gÜzel sanatlar ve spor lİselerİ - ebaimg.eba.gov.tr/880/1ad/382/ad8/c97/aa4/890/a32/3ac/... ·...
TRANSCRIPT
YAZARLARLevent SEZGİN - Şule Nurdan CAF
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSELERİ
DERS KİTABI
10.SINIF
DEVLET K İTAPLARI
BASKI ………………………, 2014
ÜÇÜNCÜ
Editör Yrd. Doç. Dr. Emel Funda TÜRKMEN
Dil UzmanıGüney ÖZKILINÇ
Program Geliştirme Uzmanı Talip AYDEMİR
Ölçme ve Değerlendirme Uzmanıİsmail ŞENER
Görsel Tasarım Uzmanı Gülçen YILMAZ DÜZGÜN
Rehberlik ve Araştırma UzmanıSerap ÖZÜDOĞRU
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI……………………………………………: 5786 DERS KİTAPLARI DİZİSİ……………………………………………………………: 1577 14.?.Y.0002.4289
Her hakkı saklıdır ve Millî Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin, soru ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir suretle alınıp yayımlanamaz.
Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 29.06.2012 gün ve 73 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiş, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün
ılı yazısı ile üçüncü defa 2.142 adet basılmıştır.
ISBN 978-975-11-3697-8
28.03.2014 gün ve 1310094 say
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar?
Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın
Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.
Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif Ersoy
GENÇLİĞE HİTABE
Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,
ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en
kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek
isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti
müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın
vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok
namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek
düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün
tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil
işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,
memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet
içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,
müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde
harap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,
Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret,
damarlarındaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatürk
İÇİNDEKİLERÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ
I. ÜNİTE: İNSANDA SES SİSTEMİ .................................................................................. 1. Ses Sistemini Meydana Getiren Ögeler ............................................................. 2. Solunum Türleri ......................................................................................................
II. ÜNİTE: SESİN GELİŞİMİ VE DEĞİŞİMİ, SES SAĞLIĞI ................................................ 1. Sesin Gelişimi ve Değişimi (Mutasyon) Dönemi ............................................... 2. Ses Sağlığının Önemi ve Korunması ........................................................... 3. Ses Hastalıkları ve Nedenleri ........................................................................ III. ÜNİTE: SES EĞİTİMİNDE SOLUNUM ............................................................................ 1. Doğru Şarkı Solunumu ..........................................................................................
2. Bağlı (Legato) Soluk .............................................................................................. 3. Kısa-Kesik (Staccato) Soluk .................................................................................4. Hafif (Piano) Soluk .................................................................................................5. Orta Kuvvette (Mezzoforte) Soluk .......................................................................6. Kuvvetli (Forte) Soluk ............................................................................................
7. Gittikçe Kuvvetlenen (Kreşendo) Soluk ..............................................................8. Gittikçe Hafifleşen (Dekreşendo) Soluk ...............................................................
9. Dalgalı Soluk ...........................................................................................................10. Çabuk Soluk Alma ...................................................................................................11. Soluk Fırlatma .........................................................................................................12. Ritmik Soluk .............................................................................................................13. Karma Soluk ...........................................................................................................
IV. ÜNİTE: SES ÜRETME VE YAYMA ..........................................................................
1. Bağlı (Legato) Söyleme ......................................................................................... 2. Bağsız (Non Legato) Söyleme ............................................................................. 3. Kısa-Kesik (Staccato) Söyleme ...........................................................................
V. ÜNİTE: DİL VE KONUŞMA ....................................................................................... 1. Dil ve Konuşmanın Önemi ....................................................................................
2. Doğru Konuşma Tonunu Kullanma ......................................................................
121217
21212223
2626282929303031313132323232
34353637
393940
44444747
5661
126128
ÖĞRENME ALANI: KORO MÜZİĞİNDE DÖNEMLER
I.ÜNİTE: ORTA ÇAĞ .............................................................................................................. 1. Orta Çağ Dönemi Stil ve Yorum Özellikleri ........................................................
2. Orta Çağ Dönemi Bestecileri ............................................................................... 3. Orta Çağ Dönemi Eserleri ...........................................................................
II.ÜNİTE: RÖNESANS DÖNEMİ ........................................................................................... 1. Rönesans Dönemi Stil ve Yorum Özellikleri .......................................................
2. Rönesans Dönemi Bestecileri .............................................................................. 3. Rönesans Dönemi Eserleri ..........................................................................
TERİMLER SÖZLÜĞÜ...............................................................................................................KAYNAKÇA ................................................................................................................................
ÖĞRENME ALANI: KORO KÜLTÜRÜ VE ESER UYGULAMALARI
I. ÜNİTE: KORO DİSİPLİNİ ....................................................................................................II. ÜNİTE: ESER İNCELEME, ÇÖZÜMLEME VE SESLENDİRME ..................................
49495253
A Boat A BoatAegraAfrika Ezgisi All Night All DayAmazing Grace At the Foot of Younders MountainAura Lee Ay (İki sesli)
Bebek BenedictusBir Yıldız Kaydı
Çalışmanın Tadı
DağlardanDenizcilerDumanlı DağlarDumlupınarDrop Drop Slow Tears
Early DawnEvlerine Vardım
Gece Yürüyüşü Göç GreensleevesGüneş
Halime Hawai Ponoi HekimoğluHey Ho Nobody At Home
I Danced in the Morning
KahkahaKanon IKanon IIKaranfil Deste GiderKayadan İndim BugünKışa Veda Kuka Bura
Let Us Break Bread TogetherLittle JackLo How A Rose London’s Burning Long Long Ago Love Me Tender
Mutluluk Şarkısı
Neşeye Şarkı Ninni
Our Father
Ömür de Çiçek Gibi
Pembe Düş Pastime With Good Company
Rorate Coeli
Saray Yolu Sarı Mendil Serçeler Shepherd, Shepherd Sonbahar Stars Of The Summer NightSumer Is Icumen InSunalar
Uzun İnce Bir Yoldayım
Verbum Patris HumonaturViva la Musica
What Will You Do, Love
Yel Değirmeni Yine Bir Gülnihal Your Shining EyesYou Tell Me Your Dream Yurda Veda
Zum Gali
KİTAPTA YER ALAN ESERLER825088
1116765
10495
915390
80
79623637
124
9497
96807378
93109
7079
71
377878
119768978
1238381807266
81
10363
74
75
86105
45
6964799887
1124695
113
4782
76
68116106
8583
84
KİTABIMIZI TANIYALIM
Bu bölümde öğrenilecek konunun sezdirilmesini ve yeni bilgilerin öğrenilmesini sağlamaya yönelik düzenlenmiş ön hazırlık yapmayı gerektiren çalışmalar yer alır.
Hazırlık Çalışmaları
Bu bölümde öğrenilecek konuya ilgi ve dikkat çekmek için kullanılan vurgulayıcı söz ve görseller yer alır.
Dikkat Çekme
Sınıf içinde işlenecek konuya yönelik etkin katılımın sağlandığı bölümdür.
Etkinlik
Konuya ilişkin bilgilerin verildiği bölümdür.
Bilgi Notu
Konuya veya etkinliğe yönelik okuma metinleri bu bölümde yer alır.
Okuma Metni
İşlenen konularla ilgili bilgi ve becerilerin ölçüldüğü bölümdür.
Ölçme Değerlendirme Çalışmaları
Sınıf dışında bireysel veya grup hâlinde yapıIacak çalışmaların yer aldığı bölümdür.
Ders Dışı Etkinlik
Bu bölüm neden-sonuç ilişkilerini ortaya koyarak öğrenilen bilgilerin kalıcı olması ve pekiştirilmesini amaçlayan uyarıları içerir.
Uyarı
Bu bölümde ünite adları yer alır.
İNSANDA SES SİSTEMİI. ÜNİTE
Bu bölümde ünite alt başlıklarının adları yer alır.
SES SİSTEMİNİ MEYDANA GETİREN ÖGELER1.
ÇatKork ma
masönkur
mezban
buo
şala
fakyım
larçeh
dare
yüni
zeney naz
allı
sanhi
Moderato
caklal
SönKah
mera
denman
yurır
dukı
munma
üsbir
tüngül
dene
tübu
tenşid
endet
sonbu
oce
caklal
OSa
bena
nimol
milmaz
ledö
tikü
minlen
yılkan
dıla
zırı
dırmız
parson
lara
yahe
caklâl
OHak
bekı
nimdır
dirHak
ok'a
beta
nimpan
milmil
lele
titi
minmin
diris
antik
caklâl
*
İSTİKLÂL MARŞI(*)Söz: Mehmet Âkif ERSOY
Müzik: Osman Zeki ÜNGÖR
*
* *
*
(*) İstiklâl Marşı’nın birinci sözlerini söylerken virgül (,), ikinci sözlerini söylerken yıldız (*) işaretinin bulunduğu yerlerde soluk alınız.
1.2.
ÇatKork ma
masönkur
mezban
buo
şala
fakyım
larçeh
dare
yüni
zeney naz
allı
sanhi
Moderato
caklal
SönKah
mera
denman
yurır
dukı
munma
üsbir
tüngül
dene
tübu
tenşid
endet
sonbu
oce
caklal
OSa
bena
nimol
milmaz
ledö
tikü
minlen
yılkan
dıla
zırı
dırmız
parson
lara
yahe
caklâl
OHak
bekı
nimdır
dirHak
ok'a
beta
nimpan
milmil
lele
titi
minmin
diris
antik
caklâl
*
İSTİKLÂL MARŞI(*)Söz: Mehmet Âkif ERSOY
Müzik: Osman Zeki ÜNGÖR
*
* *
*
ÇatKork ma
masönkur
mezban
buo
şala
fakyım
larçeh
dare
yüni
zeney naz
allı
sanhi
Moderato
caklal
SönKah
mera
denman
yurır
dukı
munma
üsbir
tüngül
dene
tübu
tenşid
endet
sonbu
oce
caklal
OSa
bena
nimol
milmaz
ledö
tikü
minlen
yılkan
dıla
zırı
dırmız
parson
lara
yahe
caklâl
OHak
bekı
nimdır
dirHak
ok'a
beta
nimpan
milmil
lele
titi
minmin
diris
antik
caklâl
*
İSTİKLÂL MARŞI(*)Söz: Mehmet Âkif ERSOY
Müzik: Osman Zeki ÜNGÖR
*
* *
*
I. ÜNİTE: İNSANDA SES SİSTEMİ
II. ÜNİTE: SESİN GELİŞİMİ VE DEĞİŞİMİ, SES SAĞLIĞI
III. ÜNİTE: SES EĞİTİMİNDE SOLUNUM
IV. ÜNİTE: SES ÜRETME VE YAYMA
V. ÜNİTE: DİL VE KONUŞMA
ÖĞRENME ALANIKORODA SES EĞİTİMİ
12
Hazırlık Çalışmaları
1. Doğada sesin oluşumunu araştırınız.2. Doğadaki sesleri gözlemleyiniz. Rüzgâr, yağmur, araba vb. sesleri taklit etmeye çalı-
şınız. 3. İnsan ses sistemini tanıtıcı görsel materyaller bulunuz.4. Konuşma yapan, haber sunan ve şarkı söyleyen insanların soluk alıp verişlerini göz-
lemleyiniz.
Dikkat Çekme
Doğada sesin oluşması için bir ses kaynağı, ses kaynağının titreşmesini sağlayacak bir etki, titreşimlerin kulağımıza ulaşmasını sağlayacak bir ortam ve titreşimleri algılayabilecek kulak ile beyin olması gereklidir. Ses, insan vücudunda oluşurken aynı evrelerden geçer.
İnsanda ses sistemi; sesin oluşumu için soluk alışverişi düzenleyen organlar (solunum sistemi), sesin oluştuğu organ (titreşim sistemi), oluşan sesin çoğalmasını ve şekillenmesini sağlayan organlar (yankı sistemi) olmak üzere üç bölümde incelenebilir.
SES SİSTEMİNİ MEYDANA GETİREN ÖGELER1.
I. ÜNİTE İNSANDA SES SİSTEMİ
13
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
b. Titreşim AygıtıGırtlak içindeki ses telleri akciğerlerden gelen havanın etkisiyle titreşir. Kıkırdak ve kas
dokularından oluşan gırtlak (larinks, larenks) sesin ilk üretildiği organdır.
Göğüs kafesi
Akciğer
Karın kası
Soluk borusu
Diyafram
Epiglot
Ön çıkıntı(Adem elması)
Soluk borusu
Soluk borusu
Hiyoid kemik
Epiglot Hiyoid kemik
Tiroid kıkırdak
Tiroid kıkırdak
Krikoid kıkırdak
Krikoid kıkırdak
a. Solunum AygıtıSesin oluşumu için soluk alışverişini düzenleyen organlardan (soluk borusu, akciğerler,
diyafram, göğüs kafesi, karın kasları gibi) oluşur.
a. Ön b. Arka
c. Yan
14
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
1. Etkinlik
Görseldeki gibi tutulan cetvele vurarak ses elde ediniz. Elde edilen sesin oluşum aşamalarını tartışınız.
Sinüs
Burun boşluğu
Burun açıklığı
Yutağın ağız bölümü
Yutağın burun bölümü
Yumuşak damak
Sert damak
Kesici diş
Dil tepesi
Alt çene kemiği
Üst çene kemiği
Dudak
c. Yankı AygıtıSes tellerinin titreşmesi sonucunda oluşan ses, her insanda farklı bir yapıda bulunan
rezonans boşlukları ve artikülasyon organları sayesinde yankılanma yoluyla çoğalır ve şekillenir. Böylece kişiye ait ses rengi oluşur. Yankı aygıtı içinde yutak (farinks, farenks), burun, sinüsler, damak, dil, diş, çene ve dudaklar bulunur.
