรยน ไดกลมตวอยาง ดงน

73

ตารางท 6 แสดงจานวนนกเรยนในระดบมธยมศกษาตอนปลายของโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร

ขนาดโรงเรยน ท ชอโรงเรยน จ านวน

ม.4 ม.5 ม.6 รวม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1 โรงเรยนขนาดเลก 1 วดบวรนเวศ 40 48 55 143 โรงเรยนขนาดกลาง 2 ไตรมตรวทยาลย 90 157 171 418 โรงเรยนขนาดใหญ 3 สนตราษฎรวทยาลย 363 387 253 1,003 โรงเรยนขนาดใหญพเศษ 4 ศรอยธยา ในพระอปถมภฯ 470 493 486 1,449

รวม 963 1,085 965 3,013 ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 โรงเรยนขนาดเลก 5 พทธจกรวทยา 39 42 51 132 โรงเรยนขนาดกลาง 6 กนนทรทธารามวทยาคม 148 152 148 448 โรงเรยนขนาดใหญ 7 นวมนทราชนทศ เบญจมราชาลย 320 282 272 874 โรงเรยนขนาดใหญพเศษ 8 สรศกดมนตร 398 433 432 1,263

รวม 905 909 903 2,717 รวม สพม. 1 และ สพม. 2 1,868 1,994 1,868 5,730

1.2.5 ทาการสมตวอยางประชากรตามกลมโรงเรยน โดยใชวธการสมตวอยาง

แบบชนภม (Stratified Random sampling) โดยแบงจานวนนกเรยนออกเปนระดบชน (Strata) แลวเลอกกลมตวอยางตามสดสวน ไดจานวนนกเรยน ดงน

74

ตารางท 7 แสดงการสมกลมตวอยางจานวนนกเรยนในระดบมธยมศกษาตอนปลายของโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร

ขนาดโรงเรยน ท ชอโรงเรยน จ านวนนกเรยน

มธยมศกษาตอนปลาย

จ านวนกลม

ตวอยาง ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1 โรงเรยนขนาดเลก 1 วดบวรนเวศ 143 20 โรงเรยนขนาดกลาง 2 ไตรมตรวทยาลย 418 58 โรงเรยนขนาดใหญ 3 สนตราษฎรวทยาลย 1,003 140 โรงเรยนขนาดใหญพเศษ 4 ศรอยธยา ในพระอปถมภฯ 1,449 202

รวม 3,013 420 ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 โรงเรยนขนาดเลก 5 พทธจกรวทยา 132 18 โรงเรยนขนาดกลาง 6 กนนทรทธารามวทยาคม 448 63

โรงเรยนขนาดใหญ 7 นวมนทราชนทศ เบญจมราชาลย

874 122

โรงเรยนขนาดใหญพเศษ 8 สรศกดมนตร 1,263 177 รวม 2,717 380

รวม สพม. 1 และ สพม. 2 5,730 800

2. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการเกบขอมลเชงคณภาพ ประชากรและกลมตวอยางทใชในการเกบขอมลเชงคณภาพเพอศกษาแนวทางการ

จดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมกลมตวอยางทใชในการวจย คอ ผวจยมการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Random Sampling) จานวน 7 ทาน โดยมเกณฑในการเลอกกลมตวอยาง คอ

1) เปนครหรออาจารยหรอศกษานเทศกหรอนกวชาการทางดานสงคมศกษา 2) มประสบการณในการสอนมาแลวไมนอยกวา 5 ปในสถานศกษา 3) หากเปนครในโรงเรยนสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ตองม

วทยฐานะไมตากวา คศ.2 (ครชานาญการ) หรอเปนอาจารยในระดบอดมศกษา ตองจบการศกษาระดบปรญญาเอกขนไป หรอมตาแหนงทางวชาการไมตากวาหรอเทยบเทาระดบผชวยศาสตราจารย

75

ตารางท 8 ขอมลพนฐานของผใหขอมลทมความเชยวชาญทางสงคมศกษาในการสมภาษณสาหรบการวจยเชงคณภาพ

ชอคร ประสบการณดานการสอนสงคม

ศกษา (ป) วฒการศกษาสงสด

อาจารย ก 45 ปรญญาเอก อาจารย ข 38 ปรญญาโท อาจารย ค 37 ปรญญาโท อาจารย ง 37 ปรญญาตร อาจารย จ 7 ปรญญาเอก อาจารย ฉ 13 ปรญญาโท อาจารย ช 35 ปรญญาเอก

2. เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนมการเกบขอมลแบงออกเปน 2 สวน ประกอบดวยการเกบขอมลเชงปรมาณ และการเกบขอมลเชงคณภาพ ดงน

1. เครองมอทใชในการวจยสาหรบการเกบขอมลเชงปรมาณ คอ แบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายซ งเปนมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ (Rating Scale)

2. เครองมอทใชในการวจยสาหรบการเกบขอมลเชงคณภาพ คอ แบบสมภาษณกงโครงสราง สาหรบการสมภาษณ

3. การเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน มการเกบขอมลแบงออกเปน 2 สวน ประกอบดวยการเกบขอมลเชงปรมาณ และการเกบขอมลเชงคณภาพ ดงน

1. เครองมอทใชในการวจยสาหรบการเกบขอมลเชงปรมาณ คอ แบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผวจยไดดาเนนการสรางแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายตามขนตอน ดงน

1.1 ผวจยศกษากาหนดจดมงหมายในการสรางแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย โดยแบงเปน 7 ดานตามองคประกอบของทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff

76

1.2 ผวจยศกษานยาม แนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของกบทกษะทางสงคม เพอเปนแนวทางในการสรางแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

1.3 เขยนนยามศพทเฉพาะและนยามเชงปฏบตการตามคณลกษณะทจะวดทกษะทางสงคม โดยใชแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ทง 7 ดานรวมกบการวเคราะหความสอดคลองของทกษะทางสงคมทปรากฏในตวชวดกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 โดยมลกษณะดงน

แบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ซงเปนมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ (Rating Scale) ผวจยไดสรางขนตามนยามทกาหนด แยกเปนแตละดาน ตามองคประกอบทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ทง 7 ดาน เปนมาตรวดประเมนคาทใหผตอบแสดงความรสก / ความคดเหนตอประเดนคาถาม โดยพจารณา จากขอความทเกยวของกบพฤตกรรมและความรสกของตนเอง ทเกยวกบองคประกอบของทกษะทางสงคมดานตาง ๆ แบงระดบการวดความรสก / ความคดเหนออกเปน 4 ระดบ คอ นอยทสด นอย มาก และมากทสด มคาตงแต 1 ถง 4

จาการสรางแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายทาใหไดขอคาถามจานวน 101 ขอ ดงตอไปน ตารางท 9 แสดงโครงสรางและขอบเขตของขอคาถามของทกษะทางสงคม

องคประกอบ มตการวด จ านวน

มตการวด จ านวน

ขอค าถาม การแกไขปญหาความ

ขดแยง (Conflict

Resolution)

1. การรบรปญหาตาง ๆ ทเกดขนตอตนเองและสงคม

2. การวเคราะหสาเหตของปญหา แสวงหาและประเมนทางเลอกในการแกไขปญหาความขดแยง

3. การขจดความขดแยงอยางสนตดวยการพดคย การเจรจาตอรอง และการประสานประโยชน

4. การก าหนดแบบแผนการใชชวตทตระหนกถงผลในอนาคตบนพนฐานของความไมประมาท

4 16

77

ตารางท 9 (ตอ)



ขอค าถาม การสราง

ความสมพนธ (Community

Building)

1. การตระหนกถงสทธ หนาท และความรบผดชอบตอตนเองและผอนในสงคม

2. การเคารพกฎระเบยบและกฎหมาย 3. การเคารพความแตกตางทางความเชอและ

วถการด าเนนชวตระหวางบคคล 4. การสรางปฏสมพนธกบผอนดวยการเคารพ

ในสทธ เสรภาพ โดยยดหลกความเสมอภาคและภราดรภาพ

5. การด าเนนชวตโดยยดหลกคณธรรมและอดมการณในการอยรวมกนในสงคมอยางสนต

5 20

การสอสาร (Communication)

1. การรบและสงสารทสรางความเขาใจ ระหวางกน

2. การรบฟงความคดเหนของผอน

2 8

ความอยากรอยากเหน (Curiosity)

1. การตงค าถามตอสงทสงสยใครร 2. การแสวงหาความรจากแหลงตาง ๆ 3. การลองผดลองถกหรอการลองปฏบตในสง

ทไมเคยท า 4. การด า เน นช ว ตบนพ น ฐ านของการ

ฝกอบรมตน เพอมงสการเปลยนแปลง

4 16

การรบมอปญหา (Coping)

1. การรจกเลอกวธการจดการกบความเครยด ความกงวล ความกดดนของตนเองจาก สงตาง ๆ ทเขามากระทบตน

2. การตงค าถาม และวเคราะหสถานการณกดดนหรอสถานการณทเปนปญหาแลวก าหนดแบบแผน เพอแสวงหาทางออกทเหมาะสมกบบรบท

2 8

78




ขอค าถาม การบงคบตน (Control)

1. การรจกระงบจตใจตอส ง เราท เข ามากระทบสภาวะทางอารมณของตนเอง

2. การเตอนตนเองถงผลทจะตามมาจากการปฏบตของตน

3 . ก ารฝ กตน เป นผ ม ว น ย และม ค ว ามรบผดชอบ

4. การใชหลกจรยธรรมเพอก าหนดแนวทางความประพฤตของตน

4 17

ความมนใจในตนเอง (Confidence)

1. ความกลาแสดงออกและกลาตดสนใจกระท าสงทถกตอง

2. การรสกไดรบการยอมรบและไดรบความรกจากผอน

3. การเชอมนในศกยภาพของตนเอง

3 14

รวม 7 องคประกอบ รวมตวบงช 24 101

1.4 นาแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอพจารณาความสอดคลองของเนอหาตามนยามศพทเฉพาะและนยามเชงปฏบตการ จากนนผวจยนาแบบสารวจทกษะทางสงคมมาปรบปรงแกไขตามคาแนะนา

1.5 นาแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายทสรางขน และปรบปรงแลว จานวน 101 ขอ ไปใหอาจารยผเชยวชาญทางดานการวดและประเมนผล อาจารยผเชยวชาญทางดานสงคมศกษา และอาจารยผเชยวชาญทางดานพฤตกรรมศาสตร จานวน 9 ทาน เปนผประเมน โดยพจารณาและตรวจสอบความถกตองเหมาะสมและความครอบคลมของเนอหา ทสอดคลองกบเนอหาในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระดบชนมธยมศกษา ตอนปลาย (ชน ม.4 – 6) ตามหลกสตรแกนกลางขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ตลอดจนการใชภาษาในการเขยนขอคาถาม แลวคดเลอกขอคาถามทมคา IOC ตงแต 0.67 ขนไป ไดขอคาถามจานวน 96 ขอ

1.6 นาแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายทปรบปรง แลวเสนอตออาจารยทปรกษาวทยานพนธ ไดรบคาแนะนาใหตดขอทมความหมายใกลเคยง มความซา และขอคาถามไมชดเจนออก เหลอขอคาถาม 69 ขอ จากนนนาไปทดลองใช (Try – out) กบนกเรยน

79

ชนมธยมศกษาตอนปลาย (ชน ม.4 – 6) โรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการกรงเทพมหานคร ทไมใช กลมตวอยาง จานวน 30 คน (ระดบชนละ 10 คน) แลวนาแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยน มธยมศกษาตอนปลายมาวเคราะหหาคาอานาจจาแนกรายขอ โดยใชสมประสทธสหสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวมจากขออน ๆ ทเหลอทงหมด ( Item - Total Correlation) ในแตละดาน โดยเลอกขอคาถามทมคาอานาจจาแนก (r) ตงแต 0.20 ขนไป ไดขอคาถามจานวน 68 ขอ และ มคาความเชอมนโดยภาพรวม 0.96

1.7 นาแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายทคดเลอกแลวไปใชเกบขอมลจากกลมตวอยาง จากนนนาแบบสารวจทกษะทางสงคมทไดมาทาการวเคราะหขอมลทางสถตพนฐานและการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis)

2. เครองมอทใชในการวจยสาหรบการเกบขอมลเชงคณภาพ คอ แบบสมภาษณ กงโครงสรางผวจยไดดาเนนการสรางแบบสมภาษณกงโครงสรางสาหรบการศกษาแนวทางการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย สาหรบการสมภาษณ โดยม ขนตอน ดงน

2.1 ผวจยศกษานยาม แนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวทางการ จดการเรยนร และทกษะทางสงคม รวมถงการนาผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) ของโมเดลการวดทกษะทางสงคม 7 องคประกอบ คอ การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) การสรางความสมพนธ (Community Building) การสอสาร (Communication) ความอยากรอยากเหน (Curiosity) การรบมอกบปญหา (Coping) การบงคบตน (Control) และความมนใจในตนเอง (Confidence) และผลของการศกษาทกษะทางสงคมของ นกเรยนมธยมศกษาตอนปลายโดยได 3 กรอบแนวทางการสมภาษณ คอ 1) ภาพรวมของทกษะทางสงคม 2) องคประกอบทกษะทางสงคมดานการบงคบตน ซงเปนองคประกอบทมความสาคญมากทสด และ 3) องคประกอบดานการแกไขปญหาความขดแยง ซงเปนทกษะทางสงคมทนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมนอยทสดใน 7 องคประกอบมาสรางแบบสมภาษณใหมความสอดคลองกบความมงหมายของการวจยและนยามศพทเฉพาะ

2.2 ผวจยนาแบบสมภาษณสาหรบการศกษาแนวทางการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอพจารณาความสอดคลองของเนอหาตามนยามศพทเฉพาะและนยามเชงปฏบตการ จากนนผวจยนาแบบ สมภาษณมาปรบปรงแกไขตามคาแนะนา

2.3 ผวจยนาแบบสมภาษณสาหรบการศกษาแนวทางการจดการเรยนรเพอพฒนา ทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายทไดปรบปรงแกไขแลว ไปใหผเชยวชาญดานสงคมศกษาและการจดการเรยนร จานวน 3 ทานตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Validity) ความถกตอง

80

และความชดเจนของการใชภาษาโดยพจารณาเปนรายขอ ซงคาถามทกขอมคาความสอดคลองระหวาง ขอคาถามกบวตถประสงค ( Item-Objective Congruency index: IOC) เทากบ 1.00 ซงถอวามความสอดคลองกบเนอหา แตทงนไดมการปรบแกภาษาและขอความตามคาแนะนาของผเชยวชาญ ทไดใหขอเสนอแนะไว

2.3 ผวจยนาแบบสมภาษณสาหรบการศกษาแนวทางการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายไปใชในการเกบขอมลเชงคณภาพกบครหรออาจารยหรอนกวชาการทางดานสงคมศกษา และมประสบการณในการสอนมาแลวไมนอยกวา 5 ป ในสถานศกษา จานวน 7 ทาน สาหรบการสมภาษณ 4. การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลในการวจยครงน ผวจยไดทาการวเคราะหขอมลดวยวธการ ดงน 1. การศกษาและวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษา

ตอนปลาย ทง 7 องคประกอบ โดยใชการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) ซงมการประมาณคาพารามเตอร โดยใชวธการประมาณคาความเปนไปไดสงสด (Maximum Likelihood: ML)

2. การศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย โดยใชการนาขอมลจากการสมภาษณ มาทาการวเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis) เพอนามาทาการอธบายตอไป

3. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

3.1 สถตพนฐาน ไดแก คาเฉลย ( x ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) คาสมประสทธการแปรผน (Coefficient of Variation) คาความเบ (Skewness) และคาความโดง (Kurtosis)

3.2 สถตทใชในการตรวจสอบคณภาพของเครองมอทใชในการวจย ไดแก 3.2.1 การคาความเทยงตรงเชงเนอหา โดยใชสตรวดดชนความสอดคลอง

(IOC: Index of item objective congruence) 3.2.2 การคาหาอานาจจาแนกรายขอของแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยน

มธยมศกษาตอนปลายโดยการหาคาสมประสทธระหวางคะแนนรายขอกบภาพรวม ( Item - Total Correlation) ซงหาไดจากสตรสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson Product-Moment Coefficient Correlation)

81

3.3.3 การหาคาความเชอมนของแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยน มธยมศกษาตอนปลาย หาไดจากสตรสมประสทธของแอลฟาของครอนบาค (Coefficient Cronbach‘s Alpha)

3.4 สถตทใชในการวจย ไดแก 3.4.1 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis)

โดยมการประมาณคาพารามเตอร โดยใชวธการประมาณคาความเปนไปไดสงสด (Maximum

Likelihood: ML) ซงพจารณาจากคาไค-สแคว (Chi – Square test :𝑥2) คาดชนความกลมกลน (Goodness of Fit Index) คาดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว (Adjusted Goodness of Fit Index) คาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ (Comparative Fit Index) คาดชนรากของ คาเฉลยกาลงสองของความคลาดเคลอนโดยประมาณ (Root Mean Square Error of Approximation) และคาดชนรากมาตรฐานของคาเฉลยกาลงสองของสวนทเหลอ (Standard Root Mean Square Residual)

3.4.2 สถตพนฐาน 3.4.3 การวเคราะหเนอหาเชงคณภาพ

82

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลของการศกษาวจยเรอง แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอ

พฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย มดงน 1. สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล

ในการศกษาคนควาครงน ผวจยไดกาหนดสญลกษณทใชในการวเคราะหขอมลดงตอไปน n แทน จานวนกลมตวอยาง M แทน คาเฉลย S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน p แทน ระดบนยสาคญทางสถต

2 แทน คาสถตไค-สแคว (Chi-Square) CFI แทน คาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ (Comparative Fit Index) GFI แทน คาดชนวดระดบความกลมกลน (Goodness of Fit Index) AGFI แทน คาดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว (Adjusted Goodness of Fit Index) RMSEA แทน คาดชนรากของคาเฉลยกาลงสองของความคลาดเคลอนโดยประมาณ

(Root Mean Square Error of Approximation) SRMR แทน คาดชนรากมาตรฐานของคาเฉลยกาลงสองของสวนทเหลอ (Standard Root Mean Square Residual) R2 แทน คาสมประสทธสหสมพนธพหคณกาลงสอง (Squared Multiple Correletion) SE แทน คาความคลาดเคลอนมาตรฐาน (StandardError) b แทน คาสมประสทธนาหนกองคประกอบ FS แทน คานาหนกองคประกอบมาตรฐาน SC แทน คาคะแนนมาตรฐาน CR แทน คาความเชอมนเชงโครงสราง

83

2. การเสนอผลการวเคราะหขอมล ในการศกษาคนควาครงนเปนการศกษาเกยวกบแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษา

เพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผวจยขอเสนอผลการวเคราะหขอมลตามลาดบดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ตอนท 2 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของทกษะทางสงคมของนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนปลาย ตอนท 3 การศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ตอนท 4 ผลการศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทาง

สงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย 3. ผลการวเคราะหขอมล

ตอนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนสงกด

สานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร ไดแก เพศ โรงเรยน สงกดโรงเรยน และระดบชนเรยน ดงตารางท 10 ตารางท 10 ขอมลทวไปของกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

ขอมลทวไป จ านวน (คน) รอยละ 1. เพศ

ชาย 390 48.8 หญง 410 51.2

รวม 800 100 2. โรงเรยน

วดบวรนเวศ 20 2.5 ไตรมตรวทยาลย 58 7.3 สนตราษฎรวทยาลย 140 17.5 ศรอยธยาในพระอปถมภฯ 202 25.2 พทธจกวทยา 18 2.3 กนนทรทธารามวทยาคม 63 7.9

84

ตารางท 10 (ตอ) ขอมลทวไป จ านวน (คน) รอยละ

2. โรงเรยน (ตอ) มธยมวดบงทองหลาง 122 15.2 สรศกดมนตร 177 22.1

รวม 800 100 3. สงกดโรงเรยน

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1 422 52.8 ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 378 47.2

รวม 800 100 4. ระดบชน

ชนมธยมศกษาปท 4 353 44.1 ชนมธยมศกษาปท 5 261 32.6 ชนมธยมศกษาปท 6 186 23.3

รวม 800 100

จากตารางท 10 พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนสงกดสานกงาน ศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานครสวนใหญ เปนเพศหญง คดเปนรอยละ 51.2 และเปนเพศชาย คดเปนรอยละ 48.8 โดยนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการ จงหวดกรงเทพมหานครสวนใหญเปนนกเรยนจากโรงเรยนศรอยธยาในพระอปถมภฯ คดเปนรอยละ 25.3 รองลงมาคอ โรงเรยนสรศกดมนตร คดเปนรอยละ 22.1 โรงเรยนสนตราษฎรวทยาลย คดเปนรอยละ 17.5 โรงเรยนมธยมวดบงทองหลาง คดเปนรอยละ 15.3 โรงเรยนกนนทรทธารามวทยาคม คดเปนรอยละ 7.9 โรงเรยนไตรมตรวทยาลย คดเปนรอยละ 7.3 โรงเรยนวดบวร-นเวศ คดเปนรอยละ 2.5 และโรงเรยนพทธจกรวทยาลย คดเปนรอยละ 2.3 ตามลาดบ สาหรบสงกดโรงเรยน สวนใหญ เปนนกเรยนในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1 คดเปนรอยละ 52.8 และเปนนกเรยนในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 คดเปนรอยละ 47.2 และระดบชน ของนกเรยนสวนใหญเปนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 4 คดเปนรอยละ 44.1 รองลงมาคอ ระดบชนมธยมศกษาปท 5 คดเปนรอยละ 32.6 และระดบชนมธยมศกษาปท 6 คดเปนรอยละ 23.3 ตามลาดบ

85

ตอนท 2 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยม ศกษาตอนปลาย

ตอนท 2.1 องคประกอบของทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย เมอทาการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอน

ปลายตามทฤษฎของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff ทรวมกบการวเคราะหความสอดคลองของทกษะทางสงคมทปรากฏในตวชวดกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทผวจยไดศกษาทฤษฎแนวคดจาก เอกสารและงานวจยทเกยวของ และใหผเชยวชาญตรวจสอบแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายตามมตการวดขององคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอน ปลาย พบวา ม 7 องคประกอบ รวมตวบงช 25 ตว และขอคาถามทงหมด 68 ขอ ดงน

1. องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) มตวบงช 4 ตว ประกอบดวย

1.1 การรบรปญหาตาง ๆ ทเกดขนตอตนเองและสงคม (A1) มจานวน 3 ขอ 1.2 การวเคราะหสาเหตของปญหา แสวงหาและประเมนทางเลอกในการแกไขปญหา

ความขดแยง (A2) มจานวน 3 ขอ 1.3 การขจดความขดแยงอยางสนตดวยการพดคย การเจรจาตอรองและการประสาน

ประโยชน (A3) มจานวน 3 ขอ 1.4 การกาหนดแบบแผนการใชชวตทตระหนกถงผลในอนาคตบนพนฐานของความ

ไมประมาท (A4) มจานวน 4 ขอ 2. องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) มตวบงช 5 ตว

ประกอบดวย 2.1 การตระหนกถงสทธ หนาท และความรบผดชอบตอตนเองและผอนในสงคม (B5)

มจานวน 4 ขอ 2.2 การเคารพกฎระเบยบและกฎหมาย (B6) มจานวน 3 ขอคาถาม 2.3 การเคารพความแตกตางทางความเชอและวถการดาเนนชวตระหวางบคคล (B7)

มจานวน 3 ขอ 2.4 การสรางปฏสมพนธกบผอนดวยการเคารพในสทธ เสรภาพ โดยยดหลกความ

เสมอภาคและภราดรภาพ (B8) มจานวน 2 ขอ 2.5 การดาเนนชวตโดยยดหลกคณธรรมและอดมการณในการอยรวมกนในสงคม

อยางสนต (B9) มจานวน 3 ขอ

86

3. องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) มตวบงช 3 ตว ประกอบดวย 3.1 การยอมรบความรสกนกคดและความตองการของตนเองตอผอน (C10) มจานวน

3 ขอ 3.2 การรบฟงความคดเหนของผอน (C11) มจานวน 2 ขอ 3.3 การรบและสงสารทสรางความเขาใจระหวางกน (C12) มจานวน 2 ขอ

4. องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) มตวบงช 4 ตว ประกอบดวย 4.1 การตงคาถามตอสงทสงสยใครร (D13) มจานวน 3 ขอ 4.2 การแสวงหาความรจากแหลงเรยนร (D14) มจานวน 2 ขอ 4.3 การลองผดลองถกหรอทดลองปฏบตในสงทไมเคยทาเพอนาไปสการเรยนรสงใหม

(D15) มจานวน 3 ขอ 4.4 การดาเนนชวตบนพนฐานของการฝกอบรมตนเพอมงสการเปลยนแปลง (D16)

มจานวน 2 ขอ 5. องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) มตวบงช 2 ตว ประกอบดวย

5.1 การรจกเลอกวธการจดการกบความเครยด ความกงวล ความกดดนของตนเองจากสงตาง ๆ ทเขามากระทบตน (E17) มจานวน 2 ขอ

5.2 การตงคาถามและวเคราะหสถานการณกดดนหรอสถานการณทเปนปญหา แลวกาหนดแบบแผน เพอแสวงหาทางออกทเหมาะสมกบบรบท (E18) มจานวน 3 ขอ

6. องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) มตวบงช 4 ตว ประกอบดวย 6.1 การรจกระงบจตใจตอสงเราทเขามากระทบสภาวะทางอารมณของตนเอง (F19)

มจานวน 3 ขอ 6.2การเตอนตนเองถงผลทจะตามมาจากการปฏบตของตน (F20) มจานวน 2 ขอ 6.3 การฝกตนเปนผมวนยและมความรบผดชอบ (F21) มจานวน 3 ขอ 6.4 การใชหลกจรยธรรมเพอกาหนดแนวทางความประพฤตของตน (F22) มจานวน

2 ขอ 7. องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) มตวบงช 3 ตว ประกอบดวย

7.1 ความกลาแสดงออกและกลาตดสนใจกระทาสงทถกตอง (G23) มจานวน 2 ขอ 7.2 การรสกไดรบการยอมรบและความรกจากผอน (G24) มจานวน 3 ขอ 7.3 การเชอมนในศกยภาพของตนเอง (G25) มจานวน 3 ขอคาถาม

87

ตอนท 2.2 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทหนง (First Order) จากการวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยนาตวบงชของทกษะทางสงคมของนกเรยน

มธยมศกษาตอนปลาย จานวน 25 ตวบงช มาหาคาสมประสทธสหสมพนธ เพอนามาใชเปนสถตพนฐานสาหรบการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน ดงตารางท 11 ทแสดงผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

ตารางท 11 แสดงผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบหนงของทกษะทางสงคมของนกเรยน

มธยมศกษาตอนปลาย

องคประกอบทกษะทางสงคม คา

สมประสทธ t SE R2 FS

องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A)

การรบรปญหาตาง ๆ ทเกดขนตอตนเองและสงคม (A1) 0.54 0.28 0.14

การวเคราะหสาเหตของปญหา แสวงหาและประเมนทางเลอกในการแกไขปญหาความขดแยง (A2)

0.68 10.12 0.07 0.47 0.24

การขจดความขดแยงอยางสนตดวยการพดคย การเจรจาตอรองและการประสานประโยชน (A3)

0.6 8.26 0.07 0.36 0.23

การกาหนดแบบแผนการใชชวตทตระหนกถงผลในอนาคตบนพนฐานของความไมประมาท (A4)

0.81 9.04 0.09 0.65 0.56

องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B)

การตระหนกถงสทธ หนาท และความรบผดชอบตอตนเองและผอนในสงคม (B5)

0.55 0.31 0.14

การเคารพกฎระเบยบและกฎหมาย (B6) 0.63 8.98 0.07 0.39 0.18

การเคารพความแตกตางทางความเชอและวถการดาเนนชวตระหวางบคคล (B7)

0.62 9.09 0.07 0.39 0.14

การสรางปฏสมพนธกบผอนดวยการเคารพในสทธ เสรภาพ โดยยดหลกความเสมอภาคและภราดรภาพ (B8)

0.61 8.92 0.07 0.37 0.19

การดาเนนชวตโดยยดหลกคณธรรมและอดมการณในการอยรวมกนในสงคมอยางสนต (B9)

