Anna Kolczyk gr. B2

elazoW organizmie znajduje si okoo 3-4g Fe

Pula cakowita3-4g40-50 mg/kgosocze3mgtransferynaerytrocyty1800mghemoglobinaszpik300mgminie300mgmioglobinawtroba1000mgferrytyna

Dzienna utrata elaza to 0,6-1,6mg

Gwnie ze zuszczajcymi si komrkami, poniewa brak jest aktywnego mechanizmu utraty Fe

Czynniki wpywajce na wchanianie Fe

wchaniania Fewchaniania Fe-elazo w diecie-wzrost erytropoezy-niedobr elaza-zaburzenia syntezy biaek-hemochromatoza samoistna-leki: atropina, rezorpina-dieta uboga w elazo-Fe3+ w diecie-fosforany, szczawiany, teina, kobalt, mangan, nikiel, EDTA-achlorhydria-biegunka, czerwonka-resekcja odka-nadmiar elaza w org.-zakaenia-anemia aplastyczna-utrata masy ciaa

Rola elaza w organizmieSkadnik enzymw oddechowych (cytochromy, peroksydaza, katalaza)Transport tlenu (hemoglobina, mioglobina)Rola w wytwarzaniu ATPUdzia w reakcjach jodowania tyrozynyBierze udzia w tworzeniu skadnikw krwi, takich jak erytrocyty i leukocyty.Uczestniczy w syntezie neurotransmiterw z aminokwasw.

Wpyw niedoboru elazaW czasie ciy moe powodowa: poronienia, porody przedwczesne i zwikszon umieralno niemowlt.zmniejsza wydolno fizycznZwikszona podatno na zakaenia i problemy z odpornociZaburzenia funkcji ukadu nerwowego (produkcja osonek mielinowych, przemiany i funkcje serotoniny i GABA)obnia zdolno ustroju do utrzymania waciwej temperatury ciaa

NadmiarOdkadanie w wtrobie, trzustce i innych narzdach powodujc hemochromatozU dzieci miertelna dawka 3gPrzedawkowanie elaza powoduje wzrost ryzyka zachorowania na choroby serca oraz choroby nowotworowe w szczeglnoci raka odbytnicy.

rda elazarednio przyswajane jest 10% Fe zawartego w pokarmachSkadniki zaburzajce przyswajanie elaza: sole wapnia, fosforu, mleko, sery, herbata (tiamina), kawa i fityniany znajdujce si w nasionach zb, czerwone wino, biako jajWzmaga wchanianie: wit C

Metabolizm elazaelazo hemowe (produkty zwierzce) lepiej przyswajalne i elazo niehemowe (produkty rolinne)Etapy:Redukcja w odku Fe3+ do Fe2+(HCl)Wchanianie przez enterocyt Fe2+ utlenienie do Fe3+Poczenie z apoferytyn ferytyna

elazo przechodzc z komrek nabonka do krwi czy si z transferyn.Transferyna czy si z receptorem bonowym erytroblastu (Fe do produkcji erytrocytw w szpiku)Nadmiar magazynowany wewntrz komrkowo ferrytyna (dodatnie biako ostrej fazy)

elazo w diagnostycePozwala na zdiagnozowanie wrodzonej hemochromatozy.Anemia - w przypadku niskiego poziomu hemoglobiny i hematokrytu (przyczyna choroby?)Kontrola wchaniania przy niedoborachOcena stanu zatrucia elazem u dzieci

Biaka zwizane z elazemHemoglobinaMioglobinaFerrytynaTransferrynaHaptoglobinaHemosyderynaHepcydyna Laktoferryna

Testy oceniajce gospodark elazaFe w surowicyCakowita zdolno wizania elaza TIBCUtajona zdolno wizania elaza UIBCTransferynaHemoglobinaHematokrytErytrocyty (RBC)wysycenie transferyny elazem (TfS)ferrytyna (FR)rednia objto krwinki czerwonej (MCV) rednia zawarto hemoglobiny w krwince czerwonej (MCH)

Stenie Fe w surowicyStenie Fe w surowicy jest miar iloci Fe zwizanego z transferyn Stenie elaza zaley od:wieku ipci (nisze u kobiet o ok. 10g/dl), wewntrzosobniczej zmiennocizmiennoci okoodobowej (wiksze wartoci wgodzinach porannych), przejciowego zwikszenia po spoyciu atwo przyswajalnego elaza (pokarm, suplementacja).Norma: Fe= 10-30mol/l lub 50-150mg/dl