Bilgi Notu
Doğada insan kula-ğının algılayamadığı ses-ler de vardır. İnsan kulağı yaklaşık 16 - 20.000 hertz arası sesleri algılayabilir.
15
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
3. Etkinlik
Solunum sisteminde yer alan organların adlarını aşağıdaki kutuların içine yazınız.
Solunum sistemi
2. Etkinlik
Doğadaki sesleri (rüzgâr, yağmur, gök gürültüsü ve kuş sesleri vb.) ritmik olarak taklit ediniz.
Sınıf dört gruba ayrılarak;• Birinci gruptan parmak şıklatma yoluyla yağmuru yansılamaları,• İkinci gruptan rüzgâr gibi “vu!” sesiyle eşlik etmeleri,• Üçüncü gruptan ayak sesleriyle koşuşturan insanları yansılamaları,• Dördüncü gruptan el çırpma yoluyla şimşek çakmasını yansılamaları istenir.
Görsel materyallerden ( DVD, VCD, CD, insan vücudu, solunum sistemi, baş, burun kesit levhaları ve modelleri…) yararlanarak insanda sesin oluşumunu açıklayan bir sunum hazırlayınız. Hazırlamış olduğunuz sunumu arkadaşlarınızla paylaşınız.
Ders Dışı Etkinlik
Bu etkinlik farklı ses yansılamalarıyla çeşitlendirilebilir. Kanon gibi düşünülerek seslendirme çalışmaları denenebilir.
Uyarı
16
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
4. Etkinlik
Titreşim sistemi içinde yer alan ses tellerinin solunum ve fonasyon hâlindeki durumunu aşağıdaki görsellerin altına yazınız.
.............................. ..............................
5. Etkinlik
Aşağıdaki görselde yankı sisteminde yer alan organları işaretleyerek adlarını uygun yerlere yazınız.
Ders Dışı Etkinlik
Ses alanında uzman bir tıp doktoruyla sesle ilgili organların çalışma prensipleri hakkında görüşme yapınız. İzlenimlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
17
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
6. Etkinlik
Aşağıda, insan sesinin oluşumunda işlevi olan organları işlevleri bakımından eşleştiriniz.
Çene
Gırtlak
Akciğer
Sinüsler
Diyafram
Damak
Soluk borusu
İnsan sesinin oluşumunda soluk alışverişindüzenlenmesi
Sesi oluşturmak için titreşimin sağlanması
Oluşan sesin yankılama yoluyla çoğaltılması ve şekillendirilmesi
a. Doğal SolunumYaşamımızı devam ettirmek için doğal olarak alıp verdiğimiz solunumdur.
b. Konuşma SolunumuGüzel ve anlaşılabilir dille konuşmak için diyafram yardımıyla sesin şiddetinin, duraksama noktalarının ve vurguların kontrollü olarak yapılmasını sağlayan solunumdur.
c. Şarkı SolunumuSoluk alışverişinin şarkıda geçen müzik cümlelerinin özelliğine göre diyafram yardımıy-la kontrollü bir şekilde yapılmasıdır.
SOLUNUM TÜRLERİ2.
Soluk alma ve verme işlemi solunum olarak adlandırılır. Solunum, genellikle karın odaklı ve göğüs odaklı olmak üzere iki şekilde yapılır. Bunların yanında ses bozukluklarına yol açan, boyun kaslarının sıkıştığı, kalbin zorlandığı, köprücük kemiği solunumu ya da en üst göğüs solunumu denebilecek bir solunum şekli daha vardır.
Otururken, konuşurken ya da şarkı söylerken alınan soluğun verilme süreleri birbirinden farklıdır. Üç çeşit solunum türü vardır.
18
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Konuşma ve şarkı solunumunda diyafram kası büyük önem taşır. Kas ve zarlardan oluşan diyafram, göğüs ve karın boşluğunu birbirinden ayırır, göğüs boşluğunu alttan kapatır. Diyafram, soluk alırken alçalarak akciğerlere hava dolmasını, soluk verirken eski hâline gelerek havanın dışarı atılmasını sağlar. Bu hareket kişinin eylemine bağlı olarak hızlı ya da yavaş olabilir. Çeşitli egzersizlerle diyaframın bu hareketi düzenlenip geliştirilebilir. Böylece uzun müzik cümlelerinin tek solukta söylenmesi kolaylaşır. Diyafram aynı zamanda duygusal anlatımların ifade edilmesinde önemli rol oynar. Örneğin, yaşanan olaylarla bağlantılı olarak diyaframın gerilmesi, gevşemesi ya da titremesi sonucunda korku, sevinç, gülme, ağlama gibi duygusal tepkiler oluşur.
1. Etkinlik
Doğal solunum, konuşma solunumu ve şarkı solunumu aşamalarını örneklendirmek için aşağıdaki uygulamaları gerçekleştiriniz.
• Konuşmadan ve şarkı söylemeden durunuz (doğal solunum).• Bildiğiniz bir şarkının sözlerini şiir okur gibi okuyunuz (konuşma solunumu).• Şarkıyı söyleyiniz (şarkı solunumu).• Her aşamada alınan soluğun verilme sürelerini gözlemleyiniz.
2. Etkinlik
Aşağıdaki görselleri inceleyiniz. Bunların hangisinde soluk alma ve verme eylemi ger-çekleşmiştir? Altlarına yazınız.
.............................. ..............................
19
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Ölçme Değerlendirme Çalışmaları
1. Aşağıdakilerden hangisi doğada sesin oluşumu ve oluşan seslerin algılanması için gerekli değildir?
A) Ses kaynağı B) Titreşim C) Kulak D) Burun E) Hava
2. Aşağıdakilerden hangisi solunum sistemi organlarındandır? A) Akciğer B) Damak C) Diş D) Sinüsler E) Gırtlak
3. İnsanda sesin ilk üretildiği sistem aşağıdakilerden hangisidir? A) Solunum sistemi B) Titreşim sistemi C) Yankı sistemi D) Sindirim sistemi E) Kas sistemi
4. Konuşma ve şarkı solunumunda gerekli düzenlemeleri yapan en önemli organ aşağıdakilerden hangisidir?
A) Diyafram B) Sinüsler C) Soluk borusu D) Kulak E) Dudak
5. İnsan sesinin yankılama yoluyla çoğalmasını ve şekillenmesini sağlayan sistem aşağıdaki- lerden hangisidir?
A) Solunum sistemi B) Dolaşım sistemi C) Sindirim sistemi D) Sinir sitemi E) Yankı sistemi
6. Aşağıdaki eksik cümleyi anlamlı biçimde tamamlayınız. İnsanda sesin oluşması için soluk alışverişini düzenleyen organlar ………………. sistemi içinde yer alır.
7. Aşağıdaki bilgi cümlelerinin karşısına yargı doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.• Televizyon izlerken almış olduğumuz solunum, doğal solunumdur. ( )• Şarkı söylerken almış olduğumuz solunum, doğal solunumdur. ( )• Konuşurken almış olduğumuz solunum, şarkı solunumudur. ( )
8. Doğada sesin oluşumunu örnekleyerek açıklayınız.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................
9. İnsanda sesin oluşumunu kısaca açıklayınız...................................................................................................................................................
Solunum, titreşim ve yankı sisteminde yer alan organları yazınız, bu organların sesin oluşumunda oynadığı rolü açıklayınız..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
10.
20
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
11. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.
1. Sesin ilk üretildiği organın adı.2. Ses oluşumu için soluk alışverişini düzenleyen organlardan biri.3. Oluşan sesleri beynimize ileten organımızın adı.4. Kulak yoluyla iletilen titreşimleri algılayan organımızın adı.5. Yankı sistemi içinde yer alan organlarımızdan biri.6. Ses oluşumu için soluk alışverişini düzenleyen organların tümünü ifade eden sistemin adı.7. Sesin üretildiği organları ifade eden sistemin adı.8. Sesin çoğalmasını ve şekillenmesini sağlayan organlardan oluşan sistemin adı.
38
5
6
1
4
7
2
21
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Hazırlık Çalışmaları
1. Ses gelişimi ve değişimi döneminde seste ne gibi değişiklikler olur? Araştırınız.2. Ses ve solunum organında meydana gelen rahatsızlıkları örnekleyen görsel materyaller
bulunuz.
Dikkat Çekme
II. ÜNİTE
SESİN GELİŞİMİ VE DEĞİŞİMİ, SES SAĞLIĞI
İnsan hayatının en önemli evrelerinden biri kabul edilen ergenlik dönemi; fiziksel, cinsel, duygusal, zi-hinsel, sosyal değişim ve gelişimin yaşandığı süreçtir. Kızlarda ve erkeklerde etkileri farklı hissedilmektedir. Bu dönemde en belirgin değişim ise seste olan fark-lılaşmadır. Ses; kızlarda bir buçuk ton, erkeklerde bir oktav kalınlaşır. Sesteki bu farklılaşma birdenbire orta-ya çıkıp biten bir durum değildir. Mutasyon, her bireyde farklı zamanlarda başlar ve gelişimini tamamlar. Uzman görüşlerine göre sesin gelişimi ve değişimi ülkemizde yaklaşık olarak 12-15 yaşlarında başlamakta ve kızlar-da 17, erkeklerde 19 yaşına kadar sürebilmektedir.
Sesin gelişimi ve değişimi döneminde ses telleri tam olarak birleşmez. Aralarında üçgen biçiminde bir açıklık kalır. Meydana gelen açıklık nedeniyle güzel bir ses elde edilemez. Bu dönemi yaşayanlar sürecin bilincinde olup seslerini korumak zorundadırlar. Bu süreçte yapılan hatalar seste kalıcı rahatsızlıklara neden olabilir.
SESİN GELİŞİMİ VE DEĞİŞİMİ (MUTASYON), SES SAĞLIĞI1.
Mutasyon üçgeni
1. Etkinlik
Sesinizin tonunu kontrol edemediğiniz bir dönem oldu mu? Bu dönemde neler yaşadınız? Arkadaşlarınızla paylaşınız.
22
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Sesin gelişimi ve değişimi döneminde sesin korunma yollarını ve yanlış kullanımında oluşabilecek ses rahatsızlıklarını araştırınız. Bulgularınızı arkadaşlarınızla paylaşarak sınıf panosunda sergileyiniz.
Ders Dışı Etkinlik
SES SAĞLIĞININ ÖNEMİ VE KORUNMASI2.
Sesimiz, ruh ve beden sağlığında oluşan olumsuz durumlardan doğrudan etkilenir. Sesini yoğun şekilde kullanacak kişilerin ruh ve beden sağlığına özen göstermesi gerekir.Ses sağlığını bozacak dış etkenlere karşı dikkatli olunmalı; sigara, alkollü içkiler, acılı
besinler, çok sıcak ya da çok soğuk içecekler ve aşırı yemek tüketilmemelidir. Mevsim geçiş dönemlerinde, kuru iklimli bölgelerde, ısı farklılığı olan ortamlarda, tozlu ve kirli havalarda sağlığa dikkat edilmeli, düzenli uyku alışkanlığı kazanılmalıdır.
1. Etkinlik
Dış etkenler nedeniyle ses organlarında oluşabilecek olumsuz durumları anlatacağınız görsel bir sunum hazırlayınız.
Dış etkenlerden dolayı sesi zarar görmüş kişilerle görüşme yapınız. Görüşme sonucunu arkadaşlarınızla paylaşınız.
Her insanın sesine uygun düşen bir konuşma tonu vardır. Bu nedenle sese uygun düşen konuşma tonu bulunmalı, sesi incelterek ya da kalınlaştırarak çok kısık ya da çok yüksek sesle konuşulmamalı, ses sınırlarını zorlayacak hareketlerden kaçınılmalı, ses alıştırmalarının süresi çok uzun tutulmamalıdır.
Ders Dışı Etkinlik
1. Etkinlik
Sesin yanlış kullanılma durumlarını açıklayınız.
23
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
1. Etkinlik
Olumsuz duygu durumlarının ses sağlığı üzerindeki etkilerini tartışınız.
SES HASTALIKLARI VE NEDENLERİ3.
Sesin yanlış kullanımından, dış etkenlerden, özellikle mevsimsel durumlardan dolayı çeşitli ses hastalıkları ortaya çıkar.
Boğazda görülen bademcik iltihabı, anjin, farenjit, larenjit, gırtlak veremi, solunum organları ile ilgili bronşit, astım, akciğer veremi; burun bölgesinde nezle, burun kanamaları, sinüzit; burunda fazla et ve kemik eğriliği; tüm ses-solunum organları üzerinde oluşan tümörler ses sağlığı üzerinde tehdit oluştururlar.
Genel insan sağlığını da tehdit eden tüm bu hastalıklar; sesini yoğun kullananlar için doğru ve düzenli nefes almayı, temiz bir ses üretmeyi ve sesleri doğru bir şekilde çoğaltmayı engelleyen hastalıklardır.
Ses ve solunum organları hastalıklarını, bu hastalıkların nedenlerini ve sese verebilecekleri zararlardan korunma yollarını araştırınız. Araştırma sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız.
Ders Dışı Etkinlik
Sınıfınızdan gruplar oluşturarak olanaklar doğrultusunda KBB uzmanı, konuşma ve ses patoloğu, şan öğretmeni ve opera sanatçıları ile görüşmeler yapınız. Görüşme sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız.
Ders Dışı Etkinlik
Hastayken sesin daha dikkatli kullanılması gerektiği vurgulanır.