0.62 9.14 0.07 0.38 0.16

องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C)

การยอมรบความรสกนกคดและความตองการของตนเองตอผอน (C10)

0.63 0.4 0.19

88




องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) (ตอ)

การรบฟงความคดเหนของผอน (C11) 0.62 9.83 0.06 0.38 0.17

การรบและสงสารทสรางความเขาใจระหวางกน (C12) 0.58 9.31 0.06 0.33 0.12

องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D)

การตงคาถามตอสงทสงสยใครร (D13) 0.68 0.47 0.23

การแสวงหาความรจากแหลงเรยนร (D14) 0.63 10.68 0.06 0.4 0.12

การลองผดลองถกหรอทดลองปฏบตในสงทไมเคยทาเพอนาไปสการเรยนรสงใหม (D15)

0.71 11.84 0.06 0.51 0.18

การดาเนนชวตบนพนฐานของการฝกอบรมตนเพอมงสการเปลยนแปลง (D16)

0.79 10.87 0.06 0.48 0.24

องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E)

การรจกเลอกวธการจดการกบความเครยด ความกงวล ความกดดนของตนเองจากสงตาง ๆ ทเขามากระทบตน (E17)

0.7 0.49 0.25

การตงคาถามและวเคราะหสถานการณกดดนหรอสถานการณทเปนปญหาแลวกาหนดแบบแผน เพอแสวงหาทางออกทเหมาะสมกบบรบท (E18)

0.76 13.63 0.06 0.57 0.30

องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F)

การรจกระงบจตใจตอสงเราทเขามากระทบสภาวะทางอารมณของตนเอง (F19)

0.65 0.42 0.14

การเตอนตนเองถงผลทจะตามมาจากการปฏบตของตน (F20)

0.64 10.87 0.06 0.41 0.15

การฝกตนเปนผมวนยและมความรบผดชอบ (F21) 0.72 11.96 0.06 0.52 0.20

การใชหลกจรยธรรมเพอกาหนดแนวทางความประพฤตของตน (F22)

0.62 10.68 0.06 0.39 0.11

89




องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G)

ความกลาแสดงออกและกลาตดสนใจกระทาสงทถกตอง (G23)

0.73 0.53 0.29

การรสกไดรบการยอมรบและความรกจากผอน (G24) 0.67 11.53 0.06 0.44 0.18

การเชอมนในศกยภาพของตนเอง (G25) 0.69 11.97 0.06 0.48 0.20

ผลการทดสอบความเหมาะสม 2เทากบ 271.78, df = 248, p = .16, CFI = 1.00, AGFI = .93, RMSEA = .016

จากตารางท 11 พบวา ไดคานาหนกองคประกอบ (Factor Loading: b) คาความคลาด

เคลอนมาตรฐาน (Standard Error: SE) การทดสอบนยสาคญทางสถต (t Values) ของคานาหนกองคประกอบ และคาความเชอมนของขอมล (Coefficient of Determination: R2) ของตวบงชของ แตละองคประกอบ กลาวคอ องคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ม 7 องคประกอบ รวมตวบงช 25 ตว และขอคาถามทงหมด 68 ขอ และผลการวเคราะหทาใหไดรบ คาตาง ๆ ดงน

คานาหนกองคประกอบ (Factor Loading: b) ของตวบงชทง 25 ตวใน 7 องคประกอบ เมอพจารณาคานาหนกองคประกอบตวบงชทง 4 ดานขององคประกอบท 1 มคานาหนกองคประกอบตงแต 0.54 – 0.81 ตวบงชทง 5 ดานขององคประกอบท 2 มคานาหนกองคประกอบตงแต 0.55 – 0.63 ตวบงชทง 3 ดานขององคประกอบท 3 มคานาหนกองคประกอบตงแต 0.58 – 0.63 ตวบงชทง 4 ดานขององคประกอบท 4 มคานาหนกองคประกอบตงแต 0.63 – 0.79 ตวบงช ทง 2 ดานขององคประกอบท 5 มคานาหนกองคประกอบตงแต 0.70 – 0.76 ตวบงชทง 4 ดานของ องคประกอบท 6 มคาน าหนกองคประกอบต งแต 0.62 – 0.72 และตวบงชท ง 3 ดานของ องคประกอบท 7 มคานาหนกองคประกอบตงแต 0.67-0.73 คาความคลาดเคลอนมาตรฐาน (Standard Error: SE) ตวบงชทง 25 ตว มคาตงแต 0.06 – 0.09

คาการทดสอบนยสาคญทางสถต (t Values) ของคานาหนกองคประกอบตวบงชทง 25 ตว มคาตงแต 8.26 – 13.63 อยางมนยสาคญทางสถต (P < .05)

คาความเชอมนของขอมล (Coefficient of Determination: R2) ของตวบงชทง 25 ตว ใน 7 องคประกอบเมอพจารณาคาสมประสทธพยากรณของตวบงชทง 4 ดานขององคประกอบท 1 มคาสมประสทธพยากรณตงแต 0.28 – 0.65(A4) ตวบงชทง 5 ดานขององคประกอบท 2 มคา

90

สมประสทธพยากรณตงแต 0.31– 0.39(B6, B7) ตวบงชทง 3 ดานขององคประกอบท 3 มคา สมประสทธพยากรณตงแต 0.33 – 0.40(C10) ตวบงชทง 4 ดานขององคประกอบท 4 มคา สมประสทธพยากรณตงแต 0.40 – 0.51(D15) ตวบงชทง 2 ดานขององคประกอบท 5 มคา สมประสทธพยากรณตงแต 0.49 – 0.57(E18) ตวบงชทง 4 ดานขององคประกอบท 6 มคา สมประสทธพยากรณตงแต 0.39 – 0.52 (F21) และตวบงชทง 3 ดานขององคประกอบท 7 มคา สมประสทธพยากรณตงแต 0.44 – 0.53(G23)

แบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมความสอดคลองกบขอมล

เชงประจกษจากการทดสอบมคาสถตไค-สแคว (Chi-Square) (2) เทากบ 271.78 คานยสาคญทาง

สถต (p) เทากบ .16 ดงนนคาสถตไค-สแคว (Chi-Square) (2) ไมมนยสาคญทางสถต แสดงวา แบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

เมอพจารณาแตละองคประกอบ ปรากฏดงน องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) มตวบงช

4 ตวบงช โดยตวบงชทมคาสมประสทธสงทสดคอ การกาหนดแบบแผนการใชชวตทตระหนกถงผล ในอนาคตบนพนฐานของความไมประมาท (A4) มคาสมประสทธเทากบ 0.81รองลงมาคอการวเคราะห สาเหตของปญหา แสวงหาและประเมนทางเลอกในการแกไขปญหาความขดแยง (A2) มคาสมประสทธ เทากบ 0.68การขจดความขดแยงอยางสนตดวยการพดคย การเจรจาตอรองและการประสานประโยชน (A3) มคาสมประสทธเทากบ 0.60 และการรบรปญหาตาง ๆ ทเกดขนตอตนเองและสงคม (A1) มคาสมประสทธเทากบ 0.54 ตามลาดบ

องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) มตวบงช 5 ตว โดยตวบงชทมคาสมประสทธสงทสดคอ การเคารพกฎระเบยบและกฎหมาย(B6) มคาสมประสทธเทากบ 0.63 รองลงมาคอ การเคารพความแตกตางทางความเชอและวถการดาเนนชวตระหวางบคคล (B7) และการดาเนนชวตโดยยดหลกคณธรรมและอดมการณในการอยรวมกนในสงคมอยางสนต (B9) มคาสมประสทธเทากบ 0.62 การสรางปฏสมพนธกบผอนดวยการเคารพในสทธ เสรภาพ โดยยดหลกความเสมอภาคและภราดรภาพ (B8) มคาสมประสทธเทากบ 0.61 และอนดบสดทายคอ การตระหนก ถงสทธ หนาท และความรบผดชอบตอตนเองและผอนในสงคม (B5) มคาสมประสทธเทากบ 0.55

องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) มตวบงช 3 ตว โดยตวบงชทมคา สมประสทธสงทสดคอการยอมรบความรสกนกคดและความตองการของตนเองตอผอน (C10) มคาสมประสทธเทากบ 0.63 รองลงมาคอ การรบฟงความคดเหนของผอน (C11) มคาสมประสทธเทากบ 0.62 และการรบและสงสารทสรางความเขาใจระหวางกน (C12) คาสมประสทธเทากบ 0.58 ตามลาดบ

91

องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) มตวบงช 4 ตว โดยตวบงชทม คาสมประสทธสงทสดคอการดาเนนชวตบนพนฐานของการฝกอบรมตนเพอมงสการเปลยนแปลง (D16) มคาสมประสทธเทากบ 0.79 รองลงมาคอการลองผดลองถกหรอทดลองปฏบตในสงทไมเคย ทาเพอนาไปสการเรยนรสงใหม (D15) มคาสมประสทธเทากบ 0.71 การตงคาถามตอสงทสงสยใครร (D13) มคาสมประสทธเทากบ 0.68 และการแสวงหาความรจากแหลงเรยนร (D14) มคาสมประสทธ เทากบ 0.63 ตามลาดบ

องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) มตวบงช 2 ตว โดยตวบงชทมคา สมประสทธสงทสดคอการตงคาถามและวเคราะหสถานการณกดดนหรอสถานการณทเปนปญหา แลวกาหนดแบบแผน เพอแสวงหาทางออกทเหมาะสมกบบรบท (E18) มคาสมประสทธเทากบ 0.76 รองลงมาคอ การรจกเลอกวธการจดการกบความเครยด ความกงวล ความกดดนของตนเองจาก สงตาง ๆ ทเขามากระทบตน (E17) มคาสมประสทธเทากบ 0.70

องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) มตวบงช 4 ตว โดยตวบงชทมคาสมประสทธ สงทสดคอการฝกตนเปนผมวนยและมความรบผดชอบ (F21) มคาสมประสทธเทากบ 0.72 รองลงมาคอ การรจกระงบจตใจตอสงเราทเขามากระทบสภาวะทางอารมณของตนเอง (F19)มคาสมประสทธ เทากบ 0.65 การเตอนตนเองถงผลทจะตามมาจากการปฏบตของตน (F20) มคาสมประสทธเทากบ 0.65 และการใชหลกจรยธรรมเพอกาหนดแนวทางความประพฤตของตน (F22) มคาสมประสทธ เทากบ 0.62 ตามลาดบ

และองคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) มตวบงช 3 ตว โดย ตวบงชทมคาสมประสทธสงทสดคอความกลาแสดงออกและกลาตดสนใจกระทาสงทถกตอง (G23) มคาสมประสทธเทากบ 0.73 รองลงมาคอ การเชอมนในศกยภาพของตนเอง (G25) มคาสมประสทธ เทากบ 0.69 และการรสกไดรบการยอมรบและความรกจากผอน (G24) มคาสมประสทธเทากบ 0.62 ตามลาดบ

การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทหนง พบวา แบบสารวจทกษะทางสงคมของ นกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมคานาหนกองคประกอบ (FS) ทกดานมคาเปนบวกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวา องคประกอบชวดทง 25 องคประกอบ เปนองคประกอบบงชทสาคญ ของแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

ตอนท 2.3 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง (Second Order) การวเคราะหคาดชนเพอทดสอบประสทธภาพของแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยน

มธยมศกษาตอนปลายดวยการประเมนความเหมาะสมของแบบสารวจ (Assessment of Model Fit) จากการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง ดงแสดงผลการวเคราะหในตารางท 12

92

ตารางท 12 การวเคราะหคาดชนเพอทดสอบประสทธภาพของแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายจากการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง

ดชน เกณฑ คาสถตในโมเดล ผลการวเคราะห

คาสถตไค-สแคว (Chi-Square) (X2)

ไมมนยสาคญทางสถตหรอสดสวน X2/ df ไมเกน 2

X2= 271.78, df = 248, p = .16

271.78/248 = 1.10

สอดคลอง

AGFI เขาใกล 1.00 .93 สอดคลอง CFI เขาใกล 1.00 1.00 สอดคลอง

RMSEA เขาใกล 0.00 .016 สอดคลอง

จากตารางท 12 พบวา คาสถตไค-สแคว (Chi-Square) (2) เทากบ 271.78, df = 248, p = .16, AGFI = .93, RMSEA = .016 สวนดชนกลมเปรยบเทยบ CFI = 1.00 เมอพจารณาตาม

เกณฑความสอดคลอง คาสถตไค-สแคว (Chi-Square) (2) ไมมนยสาคญทางสถตและดชนอน ๆ ยงชใหเหนวาโมเดลตามสมมตฐานมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในระดบทเหมาะสม กลาวคอ โมเดลทสรางขนสามารถนามาใชอธบายทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายได โดยทกษะทางสงคมม 7 องคประกอบ ประกอบดวย องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A)องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) และองคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) โดยแสดงผลการ วเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสองตามตารางท 13 และภาพประกอบท 2

93

ตารางท 13 แสดงผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสองของทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย


สมประสทธ t SE R2


0.61 7.84 0.08 0.37


0.89 10.37 0.09 0.79

องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C)

0.92 12.13 0.08 0.85

องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D)

0.89 13.11 0.07 0.79

องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E)

0.90 13.36 0.07 0.81

องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) 0.95 13.13 0.07 0.9

องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G)

0.89 13.85 0.06 0.71

ผลการทดสอบความเหมาะสม 2 เทากบ 271.78, df = 248, p = .16, CFI = 1.00, AGFI = .93, RMSEA = .016

จากตารางท13 พบวา ไดรบคานาหนกองคประกอบ (Factor Loading: b) คาความคลาด

เคลอนมาตรฐาน (Standard Error: SE) การทดสอบนยสาคญทางสถต (t Values) ของคานาหนก องคประกอบ และคาความเชอมนของขอมล (Coefficient of Determination: R2) ของตวบงชของแตละองคประกอบ กลาวคอ องคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ม 7 องคประกอบ ผลการวเคราะหไดคาตาง ๆ ดงน

คานาหนกองคประกอบ (Factor Loading: b) ของทกษะทางสงคมองคประกอบท 1 มคานาหนกองคประกอบเทากบ 0.61 องคประกอบท 2 มคานาหนกองคประกอบเทากบ 0.89 องคประกอบท 3 มคานาหนกองคประกอบเทากบ 0.92 องคประกอบท 4 มคานาหนกองคประกอบเทากบ 0.89 องคประกอบท 5 มคานาหนกองคประกอบเทากบ 0.90 องคประกอบท 6 มคานาหนก องคประกอบเทากบ 0.95 และองคประกอบท 7 มคานาหนกองคประกอบเทากบ 0.89

94

ความคลาดเคลอนมาตรฐาน (Standard Error: SE) ทง 7 องคประกอบมคาตงแต 0.06 – 0.09

คาการทดสอบนยสาคญทางสถต (t Values) ของคานาหนกองคประกอบทง 7 องคประกอบมคาตงแต 7.84 – 13.85 อยางมนยสาคญทางสถต (P < .05)

คาความเชอมนของขอมล (Coefficient of Determination: R2) ของทง 7 องคประกอบ องคประกอบท 1 มคาสมประสทธพยากรณเทากบ 0.37 องคประกอบท 2 มคาสมประสทธพยากรณเทากบ 0.79 องคประกอบท 3 มคาสมประสทธพยากรณเทากบ 0.85 องคประกอบท 4 มคาสมประสทธ พยากรณเทากบ 0.79 องคประกอบท 5 มคาสมประสทธพยากรณเทากบ 0.81 องคประกอบท 6 มคาสมประสทธพยากรณเทากบ 0.90 และองคประกอบท 7 มคาสมประสทธพยากรณเทากบ 0.71

โมเดลทกษะสงคมทประกอบดวยองคประกอบ 7 องคประกอบ มความสอดคลองกบ ขอมลเชงประจกษ โดยมคา df = 248, p = .16, RMSEA = .016, CFI = 1.00, AGFI = .93, คาสถต

ไค-สแคว (Chi-Square) (2) = 271.78 เมอพจารณาคาสมประสทธนาหนกองคประกอบพบวา องคประกอบทมความสาคญมากทสดคอ องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) มคา สมประสทธเทากบ .95 รองลงมาคอ องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) มคา สมประสทธเทากบ .92องคประกอบท 5การรบมอกบปญหา (Coping) (E) มคาสมประสทธเทากบ .90 สวนองคประกอบท 2การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) และ องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) มคาสมประสทธเทากบ .89 และองคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) มคาสมประสทธเทากบ .61 สามารถสรปเปนโมเดลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบสองของโมเดลทกษะทางสงคมทนาเสนอดวยแผนภาพท 2

95

2เทากบ 271.78, df = 248, p = .16, CFI = 1.00, AGFI = .93, RMSEA = .016

แผนภาพท 2 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบสองของโมเดลทกษะทางสงคม

จากแผนภาพท 2 พบวา การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบสองของโมเดลทกษะ ทางสงคมมอทธพลเชงสาเหตกบองคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) รองลงมา คอ องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) องคประกอบท 4 ความ อยากรอยากเหน (Curiosity) (D) องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) และ องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) มคาเทากบ .95 .92 .90 .89 .89 .89 และ .61 ตามลาดบ โดยมคาสมประสทธของความสมพนธระหวางองคประกอบเชง

96

โครงสรางกบองคประกอบชวด มคาเทากบ 0.54 – 0.81 และพบวาองคประกอบเชงโครงสรางทมคา สมประสทธของความสมพนธสงสดกบองคประกอบชวด ไดแก องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) กบการกาหนดแบบแผนการใชชวตทตระหนกถงผล ในอนาคตบนพนฐานของความไมประมาท (A4) มคาสมประสทธเทากบ 0.81

ตอนท 3 การวเคราะหทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย การวเคราะหทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย โดยภาพรวมและราย

องคประกอบทง 7 องคประกอบคอ องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A)องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) และองคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) นาเสนอดวยคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ดงตารางท 14 ตารางท 14 แสดงคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษา

ตอนปลาย โดยภาพรวมและรายองคประกอบ

องคประกอบทกษะทางสงคม M S.D. ระดบ อนดบ


3.07 .43 มาก 7


3.17 .42 มาก 2

องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) 3.16 .49 มาก 3

องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) 3.09 .49 มาก 6

องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) 3.19 .51 มาก 1

องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) 3.12 .47 มาก 4

องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) 3.11 .53 มาก 5

ผลรวมองคประกอบทกษะทางสงคม 3.13 0.48 มาก

ผลการศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย โดยภาพรวม นกเรยน

มธยมศกษาตอนปลายมทกษะทางสงคมอยในเกณฑมาก (M = 3.13, S.D. = 0.48) เมอพจารณารายองคประกอบพบวานกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมองคประกอบของ

ทกษะทางสงคมในทกองคประกอบอยในระดบมากทก โดยมคาเฉลย (M) ตงแต 3.07 ถง 3.19 มสวน

97

เบยงเบนมาตรฐาน (SD) ตงแต 0.42 – 0.53 โดยนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมทกษะทางสงคม ในองคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) มากเปนลาดบท 1 (M = 3.19, S.D. = 0.49) อนดบท 2 คอ องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) (M = 3.17, S.D. = 0.42) อนดบท 3 คอ องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) (M = 3.16, S.D. = 0.49) อนดบท 4 คอ องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) (M = 3.12, S.D. = 0.47) อนดบท 5 คอ องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) (M = 3.11, S.D. = 0.53) อนดบท 6 คอ องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) (M = 3.09, S.D. = 0.49) และอนดบสดทาย คอ องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) (M = 3.07, S.D. = 0.43)

ตอนท 4 การวเคราะหขอมลผลการศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

การนาเสนอแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนปลายทไดมาจากการสมภาษณผเชยวชาญ ผวจยขอเสนอแนวทางการจดการเรยนรใน 4 ดาน ไดแก 4.1 การจดกจกรรมการเรยนร 4.2 การจดสภาพแวดลอมในการเรยนร 4.3 การใชสอการเรยนรและ 4.4 การวดและประเมนผลการเรยนรซงมรายละเอยด ดงน

4.1 การจดกจกรรมการเรยนร เมอพจารณาจากผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor

Analysis) พบวา องคประกอบทมความสาคญมากทสดคอ องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) เปนองคประกอบทครตองใหความสาคญในการนามาพจารณาเพอออกแบบการจดการเรยนรเปน อนดบแรก สาหรบองคประกอบทมความสาคญทครควรนามาพจารณาสาหรบการออกแบบการจดการเรยนร เชนเดยวกนนน คอ องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) เนองจากเปนองคประกอบทมคาเฉลยในระดบมาก แตนอยทสดเมอเปรยบเทยบกบคาเฉลยขององคประกอบอน ๆ ในทกษะทางสงคม โดยผเชยวชาญไดใหเหตผลเกยวกบองคประกอบ ท 1 การแกไขปญหาความขดแยง(Conflict Resolution) ทมคานอยทสดเมอเทยบกบองคประกอบอน ๆ ดงน

“...การรบรปญหาตอตนเองและสงคมเปนสงจ าเปน เพราะหาก

นกเรยนไมสามารถรบรและระบไดวา สงใดเปนปญหากจะท าใหปญหาดงกลาวยงด ารงอยและไมถกแกไข แตการทนกเรยนไมสามารถมองเหนวาสงนนเปนปญหา อาจเปนผลมาจากการจดการเรยนการสอน หรอการจดกจกรรมทไมได

98

เชอมโยงประเดนดงกลาวมาสตวนกเรยน จงสงผลใหนกเรยนไมรบรวาสถานการณนนเปนปญหา และไมน าไปสการแกไขปญหานน ๆ ...”

ผเชยวชาญ ฉ (กนยายน 2561)

“...ปญหาความขดแยงในชนเรยนรายวชาสงคมศกษา ครควรน าสถานการณและปญหาทใกลตวมาใหนกเรยนไดเรยนร เพราะในปจจบนครมกน าปญหาหรอสถานการณในหนงสอเรยน หรอปญหาทไมทนตอสถานการณมาเปนประเดนในการเรยนการสอน ท าใหนกเรยนเขาไมถง และไมรบร เขาใจตอปญหานน ๆ ...”

ผเชยวชาญ ช (พฤศจกายน 2561)

อยางไรกตามการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมนนไมสามารถ เลอกพจารณาไดเพยงองคประกอบเดยวหรอตดองคประกอบใดองคประกอบหนงออกไปได เนองจากนยามทกลาวไวในบทท 2 แสดงใหเหนวา องคประกอบทง 7 มความสมพนธกนอยางไมสามารถแยก อสระจากกนได การจดการเรยนรจงตองเนนใหนกเรยนไดรบการเสรมสรางทงทกษะและคณลกษณะไปพรอมกน ทงนกอนการจดการเรยนรครตองศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม มาตรฐานการเรยนร ตวชวด หลกสตรการศกษาสถานศกษา รวมทงสาระการเรยนร จากนนว เคราะหสภาพนกเรยน วเคราะหทกษะทางสงคมของนกเรยนทปรากฏโดยครสามารถใชการประเมนดวยแบบสารวจ หรอ การสงเกตพฤตกรรมแลวจงกาหนดวตถประสงคการเรยนรเพอนาไปสการจดกจกรรมการเรยนร ทาใหมองเหนภาพรวมของเปาประสงคทตองการพฒนาทกษะทางสงคมใหเกดขนแกนกเรยนคร จงควรจดกจกรรมการเรยนการสอนสงคมศกษาทกาหนดเปาหมายของการจดการเรยนร คอ 1) ดาน พทธพสย ใหนกเรยนมความรความเขาใจในเนอหาสงคมศกษาทง 5 สาระ รอบรในการเขาถงแหลงเรยนรตาง ๆ เพอทาความเขาใจเกยวกบการอยรวมกนในสงคมไดอยางเหมาะสม 2) ดานทกษะพสย ใหนกเรยนมปฏสมพนธกบผอนตามหลกการประชาธปไตย เพอการอยรวมกนในสงคมและสามารถ จดการกบปญหาไดอยางเหมาะสมและ 3) ดานจตพสย ใหนกเรยนตระหนกในคณคาความเปนมนษยยอมรบความแตกตางหลากหลายในการอยรวมกน และสานกในความเปนพลเมองทเหนความสาคญ ของสงแวดลอมในชนชน สงคม ประเทศและโลกโดยสามารถสรปเปนแผนภาพแสดงแนวทางการออกแบบการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมไดดงน

99

แผนภาพท 3 แนวทางการออกแบบการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม

จากการสมภาษณผเชยวชาญสามารถสงเคราะหแนวทางการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายไดดงน

4.1.1 การจดการเรยนรเชงรก (Active Learning) เปนการจดกจกรรมการเรยนรทเนนใหนกเรยนมบทบาทในการสรางองคความรผานการปฏบตกจกรรมการมปฏสมพนธระหวางนกเรยนและครโดยใชกระบวนการกลม การคนควาความรจากแหลงเรยนรสาคญตาง ๆ การสะทอน

กาหนดเปาประสงคในการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยน

วเคราวเคราะหมาตรฐานการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร

วเคราะห ตวชวด

วเคราะห สาระการเรยนร

วเคราะหหลกสตรสถานศกษา วเคราะหสภาพนกเรยน

ประเมนทกษะทางสงคมของนกเรยน แบบสารวจทกษะทางสงคม

การสงเกตพฤตกรรมนกเรยน

ศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 (กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา)

แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม

ดานพทธพสยนกเรยนมความรความเขาใจในเนอหาสงคมศกษาทง 5 สาระ รอบรในการเขาถงแหลงเรยนรตาง ๆ เพอทาความเขาใจเกยวกบการอยรวมกนในสงคมไดอยางเหมาะสม

ดานทกษะพสยนกเรยนมปฏสมพนธกบผอนตามหลกการประชาธปไตย เพ อการอย ร วมกน ในส งคมแล ะสามารถจดการกบปญหาไดอยางเหมาะสม

ดานจตพสยนกเรยนตระหนกในคณคาความเปนมนษยและยอมรบความแตกตางหลากหลายในการอยรวมกน และสานกในความเปนพลเมองทเหน ความสาคญของสงแวดลอมในชนชน สงคม ประเทศและโลก

100

คด และเชอมโยงความรกบชวตประจาวนโดยกจกรรมการเรยนรทครจดขนตองมลกษณะเปดกวาง ทางวชาการและใหอสระทางความคดแกนกเรยนตามกระบวนการประชาธปไตยเพอพฒนาทกษะกระบวนการ และสรางความเชอมนทมตอตนเองและผอน ซงแนวคดดงกลาวสามารถนาไปใชในการจดการเรยนรสาระหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคมประเดนเกยวกบ สถานการณทางสงคมในปจจบน การฝกกระบวนการประชาธปไตย การเคารพสทธมนษยชน สถาบนทางสงคม เปนตน หรอสาระภมศาสตร ในประเดนการจดการสงแวดลอม โดยใหนกเรยนไดรวมคด รวมปฏบต และนาเสนอผลแนวทางการแกไขปญหาทางสงแวดลอม เพอเปนการสงเสรมทกษะ ทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยนโดยเฉพาะโดยเฉพาะองคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ องคประกอบท 3 การสอสาร องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน และองคประกอบท 7 ความ เชอมนในตนเองทงนผเชยวชาญไดสะทอนแนวทางในการจดการเรยนรเชงรก (Active Learning) เพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

“....การเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะทางสงคม ตองเนนนกเรยน

เปนส าคญโดยนกเรยนมสวนรวมในการเรยนรมากทสด ใหนกเรยนไดคด ไดลงมอท า และไดเลน...ซงวธในการพฒนาทกษะทางสงคมมหลายวธและการจดกจกรรมตาง ๆ นนมคณคามากตอการใหนกเรยนไดมประสบการณดานกระบวนการกลมและการท างานรวมกน...”

ผเชยวชาญ ก (ตลาคม 2561)

“....ครสงคมศกษาตองน าแนวคดการสอน Active Learning มาใช เพราะธรรมชาตวชาสงคมศกษา เปนวชาทเปนพลวตกาวทนตอสถานการณ ดงนนการใหนกเรยนไดลงมอปฏบตและมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรจงมความส าคญ เพราะนกเรยนจะไดคด ไดเลน และไดท า น าไปสการสรางความรทคงทน...”

