nalunLaLnuLsL - - - - - - -

19. september 1991 Bek. nr. 101 (LTC) Nal. nr. 10! (LTC)

AITALEMEMORANDUM MELL,EMKONGERIGET DANMARKS REGERING

(INKLUSIVE GRØNLANDSLANDSSIYRE) OG AMERIKAS

FORENEDE STATERS REGERINGVEDRØRENDE BRUG AF SØNDRE

STRØMFJORDS LUFTFARTSANLJEG,KULUSUK FLYVEPLADS OG ANDREFORHOLD I FORBINDELSE MED BE

FORENEDE STATERS MILITIEREAKTIVITETER I GRØNLAND

KUNNGEQARFIUP DANMARKIP(KALAALLILLU NUNAATA

NAALAKKERSUISUISA) KIISALUAMERIKKAMI NAALAGAAFFEQATIGIIT

NAALAKKERSUISUISA AKORNANNIKANGERLUSSUARMI

MITFARFEQARFIUP KULUSUMMILUMIUARFIUP ATORNEQARNERI

PILLUGIT KIISALU AMERIKKAMINAALAGAAFFEQATIGIIT

SAKKUTOOQARNIKKUT KALAALLITNUNAANNI INGERLATSINERANNUT

PISSUTSIT ALLAT PILLUGITISUMAQATIGIISSUTAASA

EQIKKARNEQARNERI

Indledende hestemmelser

Artikel IFormal ogforhold til eksisterende aflaler

1. Nrvrende Aftalememorandum beskriver rettigheder, myndighed og forpligtelser forAmerikas Forenede Staters regering og Konge-riget Danmarks regering (inldusive Gronlandslandsstyre) herefter benvnt Danmark/Grøn-land, vedrørende miliuer og civil brug afan1g-gene pa Sdr. Stromf3ord Luftfartsanlg (Sdr.Strømfjord) og Kulusuk Flyvepiads (Kulusuk)og andre forhold i forbindelse med De Forene-de Staters mi1itre tiIstedevre1se i Grønland.

2. Nrvrende Memorandum er led i gen-nemførelsen af Overenskomsten mellem Dan-mark og De Forenede Stater om forsvaret afGronland dateret den 27. april 1951, og dertilknyttede aftaler (herefter benvnt 1951-afta-len). Ved sin ikrafttreden afloser nrvrendeMemorandum aftalen mellem Den kgl. grøn-Iandske Handel (KGH) og De Forenede Sta-ters luftváben (USAF) af 15. april 1976 om be-nyttelse af Sdr. Strømfjord, undtagen hvor an-det erbestemt, samt 1965-aftalen om benyttelseafKulusuk og alle ti11gsaftaIer hertil. Parterneanerkender, at Overenskomst mellem Delta-gerne i Den nordatlantiske Traktat vedrorendestatus for deres styrker (NATO SOFA), under-tegriet den 19. juni 1951, finder anvendelse pgennemforelsen afrnerverende Memorandum.

Aallarniutaasumik aalajangersakkat

Artikel I

Isumaqatigiissutaareersunut tunngatillugusiunertat pissutsillu al/at

1 .Isumaqatigiissutit eqqikkarneqarnerinimakkunani Amerikkammi Naalagaaffeqati-giinni (KaIaalliIlu Nunaanni Naalakkersuisut)kingorna Danmark/Kalaallit Nunaat-nik taa-neqartartussat akornanni pisinnaatitaaffinnik,oqartussaaffinnik pisussaatitaaffinnillu oqalut-tuartuupput, tamatumanilu pineqarluni Ka-ngerlussuarmi mittarfeqarfiup Kulusummilumittarfiup sakkutooqarnikkut inuinnarnilluangallassinikkut atorneqarneri kiisalu Amerik-kami Naalagaaffeqatigiit sakkutuuisa KalaallitNunaanniinnerini pissutsit allat pillugit isuma-qatigiissutit.

2. Isumaqatigiissutit eqikkarneqarneratmanna tassaavoq Danmarkip AmerikkamiluNaalagaaffeqatigiit Kalaallit Nunaata illersor-neqarnissaa pillugu isurnaqatigiissutaata 27.april 1951-imeersup (matuma kingorna1951 -imi isumaqatigiissummik taaneqartartus-sap) isumaqatigiissutillu tassunga atatinneqar-tut naammassiniarneqarneranut ilaasoq.

Isurnaqatigiissutit eqqikkagaarierisa makkuatortuulersinneqarnerminni Den kgl. gron-landske Handel-ip (KGH-p) AmerikkamiiuNaalagaaffeqatigiit timmisartutigut sakkutoo-qarfiata (USAF-ip) allamik allassimasoqartin-nagu Kangerlussuup atorneqarnera pilluguisumaqatigiissutaat 15. april 1976-imeersoq,Kulusuullu atorneqarnera pillugu isumaqati-giissut 1965-imeersoq taakkununngalu ilassuti-

Grønlandsudvalget 2014-15GRU Alm.del endeligt svar på spørgsmål 25Offentligt

r _- -

64 Nalunaerutit - Grønlandsk Lovsamling - Serie A 1991

19. september 1991 Bek. nr. 101 (LTC) Na!. nr. 101 (LTC)

3.Udover almindelige bestemmelser vedrø-rende De Forenede Staters mi1itre tilstedev-relse i Grønland fast1gger nrvrende Me-morandum den velordnede overdragelse fra DeForenede Staters styrker til dansk/grønlandskemyndigheder af ansvaret for driften og forsy-ningen af Sdr. Strømfjord og Kulusuk. Efterovergangsfasen skal amerikanske styrker haveret til at benytte an1ggene pa Sdr. Strømfjordog Kulusuk under lejlighedsvise togter og øvel-ser eller i nødsituationer.

Almindelige bestemmelser for te ForenedeStaters miIitre aktiviteter i Grønlaud

Artikel IIOverfiyvning

Nr danske myndigheder udsteder diploma-tisk tilladelse tiE overflyvning af dansk territo-rium i Grønland med statsluftfartøjer fra lande,der er underkastet restriktioner, skal overflyv-ning af ethvcrt anhg, der helt eller delvis be-nyttes af de amerikanske styrker i Gronland,udtrykkeligt forbydes. En liste over lande, derer underkastet restriktioner, vii blive udfrdi-get af parterne.

Artikel IIIBenyttelse afog ejendomsret lii udstyr og

ejendom

1. Hvis Danmark/Grønland, i tilflde af DeForenede Staters styrkers tiIbagetrkning fraanheg i Grenland, har behov for fortsat benyt-telse af an1g og udstyr ejet af De Forenede

tut isumaqatigiissutit tamaasa taarserpai. Illua-tungeriit akueraat isumaqatigiissutit eqqikkar-neqarnerisa makku naammassiniarneqarneriniDen nordatlantiske Traktatiniut peqataasut(NATO SOFA) akornanni sakkutooqameq pu-lugu nalunaarutitut isumaqatigiissut 19. juni1951 -imi atsiorneqarsimasoq atortinneqassa-soq.

3. Amerikkami Naalagaaffeqatigiit sakku-tooqarnikkut Kalaallit Nunaanniinnerat pillu-gu aalajangersakkat nalinginnaasut saniatigutisumaqatigiissutit eqikkarneqarnerisa makkuAmerikami Naalagaaffeqatigiit sakkutuuisaKangeriussuup Kulusuullu ingerlanneqarne-rannut pilersugaanerannujlu akisussaafiiit qal-lunaat/kalaallit oqartussaannut torersurniktunniunneqarnissaat pillugu aalajangersaavi-upput. Piffissap ikaarsaariarflup kingornaamerikkamiut sakkutuui Kangerlussuarmi mit-tarfeqarfimmik Kulusummilu mittarfimmikangalanerminnut, sungiusamerminnut ajor-nartorsiulernermullu atatillugu atuisinnaati-taassapput.