Uyarı
Sesin kondisyon kazanması için düzenli egzersiz yapılması gerekir. Ruh sağlığındaki olumsuzlukların ses kaslarındaki gerilimi artıracağı, boğazda kuruma
ve bedende güç kaybı gibi durumlara neden olacağı bilinmelidir.
Uyarı
24
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
ANI
Türk eğitim müziğinin temel taşlarından biri olan Saip Egüz, “sesin gelişimi ve değişimi” ile ilgili yaşadığı bir olayı şöyle aktarmaktadır:
“Uzun yıllar önce, çoğunluğu ses değişimi içinde bulunan bir sınıfıma öğütlerde bulunuyordum. Dersin bitiminde arka sıralarda oturan soluk yüzlü, sağlığı iyi olmayan bir öğrenci, kürsüye doğru yönelerek bana yaklaştı ve çok hafif bir sesle:
‘Efendim, ben boş zamanlarımda geçimim için çorap satıyorum. Bunu yapmak için de bağırmak zorunda kalıyorum.’ dedi ve gözleri dolu dolu benden karşılık bekledi. Ben, çocuğa karşılık olarak:
‘Bu üzüntü duyulacak bir şey değil, övünülecek bir şeydir.’ dedim ve sesine yardımcı olmak üzere, bir zil almasını bu zili çalarak daha hafif sesle satışlarını yapmasını öğütledim.”
Saip EGÜZ Toplu Ses Eğitimi
Okuma Metni
25
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Ölçme Değerlendirme Çalışmaları
1. Aşağıdakilerden hangisi sesin gelişimi ve değişimi (mutasyon) döneminde sesin yanlış kullanımında oluşabilecek hastalıklardan değildir?
A) Ses kaybı B) Nodül C) PolipD) Guatr E) Ses kısıklığı
2. Ülkemizde sesin gelişimi ve değişimi (mutasyon) dönemi, hangi yaşlarda görülmektedir? Bu dönemde güzel bir ses elde edilememesinin nedeni nedir? Açıklayınız.…………………………………………………………………………………….........................……………………………………………………………………………..................................................
3. Mutasyon sürecinde insan sesinde oluşan değişiklikler nelerdir?......................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Ses değişim döneminizde sesinizde gözlediğiniz değişiklikleri açıklayınız.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................
5. Aşağıdaki bilgi cümlelerinin karşısına yargı doğru ise ( D ), yanlış ise (Y) yazınız•Sesi çok incelterek ya da kalınlaştırarak konuşma, ses alanını geliştirir.( )•Ruh ve beden sağlığımız, ses sağlığımızı da yakından ilgilendirir. ( )•Düzenli ve uygun şekilde yapılan egzersiz sesin gelişmesini ve kondisyon kazanmasını sağlar.( )• Özellikle kuru iklimli bölgelerde çok daha fazla ses alıştırmaları yapılmalıdır.( )
6. Aşağıdakilerden hangisi ses sağlığını tehdit eden hastalıklardan biri değildir?A) Larenjit B) Astım C) SinüzitD) Boyun fıtığı E) Bronşit
7. Aşağıdakilerden hangisi ses hastalıklarının, sesini yoğun kullananlarda yarattığı sıkıntılardan biri değildir?
A) Sesi doğru biçimde çoğaltamamaB) Sesleri doğru duyamamaC) Temiz ses üretememeD) Düzenli nefes alamamaE) Nefesi doğru alamama
8. Aşağıdakilerden hangisi ses hastalıklarının sebeplerinden biri değildir?A) Mevsimsel durumlarB) Sesin yanlış kullanımıC) Fazla sıvı tüketmekD) Aşırı yorgunlukE) Tozlu ve kirli ortamlarda bulunmak
26
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Hazırlık Çalışmaları
1. Şarkı söyleme pozisyonunu örnekleyen görseller bulunuz.2. Bedensel rahatlamayı sağlayacak hareketleri araştırınız. 3. Ruhsal yönden rahatlamanızı sağlayabilecek “konu”, “olay”, “kişi” vb. neler olabilir?
Düşüncelerinizi ifade eden bir kompozisyon yazınız.4. Evde sırt üstü uzanarak soluk alıp veriniz. Soluğun hangi bölgeye alındığına dikkat
ediniz.5. Öğrendiğiniz nota değerlerini kullanarak sekiz ölçülük ritim kalıbı oluşturunuz.
Ders Dışı Etkinlik
Doğru şarkı söyleme pozisyonlarını ayna karşısında uygulayınız.
a. Duruş Doğru şarkı solunumu, vücudun doğru duruşu ile elde edilir. Ayakta ya da otururken
en ideal duruş, omurganın dik olarak başın taşındığı duruştur. Oturarak şarkı söyleme pozisyonunda sandalyenin arkalığına yaslanmadan, ucuna doğru dik konumda oturulmalıdır. Ayaklar omuz hizasında açılarak yere tam basılmalı, baş ise karşıdaki şefi görecek doğrultuda olmalıdır. Elde nota bulunuyorsa notalar omuz hizasını geçmeyecek şekilde tutulmalı, nota yok ise eller diz üzerinde rahat bir konumda durmalıdır.
Ayakta şarkı söyleme pozisyonunda vücut ağırlığı, omuz hizasında açılmış iki ayağa da dengeli olarak bölünmeli ve ayaklar yere tam basmalı, baş ise karşıdaki şefi görecek doğrultuda olmalıdır. Elde nota bulunuyorsa notalar omuz hizasını geçmeyecek şekilde tutulmalı, nota yok ise eller serbestçe iki yana bırakılmalıdır.
DOĞRU ŞARKI SOLUNUMU1.
Dikkat Çekme
III. ÜNİTE SES EĞİTİMİNDE SOLUNUM
27
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
b. Bedensel ve Ruhsal RahatlamaBedensel Rahatlama: Vücut hareketlerinin planlı ve düzenli yapılması sonucunda kas
sisteminin sinir sistemini etkilemesiyle dış rahatlama ve yumuşamanın sağlanmasıdır.Ruhsal Rahatlama: Olumlu düşünme yoluyla uyarılan sinir sisteminin rahatlaması,
yumuşaması ve zihinsel uyanıklığın uzun bir süre için canlı tutulmasıdır.Doğru şarkı solunumu için vücut yumuşaklığının ve rahatlığının sağlanması daha kaliteli
ses elde edilmesine ve sesin gerektiği şekilde tınlatılmasına olanak sağlar.
1. Etkinlik
Aşağıda açıklanan bedensel rahatlama etkinliklerini uygulayınız. • Ellerinizle yüz kaslarınıza masaj yapınız.• “p” sessiziyle dudaklarınızı titreştiriniz.• “r” sessiziyle dilinizi titreştiriniz.• Alt çenenizi serbest bırakınız. Alt ve üst çenenizi rahat ve seri hareketlerle birbirine yaklaştırıp birbirinden uzaklaştırınız. • Başınızı oldukça yavaş hareketlerle (içinizden on beşe kadar sayarak) soldan sağa, sağdan sola dairesel olarak çeviriniz.• İki omuzunuzu önden arkaya, arkadan öne doğru dairesel olarak hareket ettiriniz.• Kollarınızı iki yanda yere paralel uzatınız. Her iki kolunuzla da önden arkaya, arkadan öne doğru olmak üzere daireler çiziniz.• Önce sağ, sonra sol kolunuzu uzatabileceğiniz kadar yukarı uzatınız.• Kollarınızı iki yanda aşağı, serbest bırakarak silkeleyiniz.• İki elinizi belinize koyarak soldan sağa ve sağdan sola dairesel hareketler yapınız.• İki elinizle önce sağ bacağınızı sonra sol bacağınızı tutarak bel hizasına doğru çekiniz, bir süre tutup bırakınız.• Sağ ve sol ayağınızı silkeleyerek rahatlayınız.
2. Etkinlik
Öğretmeninizin kontrolünde çalınan müziği gözlerinizi kapatarak dinleyiniz. Bu esnada ruhsal olarak rahatlamanızı sağlayabilecek konu, olay, kişi vb. düşünerek rahatlamaya çalışı-nız.
Bedensel rahatlama hareketlerinde aşırıya kaçılarak fiziksel rahatsızlığa neden olunmamalıdır.
Uyarı
c. Soluk Alma Alınan soluğun diyafram ve karın kaslarının etkisiyle akciğerlerin alt yarısında
depolanmasıdır.ç. Soluk TutmaAlınan soluğun diyafram ve karın kaslarının etkisiyle soluk basıncını denetlemek ve
doğru ses üretmek için bir süre tutulmasıdır (bloke edilmesi).d. Soluk Verme Alınan soluğun diyafram ve karın kaslarının etkisiyle düzenli, istenilen basınçta ve sürede
dışarı verilmesidir.
28
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
• Çiçek koklar gibi soluk alınız. • İç çeker gibi soluk alınız.• Hayret anındaki gibi soluk alınız.• Korku anındaki gibi soluk alınız.• Aldığınız soluğu 5 saniye tutunuz. • Aldığınız soluğu 10 saniye tutunuz.• Aldığınız soluğu 15 saniye tutunuz.
• Aldığınız soluğu mumu söndürür gibi üfleyiniz.• Aldığınız soluğu mumun alevini titretir gibi üfleyiniz.• Aldığınız soluğu ateşi alevlendirmeye çalışır gibi hızlıca (körük gibi) alıp veriniz.• Aldığınız soluğu cama buhar yapar gibi hohlayınız.
• Ayakta şarkı söyleme pozisyonunu aldıktan sonra elleriniz belinizde, gövdeniz doksan derece olacak şekilde öne doğru eğiliniz. Almış olduğunuz soluğu hissediniz.• Oturarak şarkı söyleme pozisyonunu aldıktan sonra elleriniz belinizde, dizlerinizi hafifçe açarak öne doğru eğiliniz. Almış olduğunuz soluğu hissediniz. • Sınıf ortamına getirdiğiniz mumu önce 10 cm sonra yavaş yavaş 30 cm’ye kadar uzaktan üfleyerek söndürmeyi deneyiniz. Mumu aynı mesafelerden üfleyerek söndürmeden titretmeye çalışınız.
BAĞLI (LEGATO) SOLUK2.
1. Etkinlik
Aşağıda açıklanan bağlı (legato) soluk çalışmalarını yapınız.• Almış olduğunuz soluğu, çok kısa bir süre tuttuktan sonra bağlı olarak “ f ” ve “s”sessiziyle sırasıyla 5, 10 ve 15’e kadar sayma süresinde boşaltınız.
Doğru şarkı solunumu için elinizi belinize koyarak aşağıdaki çalışmaları yapınız.
4. Etkinlik
Soluk tutma çalışmaları, soluğun çok uzun süreli tutulmasına yönelik değil; diyafram kasının kontrolünü geliştirmeye yöneliktir.
Uyarı
Bilgi Notu
Çiçeği koklar-ken, bir korku anın-da aniden ya da sırt üstü uzanıldığında alınan soluk, diyaf-ram soluğudur.
Bilgi Notu
Elinizi belinize koyarak hissettiğiniz -belinizi can simidi gibi çevreleyen- solu-numa, diyafram solu-numu denir.
sssssssssssssssssssssssssssssfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
3. Etkinlik
Şarkı söylemede doğru ve yanlış duruşu örnekleyen görselleri sınıf panosunda sergileyiniz.
29
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
HAFİF (PİYANO) SOLUK4.
KISA - KESİK (STACCATO) SOLUK3.
• Kısa - kesik ve bağlı soluk çalışmalarını aşağıda belirtildiği gibi karışık olarak uygulayınız. Çalışmaları arkadaşlarınızla birlikte çeşitlendiriniz.
Hafif (Piyano)
Hafif (Piyano)
Çalışmalarda ortaya çıkabilecek baş dönmesi, alınan fazla oksijenden kaynaklan-maktadır. Doğru ve düzenli çalışmalar sonucunda bu durum ortadan kalkacaktır.
Uyarı
Aşağıda açıklanan kısa - kesik (staccato) soluk çalışmalarını yapınız. • Almış olduğunuz soluğu, çok kısa bir süre tuttuktan sonra kısa - kesik olarak “ f ” ve “s” sessiziyle sırasıyla 5, 10, 15 ve 20’ye kadar sayma süresinde boşaltınız.
1. Etkinlik
Aşağıda açıklanan hafif (piyano) soluk çalışmalarını yapınız.• Almış olduğunuz soluğu, çok kısa bir süre tuttuktan sonra “s” sessiziyle bağlı (legato), kısa - kesik (staccato) olmak üzere sırasıyla 5, 10 , 15 ve 20’ye kadar sayma süresinde boşaltınız.
1. Etkinlik
s-s-s-s-s s-s-s-s-s s-s-s-s-s s-s-s-s-s
s-s-s-s-s s-s-s-s-s s-s-s-s-s s-s-s-s-s
f-f-f-f-f f-f-f-f-f f-f-f-f-f f-f-f-f-f
s-s-s-s-s s-s-s-s-s ssssssssssssssssssss-s-s-s-s ssssssssssssss s-s-s-s-s ssssssssssssss
sssssssssssssssssssssssssssssssssssssssss
Uyarı
1. Soluğunuzu burun ve ağızdan (karışık soluk) doğru bölgelere aldığınıza emin olunuz.2. Alıştırmaları bitirirken kalan soluğu basınçla boşaltınız.
30
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
2. Etkinlik
ORTA KUVVETTE (MEZZOFORTE) SOLUK5.
Orta kuvvette (Mezzoforte)
Orta kuvvette (Mezzoforte)
KUVVETLİ (FORTE) SOLUK6.