ผเชยวชาญ ง (ตลาคม 2561)

“...ครใชการสอนเชงรก เพอใหนกเรยนไดเรยนรดวยการปฏบต ไดมสวนรวมในการเรยนรซงส าคญมากเพราะเปนการพฒนาทกษะยอย ๆ ของทกษะทางสงคมใหปรากฏชดเชน น ารปแบบการสอน วธการสอน เทคนค แนวการสอน หรอกลยทธการสอนทเนนใหนกเรยนไดลงมอปฏบต...”


101

4.1.2 การจดการเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative Learning) เปนการจดการ เรยนรทเนนใหนกเรยนไดเรยนรและปฏบตกจกรรมรวมกน เพอบรรลวตถประสงคการเรยนร โดย เนนการพงอาศยซงกนและกนเพอใหเกดความตระหนกในความสาคญของสมาชกแตละคนภายในกลม การมปฏสมพนธอยางใกลชด การรบผดชอบตอการทางานกลมทสมาชกในกลมสามารถตรวจสอบไดการใชทกษะทางสงคมและกระบวนการกลม โดยครตองจดกจกรรมทใหนกเรยนได แบงกลมตามความสามารถทแตกตางกน เพอใหนกเรยนไดมโอกาสเรยนรและชวยเหลอซงกนและกน ทนาไปสการบรรลเปาหมายของกลม ซงในระหวางการดาเนนกจกรรมครตองทาหนาทเสรมแรงและสนบสนนในการจดการเรยนรและตองตดตามดแลการเรยนรรายบคคลและการปฏบตงานกลม ของนกเรยนตลอดเวลา เพอใหครไดรบขอมลปอนกลบและสงเสรมการรคด (Metacognition) ของนกเรยน ทงนครสามารถนาวธสอน กจกรรมการเรยนการสอน และเทคนคการสอนตาง ๆ ทสงเสรม ใหนกเรยนรวมกนอภปราย แลกเปลยนความคดเหนและระดมสมอง มาใชในการจดการเรยนรภายใตกระบวนการจดการเรยนรแบบรวมมอ ซงแนวทางดงกลาวสามารถนาไปใชในการจดการเรยนรสาระศาสนา ศลธรรม และจรยธรรมในเรองการประพฤตปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนา ทตนนบถอเพอการดารงอยอยางมความสข หรอเรองวถชวตของศาสนกชนทมความแตกตางกน ตามคาสอนของแตละศาสนา หรอในสาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม ในเรองการสรางกระบวนการประชาธปไตยการเรยนรการอยรวมของผคนในสงคม เพอเปนการสงเสรม ทกษะทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยนโดยเฉพาะโดยเฉพาะองคประกอบท2 การสรางความสมพนธ องคประกอบท 3 การสอสาร และองคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา ทงนผเชยวชาญไดสะทอน แนวทางในการจดการเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative Learning)เพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายดงน

“...นกเรยนตองคยกน ปรกษากน ยอมรบความเหนของเพอน เพราะ

การสอนสงคมศกษาตองแทรกทกษะสงคมตองแทรกในทก ๆ เรองถามโอกาส เพราะครไมไดใชวชาสงคมศกษาในการสอนทกษะทางสงคมตรง ๆ ครตองอาศยสาระการเรยนร (Content) มาชวยพฒนาทกษะทางสงคมของเดก แลวเชอมโยงองคความรทเปนการวเคราะห สรปคอแนวทางการจดการเรยนร จะเรมจากพจารณาเนอหาวตถประสงค ใชกจกรรมใด แลวคอยแทรกทกษะทางสงคมนนเขาไปโดยใชการสอนแบบรวมมอ...”

ผเชยวชาญ จ (กนยายน 2561)

102

“...การจดเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมตองจดกจกรรมทสงเสรมการอยรวมกนของนกเรยน....กระบวนการกลมเปนการสอนเพอพฒนาวถประชาธปไตย เนนการด าเนนชวตในสงคม ใหนกเรยนสามารถอยในสงคมไดอยางมความสข โดยใชแนวคดการจดการเรยนการสอนแบบรวมมอ...”


“...การจดการเรยนการสอนแบบรวมมอ จะท าใหเกดการพฒนาทกษะทางสงคม ซงการใชกระบวนการกลมรวมกบการเรยนรแบบรวมมอจะส ง เสรมใหสามารถพฒนาทกษะยอยของทกษะทางส งคมไดครบทกองคประกอบ...”

ผเชยวชาญ ช (พฤศจกายน2561)

4.1.3 การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการแกปญหา (Problem Sovling) เปนการ จดการเรยนรทเนนใหนกเรยนแกไขปญหาทเกดขนในสถานการณจรงหรอสถานการณเสมอนจรงตามลาดบขนตอนอยางเปนระบบเรมตงแตการกาหนดปญหาจากการตงคาถามทงนปญหาอาจมาจาก สถานการณจรงใกลตวนกเรยนหรอสถานการณจากแหลงเรยนรตาง ๆ โดยครตองอาศยการคดเลอกปญหาหรอสถานการณปญหาทเหมาะสมกบชวงวยและพฒนาการของนกเรยนดวยปญหาทครนามาใชในการจดกจกรรมการเรยนรตองมความซบซอน สามารถมองไดหลายแงมมเพอนาไปสการ ตงสมมตฐานวางแผนแกปญหา เกบรวบรวมขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลายและมความนาเชอถอ ตรวจสอบและวเคราะหขอมลไตรตรองสะทอนคด และสรปผล รวมทงนาเสนอการแนวทางการแกไข ปญหานน ๆรวมกน ทงนครสามารถใชเทคนคการสอนหรอกลยทธการสอนอน ๆ รวมไดเพอใหเกดประสทธภาพของการสอนทด

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการแกปญหา สามารถชวยให นกเรยนเกดความคดรวบยอด สรางขอสรปทวไป และประยกตใชความรกบสถานการณปญหาอนไดอนเปนการทางานรวมกน โดยใหนกเรยนไดพฒนาทกษะกระบวนการคดและทกษะการแกไขปญหา ซงแนวทางดงกลาวสามารถนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร โดยครอาจนาปญหาทางเศรษฐกจทเกดขนในสงคมมาเปนประเดนใหนกเรยนไดรวมกนวเคราะหและนาเสนอ แนวทางการแกไขปญหาทางเศรษฐกจนน โดยใชกจกรรมโตวาทและการอภปราย เพอเปนการสงเสรม ทกษะทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยนโดยเฉพาะองคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ องคประกอบท 3 การสอสาร องคประกอบท 4 ความอยากร อยากเหน และองคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา ทงนผเชยวชาญไดสะทอนแนวทางในการ จดการเรยนรโดยใชกระบวนการแกปญหา (Problem Sovling) เพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

103

“...ทกษะการตงค าถาม คอ การใชค าถามน าในการเขาสบทเรยนโดยใชในสถานการณตาง ๆ เนนไปทการใชเหตผลเพอหาสาเหตของปญหา เนนการแกไขปญหาทลงไปในความรสกของนกเรยนเพอน าไปสการแกไขปญหา...”

ผเชยวชาญ ค (กนยายน 2561)

“...เวลาออกแบบการสอนจะใช Problem solving กได ใชสถานการณ ปจจบนกได ใชคลปตาง ๆ คอใหมความทนสมย แลวกใหนกเรยนคดแกไข...รวมกนอภปราย คนควา คดและวเคราะหปญหา...”


“...การใชกระบวนการแกไขปญหาตองแกไขปญหาเพอแกไขความขดแยง หรอแกไขสถานการณแลวใหนกเรยนน าเสนอแนวทางการแกไขปญหา ซงสามารถน าไปใชในการสอนปญหาสงแวดลอม โดยใช Group Problem Solving หรอ Group Process กได เนองจากกระบวนการนน าไปสการพฒนาทกษะทางสงคมทงสน...”


4.1.4 การจดการเรยนรโดยใชวธสอนแบบอภปราย (Dissussion) เปนการจดการ เรยนรทชวยใหนกเรยนมสวนสาคญในกจกรรมการเรยนรอยางทวถงดวยการแสดงความคดเหนเกยวกบความร ประสบการณและทศนคตของนกเรยนอนเปนการขยายมมมอง ความรใหชดเจนขน สงเสรมการรบฟงความคดเหนทแตกตางหลากหลายและกระบวนการคดวเคราะหและเกดการเรยนร ในประเดนนน ๆ กวางขน การจดการเรยนรแบบอภปรายครตองกาหนดประเดนหรอสถานการณทชดเจน หรอปญหาจากสถานการณใดสถานหนงทางสงคมทมใกลตวนกเรยน จากนนจงขยายไปสประเดนของชมชน ทองถน และสงคมอน ๆ ทสมพนธกบตวชวดและสาระการเรยนรสงคมศกษา การอภปรายจะเนนการสนทนาซกถาม ซกคานและโตแยงอยางมเหตผลดวยขอมลเชงประจกษ โดยครชวยใหนกเรยนไดสรางขอสรปทเปนองคความรใหมรวมกน

การจดการเรยนรโดยใชวธการสอนแบบอภปรายจะชวยสงเสรมใหนกเรยน มปฏสมพนธกนระหวางบคคลในสงคม เกดการยอมรบความหลากหลายและเคารพความคดเหนทแตกตาง แนวคดดงกลาวสามารถนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรสาระศาสนา ศลธรรมและจรยธรรม เชน ประเดนศาสนาเปรยบเทยบ โดยใหนกเรยนรวมกนอภปรายความแตกตางของหลกธรรมแตละศาสนา การสอนเรองโยนโสมนสการ โดยใหนกเรยนอภปรายถงการนาวธคดแบบ

104

โยนโสมนสการมาใชในการแกไขปญหาทนกเรยนตองเผชญในชวตประจาวน นอกจากนยงสามารถ นาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรสาระภมศาสตร เชนเรองปจจยทางภมศาสตรทสงผลตอวถชวตของผคนในแตละพนท โดยใหนกเรยนรวมกนอภปรายเพอหาขอสรปเกยวกบประเดนดงกลาว เปนตน ในสาระเศรษฐศาสตรและสาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคมคร อาจใหนกเรยนรวมกนอภปรายนโยบายทางเศรษฐกจของแตละพรรคการเมองทสงผลกระทบตอเศรษฐกจระดบจลภาคและมหภาคของประเทศเพอวเคราะหความเปนไปไดและโอกาสทเกดขนจรงอนจะนาไปสการตดสนใจในการใชสทธการเลอกตงของนกเรยน ทงนครตองวางตนเปนกลาง ไมชนา ในการตดสนใจเลอกพรรคการเมองใดพรรคการเมองหนงเพอเปนการสงเสรมทกษะทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยนโดยเฉพาะองคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง และองคประกอบท 6 บงคบตนทงนผเชยวชาญไดสะทอนแนวทางในการจดการเรยนรโดยใชวธสอนแบบอภปราย (Dissussion) เพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

“...เรองความขดแยงในระดบหองเรยนและสงคม ตวอยางเชน ปญหาสงคม ครอาจจะตองใหนกเรยนคดแลวแสดงความคดเหนเปนกลมแลวชวยกนคด...โดยครตองสอนดวยวธการอภปรายเปนหลก...”

ผเชยวชาญ ข (กนยายน 2561)

“...ครควรออกแบบการสอนทหลากหลาย มรปแบบในการแบงกลม เชน การแบงกลมตอบค าถาม อภปรายแสดงความคดเหน แบงกลมโตวาท แบงกลมน าเสนอความคด เนนการอภปรายใหเดกมสวนรวม เดกกจะมความกระตอรอรนและมความสข...”


“...การสอนดวยการอภปราย เชน ครสอนความขดแยงทางการเมอง โดยใหนกเรยนยกตวอยางการแกไขปญหา แตเมอนกเรยนไมไดเปนคขดแยง กจะเปนการอภปรายในเรองทไกลตว แตถามการใหอภปรายในเรองทใกลตวเขากจะน าไปสการอภปรายทนกเรยนสามารถเขาถงสถานการณไดมากกวา...”


4.1.5 การจดการเรยนรโดยใชกรณตวอยางหรอกรณศกษา (Case Study) เปนการจดการเรยนรโดยการใชกรณตวอยางปญหาตาง ๆ หรอเรองราวทเกดขนจรงในชวตประจาวน

105

มาเปนกรณศกษาใหนกเรยนไดศกษา วเคราะห และแสดงความคดเหนอยางอสระเพอสรางความ เขาใจ และรจกตดสนในการแกปญหาอยางมเหตผลโดยมครตองเตรยมกรณตวอยางทเหมาะสมกบวย ของนกเรยนและสาระการเรยนรทมลกษณะใกลเคยงความเปนจรง โดยอาจเนนกรณตวอยางทมเนอหาของความขดแยงเพอกระตนความคดและความสนใจของนกเรยนผานสอการเรยนร เชน ใบความร กราฟก ภาพนง วดทศน เปนตน แลวใหนกเรยนรวมกลมหรอจบคกนเพอแสวงหาขอมล เพมเตม วเคราะหสถานการณ อภปราย และหาขอสรปรวมกน ซงการจดการเรยนรโดยใชกรณตวอยางหรอกรณศกษาจะสงผลใหนกเรยนไดฝกปฏบต การเผชญสถานการณตวอยางการแกไขปญหา โดยไมตองรอใหปญหาเกดขนจรง แนวทางดงกลาวเปนโอกาสใหนกเรยนเรยนรความคดเหนของผอนเกดมมมองตอเรองราวทกวางขนตามวตถประสงคทกาหนด

การจดการเรยนรโดยใชกรณตวอยางหรอกรณศกษา ตองเนนใหนกเรยน ใชองคความรเดมมาวเคราะห และลงมอปฏบตกจกรรมผานการใชกรณศกษาซงเปนประเดนทนาสนใจ มผลกระทบทางสงคมซงแนวคดดงกลาวสามารถนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรสาระหนาท พลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม สาระเศรษฐศาสตร สาระภมศาสตร และสาระประวตศาสตร เชน การจดกจกรรมดานการพฒนาประชาธปไตย การจดกจกรรมการเรยนร สาระ หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม กจกรรมทางเศรษฐกจ กจกรรมทเกยวของกบภยพบตและสงแวดลอม และกจกรรมประเดนปญหาทางประวตศาสตร โดยครสรางกรณตวอยาง อาท ขาว บทความ เพอใหนกเรยนไดรวมกนวเคราะห และนาเสนอแนวทางการแกไขปญหาอนจะเปนการสงเสรมใหเกดทกษะทางสงคมทเกดขนกบนกเรยน โดยเฉพาะองคประกอบท 1 การแกไขปญหาความ ขดแยงและองคประกอบท 5 การรบมอกบปญหาดวยการพจารณาหาทางแกไขปญหาและนาเสนอแนวทางการแกไขปญหาได ทงนผเชยวชาญไดสะทอนแนวทางในการจดการเรยนรโดยใชกรณตวอยาง หรอกรณศกษา (Case Study) เพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

“...การสอนดวยกรณตวอยาง จะใช Case กได แตขอใหกระทบจตใจ ใหเหนปญหาและสาเหตของปญหา ในการสอนดวยวธนเดกอาจจะยงไมเกดเจตคตแตเดกจะไดการพฒนาทกษะยอย ๆ ของทกษะทางสงคม...”


“…ทกษะทางสงคมอาจสอนไดดวยวธการสอนแบบกรณตวอยาง ใชปญหาหรอสถานการณใกลตวเปนหลก ใหนกเรยนไดวเคราะหรวมกนแลวน าเสนอมมมองตอเพอนรวมชนเรยน...”


106

“....การสอนดวยกรณตวอยางบอย ๆ จะเปนการฝกการเผชญหนากบปญหาและความขดแยง เมอนกเรยนตองไปเจอสถานการณจรง หรอสถานการณทใกลเคยงกจะน าไปสความเขาใจ ยอมรบ และสามารถแกไขปญหานนได ครควรสอนใหนกเรยนเกดการพฒนาความสามารถนนใหเปนทกษะ..”


4.1.6 การจดการเรยนรโดยใชเกมเปนฐาน (Games Base Learning) เปนการ จดการเรยนรทใหนกเรยนไดเรยนรเนอหาสาระผานกจกรรมภายใตกรอบกตกาของสถานการณอนเกยวของกบการแขงขนททาทายความสามารถและเปนไปอยางสนกสนาน ซงเปนการเรยนรจาก ประสบการณการตรงโดยใหนกเรยนมโอกาสแสดงตวตนผานการเลนเกม เปนการสงเสรมทกษะการคดวเคราะห ทกษะการแกไขปญหา ทกษะทางสงคมฝกความมระเบยบวนยในตนเองผานการแขงขน การรวมมอกนระหวางนกเรยน ใหเกดการคงทนในการเรยนรทงนการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชเกมครจาเปนตองตองศกษาสาระการเรยนร กาหนดวตถประสงคของการเรยนร พฒนาหรอ ออกแบบเกม โดยกาหนดกตกาการเลนวธการเลน และเปาหมายของเกมใหชดเจน จากนนใหนกเรยนแบงกลมหรอจบคและดาเนนการเลนเกม ซงครตองแนะนา ตดตามและคอยควบคมสถานการณ ทเกดขนโดยสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนทแสดงทกษะทางสงคมของนกเรยนในระหวางการจดการเรยนรโดยใชเกม จากนนครนาผลของการปฏบตกจกรรมโดยใชเกมมาสรปเนอหาดวยการอภปราย เพอสะทอนองคความรทไดจากการเลนเกม ซงแนวคดดงกลาวสามารถนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรสาระหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม ประวตศาสตร และภมศาสตร โดยการใชเกมแกไขปญหาความขดแยง เกมเศรษฐ และเกมมลภาวะ เปนตนตามลาดบ ซงเกมจะทาใหนกเรยนไดสวมบทบาทใหเสมอนสถานการณจรง ฝกการคดและการวางแผน เรยนรวธการแกไข ปญหา ยอมรบในการเปนผนาและผตาม ฝกการเคารพและยอมรบในกตกาเปนการสงเสรมใหเกดทกษะทางสงคมทเกดขนกบนกเรยน โดยเฉพาะองคประกอบท 6 การบงคบตน ทงนผเชยวชาญไดสะทอนแนวทางในการจดการเรยนรโดยใชเกม (Game) เพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

“...ทงนครผสอนอาจจะใชเกมชวยในการฝกทกษะและกระบวนการ

เกยวกบทกษะทางสงคมไดทนท กคอไมจ าเปนตองใชประเดนสถานการณใหญ...”


107

“ตองสอนดวยวธการสอนโดยใชเกม เพอใหนกเรยนไดท ากจกรรม ไดท างานกลม ไดสอสารกบผอนและตวเอง ท าใหครเหนพฤตกรรมทซอนเรนบางอยางของเดกได...”


“...การใชเกม ควรใชเกมทเนนความทาทายและความสนกสนาน เพราะนกเรยน ม.ปลาย ชอบการเรยนรสงใหมทสรางความตนเตน คณสมบตของเกมท าใหนกเรยนมวนย เคารพกตกา ถาเทยบกบองคประกอบทกษะทางสงคม การใชเกมท าใหนกเรยนไดพฒนาองคประกอบดานการบงคบตน ทงทกษะและเจตคต ถาเกมนนไดรบการพฒนาใหมประสทธภาพกท าใหนกเรยนไดรบการสงเสรมใหเกดพทธสยได เปนความรทคงทนผานเกม...”


4.1.7 การจดการเรยนรแบบทศนศกษา(Field Trip) เปนการจดกจกรรมการ

เรยนรทครใหนกเรยนไดเรยนรโดยการศกษาจากพนทอนเปนแหลงเรยนรจากสภาพจรงในเรองนน ๆ ทสอดคลองกบสาระการเรยนรในเรองทเรยน สรางการเรยนรรวมกบผคนในพนท เพอใหนกเรยนไดพฒนาทกษะตาง ๆ จากการศกษาแหลงเรยนรในพนท เชน ทกษะการวางแผน ทกษะการประสานงาน ทกษะการทางานกลม ทกษะการแสวงหา เปนตน ทาใหนกเรยนเกดความกระตอรอรนในการเรยนรมากขน สรางความเขาใจและเจตคตทดตอสภาพสงคมและวฒนธรรม จนนาไปสการเกดจตสานกตอ การอนรกษ ปกปอง และหวงแหนมรดกทางวฒนธรรมทองถน ตลอดทงการมสวนรวมในการแกไขปญหาความขดแยงของคนในชมชน

กระบวนการจดการเรยนรแบบทศนศกษา ครและนกเรยนควรเตรยมการ วางแผนสถานทไปศกษารวมกน ตามวตถประสงค สาระการเรยนร และตวชวด รวมไปถงกาหนดการ สถานท วธการศกษา คาใชจาย การกาหนดบทบาทและหนาทความรบผดชอบ เมอไดเรยนรจากการ ทศนศกษา ครควรสงเกตพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน เชน การสงเกต การฟง การตงคาถาม เปนตน ฝกใหนกเรยนเกดความสนใจและสงสยในสงทพบเหน วเคราะห วพากษ หรอนาไปสการ คนควาเพมเตมหลงจากการทศนศกษา จากนนครควรใหนกเรยนรวมกนสรปผลการเรยนรภายหลงการทศนศกษาทกครง

แนวคดการจดการเรยนรแบบทศนศกษาสามารถนาไปใชในการจดกจกรรม การเรยนรสาระศาสนา ศลธรรมและจรยธรรม เชน การไปทศนศกษาแหลงเรยนรทางศาสนา ครอาจจดกจกรรมในหนงวน ศกษาศาสนสถานของศาสนาตาง ๆ เชญปราชญชมชนหรอผนาศาสนามา

108

บรรยายความรเพมเตม เมอกลบมาในหองเรยน ครใชการสรปโดยการเปรยบเทยบคาสอน ความเชอ คต และวถชวตของศาสนกชนในแตละศาสนา หรอการนาไปใชในสาระภมศาสตรและประวตศาสตร เชน การศกษาแหลงเรยนรทางประวตศาสตร โดยครนาชมโบราณสถานทมวทยากรเปนผใหความร รวมทงควรครเสรมความรกบเรองทเรยนใหชดเจน จากนนใหนกเรยนรวมกนวเคราะหภมประวตศาสตร ของแหลงเรยนร เชน ปจจยทางภมศาสตรทสงผลตอการตงถนฐานของผคน และวถของผคนในแตละ ชวงสมย สถาปตยกรรมของโบราณสถานมการแฝงคตความเชอทางศาสนา ซงในระหวางทนกเรยน ไดทศนศกษา ครตองมการใชคาถามเพอกระตนการเรยนรทนาไปสการคดและการสบคนเพมเตม เปนการสงเสรมทกษะทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยน โดยเฉพาะองคประกอบท 1 การแกไขปญหา ความขดแยง องคประกอบท 3 การสอสาร และองคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน ทงนผเชยวชาญไดสะทอนแนวทางในการจดการเรยนรแบบทศนศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของ นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

“...การจดกจกรรมภาคสนามท าใหเดกเกดทกษะ 2 ประการ คอ ทกษะทางสงคมศกษา ประเดนนเปนดานวชาการเพราะเดกจะเรยนร เชอมโยง วเคราะหสงทพบเหนน าไปสความรได สวนทกษะทสอง คอ ทกษะสงคม เพราะกอนไปทศนศกษาตองมการเตรยมการ ตองพดคย ตองประสานงาน ขณะทไปกตองเรยนรเรองทเรยนไปรวมกบการด าเนนงาน เมอกลบมาจากการทศนศกษาครควรรวมกบนกเรยนในการสรปงาน...”


“...ครควรใหนกเรยนลงพนทส าหรบการเรยนรเพอสรางทกษะทางสงคมในดานการไขแกปญหาความขดแยงในเชงภมศาสตรในทองถน โดยใหนกเรยนออกไปท ากจกรรมทองถนในเรองของปญหาทรพยากร แลวออกมาน าเสนอวามปญหาอะไร...”

ผเชยวชาญ ข (กนยายน 2561) “...การไปทศนศกษาเปนวธหนงทชวยใหนกเรยนเกดสงทเรยกวา

ความอยากรอยากเหน ซงเดกไดสงเกตไดดวยตา สมผสดวยมอ และฟงจากผร วธสอนแบบนท าใหเกดความจ าทคงทน แตจดออน คอ ยงยาก ขนตอนซบซอน และมคาใชจาย...”


109

4.2 การจดสภาพแวดลอมในการเรยนร แนวทางการจดสภาพแวดลอมในการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมใหนกเรยน

มทกษะทางสงคมทง 7 องคประกอบนนสามารถใชแนวทางเดยวกนได ซงแนวทางในการจดสภาพแวดลอมเพอพฒนาทกษะทางสงคม มดงน

4.2.1 การจดสภาพแวดลอมทางกายภาพ ครควรออกแบบหองเรยนใหเออตอการ เรยนรโดยใชแบบกระบวนการกลม โดยใหนกเรยนไดมโอกาสเลอกกลมดวยตนเองภายใตเงอนไขทครกาหนดไว เนนการฝกปฏบต หองเรยนตองปรบเปลยนไดโดยเฉพาะการจดโตะเรยนในรปแบบตาง ๆ เชน การจดโตะแบบคทมงเนนการทางานแบบเพอนชวยเพอนการจดโตะแบบกลมทเนนการทางานแบบกระบวนการกลม ฝกความรบผดชอบผานการทางานกลม สงเสรมการมปฏสมพนธระหวางกน และภายในกลม และการจดโตะแบบครงวงกลมเปนการสงเสรมการอภปรายแลกเปลยนเรยนรเพอให เกดการยอมรบและสนบสนนความคดเหนทแตกตาง ทงนการจดโตะครทนงประจาหรอครประจาชน ไมควรจดไวหนาหองเรยนเพราะจะทาใหนกเรยนไมกลาแสดงพฤตกรรมบางอยางโดยคดวามครคอยสงเกตพฤตกรรมนกเรยนอยตลอดเวลาดงนนโตะครประจาชนควรอยในตาแหนงหลงหองเรยนหรอ นอกหอง เพอใหนกเรยนไดเขามาพบและปรกษาไดเปนการสวนตวนอกจากนยงทาใหครไดสงเกตพฤตกรรมนกเรยนไดตลอดเวลาเชนกน

หองเรยนควรมมมหรอปายนเทศทสนบสนนบรรยากาศของการเรยนร อาท ปายนเทศทเกยวของกบเหตการณสงคมโลกในปจจบน หรอมมทใหนกเรยนไดแสดงออกทางความคด ผานการขดเขยน แลวแลกเปลยนกน อยางไรกตามการจดหองเรยนตองคานงถงความคลองตวในการทากจกรรม ความปลอดภย และถกสขลกษณะเชนกน กลาวคอ สงเสรมการเคลอนไหวของนกเรยน มความเปนระเบยบไมสงผลตออนตรายทจะเกดขนกบนกเรยน อากาศถายเทสะดวก มหนาตาง ระบายอากาศ หรอมระบบปรบอากาศในหองเรยน ซงแนวคดดงกลาวสามารถนาไปใชในการจดสภาพแวดลอมการเรยนรของหองเรยนดงกลาวใหเออตอการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคม ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ทงนผเชยวชาญไดสะทอนแนวทางในการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

“...การพฒนาทกษะทางสงคมตองสอดแทรกทงในรปแบบการจดบรรยากาศทสงเสรมตอการพฒนาทกษะน โดยเนนการอยรวมกน การท างานกลม การนงเปนกลม...การด ารงชวตอยางมคณคาในสงคมประชาธปไตยจะประสบความส าเรจมากนอยเพยงใดขนอยกบความสามารถของบคคลในการปรบตนใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมและการท างานรวมกบผอนอยางราบรน...”


110

“...การแบงกลมครตองใชความสมครใจของนกเรยนเพอใหผ เรยนตองการเรยนร ไมใหเขารสกวาถกบงคบครใชการแบงกลมตามการค านงถงความสขของนกเรยนเปนหลก มการสรางเงอนไขในการแบงกลมดวยการแขงขน ในการท ากจกรรมบทบาทสมมต มการสรางแรงจงใจทางบวกดวยของรางวล จากนนกจดโตะใหนกเรยนนงตามกลม เพอพดคย ท ากจกรรมกน...”


“...การจดสภาพแวดลอมวชาสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม ครจะเนนทกษะใด เชน ทกษะการคดวเคราะห ควรมสภาพแวดลอมทมเครองมอชวยคด มแผนผง มขอมลสนบสนนการคด ทกษะการกลมและการท างานเปนทม...”