Amerikkami naalagaaffeqatigiitsakkutooqarnikkut Kalaallit Nunaanniingerlatsinerat pillugu aaiajangersakkat

nalinginnaasut

Artikd II

Timmisartumik qulaavaan eq

Kalaallit Nunaanni qaliunaat nunartaanniknunat ilaasa naalagaaffimminnut atatillugu nu-nanut killilersuiffigineqartunit timmisartumikqulaavaasinnaatitsilluni qallunaat aallartita-qarfimminni oqartussaatitaat akuersissuteqa-raangata ingeriatsiveqartlit suuiluunniit ame-rikkamiunit Kalaallit Nunaanni ingerlatsivigi-neqartut qulaavaaneqarnissaat erseqqilluin-nartumik inerteqqutigineqartassaaq. Nunatkillilersuiffigineqartut aqqisa allattorsimaffiatilluatungeriinnit suliarineqarumaarpoq.

Artikel Ill

Figisat atortullu piginnittussaaffigineqarnerisaatorneqarnerat

Kaiaailit Nunaanni ingerlatsiveqarfinnitAmerikkami Naalagaaffeqatigiit sakkutuuisauterartinneqarnerannut atatillugu Danmark/Kaiaallit Nunaat ingerlatsivinnik atortunillu

Nalimaerutit - Gronlandsk Lovsamling - Serie A 1991

19. september 1991 Bek. nr. 101 (LTC) Nal. nr. 101 (LTC)

Stater, vii De Forenede Staters myndihederuden prejudice for bestemmelserne i ArtikelXI i 195 1-aftalen indgã sdanne arrangementermed dansk/gronlandske myndigheder, samman gensidigt buyer enige am, og sam er tilladtifolge parternes lovgivning, for at sikre sãdanfortsat benyttelse. I forbindelse med en sâdantilbagetnnkning skal parterne bestrmbe rig pa ividest muligt omfang at undgâ afbrydelse afden dansk/grønlandske virksomhed. Herud.over skal Danmarks regering med forbehold afDe Forenede Staters ge1dende Lovgivning haveforkabsret til sadan amerikansk ejendom ogudstyr pa de pãgmldende ankeg, som i henhoidtil De Forenede Staters regeriligs beslutning er ioverskud og til radighed for overdragelse.

2. Nâr De Forenede Staters styrkers benyttel-se af enhver form for fast ejendom endeligt op-hører, skal sAdan ejendom tilbydes Darimarksregering, sam for anig, derer opførtefternnr-varende Memorandums ikrafttrmden, skalgodtgore De Forenede Staters regering sAdan-ne ankags eventuelle restvmrdi, som fasts attesved f11es overenskomst. SAdan fast ejendamskal omfatte alle faste installationer og andetfast tilbehør, der pA permanent basis er instaflc-ret i efler monteret pa den faste ejendom.

Artikel IV]Jyggevirksomhed og kontrakisindgde!se

vedrorende varer og ijen esteydelser

I. I overensstemmelse med galdende aftalerog praksis og med parternes respektive love ogbestemmelser kan hver af parteme indgA kon-trakter med erhvervsvirksomheder vedrerendevarer og tjenestevdelser, inklusive byggepro-jekter, i Grønland og foretage indkøb direkte

65

Amerikkami Naalagaaffeqatigiit pigisaanniksu ii atorfissaqartitsissappata AmerikkamiNaalagaaffeqatigiinni. oqartussaasut 195 1-imiisumaqatigiissummi Artikel XJ-mi aalajanger-sakkat akomutaatinnagit qailunaat/icalaailitoqartussaatitaannik isumaqatiginnissutigisin-naasaminnik illuatungerililutik aaqqiissutissa-nik illuaturigeriillu inatsisiliorneri tunngaviga-lugit inerteqqutaanngitsunik isumaqatigiissu-teqarsinnaapput, atortuutinik atuiinnarsinnaa-neq quiakkeerniarlugu. Taamatut uterartitsi-nermut atatillugu qa!lunaat/kaiaallit ingerla-taannik illuatungeriit sapinngisaq naapertorlu-gu unitsitsinaveersaarnissaq anguniassavaat.Tamakku saniatigut Danmarkip naalak-kersuisuisa Amerikkami Naalagaaffeqatigiitinatsisiliorneranni kiiliiersuutaasinnaasut ilu-anni ingerlatsiveqarfinni taamaattumik ame-rikkamiut jlluutaannjk atortuutaanniilu tunini-aasoqartillugu siulliullutik pisisinnaatitaassap-put, illautit atortullu Amerikkami Naalagaaffe-qatigiit naalakkersuisuisa aalajangerneratigutsinneruttutut tunniunneqarsinnaasutullu aat-saat aalajangiiftigineqarpata.

2. Amerikkami Naalagaaffeqatigiit sakku-tuuisa illuutinik atuinerat sunaluunniit unitsin-neqarpat illuutit taamaattut Danmarkip naa-Iakkersuisuinut neqeroorutigineqassapput,ingerlatsivittullu isumaqatiglissutit eqikkagaa-nerisa makku atortuulersinneqarnerisa kingor-na atorunnaarsimasutut Amerikkami Naala-gaaffeqatigiinni naalakkersuisunut akilerne-qassailutik sinneruttumik naiigisinnaasaasaannertoqataannik, tamannalu aalajangersaavi-gineqartassalluni ataatsimoortumik isumaqati-giissusiornikkut. Pigisat taamaattut toss aassap-put atortulersuutit atortullu allat imaaliallaan-naq piiarneqarsinnaanngitsut, iiluutip toassu-ma sananeqarneranut atatillugu ataavartussa-tut ikkussuunneqarsimasut.

Artikel IV

Nioqqutissai k[fartuunneqarneri1lu pillugitsanaartorneq kontrakiil!u atoriugit

isurnaqa tigiissuteaartarneq

1. Isumaqatigiissutit periusaasartullu atuut-tut illuatungeriillu inatsisaat aalajangersagaai-lu naapertorlugit illuatungeriit arlaat kinaluun-nut nioqqutissat kiffartuunneqarnerlllu piliugitsuliffeqarfinnik kontraktit aqqutigalugit isu-maqatigiissuteqarsinnaapput, rnatumani Ka-

66 Nalunaerutit Gronlandsk Lovsamhng Serie A - 1991

19. september 1991 Bek. nr. 101 (LTC) Nal. nr. 101 (LTC)

fra et hviiket som heist foretagende i De For-enede Stater eller Danmark/Grønland samtbenytte eget miiitrt eller civiit personel til ud-lorelsen aftjenesteydelser elier byggeprojekter.

2. Nãr De Forenede Staters regering i fremtiden matte enske at oprette iangtrmkkende tele-kommunikationsanhg og -.tjenester i Grøn-land til betjening af De Forenede Staters miii-tre anheg i Grøniand, vii De Forenede Statersregering gare udbuddet af sádanne anheg ogtjenester Ira groniandske leverandorer iii gen-stand for veivillig overvejelse og vii, i det om-fang det er foreneiigt med dens behov og De

• Forenede Staters love, bestrbe sig pa at benyt-te sádanne gronlandske anheg og tjenesteydel-ser pa en made, der er i overensstemmelse meddansk/grnntandsk lovgivning.