Cakowita zdolno wizania elaza TIBCTIBC (Total iron binding capacity) oznacza cakowit ilo elaza jak moe wiza transferyna

TIBC TIBC-niedokrwisto z niedoboru elaza-cia-ostra i przewleka utrata krwi-ostre i przewleke zakaenia-ch. Nowotworowe-hemochromatoza, anemia aplastyczna-mocznica-niedokrwistoci ch. przewlekych

Naley wysyci transferryn Fe3+, nadmiar elaza strca si MgCO3. Norma: 45-75mol/l lub 250-400mg/dl

Utajona zdolno wizania elaza UIBCUIBC (unsaturated iron binding capacity) oznacza tak ilo Fe, ktra jest potrzebna do cakowitego wysycenia transferyny elazemStosowane s metody izotopowe lub wyliczenie:UIBC = TIBC stenie Fe w surowicy

Transferyna Transferyna (TRF) jest gwnym biakiem odpowiadajcym za transport jonw elaza w osoczu. Kada czsteczka TRF ma dwa miejsca wizania dla elaza, ktre wi jednak tylko utlenion form elaza (Fe3+). TRF syntetyzowana jest w wtrobie, a jej stenie w osoczu regulowane jest w zalenoci od dostpnoci elaza.

W reakcji TRF ze specyficznymi przeciwciaami powstaj nierozpuszczalne kompleksy immunologiczne. Zmtnienie powodowane przez takie kompleksy jest wprost proporcjonalne do stenia TRF w prbce i moe zosta zmierzone spektrofotometrycznie.

Transferyny Transferyny-anemia z niedoboru elaza (zwikszona synteza)-cia-estrogeny-procesy zapalne, guzy zoliwe (ujemne biako ostrej fazy)-schorzenia hematologiczne-marsko wtroby-ch. nerek-niedoywienie

HaptoglobinaDodatnie biako ostrej fazyWie nieodwracalnie woln hemoglobin, kompleks jest fagocytowany i rozkadany w uk. siateczkowo-rdbonkowym.hemoliza

HemosyderynaZawiera elazo w formie koloidalnejPowstaje gdy pozajelitowe elazo jest w nadmiarze.wystpujce w wtrobie, ledzionie i szpikuprawdopodobnie jest produktem czciowej degradacji ferrytyny

HepcydynaHormon peptydowy produkowany w wtrobieInhibitor ferroportyny (biako transportujce Fe poza kom. magazynujce)Redukuje wchanianie Fe -> infekcjeDziaanie przeciwgrzybicze

LaktoferynaWaciwoci przeciwbakteryjne (wyapuje i blokuje dostpno Fe dla bakterii)wystpuje w organizmie w siarze, linie, mleku, zach oraz neutrofilach.wsptworzy pierwsz lini obrony organizmu przed patogenami

HemoglobinaBiako zbudowane z 4 acuchw, z ktrych kady zawiera hem wicy 1 czsteczk tlenu. Hem zawiera jon elaza (Fe2+). Rne acuchy biakowe: prawidowe , , , HbF - 2 2 HbA1 - 2 2 HbA2 - 2 2 u dorosych: 97.5% HbA1, 2% HbA2, 0.5% HbF

opieraj si na przeksztaceniu oksy- i deoksyhemoglobiny oraz innych form/pochodnych hemoglobiny do jednej pochodnej o ustalonym maksimum absorbancji Metody oznaczania st. Hb

Metoda Drabkina (cyjanomethemoglobinowa) (metoda referencyjna) Hb + K3[Fe(CN)6] metHb metHb + KCN cyjanometHb pomiar przy 540 nm

Metoda azydkowa (Vanzettiego)Hb + NaNO2 metHb metHB + NaN3 azydmetHb pomiar przy 540 / 575 nm

Metoda z siarczanem laurylu (SLS) (czsto wykorzystywana w analizatorach hematologicznych) pomiar przy 555nm

Metody szacunkowe oznaczania hemoglobiny:

wymagaj minimalnych nakadw finansowych; wykorzystywane s w miejscach, gdzie brakuje energii elektrycznej:Skale barwneMetoda z CuSO4

Dzikuj za uwag ;)