ผเชยวชาญ จ(กนยายน 2561)

4.2.2 การจดสภาพแวดลอมทางจตใจ เปนการใชแนวคดทางจตวทยามาเปนหลก ในการจดบรรยากาศการเรยนรเพอสงเสรมใหนกเรยนเกดความรสกเชงบวก อาท ความอบอนใจ สบายใจ ความกลาในการแสดงออก เปนตน โดยการจดกจกรรมการเรยนรตองควบคไปกบการสรางบรรยากาศการเรยนร ซงครตองเปดใจและเปดโอกาสใหนกเรยนไดมอสระทางวชาการ โดยการแลกเปลยนเรยนรหรอตงคาถาม ทงนไมควรมบรรยากาศของการเรยนรทมงเนนการแขงขนและ กจกรรมทแสดงการใชความสมพนธเชงอานาจและชนชน เพราะจะทาใหนกเรยนเกดอคตหรอความรสกกดดนทางอารมณและความคด นอกจากนครเสรมแรงทางบวกดวยการช นชม ยนดเมอ นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรและควรระมดระวงการใชคาพดทสงผลกระทบตอจตใจของนกเรยนในระหวางการดาเนนกจกรรม นอกจากนครตองสรางความยตธรรมใหเกดขนในหองเรยน ปราศจากอคต โดยปฏบตตอนกเรยนแตละคนอยางเทาเทยมกน

ทกษะทางสงคมเปนสงทไมไดขนเพยงแคในหองเรยนหรอการจดประสบการณใหกบนกเรยนเทานนแตครอบครว ชมชน สงคมกควรมสวนรวมในการพฒนาทกษะทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยนเชนกน ดวยเหตนการจดสภาพแวดลอมทครอบครวหรอชมชนไดสรางขนยอมสงผลตอนกเรยน ดงนนครกบผปกครองหรอโรงเรยนกบชมชนควรมการพจารณาบรบทของครอบครว ชมชน และสงคมเพอรวมกนวเคราะห วางแผน และหาแนวทางในการพฒนาทกษะทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยน อนงผเชยวชาญไดสะทอนแนวทางในการจดสภาพแวดลอมทางจตใจเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

111

“...จดเรมตนของการพฒนาทกษะทางสงคม คอ การสรางความรสกทดตอกนระหวางครกบนกเรยน และนกเรยนกบนกเรยน รวมทงการสรางความรสกทดตอกน การเขาใจผอน การมสมพนธภาพทดตอกน และการสรางบรรยากาศหองเรยนทยอมรบและเปนกนเองตอกน...”


“...ในการท ากจกรรมกลม ครใหนกเรยนเสนอวาใครเปนหวหนากลม ครควรระวงในเรองความรสกนกเรยนเมอนกเรยนรวมกนเสนอผทจะเปนหวหนากลมแตละกลมมาแลว ครควรเปดโอกาสใหนกเรยนแตละคนเลอกเขารวมกลมตามความสมครใจ ในจ านวนกลมและสมาชกในกลมทครก าหนดไว การท ากจกรรมนจะลดความรสกทไมดกบเพอนๆ...”


“...การสอนการแกปญหาความขดแยง ตองท าอยางไรใหเกดความยตธรรมในหองเรยน...ครตองพยายามใหนกเรยนทกคนไดมสวนในกจกรรมตาง ๆ ใหความส าคญกบทก ๆ คน กลาวคอไมใชเฉพาะเดกเกง แตเดกออนกควรใหความส าคญ เพราะวาเดกเกงเขาอาจจะชวยเหลอตวเองได แตเดกออนบางทเขาอาจจะไมทนเดกเกง...”


“...การจดสภาพแวดลอมในหองเรยนหรอโรงเรยนกมผล และจะยงมผล ถาพอแมรวมมอ กลาวคอทหองเรยน ในโรงเรยน ในบาน ตองขอความรวมมอกบผปกครองและชมชนเชนกน...”


“...เดกยคนโตมาโดยไมมภมตานทานทางจตใจ การจดสภาพแวดลอม ตองมสภาพแวดลอมทใหเขาไดตดสนใจ ตองใชกจกรรมทบงคบตนได เกมกเหน หรออะไรกตามทมสถานการณการแขงขนจะเจอความผดหวง ความผดพลาด ความไมพอใจ ตองใหเดกไดเรยนร...”


112

4.3 การใชสอการเรยนร ครสงคมศกษาควรใชสอการเรยนรเปนเครองมอในการถายทอดความรแลกเปลยน

ประสบการณ กระตนความสนใจและการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมใหเกดขนแกนกเรยนโดยสงเสรมใหนกเรยนไดมปฏสมพนธกนดวยผานกจกรรมการเรยนรในรปแบบตาง ๆ ทมสอเปนสวนชวย ในการปฏบตกจกรรมของนกเรยนอนจะนาไปสการบรรลวตถประสงคการเรยนร ซงสอการเรยนรควรมลกษณะเปนรปธรรมทสามารถมองเหน จบตองและเคลอนยายได เหมาะสมกบเนอหาทเรยนวยของ นกเรยน และบรบทของชมชนหรอสงคมเพอใหนกเรยนเกดความตระหนกผานการใชสอทเปนแกน ในการสะทอนปญหาและนาเสนอแนวทางการแกไข ทงนแนวทางในการใชสอการเรยนรเพอพฒนา ทกษะทางสงคมในการจดการเรยนการสอน มดงน

1) ขนน าเขาสบทเรยน ครตองตรวจสอบความพรอมของสอกอนการจดกจกรรมการเรยนร โดยสอการเรยนรในขนนาเปนไปเพอกระตนความสนใจของผเรยน ใหนกเรยนไดเหนปญหาของสถานการณหรอสงทตองแกไข หรอตองสรางความมนใจและความเชอมนใหกบนกเรยน

2) ขนสอน ครควรจดการเรยนรทเนนใหนกเรยนไดรบรและใชสอการเรยนรไดอยางหลากหลาย สบคนขอมลทสนใจไดจากแหลงเรยนรตาง ๆ ไดดวยตนเอง สรางปฏสมพนธระหวางเพอน ระหวางกลม นาไปสการหาแนวทางในการแกไขปญหา

3) ขนสรป สอการเรยนรควรเปนไปเพอใหนกเรยนสราง มโนภาพของสงทเรยนไดทงหมด อนจะนาไปสการสรปความรไดดวยตนเอง สรางใหนกเรยนเกดความเชอมนในความสามารถของตนเอง และนาไปใชกบสถานการณอน ๆ ได ทงนครควรมการประเมนการใชสอหลงการจดกจกรรมการเรยนร เพอนาผลไปพฒนาหรอปรบปรงการเรยนการสอนตอไป

ตวอยางสอการเรยนรทใชสาหรบการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคม เชน ภาพขาวหรอวดทศนเหตการณตาง ๆ ในสงคม หรอปญหาใกลตว ปญหาในทองถน การใชแผนผงกราฟก (Infographic) การใช Application หรอเทคโนโลยเพอการจดการเรยนร หรอการใชเกม (Games) เปนสอการเรยนร เปนตน ซงสอดงกลาวสามารถนามาใชในการจดการเรยนร เชน เรอง “ปญหาสงแวดลอม” ครควรหยบยกปญหาสงแวดลอมในชมชนทใกลตวนกเรยนมานาเสนอในรปแบบของภาพหรอวดทศน หรอการเชญบคคลทไดรบผลกระทบมาเลาประสบการณหรอปญหาใหฟง จากนนใหนกเรยนรวมกนเลาประสบการณปญหาสงแวดลอมทใกลตวหรอพบเจอทเปนปญหาโดยใชสอการเรยนรรปแบบตาง ๆ นาเสนอปญหาเพอใหนกเรยนพจารณาแนวทางการแกไขปญหาตอไป เปนตน หรอครอาจใหนกเรยนรวมกนสรางสอการเรยนร โดยออกแบบ ทดลองใช และอภปรายผลทเกดขนรวมกน ทงนผเชยวชาญไดสะทอนแนวทางในการใชสอการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

113

“...เพอใหนกเรยนมทกษะในการท างานรวมกนกบผอนและม มนษยสมพนธ นกเรยนควรไดรบการฝกหดโดยการใชสอการเรยนการสอน ท เนนการทดลอง การฝกปฏบต ใหมความสามารถในทกษะยอย ๆ คอ ความสามารถในการเหนอกเหนใจผอน โดยเปนสอทสามารถจบตองได เปนรปธรรม...”


“...การสรางสอครสามารถใหนกเรยนออกแบบเอง ตวอยางเชน เรอง ภาวะโลกรอน คอ ครใหนกเรยนออกแบบเปน Poster แลวพยายามใหใชศลปะมาชวยในการสอความหมาย...”


“...สอการเรยนการสอนครตองออกแบบเปน Worksheet เปนเรองไป สอนเนนอะไร เนนทกษะใด เสรมสรางคณลกษณะใดไดบาง หรอเนนทกษะทางตรงอยางเดยว หรอเนนคณลกษณะอยางเดยว...ถาครสอนเรองความรบผดชอบหรอการมวนยในตน แตครไมมวดทศนหรอภาพทแสดงถงความขดแยงของคนทไมมความรบผดชอบกบคนทมความรบผดชอบ นกเรยนกแยกไมออก สอจงมความส าคญ...”


“...สอและนวตกรรมการเรยนร ขนอยกบวา ครจะเสรมสรางทกษะใด ถาทกษะการคดนวตกรรมทใชควรเปน Graphic Organizer (ผงกราฟก) ถาจะฝกทกษะการสบสอบกควรใหม Application ในการคนหาขอมล Website ทเราจะน าเสนอใหเดกไปด ถาเปนทกษะสงคม อาจจะใชนวตกรรมเกมเขามาชวย ท าใหนกเรยนตองพดคย สอสารกบเพอนมากขน โดยมความรสกวาตองท าใหส าเรจ อยทครจะใชอะไรในการสอน...”


“...การทครจะเลอกใชสอหรอนวตกรรมใด ๆ กตาม ไมมความเหมาะสมเพยงแคชดเดยว ครจะตองเลอกสอหรอนวตกรรมทเหมาะสมกบเดกกลมทตองการจะพฒนา ฉะนนเดกแตละกลมใชสอนวตกรรมบางอยางทตางกน

114

เพยงแตครตองรจกนกเรยนของตวเอง จะตองรจกเลอกใชสอทจะสามารถ กระตนใหนกเรยนไดพฒนากระบวนการเรยนรแลวน าไปสการสรปการเรยนร...”


4.4 การวดและประเมนผลการเรยนร แนวทางการการวดและประเมนผลทกษะทางสงคมเปนการมงเนนการประเมนการ

เรยนรของนกเรยนทตองพจารณาพฒนาการ ความประพฤต และความรสกนกคดของนกเรยน การวด และประเมนเพอพฒนาทกษะทางสงคมผานการจดกจกรรมการเรยนรทเนนใหนกเรยนไดแสดงความสามารถและทกษะการเรยนรทเกดขนจงควรเปนการประเมนเพอพฒนามากกวาการประเมน เพอตดสนตามแนวทางการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง (Authentic Evaluation)ทงนครควรมงเนนไปทการวดและประเมนพฤตกรรมและคาพดทแสดงออกถงทกษะทางสงคมของนกเรยน โดยใชการสงเกตพฤตกรรม นอกจากนครอาจเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการประเมนทกษะทางสงคมระหวางกนโดยเครองมอและเกณฑทใชในการวดและประเมนตองมความชดเจนและ ยตธรรม ทงนครควรออกแบบการวดและประเมนผลโดยขนอยกบองคประกอบของทกษะทางสงคม ทครตองการวดแนวทางการวดและประเมนผลเพอพฒนาทกษะทางสงคมมดงน

1) การสงเกต เปนวธการเกบรวบรวมขอมลทครควรใชการสงเกตและการฟงเปน หลก เพอประเมนขอมล คณลกษณะ พฤตกรรมการทางานหรอทากจกรรมตาง ๆ ของนกเรยนไดตรงกบสภาพจรง โดยครสามารถใชการสงเกตแบบไมเปนทางการจากการสงเกตพฤตกรรมนกเรยนขณะ ทากจกรรมหรอมปฏสมพนธกบเพอน แลวครบนทกขอมลรายละเอยดพฤตกรรม หรอใชการสงเกตแบบเปนทางการ โดยใชแบบประเมนทเตรยมไวลวงหนา ซงวธการสงเกตสามารถนาไปใชวดและ ประเมนผลเพอพฒนาทกษะทางสงคมไดในทกองคประกอบของทกษะทางสงคม เชน แบบบนทกพฤตกรรมแบบประเมนคา แบบสารวจพฤตกรรม เปนตน โดยการใชแบบสารวจทกษะทางสงคม เพอใหนกเรยนและครไดรบทราบระดบของทกษะทางสงคมของตนเองหรอแบบสงเกตพฤตกรรมเพอวดพฤตกรรมทสอดคลองกบองคประกอบของทกษะทางสงคมทครตองการพฒนา

2) การสมภาษณ เปนการทครไดรบขอมลทเปนความร ประสบการณพนฐาน ความเขาใจ วธการ ความสนใจ แรงจงใจหรออารมณจากนกเรยนดวยการโตตอบสนทนากน ซงเปน การวดและประเมนผลทใหนกเรยนไดแสดงออกทงความร ความคด และความรสก โดยครสามารถนาแนวทางการสมภาษณไปใชในการวดและประเมนเพอพฒนาทกษะทางสงคมไดในองคประกอบของ ทกษะทางสงคมคอ องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง องคประกอบท 3 การสอสาร องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน องคประกอบท 6 การบงคบตนและองคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง

115

3) การประเมนการปฏบตเปนการประเมนเพอทดสอบทกษะและความสามารถนา ความรไปประยกตใช ตลอดจนการแกไขปญหาตาง ๆ ของนกเรยนโดยประเมนผานการทากจกรรม หรอปฏบตกจกรรมตาง ๆ ในสถานการณจรงหรอสถานการณจาลองทใกลเคยงกบสภาพจรง ครสามารถนาแนวทางการประเมนการปฏบตไปใชในการวดและประเมนเพอพฒนาทกษะทางสงคม ไดในทกองคประกอบของทกษะทางสงคม

4) การประเมนผลจากแฟมสะสมผลงาน เปนวธการวดและประเมนผลจากถงหลกฐานทแสดงพฒนาการของนกเรยนในดานพฤตกรรมทสะทอนทกษะและเจตคตทเกยวของกบทกษะทางสงคม โดยใชวธการเกบรวมรวมขอมลอยางจดหมายและเปนระบบ โดยครสามารถนาแนวทางการประเมนผลจากแฟมสะสมผลงานไปใชในการวดและประเมนเพอพฒนาทกษะทางสงคมไดในทกองคประกอบของทกษะทางสงคม

ทงนผเชยวชาญไดสะทอนแนวทางวดและประเมนผลเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

“...การวดประเมนผลตองเปนการประเมนระหวางขอเทจจรงกบความรสกดวยการประเมนเชงประจกษ...”

ผเชยวชาญ ก (ตลาคม 2561) “....การออกภาคสนามกตองประเมนเชงประจกษ โดยครสงเกตความ

รวมมอของนกเรยนในการท างาน...” ผเชยวชาญ ข (กนยายน 2561)

“...เปาหมายส าคญของการวดและประเมนผลทกษะทางสงคมคอการ

สรางความตระหนกในความรก การเหนคณคาของความเปนมนษย และความสงบสขของสงคม...การวดและประเมนผลจงตองวดพฤตกรรมทสะทอนทกษะทนกเรยนแสดงออก ไมใชใชขอสอบเปนเครองมอวด แตครควรออกแบบแนวทางการประเมนทกษะทางสงคมดวยตนเอง โดยทนกเรยน เพอน คร และพอแมผปกครอง รวมกนเปนผวดพฤตกรรม...”


116

“...การวดและประเมนผลอยททกษะทครสอน ถาเปนทกษะการคด ใชแบบสอบปรนยได แตถาอยากตรวจสอบกระบวนการคดกตองใชขอสอบอตนยหรอครประเมนชนงานกไดแตคงไมไดวดแคความส าเรจของงาน ตองตดตามความกาวหนาของงาน ถาเปนทกษะสงคมตองใชการสงเกต ใชวธใหเพอนประเมนเพอน...”

ผเชยวชาญ ง (กนยายน 2561)

“...การวดกระบวนการมความส าคญ เพราะการแกไขปญหาความขดแยงแลวนกเรยนแกไขปญหาความขดแยงอยางไร เพราะบางครงครกเลอกทจะเปนผเขาไปยตความขดแยงนนเอง ค าถามคอเมอครเปนคนทเลอกไปยตความขดแยงแลว แลวครจะวดไดอยางไรวานกเรยนแกไขปญหาความขดแยงไดกควรหนกลบมาวดกระบวนการคดของนกเรยน...”


117

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยน มธยมศกษาตอนปลายใชระเบยบวจยผสมผสาน (Mixed Method Research) โดยเกบขอมล 2 ระยะ คอ การวจยเชงปรมาณ (Quantitative research) และการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) มวตถประสงคเพอวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายตามทฤษฎ ของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff รวมกบการวเคราะหความสอดคลองของทกษะทางสงคม ทปรากฏในตวชวดกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงประกอบดวย การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) การสรางความสมพนธ (Community Building) การสอสาร (Communication) ความอยากรอยากเหน (Curiosity) การรบมอกบปญหา (Coping) การบงคบ (Control) และความมนใจ ในตนเอง (Confidence) เพอศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย และเพอ ศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม 1. กลมตวอยางและเครองมอในการวจย

ผวจยแบงเปน 2 ระยะ ดงน ระยะท 1 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของทกษะทางสงคมของนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนปลาย และการวเคราะหทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย 1. กลมตวอยางทใชในการวจยระยะน ผวจยเลอกนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4-6

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2561 ในโรงเรยนสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร จานวน 800 คน โดยใชวธการสมแบบหลายขนตอน (Multi – Stage Random Sampling) โดยผวจยใชเทคนคการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis: CFA) ซงจาเปนตองใชกลมตวอยางทมขนาดใหญ

2. เครองมอทใชในการวจยสาหรบการเกบขอมลเชงปรมาณ คอ แบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายซงเปนมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ (Rating Scale)

118

ระยะท 2 การศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม 1. กลมตวอยางทใชในการวจยระยะน ผวจยเลอกกลมตวอยางทใชในการเกบขอมลเชง

คณภาพเพอศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมกลมตวอยางทใช ในการวจย คอ ผวจยมการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Random Sampling) จานวน 7 คน โดยมเกณฑในการเลอกกลมตวอยาง คอ 1) เปนครหรออาจารยหรอศกษานเทศกหรอนกวชาการ ทางดานสงคมศกษา 2) มประสบการณในการสอนมาแลวไมนอยกวา 5 ปในสถานศกษา และ 3) หาก เปนครในโรงเรยนสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ตองมวทยฐานะไมตากวา คศ.2 (ครชานาญการ) หรอเปนอาจารยในระดบอดมศกษา ตองจบการศกษาระดบปรญญาเอกขนไป หรอม ตาแหนงทางวชาการไมตากวาหรอเทยบเทาระดบผชวยศาสตราจารย

2. เครองมอทใชในการวจยสาหรบการเกบขอมลเชงคณภาพ คอ แบบสมภาษณกงโครงสราง สาหรบการสมภาษณ

2. การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลในการวจยครงน ผวจยไดทาการวเคราะหขอมลดวยวธการ ดงน 1. การศกษาและวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

ตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff รวมกบการวเคราะหความสอดคลองของทกษะทางสงคมทปรากฏในตวชวดกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทง 7 องคประกอบ โดยใชการวเคราะหองคประกอบ เชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) ซงมการประมาณคาพารามเตอร โดยใชวธการประมาณ คาความเปนไปไดสงสด (Maximum Likelihood: ML)

2. การศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย โดยใชการนาขอมลจากการสมภาษณ มาทาการวเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis) เพอนามาทาการอธบายตอไป 3. สรปผลการวจย

ผวจยสรปผลการวจย โดยแบงออกเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของทกษะทางสงคมของนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนปลาย พบวา แบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

ผลการว เคราะหองคประกอบเช งยนยนอนดบท หน ง (First Order) พบวา องคประกอบตวชวดทกษะทางสงคมทง 25 องคประกอบ เปนองคประกอบบงชทสาคญของแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

119

ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง (Second Order) พบวา โมเดลตามสมมตฐานมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในระดบทเหมาะสมเปนอยางมาก สามารถนามาอธบายทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายได โดยทกษะทางสงคมม 7 องคประกอบ ประกอบดวย องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) และองคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G)

โมเดลทกษะสงคมทประกอบดวยองคประกอบ 7 องคประกอบ มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ องคประกอบทมความสาคญมากทสดคอ องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) รองลงมาคอ องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) และองคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) ตามลาดบ

การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบสองของโมเดลทกษะทางสงคมมอทธพล เชงสาเหตกบองคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) รองลงมาคอ องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) องคประกอบท 2 การ สรางความสมพนธ (Community Building) (B) องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) และองคประกอบท 1 การแกไขปญหา ความขดแยง (Conflict Resolution) (A) ตามลาดบ และพบวาองคประกอบเชงโครงสรางทมคาสมประสทธของความสมพนธสงสดกบองคประกอบชวด ไดแก องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) กบการกาหนดแบบแผนการใชชวตทตระหนกถงผลในอนาคตบนพนฐานของความไมประมาท (A4)

ตอนท 2 ผลการศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผลการศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย โดยภาพรวม นกเรยน

มธยมศกษาตอนปลายมทกษะทางสงคมอยในเกณฑมาก เมอพจารณารายองคประกอบพบวานกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมองคประกอบของ

ทกษะทางสงคมในทกองคประกอบอยในระดบมากทกดาน โดยนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายม ทกษะทางสงคมในองคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) มากเปนลาดบท 1 อนดบท 2 คอ องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) อนดบท 3 คอ องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) อนดบท 4 คอ องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) อนดบท 5

120

คอ องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) อนดบท 6 คอ องคประกอบท 4 ความ อยากรอยากเหน (Curiosity) และอนดบสดทาย คอ องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution)

ตอนท 3 ผลการศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

3.1 การจดกจกรรมการเรยนร การจดการเรยนรตองเนนใหนกเรยนไดรบการเสรมสรางทงทกษะและคณลกษณะ

ไปพรอมกน ครตองศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม มาตรฐานการเรยนร ตวชวด หลกสตรการศกษาสถานศกษา รวมทงสาระการเรยนร จากนนวเคราะหสภาพผเรยน วเคราะหทกษะทางสงคมของนกเรยนทปรากฏ โดยครสามารถใชการประเมนดวยแบบสารวจ หรอการสงเกตพฤตกรรมแลวจงกาหนดวตถประสงคการเรยนรเพอนาไปสการจดกจกรรมการเรยนร ดงนนแนวทางการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายมรายละเอยดดงน

3.1.1 การจดการเรยนรทเนนการเรยนรเชงรก (Active Learning) 3.1.2 การจดการเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative Learning) 3.1.3 การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการแกปญหา (Problem Sovling) 3.1.4 การจดการเรยนรโดยใชวธการสอนแบบอภปราย (Dissussion) 3.1.5 การจดการเรยนรโดยใชกรณตวอยางหรอกรณศกษา (Case Study) 3.1.6 การจดการเรยนรโดยใชเกมเปนฐาน (Games Base Learning) 3.1.7 การจดการเรยนรแบบทศนศกษา (Field Trip)

3.2 การจดสภาพแวดลอมในการเรยนร 1) การจดสภาพแวดลอมทางกายภาพ ครควรออกแบบหองเรยนใหเออตอการ

เรยนรโดยใชแบบกระบวนการกลม โดยครควรใหนกเรยนไดเลอกกลมดวยตนเองภายใตเงอนไข ทครวางไว เนนการฝกปฏบต หองเรยนตองปรบเปลยนไดโดยเฉพาะการจดโตะเรยนในรปแบบตาง ๆ ตองคานงถงความคลองตวในการทากจกรรม ความปลอดภย และถกสขลกษณะเชนกน

2) การจดสภาพแวดลอมทางจตใจ เนนการสงเสรมหองเรยนและความรสกของ ผเรยนในเชงบวก ใหผเรยนเกดความอบอนใจ สบายใจ กลาคด กลาปฏบต โดยครตองมกระบวนการจดกจกรรมการเรยนรทควบคไปกบการสรางบรรยากาศของความผอนคลายทางอารมณและ ความรสก ซงครตองเปดใจและเปดโอกาสใหผเรยนไดมอสระทางวชาการ โดยการแลกเปลยนเรยนรหรอตงคาถาม

121

3.3 การใชสอการเรยนร ครควรออกแบบและใชสอการเรยนรทเปนรปธรรมทสามารถมองเหน จบตองและ

เคลอนยายได สอดคลองกบบรบทแวดลอมทางสงคมหรอเนอหาทเรยน สอตองตอบโจทยและใช ไดจรง รวมทงอาจเปนสอการเรยนรทสมพนธกบชมชนหรอทองถนของนกเรยน เพอใหนกเรยนไดเหน ความสาคญของสงแวดลอมทใกลตว หรอปญหาใกลตว ปญหาในทองถน เปนตน ทงนสอการเรยนรตองสอดคลองกบกจกรรมการเรยนการสอนทพฒนาทกษะทางสงคมและเนอหาทเรยน เหมาะสมกบ วยของผเรยน สอตองสงเสรมใหผเรยนเกดความตระหนกตอปญหา และสงเสรมในการใหผเรยนรวมกนสะทอนปญหา นาเสนอแนวทางการแกไข

3.4 การวดและประเมนผลการเรยนร การวดและประเมนผลการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมควรใชการประเมนตาม

สภาพจรง ใหนกเรยนประเมนซงกนและกน โดยครทาหนาทรวมประเมนและตดตามพฤตกรรม ทงน ครควรใชการวดและประเมนทมเครองมอวดและเกณฑทชดเจน และครตองมความยตธรรมในการประเมน ดงนนการวดและประเมนเพอพฒนาทกษะทางสงคมจงเนนการประเมนเพอพฒนามากกวาการประเมนเพอตดสน 4. การอภปรายผล

ผวจยอภปรายผลโดยแบงเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของทกษะทางสงคมของนกเรยน

ชนมธยมศกษาตอนปลาย ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทหนง (First Order) พบวา แบบสารวจ

ทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมคานาหนกองคประกอบ (FS) ทกดานมคาเปนบวกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวา องคประกอบชวดทง 25 องคประกอบ เปนองคประกอบบงชทสาคญของแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย เมอพจารณาความสอดคลองกลมกลน พบวาแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอน ปลายมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษอยในระดบทเหมาะสม นอกจากนผลการวเคราะห องคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง (Second Order) พบวา โมเดลทสรางขนสามารถนามาอธบาย ทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายได เมอพจารณาคาสมประสทธนาหนกองคประกอบ พบวา องคประกอบทมความสาคญมากทสดคอ องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) รองลงมาคอ องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) องคประกอบท 5 การรบมอกบ ปญหา (Coping) (E) องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง

122

(Confidence) (G) และลาดบสดทายคอองคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) โดยทง 7 องคประกอบมคานาหนกทใกลเคยงกน การพฒนาในดานใดดานหนงหรอตดดานใดดานหนงทงไปนน อาจสงผลตอการวเคราะหทกษะทางสงคมของนกเรยนได ซงสอดคลองกบแนวคดของ Elliot and Gresham (2008: 9-10) และผลการวจยของ Moore, K.W. (2004) ทเสนอวาทกษะทางสงคมมองคประกอบทคลายคลงกน และยงมความคลายคลงกบทกษะชวต คอ การสอสาร การรวมมอ การกลาแสดงออก ความรบผดชอบ การเหนอกเหนใจ การผกพนระหวางบคคล และการควบคมตนเอง ซงทกษะทางสงคมเปนความสามารถทมองแบบองครวมไมมองเปน สวน ๆ โดยมองทกสงสมพนธกน โดยถอเปนความสามารถของบคคลในการปฏสมพนธกบผอนโดยใช ภาษาพดหรอภาษาทาทางในทางบวกเพอรกษาความสมพนธกบผอน การรจกรบผดชอบตามบทบาทหนาทของตน รจกปฏบตตนตอผอน มสานกตอสงคมและสรางประโยชนใหแกสงคม ทกษะสงคม จงเปนองคประกอบทางพฤตกรรมทสาคญของบคคลทควรปฏบตตาม เพออยรวมกนอยางมความสข (สขมาล เกษมสข, 2535: 10; Westwood, 1993: 64; Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff, 2004: 15) ซงความหมายและแนวคด นาไปสการกาหนดองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษา ตอนปลาย ในขนแรกขอมลไดมาจากการศกษาแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 15) ทาใหไดองคประกอบของทกษะทางสงคม 7 องคประกอบขางตน