3. De Forenede Stater tiibyder, nâr De For-enede Staters iovgivning tiliader det, grøniand-ske Iuftfartsseiskaber at indgá kontrakter ved-rerende De Forenede Staters mi1itre trans-portbehov inden for Grønland pI konkurren-cemssige vilkâr. Dette tilsagn er uden prju-dice for De Forenede Staters ret til at benyttemilitare iuftfartojer inden for Grenland. DeForenede Stater tilbyder iigeiecles, uden prju-dice for eksisterende kontrakter, og nãr De For-enede Staters lovgivning tillader det, grenland-she seiskaber at indga kontrakter vedrerendeDe Forenede Staters miiitre sotransportbe-hov inden for Grøniand og mellem Greniandog Danmark pa konkurrencemussige vilkár.Desuden vii Dc Forenede Stater se velviliigt paandre forsiag fra dansk/gronlandske myndig-heder vedrorende brugen af groniandske virk-som heder.

}aaliit Nunaanni sanaartugassatut piiersaarutitilannguilugit, taamaalillutiliu AmerikkamiNaaiagaaffeqatigiinni imaluunniit Darimarki-mi/Kalaallit Nunaanni ingerlatami sumiluun-nut toqqannartumik pisiniarsinnaaliutik kiisa-iu nammineq sakkutooqarnikkut inuinnarnil-iuunniit sulisorisat atorlugit kiffartuussinermiksanaartugassaniliuunniit ingerlatsisinnaaliu-tik.

2. Amerikkami Naaiagaaffeqatigiit naaiak-kersuisuisa siunissami ungasissumut teickkutattaveqaatinik sullinneqarnissarnillu KalaallitNun aanni piiersitsiumalissappata AmcrikkamiNaaiagaffeqatigiit sakkutuuinut Kalaallit Nu-naanniittunut suilissiviusussamik, taava Arne-rikkami Naalagaaffeqatigiinni naalakkersuisutsuliassat sulissinerlilu tamakku suiisussarsi-uunneqarnerini kaaal1it suiiffeqarfii ilanngui-lugit eqqarsaatigissavaat, tamanna pisariaqar-titsiniidcut Amerikkarnilu Naalagaaffeqatigiitinatsisiiiorneratigut akornutissaqartinneqan-ngippat, aarnmaiu kalaaliit suilivii suiissisuliuatorniassallugit qaiiunaat/kalaaliit inatsise-qarnerisigut akornutissaqartinneqanngippat.

3. Amerikkami Naalagaaffeqatigiit naalak-kersuisuisa inatsisiliornikkut ajornartinneqan-ngippat Kaiaallit Nunaanni timmisartuussisar-toqatigiit Amerikkami Naalagaaffeqatigiit sak-kutooqarnikkut Kalaaliit Nunaata iluaniangaliassinissamut pisariaqartitsineq piliuguunammilieqatigiissinnaanerup iluani kontrak-tiliornissamik neqerooruteqarligissavai. Taa-matut neriorsuuteqarneq Amerikkami Naala-gaaffeqatigiit Kalaailit Nunaata iluani sakku-tuut timmisai-tuinik atuisinnaatitaaneranutakornusersuisuussanngilaq. Amerikkami Naa-Iagaaffeqatigiit aamma kontraktinut pioreersu-nut akornusersuisuunngitsumik tamannaluAmerikkami Naalagaaffeqatigiit inatsiliorne-rata akornutissaqartinngippagu kalaaiiit ingei-iatseqatigiifTii kontraktiliornissamik Amerik-kamiut Naaiagaaffeqatigiit sakkutooqarnikkutimaatigut angailanneqarnissamik pisariaqartit-sinerat eqqarsaatigaiugu neqeroorfigisinnaa-vaat; tamannalu Kalaailit Nunaata iluani ku-sam Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanniunamrnilleqatigiiffiusinnaasumik ingeriatsi-nermi atuutissalluni. Amerikkamiiu Naaia-gaaffeqatigiit kalaallit suliffeqarfiisa atorne-qarnissaat pillugit qallunaat/kalaailit oqartus-saasuisa siuflflersuutigisinnaaSaat inussiarner-sumik tigusarusuppaat.

utit

rici-Un-isa-nil-iiikilu-

ak-kutiilitamiN u -me-isutirsi-gui-ar-

igiitIan-ulluiso-It.lak-ian-sar-sak-.ianiugurak-faa-ala-

inut

rsu-ial Ume-gem-rik-(kilt1-tit-aa-ku-inniEitsi-ala-me-.tus-nor-

Nlaiuiiaeruti( -- jrarUaniSK ovsarinu -

9. sepLember 1991 ek. nr. 101 (LTC)

Artikel V

Ulykker og andre nødsiuatianer

De Forenede Stators miUtre myndighederskal til enhver tid have kommando over og kon-trol med amerikanske militicre iuftfartojer, an-den amcrikansk ejendom samt personel fraamerikanske militire styrker. I tilfmlde afulyk-ker, der involverer Do Foren ode Staters mi1it-me Iuftfartojer i Gronland, skal De ForenedeStaters miiitere myndigheder og danske myn-digheder samarbejde om ivmrksttelsen af red-ningsforanstaltninger. Undersøgeiser al flyu-ykker gennemfores overensstemmelse meddansk luftfartslovgivning. De Forenede Statersmilitmere myndigheder foretager, i samrd meddanske myndigheder, de undersogeiser, der orpãkrievet efter De Forenede Stators miiitreforskrifter. Danske myndigheder skal i over-ensstemmelse med procedurer, der gensidigtvii blive aftait, have ret til at deitage i opsyn ogkontrol med ethvert mi1itrt luftfartøj, der for-ulykker i Grønland. Ansvaret for fjernelsen afdet beskadigede }uftfartoj og dots indhold pa-hviler Do Forenede Stater, som skal bre om-kostningerne ved en sãdan fjemnelse.

i'ai. rir. [01 (LT(1

Ai-tikc-i \'

Ajuoornerit C4iOrnartOrsiUie1!arne7lli tiat

Amerikkami Naalagaafliit akkutooqamnik-kut oqartussaasuisa amerikkamiut akkutoo-qarnikkut timmisartui, amerikkarniu pigisaatailat kiisalu amerikkamiut sakkutooqamnikkthsulisui sukkulluunniit naalagaafligalugilkinakkutigissavaat. Amerikkamiut NaaiagaatTe-qatigiivisa sakkutooqarnikkut immisartuisaKalaaflit Nunaanni akuliuffigissaaniuk aju-toortoqartillugu Amerikkamiut Naalagaaffe-qatigiivisa sakkutooqarnikkut oqartussaasuiqaUunaaiiu oqartussaasui suieqatigiillutik an-naassiniarnissanik nail artissailutik ui eqati-giissapput. Timmisartunik ajunaartoqaniilugumisissuinerit qailunaat timmisarcordtsisamnei-mi inatsisaat maliliugit ingerianneqassnppui.Amerikkami Naaiagaffeqatigiit akkutooqar-nikkut maiittarisassaat maliliugit misissortana-qagaat Amerikkami l\laalagaaffoqatlgiit aiiu-naat oqartusSaasUi isumasioq[ttigalugit I nger-lanneqassapput. Pen usissat iiiuatungeriir iso-maqatigiissutigiumagaat maUllugit sakkutoo-qamnikkut timmisartunik suniiluunniii Kal aai-lit Nunaanni ajutoortoqartillugu qailunaatoqartussaat misissueqataanissamirinut nakku-tilleeqataanissaminnullu piginnaatitaassapput.Timmisartup ajunaarsimasup taassumatu ima-nisaasa peerneqarnissaanriut akisussaaffeqar-neq aningaasartuuteqarneniu AmerikkamiNaalagaaffeqatigiit tigummiveat.