• Hafif (Piyano), orta kuvvette (mezzoforte) ve kuvvetli (forte) soluk çalışmalarını aşağıda belirtildiği gibi karışık olarak uygulayınız. Çalışmaları arkadaşlarınızla birlikte çeşitlendiriniz.
Aşağıda açıklanan orta kuvvette (mezzoforte) soluk çalışmalarını yapınız.• Almış olduğunuz soluğu, çok kısa bir süre tuttuktan sonra “s” sessiziyle bağlı (legato), kısa - kesik (staccato) olmak üzere sırasıyla 5, 10, 15 ve 20’ye kadar sayma süresinde boşaltınız.
1. Etkinlik
Aşağıda açıklanan kuvvetli (forte) soluk çalışmalarını yapınız.• Almış olduğunuz soluğu, çok kısa bir süre tuttuktan sonra “s” sessiziyle bağlı (legato), kısa - kesik (staccato) olmak üzere sırasıyla 5, 10, 15 ve 20’ye kadar sayma süresinde boşaltınız.
1. Etkinlik
Soluk çalışmaları yapılırken kalbe getireceği yükü düşünerek ev ve okuldaki çalışma sürenizi iyi planlayınız.
Uyarı
ssssssssssssssssssssssssssssssssssss
ssssssssssssssssssssssssssssssssssssss
s-s-s-s-s s-s-s-s-s s-s-s-s-s s-s-s-s-s
s-s-s-s-s s-s-s-s-s s-s-s-s-s sssssssssssssssss
s-s-s-s-s s-s-s-s-s sssssssssssssssss s-s-s-s-s
s-s-s-s-s s-s-s-s-s s-s-s-s-s s-s-s-s-s
Kuvvetli (Forte)
(Orta kuvvette) (Kuvvetli) (Hafif) (Orta kuvvette)
(Hafif) (Kuvvetli) (Orta kuvvette) (Orta kuvvette)
31
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
s-s-s-s-s s-s-s-s-s sssssssssssssssss s-s-s-s-s
GİTTİKÇE HAFİFLEŞEN (DEKREŞENDO) SOLUK8.
GİTTİKÇE KUVVETLENEN (KREŞENDO) SOLUK7.
Aşağıda açıklanan gittikçe kuvvetlenen (kreşendo) soluk çalışmasını yapınız.• Almış olduğunuz soluğu diyafram ve karın kasları yardımıyla kontrollü olarak hafiften (piyano) kuvvetliye (forte) doğru “ f ” ve “s” sessizleriyle boşaltınız.
1. Etkinlik
Aşağıda açıklanan gittikçe hafifleşen (dekreşendo) soluk çalışmasını yapınız.• Almış olduğunuz soluğu, diyafram ve karın kasları yardımıyla kontrollü olarak kuvvetliden (forte) hafife (piyano) doğru “ f ” ve “s” sessizleriyle boşaltınız.
1. Etkinlik
DALGALI SOLUK9.
Aşağıda açıklanan dalgalı soluk çalışmasını yapınız.• Almış olduğunuz soluğu gürlük terimlerinden yararlanarak boşaltınız.
1. Etkinlik
p f
pf
Hafif (p) Hafif (p)
Kuvvetli (f)DekreşendoKreşe
ndo
1. Soluk alıştırmalarında soluk kalitesinin bozulmamasına özen gösterilmelidir.2. Soluk alıştırmalarında yapılan gürlük alıştırmalarının eser uygulamalarını doğrudan etkilediği untulmamalıdır.3. Alıştırmalar sırasında küçük rahatlama ve yumuşamalar sağlanmalıdır.
Uyarı
32
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
ÇABUK SOLUK ALMA10.
SOLUK FIRLATMA11.
Aşağıda açıklanan çabuk soluk alma çalışmasını yapınız.• Almış olduğunuz soluğu, bağlı (legato) soluk olarak “ f ” ve “s” sessizleriyle boşaltırken el çırpılan bir anda çabuk nefes alarak bağlı soluğa devam ediniz.
1. Etkinlik
Aşağıda açıklanan soluk fırlatma çalışmasını yapınız.• Almış olduğunuz soluğu, diyafram ve karın kasları yardımıyla rezonans bölgelerini düşünerek “kıh” ve “koh” heceleriyle birdenbire dışarı atınız.
1. Etkinlik
Önce her fırlatma için soluk alınız sonra tek solukta 2-3 fırlatma deneyiniz.
Uyarı
RİTMİK SOLUK12.
Aşağıda açıklanan soluk fırlatma çalışmasını yapınız.Önceden hazırlamış olduğunuz ritim kalıbını kullanarak aldığınız soluğu “s” sessizi ile
nefesleyerek boşaltınız.
1. Etkinlik
KARMA SOLUK13.
Öğrendiğiniz tüm soluk alıştırmalarından yola çıkarak karma bir soluk alıştırması hazırlayıp uygulayınız.
1. Etkinlik
mf mf mf
kıh koh
kıh kıh koh koh
33
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Ölçme Değerlendirme Çalışmaları
1. Aşağıdaki görsellerden hangisi doğru şarkı söyleme pozisyonlarından birini gösterir?
A) B) C) D) E)
SES EĞİTİMİNDE SOLUNUM ÇALIŞMALARI DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
ÖLÇÜTLER Evet HayırOtururken doğru şarkı söyleme pozisyonunu ayna karşısında uyguladım.Ayakta doğru şarkı söyleme pozisyonunu ayna karşısında uyguladım.Bedensel rahatlama hareketlerini uyguladım.Doğru şarkı solunumu çalışmalarını uyguladım.Bağlı (legato) soluk çalışmalarını uyguladım.Kısa-kesik (staccato) soluk çalışmalarını uyguladım.Soluğumu burun ve ağızdan doğru bölgelere almaya dikkat ettim.Hafif (piyano) soluk çalışmalarını uyguladım.Orta kuvvette (mezzoforte) soluk çalışmalarını uyguladım.Kuvvetli (forte) soluk çalışmalarını uyguladım.Gittikçe kuvvetlenen (kreşendo) soluk çalışmalarını uyguladım.Gittikçe hafifleşen (dekreşendo) soluk çalışmalarını uyguladım.Dalgalı soluk çalışmalarını uyguladım.Çabuk soluk çalışmalarını uyguladım.Soluk fırlatma çalışmalarını uyguladım.Ritmik soluk çalışmalarını uyguladım.Karma soluk çalışmalarını uyguladım.
2. Aşağıdaki cümlelerin bitiminde gösterilen yerlere yargılar doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.• Soluğun depolanmasında diyafram ve karın kasları her zaman etkilidir. ( )• Bedensel rahatlama, olumlu düşünce yoluyla uyarılan sinir sisteminin etkilenmesiyle sağlanır. ( ) • Diyafram ve karın kaslarının etkisi olmadan konuşma ve şarkı solunumu doğru yapılamaz. ( ) • İç yumuşama ile anlatılmak istenen, bedensel rahatlamanın sağlanmasıdır. ( )• Alınan havanın soluk yoluyla dışarı verilmesi, karın kasları ve diyaframın kontrolüyle olur. ( )
34
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Hazırlık Çalışmaları
1. Bağlı soluk alıştırmaları yapınız. Bağlı soluk alıştırmalarını “u”, “a” sesli harfleri ile yapmaya çalışarak ses tellerinizin durumunu hissediniz.
2. Kısa ve kesik soluk alıştırmaları yapınız. Kısa ve kesik soluk alıştırmalarını “huh”, “hah”, ve “hoh” heceleri ile yapmaya çalışarak ses tellerinizin durumunu hissediniz.
3. Sınıfta anlatabileceğiniz bir fıkra bulunuz.4. Yankı sisteminde yer alan organları hatırlayınız.
Dikkat Çekme
Sesimizi doğru kullanabilmemiz için soluk ve ses bağlantısının kurulması zorunludur. Doğru şekilde kurulmayan soluk ve ses bağlantısı gırtlağımızda aşırı yüklenmeye neden olur. Bu durumda çalışmalara devam edilirse sesi kaybetmeye varan sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle ses ve soluk bağlantısı çalışmalarına önem vermek gerekir.
Doğru şekilde soluk alıp kısa bir süre tutunuz.Camın üzerinde buhar oluşturur gibi hohlayarak soluk veriniz. Soluk vermeye devam
ederken soluk basıncını biraz artırarak “u” seslisi ile sesi oluşturunuz. Sesi oluştururken ses tellerinizi ve titreşimini hissetmeye çalışınız.
Ses oluşturmayı keserek hohlamayı sürdürünüz ve ses tellerinizin durumunu hissetmeye çalışınız.
1. Etkinlik
Hazırlık çalışmaları kapsamında bulduğunuz fıkrayı sınıfta arkadaşlarınıza anlatınız. Kahkaha ile gülme anında ses tellerinizin durumunu hissetmeye çalışınız.
2. EtkinlikBilgi Notu
IV. ÜNİTE SES ÜRETME VE YAYMA
Kahkaha ile gülme sırasında soluk ve ses arasındaki bağ daha kolay hissedilebilir.
35
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
BAĞLI (LEGATO) SÖYLEME1.
Aşağıdaki alıştırmayı yönlendirmeler doğrultusunda uygulayınız.
1. Etkinlik
Aşağıda verilen bağlı (legato) söyleme alıştırmalarını “uyarı” logosu altında belirtilen yönlendirmeler doğrultusunda uygulayınız. Örnek eseri seslendiriniz.
2. Etkinlik
• Alıştırmayı esneme yansılaması yaparak “a” seslisi ile seslendiriniz.• Alıştırmayı tüm sesli harfleri, rezonans bölgesini önde tutarak seslendiriniz.
1.“a” seslisi ile yapılan alıştırmada dilinizin arka bölümünün kalkmamasına dikkat ediniz.2. Virgül ( ) işareti gördüğünüz yerlerde soluk alınız.
Uyarı
Bilgi Notu
• Alıştırmayı ağzınız kapalı “m” sessizi ile uygulayınız. Uygulama sırasında rezonansı önde, dudak bölgesinde tutmaya çalışınız
• Alıştırmayı dudaklarınız hafif aralık, dilinizi üst dişlerinizin arkasına yerleştirerek “n” sessizi ile uygulayınız.
• Alıştırmayı “u” seslisi ile yaparak rezonansı aynı bölgede tutmaya çalışınız.
mnuaa
mnuae
mnuaı
mnuai
mnuao
mnuaö
mnuau
mnuaü
mnuaa
mnuae
mnuaı
mnuai
mnuao
mnuaö
mnuau
mnuaü
yumisi
yamoso
yumisi
yamoso
yuyasa
yumisi
yayoso
yumisi
yayoso
1. Alıştırmalarda verilen bölüm tek bir solukta uygulanmalıdır.2. Alıştırmalar sesler zorlanmayacak şekilde, kromatik olarak tiz ve pes seslere doğru geliştirilmelidir.3.Gerektiği kadar soluk alınız. Fazla alınan soluğun gırtlakta baskı yaratacağını unutmayınız.
Uyarı
yumisi
yayoso
2)1)
3) 4)
Yumuşak damağın yukarı kaldırılması ile ağızda kubbe-ye benzer bir boşluk oluşur. Bu boşluk, oluşturulan sesin büyümesinde ve zenginleş-mesinde önemli rol oynar.
36
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
BAĞSIZ (NON LEGATO) SÖYLEME2.
Aşağıda verilen bağsız söyleme alıştırmalarını uygulayınız. Örnek eseri seslendiriniz.
1. Etkinlik
yumisi
yayoso
yumisi
yayoso
yumisi
yayoso
yumisi
yayoso
yumisi
yayoso
yuyasa
yumisi
yumisi
yayosa
yumisi
yayoso
yuyasa
yumisi
yayoso
yumisi
yayoso
yuyasa
Oy oy a man Mor dağ lar da ek sil mez du man
Söz - Müzik: Ziya AYDINTAN Dumanlı Dağlar
6)
7)
8)
9)
10)
11)
5)
1) 2)
mano
mano
mano
mano
mamnon
12)
yumisi
yayoso
yumisi
yayoso
yuyasa
mamnon
mamnon
mamnon
mamnon
mano
mano
mano
mano
mano
37
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
KISA - KESİK (STACCATO) SÖYLEME3.
Aşağıda verilen kısa - kesik söyleme alıştırmalarını uygulayınız. Örnek eseri seslendiri-niz.
1. Etkinlik
nahsih
hahhih
hahhih
hahhih
hahhih
nahsih
hahhih
hahhih
hahhih
hahhih
hahhih
hahhih
hahhahhahhahhahhah hah
sihnah
hihhah
hihhah
hihhah
hihhah
mano
mano
mano
mano
mamnon
mano
mano
mano
mano
mamnon
moso
moso
moso
moso
moso
DumDum
lulu
pıpı
narnar
gelsu
dikyun
sakev
naser
YüzAr
sürma
meğa
yenın
topbü
rayük
ğıza
nafer
DumlupınarMüzik: Ziya AYDINTAN
Söz: İzzet ULVİ
DumDum
lulu
pıpı
narnar
DumDum
lulu
pıpı
narnar
NeHer
dekes
şibu
ringün
bağse
lani
rına
varnar
1) 2)
4)3)
3) 4)
Hah hah ha hah hah ha hah hah ha Bir yan kı o lur dö ner kah ka ha mız
Gü le lim oy na ya lım biz Bu gün ler ça buk ge çer
Müzik: Luigi CHERUBİNİSöz: Z. AYDINTAN - S. EGÜZ
Kahkaha
1.2.