ตอนท 2 ผลการศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผลการวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

โดยภาพรวม นกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมทกษะทางสงคมอยในเกณฑมาก เมอพจารณารายองคประกอบพบวานกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมองคประกอบของทกษะทางสงคมในทกองคประกอบ อยในระดบมากทกองคประกอบเชนกน โดยนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายมทกษะทางสงคมในองคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) มากเปนลาดบท 1 สอดคลองกบงานวจยของออมฤด วระกะลสและธรพฒน วงศคมสน (2555: 190) ทไดกลาววา การเรยนรจากสถาบนการศกษาทาใหเยาวชนมโอกาสในการพบปะและสรางสมพนธภาพกบผอนไดเปนอยางด ทาใหเกดการเรยนรการ ปฏบตตนในการอยรวมกบผอน ไดรบแบบอยางวธการปรบตวเขาหาสงคม ไดรบการอบรมสงสอน มแนวทางในการปฏบตตนในการอยรวมกนกบผอน ทาใหรจกการจดการและรบมอกบปญหาหรอ ความเครยดทเขามากระทบไดอยางเหมาะสม ตลอดจนการไดรบขอมลขาวสารจากหลายชองทาง ในปจจบน เชน โทรทศน วทย สอสงคมออนไลน เปนตน จงทาใหเยาวชนมทกษะทางสงคม ในระดบสงเชนเดยวกบผลการวจย

องคประกอบทกษะทางสงคมทนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายอยในเกณฑมาก แตเปน อนดบสดทาย คอ องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) สอดคลองกบผลการศกษาของทพยวลล สรนยา (2558: 211) ทพบวา เดกวยรนไทย (16 – 19 ป) มความรสก

123

เหนคณคาในตนเองโดยรวมอยในระดบปานกลาง โดยในดานการประสบความสาเรจและความรสก ทวไปอยในระดบสง แตในดานพอแมและบาน ดานสงคมและดานตนเองอยในระดบปานกลาง การควบคมความโกรธ พฤตกรรมการจดการกบปญหาทงโดยรวมและรายดานทศนคตตอการใชความ รนแรงและพฤตกรรมกาวราวโดยรวมและรายดานอยในระดบปานกลาง โดยวรรณ เบญจวฒนาผล (2558: 44) ไดอธบายไววา เนองจากนกเรยนเปนเยาวชนและกาลงอยในวยศกษา จงใชวธหลบหลก ปญหามากกวาการเผชญหนาเพอแกไข วธการขจดปญหาความขดแยงแบบน อาจนาความรความเขาใจทไมถกตองตรงกน และอาจนาไปเปนปญหาการทะเลาะววาทไดในทสด อกทงสอดคลองกบ งานวจยของออมฤด วระกะลสและธรพฒน วงศคมสน (2555 : 190) ทพบวา ทกษะทางสงคมของเยาวชนชายในสานกงานคมประพฤตในสงกดกรงเทพมหานครอยในระดบสง ยกเวนองคประกอบดานการแกไขปญหาอยในระดบปานกลาง เพราะเมอมปญหาเกดขนเยาวชนทถกคมประพฤตซงอาจม ประสบการณในการใชชวตนอยอาจแกไขปญหาโดยไมมการประเมนถงสาเหตและผลกระทบของปญหาอยางรอบคอบไมสามารถทจะหาวธการทเหมาะสมในการแกไขปญหาไดเพราะขาดความเขาใจ เกยวกบบรบทของปญหาและวธการแกไขปญหา เมอเกดปญหาพรอมกนหลายอยางจงไมสามารถ ทจะเลอกจดการกบปญหาทเกดขนไดอยางมประสทธภาพ ทาใหทกษะทางสงคมในดานการแกไขปญหาอยในระดบปานกลาง

ตอนท 3 ผลการศกษาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

4.1 การจดกจกรรมการเรยนร 4.1.1 การจดการเรยนรทเนนการเรยนรเชงรก (Active Learning) เปนการจด

กจกรรมการเรยนรทเนนใหนกเรยนมบทบาทในการสรางองคความรผานการปฏบตกจกรรม การมปฏสมพนธระหวางนกเรยนและครโดยใชกระบวนการกลม การคนควาความรจากแหลงเรยนรตาง ๆ การสะทอนคด และเชอมโยงความรกบชวตประจาวน โดยกจกรรมการเรยนรทครจดขนตองมลกษณะเปดกวางทางวชาการและใหอสระทางความคดแกนกเรยนตามกระบวนการประชาธปไตย เพอพฒนาทกษะกระบวนการ และสรางความเชอมนทมตอตนเองและผอน เปนการสงเสรมทกษะทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยนโดยเฉพาะโดยเฉพาะองคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ องคประกอบท 3 การสอสาร องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน และองคประกอบท 7 ความเชอมนในตนเอง สอดคลองกบงานวจยของผการตน ใยทอง (2559: 70) ทศกษาแนวทางการจดการเรยนรภาษาไทย เพอพฒนาจตหาลกษณะของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 วา การเรยนรแบบรวมมอจะทาใหนกเรยนมทกษะทางสงคมในการทางานกลมยอย ( Interpersonal in small group skills) เพอใหนกเรยน แตละคนมทกษะทางสงคมทงการรจกพงพาอาศยซงกนและกน การแลกเปลยนเรยนร การฝกการ ตดสนใจ มความจรงใจ มความเปนประชาธปไตย และมเปาหมายในการทางานรวมกน และสอดคลอง

124

กบงานวจยของเรณ เบาวรรณ (2558: 158) ทพบวา เมอนกเรยนไดเรยนรรวมกน มการรวมมอและ ชวยเหลอกนภายในกลม ปฏบตกจกรรมตาง ๆ รวมกนดวยการชวยกนคด ศกษา และคนควาสงท กลมตองการและนกเรยนทกคนตามเปาหมายทมรวมกน จะทาใหนกเรยนมปฏสมพนธทดตอกน มความเออเฟอ ชวยเหลอกนซงกนและกน จงมผลทาใหนกเรยนไดรบการพฒนาทกษะทางสงคม สงขน ซงแนวทางการจดการเรยนรขางตน ชวยเออใหนกเรยนเกดทกษะทางสงคม นอกจากนวชรา เลาเรยนดและคณะ (2560: 65) กลาววา การจดการเรยนรเชงรกเปนการเรยนการสอนทเนนผเรยน เปนสาคญ เนนการไตรตรองสะทอนคด และใหนกเรยนเปนผปฏบตตามหลกการ Learning by doing บนฐานการคดในกลทฤษฎ Consrtuctivism เปนไปตามความหมายของทกษะทางสงคมตาม แนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004: 15) คอ การแสดงออกของนกเรยนทสะทอน ถงการจดการกบสถานการณตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจาวนไดอยางเหมาะสม โดยสามารถแสวงหาความรจากแหลงขอมลทหลากหลาย เพอนามาใชในการประเมนและแกไขปญหา สอสารกบตนเอง และมปฏสมพนธกบบคคลอนอยางเหมาะสม รวมทงสามารถปฏบตตนในดานตาง ๆ เพอใหเกดการยอมรบ การสนบสนน และเสรมสรางความสมพนธระหวางบคคล และสมพนธกบความเชอของ Vygotsky (1978) ทวาการเรยนการสอนทมบรบททางสงคมเปนกลม การทางานหรอหมคณะใหแตละคนมสวนรวมจงเออใหผเรยนไดเสรมสรางทกษะทางสงคม

4.1.2 การจดการเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative Learning) เปนการจดการเรยนรทเนนใหนกเรยนไดเรยนรและปฏบตกจกรรมรวมกน เพอบรรลวตถประสงคการเรยนร โดยเนน การพงอาศยซงกนและกน เพอใหเกดความตระหนกในความสาคญของสมาชกแตละคนภายในกลม การมปฏสมพนธอยางใกลชด การรบผดชอบตอการทางานกลมทสมาชกในกลมสามารถตรวจสอบได การใชทกษะทางสงคมและกระบวนการกลม โดยครตองจดกจกรรมทใหนกเรยนไดแบงกลมตามความสามารถทแตกตางกน เพอใหนกเรยนไดมโอกาสเรยนรและชวยเหลอซงกนและกน ทนาไปสการ บรรลเปาหมายของกลม ซงในระหวางการดาเนนกจกรรมครตองทาหนาทเสรมแรงและสนบสนน ในการจดการเรยนรและตองตดตามดแลการเรยนรรายบคคลและการปฏบตงานกลมของนกเรยนตลอดเวลา เพอใหครไดรบขอมลปอนกลบและสงเสรมการรคด (Metacognition) ของนกเรยน ทงน ครสามารถนาวธสอน กจกรรมการเรยนการสอน และเทคนคการสอนตาง ๆ ทสงเสรมใหนกเรยน รวมกนอภปราย แลกเปลยนความคดเหนและระดมสมอง มาใชในการจดการเรยนรภายใตกระบวนการ จดการเรยนรแบบรวมมอเปนการสงเสรมใหเกดทกษะทางสงคมทเกดขนกบนกเรยนซงเปนไปตามขอเสนอในการจดการเรยนรประวตศาสตรของ พรเพญ ฮนตระกล (2556: 339, อางถงใน ณรงคฤทธ ศกดแสน, 2561: 159) ทระบวา ครควรสงเสรมใหนกเรยนมความรและใหความรวมมอกบกจกรรมการเรยนการสอน โดยอาจใชวธการรวมกนอภปรายถงกจกรรมการเรยนการสอนทไดลงมอปฏบตไป แลวเพอเปนการทบทวน ตรวจสอบ และสรางความตอเนองในการเรยนรอนจะนาไปสการสรปองค

125

ความรตามความเขาใจของตนเองไดอยางเปนระบบ เปนการเสรมสรางจตใจและทศนะทาทแหงความ รวมมอ (Cooperative Spirit and Adtitude) ใหกบนกเรยน ตลอดทงเปนการสงเสรมใหนกเรยนรจกการอยรวมกนกบผอนและสงคม สอดคลองกบวชรา เลาเรยนดและคณะ (2560: 151) ทกลาววา วธการจดการเรยนรแบบรวมมอสามารถพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนรของผเรยน ทกษะทางสงคม การทางานรวมกน การยอมรบเพอรวมงาน และลดการแขงขนรายบคคล นอกจากนยงเปนไปตามท Slavin (1990: 151) กลาววาการจดการเรยนรแบบรวมมอชวยใหผเรยนมความกระตอรอรน ภมใจในตนเอง ตระหนกถงความรบผดชอบตอตนเองและกลม ชวยใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยน สงขน พฒนาความสมพนธทด การยอมรบผอนมากขน สรางความมนใจในตนเอง รสกถงคณคาของตนเอง ซงคณลกษณะดงกลาวนนเปนสวนหนงขององคประกอบทกษะทางสงคมตามตวชวดใน องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ องคประกอบท 3 การสอสาร องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา องคประกอบท 6 การบงคบตน และองคประกอบ ท 7 ความเชอมนในตนเอง

4.1.3 การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการแกปญหา (Problem Sovling) เปนการจดการเรยนรทเนนใหนกเรยนแกไขปญหาทเกดขนในสถานการณจรงหรอสถานการณ เสมอนจรงตามลาดบขนตอนอยางเปนระบบ เรมตงแตการกาหนดปญหาจากการตงคาถามทงนปญหาอาจมาจากสถานการณจรงใกลตวนกเรยนหรอสถานการณจากแหลงเรยนรตาง ๆ โดยครตอง อาศยการคดเลอกปญหาหรอสถานการณปญหาทเหมาะสมกบชวงวยและพฒนาการของนกเรยนดวย ปญหาทครนามาใชในการจดกจกรรมการเรยนรตองมความซบซอน สามารถมองไดหลายแงมมเพอ นาไปสการตงสมมตฐาน วางแผนแกปญหา เกบรวบรวมขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลายและ มความนาเชอถอ ตรวจสอบและวเคราะหขอมล ไตรตรองสะทอนคด และสรปผล รวมทงนาเสนอการแนวทางการแกไขปญหานน ๆ รวมกน ทงนครสามารถใชเทคนคการสอนหรอกลยทธการสอนอน ๆ รวมไดเพอใหเกดประสทธภาพของการสอนทดสอดคลองกบสรวรรณ ศรพหล (2552: 48-49) กลาววากจกรรมการแกปญหาเปนวธการทมงใหผเรยนคนควาหาคาตอบหรอแสวงหาความรดวยตนเอง โดยเสนอในรปของคาถาม หรอปญหาทนาสนใจแลวผเรยนหาทางแกไขปญหานน กจกรรมดงกลาวไดใชขนตอนของวธการทางวทยาศาสตร ตงแตขนตอนกาหนดปญหาจนถงขนการสรปผล การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยการแกปญหาจะทาใหผเรยนไดมโอกาสฝกความสามารถทางสตปญญา โดยเฉพาะในเรองของการคด คอ การคดอยางเปนระบบ คดอยางมเหตผล ไมหลงงมงาย หรอเชออะไรงาย ๆ ทง ๆ ทยงไมมขอมลสนบสนน การฝกแกปญหาจะสงเสรมใหผเรยนมพฤตกรรมดานพทธพสยในระดบสง คอ ทกษะทางสตปญญาและยงเนนทกษะการตดสนใจดวย ซงเปน คณสมบตหนงของทกษะทางสงคม และสอดคลองกบวชรา เลาเรยนด และคณะ (2560: 126-128) ทไดกลาววา การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการแกปญหา (Problem Sovling) มวตถประสงคเพอ

126

พฒนาทกษะการแกปญหา สรางทกษะการเรยนรดวยตนเอง สรางความพงพอใจและภาคภมใจใหเกด ขนกบตน พฒนาความสามารถในการทางานเปนทม และการทางานรวมกบบคคลอน ซงถอเปนองคประกอบยอยของทกษะทางสงคมและเปนการสงเสรมทกษะทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยน โดยเฉพาะองคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ องคประกอบท 3 การสอสาร องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน และองคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา

4.1.4 การจดการเรยนรโดยใชวธการสอนแบบอภปราย (Dissussion) เปนการ จดการเรยนรทชวยใหนกเรยนมสวนสาคญในกจกรรมการเรยนรอยางทวถงดวยการแสดงความคดเหนเกยวกบความร ประสบการณและทศนคตของนกเรยนอนเปนการขยายมมมอง ความรใหชดเจนขน สงเสรมการรบฟงความคดเหนทแตกตางหลากหลายและกระบวนการคดวเคราะห และ เกดการเรยนรในประเดนนน ๆ กวางขน การจดการเรยนรแบบอภปรายครตองกาหนดประเดนหรอสถานการณทชดเจน หรอปญหาจากสถานการณใดสถานหนงทางสงคมทมใกลตวนกเรยน จากนนจงขยายไปสประเดนของชมชน ทองถน และสงคมอน ๆ ทสมพนธกบตวชวดและสาระการเรยนรสงคม ศกษา การอภปรายจะเนนการสนทนา ซกถาม ซกคานและโตแยงอยางมเหตผลดวยขอมลเชงประจกษ โดยครชวยใหนกเรยนไดสรางขอสรปทเปนองคความรใหมรวมกนสอดคลองกบสดาพร ปญญาพฤกษและเสรมศร ไชยศร (2558: 17) กลาววา การพฒนาและเสรมสรางทกษะทางสงคม สามารถทาไดหลากหลายแนวทาง ทงการฝกโดยตรงและการบรณาการเขากบการเรยนการสอนตามปกต โดยสามารถทาไดหลายวธการ ทงการเรยนรแบบรวมมอ กระบวนการสบเสาะ และการ อภปราย การจดเรยนการสอนดงกลาวนไดเนนการมการปฏสมพนธระหวางกน มการทางานรวมกนเปนกลม เปนตน การจดการเรยนรโดยใชวธการสอนแบบอภปรายจะชวยสงเสรมใหนกเรยนมปฏสมพนธกนระหวางบคคลในสงคม เกดการยอมรบความหลากหลายและเคารพซงความคดเหนท แตกตาง เปนการสงเสรมใหเกดทกษะทางสงคมทเกดขนกบนกเรยน โดยเฉพาะองคประกอบท 6 บงคบตนและองคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง และสอดคลองกบงานวจยของวนเพญ พนทอง (2557) ทพบวา ผลของการใชกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชกลวธทางสงคม 3 กลวธ คอ การตงคาถาม การรวมมอกบผอน และการใหความสาคญกบผอน สงเสรมใหคะแนนทกษะทางสงคมของผเรยนในระดบชนมธยมศกษาตอนปลายสงขน นอกจากนการจดกจกรรมการเรยนรทเนนการ อภปรายแสดงความคดเหนยงเปนการแสดงออกถงการบงคบตน โดยเฉพาะเมอครตงคาถามทเปนปญหาความขดแยงหรอการใชการแสดงความคดเหน จะทาใหนกเรยนแสดงความเปนตวตนของ ตนเองออกมาทงความคด คาพด หรอทาทางพฤตกรรม ซงพฤตกรรมทนกเรยนแสดงออกดงกลาวสอดคลองกบพฤตกรรมบงชขององคประกอบทกษะทางสงคมในดานการบงคบและการแกไขปญหา ความขดแยงตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff (2004)

127

4.1.5 การจดการเรยนรโดยใชกรณตวอยางหรอกรณศกษา (Case Study) เปนการจดการเรยนรโดยการใชกรณตวอยางปญหาตาง ๆ หรอเรองราวทเกดขนจรงในชวตประจาวน มาเปนกรณศกษาใหนกเรยนไดศกษา วเคราะห และแสดงความคดเหนอยางอสระเพอสรางความเขาใจ และรจกตดสนในการแกปญหาอยางมเหตผล โดยมครตองเตรยมกรณตวอยางทเหมาะสมกบวยของนกเรยนและสาระการเรยนรทมลกษณะใกลเคยงความเปนจรง โดยอาจเนนกรณตวอยาง ทมเนอหาของความขดแยงเพอกระตนความคดและความสนใจของนกเรยนผานสอการเรยนร เชน ใบความร กราฟก ภาพนง วดทศน เปนตน แลวใหนกเรยนรวมกลมหรอจบคกนเพอแสวงหาขอมลเพมเตม วเคราะหสถานการณ อภปราย และหาขอสรปรวมกน ซงการจดการเรยนรโดยใชกรณ ตวอยางหรอกรณศกษาจะสงผลใหนกเรยนไดฝกปฏบต การเผชญสถานการณตวอยาง การแกไขปญหาโดยไมตองรอใหปญหาเกดขนจรง แนวทางดงกลาวเปนโอกาสใหนกเรยนเรยนรความคดเหน ของผอนเกดมมมองตอเรองราวทกวางขนตามวตถประสงคทกาหนด สอดคลองกบงานวจยของศศนนท ศรธาดากลพฒน (2551: 29) ทพบวารปแบบการเรยนการสอนทมการใชสถานการณจะทา ใหผเรยนเกดการเรยนร ความเขาใจดวยตนเองทเปนไปตามทฤษฎคอนสตรคตวสต (Constructivism) คอ ผเรยนไดแลกเปลยนประสบการณจากคนอน ๆ หรอจากเพอน สอดคลองกบทศนา แขมมณ (2545: 288 – 289) ทกลาววาครมหนาทจดการใหนกเรยนไดปรบขยายโครงสรางทางปญญาของ นกเรยนภายใตสมมตฐาน (Assumption) สถานการณทเปนปญหาปฏสมพนธทางสงคมกอใหเกด ความขดแยงทเปนปญหาซงเปนแรงจงใจกอใหเกดกจกรรรมคดไตรตรองเพอขจดความขดแยงนน ซงศศนนท ศรธาดากลพฒน (2551: 29) กลาววา กจกรรมตามแนวทางนทาใหผเรยนมโอกาสฝก ทกษะทางสงคมและเรยนรวธการทางานกลม เปนการสงเสรมใหเกดทกษะทางสงคมทเกดขนกบนกเรยน โดยเฉพาะองคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง องคประกอบดานท 5 การรบมอกบปญหาดวยการพจารณาหาทางแกไขปญหาและนาเสนอแนวทางการแกไขปญหาได นอกจากน สอดคลองกบ Smith and Ragan (1995) ทกลาววา การเรยนรโดยกรณตวอยางทาใหนกเรยนเกดการมองปญหาทซบซอนไดหลากหลายมมมอง พฒนาทกษะการจดการกบปญหาและการตดสนใจได

4.1.6 การจดการเรยนรโดยใชเกมเปนฐาน (Games Base Learning) เปนการจดการเรยนรทใหนกเรยนไดเรยนรเนอหาสาระผานกจกรรมภายใตกรอบกตกาของสถานการณอนเกยวของกบการแขงขนททาทายความสามารถและเปนไปอยางสนกสนาน ซงเปนการเรยนรจากประสบการณการตรงโดยใหนกเรยนมโอกาสแสดงตวตนผานการเลนเกมเปนการสงเสรมทกษะการ คดวเคราะห ทกษะการแกไขปญหา ทกษะทางสงคม ฝกความมระเบยบวนยในตนเองผานการแขงขน การรวมมอกนระหวางนกเรยน ใหเกดการคงทนในการเรยนร ทงนการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชเกม ครจาเปนตองตองศกษาสาระการเรยนร กาหนดวตถประสงคของการเรยนร พฒนาหรอ ออกแบบเกม โดยกาหนดกตกาการเลน วธการเลน และเปาหมายของเกมใหชดเจน จากนนให

128

นกเรยนแบงกลมหรอจบค และดาเนนการเลนเกม ซงครตองแนะนา ตดตามและคอยควบคม สถานการณทเกดขน โดยสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนทแสดงทกษะทางสงคมของนกเรยนในระหวางการจดการเรยนรโดยใชเกม จากนนครนาผลของการปฏบตกจกรรมโดยใชเกมมาสรปเนอหาดวยการอภปราย เพอสะทอนองคความรทไดจากการเลนเกม สอดคลองกบอทธเดช นอยไม (2548: 17) ทได ศกษาเกมกบการจดการเรยนรสงคมศกษาไววา คณคาของการนาเกมมาใชจดกจกรรมการเรยนรสงคมศกษานนกอใหเกดคณคาหลายประการโดยประการหนงคอ เกมชวยใหผเรยนไดมโอกาสพฒนาทกษะทางสงคมโดยการชวยเหลอผอน สงเสรมความสามคคเปนหมคณะ ฝกการเคารพในกฎกตกา และการปรบตวเขารวมกลมในสงคมไดอยางมความสข และเกมชวยใหผเรยนไดใชความร ความคดและใชทกษะการแกไขปญหา เปนไปตามงานวจยของพรรณกนก รกศรอกษร (2554: 59 – 63) ทศกษาระดบทกษะทางสงคมของวยรนอาย 18 - 24 ป ทเลนเกมสออนไลนโดยใชบรการทรานอนเตอรเนตในกรงเทพมหานคร พบวา เกมมสวนชวยในการพฒนาทกษะทางสงคมโดยไมม องคประกอบของทกษะทางสงคมดานใดอยในระดบตา แมวาเกมดงกลาวจะเปนประเภทของเกมออนไลนกตาม สอดคลองกบงานวจยของสาเนยง จลเสรม (2552: 122) ทพบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยเทคนคการแขงระหวางกลมดวยเกมสามารถพฒนาทกษะทางสงคมไดดกวาการ เรยนแบบปกต สอดคลองกบงานวจยของนวลจนทร พมพวง (2544: อางถงในนฤมล อดมคณ, 2552: 118) ทพบวา นวตกรรมการสอนดานกจกรรมการเรยนรโดยใชเกมสถานการณจาลอง จะชวยพฒนาความสมารถดานผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา และพฒนาทกษะทางสงคมไดเชนกน ซงอธบายไดวาทกษะทางสงคมเปนพฒนาการของมนษยตามท Erikson (1951, อางถงในศรธรรม ธนะภม, 2535) ไดอธบายวา การปรบตวตอสงคมของเดกตามทฤษฎจตวเคราะห เปนพฒนาการของมนษยในแตละวย ทจะมอทธพลของสภาพแวดลอมและสงคมเปนตวกาหนด พฒนาการจะดาเนนไปไดตามปกตหรอไมขนอยกบความสมพนธระหวางบคคลกบสงคม ซงสงคมของนกเรยนกคอ บาน โรงเรยน ชมชน เพอน คร ซงสาเนยง จลเสรม (2552: 122) กลาววา ปกตนกเรยนจะมพฒนาการทางสงคมอยางคอยเปนคอยไปแตเทคนคการแขงกนระหวางกลมดวยเกมเปนตวกระตนใหทกษะทาง สงคมเพมขนไดรวดเรว เปนการสงเสรมใหเกดทกษะทางสงคมทเกดขนกบนกเรยน โดยเฉพาะองคประกอบท 6 การบงคบตน

4.1.7 การจดการเรยนรแบบทศนศกษา (Field Trip) เปนการจดกจกรรมการเรยนรทครใหนกเรยนไดเรยนรโดยการศกษาจากพนทอนเปนแหลงเรยนรจากสภาพจรงในเรองนน ๆ ทสอดคลองกบสาระการเรยนรในเรองทเรยน สรางการเรยนรรวมกบผคนในพนท เพอใหนกเรยนไดพฒนาทกษะตาง ๆ จากการศกษาแหลงเรยนรในพนท เชน ทกษะการวางแผน ทกษะการประสานงาน ทกษะการทางานกลม ทกษะการแสวงหา เปนตน ทาใหนกเรยนเกดความกระตอรอรนในการเรยนรมากขน สรางความเขาใจและเจตคตทดตอสภาพสงคมและวฒนธรรม จนนาไปสการเกดจตสานกตอ

129

การอนรกษ ปกปอง และหวงแหนมรดกทางวฒนธรรมทองถน ตลอดทงการมสวนรวมในการแกไข ปญหาความขดแยงของคนในชมชน เปนการสงเสรมใหเกดทกษะทางสงคมทเกดขนกบนกเรยน โดยเฉพาะองคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง องคประกอบท 3 การสอสาร และ องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน สอดคลองกบยสนย โสมทศน (2559: 401) ทพบวา การศกษาภาคสนามเปนกจกรรมทเนนการเรยนร ซงมชมชนเปนฐานเพอใหผเรยนแสวงหาความร ตามความสนใจ วธการสอนดงกลาวเปนวธการทสามารถบรณาการรวมกนใหผ เรยนประสบความสาเรจในการเรยน เกดการพฒนาศกยภาพของผเรยนตามความเหมาะสมของตนเอง มผลตอ การพฒนาทกษะการเรยนรของผเรยนและเปนไปตามทศนา แขมมณ (2559: 343) ทไดกลาวถงขอด ของการวธการสอนโดยใชการไปทศนศกษาวา เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดรบประสบการณตรง ไดเรยนรความเปนจรง สงเสรมการใชทรพยากรทองถนและชมชนใหเปนประโยชนตอการเรยนรของผเรยน และชวยสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน

การทครจะเลอกใชกจกรรมการเรยนรรปแบบใดรปแบบหนงเพอพฒนาทกษะทางสงคมนนขนอยกบการกาหนดเนอหา วตประสงค และขนอยกบตวชวดในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.2551 หรอเปาหมายในการจดการเรยนรของคร โดยอาจใชการจดการเรยนรทผสมผสานเทคนคตาง ๆ เขาดวยกน ทงนสอดคลองกบแนวคดของสมาคมนกจตวทยาโรงเรยนแหงชาต (National Association of School Psychologists, 2008: Online) ทวา การฝกทกษะทางสงคมควรเปดโอกาสใหเดกไดฝกปฏบตทกษะในสถานการณทหลากหลาย เพอสงเสรมใหเดกนาทกษะไปใชในสถานการณจรงได การใหพอแมหรอผปกครองเขามามสวนรวมในการพฒนาโปรแกรมและการเลอกทกษะ พอแมผปกครองสามารถชวยเสรมทกษะทไดรบการสอนทโรงเรยนใหมการนาไปใชในสถานการณอน ๆ ได