Artikel VIBesicylt else afmil/aet

1. Uden prmjudice for 1951-aftalen, smrligArtikel XI, og andre relevante aftaler skal DeForenede Stators myndigheder fra militmre an-ig, som Do Forenede Staters styrker tmiekkersig ud at ljerne elier pa anden made uskadelig-gøme alle kendte farlige stoffer, herunder spud-olie, kemiske oplnsningsmidlcr, asbest, somkan smuidre, og PCB, der or affodt af Do For-enede Staters militre tiistedevierelse (inklusi-ye civile, der beskiftiges af Dc Forenede Sta-tens mi1itme styrker).

Artikel Vi

A va/an giisir illersugaanerar

1. 1951 -imi isumaqatigiissummut akornu-taanngitsumik, pingaantumik Artikel XI isurna-qatigiissutiliu aliat tassunga attuumnassuteqar-tut eqqarsaatigalugit Amenikkami Naaiagaaf-feqatigiinni sakkutooqarfinnut oqartussat sak-icutooqarfimminni qimatassaminni atortussatakuutissallu uioniaanateqanutut ilisimuneqar-tut, matumani oiiakut. armorsaatissatut akooru-tissat, asbest sequmakalaarsinnaasoq. kiisaluPI3C Amerikkami Naalagaaffeqatigiit sakku-tuuisa najuunnerisigut pilersinneqartut (matu-maui Amerikkamiut Nlaalagaaffeqatigiivisasakkutooqarfiini sakkuttuujunngitsut iianngul-lugit) piiarlugilluunniit aliatut akornusiisinaa-junnaarsissavaat.

68 Nalunaerutit - Gronlandsk Lovsamling - Serie A 1991

19. september 1991 Bek. or. 101 (LTC) Nal. nr. 101 (LTC)

2. De Forenede Staters myndigheder skalforsyne dansk/grønlandske myndigheder meden rapport cm alle sâdanne kendte stoffer, derer tilstede p de af De Forenede Staters mi1it-re anhieg, scm deter hensigten at forlade. Pa an-modning fra dansk/grønlandske myndighederskal dec foretages en fh1es inspektion af DeForenede Stater og Danmark/Grønland for atverificere nvnte rapport.

3. Dc Forenede Staters myndigheder skalforsyne de dansk/gronlandske myndighedermed en rapport, der bekrfter, at der er taget defornødne skridt med hensyn til sdanne stoffer.

2. Amerikkamiut Naaiagaffeeqatigiivinioqartussat qallunaat/kalaallit oqartussaasuiatortussiat ulorinaateqarsinnaasut tamakku pi-gineqartut tamaasa pillugit nahunaarsuusianiktunisassavaat. Matumani pineqarput atortussatulorinaateqarsinnaasut Amerikkamiut Naala-gaaffeqatigiivisa sakkutooqarfiini qimaler-saakkatut eqqarsaatigineqartuniittut. Qallu-naat/kalaahlit oqartussaasuisa piumasaqarne-risigut Amerikkami Naalagaaffeqatigiit kiisaluDanmarkip/Kalaallit Nunaata ataatsimoorlu-tik nalunaarusiap imarisaata ilumuussusia atsi-oqatigiinnikkut uppernarsarniarlugu misissue-qatigiissapput.

3. Amerikkamiut Naaiagaaffeqatigiivisa qal-lunaat/kalaallit oqartussat naiunaarusiorfigis-savaat, tassanilu uppernarsarneqassaaq ator-tussat akoorutissallu taamaattut peerniarlugitsuhiniutit pisariaqartut ilumut aahlartinneqarsi-masut.

Artikel VIIPermanent udvaig

1. For at lette samrAd og udveksiing afoplys-ninger om forhold, der vedrører De ForenedeStaters mi1itre tilstedeverc1se i Gronland, viidec bhive nedsat et amerikansk-dansk Perma-nent Udvaig pa ikrafttrade1sesdatoen for nr-werende Memorandum.

2. Det Permanente Udvaig skal bestá af re-presentanter for Dc Forenede Staters regeringog reprcsentanter for Danmarks regering ogfor Gronlands Iandsstyre.

3. Det Permanente Udvaig skal holde sam-cad og udveksle oplysninger om alle forhold,der vedrører De Forenede Staters miiitmre til-stedevre1se i Grønland I almindelighed ogrnerverende Memorandum i smrdeleshed. DeForenede Staters representant skal i god tidgive den danske reprmsentant oplysninger ved-rorende alle pâtenkte, vsenthige mndringer iDe Forenede Staters mihitmre virksomhed elleranheg, dec vii kunne pâvirke Grøniands økono-mi ehler iniijø. Sporgsmál, der falder md underDet dansk-amerikanske Gronlandsudvahgs an-svarsomráde, vii ikke bhive behandiet af detPermanente Udvaig.

Artikeh VIJAtaavartumik Ataatsimiititaq

1. Kalaahhit Nunaanni Amerikkami Naala-gaaffeqatigiit sakkutooqarnikkut najuunneran-nut pissutsinik paasissutissanillu paarlaateqa-tigiittarneq oqilisarniarlugu AtaatsimiititamikAtaavartumik amerikkamiut qallunaallu sin-niisoqarfigisaannik isumaqatigiissutit eqikkar-neqarnerisa makku uhlormiit atuutilerfiannitpilersitsisoqassaaq.

2. Ataatsimiititaq Ataavartoq AmerikkamiutNaalagaaffeqatigiivisa, Danmarkip naalakker-suisuisa Kahaahlilhi Nunaanni Naaiakkersuisutsinniisuutitaannik inuttalerneqassaaq.

3. Amerikkami Naalagaaffeqatigiit sakku-tuuisa Kalaalhit Nunaanniitinneqarnerat pihlu-gu nalinginnaasumik pingaarnerpaakkulli isu-maqatigissutit eqikkarnerat manna piliuguAtaatsimiititami Ataavartumi isumasioqatigiit-toqartarlunilu pissutsit tarnaasa pillugit paasis-sutisseeqatigiittoqartassaaq. Amerikkami Naa-Iagaaffeqatigiit sinniisaata Kaiaallit Nunaataaningaasaqarneranut avantangiisaanulluunniitannertuumik sunniuteqarsinnaasunik Ainerik-kami Naalagaaffeqatigiit sakkutooqarnikkutingerlatsinermikkut annertuumik ahbannguuti-gissamaakkatik qahlunnaat sinniisaannut pif-fissaabluarallartiliugu ilisimatitsissutigisassa-vaat. Kalaallit Nunaat pillugu apeqqutit qailu-naat arnerikkamiuliu ataatsimiititaata akisus-

Naluaaenitit - Grnniandsk Lovsamling - Sene 1k

19. september 1991 i3ek. nr. 101 (LTC) Nal. ni. 101 (LTC)

4. I tilfmlde af, at der opstár uenighed om etproblem, der ikke kan loses af det PermanenteUdvalg, skal sporgsmAlet henvises til lusningad diplomatiske kanaler.

5. Det Permanente Udvaig skal atholde regeimssige moder, mindst en gang àrligt.

6. Alle inoder skal vre lukkede, medmindreandet aftales i det Permanente Udvaig. Frigi-velse afoplysninger i en hvilken sorn heist formvedrerende udvaigets droftelser skal bero pafmlles aftale Udvalget.

412

saaffeqarfianut tunngasut AtaatsimiititamitAtaavartumit suharineqartassanngillat.

4. Ajornartorsiutit ataasiakkaat Ataatsimiiti-tami Ataavartumi aaqqinneqarsinnaanngitsutpillugit isumaqatigünngilersoqartiilugu apeq-qutit taamaattut naaiagaaffiit aallartitaqarfiiaqqutigalugit aaqqiiviginiarneqartassapput.

