KABUHAYAN AT PAMUMUHAY NG MGA BANSANG ASYANO SA KASALUKUYAN

ARALIN 6: 3RD QUARTER (FIRST LESSON)Araling Panlipunan – Grade 7

Pasimula: MGA LAYUNIN SA ARALING ITO

1. Natatalakay ang mga batayan sa pagtaya ng kaunlarang pantao ng mga bansang Asyano sa iba’t-ibang aspeto;

2. Nasusuri ang Antas ng kabuhayan ng mga mbansang asyano sa pamamagitan ng Human Development Index;

3. Npupuri ang mga hakbang na isinasagawa upang mapangalagaan ang mga karapatan ng kababaihan at ng mga manggagawang Asyano.

Anong mga Bansa sa Asya ang tingin nyo ay maayos ang antas ng pamumuhay? Magbigay ng halimbawa?

Ano sa tingin nyo ang batayan upang masasabi nating nasa maayos ang antas ng pamumuhay ng isang pamayanan o bansa?

Ano ang kabuhayan?

Ang uri ng pamumuhay ng isang tao.

Maari ring maituring na ikinabubuhay o hanapbuhay ng isang tao.

Sa araling ito, titignan natin kung ano ang mga pamumuhay o kabuhayan ng mga tao sa bawat rehiyon ng Asya.

Antas ng pamumuhay

Antas o estado ng buhay:

maaring mayaman o mahirap.

Sa araling ito titignan natin ang antas o estado ng bawat asyano at kung paano ito nakaka apekto sa bawat rehiyon at sa pag usbong ng ekonomiya sa Asya.

TALASALITAAN:

Mga salitang maaring di maunawaan kung kayat bibigyang kahulugan

H.D.I (HUMAN DEVELOPMENT INDEX)

Isa sa maaring pagbatayan ng antas ng pamumuhay ng mga Asyano ay ang:

HUMAN DEVELOPMENT INDEX

- Ginagamit ito ng United Nations Development Programme o (UNDP) sa pagtaya ng kapakanan ng mga bansa gaya ng :

1.Kahirapan 2.karunungan na bumasa at sumulat, 3.edukasyon 4.haba ng buhay, kalusugan,

5. at maayos o nakasasapat na uri ng pamumuhay

Iba pang tinitignan ng UN

Tinitignan din ng UN ang :

1. Katamtamang katuparan ng mga bansa ng maayos na kaunlarang pantao o HUMAN DEVELOPMENT ayon sa tatlong sukatan:

1. mahaba at malusog na uri ng pamumuhay

HUMAN DEVELOPMENT ayon sa 3 sukatan

1. LIFE EXPECTANCY AT BIRTH – o mahaba at malusog na uri ng pamumuhay.

-ay nakakalkula sa pamamagitan ng pagtiyak sa kaalamang bumsa at sumulat ng mga mamamayan na may edad 15 taong gulang pataas

2. ADULT LITERACY RATE – o Kaalaman na batay sa antas ng kamuwangan ng mga may sapat na gulang o edad.

3. AGE SPECIFIC MORALITY RATE – o ang antas ng inaasahang haba ng buhay na natataya sa pamamagitan ng pagtantiya kung ilang taon pa maaring mabuhay ang isang bagong panganak na sanggol sakaling magpatuloy ang kalakaran ng pamumuhay. Gamit ang GDP at PPP.

AGE-SPECIFIC MORALITY RATE

GDP – GROSS DOMESTIC PRODUCT (Kabuuang pambansang produkto)

- Ang pangkalahatang produktong domestiko,

- Ito ay ang kabuuan o pangkalahatang halaga ng mga produkto at serbisyo ng isang partikular na bansa sa loob ng isang taon.

AGE-SPECIFIC MORALITY RATE

PPP PURCHASING POWER PARITY

- Ito ay ang halaga ng pagpapalitan (EXCHANGE RATE) na binibigyang pansin ang pagkakaiba ng presyo ng bilihin sa iba’t –ibang bansa upang masuri ang kita o (INCOME) ng mga bansa sa Internasyunal na lebel.

- Ang 1 US $ ay may kapantay na kakayahang bumili o (PURCHASING POWER) sa isang lokal na ekonomiya (DOMESTIC ECONOMY) sa halagang 1 $ sa UNITED STATES.

Pagraranggo ng HDI Human Development Index

Taun-taon, ang mga bansa ay iniraranggo ayon sa tatlong sukatan ito ng HUMAN DEVELOPMENT INDEX.

Maraming mga experto ang gumagamit ng HDI bilang isang instrumento sa pagtaya ng antas ng kaunlarang pantao sapagkat isinasaalang-alang nito ang mga palatandaang panlipunan at pang ekonomiya.