4.2 การจดสภาพแวดลอมในการเรยนร 4.2.1 การจดสภาพแวดลอมทางกายภาพ ครควรออกแบบหองเรยนใหเออตอการ

เรยนรโดยใชแบบกระบวนการกลม โดยใหนกเรยนไดมโอกาสเลอกกลมดวยตนเองภายใตเงอนไขทครกาหนดไว เนนการฝกปฏบต หองเรยนตองปรบเปลยนไดโดยเฉพาะการจดโตะเรยนในรปแบบตาง ๆ เชน การจดโตะแบบคทมงเนนการทางานแบบเพอนชวยเพอน การจดโตะแบบกลมทเนนการทางานแบบกระบวนการกลม ฝกความรบผดชอบผานการทางานกลม สงเสรมการมปฏสมพนธระหวางเพอน และภายในกลม และการจดโตะแบบครงวงกลม เปนการสงเสรมการอภปรายแลกเปลยนเรยนรเพอใหเกดการยอมรบและสนบสนนความคดเหนทแตกตาง ทงนการจดโตะครทนงประจาหรอคร ประจาชน ไมควรจดไวหนาหองเรยนเพราะจะทาใหนกเรยนไมกลาแสดงพฤตกรรมบางอยางโดยคดวามครคอยสงเกตพฤตกรรมนกเรยนอยตลอดเวลา ดงนนโตะครประจาชนควรอยในตาแหนงหลง หองเรยนหรอนอกหอง เพอใหนกเรยนไดเขามาพบ ปรกษาไดเปนการสวนตวนอกจากนยงทาใหคร

130

ไดสงเกตพฤตกรรมนกเรยนไดตลอดเวลาเชนกน หองเรยนตองมมมหรอปายนเทศทสนบสนนบรรยากาศของการเรยนร อาท ปายนเทศทเกยวของกบเหตการณสงคมโลกในปจจบน หรอมมทให นกเรยนไดแสดงออกทางความคด ผานการขดเขยน แลวแลกเปลยนกน อยางไรกตามการจดหองเรยนตองคานงถงความคลองตวในการทากจกรรม ความปลอดภย และถกสขลกษณะเชนกน กลาวคอ สงเสรมการเคลอนไหวของนกเรยน มความเปนระเบยบไมสงผลตออนตรายทจะเกดขนกบนกเรยน อากาศถายเทสะดวก มหนาตางระบายอากาศ หรอมระบบปรบอากาศในหองเรยน สอดคลองกบ Gardner (2006: 116) ทกลาววา การวางแผนใหนกเรยนไดทากจกรรมกลมรวมกบเพอนเปนการวาง แผนการฝกทกษะทางสงคมทจะเรยนรการอยรวมกนกบผอนได และสอดคลองกบงานวจยของยพน ตมโหมด (2546: 15) ทไดวจยเรองการศกษาเปรยบเทยบผลการเสรมสรางความรและทกษะทางสงคมระหวางการใชกระบวนการกลมสมพนธกบการใชสอสงพมพวา การใชกระบวนการกลมสมพนธ ใหผลในการเสรมสรางความรและทกษะทางสงคมแกนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทงภาพรวมและรายดาน ไดแก ดานการสรางมนษยสมพนธและการสอสาร ดานการตดสนใจและการแกไ ขปญหา ดานการจดการกบอารมณและความเครยด ซงเปนไปตามทกรมสขภาพจต (2539) ท ระบวา กระบวนการกลมสมพนธมประโยชนในการพฒนา สามารถตอบสนองความตองการพนฐานของบคคลทงรางกายและจตใจ เชน การไดรบการยอมรบจากผอน สรางพฒนาการทางดานสงคมและอารมณ พฒนาการดานความรและทกษะตาง ๆ ซงงานวจยของอนทรา อนทรภรมย (2538) พบวา ถาพจารณา ผลการวจยดานพทธพสยและทกษะทางสงคมดวยวธการสอนแบบกระบวนการกลมสมพนธเมอเปรยบเทยบผลกอนและหลงเรยน จะพบวาหลงการเรยนมคะแนนเฉลยสงกวากอนการเรยน

ทงนเปนไปตามททศนา แขมมณ (2555: 148) กลาววา การจดการเรยนร แบบเนนกระบวนการกลม (Group Process – Based Instruction) เปนวธการสอนทมเอกลกษณโดดเดนในการสรางสมพนธภาพของสมาชกในกลม ผเรยนจะไดฝกทกษะทางสงคมและการปรบตวไป พรอมกน โดยผเรยนจะมโอกาสทาหนาทในการเปนสมาชกของกลม ไดฝกความรบผดชอบตอตนเองและสวนรวม สมาชกในกลมทกคนไดวางแผน อภปราย เปนการฝกทกษะการคด การใหเหตผล การแกปญญา เกดการแลกเปลยนเรยนร ถายโอนความร ประสบการณ จากบคคลหนงสบคคลหนงผานบทบาทภาระหนาทอนเปนการจาลองสถานการณทางสงคม ในทานองเดยวกนจรลกษณ รตนพนธ (2559) ไดกลาววา การเรยนรแบบกลมหรอกลมสมพนธสมาชกในกลมจะมอทธพลตอกน กลาวคอ เมอสมาชกในกลมมปฏสมพนธกนจะเกดการแลกเปลยนเรยนร ทกษะ ความสามารถตาง ๆ ระหวางสมาชกและสมาชกหรอกลมกบกลมขยายจากวงเลกไปสวงใหญชวยใหสมาชกในกลมเกดการพฒนาการการเรยนรเกดขนไดด โดยเฉพาะในกลมทมบรรยากาศทดจะสงผลใหสมาชกในกลมมพลง ในการเรยนร สอดคลองกบการวจยของดวงเดอน เทพนวล (2557) ทไดศกษาวจยการพฒนาพฤตกรรม ดานความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

131

โดยใชกระบวนกลมในการจดการเรยนการสอน พบวา นกศกษาตอการพฒนาตนเอง 5 อนดบแรก คอ 1) การมมนษยสมพนธกบเพอนรวมงานดขน 2) รจกรบฟงความคดเหนของผอน 3) ความสามารถในการทางานรวมกบผอนทไมเคยรจกมากอน 4) มความสข – สนกกบการทางานกลมภมใจในผลสมฤทธของงาน และ 5) มความเอาใจใสตองานกลมมสวนรวมในการทางาน ซงผลดงกลาวกเปนไปตามตวชขององคประกอบของทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

นอกจากนในดานการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพยงสอดคลองกบชรนทร มงคง (2561: 249 - 254) ทกลาววา การจดสภาพแวดลอมในการเรยนการสอนวชาสงคมศกษาใหมสภาพด เหมาะสมและพรอมททาการสอน ครควรมการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพตาง ๆ ภายใน หองเรยนใหมสภาพด เรยนรอย มความสะอาด หองเรยนมความเหมาะสมทงขนาด แสง อากาศ อปกรณตาง ๆ เหมาะสมกบวยของผเรยน ตลอดรวมไปถงการจดมมทางวชาการใหเกดขนเพอสราง บรรยากาศตอการเรยนร

4.2.2 การจดสภาพแวดลอมทางจตใจ เปนการใชแนวคดทางจตวทยามาเปนหลก ในการจดบรรยากาศการเรยนร เพอสงเสรมใหนกเรยนเกดความรสกเชงบวก อาท ความอบอนใจ สบายใจ ความกลาในการแสดงออก เปนตน สอดคลองกบทฤษฎของ Maslow (สรางค โควตระกล, 2556: 160-162) ทไดกลาววา การจดการเรยนการสอนครควรคานงถงความตองการพนฐาน 5 ดานตามทฤษฎของ Maslow ในดานความตองการความมนคงปลอดภยหรอสวสดภาพ (Safety Needs) กลาวคอ มนษยตองการความมนคงและปลอดภยทงทางดานรางกายและจตใจ เปนอสระจาการบงคบ ขเขญ จากผอนและสงแวดลอม ดงนนจากทฤษฎดงกลาวครจงควรการจดกจกรรมการเรยนรตอง ควบคไปกบการสรางบรรยากาศการเรยนร ซงครตองเปดใจและเปดโอกาสใหนกเรยนไดมอสระทางวชาการ โดยการแลกเปลยนเรยนรหรอตงคาถาม ทงนไมควรมบรรยากาศของการเรยนรทแขงขนและ สงเสรมกจกรรมทแสดงการใชความสมพนธเชงอานาจและชนชน เพราะทาใหนกเรยนเกดอคตหรอความรสกกดดนทางอารมณและความคด นอกจากนครเสรมแรงทางบวกเมอนกเรยนมสวนรวมใน กจกรรมการเรยนร เมอนกเรยนทากจกรรมนนไดด และระมดระวงในการตอบคาถามหรอรวมแสดงความคดเหนกบนกเรยนโดยไมทารายจตใจหากนกเรยนตอบคาถามผด หรอตอบถกครกควรแสดง ความชนชม และสงเสรมใหนกเรยนเหนคณคาในคาถามหรอคาตอบของตนเองนนมประโยชน นอกจากนครตองสรางความยตธรรมใหเกดขนในหองเรยน ปราศจากอคต โดยปฏบตตอนกเรยน แตละคนอยางเทาเทยมกน สอดคลองกบ สวฒนา เอยมอรพรรณ (2549: 110-111) ทกลาววา หลกการ ออกแบบและจดสภาพแวดลอมทางการเรยนรคอครตองจดเนอหาสาระใหเปนลาดบขนตอน คานงถงความยากงายและความตอเนองของปญหา จดรปแบบการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความสนใจ และความถนดของนกเรยนแตละคน ขณะเดยวกนครตองตอบคาถามหรอรวมแสดงความคดเหนกบนกเรยนโดยไมทารายจตใจนกเรยนหากนกเรยนตอบคาถามผด หรอนกเรยนตอบถกครกควรแสดง

132

ความชนชม และสงเสรมใหนกเรยนเกดความรสกวาคาถามหรอคาตอบของตนเองนนมประโยชน นอกจากนครตองสรางความยตธรรมใหเกดขนในหองเรยน โดยปราศจากอคต ในการปฏบตตอนกเรยนแตละคนอยางเทาเทยมกน สอดคลองกบงานวจยของผการตน ใยทอง (2559: 70) ทศกษาแนวทางการจดการเรยนรภาษาไทยเพอพฒนาจตหาลกษณะของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 วาคร ควรปลกฝงใหนกเรยนใหเกยรตผอนทงวาจาและการปฏบต โดยการใหนกเรยนทากจกรรมรวมกบผอน สงเสรมการเคารพสทธมนษยชนและการอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

ทกษะทางสงคมเปนสงทไมไดขนเพยงแคในหองเรยนหรอการจดประสบการณ ใหกบนกเรยนเทานน แตครอบครว ชมชน สงคมกควรมสวนรวมในการพฒนาทกษะทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยน ดวยเหตนการจดสภาพแวดลอมทครอบครวหรอชมชนไดสรางขนกสงผลตอนกเรยน เชนกน ดงนนครกบผปกครองหรอโรงเรยนกบชมชนควรมการพจารณาองคประกอบของครอบคร ว ชมชน และสงคมเพอวเคราะห วางแผน และหาแนวทางในการพฒนาทกษะทางสงคมใหเกดขนกบนกเรยน สอดคลองกบงานวจยของศรกล อศรานรกษและปราณ สทธสคนธ (2550) ทไดกลาววาการ อบรมเลยงดเปนสงสาคญทผเลยงดตองมความรความเขาใจในการสงเสรมทกษะและประสบการณ การชวยเหลอตนเองของเดก การอยรวมกนในสงคมอยางปกตสข ทงนผปกครองควรเปนแบบอยางทดใหเดกดวย และเปนไปตามงานวจยขององศธร องคะนตและวระเทพ ปทมเจรญวฒนา (2557) ทได พบวาความสมพนธในชมชนอาจมผลตอระดบทกษะทางสงคมในดานทกษะการมสวนรวมในการทางานกลม และทกษะการชวยเหลอผอนซงอยในเกณฑทด ทงนเปนการเรยนรจากผปกครอง ผคนใน ชมชน รวมทงการเรยนรจากกจกรรมทเปดโอกาสใหเดกเรยนรและฝกปฏบตจากผใหญมผลทาใหเดกมทกษะในการวางแผน และทกษะความรบผดชอบอยในเกณฑด อนงการจดสภาพแวดลอมในการเรยนรครไมควรสงเสรมชนชนชนเชงอานาจใหเกดขนกบผเรยนควรการจดสภาพแวดลอมดวยกจกรรมทเนนการใชกจกรรมทเนนการแขงขน เพอใหนกเรยนไดแสดงตวตน แลวครจงพฒนาดวย การจดการเรยนรเพอพฒนาองคประกอบดานการบงคบตนสอดคลองกบรตนา สายพาณชย (2557: 183-184) กลาววา การนบถอตนเองเปนมากกวาความรสกด เพราะนามาซงการเขาไดทกระดบของความเปนคนของพวกเรา การใหคาตวเราเองหมายถงรวมการเปนจรงอยางทเราเปนอยในปจจบน เราทกคนมความสามารถทจะมความรสก

4.3 การใชสอการเรยนร ครสงคมศกษาควรใชสอการเรยนรเปนเครองมอในการถายทอด ความรแลกเปลยน

ประสบการณ กระตนความสนใจและการเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคม สงเสรมใหนกเรยนไดทางานรวมกนทาใหนกเรยนไดมปฏสมพนธกน อนจะนาไปสการบรรลวตถประสงคการเรยนร โดยสอ การเรยนรเพอพฒนาทกษะทางสงคมตองเปนสอการเรยนรทเปนรปธรรมทสามารถมองเหน จบตองและเคลอนยายได สอดคลองกบบรบทแวดลอมทางสงคมหรอเนอหาทเรยน ทงนสอการเรยนรตอง

133

สอดคลองกบกจกรรมการเรยนการสอนทพฒนาทกษะทางสงคมและเนอหาทเรยน เหมาะสมกบวย ของนกเรยน สงเสรมใหนกเรยนเกดความตระหนกตอปญหา และรวมกนสะทอนปญหา นาเสนอแนวทางการแกไข สอดคลองกบพวงเลก อตระ (2539: 112) ทกลาววา การเลอกใชสอทสอดคลองกบเนอหา วย ความสามารถ สตปญญาและความสนใจของนกเรยนจะชวยพฒนานกเรยนใหสามารถ เรยนรไดอยางมประสทธภาพรวมทงอาจเปนสอการเรยนรทสมพนธกบชมชนหรอทองถนของนกเรยน เพอใหนกเรยนไดเหนความสาคญของสงแวดลอมทใกลตว โดยครตองตรวจสอบความพรอมของสอกอนการจดกจกรรมการเรยนร ครควรใชสอการเรยนรในแตละขนตอนการเรยนร ทงในขนนาเพอ กระตนความสนใจของผเรยน ขนสอนเพอใหนกเรยนไดรบรและใชสอไดอยางหลากหลาย สบคนขอมลทสนใจไดจากแหลงเรยนรตาง ๆ ไดดวยตนเอง สรางปฏสมพนธระหวางเพอน ระหวางกลม ขนสรป ครควรใชสอการเรยนรททาใหนกเรยนสรางมโนภาพของสงทเรยนไดทงหมด อนจะนาไปสการสรปความรไดดวยตนเองของนกเรยน ทงนครควรมการประเมนการใชสอหลงการจดกจกรรมการเรยนร เพอนาผลไปพฒนาหรอปรบปรงการเรยนการสอนตอไปสอดคลองกบงานวจยของนฤมล อดมคณ (2552: 119) ทพบวา การใชนวตกรรมการเรยนการสอนมาเพอใชพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษานน เปนวธการทชวยพฒนาดานกระบวนการคดและสามารถนามาแกปญหาการจดการเรยนรไดอยางทนตอเหตการณปจจบน และยงชวยในสวนของบรรยากาศในการเรยนการสอน ใหมความสนกสนานมบรรยากาศนาเรยนร และพบวานวตกรรมดานสอการสอนจะเนนการกระตนการเรยนรทมสสน เชน การเรยนรผานสอการตน เปนตน การนานวตกรรมดานสอการสอนมาใชใน การพฒนาดานการเรยนรของผเรยนในวชาสงคมศกษาจงเปนสงทนาสนใจยง

แนวทางการใชสอการเรยนรสาหรบการจดกจกรรมการเรยนร เพอพฒนาทกษะทาง สงคม เชน ภาพขาวเหตการณตาง ๆ ในสงคม วดทศนทแสดงเหตการณทางสงคม หรอปญหาใกลตว ปญหาในทองถน การใชแผนผงกราฟก ( Infographic) การใช Application หรอเทคโนโลยเพอการจดการเรยนร หรอการใชเกม (Games) เปนสอการเรยนร เปนตนสอดคลองกบทฤษฎกรวย ประสบการณของ Dale (1969: 42-43) ทวา สอการสอนเปนสงสาคญทสามารถจดประสบการณใหนกเรยนได ซงการใหนกเรยนไดชมภาพหรอวดทศนทเสนอเรองราวตาง ๆ จดเปนประสบการณการ เรยนรอยางหนงทไดจากสอ การใชสอการเรยนรไดเหมาะสมกบเนอหาจงเปนสงททาใหนกเรยนเกดการเรยนรไดเปนอยางด อกทงสอดคลองกบงานวจยของยพน ตมโหมด (2549: 15) ทไดวจยเรอง การศกษาเปรยบเทยบผลการเสรมสรางความรและทกษะทางสงคมระหวางการใชกระบวนการกลมสมพนธกบการใชสอสงพมพวา การใชสอสงพมพใหผลในการเสรมสรางความรและทกษะทางสงคม แกนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทงภาพรวมและรายดาน ไดแก ดานการสรางมนษยสมพนธและการสอสาร ดานการตดสนใจและการแกไขปญหา ดานการจดการกบอารมณและความเครยด

134

4.4 การวดและประเมนผลการเรยนร แนวทางการการวดและประเมนผลทกษะทางสงคมเปนการมงเนนการประเมนการ

เรยนรของนกเรยนทตองพจารณาพฒนาการ ความประพฤต และการสงเกตพฤตกรรม การเรยน การเขารวมกจกรรม และการทดสอบควบคกบการจดกจกรรมการเรยนรทเนนใหนกเรยนไดแสดงความสามารถและทกษะการเรยนรทเกดขน ดงนนการวดและประเมนเพอพฒนาทกษะทางส งคมจงเนนการประเมนเพอพฒนามากกวาการประเมนเพอตดสน เปนการประเมนผลการเรยนรตาม สภาพจรง (Authentic Evaluation) ทงนครควรมงเนนไปทการวดและประเมนพฤตกรรมและคาพดทแสดงออกของนกเรยนโดยใชการสงเกตพฤตกรรม นอกจากนครอาจเปดโอกาสใหนกเรยนรวมกน ประเมนทกษะทางสงคมทเกดขน โดยครควรใชการวดและประเมนทมเครองมอวดและเกณฑทชดเจน และครตองมความยตธรรมในการประเมน ครควรออกแบบการวดและประเมนผลโดยขนอยกบองคประกอบของทกษะทางสงคมทครกาหนด สอดคลองกบเอมอร จงศรพรปกรณ (2546: 135) ทกลาววา การวดและประเมนผลทด ครตองเรยบเรยงขอมลเกยวกบพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน ตามสภาพจรง และใหขอมลปอนกลบแกนกเรยนวานกเรยนมจดเดน จดทตองปรบปรงอยางไร เพอใหนกเรยนเกดเรยนรไดดยงขน ทงนแนวทางการวดและประเมนผลเพอพฒนาทกษะทางสงคมได คอ การสงเกต การสมภาษณ และการประเมนภาคปฏบต โดยเครองมอและเกณฑการวดและ ประเมน คอ แบบบนทกพฤตกรรม แบบประเมนคา แบบสารวจพฤตกรรม แบบสมภาษณทงแบบ ทางการและกงทางการ แบบมโครงสรางหรอแบบไมมโครงสราง แบบประเมนการปฏบต เปนตน ทงนศรเดช สชวะ (2546) ทกลาววา วธการวดและประเมนผลประกอบดวย 3 วธ คอ การทดสอบเหมาะสมกบการวดความสามารถของนกเรยน การสอบถามสมภาษณเหมาะสมกบการวดคณลกษณะทเปนสงเฉพาะตวของนกเรยนแตละบคคล และการสงเกตพฤตกรรมเหมาะสมกบการวดคณลกษณะ ทแสดงออกใหเหนไดอยางชดเจนโดยแสดงออกเปนพฤตกรรมทสะทอนความคดภายในของนกเรยน ดงทสดาพร ปญญาพฤกษและเสรมศร ไชยศร (2558: 23) พบวา การเรยนการสอนทมการประเมนทหลากหลาย มการพจารณาถงพฒนาการของผเรยนทเปนการประเมนตดตามในระหวางทผเรยนอยใน กระบวนการเรยนร ทาใหเหนพฒนาการของความเปลยนแปลงของผเรยนอยางตอเนองเชนเดยวกบท Oldfather et al. (1999: 22) ไดเสนอวาการประเมนผลนนขนอยกบความกาวหนาและไมไดเปนการ ประเมนจากเกณฑมาตรฐานเทานน

นอกจากนยงมการประเมนผลจากแฟมสะสมผลงาน เปนการวธการวดและ ประเมนผลจากหลกฐานของนกเรยนทแสดงถงผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถ เจตคต ทกษะและพฒนาการ โดยใชวธการเกบรวมรวมขอมลอยางจดหมายและมระบบ โดยครสามารถนาแนว ทางการประเมนผลจากแฟมสะสมผลงานไปใชในการวดและประเมนเพอพฒนาทกษะทางสงคมไดในทกองคประกอบของทกษะทางสงคม สอดคลองกบศรชย กาญจนวาส (2556: 19-23) ทกลาววา

135

การวดและประเมนผลตามสภาพจรง เชน การตรวจแฟมสะสมผลงาน การตรวจโครงงานเปนการวดและประเมนผลผลงานทตองใหขอมลปอนกลบแกนกเรยน เพอใหนกเรยนผลตงานทมคณภาพ ซงการวดและประเมนผลตามสภาพจรงนนยอมสอดคลองกบการจดการเรยนรตามสภาพจรง 5. ขอเสนอแนะ

จากผลการวจยเรอง แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคม ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผวจยมขอเสนอแนะ 3 ประเดน คอ ขอเสนอแนะเชงนโยบาย ขอเสนอแนะสาหรบการนาไปใช และขอเสนอแนะในการวจยครงตอไปตามลาดบดงน

1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1.1 ขอเสนอแนะส าหรบผบรหาร

1) ผบรหารควรสนบสนนใหครนาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอ พฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายไปใชในการสรางและพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนในโรงเรยน เพราะเปนทกษะทสาคญในการใหนกเรยนไดปรบใชในขวตประจาวนได โดยดาเนนการจดประชม สมมนา หรออบรมเชงปฏบตการเพอสงเสรมใหครผสอนสงคมศกษามความรความเขาใจเกยวกบสาระสาคญ หลกการ วตถประสงค และแนวทางการจดการเรยนรสงคม ศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

2) ผบรหารทมเปาหมายใหนกเรยนมทกษะทางสงคม สามารถใชแนวทางการ จดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายเปนทางเลอก หนงในการพฒนาทกษะดงกลาวใหแกนกเรยน และควรสนบสนนใหครนาแนวทางการจดการเรยนรไปใชเพอเปนแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรสาระอน ๆ ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม รวมทงกลมสาระอน ๆ ทมลกษณะหรอธรรมชาตของรายวชาทเหมาะสมตอ การการพฒนาทกษะ กระบวนการและคณลกษณะทพงประสงคกบนกเรยนตอไป

3) ผบรหารควรสนบสนนในเรองการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพ การทาความเขาใจและตระหนกความสาคญของสภาพแวดลอมทางจตใจ รวมทงการเตรยมสอการเรยนร ตาง ๆ ทสงเสรมและพฒนาทกษะทางสงคมใหเกดขนกบผเรยน

1.2 ขอเสนอแนะส าหรบศกษานเทศกและหนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษา 1) ศกษานเทศกควรนาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะ

ทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายไปใชในการฝกอบรมครสงคมศกษา เพอใหสามารถนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนของนกเรยนในระดบชนตาง ๆ ได ตลอดจนควรมการตดตามและ ประเมนผลเพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลแกนกเรยนตอไป

136

2) หนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษาควรมการนาแนวทางการจดการ เรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายไปใชเปนแนวทาง ในการพฒนาหลกสตรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมใหมเปาหมายในการสงเสรมและพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนใหเกดขนไดตอไป

2. ขอเสนอแนะส าหรบการน าไปใช 1) กอนนาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมไปใช

ครควรศกษาองคประกอบของทกษะทางสงคมใหชดเจน ทงความหมาย ตวบงช และลกษณะสาคญ ของแตละองคประกอบ โดยเฉพาะการใหความสาคญกบองคประกอบดานการบงคบตนทม ความสาคญมากทสดตอทกษะทางสงคม และองคประกอบดานการแกไขปญหาความขดแยงของ นกเรยนมธยมศกษาตอนปลายทอยในอนดบทายสดเมอเทยบกบองคประกอบดานอน ๆ เพอใหการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมเกดประโยชนตอนกเรยนมากทสด

2) ครอาจใชแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของ นกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในการจดกจกรรมการเรยนรบางแนวทางบรณาการไปกบการจดการเรยนรของครผสอน เชน การบรณาการตงคาถาม การอภปราย การใชเกม การจาลองสถานการณ และการจดการเรยนรตามแนวคดการจดการเรยนรเชงรก เปนตน โดยในชวงแรกครอาจใชแนวทางดงกลาวกบเนอหาทงาย เพอสงเสรมกระบวนการทางานรวมกนและปรบกระบวนการคดวเคราะห สรางบรรยากาศทเปนมตรและความคนเคยในกจกรรม อนจะนาไปสการใชแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายทมประสทธภาพสงสด

3) แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมนอกจากคร สามารถนาไปใชในการจดการเรยนการสอนรายวชาสงคมศกษาไดแลว ครอาจตอยอดพฒนาในการใชกบกจกรรมอน ๆ หรอวชาอน ๆ ของโรงเรยน เนองจากทกษะทางสงคมเปนทกษะทเกยวของกบพฤตกรรมนกเรยนเปนหลก การพฒนาทกษะทางสงคมจงสามารถพฒนาไดทงในหองเรยนและ นอกหองเรยน หรอใชในกจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลาร กจกรรมชมรม กจกรรมชมนม เปนตน

3. ขอเสนอแนะส าหรบการท าวจยครงตอไป 1) ควรมการศกษาและวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนระดบ

ชนอน ๆ เชน นกเรยนระดบประถมศกษาตอนปลาย นกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน เปนตน เพอศกษาองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนในแตละระดบชน แลวนาขอมลทไดไปปรบใช ในการนาเสนอแนวทางการจดเรยนรเพอสงเสรมการสรางและพฒนาทกษะทางสงคมใหเกดขนเหมาะสมตามชวงวยและระดบการเรยนรของนกเรยนตอไป

137

2) ควรมการศกษาและวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมกบนกเรยนสงกดอน ๆ เชน นกเรยนสงกดกรงเทพมหานคร นกเรยนสงกดสานกคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน นกเรยนสงกดสานกงานคณะกรรมการอาชวศกษา นกเรยนสงกดโรงเรยนสาธตในมหาวทยาลยตาง ๆ หรอการศกษาและวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยนในภมภาคอน ๆ หรอศกษากบนกเรยนทงประเทศเพอศกษาความแตกตางโมเดลขององคประกอบทกษะทางสงคมของนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนปลายกบนกเรยนกลมเปาหมายทกลาวถงขางตน เพอนาขอมลทไดจากการวจย ไปพฒนาใหนกเรยนเกดทกษะทางสงคมตอไป

3) ควรมการศกษาปจจยทเกยวของกบองคประกอบของทกษะทางสงคม เพอใชเปน ขอมลในการนาไปพฒนาใหนกเรยนเกดทกษะทางสงคมตอไป

4) ควรมการนาแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายทไดจากการวจยในครงนไปทดลองใช เพอตรวจสอบประสทธภาพ ของแนวทางดงกลาว

5) ควรมนาผลการวจยไปใชในการตอยอดเพอพฒนารปแบบการสอน กระบวนการสอน และกจกรรมการเรยนการสอนสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษา ตอนปลายตอไป

138

รายการอางอง

รายการอางอง

ภาษาไทย กมล แสงทองศรกมล. (2550). “เลยงลกใหเกง ด มมนษยสมพนธดวย S.Q.” นตยสารแมและเดก

31, 248: 96 - 97. กรรณการ โยธารนทร. (2545). พฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะ

สรางสรรคเปนกลม. ปรญญานพนธ. กศ.ม. (การศกษาปฐมวย) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

กลยา กอสวรรณ. (2553). การสอนเดกทมความบกพรองระดบเลกนอย . กรงเทพฯ: มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2546). “ภาพอนาคตและคณลกษณะของคนไทยทพงประสงค” ใน เอกสารชดโครงการวถการเรยนรของคนไทย ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต กรงเทพฯ: ว.ท.ซ.คอมมวนเคชน.