5. Ataatsimiititaq Ataavartoq akuttunngitsu-mik ataatsimiittassaaq, ikirinerpaamik ukiu-mut ataasiariuni.

6. Ataatsimiititami Ataavartumi ailainik isu-maqatigiissuteqartoqarsimatinnagu ataatsi-miinnerit tamarmik matoqqasuussapput.Ataatsimiititap oqaiuuserisimasai suugaiuar-tulluunnit avammut tusagassiarineqassappatatammana Ataatsimiititap Ataavartup iluaniisumaqatigiiiluni aalajangernermik tunagave-qariuni pisassaaq.

Artikel VIII

Bevillingsmcessig dcekning

Parternes forpiigteiseri medfør afnrvnren-de Memorandum er under forbehold af, at detbevillingsmtcssige grundlag er til stede I over-ensstemmelse med deres respektive nationalelove og procedurer.

Iestemmelser 'i'edrerende De Forenede Statersstyrkei-s virksomed StIr. Stremfjord og

Kuhisuk

Artikierne IX-XIV finder anvendelse i over-gangsfasen, som beskrevet i Ailikel XIII ogderefter I de tidsrum, hvor Dc Forenede Statersstyrker er engageret I militmr virksomhed son-ibeskrevet i artikel XV I dette Memorandum.

Artikel IXFlyoperationer

1. Dc Forenede Staters miiitre fly og flychartret af militseret skal fortsat uhindret haveoverflyvnings- og lnndingsrettigheder uden er-lggelsc af gebyrer og afgifter I overensstem-melse med 1951 -aftalen og nmrvrcnde Memorandum. Danske myndigheder skal vre ene-ansvariige for alle aspekter af de civile flyope-

Artikel VIII

.4 ningaasatigut inawsssutissaqarneq

Isumaqatigiissutit eqikkarneqarneri rnakkutunngavigalugit illuatungeriit anirigaasartuuti-tigut pisussaaflui inuiattut inatsisiiiornikkut aa-lajangersiinasunillu periusansartut malillugitaningaasaliisinnaancrmut tunngavissaqartitsi-nermik aallaaveqassapput.

Kaegerlussuarmi Kulusummilu amerlkkamhstnaalagaaffeqatigiit saakutooqarnikkut

ingerlatsiucrat pillugu aalnjaingersakkat

Artikilini IX-imit XIV-mut aaiajangersakkatikaarsaariarnermi atortinneqassapput, soorlutamanna Artikel XIII.-mi aalajangersarneqarsi-masoq, tamatumalu kingorna AmerikkamiNaalagaaffeqatigiit sakkutooqarnikkut inger-latsinermi akuliusimatillugit isumaqatigiissutiteqikkarneqarnerini makkunani Artikel XV-miaalajangersakkat atuutsinneqassallutik.

Artikel IX

Timmisartornerit

1. Amerikkamiut Naalagaaffeqatigiivisa sak-kutooqarnikkut timmisartui timmisartullu sak-kutooqarneq tunngavigaiugu attartorneqartutmanna tikillugu pisarnertut akornuserneqara-tik quiaavaasinnaatitaallutillu akiiiuteqaratikmissinnaatitaassapput, soortu tamanna195 1-imi isumaqatigiissummi isumaqatigiissu-

70 Nalunaerutit - Gronlandsk Lovsamling -. Serie A - 1991

19. september 1991 Bek. nr. 101 (LTC) Nal. nr. 101 (LTC)

rationer i Sdr. StrømI]ord og Kulusuk og skaltilretteigge operationerne sáledes, at enhverIorstyrrelse af Do Forenede Stators, Danmarkselier anden militLer benyttelse under NATO afSdr. Stromfjord eller Kulusuk undgâs. I situ-ationer med strkt foreget behov for amerikan-ske eller danske mi1itre luftfartojer i tilfeldeafkrig, NATO-beredskab, og, under forudst-ning af enighed meilem do to regeringer, i an-dre perioder med krise, spending, i anden nød-situation eller i forbindelse med mi1itre ovel-ser, kan Dc Forenede Staters oiler danske myn-digheder krve, at civile flyoperationer be-grunses elier indstilles midlertidigt.

2. Alie Iuftfartojer, der benytter Sdr. Strøm-fjord og Kulusuk, skal overholde sâdanne g1-dende amerikanske eller danske forskriftsms-sige krav, som er nødvendige for en sikker ogeffektiv drift. Det phviIer De Forenede Statorsmyndigheder at sikre Do Forenede Staters mili-ttere luftfartnjers overholdelse heraf og at givepassende vejiedning til luftfartejer chartret afDe Forenede Staters styrker. Dot páhviier dan-ske myndigheder at sikre civile luftfartojerssamt danske eller tredjelandes militre luftfar-tojers overholdelse heraf

Artikel XDrift of civile lufifarisanheg

1. Do danske myndigheder fører en forteg-neise over civile flyoperationer I Sdr. Strøm-ijord. Et ajourført eksemplar af fortegnelsenovergives til De Forenede Staters overstkom-manderende i Grønland en gang om mAneden.

2. Dc danske myndigheder har ansvaret forpassagerer. bestning og last ombord pa civile

tillu eqikkarneqarnerini makkunani taamatutaalajangersagaqartoq. Qallunaat oqartussaatKangerlussuarmi Kulusumrnilu inuinnarniktimmisartuussinermi pissutsinut assigiinngit-sunut sunulluunniit akisussaasuussapput, tim-misartuussinerillu aaqqissuutissaliugit Ame-rikkami Naalagaaffeqatigiit, Danmarkip Ka-ngerlussuarmi kiisalu Kulusumrni sakkutoo-qarnikkut NATO-p ingerlatsineranut sukkul-luunniit akornutaasussaajurinaarlugit. Sorsun-neqalersillugu amerikkamiut qallunaallunniitsakutooqarnikkut tiimisartuussinernik anner-tuunik pisariaqartitsilerflini, NATO-p piareer-simanissaa pisariaqalersillugu, illuatungeriillunaalakkersuisuisa Isumaqatiglinnerat naaper-torlugu, pissangannartorsiorfiusuni allatul-luunniit ajornartorsiortoqartillugu sakkutoo-qarnikkuulluunniit sungiusartoqartilluguAmerikkami Naalagaaffeqatigiit qallunaal-Iuunniit piumasarisinnaavaat inuinnarnik tim-misartuussinerit killilersorneqalissasut unitsik-kallarneqarlutilluunniit.

2. Timmisartut tamarmik KangerlussuarmikKulusummillu atuisartut isumannaatsumik ta-rnakkiisumillu ingerlatsinissami amerikkamiutqallunaalluunniit piumasarisaat malissavaat.Amerikkami Naalagaaffeqatigiit oqartussaasaisumagissavaat Amerikkami Naalagaaffeqati-gut sakkutuuisa timmisartuisa tamakku aammamaleruassagaat, Amerikkamilu Naalagaaffe-qatigiit sakkutuuisa timmisartut attarlugaat na-leqquttumik tamakku pillugit ilitsersuutissallu-git. Qallunaat oqartussaasuisa pisussaaffigaatinuinnarnik timmisartuussisut nunallu allatsakkutooqarnikkut timmisartuisa maleruaqqu-sanik tamakkuninnga maleruaanissaat isuman-naassallugu.

Artikel X

In uf nnarn ik timmisartuussiviifingerlanneqarneri

I. Kangerlussuaq aqqusaarlugu inuinnarniktirnmisartuussisut nalunaarsorneqarnerat qal-lunaat oqartussaasuisa isumagissavaat. Nalu-naarsuusiaq pisut kingullerpaat ilanngullugitnalunaarsuiffiusoq Amerikkami Naalagaaffe-qatigiit Kalaallit Nunaanni sakkutooqarnikkutquilersatut naalagaannut qaammammut ataa-siarIuni tunniunneqartassaaq.