TABLE 6 – 1A Ang susunod ay talahanayan ng top 10 na bansa ayon sa HDI ayon sa ( mataas, mababa at katamtaman) as of 2004SAMPUNG BANSANG ASYANO NA MAY MATAAS NA HUMAN DEVELOPMENT INDEX

RANGGO(SA 177 BANSA)

BANSA TAGAL NG BUHAY SMULA PAGKAPANGANAK (Life

Expectancy at Birth)

% ng kaalamang bumasa at sumulat (15 taong gulang

pataas)

Gross Domestic Product per capita (PPP US $)

7 Japan 82.2 99 29, 251

22 Hogkong 81.8 94 30,822

23 Israel 80.0 97.1 24,382

25 Singapore 78.9 92.5 28,077

26 South korea

77.3 98 20,499

29 Cyprus 78.7 96.8 22,805

33 Kuwait 77.1 93.3 19,384

34 Brunie 76.6 92.7 19, 210

39 Bahrain 74.5 86.5 20, 758

46 Qatar 73.0 89 19, 844

TABLE 1-B SAMPUNG BANSANG ASYANO NA MAY MATAAS NA HUMAN DEVELOPMENT INDEX

RANGGO(SA 177 BANSA)

BANSA TAGAL NG BUHAY SMULA

PAGKAPANGANAK (Life Expectancy at Birth)

Index ngedukasyon

Index ng GDP HmanDevelopment

Index

7 Japan 0.95 0.94 0.95 0.949

22 Hogkong 0.95 0.88 0.96 0.927

23 Israel 0.92 0.95 0.92 0.927

25 Singapore 0.90 0.91 0.94 0.916

26 South korea 0.87 0.98 0.89 0.912

29 Cyprus 0.90 0.91 0.91 0.903

33 Kuwait 0.87 0.87 0.88 0.871

34 Brunie 0.86 0.88 0.88 0.871

39 Bahrain 0.82 0.86 0.89 0.859

46 Qatar 0.80 0.85 0.88 0.844

May mataas na HDI ang mga BANSANG KABILANG SA KANLURANG ASYA.(QATAR KUWAIT, ISRAEL, BAHRAIN, CYPRUS)3 sa mga bansa ang nasa SILANGANG ASYA (HONGKONG, JAPAN, SOUTH KOREA)At 2 na kabilang sa TIMOG SILANGANG ASYA (BRUNIE, SINGAPORE)

TABLE 2 - A Ang susunod ay talahanayan ng top 10 na bansa ayon sa HDI ayon sa (katamtaman) as of 2004

RANGGO(SA 177 BANSA)

BANSA TAGAL NG BUHAY SMULA PAGKAPANGANAK (Life

Expectancy at Birth)

% ng kaalamang bumasa at sumulat (15 taong gulang

pataas)

Gross Domestic Product per capita (PPP US $)

74 Thailand 70.3 92.6 8,090

76 Saudi arabia

72 79.4 13,825

78 Lebanon 72.2 86.0 5,837

79 Kazakhstan

63.4 99.5 7,440

80 Armenia 71.6 99.4 4,101

81 China 71.9 90.9 5,896

84 Pilipinas 70.7 92.6 4,614

86 Jordan 71.6 89.9 4,688

92 Turkey 68.9 87.4 7,753

93 Sri Lanka 74.3 90.7 4,390

TABLE 2 - B - Ang susunod ay talahanayan ng top 10 na bansamg asyano ayon sa HDI ayon sa (katamtaman) as of 2004

RANGGO(SA 177 BANSA)

BANSA TAGAL NG BUHAY SMULA

PAGKAPANGANAK (Life Expectancy at Birth)

Index ngedukasyon

Index ng GDP HumanDevelopment

Index

74 Tthailand 0.70 0.92 0.809 0.74

76 Saudi arabia 0.72 0.79 0.138 0.76

78 Lebanon 0.72 0.86 0.538 0.78

79 Kazakhstan 0.63 0.99 0.744 0.79

80 Armenia 0.71 0.99 0.410 0.80

81 China 0.71 0.90 0.589 0.81

84 Pilipinas 0.70 0.92 0.461 0.84

86 Jordan 0.71 0.89 0.468 0.86

92 Turkey 0.68 0.87 0.775 0.92

93 Sri Lanka 0.74 0.90 0.439 0.93

May Katamtaman na HDI ang mga BANSANG KABILANG SA mga bansa dito.

TABLE D - Ang susunod ay talahanayan ng top 10 na bansamg asyano ayon sa HDI ayon sa (katamtaman) as of 2004

RANGGO(SA 177 BANSA)

BANSA TAGAL NG BUHAY SMULA

PAGKAPANGANAK (Life Expectancy at Birth)

Index ngEdukasyon

Index ng GDP HumanDevelopment

Index

74 Tthailand 0.75 0.86 0.73 0.784

76 Saudi arabia 0.78 0.72 0.82 0.777

78 Lebanon 0.79 0.86 0.68 0.774

79 Kazakhstan 0.64 0.96 0.72 0.774

80 Armenia 0.78 0.91 0.62 0.768

81 China 0.78 0.84 0.68 0.768

84 Pilipinas 0.76 0.89 0.64 0.763

86 Jordan 0.78 0.86 0.64 0.760

92 Turkey 0.73 0.81 0.73 0.757

93 Sri Lanka 0.82 0.81 0.63 0.755

May Katamtaman na HDI ang mga BANSANG KABILANG SA mga bansa dito.