38
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
ÖLÇÜTLER
Bağlı (legato) söyleme çalışmalarını doğru uyguladım.Bağsız (non legato) söyleme çalışmalarını doğru uyguladım.Kısa-kesik (staccato) söyleme çalışmalarını doğru uyguladım.Soluk ve ses bağlantısını doğru kurmaya dikkat ettim.
Ölçme Değerlendirme Çalışmaları
1. Aşağıda verilen alıştırmaları uygulayarak cümlelerin bitiminde gösterilen yere yargılar doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.
2. Doğru şekilde kurulmayan soluk ve ses bağlantısının neden olacağı problem, aşağıdakilerden hangisi değildir?
A) Ses kısıklığı B) Boğaz ağrısı C) Ses kaybı D) Polip E) Diş ağrısı
3. Aşağıdaki alıştırmalarda uygulanan söyleme teknikleri, seçeneklerden hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) Legato, legato B) Legato, non legato C) Non legato, legatoD) Staccato , non legato E) Staccato, legato
hahhahhahhahhahhah hah
yumisi
yayoso
yumisi
yayoso
mano
mano
mano
mano
mamnon
sihnah
hihhah
hihhah
hihhah
hihhah
• Aşağıdaki alıştırma legato söyleme çalışmasıdır. ( )
• Aşağıdaki alıştırma non legato söyleme çalışmasıdır. ( )
• Aşağıdaki alıştırma staccato söyleme çalışmasıdır. ( )
yumisi
yayoso
SES ÜRETME VE YAYMA ÇALIŞMALARI DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
Evet Hayır
39
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Hazırlık Çalışmaları
1. Uzun dalga radyo alıcısı aracılığıyla değişik ülkelerin radyo yayınlarını dinleyerek farklı dillerin tınısını anlamaya çalışınız.
2. Duygularımızı aktarmada konuşmanın etkisini nasıl arttırabiliriz?3. Konuşma tonumuzu ayarlamada nelere dikkat etmemiz gerekir?4. Konuşma tonunun iyi ayarlanmasını gerektiren meslekler hangileridir? Araştırınız.5. Doğru konuşma tonu kullanılmadığında karşılaşılacak sorunlar neler olabilir?6. Aynı duyguyu ifade eden yerli ve yabancı sözlü iki şarkı bulunuz.7. Söylediğiniz bir şarkı ya da okuduğunuz bir şiiri kaydediniz.
Dil, insanlar arasında iletişim kurmaya, düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan ses, işaret ya da hareketlerin bütünüdür. Başlı başına yaratıcı bir etkinlik olan dil, aynı zamanda estetik içeriği olan kültürel bir değerdir.
Konuşma ise düşünce ve duyguların, başkalarına sözlü olarak bildirilmesidir. Konuşma için sesli düşünme de denir. Buna göre insanlar, düşüncelerini başkalarına
seslerle iletirler. Ancak bunu yaparken de sözlerini etkili kılmak için, jest, mimik, tonlama, vur-gulama vb. konuşmayı tamamlayıcı ögelere başvururlar. Dil ve konuşma, bireyin kendini ifade etmesinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Güzel konuşan ve kendini iyi ifade eden birey, toplumda her zaman daha saygın bir yere sahip olur.
Dil;İnsanları birbirine bağlar,İnsanlar arasında iletişim kurmaya yarar,İnsanları diğer canlılardan ayırır,Elde edilen deneyimin ve birikimin diğer kuşaklara aktarılmasını sağlar.
DİL VE KONUŞMANIN ÖNEMİ1.
Dikkat Çekme
“Bir ulusun dili, bütün bilim kavramlarını oluşturacak şekilde ge-lişmemişse, o ulusun bilim ve kültür alanında bir varlık göstermesi beklenemez.”
V. ÜNİTE DİL VE KONUŞMA
40
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Aynı duyguyu ifade eden yabancı ve Türkçe sözlü iki şarkı seslendiriniz. Seslendirdiğiniz şarkıların üzerinizde bıraktığı etkiyi arkadaşlarınızla paylaşınız.
1. Etkinlik
• Öğretmeniniz tarafından dinletilen sözsüz müzik örneğinin size neler hissettirdiğini arkadaşlarınızla paylaşınız.• Aynı müziğin size sözlü olarak dinletilmesinden sonra neler hissettiniz? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.• Eserde verilmek istenen duygunun hangisinde daha iyi yansıtıldığını tartışınız.
2. Etkinlik
Pazarda satış yapan insanları taklit ederek sesinizde oluşan yorgunluğu hissediniz.
1. Etkinlik
Ders Dışı Etkinlik
Görsel ve işitsel materyallerden faydalanarak yabancı ülke insanlarına ait konuşma ör-nekleri araştırınız. Bulduğunuz örnekler arasındaki farklılıkları arkadaşlarınızla tartışınız.
Günlük yaşantıda ihtiyaca göre hafif, orta ya da kuvvetli tonda konuşulabilir. Bazı insanların her durumda hafif ya da kuvvetli konuştukları gözlenebilir. Bu durum bir konuşma kusuru olarak değerlendirmeli ve konuşma eğitimi alınmalıdır.
Ayrıca sağlıklı oldukları hâlde kırık, güçsüz, titreyen ve sallanan konuşma tonlarına da rastlanmaktadır.
Konuşma bozukluklarının nedenleri arasında; solunum sorunları, ses organı rahatsızlık-ları, ruhsal nedenlere bağlı rahatsızlıklar yer almaktadır.
DOĞRU KONUŞMA TONUNU KULLANMA2.
Konuşma tonunun yanlış kullanılması kronik ses kısık-lıklarına, ciddi boğaz ve göğüs rahatsızlıklarına, hatta ses kaybına neden olabilir.
Konuşma tonu yanlış kullanıldığında tonun asıl yeri değişebilir. Örneğin daha önce tiz olan bir ses yanlış kulla-nımdan sonra pes tonlara yerleşebilir.
Bilgi Notu
Spikerlik, tiyatro oyunculuğu gibi bazı meslekler özel nitelikte ses gerektirir.
Bütün sözlü eserlerin temel ögesi dildir ve en az müzik kadar önemlidir. Bir sözlü eserin iyi yorumlanabilmesi için o dilin iyi bilinmesi gerekir. Aksi durumda müzik yapıtının etkisi kaybolur. Dil, müziği bu şekilde etkilerken, müzik de dili kelimelerin anlamını kuvvetlendirerek etkiler.
41
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Kendi sesinizi kullanarak ses kayıt cihazına kaydettiğiniz bir şarkıyı veya şiiri sınıfta dinleyerek sizde bıraktığı izlenimi arkadaşlarınızın izlenimleriyle karşılaştırınız.
2. Etkinlik
Öğrencilerden gözlerini kapatmaları istenir. Ardından belirlenen öğrenci konuşma yapmaya başlar. Gözleri kapalı öğrenciler konuşan öğrencinin kim olduğunu anlamaya çalışır.
3. Etkinlik
ANI
Konuşma tonunun yanlış kullanılmasından doğan sonuçlara örnek niteliği taşıyan Saip Egüz’ün bir anısı şöyledir:
“Her öğretim yılının başında olduğu gibi o öğretim yılında da yeni aldığım öğrencilerin seslerini tanımaya çalışıyordum. İçlerinden biri gayet boğuk bir sesle konuşuyordu. Uzun soruşturmalardan sonra, giriş sınavında söylediği bir şarkıyı söylettim ve bu şarkıyı yarımşar ses incelterek tekrar ettirdim. Sonuçta sesine bariton süsü veren bu öğrencinin, hafif bir tenor sesi olduğunu anladım ve niçin böyle bastırarak boğuk bir biçimde konuştuğunu sorduğum zaman da kendisinden şu karşılığı aldım:
‘İki yıl önce ilköğretmen okulunu bitirdim ve bir köy okuluna atandım. Köy ihtiyar kurulu üyeleri ile ilk tanıştığım zaman, onların yaşlı başlı ve kalın sesli kişiler olduğunu gördüm. Hâlbuki benim incecik çocuksu bir sesim vardı. Bu sesle de bir otorite kuramayacağımı ve çocuk yerine konacağımı düşündüğüm için kalın sesle konuşmaya başladım’ dedi.
Sözü edilen bu öğrencinin sesi, bu tür konuşmasından ötürü büyük zarar görmüştü. Ancak bu kusuru, birkaç yılda düzeltilebildi”.
... Saip EGÜZ Toplu Ses Eğitimi (Kısaltılarak alınmıştır.)
Okuma Metni
42
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Ölçme Değerlendirme Çalışmaları
1. Aşağıda yer alan ifadelerden hangisi dilin işlevlerinden değildir?A) Dil, değişik milletleri birbirine bağlayan önemli bir araçtır.B) Dil, ulusal kimliğin en önemli unsurlarından biridir.C) Toplumlar kültürlerini dil sayesinde gelecek kuşaklara aktarır.D) Dil, toplumun bireyleri arasında ortak duygu ve düşünce meydana getirir.E) Dil, duygu, düşünce ve hayallerimizi en etkili biçimde anlatabileceğimiz bir sistemdir.
2. Aşağıdakilerden hangisi konuşma tonunun yanlış kullanılmasından doğan bir rahatsızlıktır?A) Baş ağrısıB) İşitme kaybıC) Kulak ağrısıD) Boğaz ağrısıE) Çene yorgunluğu
3. Aşağıdaki cümlelerin bitiminde gösterilen yere cümlelerdeki yargılar doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.
• Dil kültürel bir değerdir. ( )• Konuşma tonunun yanlış kullanılması kronik ses kısıklıklarına sebep olabileceği gibi aynı zamanda ciddi rahatsızlıklara da neden olabilir. ( )• Kendileri sağlıklı oldukları hâlde sesleri titreyen, kırılan, sallanan kişilerin bazılarında bu kusurun nedeni ruhsal problemlerdir. ( ) • Yaşını büyük göstermek için konuşma tonunun asıl yeri dışında kullanılması, sesin tam yerini bulmasını sağlar. ( )
4. Aşağıdaki ifadelerde noktalı yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz.• Sürekli olarak kuvvetli ya da hafif konuşma, bir …………………… olarak nitelendirilebilir.• Konuşma tonu yanlış kullanıldığında, …………… ve ………….. rahatsızlıkları yaşanılabilir.
5. Dil ve konuşma toplum için neden önemlidir? Açıklayınız.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
6. Dil ve müzik birbirini nasıl etkiler? Açıklayınız.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
7. Konuşma tonu yanlış kullanıldığında karşılaşılabilecek sorunlar neler olabilir? Açıklayınız.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
43
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
ÖĞRENME ALANIKORO MÜZİĞİNDE DÖNEMLER
I. ÜNİTE: ORTA ÇAĞ
II. ÜNİTE: RÖNESANS DÖNEMİ
44
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Hazırlık Çalışmaları
1. Orta Çağ Döneminde kullanılan vokal müzik türlerini araştırınız.2. Orta Çağ Dönemi müziğinin karakteristik özelliklerini araştırınız.3. Orta Çağ Dönemi müziklerinden örnekler bulunuz.4. Halk ozanlarının toplumsal yaşam üzerindeki etkisini araştırınız.
Dikkat Çekme
ORTA ÇAĞ DÖNEMİ STİL VE YORUM ÖZELLİKLERİ1.
Orta Çağ, Hristiyanlığın başlarından 15. yüzyılın ilk yarısına kadar süren dönemdir. Kilisede çalgı yasaktır, en kutsal çalgı olarak insan sesi kabul edilmiştir. Müzik kutsal ve Tanrı’ya adanmış olmalıdır. Müzik yoluyla duaların kolay ezberletilmesi ve ayinlere tılsımlı bir hava katılması amaçlanmıştır. Bu sayede Orta Çağ Papazları yüzyıllar boyunca müzik sanatını kilise koroları ve tek sesli ilahilerle kendi egemenlikleri altında tutmuşlardır.
1. Etkinlik
Yanda verilen görseli inceleyiniz. Bu nota örneğini ölçü sayısı, ölçü çizgi-si, tek ya da çok sesli oluşu açısından değerlendirerek arkadaşlarınızla tartışı-nız.
ORTA ÇAĞI.
ÜNİTE
45
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
2. Etkinlik
Bulduğunuz Orta Çağ Müziği örneklerini dinleyerek stil ve yorum özelliklerini tartışınız.
3. Etkinlik
Aşağıda yer alan Orta Çağ Dönemi Gregorius Ezgisini seslendiriniz.
Hristiyanlık dünyasında tören müziği, Papa Gregorius tarafından derlenmiştir. 6. yüzyıl-da Papa Gregorius, daha önce hiç yayınlanmamış tüm ilahileri derleyerek neumalarla kalıcı kılmıştır. Belli bir ritmik düzeni olmayan ilahiler, latince olan sözleriyle tek sesli eşliksiz erkek korosuyla seslendirilirlerdi. Tören müziğinde birliği sağlamak amacıyla derlenen bu ezgiler Gregorius Ezgileri olarak adlandırılmıştır. Papa Gregorius, Schola Cantorum adında bir mü-zik okulu kurarak kilise koroları için erkek çocukları yetiştirmeyi amaçlamıştır. Eğitimli şarkıcı papazlar Hristiyan kiliselerine gönderilerek müzikte birlik sağlanmıştır. Gregorius Ezgileri 16. yüzyıla kadar Batı müziğinin esin kaynağı olmuştur. Bu ezgilerin teknik özellikleri şöyle sıralanabilir:
Organum örneği
Kilise müziği katı bir kuramcılık anlayışıyla yazılıyordu. Haçlı Seferleri aracılığıyla farklı yerleri tanıyan şövalyeler 11. yüzyıldan itibaren din dışı müziğin gelişmesinde de önemli bir yere sahip oldular. İlk defa Orta Fransa’da ortaya çıkan bu gezgin halk ozanlarına buluşçu an-lamına gelen Troubadour deniyordu. Gezgin ozanlara örnek olarak Almanya’da Minnesinger, İtalya’da Travatore, İngiltere’de Harper gibi farklı isimler verildi.