2. Inuinnartut timmisartunut ilaasut, inuttatusillu, kiisalu inuinnaat allat Amerikkami Naa-

NaLunaen1It clroniaricck ovntniing - enc

9, ';cmemhr 991 3ei. nr. 101 LfC)

Iufttirtøjer bortset fra luftfartojer, dc-r or char-trot af Dr Foreocdc :taters .ityncer) og for an-dre civiie, der ikke or ansat af Do Forenede Sin-ters styrker. Efter registrering hoc de danskemyndigheder vii det vre disco personer tiiladtat ophoide sig rnictlertidigt i Sdr. Stromt3ord ogat benytte Sdr. Stromford corn udgangspunktoiler corn rejsernâl. seriig i turistøjerned. Det viiikke wore sãdanne personer tiiiadt at hevgesig md i omrider, bygninger og anlmg, der orafmrket corn ikke offentligt tiigcnge1ige.Danmarks regering vii godtgnre De ForenedeStators regering de ornkostninger, der skyldesydeise afbistand til disse personer.

:'laLnr. 101 ILrci

iagaaffiit sakkutuuiiu aocAa giu ailu-anat oqartussasuisa u:aaTjgaa mate -mani timmisariut Amen kuam i' aaiagaaifeqa-dgiit sakkutuuinit attartiikkat iaatinneqan-ngii rat). QuliunaaE oqartussaan nit cal unaarsor-neqareernermikkut in uit tamakku Kangerhis-suarmi uninngagaliarsinnaanngortarput, Ku-ngerlussuariu angalanermi aulluavittut ornitas-satulinunnit atorsinn aanngovlugu. pingaaru-mik takornariarnissaq siunenarai a go. Inuili itaakku illut atcrtuudllu sakkutooqarfittut mile-naaqutsersorneqarsimacur cqoaanni a kornan-niiuunniit angaiasinnaatitaassanngiiiat. nuittamakku ikiorserneqarnerinut auIngaas rtu alitDamnarkip na aiakkersuisnica A.rnerikkaniiNaaiagaaffeqatigiit naaiakkersuisuinut 'kiier-tassavaat.

Artikel Xl

Erta in ingskra v

Med hensyn til erstatningskrav, coin matteopsttl forbindelse med civil tlyvirksomhed iSdr. Strnmjord, vii Afsnit VII. stykke 3, i afta-len af 15. april 1976 vedrorende benytteise afSdr. Stromfjord fortsat wore greidende i over-gangsperioden og derefter i de situationer, corner beskrevet i Art. XV i tilfmide, hvor Dc For-enede Staters regering matte udføre tjenestey-deiser efter anmodning fra dansk/gronltmdskemyndigheder.

Artikel XIILov og iirden

1. Den danske regering skal wore anavarligfor by og orden i Sdr. Strnmfjord. Vedkom-mende danske myndigheder trmffer forho1dsregler til at sikre beskytteise afog sikkerhed foralle personer i Sdr. Stromf3ord, inklusive civibebuftfartøjers passagerer, og hândhmver relevan-te dansk/gronlandske love og bestemmelser.Dc trffer forholdsregler til at forhindre, atpersonel, herunder Dassagerer, itegger hindrin-ger i vejen for den milita3re virksom hod.

Artikel X

Taarsiii'igirzeqnmsswicJ.piunasaqaai.aasoiflwascl

Kangerlussuarrni inuinnarnik dunmisni teas-sinermut atatiilugu taarsiiviginearmssarnikpiumasaqaatinngorsinnaasut eqqarsaatigaiugtKangerlussuup atorneqarnissaa Di lug1 sitrna-qatiglissummi 15. april 1976-irneersumi AfsnitVi!, immikkoortoq 3 ikaarsaariarnermi tama-turnalu kingorna pisuni Artikel XV-mi taano-qarsimasuni atuuriinnassaq, tarnatumani eq-qarsaatiginecar1uni qailunaat/kalaatht onar-tussaasuisa qinnuteqarneral naaperroriuguArnerikkami Naaiagaaffeqatigiit naaiakkersui-suisa kifthrtuussinikkut kioisiinori.

Artikel Xiii

Inn tsirii atortinn eqarneri torersuutitsirnstariu

1. Kangerlussuarmi inatsisit atortinneqarne-ri torersuutitsinissarlu eqqacsaatigaiuglt qallu-naat naalakkersuisui akisussaasuussapput. i(a-ngerlussuaniii inuit tamarmik I iiersorneqarnis-saasa isumannaail isaavigineqarnissaasalu qu-iakkeerrieqarnissaat qaiiunaar oqartussaasuisainalittarisassiuutissavaat, matumani nuinnaattimmisartunut iiaasut ilanneullugit, disa1u qal-lunaat/kalaallit inatsisnasa aaiajangersagaasa-in tarnatumunnga attuurnassut aqartut inal itsiTt-neqarnisaat isurnagissallugu. Suusonneqar-tot, maturnani tirnni.isartunut laasut iiiuuse-qarnerrnikkut sakkutooqarnikkut aigeriatanikakornuscrsuiiinngionissaat Otige iaiiunaat

-

72 Nalunaerutit - Gronlandsk Lovsamling - Serie A 1991

19. september 1991 Bek. nr. 101 (LTC)

2. Dc Forenede Staters miiitmre myndighe-der skal opretholde disciplin og orden blandtmedlemmer af De Forenede Staters styrker, decivilt ansatte, samt disses pârerende. De For-enede Staters miiitre myndigheder kan tageskridt til at beskytte Dc Forenede Staters perso-riel og ejendom og til at forhindre sabotage,spionage og undergravende virksomhed.

3. Danmarks og De Forenede Staters myn-digheder skal samarbejde i anliggender, dervedrorer sikkerhed og opretholdelse af by ogorden, i medfor afniermere aftalte procedurer.

Na!. nr. 101 (LTC)

naalakkersuisui malittarisassanik aalajanger-saassapput.

2. Amerikkami Naalagaaffeqatigiit sakku-tooqarnikkut oqartussaasuisa AmerikkamiNaalagaaffeqatigiinni sakkutuut, inuinnartutatorfihlit taakkulu ilaqutaasa aalajangersakka-nik torersuutitsinissamillu eqqortitsinissaatisumagissavaat. Amerikami Naalagaaffeqati-gut sakkutooqarnikkut oqartussaasuisa Ame-rikkami Naalagaaffeqatigiit sulisorisamik pigi-samillu illersorneqarnissaat anguniarlugu iii-uuseqarsinnaapput, matumani akornusiiniar-luni aserorterinerit, kilitsissiaqarnikkut alaper-naarsuinerit ajoqusiiniarlunilu ingerlatsineritallat eqqarsaatigalugit.

3. Danmarkip Amerikkamiiu Naalagaaffe-qatigiinni oqartussaasut periutsit erseqqinne-rusurnik isurnaqatigiissutaasimasut maliliugitsuliassani isumannaatsuunissamut tunngassu-teqartuni suleqatigiissapput.

Artikel XIIIOvergangsprocessen

1. Dc Forenede Staters luftváben ophørermed driften af basen i Sdr. Strømfjord senestden 30. september 1992 og afslutter benyttelsenaf Kulusuk og alle DYE-station erne senest den30. september 1991. Dc dansk/gronlandskemyndigheder vii have det fulde ansvar for drif-ten af lufthavnen i Sdr. Stromfjord og flyve-pladsen i Kulusuk fra henholdsvis den 1. okto-ber 1992 ogden 1. oktober 1991.