_______. (2555). “ทกษะทางสงคม” ใครวาไมส าคญ. เขาถงเมอ 2 สงหาคม 2560. เขาถงไดจาก http://oknation.nationtv.tv/blog/kriengsak/2008/06/10/entry-2.

_______. (ม.ป.ป.). เขาถงเมอ 2 สงหาคม 2560. เขาถงไดจาก http://www.kriengsak.com/ node/1646.

เขมณฏฐ มงศรธรรม. (2557). การพฒนาชดฝกอบรมดานเทคโนโลยสารสนเทศส าหรบคร ประถมศกษาในศตวรรษท 21 . นนทบร : สถาบนวจ ยและพฒนา มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช.

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, สานกงาน. (2553). แนวทางการจดการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ.

คณะกรรมการการศกษาแหงชาต, สานกงาน. (2545). แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ.2545 – 2559). กรงเทพฯ: สกศ.

คณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, สานกงาน. (2559). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564). กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

คณะอนกรรมการอานวยการจดทาแผนการศกษา ศาสนา ศลปะและวฒนธรรมแหงชาต สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต สานกนายกรฐมนตร. (2546). แผนการศกษา ศาสนา ศลปะ และวฒนธรรมแหงชาต (พ.ศ. 2545 – 2559). กรงเทพฯ: สกศ.

http://oknation.nationtv.tv/blog/kriengsak/2008/06/10/entry-2

139

จรลกษณ รตนาพนธ. (2557). ทกษะทางสงคม . เขาถงเมอ 2 สงหาคม 2560. เขาถงไดจาก http://jareeluk.blogspot.com/2014/09/blog-post_27.htm.

จลมณ สระโยธน. (2554). ผลของการจดกจกรรมการเรยนรรวมกนทางอนเทอรเนตดวยการเขยนสะทอนคดผานสอสงคมออนไลนทมตอทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย . วทยานพนธ ศษ.ม. (เทคโนโลยการศกษา) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ชนาธป พรกล. (2555). การออกแบบการสอน การบรณาการ การอาน การคดวเคราะห และการเขยน. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

_______. (2557). การสอนกระบวนการคด ทฤษฎและการน าไปใช . พมพครงท 3. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชรนทร มงคง. (2560). อดมคตวทยาหลกสตรสงคมศกษาเพอปวงชน . กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

_______. (2561). องคความรหลกสตรและการสอนสงคมศกษา . กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชยวฒน สทธรตน. (2558). 80 นวตกรรมการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ . พมพครงท 6. นนทบร: พ บาลานซดไซดแอนดปรนตง.

ฐาณรงค ทเรยน. (2560). ผลการจดการเรยนรพลศกษาโดยใชรปแบบการเรยนรแบบรวมมอทมตอทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน. วทยานพนธ ค.ม. (สขศกษาและพลศกษา) คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณรงคฤทธ ศกดแสน. (2560). ผลของการใชกระบวนการเรยนการสอนแดครทมตอการเขาถงความรสกทางประวตศาสตร และเจตคตตอการศกษาประวตศาสตรของนกเรยนมธยมศกษาปท 4. วทยานพนธ ศษ.ม. (การสอนสงคมศกษา) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ดวงเดอน เทพนวล. (2557). การพฒนาพฤตกรรมดานความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม โดยใชวธการสอนแบบกระบวนการกลม. วทยานพนธ ศษ.ม. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

ดาราวรรณ กลอมเกลยง. (2546). การสรางแบบวดทกษะทางสงคมส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน กรงเทพมหานคร . ปรญญานพนธ กศ.ม. (การวดผลการศกษา) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ทศนา แขมมณ. (2545). ศาสตรการสอน. กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. _______. (2555). ศาสตรการสอน องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ .

พมพครงท 16. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

http://jareeluk.blogspot.com/2014/09/blog-post_27.htm

140

เทพ สงวนกตตพนธ. (2545). ทกษะชวต: เพอความสขและความส าเรจของชวต . กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เทยมใจ พมพวงศ. (2542). การศกษาทกษะทางสงคมของเดกทมปญหาทางพฤตกรรม การเรยนรวมกบเดกปกตระดบชนประถมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนโดยวธการเรยนแบบสหรวมใจ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาพเศษ) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ธนธร เจรญราช. (2546). การศกษาทกษะทางสงคม และความเครยดของนกเรยนทมความสามารถพเศษชนมธยมศกษาปท 5 จากการวดกจกรรมศลปะ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาพเศษ) บณฑตวทยาลย มหาลยศรนครนทรวโรฒ.

นงนช โรจนเลศ. (2558). “การศกษาแหลงการเรยนร และทกษะทางสงคมของนกศกษาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.” วารสารศลปากรศกษาศาสตรวจย 7, 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม): 34 - 50.

นพรตน นาชาสงห. (2551). การศกษาเปรยบเทยบทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดสโขทย ทมระดบการใหเหตผลเชงจรยธรรมดานพรหมวหารส และประสบการณทางสงคมทแตกตางกน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การวจยและสถตทางการศกษา) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

นฤมล อดมคณ. (2552). การวเคราะหอภมานงานวจยดานนวตกรรมการจดกระบวนการเรยนรเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษาของนกเรยนระดบมธยมศกษา. วทยานพนธ ค.ม (วจยการศกษา) บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นาตยา ปลนธนานนท. (2543). การเรยนแบบรวมมอ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. นาออย ทวการไถ. (2555). การใชบทบาทสมมตเพอพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 2 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยเชยงใหม . วทยานพนธ ศษ.ม. (จตวทยาการศกษาและการแนะแนว) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

บญชม ศรสะอาด. (2537). การพฒนาการสอน. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ประนอม เดชชย. (2536). เสรมทกษะการเรยนการสอนวชาสงคมศกษา . พมพครงท 2. เชยงใหม:

ภาควชามธยมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. ประสงค สงขะไชย. (2546). การเรยนรดวยตนเองเพอเสรมสรางความฉลาดทางอารมณ. กรงเทพฯ:

ม.ป.พ. ประสาท อศรปรดา. (2538). สารตถะจตวทยาการศกษา. มหาสารคาม: นาอกษรการพมพ. ปทมา บรรเทงจต. (2548). การศกษาทกษะทางสงคมดานการเลนกบเพอนของเดกออทสตกโดยการ

จดกจกรรมการละเลนพนบานของไทยประกอบกบการสอดวยภาพ . สารนพนธ กศ.ม. (การศกษาพเศษ) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

141

ปทมาวด บญยสวสด. (2536). ผลการใชเกมการละเลนพนบานของไทยทมตอการพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยน ประถมศกษาปท 2 . วทยานพนธ ค.ม (ประถมศกษา) บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ผการตน ใยทอง. (2559). การศกษาแนวทางการจดการเรยนรภาษาไทยเพอเสรมสรางจตหาลกษณะของนกเรยนมธยมศกษาปท 1 . วทยานพนธ ค.ม (การสอนภาษาไทย) บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พรพรรณ มากบญ. (2555). ปจจยทมอทธพลตอทกษะทางสงคมของเดกและเยาวชนชายในศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนเขต 2 จงหวดราชบร. วทยานพนธ ศศ.ม. (จตวทยาและการแนะแนว) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

พรรณกนก รกศรอกษร. (2554). ระดบทกษะทางสงคมของวยรนอาย 18 - 24 ป ทเลนเกมสออนไลน โดยใชบรการทรานอนเตอรเนตในกรงเทพมหานคร . วทยานพนธ วท.ม (สขภาพจต) บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พวงเลก อตระ. (2539). วธสอนวชาภาษาไทยระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พมลวรรณ สมมาตย. (2546). ปจจยทมความสมพนธกบทกษะทางสงคมดานการสอสารของนกเรยน

ชนมธยมศกษาตอนปลาย จงหวดรอยเอด . วทยานพนธ (กศ.ม. จตวทยาการศกษา) มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ภาศษฏา ออนด. (2539). ทกษะทางสงคมกบการปฏบตงานและมนษยสมพนธของพยาบาลประจ าการโรงพยาบาลศรราช. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาพฒนาการ) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ยพน ตมโหมด. (2546). การศกษาเปรยบเทยบผลการเสรมสรางความรและทกษะทางสงคม ระหวางการใชกระบวนการกลมสมพนธกบการใชสอสงพมพแกนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนภทรญาณวทยา จงหวดนครปฐม . วทยานพนธ ศศ.ม. (จตวทยาชมชน) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ยสนย โสมทศน. (2559). “การเรยนรเรองความหลากหลายทางชวภาพในภมประเทศแบบคาสตดวยวธการสอนแบบปฏบตการภาคสนาม.” วารสารวทยาลยนครราชสมา สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร 10, 2: 218 - 229.

รตนา สายพาณชย. (2557). The Satir Model. กรงเทพฯ: หางหนสวนจากด เฟรม-อพ ดไซน. เรณ เบาวรรณ. (2558). วจยปฏบตการ : การพฒนาทกษะทางสงคมและจตสาธารณะของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 1 หองเรยนอจฉรยะดวยการเรยนแบบรวมมอ . ปรญญานพนธ กศ.ม. (ศกษาศาสตร) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

142

ฤตถรา จนทรเจรญ. (2559). การศกษาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 เรยนรวมทมพฒนาการทางสงคมลาชา จากการสอนโดยเรองราวทางสงคมรวมกบสถานการณจ าลอง. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาพเศษ) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครน ทรวโรฒ.

ลวน สายยศและองคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

_______. (2543). การวดดานจตพสย. กรงเทพฯ: สวรยสาสน. เลขาธการสภาการศกษา, สานกงาน กระทรวงศกษาธการ. (2552). ขอเสนอการปฏรปการศกษา

ในทศวรรษทสอง (พ.ศ.2552 – 2561). กรงเทพฯ: บรษท พรกหวานกราฟฟค จากด. วงเดอน นาราสจจ. (2560). “พระบรมราโชวาททจารกอยในประวตศาสตรของชาวมศว (พ.ศ. 2517-

2531).” วารสารประวตศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 42 (สงหาคม 2560 – กรกฎาคม 2561): 1-11.

วรรณสวสด อทยพนธ. (2540). ผลของกลมสมพนธทมตอการพฒนาทกษะทางสงคมของนกศกษา ชนปท 1 คณะบรหารธรกจบณฑต. วทยานพนธ. ศศ.ม. (จตวทยาการศกษาและการแนะแนว) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

วรสรา จยดอนกลอย. (2553). การพฒนาโปรแกรมเสรมสรางทกษะทางสงคมส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 1 ทมภาวะสมาธสน. ปรญญานพนธ. กศ.ด. (วทยาศาสตรศกษา) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วลย อศรางกร ณ อยธยา. (2555). ครสงคมศกษากบการพฒนาทกษะแกนกเรยน . กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วชรา เลาเรยนด, ปรณฐ กจรงเรอง และ อรพณ ศรสมพนธ. (2560). กลยทธการจดการเรยนรเชงรก เพอพฒนาการ คดและยกระดบคณภาพการศกษา ส าหรบศตวรรษท 21 . พมพครงท 12. นครปฐม: เพชรเกษมพรนตง.

วฒนาพร ระงบทกข. (2542). แผนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง . กรงเทพฯ: บรษท แอล ท เพรส จากด.

วนเพญ พนทอง. (2557). การใชกจกรรมทเนนกลวธอภปญญาและกลวธทางสงคมเพอสงเสรมในความสามารถในการอานภาษาองกฤษและทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6. วทยานพนธ ศษ.ม. (สาขาการสอนภาษาองกฤษ) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

วาร ถระจตร. (2530). การพฒนาการสอนสงคมศกษา . กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

143

วจารณ พานช. (2555). วถการสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: มลนธสดศร – สฤษดวงศ.

วชาการ, กรม. (2540). แนวทางการสอนทเนนทกษะกระบวนการ . กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

_______. (2545). คมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 . กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสด (ร.ส.พ).

วชาการและมาตรฐานการศกษา , สานกงาน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. (2551). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

_______. (2560). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางสาระภมศาสตรฯ (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และแนวการจดกจกรรมการเรยนร. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

_______. (2560). มาตรฐานการเรยนรและตวชวดกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร วทยาศาสตร และสาระภมศาสตร ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 . กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

วระพงษ สงหครธ, พระมหา. (2557). ผลการจดการเรยนการสอนแบบพทธะทมตอผลสมฤทธทางการเรยนเจตคตตอการเรยน และทกษะทางสงคม สาระพระพทธศาสนา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. ปรญญานพนธ กศ.ม. (วทยาการทางการศกษาและการจดการเรยนร) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ศรธรรม ธนะภม. (2535). พฒนาการทางอารมณและบคลกภาพ. กรงเทพฯ: โรงพมพชวนพมพ. ศศนนท ศรธาดากลพฒน. (2551). การพฒนารปแบบการเรยนการสอนเพอเสรมสรางทกษะทาง

สงคมและความฉลาดทางอารมณ ส าหรบนกเรยนชวงชนท 2 ทมความสามารถพเศษ . ปรญญานพนธ กศ.ด. (การศกษาพเศษ) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

_______. (2551). “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนเพอเสรมสรางทกษะทางสงคมและความฉลาดทางอารมณ สาหรบนกเรยนชวงชนท 2 ทมความสามารถพเศษ.” วารสารศกษาศาสตร 19, 2 (ตลาคม – มกราคม): 15 - 32.

144

ศนสนย นาคะสทธ. (2545). การศกษาและพฒนาทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนวดประดในทรงธรรม กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยา การแนะแนว) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ศรกล อศรานรกษ และ ปราณ สทธสคนธ. (2550). “การอบรมเลยงดเดก.” วารสารสาธารณสขและการพฒนา 5, 1 (2550): 105 - 118.

ศรชย กาญจนวาส. (2556). ทฤษฎการทดสอบแบบดงเดม = Classical test theory. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรชย กาญจนวาส, ทววฒน ปตยานนท และ ดเรก ศรสโข. (2551). การเลอกใชสถตทเหมาะสมส าหรบการวจย. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรเดช สชวะ. (2546). “หลกการประเมนการเรยนร” รวมบทความการประเมนผลการเรยนรแนวใหม. กรงเทพฯ: ศนยตาราและเอกสารทางวชาการ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศกษาธการ, กระทรวง. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 . กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

ศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร, สานกงาน. (2561). ระบบสารสนเทศเพอการบรหารการศกษา ขอมลพนฐานโรงเรยน สงกด สพม.เขต 1 (กทม.). เขาถงเมอ 12 ตลาคม 2560. เขาถงไดจาก http://data.bopp-obec.info/emis/school.php?Area_CODE=101701.

_______. (2561). ระบบสารสนเทศเพอการบรหารการศกษา ขอมลพนฐานโรงเรยน สงกด สพม. เขต 2 (กทม. ) . เข าถ ง เม อ 12 ตลาคม 2560 . เข าถ ง ไดจาก http://data.bopp-obec.info/emis/school.php?Area_CODE=101702.

สมโภชน เอยมสภาษต. (2540). การพฒนาทกษะทางสงคม. เอกสารในการอบนรมหลกสตรการพฒนาทกษะทางสงคม วนท 30 เมษายน – 20 พฤษภาคม 2540 ณ โรงพยาบาลธญญารกษ. ปทมธาน.

_______. (2556). ทฤษฎและเทคนคการปรบพฤตกรรม (THEORIES AND TECHNIQUES IN BEHAVIOR MODIFICATION). พมพครงท 8. กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรรเสรญ หนแสน. (2547). การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาความสามารถ ทางสงคม. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว) บณฑตวทยาลยมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

สญญาพร เสงขนทด. (2557). การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสาระประวตศาสตร เจตคตทมตอสาระประวตศาสตรและทกษะทางสงคม ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทไดรบการจดการเรยนรแบบพทธะกบการจดการเรยนรแบบปกต . ปรญญานพนธ กศ.ม.(วทยาการทางการศกษาและการจดการเรยนร) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครน ทรวโรฒ.

http://data.bopp-obec.info/emis/school.php?Area_CODE=101701



145

สมฤทธ สนเต. (2547). การพฒนาเครองมอประเมนทกษะชวตจากกจกรรมพฒนาผเรยน ส าหรบนกเรยนวยเดกตอนกลาง. วทยานพนธ การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน.

สาเนยง จลเสรม. (2552). การใชการทดลองแบบอนกรมเวลาเพอศกษาผลของการใชเทคนค การแขงขนระหวางกลมดวยเกมในการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและ ทกษะทางสงคมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 . วทยานพนธ ค.ม. (วจยการศกษา) คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรวรรณ ศรพหล. (2552). การจดการเรยนการสอนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม. นนทบร: สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

________. (2552) . การจดการเรยนการสอนเพอพฒนาความพลโลก (Organization of Instruction to Develop Global Citizenship). นนทบ ร : ส าน กพ มพ มหาวทยาล ย สโขทยธรรมาธราช.

สขภาพจต, กรม. (2539). คมอกลมจตบ าบดส าหรบนกสขภาพจต. นนทบร: กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.

_______. (2543). คมอสงเสรมและสขภาพจตนกเรยนระดบมธยมศกษาส าหรบคร . พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ศนยสขภาพจต เขต 4 กระทรวงสาธารณสข.

สขมาล เกษมสข. (2535). การสอนทกษะทางสงคมในชนประถมศกษา. ภาควชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สคนธ ภรเวทย. (2553). การออกแบบการสอน Instructional Design. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง.

สดาพร ปญญาพฤกษ. (2557). การพฒนารปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดคอนสตรกตวสตเชงสงคมเพอเสรมสรางทกษะทางสงคมทจ าเปนส าหรบวชาชพครยคใหม . วทยานพนธ ศษ.ด. (หลกสตรและการสอน) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

สดาพร ปญญาพฤกษ และ เสรมศร ไชยศร. (2558). “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดคอนสตรกตวสตเชงสงคม เพอเสรมสรางทกษะทางสงคมทจาเปนสาหรบวชาชพครยคใหม.” วารสารการวจยกาสะลองค า 9, 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2558): 15 - 26.

สมน อมรววฒน. (2543). ปฏรปการเรยนรผเรยนส าคญทสด ฉบบพอแม . กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

สรางค โควตระกล. (2553). จตวทยาการศกษา. พมพครงท 9 กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

_______. (2556). จตวทยาการศกษา. พมพครงท 11. กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

146

สวฒนา เอยมอรพรรณ. (2549). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนสตโครงการ รพค. ทผานการสอบคดเลอกดวยวธตางกน : รายงานการวจย . กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อรพรรณ พรสมา. (2540). ทฤษฎการเรยนรแบบมสวนรวม ตนแบบการเรยนรทางดานหลกทฤษฎและแนวทฤษฎ : การเรยนรแบบมสวนรวม. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

ออมฤด วระกะลส และ ธรพฒน วงศคมสน. (2555). “ตนทนชวต ทกษะทางสงคม การมองโลกในแงด และความเขมแขงในการมองโลกของเยาวชนชายทถกคมประพฤตของสานกงานคมประพฤตในสงกดกรงเทพมหานคร.” วารสารสงคมศาสตรและมนษยศาสตร 38, 2: 179 - 195.

องศธร องคะนต. (2556). ผลของการจดกจกรรมการศกษานอกระบบแบบมสวนรวมเพอพฒนาการละเลนพนบานทผสมผสานภมปญญาทองถนทมตอทกษะทางสงคมของเดกในชมชน . วทยานพนธ ค.ม. (การศกษานอกระบบโรงเรยน) คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

องศธร องคะนต และ วระเทพ ปทมเจรญวฒนา. (2557). “ผลของการจดกจกรรมการศกษานอกระบบแบบมสวนรวมเพอพฒนาการละเลนพนบานทผสมผสานภมปญญาทองถนทมตอทกษะทางสงคมของเดกในชมชน.” วารสารอเลกทรอนกสทางการศกษา 9, 1: 27 - 40.

อจฉรา ไชยปถมภ. (2550). การพฒนารปแบบการพฒนาทกษะทางสงคมส าหรบนกศกษา . วทยานพนธ ค.ด. (นโยบายการจดการและความเปนผนาทางการศกษา) คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อจศรา ประเสรฐสน. (2555). การวจยและพฒนาความยดมนผกพนกบการวจยของครโดยใชเทคนคการเสรมพลง. วทยานพนธ ค.ด. (วธวทยาการวจยการศกษา) จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อาภรณ ใจเทยง. (2550). หลกการสอน. ฉบบปรบปรง. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. อทธเดช นอยไม. (2548). “เกมกบการจดการเรยนรสงคมศกษา.” วารสารศกษาศาสตร 16, 2

(พฤศจกายน 2547 – มนาคม): 19 - 30. อทธเดช นอยไม. (2560). หลกสตรและการจดการเรยนรสงคมศกษา. กรงเทพฯ: บรษท โอ. เอส. พรน

ตงค เฮาท. อนทรา อนทรภรมย. (2538). เปรยบเทยบการพฒนาดานสมรรถภาพทางการเรยนวชาสงคมศกษา

เรองการอนรกษสงแวดลอมโดยการสอนดวยวธกระบวนการกลมสมพนธวธเทคนคการพยากรณและวธการสอนปกต. วทยานพนธ ปรญญาการศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

อมาพร ตรงคสมบต. (2544). สราง EQ ใหลกคณ. กรงเทพฯ: ศนยวจยและพฒนาครอบครว.

147

อษณย โพธสข. (2540). โรงเรยนจะพฒนาอจฉรยภาพของเดกไดอยางไร . กรงเทพฯ: มลนธสดศร-สฤษดวงศ.

________. (2545). สรางเดกใหเปนอจฉรยะ เลมท 5 : EQ ปญหาหนกของมนษยชาต. กรงเทพฯ: มลนธสดศร-สฤษดวงศ.

ภาษาองกฤษ Bandeira de Mello, V. and Young, B. A. (2000). State Profiles of Public Elementary and

Secondary Education: 1996 – 97. National Center for Education Statistics, Office of Educational Research and Improvement, U.S. Department of Education.

Bloom, M. (1996). Primary Prevention Practices. New York: Sage Publication, Inc. CAMBELL, P. and Siperstein, G. N. (1994 ) . Improving Social Competence: A Resource

for Elementary School Teacher. Needham Height, Massachusetts: Allyn & Bacon.

Elliott, S. N. (2 0 0 1 ) . “ New Directions in Social Skills Assessment and Intervention for Elementary and Middle School Students.” Exceptionality 9, 1&2: 19 - 32.

Elliott, S. N. and Gresham, F. M. (2 0 0 8 ) . Social Skill Improvement System (SSIS) Intervention guide. Bloomington, MN: NCS Pearson.

Cartledge, Gwendolyn and Milburn, Joanne Fellows. (1 9 9 5 ) . Teaching Social Skills to Children and Youth: Innovative Approaches. USA: Allyn & Bacon.

Gray, Carol. (2007). What are social Stories?. Accessed October 1, 2017. Available from https://www.thegraycenter.org/.

Hair, J. F., Black, W.C., Babin, B. J. and Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis. 7th ed. New Jersey: Pearson Education.

Husen, T. and Postlethwaite, N. T. (1994). The international encyclopedia of education. 2nd ed. New York: Pergawon press Inc.

Howard Gardner. (2006). Multiple Intelligences: New Horizons in Theory and Practice. New York, United States: BASIC BOOKS.

ICAN. (2007) . Social Stories: Introduction. Accessed October 1 , 2017 . Available from http://www.autismnetwork.org/.

Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff. (2004). Getting Along Teaching Social Skills to Children and Youth. MN: Sparrow Media Group.

https://www.thegraycenter.org/

http://www.autismnetwork.org/

148

John, B. H., Paula, C. E. and Guetzloe, E. (2 0 0 5 ) . “ The Central Role of Teaching Social Skills.” Focus on Exceptional Children 37, 8: 1 - 8.

Jorekog, K. G. and Sorbom, D. (1 9 8 9 ) . LISREL 7 : User’s Reference Guide. Chicago: Scientific Software.

Lorr, Maurice, Richard P. Youniss and Edward C. Stefic. 1 9 9 1 . “ An Inventory of Social Skills.” Journal of Personality Assessment 57, 3: 506 – 520.

Marla R. and Weber. (2 0 0 0 ) . “ Middle and late adolescents’ conflict resolution skill siblings: Associations with interparental and parent-adolescent conflict Resolution.” Journal of Youth & Adolescence 29, 697: Abstract.

Moore, K. W. (2 0 0 4 ) . Using large group guidance to teach social skills to six-grade students. Doctoral dissertation. The Ohio State University, Columbus, OH.

National Association of School Psychologists. (2 0 0 8 ) . Ready to learn, empowered to teach: Excellence in education for the 21st Century. Bethesda, MD: Author.

National Institute for Direct Instruction. (2007). What is Direct Instruction (DI)?. Accessed October 9, 2017. Available from https://www.nifdi.org/.

Oldfather, P., Wesr, J., White, J. and Wilmarth, J. (1999 ) . Learning Through Children’s Eyes: Social Constructivism and the Desire to Learn. Washington: American Psychological Association.

Riggio, R. E. (1986). “Assessment of Basic Social Skills.” Journal of Personality and Social Psychology 51, 3: 649 – 660.

________ (1989 ) . Social Skills Inventory. Accessed October 6 , 2018 . Available from http://www.mindgarden.com/products/ssins.htm.

Schinke, Steven P. and Gilchrist, Lewayne D. (1 9 8 4 ) . Life skills counseling with adolescents. Baltimore, MR: University Park Press.

Schwinn, T. M., Schinke, S. P. and Di Noia, J. (2 0 1 0 ) . Preventing drug abuse among adolescent girls: Outcome data from an Internet-based intervention. Prevention Science.

Slavin, Robert E. (1990 ) . Cooperative Learning: Theory, Research and Practice. New Jersey: Prentice - Hall.

Smith, E. E. (1995 ) . Thinking: An Invitation to Cognitive Sciences, Vol.3 2 nd ed. USA: MIT Press.

https://www.nifdi.org/

http://www.mindgarden.com/products/ssins.htm

149

Vygotsky, Lev Semyonovich. (1 9 7 8 ) . Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Cambridge, M.A.: Harvard University Press. Accessed October 1 4 , 2 0 1 8 . Available from http://generative.edb.utexas.edu/classes/ knl2008sum2/eweekly/vygotsky1978.pdf.

Wallin, Jason M. (2007). An Introduction to Social Stories. Accessed October 1 , 2017. Available from ww25.polyxo.com/socialstories/introduction.html.

Webster, J. (2015). Teaching Social Skills: Success in Social Skills Leads to Academic and Functional Success. Accessed October 1 , 2 0 1 7 . Available from http://specialed.about.com/od/characterbuilding/a/Teaching-Social-Skills.htm.

Westwood, P. (1 9 9 3 ) . Commonsense methods for children with special needs strategies for the regular classroom. London.