• Tek seslidir,• Sözleri latincedir,• Eşliksizdir,• Erkek sesi kullanılır,• Belli bir ritmik düzeni yoktur,• Bugünkü majör-minör ses dizilerinden farklı olarak makamsal bir yapıdadır.Çok sesli müziğin başlangıcı ile ilgi-
li bilgilere bazı kaynaklarda 10. yüzyıl bazı kaynaklarda 7. yüzyılda rastlanmaktadır.Kontrpuanın en ilkel biçimi olan organum çok sesliliğin ilk örneği olarak kabul edilmektedir.
Ro ra te coe li de su per et nu bes plu ant iu stum
A pe ri a tur ter ra et ger mi net Sal va tor rem
Orta Çağ Gregorius ezgisiRorate Coeli
46
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Troubadour çalgıcılar
13. yy.da oldukça önemli bir yere sahip olan vokal müzik biçimi “motet” hem dinî hem din dışı alanda çok sesliliğe öncülük etmiştir.
Dinsel törenlerde kullanılan ayin müziğinin en gelişmiş biçimi “missa” gelişmesini 16. yy.a dek sürdürerek yeni türlere esin kaynağı olmuştur.
Çok sesliliğin gelişmesinde kulla-nılan bir diğer araç “kanon”dur. Kanon, 14.yy.da doğmuş ve İtalyan müziğinde önemli bir yer tutmuştur.
5. Etkinlik
Aşağıda yer alan Orta Çağ Dönemi kanon örneğini seslendiriniz.
Troubadour Ezgisi örnekleri araştırınız, bulduğunuz örnekleri sınıfta arkadaşlarınıza dinletiniz.
Ders Dışı Etkinlik
Su
I
mer is i cu men in Lhu
II
de sing cuc cu Gro
III
weth sed and
blo weth med Andspringth
IV
thew de nu Sing cuc cu Aw e ble teth
af ter lomb Lhouth af ter cal ve cu Bul loc ster teth buc ke ver teth
Mu rie sing cuc cu Cuc cu Cuc cu
wel sing ges the cuc cu Ne swik thu na ver nu
Anonim13.yy.
Sumer Is Icumen In
47
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
ORTA ÇAĞ DÖNEMİ ESERLERİ3.
ORTA ÇAĞ DÖNEMİ BESTECİLERİ2. Orta Çağ Dönemi önemli bestecilerinden bazıları şunlardır: Ambrosius, Gregorius, Leonin, Perotin, Adam de le Halle, Philipe de Vitry, Guillaume de
Machaut, John Dunstable, Alfanso el Sabio, Johannes Ciconia, Francesco Landini, Leonel Power.
Arkadaşlarınızla gruplar oluşturarak yukarıda yer alan Orta Çağ bestecilerinden bir ta-nesini araştırınız. Araştırma sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız. Görsel materyalleri sınıf panosunda sergileyiniz.
Ders Dışı Etkinlik
VerNoInAuHo
bumvuspadi
mo
pamorenparde
trisduste
tumus
hugesalpreno
manivaterbis
natuto
moda
turreris
remtur
OOOOO
OOOOO
dumsednonvirda
puexestgotus
elcepapano
ladensrens
ritbis
saiusnossalde
lunatriva
mon
tatu
moto
stra
turreris
remtur
OOOOO
OOOOO
Verbum Patris Humonatur Motet (Orta Çağ)
sadumvircre
dum
luu
goa
pax
tanipatuter
taturritraris
fecreneccrenun
cuna
puaci
datudotoa
turreris
remtur
vicremarpace
rianscenttremlis
neomlifi
glo
scinililiri
aaaaa
E ya E ya no va gau di a
1.2.3.4.5.
48
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Ölçme Değerlendirme Çalışmaları
1. Aşağıdaki cümlelerin bitiminde gösterilen yerlere -Orta Çağ Dönemi müzik özelliklerini dikkate alarak- yargılar doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.
• Kilise, çalgı yerine insan sesini kullanmıştır. ( )• Müzik büyü yapmak amacıyla kullanılmıştır. ( )• Müzikte katı bir ölçü ve çalgı eşliği göze çarpar. ( )• Kilisede kullanılan ilahiler Latince sözlere dayanır. ( )
2. Aşağıda verilen ifadelerdeki noktalı yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz.• Kiliseler, müziği ................ezberletmek amacıyla kullanmıştır. • Orta Çağ’da kiliselerde kullanılan tören müzikleri ...........................tarafından derlenmiştir.• .………………………..….. Papa Gregorius tarafından kilise koroları için erkek çocukların yetiştirilmesi amacıyla kurulan okulun adıdır.• ........................, ......................, ......................., ...................... Orta Çağ bestecilerindendir.
3. Orta Çağ Dönemi koro müziğinin stil ve yorum özelliklerinden üç tanesini yazınız............................................ ....................................... .....................................
4. Aşağıdakilerden hangisi 11. yüzyıldan itibaren Orta Fransa’da görülmeye başlayan gezgin ozanlara verilen addır?
A) Minnesinger B) Troubadour C) HarperD) Gregorius E) Motet
5. Aşağıdakilerden hangisi gezgin ozanların müziğin gelişimine sağladıkları katkılardandır?
A) Kilise müziklerinin birleştirilmesi B) Schola Cantorum’un kurulmasıC) Din dışı müziğin gelişmesi D) Kilisenin yüceltilmesiE) Eğitimli papazların yetiştirilmesi
6. Yandaki bulmacayı çözünüz.1. 13. yüzyılda kullanılan bir vokal müzik biçimi.2. İlk olarak Orta Fransa’da ortaya çıkan gezgin ozanlara verilen ad.3. Kilise koroları için erkek çocukları yetiştirmeyi amaçlayan okulun adı.4. 14. yüzyılda doğmuş ve İtalyan mü- ziğinde önemli bir yer tutmuş bir çok seslilik biçimi.5. Bir Orta Çağ bestecisi adı.6. Gregorius Ezgilerinde kullanılan ortak dil.7. Kontrpuanın en ilkel biçimi.8. Dini törenlerde kullanılan ayin müzi- ğinin adı.
12
3
4
7
65
8
49
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Hazırlık Çalışmaları
1. Rönesans Döneminde kullanılan vokal müzik türlerini araştırınız.2. Rönesans Dönemi müziğinin karakteristik özelliklerini araştırınız.3. Rönesans Dönemi müziklerinden örnekler bulunuz.
Dikkat Çekme
RÖNESANS DÖNEMİ STİL VE YORUM ÖZELLİKLERİ1. Müzik tarihinde dönem geçişleri kesin tarihlerle belirtilememekle birlikte Rönesans Dönemi- nin yaklaşık olarak 15. yüzyılın ikinci yarısından 17. yüzyıl başlarına kadar uzanan dönemi kapsadığı genel kabul görmektedir. Kelime anlamı ‘yeniden doğuş’ olan Rönesansta egemen ruh, Orta Çağ müziğinin dinî havasının aksine daha insancıldır. İnsan olmanın değerinin farkına varılmasıyla dans müzikleri ve din dışı şarkılar önem kazanmış, dinî müziklerde ise daha zengin bir teknik ve derin duygular dikkati çekmiştir. Rönesans Döneminin ilk yıllarında ‘Flemenk Okulu’ bestecileri, kendi müzik anlayışlarını Röne-sans Dönemi duyuş ve düşünüşüyle birleştirerek hem dinî eserler hem de din dışı eserler üretmişler-dir. Rönesans Dönemi öncesinde vokal müzik, çeşitliliği olmayan tek tipte dinî içerikli ve uluslara-rası özellikte yazılmaktayken 15. yüzyıl ortalarından
RÖNESANS DÖNEMİII. ÜNİTE
itibaren Fransızlarda “şanson”, Almanlarda “lied”, İtalyanlarda “frottola”, İngilizlerde “carol” gibi ulusal şarkı biçimleri ortaya çıkmıştır. Dinî alandaki görüş; dinsel inançların ancak insan sesiyle ifade edilebileceği şeklindedir. Çalgı müziğinin dinî müzikte tercih edilmemesi “a capella” yani eşliksiz koroların önem kazanmasını sağlamış, bunun sonucunda armonik doku gelişmiştir.
50
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
1. Etkinlik
Bulduğunuz Rönesans müziği örneklerini dinleyerek stil ve yorum özelliklerini tartışınız.
2. Etkinlik
Aşağıda yer alan Rönesans Dönemi eserini seslendiriniz.
I
II
Ae gra cu r rit ad me
AegraOrlando di LASSO
Ae gra cu r rit ad me
di cum vas fe rens a ro ma ti cum
di cum vas fe re ns a ro ma ti
et a mor bo mul ti pli ci ver bo
cum et a mor bo mul ti pli ci
Bu dönemde ortaya çıkan en önemli din dışı vokal müzik biçimi “madrigal” dir. İtalya’da ortaya çıkan bu biçim sonraları dinî müzik alanında da kullanılmıştır. Katolik kilisesindeki ayinler Latince yapılırdı. Protestan kilisesinin Katolik kilisesinden ayrılmasıyla her ülke kendi dilinde konuşmaya, dua etmeye ve şarkı söylemeye başlamıştır. Böylece dinî müzik alanında Almanya’da “koral”, Fransa’da “psalm”, İngiltere’de “anthem” biçimi gelişmeye başlamıştır.
• Rönesans Dönemi eserlerinde müzik cümleleri büyük, sesler geniştir.• Ölçüler belirgin değildir.• Dramatik duyguların anlatımında yarım aralıklar (kromatik) kullanılmıştır.• Cümle bitişleri ağırlaştırılarak belirginleştirilir.• Ani değişiklikler içeren nüans ve vurgular çok nadir görülür.
51
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Rönesans Dönemine rastlayan en önemli yeniliklerden biri matbaanın bulunmasıdır. Giovanni Petrucci, ilk nota basımını 1501’de Venedik’te gerçekleştirmiştir. Nota basımının gelişmesiyle değişik yörelerde bestelenen müzikler daha geniş kitlelere ulaşabilmiştir.
3. Etkinlik
Müziğin dinî etkilerden sıyrılmaya başlamasının stil üzerindeki yansımalarını, çalgı ve vokal müzik açısından tartışınız.
cu ra tur ver bo cu ra tur me
ver bo cu ra tur ver bo cu ra
di ci ver bo cu
tur me di ci ver bo cu ra tur ver
ra tur ver bo cu ra tur me di ci
bo cu ra tu r me di ci
52
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
4. Etkinlik
5. Etkinlik
Matbaanın bulunmasının müziğin gelişimine katkılarını tartışınız.
RönesansByrd MadrigalFlemenkA CapellaLiedMatbaa PalestrinaLassoKoroPresEser
RÖNESANS DÖNEMİ BESTECİLERİ2.
Rönesans Dönemi önemli bestecilerinden bazıları şunlardır: Giovanni Gastoldi, Orlando Gibbons, Hans Leo Hassler, Heinrich Isaac, Thomas Tallis,
Orlando di Lasso, William Byrd, Guillaume Dufay, Thomas Morley, Giovanni Pierluigi da Palestrina.
Arkadaşlarınızla gruplar oluşturarak yukarıda yer alan Rönesans bestecilerinden birini araştırınız. Araştırma sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız. Görsel materyalleri sınıf panosunda sergileyiniz.
Aşağıdaki sözcükleri tablo içinde bulunuz. Tablo içinde hiç kullanılmayan ünlü ve ünsüzler yardımıyla şifreli sözcükleri bularak kutucukların içine yazınız.
Ders Dışı Etkinlik
V R Ö N E S A N S OP A L E S T R İ N AR L A G İ R D A M KE S E R A A B T A MS A L K N E M E L FB Y R D M K O R O ÜZ İ A L L E P A C AL A S S O K L İ E D
Kelime Avı
53
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
RÖNESANS DÖNEMİ ESERLERİ3.
I
II
III
Be ne di c tus qui ve nit in
BenedictusWilliam BYRD
Ben ne di c tus qui ve
Be ne di c tus qui ve
no mi ne Do mi ni Do mi in no ne Do mi
nit in no mi ne Do mi
nit in no mi ne Do mi ni in no mi ne
ni O san na in ex cel sis O san na O
ni O san na in ex cel sis O san na
Do mi ni O san na in ex cel sis
san na in ex cel sis in ex cel sis
in ex cel sis i n ex ce l sis
O san na in ex cel sis
54
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Ölçme Değerlendirme Çalışmaları
1. Aşağıdaki cümlelerin bitiminde gösterilen yerlere yargılar -Rönesans Dönemi müzik özelliklerini dikkate alarak- doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.