2. Parterne har nedsat et Overgangsudvalg,der er ansvarlig for overvâgningen af over-gangsprocessen i Sdr. Stromfjord, Kulusuk ogpA DYE-stationerne. Udvalget udarbejder vedflIes aftale en plan for en faseopdelt overdra-gelse afansvaret for driften afanJggene i Sdr.Stromijord og Kulusuk, der sikrer fuldførclseaf Dc Forenede Staters IuftvAberis rettidige ogvebordnede ti1bagetrkning og de dansk/gron-landske myndigheders overtagelse af det fuldeansvar senest pA de datoer, der or fastsat i stk. I.Udvalget fast1gger endvidere ved fu11es aftalede procedurer, der skal følges ved den endetigeordning for DYE-stationerne.

Artikel XIII

Ikaarsaariarfimrni pisussat

1. Amerikkami Naabagaaffeqatigiit sakku-too qarnikkut Kangerlussuarmi ingerlatsineratkingusinnerpaamik 30. september 1992-miunitsinneqareersimassaaq, kiisaiu KuiusuupDYE-stationillu tamarmik atorneqarneri ki-ngusinnerpaamik 30. september 199 1-imi unit-sinneqareersimassaliutik. KangerbussuarmiKulusummilu rnittarfiit ingerlanneqarnerisatamakkiisumik akisussaaffigineqarnerat qablu-naat/kalaailit oqartussaasuisa tigussavaat 1.oktober 1992-imiit kiisalu 1. oktober1991 -imiit.

2. Illuatungerlit Ikaarsaariarnermi Ataatsi-miititamik pilersitsisimapput, ataatsimiititailutaassuma ikaarsaariarnerup nalaani Kanger-bussuarmi, Kubusummi DYE-stationinilu pisutnakkutigineqarnerat akisussaaffigaa. Ataatsi-miititap ataatsimoortumik isumaqatigiissusior-nermigut Kangerlussuup Kubusuublu mittarfii-sa ingerlanneqarnerinut akisussaaffiit tunniun-neqarnissaannut pilersaarut piffissanut aalaja-ngersimasukkaartunut agguartaarsimasoq suli-arissavaat, taamallilluni Amerikkami Naala-gaaffeqatigiit saakutooqarnikkut timmisarto-qarfinnik ingerbatsinerisa piffissaq eqqoriugutorersumillu taakkuninnga qimatsinissaat, ku-salu qallunaat/kalaallit oqartussaasuisa imm.1-imi ublut tigusiffissatut aailajangersarneqar-

19. september 1991 Be. rn 101 LTC) Hal. nr. 101 (LTC)

3. Sanitidig med at overdragelsen af denvnte aneg skrider frem i overensstemmeisemed den aftalte plan, varetager De ForenedeStaters myndigheder de funktioner, som defortsat er ansvarlige for, pa samme made, somde bar vret varetaget hidtii, smrlig i henholdtil afsnit IV i aftalen meilem USAF og KGH af15. april 1976, medmindre partarne aftaler an-det.

Artikel XIV

Ansvarejr dnften afanlceggene

I. Danmarks regering er ansvadig for drift,vedligeholdelse, byggeri, modernisering, atn-dring og reparation af de anIg I Sdr. Strom-fjord og Kulusuk, der udelukkende anvendesiii drift af civil Iuftfart elier anden virksom bed,som varetages af dansk/gronlandsk personel,samt for afle omkostninger forbundet dermed.Anlg og tjenesteydelser for iuftfarten, hvisdrift pa nuvterende tidspunkt varetages af DeForenede Staters styrker I Sdr. Strømf]ord, viigradvist blive overdraget til Danmarks regeringpa narmere aftake vilkár, idet overdrageisenpâbegyndes med 1ufttraiktjenesten ikke sencreend den 1. januar 1992, og afsluttes senest den30. september 1992.

2. De Forenede Staters regering er ansvarligfor drift, vedligehoideise, byggeri, modernise-ring, ndring og reparation af anig i Sdr.Stromijord og Kulusuk, dec udeiukkcnde an-vendes til De Forenede Staters mu1itre virk-

sirnasut aallartiffigaiugit akisussaaffimmik ta-iriakkiisumik tigusinissaat quiakkeerneqartii-lugu. DYE-stationiiiu inaarutaasumik aaciqii-vigineqarnissaanni periutsit nialinneqartussatpiersrnneqarnissaat siunertaralugu ataatsimui-titaq ataatsimoortumuic isumaqatigissusiormk-kut aaiajangersaassaaq.

3. Atortoqarfiit taaneqartut piffissarl piler-saanisiaq malillugu tigujartuaarneqarnerinutpeqatigitillugu Amerikkami Naaiagaaffeqati-gut oqartussaasa ingerlatat suli akissusaaffigi-satik manna tikillugu ingerlatsinermittut inger-latissavaat, pingaartumik USAF-ip KGH-ii uakornanni isumaqatigiissummi 15. aprilI 976-imeersumi jim. IV eqqarsaatigaiugu. Ia-mannalu atuutissallum illuatungeriit tassanngaallaanerusumik isumaqatigiissuteqanngippata.

Artikel XIV

A wrwqarjut ingerlann eqarn erinut akisiissaaffik

1. Kangerlussuarmi Kulusummilu mittarfiitingerlanneqarnerinut, aserfailatsaaiineqarneri-nut, sanaartorfigineqarnerinut, nutarterneqar-nerinut, allanngortiterneqarnerinut iiuarsaan-neqarnerinullu Danmarkimi naalakkersuisutakisussaapput, taakkulu ingerlanneqarput mu-innarnik timmisartuussinerinnaq ailatu!Iuun-nut ingerlatsinerit sulisunit qailunaanit/ka-iaallinit ingerlanneqartut tamatumunngaluatatillugu aningaasartuutit tunngavigalugit.Atortoqarfiit timmisartuussinermullu atatillu-gu kiffartuussinerit massakkut ingerianneqarneri Kangerlussuarmi Amerikkami Naaiagaaf-feqatigiit sakkutuuinit ingerianneqartut tigusi-artuaarneq peqatigalugu Danmarkiini naalak-kersuisunut nuukkiartuaarneqassapput, im-rnikkut piumasaqaataasut piilugit isumaqati-glissutigineqartut erseqqinnerusut tunngavigalugit, tassa timmisartunik angaflannerini kiffar-tuussinerup tunniukkiartuaarneqalernissaa I.januar 1992 kingoqqunnagu allartinnenassam-mat, kingusinnerpaamuilu 30. september 1992nallertinnagu naammassineqareersimatsathi-ni.

2. Amerikkami Naalagaffeqatigiinni naa1akkersuisut Kangerlussuarmi KulusummuluAmerikkami Naalagaaffeqatigiit sakkutooqar-nikkut ingeriataannaanni ingeriatsinermut,aserfailatsaaliinermut, sanaartornermut, nutar

74 Nalunaerutit - Grønlandsk Lovsamling Serie A 991

19. september 1991 Bek. iii-. 101 (LTC)

somhed, samt for alle omkostninger forbundetherined.

3. De Forenede Staters regering er ikke for-pligtet til at vedblive med at stille anlg, udstyreller tjenesteydelser til râdighed i 1ngere tidetler i storre omfang end nodvendigt for vareta-gelsen afDe Forenede Staters militre formal,som beskrevet i nervmrende Memorandum,ser1igt i Art. XIII, stk. 3.

Opretho1dese af Dc Forenede Staters adgang tilSdr. Stromfjord og Kulusuk

Artikel XV

1. Efter overgangsfasen buyer Sdr. Strom-fjord et civilt 1uftfartsanIg.

F...

1

2. Under hensyn til, at De Forenede Statersregering har givet afkald pa aIle rettigheder tilrestvrdien af fast ejendom (med undtagelse afdet I Art. III, stk. 2, i nrvrende attale anfer-te) og har overført overskydende Iøsore i over-ensstemmelse med De Forenede Staters love ogbestemmelser, skal Dc Forenede Staters styrkerhave fortrinsret til brug aflandingsbane, parke-rings- og tankningsanlg 1 Sdr. Strømfjord ogKulusuk i de situationer, der er beskrevet i stk.3 nedenfor.