World Health Organization. (1999). Live Skills Education Planning for Research. Geneva: WHO.

http://specialed.about.com/od/characterbuilding/a/Teaching-Social-Skills.htm

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย

152

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย

รายชอผทรงคณวฒทตรวจพจารณาแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนปลายในดานการตรวจสอบความตรงตามเนอหา ความตรงตามโครงสราง และ ความเปนปรนยของภาษาจากขอคาถามเกยวกบองคประกอบทกษะทางสงคม พรอมทงใหขอเสนอแนะในการปรบปรงแบบสารวจทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย มรายนามดงตอไปน 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.ทวกา ตงประภา ภาควชาการวดผลและวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2. ผชวยศาสตราจารย ดร.มนตา ตลยเมธาการ ภาควชาการวดผลและวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 3. ผชวยศาสตราจารย ดร.วไลลกษณ ลงกา ภาควชาการวดผลและวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 4. ผชวยศาสตราจารย ดร.พชราภรณ ศรสวสด ภาควชาการแนะแนวและจตวทยาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 5. อาจารย ดร.พรใจ ลทองอน ศนยการศกษาผใหญและการศกษาตลอดชวต คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 6. รองศาสตราจารย ดร.นวลฉว ประเสรฐสข ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร 7. อาจารย ดร.พทกษ สพรรโณภาพ ภาควชาพนฐานทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร 8. รองศาสตราจารย ดร.องคณา ตงคะสมต สาขาสงคมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน 9. รองศาสตราจารยตรเนตร อชชสวสด ขาราชการบานาญ อดตอาจารยประจาสาขาสงคมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

153

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย

รายชอผทรงคณวฒทตรวจพจารณาแบบสมภาษณผเชยวชาญเพอกาหนดแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายในดานการตรวจสอบความตรงตามเนอหา ความตรงตามโครงสราง และความเปนปรนยของภาษาจากขอคาถาม พรอมทงใหขอเสนอแนะในการปรบปรงแบบสมภาษณผเชยวชาญเพอกาหนดแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย มรายนามดงตอไปน 1. ผชวยศาสตราจารยโชตรศม จนทนสคนธ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปทมวน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2. อาจารย ดร.อทย แกวเพชร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปทมวน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 3. อาจารย ดร.ศศพชร จาปา สาขาวชาการสอนสงคมศกษา ภาควชาหลกสตรและวธสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

154

รายนามผใหขอมลในการเกบรวบรวมขอมลวจย

ผใหขอมลในการสมภาษณเพอก าหนดแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมส าหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย 1. ศาสตราจารย ดร.สรวรรณ ศรพหล สาขาวชาพหวทยาการ/สหวทยาการ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2. ผชวยศาสตราจารย ดร.วลย อศรางกร ณ อยธยา สาขาวชาศกษาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 3. อาจารย ดร.กนก จนทรา อาจารยประจากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย ฝายมธยม คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 4. อาจารยมาล โตสกล ขาราชการบานาญ ศกษานเทศกเชยวชาญทางดานสงคมศกษา สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา กรงเทพมหานคร 5. อาจารยนงลกษณ ทองอย ขาราชการบานาญ ครชานาญการพเศษ (คศ.3) กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โรงเรยนชลกนยานกล จงหวดชลบร 6. อาจารยนงคราญ ศรบรณะภานน ครชานาญการพเศษ (คศ.3) กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โรงเรยนกนนทรทธารามวทยาคม 7. อาจารยณฏฐเมธร ดลคนต ศกษานเทศก สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 1 กรงเทพมหานคร

ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย

- ตวอยางแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

- ตวอยางแบบสมภาษณผเชยวชาญเพอกาหนดแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนา

ทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

156

ตวอยางแบบส ารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

แบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายฉบบนสรางขนเพอศกษา และวเคราะหองคประกอบทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff แยกเปนแตละดานดงน การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) การสรางความสมพนธ (Community Building) การสอสาร (Communication) ความอยากรอยากเหน (Curiosity) การรบมอกบปญหา (Coping) การบงคบตน (Control) และความมนใจในตนเอง (Confidence) สาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายทสงกดสานกงานศกษาธการจงหวดก รงเทพมหานคร โดยแบงเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 เปนขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ โรงเรยน สงกดโรงเรยน ระดบชนเรยน ลกษณะขอค าถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check list) จ านวน 4 ขอค าถาม ค าชแจง โปรดทาเครองหมาย ✓ หรอเขยนขอความลงในชอง ตามความเปนจรง

1. เพศ ชาย หญง 2. โรงเรยน วดบวรนเวศ พทธจกรวทยา ไตรมตรวทยาลย กนนทรทธารามวทยาคม สนตราษฎรวทยาลย มธยมวดบงทองหลาง ศรอยธยา ในพระอปถมภฯ สรศกดมนตร 3. สงกดโรงเรยน สานกงานเขตพนทมธยมศกษา กรงเทพมหานคร เขต 1 สานกงานเขตพนทมธยมศกษา กรงเทพมหานคร เขต 2 4. ระดบชนเรยน มธยมศกษาปท 4 มธยมศกษาปท 5 มธยมศกษาปท 6

157

ตอนท 2 เปนแบบส ารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ค าชแจง โปรดพจารณาขอความทเกยวกบทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย โดยทาเครองหมาย ✓ ลงในชองวางทตรงกบพฤตกรรมของนกเรยนมากทสดเพยงคาตอบเดยว ซงแตละชองมความหมายดงน

4 หมายถง นกเรยนมพฤตกรรมนน อยในระดบมากทสด 3 หมายถง นกเรยนมพฤตกรรมนน อยในระดบมาก 2 หมายถง นกเรยนมพฤตกรรมนน อยในระดบนอย 1 หมายถง นกเรยนมพฤตกรรมนน อยในระดบนอยทสด

ขอ ทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ระดบพฤตกรรม

4 3 2 1 1 ขาพเจารบรไดถงปญหาความขดแยงทสงผลกระทบตอตนเอง 2 ขาพเจารบรไดถงปญหาความขดแยงทสงผลกระทบตอสงคม

3 ขาพเจาแยกแยะระหวางปญหาความขดแยงทสรางผลกระทบตอตนเองและสงคม

4 ขาพเจาสามารถวเคราะหสาเหตของปญหาความขดแยงทเกดขนตอตนเองและสงคม

5 ขาพเจาเลอกใชวธทเหมาะสมในการแกไขปญหาความขดแยงทเกดขนตอตนเองและสงคม

6 ขาพเจาสามารถประเมนขอด ขอเสยของวธการทนามาใชในการแกไขปญหาความขดแยงทเกดขนตอตนเองและสงคม

7 เมอเกดปญหาความขดแยงระหวางกน ขาพเจาใชการพดคยดวยหลกเหตผลกบคขดแยง

8 หากตองทากจกรรมรวมกบผอน ขาพเจาสรางกตการวมกนเพอปองกนมใหเกดความขดแยง

9 ขาพเจาแสดงความคดเหน พดคย และอภปรายกบผอนดวยหลกเหตผล เพอหาขอยตในการแกไขปญหาความขดแยง

10 ขาพเจาวางแผนแนวทางการปฏบตตนเมอตองกระทาสงตาง ๆ เพอมใหเกดปญหาความขดแยงกบผอน

158


4 3 2 1

11 ขาพเจาคานงถงผลของการกระทากอนทจะลงมอกระทาสงใดทอาจกอใหเกดปญหาความขดแยง

12 ขาพเจาใครครวญการกระทาของตนเองในอดตทผดพลาด เพอเปนแนวทางการปฏบตในอนาคต

13 ขาพเจาเรยนรจากประสบการณของบคคลสาคญในอดตเพอใชเปนแนวทางแกไขและปองกนมใหเกดปญหาความขดแยง

14 ขาพเจาคานงถงหนาทและความรบผดชอบของตนเมอตองอยรวมกบผอนในสงคม

15 ขาพเจาเตมใจในการปฏบตหนาทตามทไดรบมอบหมาย

16 ขาพเจารบรวาการกระทาของตนเองจะสงผลกระทบตอสงคม ไมทางใดกทางหนง

17 ขาพเจาคดไตรตรองกอนพดหรอทาสงใดลงไปทอาจกระทบตอตนเองและผอน

18 ขาพเจาเคารพและปฏบตตามกฎระเบยบของโรงเรยนและกฎหมายของสงคม

19 ขาพเจาแนะนาผอนใหปฏบตตามกฎระเบยบของสงคม 20 ขาพเจาคดวาการรกษาวนยตอตนเองเปนเรองสาคญ

21 ขาพเจาไมลอเลยนหรอแสดงพฤตกรรมเชงลบตอผอนทปฏบต ตางไปจากตน

22 ขาพเจาสามารถทากจกรรมรวมกบบคคลอนทมความแตกตางทางเชอชาตและวฒนธรรม

23 ขาพเจาปฏบตงานรวมกบผอนโดยปราศจากอคตตอกน

24 เมอตองทางานรวมกบผอนขาพเจาจะรบฟงความคดเหนของผอน และเคารพการตดสนใจของสมาชกในกลม

25 ขาพเจาปฏบตตอบคคลอนเสมอนเปนพนองกน

26 ขาพเจายดหลกศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคเปนแนวทางในการดาเนนชวต

159


4 3 2 1

27 หากขาพเจาถกเอารดเอาเปรยบ ขาพเจาตอสเพอความยตธรรมดวยสนตวธ

28 ขาพเจานาหลกคณธรรมและจรยธรรมทเหนวามคณคาและเหมาะสมตอชวตประจาวนมาเปนแนวทางในการปฏบตตน

29 ขาพเจารบรความรสกและความตองการของตนเอง 30 ขาพเจายอมรบความรสกตนเองอยางจรงใจ

31 ขาพเจาไมคลอยตามความคดเหนของผอนหรอกระแสสงคมทขดกบความถกตอง

32 ขาพเจาสอสารขอมลไปยงบคคลอนอยางตรงไปตรงมา 33 ขาพเจารบฟงความคดเหนของผอนดวยความเขาใจ

34 ขาพเจาสามารถใชคาพดและทาทาง เพอสรางความเขาใจในการสอสารกบผอน

35 ขาพเจาพดแสดงความคดเหนโดยใชหลกเหตผล

36 เมอมขอสงสย ขาพเจาจะถามผรหรอผเชยวชาญเพอใหไดมา ซงคาตอบ

37 ขาพเจาจะเชอขอมลทผานการตรวจสอบและพจารณาอยางรอบคอบ

38 ขาพเจาชอบตงคาถามตอสงตาง ๆ รอบตว 39 ขาพเจาชอบคนควาและเรยนรสงตาง ๆ จากสงรอบตว

40 ขาพเจาตดตามสถานการณขาวสารผานสอตาง ๆ แลววเคราะหเปรยบเทยบขอมลกอนตดสนใจเชอขาวสารนน

41 ขาพเจาชอบทดลองปฏบตกจกรรมตาง ๆ ททาทายความสามารถของตนเอง

42 ขาพเจาคดวาเปนเรองทาทาย เมอไดทาในสงทไมเคยทาเพอใหเกดการเรยนรสงใหม

43 ขาพเจานาความร เดมมาบรณาการและคดคนความรใหม ๆ เพอประยกตใชในชวตประจาวน

44 ขาพเจาพฒนาตนเองใหเกดการเปลยนแปลงในเชงบวก

160


4 3 2 1 45 ขาพเจาใชเวลาวางในการศกษาหาความรเพอพฒนาตนเอง

46 ขาพเจาใชแนวคด หลกการ ความเชอหรอแนวปฏบตทางศาสนาในการทาความเขาใจและจดการกบความเครยดทเกดขนกบตนเอง

47 ขาพเจาแสวงหาวธการทเหมาะสมเพอใชจดการกบความเครยดและความกงวลทเกดขนกบตน

48 ขาพเจาจะทาความเขาใจกบปญหาทเกดขน โดยตงคาถามทเชอมโยงกบปญหานน

49 เมอมปญหาเกดขน ขาพเจาจะวเคราะหสาเหตทแทจรงของสถานการณทเปนปญหา เพอใหเกดความเขาใจในสถานการณทเกดขน

50 ขาพเจาสามารถกาหนดแบบแผนในการปฏบตเพอแสวงหาทางออกตอสถานการณทเปนปญหา

51 ขาพเจาสามารถจดการอารมณโกรธหรอโมโห เมอมคนมายวยได

52 เมอถกกระตนดวยสอตาง ๆ ททาใหเกดอารมณในเชงลบ ขาพเจาสามารถจดการอารมณนน

53 เมอมสงเรามากระทบในขณะทากจกรรมทสาคญ ขาพเจาสามารถควบคมตนเองและดาเนนกจกรรมนนตอไปไดจนสาเรจ

54 ขาพเจาสามารถประเมนจดออนและจดแขงของตนเอง 55 ขาพเจารบผดชอบตอการกระทาของตนเอง

56 เมอกาหนดเปาหมายตอการกระทาเรองใด ขาพเจาจะทาเรองนนจนสาเรจแมอยในสภาวะกดดน

57 ขาพเจาพยายามปฏบตกจกรรมตาง ๆ อยางตรงตอเวลา

58 ขาพเจาตรวจสอบและประเมนผลงานทตนปฏบต เมอไดรบมอบหมายใหกระทาเรองตาง ๆ

59 หากประสบกบเหตการณทไมพงปรารถนา ขาพเจามกใชหลกธรรมทางศาสนาเปนเกณฑในการพจารณาเพอตดสนใจการกระทา ของตน

161


4 3 2 1

60 เมอมผตกเตอนเกยวกบพฤตกรรมและการปฏบตตนทผดพลาด ขาพเจาจะรบฟงแลวนาขอมลดงกลาวมาเปนแนวทางในการปรบเปลยนพฤตกรรม

61 ขาพเจาสามารถปฏบตตนในสงทเปนประโยชนตอหนาสาธารณชนดวยความมนใจ แมจะรสกประหมาหรอตนเตน

62 เมอเผชญกบสถานการณทตองตดสนใจเรองใดเรองหนง ขาพเจาจะตดสนใจโดยยดหลกเหตผลทกอปรดวยคณธรรม

63 ขาพเจาไดรบการชนชม เมอทากจกรรมรวมกบผอน

64 ขาพเจารบรไดวาเพอน ๆ และคนรอบขางมอบความรกและความปรารถนาดใหตน

65 ขาพเจามกไดรบความวางใจจากครหรอผใหญในการปฏบตงานตาง ๆ

66 ขาพเจาเชอมนในความสามารถของตนเอง 67 ขาพเจาตอบคาถามผอนไดดวยความมนใจ

68 เมอเผชญกบสถานการณใดกตาม ขาพเจามนใจวาจะสามารถแกไขปญหานนได

162

ตวอยางแบบสมภาษณผเชยวชาญเพอก าหนด แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษา

เพอพฒนาทกษะทางสงคมส าหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย การวจยเรอง : แนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ค าชแจง

1. แบบสมภาษณฉบบนมวตถประสงคเพอขอความอนเคราะหทานในฐานะผทรงคณวฒ ดานสงคมศกษาในการกาหนดแนวทางทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายตามองคประกอบทกษะทางสงคมตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff

2. แบบสมภาษณฉบบนสรางขนภายหลงการว เคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) ของทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายตามแนวคดของ Jim Ollhoff and Laurie Ollhoff โดยใชแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนปลายทใชกบกลมตวอยางทเปนนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายสงกดสานกงาน ศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร ประกอบดวย การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) การสรางความสมพนธ (Community Building) การสอสาร (Communication) ความอยากรอยากเหน (Curiosity) การรบมอปญหา (Coping) การบงคบตน (Control) และความเชอมนในตนเอง (Confidence) รวมทงหมด 7 องคประกอบ 25 ตว และขอคาถามทงหมด 68 ขอ การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทหนง พบวา แบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอน ปลายมคานาหนกองคประกอบ (FS) ทกดานมคาเปนบวกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แสดง วา องคประกอบชวดทง 25 องคประกอบ เปนองคประกอบบงชทสาคญของแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย และผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบสองทกษะสงคมของนกเรยนระดบมธยมศกษาพบวา โมเดลทกษะสงคมทประกอบดวยองคประกอบ 7 องคประกอบ มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยมคา df = 248, p = .16, RMSEA = .016,

CFI = 1 .00 , AGFI = .93 , ค าสถ ต ไค -สแคว (Chi-Square) (2) = 271.78 เม อพ จารณาค า สมประสทธนาหนกองคประกอบพบวา องคประกอบทมความสาคญมากทสดคอ องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) มคาสมประสทธเทากบ .95 รองลงมาคอ องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) มคาสมประสทธเทากบ .92 องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping)

163

(E) มคาสมประสทธเทากบ .90 สวนองคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) และ องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) มคาสมประสทธเทากบ .89 และองคประกอบท 1 การแกไข ปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) มคาสมประสทธเทากบ .61

3. แบบสมภาษณนฉบบนสรางขนจากการวเคราะหผลการศกษาทกษะทางสงคมนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนปลาย โดยภาพรวมและรายองคประกอบทง 7 องคประกอบคอ องคประกอบท 1 การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) (A) องคประกอบท 2 การสรางความสมพนธ (Community Building) (B) องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) และองคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) นาเสนอดวยคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ดงตาราง ตารางแสดงคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษา ตอนปลาย โดยภาพรวมและรายองคประกอบ

องคประกอบทกษะทางสงคม M S.D. แปลผล ล าดบ


3.07 .43 มาก 7


3.17 .42 มาก 2

องคประกอบท 3 การสอสาร (Communication) (C) 3.16 .49 มาก 3

องคประกอบท 4 ความอยากรอยากเหน (Curiosity) (D) 3.09 .49 มาก 6

องคประกอบท 5 การรบมอกบปญหา (Coping) (E) 3.19 .51 มาก 1

องคประกอบท 6 การบงคบตน (Control) (F) 3.12 .47 มาก 4

องคประกอบท 7 ความมนใจในตนเอง (Confidence) (G) 3.11 .53 มาก 5

ผลรวมองคประกอบทกษะทางสงคม 3.13 .48 มาก

4. แบบสมภาษณฉบบนแบงออกเปน 2 ตอน คอ

ตอนท 1 ขอมลพนฐานของผเชยวชาญทางสงคมศกษา ตอนท 2 แนวคาถามทใชในการสมภาษณ

164

ตอนท 1 ขอมลพนฐานของผเชยวชาญทางสงคมศกษา 1. ชอ-นามสกล...................................................................................................................... 2. เพศ.................. อาย..................ป ตาแหนงทางวชาการ/ วทยฐานะ................................ 3. วฒการศกษาสงสด............................................วชาเอก................................................... 4. ประสบการณการทางานวชาการทเกยวของกบการสอนสงคมศกษา.............................ป

ตอนท 2 แนวค าถามทใชในการสมภาษณ ประเดนท 1 ภาพรวมของแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมศกษาของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย 1. ทานจะมแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอพฒนาทกษะทางสงคมศกษาของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................2. ทานจะมแนวทางในการจดสภาพแวดลอมในการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอพฒนาทกษะทางสงคมศกษาของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. ทานจะมแนวทางในการเลอกใชสอ/นวตกรรมการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอพฒนาทกษะทางสงคมศกษาของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4. ทานจะมแนวทางในการวดและประเมนผลการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอพฒนาทกษะทางสงคมศกษาของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

165

ประเดนท 2 การวดทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายจากการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน พบวา องคประกอบทสาคญทสด คอ การบงคบตน (Control) 1. ทานจะมแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอเสรมสรางองคประกอบดานการบงคบตน (Control) ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. ทานจะมแนวทางในการจดสภาพแวดลอมในการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอเสรมสรางองคประกอบดานการบงคบตน (Control) ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. ทานจะมแนวทางในการเลอกใชสอ/นวตกรรมการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอเสรมสรางองคประกอบดานการบงคบตน (Control) ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4. ทานจะมแนวทางในการวดและประเมนผลการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอเสรมสรางองคประกอบดานการบงคบตน (Control) ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ประเดนท 3 จากการวเคราะหผลการศกษาทกษะทางสงคมนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย โดยภาพรวมและรายองคประกอบทง 7 องคประกอบ โดยองคประกอบของทกษะทางสงคมทมคาเฉลย (M) ตาสด คอ การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) 1. ทานจะมแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอพฒนาองคประกอบดาน การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

166

2. ทานจะมแนวทางในการจดสภาพแวดลอมในการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอพฒนาองคประกอบดาน การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. ทานจะมแนวทางในการเลอกใชสอ/นวตกรรมการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอพฒนาองคประกอบดาน การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4. ทานจะมแนวทางในการวดและประเมนผลการเรยนรสงคมศกษาอยางไร เพอพฒนาองคประกอบดาน การแกไขปญหาความขดแยง (Conflict Resolution) ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย (ยกตวอยางประกอบใหเหนภาพชดเจน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ภาคผนวก ค คณภาพเครองมอทใชในการวจย

168

ตารางท 15 ผลการวเคราะหการประเมนแบบสารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

ขอ ผเชยวชาญ

คา IOC แปลความหมาย 1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 0 0.78 เหมาะสม 2 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 3 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 0 0.78 เหมาะสม 4 +1 +1 +1 0 -1 +1 +1 +1 0 0.56 ไมเหมาะสม 5 +1 +1 +1 +1 0 +1 0 0 +1 0.67 เหมาะสม 6 +1 +1 +1 +1 0 0 +1 +1 +1 0.78 เหมาะสม 7 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 8 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 9 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 10 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0 0 +1 0.78 เหมาะสม 11 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 12 +1 0 +1 +1 0 +1 +1 +1 0 0.67 เหมาะสม 13 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 14 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 15 +1 +1 +1 +1 -1 +1 +1 +1 +1 0.78 เหมาะสม 16 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 17 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 18 +1 +1 -1 +1 +1 +1 0 +1 +1 0.67 เหมาะสม 19 +1 +1 +1 +1 -1 0 +1 +1 +1 0.67 เหมาะสม 20 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 21 0 +1 0 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.67 เหมาะสม 22 +1 -1 +1 +1 +1 +1 +1 0 +1 0.67 เหมาะสม 23 +1 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 24 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 25 +1 +1 0 +1 +1 0 +1 +1 +1 0.78 เหมาะสม

169




26 +1 +1 0 +1 +1 0 +1 +1 +1 0.78 เหมาะสม 27 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 28 +1 +1 +1 +1 0 +1 0 +1 +1 0.78 เหมาะสม 29 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0 0.78 เหมาะสม 30 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0 0.89 เหมาะสม 31 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 0.89 เหมาะสม 32 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 33 +1 +1 +1 +1 -1 0 +1 0 +1 0.56 ไมเหมาะสม 34 +1 0 +1 +1 0 +1 +1 0 0 0.56 ไมเหมาะสม 35 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 36 +1 +1 +1 +1 0 +1 0 +1 +1 0.78 เหมาะสม 37 +1 0 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.78 เหมาะสม 38 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 39 +1 +1 +1 +1 0 0 +1 +1 0 0.67 เหมาะสม 40 +1 +1 +1 +1 +1 0 +1 0 +1 0.78 เหมาะสม 41 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 42 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 43 +1 +1 +1 +1 0 0 0 +1 +1 0.67 เหมาะสม 44 +1 +1 +1 +1 0 0 +1 +1 +1 0.78 เหมาะสม 45 +1 +1 +1 +1 0 0 0 +1 +1 0.67 เหมาะสม 46 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 47 +1 0 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.78 เหมาะสม 48 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 49 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 50 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 51 0 +1 +1 +1 0 0 +1 +1 +1 0.67 เหมาะสม

170




52 +1 0 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 53 +1 +1 +1 +1 0 0 +1 +1 +1 0.78 เหมาะสม 54 +1 0 +1 +1 +1 +1 +1 0 +1 0.78 เหมาะสม 55 +1 0 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 56 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0 0.89 เหมาะสม 57 +1 -1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0.78 เหมาะสม 58 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 59 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 60 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 61 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 62 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 63 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 64 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 65 +1 +1 +1 0 0 +1 -1 +1 +1 0.56 ไมเหมาะสม 66 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 67 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 68 +1 +1 +1 +1 0 0 +1 +1 +1 0.78 เหมาะสม 69 +1 +1 +1 +1 0 +1 -1 +1 +1 0.67 เหมาะสม 70 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 71 0 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 72 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 -1 0.67 เหมาะสม 73 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 74 +1 0 +1 +1 -1 +1 +1 +1 +1 0.67 เหมาะสม 75 +1 +1 +1 +1 -1 +1 -1 +1 +1 0.56 ไมเหมาะสม 76 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 77 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม

171




78 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 79 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 80 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 81 +1 +1 +1 +1 0 +1 -1 +1 +1 0.67 เหมาะสม 82 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 83 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 84 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 85 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 86 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 87 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 88 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 -1 0.67 เหมาะสม 89 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 90 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 91 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 92 +1 0 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 93 +1 0 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 94 0 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 95 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 96 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 97 +1 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 98 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 99 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม 100 +1 +1 +1 +1 0 +1 +1 +1 +1 0.89 เหมาะสม 101 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1 เหมาะสม

172

ตารางท 16 ผลการวเคราะหการประเมนแบบสมภาษณผเชยวชาญเพอกาหนดแนวทางการจดการเรยนรสงคมศกษาเพอพฒนาทกษะทางสงคมสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

ขอ ผเชยวชาญ คา

IOC แปล

ความหมาย 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 3.1 3.2 3.3 3.4

1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1.00 เหมาะสม 2 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1.00 เหมาะสม 3 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 1.00 เหมาะสม

ตารางท 17 ผลการวเคราะหคาอานาจ (r) และคาความเชอมนของแบบสารวจทกษะทางสงคมของ

นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย คาอ านาจจ าแนกของแบบส ารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

ขอท คาอ านาจจ าแนก ขอท คาอ านาจจ าแนก ขอท คาอ านาจจ าแนก 1 0.70 24 0.67 47 0.48 2 0.38 25 0.37 48 0.31 3 0.70 26 0.67 49 0.48 4 0.70 27 0.67 50 0.70 5 0.38 28 0.31 51 0.21 6 0.38 29 0.67 52 0.31 7 0.31 30 0.37 53 0.38 8 0.38 31 0.67 54 0.48 9 0.70 32 0.31 55 0.48 10 0.70 33 0.38 56 0.31 11 0.38 34 0.70 57 0.21 12 0.48 35 0.31 58 0.31 13 0.67 36 0.48 59 0.38 14 0.31 37 0.38 60 0.70 15 0.38 38 0.38 61 0.70 16 0.70 39 0.38 62 0.38 17 0.70 40 0.48 63 0.38

173

ตารางท 17 (ตอ) คาอ านาจจ าแนกของแบบส ารวจทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

ขอท คาอ านาจจ าแนก ขอท คาอ านาจจ าแนก ขอท คาอ านาจจ าแนก 18 0.38 41 0.31 64 0.38 19 0.38 42 0.21 65 0.21 20 0.38 43 0.31 66 0.48 21 0.38 44 0.38 67 0.67 22 0.38 45 0.38 68 0.70 23 0.67 46 0.31 69 0.12

คาความเชอมนของแบบส ารวจทงฉบบเทากบ 0.96

174

ประวตผเขยน

ประวตผเขยน

ชอ-สกล นายปวนญาพฒน วรพนธ วน เดอน ป เกด 12 พฤศจกายน 2534 สถานทเกด จงหวดระนอง วฒการศกษา ปการศกษา 2546 สาเรจการศกษาประถมศกษา

โรงเรยนอนบาลระนอง ปการศกษา 2549 สาเรจการศกษามธยมศกษาตอนตน โรงเรยนบรมราชนนาถราชวทยาลย ปการศกษา 2552 สาเรจการศกษามธยมศกษาตอนปลาย รงเรยนหอวง กรงเทพฯ ปการศกษา 2557 สาเรจการศกษาปรญญาการศกษาบณฑต สาขาวชาสงคมศกษา ภาควชาสงคมวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปการศกษา 2561 สาเรจการศกษาปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนสงคมศกษา ภาควชาหลกสตร และวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร ประวตการทางาน พ.ศ. 2557 – 2558 ครโรงเรยนจตรดลา บรเวณพระตาหนกจตรลดารโหฐาน พระราชวงดสต พ.ศ. 2558 – 2559 อาจารยประจาโรงเรยนสาธตมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร (ฝายมธยม) พ.ศ. 2559 – ปจจบน ไดรบทนการศกษาโครงการคดสรรนสต มศว ผมศกยภาพพเศษเปนอาจารย เพออนาคตทาง วชาการและการวจย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ (นออ. มศว) ในตาแหนงอาจารยประจาภาควชา สงคมวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ

175

ทอยปจจบน 100/505 หม 8 ตาบลบางพด อาเภอปากเกรด จงหวดนนทบร 11120

ผลงานตพมพ ปวนญาพฒน วรพนธ, ชยรตน โตศลา และ อญชล สขในสทธ. (2562). "การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของทกษะทางสงคมของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย." วารสารคณะสงคมศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ 22, 1 (มกราคม – มถนายน).

guidelines for learning management in socail studies...

Documents