• Müzik büyük ölçüde dini unsurlar taşır. ( )• Vokal müzik örneği yoktur. ( )• Madrigal bu dönemde doğmuştur. ( )• Protestan kilisesinin Katolik kilisesinden ayrılması ulusal müzik türlerinin ortaya çıkmasında etken olmuştur. ( )• Müziğin içeriğinde insani ve dünyevi duyguların da işlenmesi temel fikir olarak önem kazan-mıştır. ( )
2. Aşağıdakilerden hangisi Rönesans Döneminde Fransa’da kullanılan ulusal vokal müzik türüdür? A) Frottola B) Chanson C) Madrigal D) Lied E) Koral
3. Aşağıdakilerden hangisi Rönesans Dönemi bestecilerinden değildir? A) Orlando di Laso B) Carlo Gesualdo C) Papa Gregorius D) Giovanni Pierluigi da Palestrina E)Josquin de Pres 4. Rönesans Döneminde İngiltere’de kullanılan vokal müzik türlerini aşağıdaki noktalı yerlere yazınız. Dini:…………………………... Ulusal:…………………………
5. Aşağıdaki ifadelerde noktalı yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz.
• İlk nota basımı …………………….. tarafından ................... yılında …….’te gerçekleşmiştir.• Protestan kilisesinin ................... kilisesinden ayrılması sonucunda insanlar kendi dillerinde dua etmeye ve …………… ……………. başladılar.• Müzikte ana dilin kullanılması sonucunda Fransa’da dinî müzik alanında ……………… biçimi gelişmeye başlamıştır.
55
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
ÖĞRENME ALANIKORO KÜLTÜRÜ VE ESER
UYGULAMALARI
I. ÜNİTE: KORO DİSİPLİNİ
II. ÜNİTE: ESER İNCELEME, ÇÖZÜMLEME VE SESLENDİRME
56
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Hazırlık Çalışmaları
1. Koro çalışmasında şefin önemi ve gerekliliği hakkında bir yazı yazınız.2. Koro çalışmalarında toplu çalışma ve bireysel çalışma arasındaki farkların neler
olabileceğini araştırınız.
KORO DİSİPLİNİI. ÜNİTE
Dikkat Çekme
Koro disiplini denilince; koroda olması beklenen müzik bilgisi, becerisi ve kültürünün yanı sıra koroyu başarıya götürecek, birlikte müzik yapmayı sağlayacak kuralların tümü akla gelmelidir.
Koro eğitiminde ve yönetiminde oldukça önemli bir yere sahip olan koro disiplini kesinlikle ihmal edilemez.
Koronun bir ayağını şef diğer ayağını üyeler oluşturur. Koro disiplininin uygulanması ve yerleşmesinde koronun her bir üyesine önemli görevler düşer. Bir koro ne kadar iyi olursa olsun şefin tutum ve davranışları koroyu desteklemez, sürüklemez durumdaysa başarı elde edilemez. Diğer taraftan şef ne kadar iyi olursa olsun, koro üyeleri sorumluluklarını yerine getirmez ve koro disiplinine uymazlarsa yine çalışmalar sonuçsuz kalabilir.
Her koro üyesinin, ileride kendi korosunu kurarak koro şefi olma ihtimali göz ardı edilmemelidir. Bu nedenle iyi bir koro şefinin özelliklerini, korosunu başarıya ulaştırma yollarını bilmesi beklenir.
Yönettiği koro üyeleriyle sağlıklı bir iletişim kurabilen koro şefi;• Lideri olduğu koroyu başarılı bir şekilde yönlendirebilir.• Birbirleriyle sorun yaşayan koro üyeleri arasındaki problemlerin çözümünde önemli bir etken olabilir.• Uygulayacağı yöntemlerle koroyu dinamik, istekli, üretken ve etkin kılabilir.• Koro üyeleri arasında güzel bir sevgi ve saygı bağı oluşturabilir.• Koro üyelerinin iletişim kurma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
57
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
• Oluşturacağı demokratik ortamla koro üyelerinin toplumsal gelişimlerine hizmet edebilir.• Büyük bir ekip bilinciyle başarıya ulaşmada öncü olabilir.• Başarıya ulaşılması ve başarının paylaşılması, koro üyelerinin hayata daha güler yüzle bağlanma hislerini geliştirmede ve özgüvenlerini arttırmada etkili olabilir.• Yetiştireceği bazı üyelerin müziği meslek olarak seçmelerine yol açabilir.• Gerek toplumun gerekse bireylerin müzik kültürlerine katkıda bulunarak ait olduğu toplumun müzik yaşamının gelişmesine hizmet edebilir.
Koro üyelerinin her birinin varlığı koro için önemlidir. Bu sorumlulukla çalışmalardaki devamlılığa dikkat etmeleri, birbirlerini denetlemeleri gerekir.
Koro başarısını artırmada; • İnsan ilişkilerinde duyarlılık,• Birlikte iş yapma becerisi ve isteği,• Başarma arzusu,• Sorumluluk alma,• Paylaşma
gibi özelliklerin kuvvetli olması gerekir. Koro çalışmaları sayesinde bu özellikler kuvvetlendiri-lebilir.
Profesyonel bir koroya ait konser görüntüleri araştırarak şef ve koro arasındaki uyumu gözlemleyiniz.
Ders Dışı Etkinlik
1. Etkinlik
Koro üyelerinin çalışmalara devamsızlık yapmaları, koro başarısını nasıl etkiler, tartışınız?
2. Etkinlik
Tarihi önceden belirlenerek planlanmış çeşitli konser gezileri, festival ve yarışmaların koro açısından önemini sınıfta tartışınız.
Koro disiplininin yerleştirilmesinde dikkat edilmesi ve önem verilmesi gereken bazı unsurlar vardır:
Çalışma Sırasında Disiplin• Koro şefi ve koro üyeleri, koro disiplininin gerekliliği hakkında konuşarak ortak kararlar almalı, sorumluluklar önceden belirlenerek paylaşılmalıdır.• Koro çalışmalarının saatleri ve süresi iyi planlanmalıdır. Planlı ve düzenli çalışma, ko- ronun verimini artırır, koro disiplininin oturmasını sağlar.• Eser uygulaması öncesinde yapılan sesle ilgili teknik çalışmaların önemi bilinmeli ve bu çalışmalara katılmada titiz davranılmalıdır.
58
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
• Repertuvar; koronun yetkinliği ve özellikleri göz önünde bulundurularak seçilmelidir. Zorluk derecesi yüksek eserlerin koro üyelerinin motivasyonunu düşüreceği ve bu durumun koro disiplinini olumsuz yönde etkileyeceği unutulmamalıdır. Koroya müzik zevki ve sevgisi verebilen, toplumun beğeni düzeyine olumlu katkılar sağlayabilen bir repertuvar sayesinde koro üyelerinin çalışma isteği artırılarak iç disiplinin iyi yürümesi sağlanabilir. • Esere ait partiler tek tek çalışılırken diğer gruplar kendi partilerini düşünerek çalışmayı dinlemeli, koro çalışmasından kopmadan çalışmanın içinde bulunmalıdır.
Görüntüde Disiplin• Konser öncesinde, eserlere özel uygun akustik duruşun önceden planlanarak ön çalışmalarının yapılması, konserin başarısını artırır.• Sahne kıyafetleri dikkatle seçilmeli, kıyafette abartılı görüntülerin seslendirmenin önüne geçmemesine dikkat edilmelidir.• Koro üyelerinin konser sırasında dosya kullanıp kullanmayacağı önceden planlanmalı, bütünlük açısından tüm üyelerin alınan karara uymaları sağlanmalıdır.• Sahneye çıkışta ve sahneyi terk edişte tüm üyeler yaptıkları işe ve birbirlerine saygı duymalı, yürüyüş hızı belli bir ritmle, arada boşluk bırakmadan yapılmalıdır.
Sahnede Disiplin• Koro üyeleri sahneye çıkışta gerginlikten uzak fakat ciddi bir tavırda olmalı, etrafa bakınmaktan kaçınmalı, şef sahneye çıktığı anda seyirciye değil şefe odaklanmalıdır.• Koro ve şef göz göze gelmeli, seslendirilecek eserin yansıtmaya çalıştığı ruhsal duruma hazırlanılmalıdır.• Konser sırasında dosya kullanılacaksa herkes dosyasını önceden çalışıldığı şekilde aynı anda açmalı, aynı anda kapatmalıdır. Eserlere başlamak için verilen sesler, akorlar dikkatle dinlenmelidir.• Eserlerin seslendirilmesi sırasında şefin uyguladığı tüm dinamikler ve ifadeler seyirciye yansıtılmalıdır.• Selam verme biçimi şef tarafından belirlenmeli, özel olarak çalışılmalı, tüm üyelerin bu selamlama biçimini uygulaması sağlanmalıdır.• Sahneye çıkış ve sahneyi terk ediş biçimi daha önceden planlanmalı ve uygulanması sağlanmalıdır.
3. Etkinlik
Daha önce çalışılan bir eser öğrencilerden biri tarafından yönetilir. Şef-koro arasındaki uyum sınıf içerisinde değerlendirilir.
4. Etkinlik
Her ses grubundan ikişer kişinin katılımıyla bir vokal grubu oluşturulur. Seslendirilecek eserin bir bölümünde seslerden biri susturulur. Eserin tüm ekip tarafından seslendirilmesi ile gruptan bir sesin susturularak seslendirilmesi arasındaki fark değerlendirilir.
59
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
5. Etkinlik
Aşağıdaki görselde koro disiplinini bozan durumları tartışınız.
F O T O Ğ R A F
6. Etkinlik
Aşağıdaki metni okuyunuz, sonunu tamamlayınız. Koro disiplini açısından yaşanan olumlu ve olumsuz durumları tartışınız.
16 Mayıs Cuma koromuzun konser günüydü. Koro ile ilk defa bir konser etkinliğine katılacak olmam beni müthiş heyecanlandırıyordu. Koronun bir üyesi olmak benim için bir hayalken, gerçeğe dönüşmüştü. Yorucu fakat bir o kadar zevkli çalışmalar sonucunda başarılı bir konser vereceğimiz beklentisini taşıyorduk. Şefimiz anlayışlı, bir o kadar disiplinli, işini iyi bilen bir yöneticiydi. Bütün koro üyeleri arasında son derece iyi bir iletişim kurabilmek için elinden gelen gayreti sarfediyordu. Hepimiz çalışmalara zamanında katılıyor, çalışma öncesindeki hazırlığımızı yapıyorduk. Artık sona yaklaşmıştık. Ertesi gün konsere çıkacak olmanın sevinciyle arkadaşlarla bir araya geldik ve eğlenmeye karar verdik. Ne de olsa çalışmalar bitmiş sayılırdı. O gece, geç vakitlere kadar bağıra çağıra şarkılar söyledik, eğlendik. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………
60
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Ölçme Değerlendirme Çalışmaları
1. Aşağıdakilerden hangisi koro disiplininin sağlanmasında koro üyelerinin üstlenmesi gereken sorumluluklardan biri değildir.
A) Çalışma öncesi ön hazırlık yapmak.B) Şefin sahnede yapacağı uygulamalara dikkat etmek.C) Sahnede uygulanması planlanan selamlama şekline uymak.D) Repertuvar seçiminde titiz davranmak.E) Çalışmalara zamanında katılmak.
2. Aşağıdakilerden hangisi koro- şef uyumunu ifade etmez?A) Tüm koro üyelerinin eseri seslendirmeye aynı anda ve doğru zamanda başlaması,B) Sahneye çıkış hızının belli bir ritimle, arada boşluk bırakmadan yapılması,C) Eserde verilmek istenen duygunun seyirciye yansıtılması,D) Selamlama biçiminin kararlaştırılması ve aynı şekilde uygulanması,E) Dosyaların tüm üyeler tarafından aynı anda açılması.
3. Koro disiplinini iyi almış bir koro için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?A) Koro üyeleri ses sağlığının önemini bilir ve ses sağlığına dikkat eder.B) Koro üyeleri sesle ilgili teknik çalışmaların önemini bilir ve bu çalışmalara katılır.C) Koro üyeleri yaptıkları işe ve birbirlerine saygı duyar, sahneye bu ciddiyetle çıkarlar.D) Koro üyeleri üst düzey müzikal bilgi ve beceriye sahip olmalıdırlar. E) Her bir üye kendi varlığının koro için önemini bilir.
4. Bir koronun başarıya ulaşmasında koro disiplininin önemini açıklayınız......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
5. Aşağıdaki ifadede noktalı yerleri uygun şekilde tamamlayınız.• Konser sırasında kullanılıp kullanılmayacağı önceden belirlenen ............................. şefin işaretiyle aynı anda açılmalıdır.• Koro üyeleri ve koro şefi arasında sıkı bağ ve uyum olmalıdır. Çünkü, ................................ ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... .................................................................................................................................
61
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Dikkat Çekme
ESER İNCELEME, ÇÖZÜMLEME VE SESLENDİRMEII.
ÜNİTE
Hazırlık Çalışmaları
1. Bir eseri seslendirmeye geçmeden önce eserde temel olarak incelenmesi gereken unsurlar neler olabilir? Araştırınız.
2. Eserin seslendirilmesinde dikkate alınması gereken unsurlar neler olabilir? Araştırınız.3. “Hekimoğlu” türküsünün öyküsünü araştırarak bir sunum hazırlayınız.
1. Etkinlik
Seslendirilecek eserlerin öncelikle şekil açısından tek sesli, kanon, iki sesli, üç sesli, dört sesli oluşu, eşliksiz (a capella), sololu, çalgı/çalgı grubu ya da orkestra eşlikli olma durumlarından hangisine uygun olduğunu tespit ediniz.
2. Etkinlik
Seslendirilecek eserlerin ölçü sayısını ve tonunu belirleyiniz.
Eser uygulama çalışmalarında bir eseri seslendirmeye başlamadan önce eserin teknik inceleme ve çözümlemeleri yapılmalıdır.Yapılan bu çalışmalar eser hakkında her türlü bilgiye sahip olmamızı, eserin seslendirilmesi sırasında dikkat edilmesi gereken hususları ve karşıla-şabileceğimiz zorlukları önceden görmemizi sağlar.