3. 1 perioder med krig, NATO-beredskab og,under forudstning af enighed mellem de to re-geringer, i andre perioder med spnding, krise,I anden nodsituation dller i forbindelse med mi-litre ovelser, skal De Forenede Staters miIit-re styrker kunne gøre brug af disse ankeg, paden made som er foreskrevet i ncrvrende Me-morandum, nãr det er pakrvet under lejlig-hedsvise togter, ovelser og operationer i nodsi-tuationer.

4. Dc Forenede Staters regering skal i rimeligtid forinderm konsultere Danmarks regering, s.-fremt den agter at gore brug af Sdr. Strømfjord

Nal. ar. 101 (LTC)

terinermut, allanngortiterinermut ihiarsaassi-nernullu kiisalu taakkununnga atatillugu ani-ngaasartuuti nut tamanut akisussaapput.

3. Amerikkami Naalagaaffeqatigiit naalak-kersuisui Anierikkami Naalagaffeqatigiinnisakkutooqarnikkut siunertaannit annertuneru-sumik piffissamiluunniit pisariaqartirmneqartu-mit sivisunerusumi atortoqarfinnik, atortut tu-ngaasigut kiffartuussinikkulluunniit pisussaaf-feqanngillat, tamakkulu isumaqatigiissutiteqikkarneqarnerini makkunani taaneqarsi-mapput, pingaartumik Artikel XIII, imm. 3 eq-qarsaatigalugu.

Amerikkami NanlagnaffeqatiglitKangerlussuarmi Kulusummilu

najuussinnaatitaanerisa attatiinnarneqarnissaat

Artikel XV

I. Piflissap ikaarsaariarfiup naaneratigutKangerlussuaq inuinnarnut timmisartuussisar-nermi mittarfeqarfinngussaaq.

2. Amerikkami Naalagaaffeqatigiit naalak-kersuisuisa illuutit sinneruttumik nalinginut(isumaqatigiissummi matumani Artikel III,imm. 2-mi taaneqartut ilanngunnagit) piginnit-tuunerminnik taamaatitsisimanerat eqqarsaati-galugu, Amerikkamilu Naalagaaffeqatigiitinatsisaat aalajangersagaallu malillugitpigisat/atortut anikitsualuit sinneruttut tunni-utereermagit, Amerikkami Naalagaaffeqatigiitsakkutuui Kangerlussuarmi Kulusummilu mit-tarfinnik, uninngaartarfinik orsersortarfinnilluatueqqaartuunissaminnut pisinnaatitaapput1mm. 3-mi matuma ataani taaneqartutut ittunikpisoqartillugu.

3. Sorsunneqartillugu,NATO piareersimasa-riaqartillugu kiisalu naalakkersuisut taakkumarluk isumaqatigiissinnaappata pissanganar-torsiornerup, allatigulluunniit ajornartorsiu-lerfiup, sakkutuulluunniit sungiusarnerisa na-laanni Arnerikkami Naalagaaffeqatigiit sakku-tuui mittarfeqarfinnik taakkuninnga atuisin-naatitaassapput, soorlu isumaqatigiissutiteqikkarneqarnerini makkunani tamanna aaia-jangersarneqartoq, pisariaqalerfiatigut inger-uaamernut, sungiusarnernut ajornartorsiulerfi-ullu nalaani timmisartornernut atatilfugu.

4. Kangerlussuarrni Kulusummilu mittarfiitatussamaaleraangamikkit Amerikkami Naala-gaaffeqatigiinni naalaakersuisut piffissaaulua-

-'aur1aerL1U jrurtiuu'i unu

9. sennnnber 9fl Bck r. 01 (LTC) 'lat. nr. WI LTC)

og Kulusuk. Normatt skal sâdanne konsuita-donor linde sted mindst to og halvijerds (72) ti-

mer i forvejen.

5. Dc Forenede Staters regering skal betalealt e udgifter for tjenesteydelser og forsyninger,som De Forenede Staers styrker anmoder omog modtager i forbindelse med lejlighedsvis be-nyttelse af Sdr. Stromijord og Kulusuk i hen-hold til deane artikel. i3etalingen, der opkrmvesfor sddanne tjenesteydelser og forsyninger, skalikke overstige den betaling, der opkrves fradanske og groniandske brugere og kobere afdesamme alter lignende cjenesteydelser og forsy-finger.

!krafttrcelen og varighed

Ariike XVI

Nmrvrende Memorandum trder kraftved undertegneisen og forbliver kraft i sammeperiode sUm 195 1-aftalen, medmindre dot opsi-ges med 2 irs skriftligt varsel af en aS parterne.Nmrvzerende Memorandum kan ndrcs nrsUm heist ved aftale mellem parterne.

Til bekrmfteise heraf har undertegnede be-fuidmegtigede underskrevet nrvinrende afta-le. Udfrdiget Kebenhavn, den trettendemarts 1991, ito eksemplarer pa dansk og en-geisk, begge tekster af lige gyldighed.

For Kwigeriget Danmarks regerhig(iakhislve Gronlands Lamlsstyre)

Fhunming HedegaardFor Danmarks regering

For Graniands landestyreLam Vesterbirk

rallartillugu Danmarkip aaaiakeriisw -saaftiginnittassapput. NTaiinginnaasum.qartiliugu taamatut saaffiginni nnent ai.72-inik atuinissaq sioqquiiugu pisassapput.

5. Artikili manna naapertoriugu Kangeriuc-soup Kulusuuliu atorneqarnerinut atatili uguAmerikkami Nalaagaaffeqatigiit sakkuwcusaqinnuteqarnerisigut kiffartuuneqarnermut ni-lersorneqarnermullu aningaasartuutit tamaaaAmerikkami Naalagaffeqatigiinni naa1akersusut akilissavaat. Taamatut suilissinertm pier-sorneqarnermilu akiliutigitinneqartoq qailu-naanut kalaallinullu taamatut suiiinneqarlutiiLu pilersorneqartunut akilintigitinn cci artanu-mit anginerussanngiaq.

Atortuulersiniieqaraera atffissaataiusivisusmsin

Artikel XVI

Isumaqatigiissutit eqqikkarneqarneri makkuatsiorneqarnermikkut atortussanngorttnneqar-put, 1951 -imilu isumaqatigiissutip atuukkallar-nerata sivisoqataanik atuutissailuni, tamannaukiunik marlunnik piffissaqartitsiflum allakka-tigut iiluatungeriit arlaanniit atOrunflaarsmne-qanngippat. Isumaqatigiitssutit eqikkarneqac-nerisa isumaqatigiissutigifleqarflerat manna 1-luatungeriit isumaqatigiissuteqarflefatigut suk-kuliuunniit atorunaarsinneqarsinnaaVoq.

Tamanna uppernarsariugu atsiortoq isuma-qatigiissummik matumannga atSiorfllssarnUipiginnaatitaaffiierneqarsimasoq atsiortuu;.Kobenhavnimi suharineqarpoq uiioq 31991, marlunngorluguiu atsiorneqarpoq, qali Li

-naatut tuluttullu, oqaatsiliu marluk taakkuatoriugit naligiimmik atorsinnaassuseqartutik.

Kunngeqarfbrnni DanmarkimiNaalakkersnisut sinceriugit(Kalanilit Nunnanni ecaink-

kersuisnt iianngniingh)

Danmarkimi NaalakkersuisunfitFlemming Hedegnard

Kalnailit Nunnanni NnaiakkersuisuuikLam Vesterbirk

/