Aşağıdaki etkinliklerin her biri 50-124. sayfalarda yer alan tüm eserler çalışılırken işlem basamakları açısından sırayla dikkate alınmalı ve gereği yerine getirilmelidir.
Uyarı
3. Etkinlik
Seslendirilecek eserlerde hız, nüans terimlerini ve nefes alma yerlerini işaretleyiniz.
62
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
5. Etkinlik
Verilen eserlerin sözlerini okuyunuz, sözlerde verilmek istenen duygu ve düşüncelerin neler olabileceğini arkadaşlarınızla paylaşınız.
6. Etkinlik
Aşağıdaki eserlerin;• Nota isimleri ile tartımını (bonasını) yapınız.• Sözlerini nota sürelerine uygun olarak konuşma korosu şeklinde okuyunuz. • Solfejini yapınız.• Sözlerini ekleyerek eseri seslendiriniz.
Kitap içinde yer alan İngilizce sözlü eserlerin Türkçe anlamlarını bulunuz. Nasıl telaffuz edilmesi gerektiğini araştırınız.
Ders Dışı Etkinlik
1. Eserler çalışılırken 6. etkinlikteki uygulama sırası takip edilmelidir.2. Eseri çalışmaya başlamadan önce “Ses Eğitiminde Soluk ve Ses Üretme Yayma” ünitesinde kazanılan beceriler doğrultusunda doğru ses üretmeye hazır hâle geliniz.3. Eser içerisinde sus işaretinin bulunduğu yerler doğal soluk alma yerleridir. Ayrıca virgül ( ) işareti gördüğünüz yerlerde de soluk alınmalıdır.
Uyarı
4. Etkinlik
62. sayfadan başlamak üzere devamında verilen eserlerde öncelikle sizi zorlayabilece-ğini düşündüğünüz müzik cümlelerini, aralıkları, tiz ve pes sesleri, melodik yürüyüşleri işaretle-yiniz. Sonra işaretlediğiniz bu bölümler üzerinde ön hazırlık çalışmaları yapınız.
mnuaa
mnuae
mnuaı
mnuai
mnuao
mnuaö
mnuau
mnuaüKor ku bil mez ge mi ci Der ler bi ze Türk gen ci
Ey de niz ma vi de niz Biz se ni çok se ve riz
DenizcilerSöz - Müzik: Faik CANSELEN
63
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Moderato
Moderato
Piyano
Ninni Çek şarkısıSöz: Saip EGÜZ
HayÇokGökHer
diüzlerge
susdündece
ubakhepse
yuanmeni
ninnelekbek
ninilerler
Nin ni nin ni sus u yu yav rum nin ni
1.
2.
64
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Piyano
SaGül
rıle
menrim
dilbağ
elda
debi
dirter
YarYar
yaryar
yaryar
aa
manman
yaryar
aa
manman
1. 2.
1. 2.
Halk türküsüPiyano Eşlik: Saip EGÜZ
Sarı Mendil
1.2.
65
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
GüTü
rüntü
şanüm
lıdağ
belda
detü
dirter
GelGel
gelgel
gelgel
aa
manman
gelgel
aa
manman
1. 2.
1. 2.
AtNowII
the footwhy
wishWish
of
II
yonshewerewere
derswon't
aa
mounhaveclarklark
tainmeandwith
thereI
couldswift
runswellwritewings
auna
and
clearderfine
could
streamstandhandfly
AtSheI'dIt's
the
At The Foot Of Younders MountainVirjinya şarkısı
footwantswriteto
of yonsomehermy
dersfreea
love's
mounhold
winlet
tainerter
dow
thereandfromthis
livesI
thisnight
ahavedisI'd
fairno
tantdraw
queenlandlandnight
She'sYetI'dI'd
handI
sendsit
it
somecanbyin
shes'smainthethe
proptainwawin
erhertersdow
andonjustall
her wayssilfornight
to
theyverlet
long
areandherand
featgoldknowcry
IAndIThat
as
for
askmanthinklove
noyofof
betothpretpret
terertyyy
pasfineMarMar
timethings
yy
thanaswherI
tomy
belove'sevglad
withhouse
erly
mycan
Iwould
sweetholdgodie
1.2.3.4.
66
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Love Me TenderSöz - Müzik
Elvis PRESLEY- Vera MATSON
Piyano
LoveLoveLove
mememe
tententen
derderder
lovelovelove
mememe
sweetlongdear
NevTakeTell
ermeme
letto
you
meyourare
goheartmine
YouForI'll
haveit'sbe
madethereyours
mythat
through
lifeI
all
combethe
pletelong
years
AndAndTill
Iwe'llthe
lovenevend
youerof
soparttime
1.2.3.
67
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Love me ten der love me true All my dreams full fill
For my dar lin I love you And I al ways will And I al ways will
1. 2.
1. 2.
A
Thro''Tvas
Whenman
maz
we've
graceingthatybeen
grace!
danthere
taughthowmy
gersten
sweethearttoilsthou
theto
andsand
soundfear
snaresyears
thatand
Ibright
savedgracehaveshin
amyaling
wretchfearsreadas
likerey
the
melievedcomesun
IHow'Tis
we've
Amazing Grace Britanya ezgisiSöz: John NEWTON
oncepregraceno
wascioushathless
lostdid
daysbrought
butthatmeto
nowgracesafesing God's
amapthus
foundpearfar
prasise
wastheandthan
hourblind
gracewhen
butIwillwe
nowfirstleadfirst
Ibemebe
seelievedhomegun
1.2.3.4.
68
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
ŞuRüz
yelgâr
dee
ğirsin
mece
nio
Moderato
Moderato
DurDur
mama
dandan
bıkbık
mama
dandan
hephep
dödö
nerner
EğDur
lengun
dila
rirşır
seyba
rezı
degün
niler
DurBir
madu
danrup
bıkbir
madö
danner
hepnaz la
dönır
ner nero
1. 2.
1. 2.
Söz - Müzik: Ziya AYDINTANPiyano eşlik: Saip EGÜZ
Yel Değirmeni
Piyano
1.2.
69
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
SaSaSa
rayrayray
yoyoyo
lululu
innedüz
cetaşgi
dirlıder
SaSaSa
rayrayray
yoyoyo
lululu
innedüz
cetaşgi
dirlıder
NeOBir
kayae
ranrinda
lıkgölı
gezükız
ceyaşgi
dirlı
der
loyloyloy
NeOİn
kayaşal
ranrinlah
lıkgöbi
Saray Yolu Halk türküsüPiyano eşlik: Saip EGÜZ
Piyano
1.2.3.
70
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
gezüze
ceyaşgi
dirlı
der
gezüze
ceyaşgi
BİTİRMELİK
dirlı
der
7. Etkinlik
“Hekimoğlu” türküsü ile ilgili hazırladığınız sunumu arkadaşlarınızla paylaşınız. Eseri seslendiriniz.
He kim oğ lu der ler be nim as lı ma
Ay na lı mar tin yap tır dım da na ri nim ken di nes li me
Halk türküsüHekimoğlu
Hekimoğlu derler ufak bir uşakBir omuzdan bir omuza narinim on arma fişek
Konaklar yaptırdım mermer direkliHekimoğlu dediğin de narinim aslan yürekli
Konaklar yaptırdım döşeyemedimÜnye de Fatsa bir oldu da narinim baş edemedim
Ünye de Fatsa arası ordu da kurulduHekimoğlu dediğin de narinim o da vuruldu
He kim oğ lu der ler be nim as lı ma
Ay na lı mar tin yap tır dım da na ri nim ken di nes li me
Halk türküsüHekimoğlu
Hekimoğlu derler ufak bir uşakBir omuzdan bir omuza narinim on arma fişek
Konaklar yaptırdım mermer direkliHekimoğlu dediğin de narinim aslan yürekli
Konaklar yaptırdım döşeyemedimÜnye de Fatsa bir oldu da narinim baş edemedim
Ünye de Fatsa arası ordu da kurulduHekimoğlu dediğin de narinim o da vuruldu
1.
2.
3.
4.
5.
71
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
IIII
danceddanceddanceddanced
inforonon
thethetheFri
morscribe
sabday
ning
bath
whenandand
when
thethe
Ithe
worldpha
curedsky
wasritheturned
be gunsee
lameblack
The
andbut
It's
Ithey
danced
hohard
wouldinnotlyto
the moondancepeo
dance
andandple
with
thethey
the
I Danced In The MorningSöz - Müzik: T. Syney CARTER
starswouldsaidde
notitvil
andfol
wason
thelowa
your
sunme
shameback
AndITheyThey
I camedancedwhipped
bu
downforandried
fromthetheymy
heafisstrippedbo
venher
dy
andmanandand
Ifor
theythey
dancedJameshung
thought
onandme
I
theJohnhigh'd
earththeyand
gone
atcametheybut
BetwithleftI
lememe
am the
hemand
theredance
Itheon
andaI
haddancecrossstill
mywent
togo
birthondieon
Dance
1 - 4
then where e ver you may be I am the Lord of the
dance said He And I'll lead you all where e ver you may be and I'll lead you all in the
dance said He
5
They cut me down and I leap up high I am the life that 'll
ne ver ne ver die I'll live in you if you'll live in me
I am the Lord of the dance said He
1.2.3.4.
72
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Sing me the songs that to me were so dear Long long a go
Long Long AgoSöz - Müzik: Charles Edward HORN
Piyano
long long a go Call back the tones I cle light ed to hear
Long long a go long a go Tell me of plea sures too
bright to re main E cho the voi ces that sound not a gain
73
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Dear are those words tho' so mourn ful so vain
Long long a go long a go long a go
AIfA
Ah
lasyoulas
Green
myin
mysleeves
lovetendlovenow
thusthatfare
you doto
youwell
medis
shoulda
wrongdainowndieu
itato
tocastdoesheartGod
mesoofI
morewanpray
off disentonto
courrapvapro
tureni
sper
teonusmety
thee
ly andsosofor
GreensleevesAnonim İngiliz ezgisi
Ie
mustI
haveven
Iam
lovedsomestill
Idi
thy
youstilltatelo
sorea
ver
longmainlonetrue
deau
come
lightlopononce
ingveryour
a
iningain
in yourcapsinand
comticilo
pavirive
nytyty
me
Green sleeves was all my joy Green sleeves was my de light
Green sleeves was my heart of gold and who but my la dy Green sleeves
1.2.3.4.
74
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
8. Etkinlik
Aşağıdaki eserin türünü ve ait olduğu dönemi noktayla belirtilen yere yazınız. Stil ve yorum özelliklerini söyleyiniz. Eseri seslendiriniz.
Our Fa ther who art in heav en Hal low ed be Thy Name Thy king dom come
Serbest, konuşur gibi
Thy will be done On earth as it is in heav en Give us this day our dai ly bread
And for give us our tres pass es As we for give those who tres pass a gainst us
And lead us not in to temp ta tion But de liv er us from e vil A men
............................................Our Father
75
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
İn cekunçde
dalbiryı
layelkıl
rıne
ma
daseryan
ÇiDalSağ
Ömür de Çiçek GibiAndantino
İskoç ezgisiSöz: Ali Ulvi ELÖVE
Piyano
Andantino
çeklarlam
sökıyü
nerrı
rek
elaler
rirrakdir
CanCanTe
dandanmiz
ee
vic
serserdan
kalkalsön
mazmazmez
ononi
dada
nan
ÖÖÖl
mürmürmez
dedeçi
böyböyçek
leleler
dirdir
KorBiz
dir
1-2 3
1-2 3
1.2.3.
76
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
9. Etkinlik
Aşağıda verilen “Kayadan İndim Bugün” türküsünün usulünü ve makamını belirleyiniz.Eseri seslendiriniz.
Yukarıdaki etkinlik gerçekleştirilirken “Müziksel İşitme Okuma Yazma” ve “Türk Müziği Koro Eğitimi” derslerinde edinilen bilgilerden faydalanılacaktır.
Uyarı
KaKa
yaya
dandi
inbi
dimsaz
buo
günlur
EGül
lima
deçıl
alsa
tınyaz
güo
ğümlur
Kırım ezgisiKayadan İndim Bugün
HerBen
günsa
görna
dügül
ğüm yadi
riye
mimem
NeGü
dünlün
göröm
dümrü
neaz
buo
günlur
Piyano
What will you do Love when I am go ing With white sail flow ing The seas be
What Will You Do LoveSöz - Müzik: Samuel LOVER
1.2.
77
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
yond What will you do love when waves di vide us And friends may
chide us for be ing fond Tho' waves di vide us and friends be
chid ing in faith a bid ing I'll still be true And I'll pray for
thee on the dis tant o cean in deep cle vo tion That'swhat I'll do
78
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Ku
I
ka Bu ra ih ti yar sa kız a ğa cın da Sa
II
ğa so la sal la na sal la na ö ter
Avusturalya ezgisiSöz: Hayri AKAY
Kuka Bura
Bir
I
gün gök te güneş nur saç ma sa Kap
II
ka ran lık o lur
o gün dün ya Kap
III
ka ran lık tır O gün dün ya
Güneş Alman ezgisiSöz: Ziya AYDINTAN
ÇaFabHaO
I
larri
yatnun
sakatai
atbaçaçin
yecalışiş
II
disın
mazçi
yidansanler
İnSi
BakKo
ceyahmazşar
birbirlartez
düdugözgâh
dükmanyaba
ötüşışı
terternana
Müzik: Maurice CHEVAISSöz: Celal GÜRLER
Kanon
O ye şil çi men le re Değ ne ği ni at ço ban
Çev re ni se rip ye re Şöy le ce bir yat ço ban
Müzik: Maurice CHEVAISSöz: Celal GÜRLER
Kanon
1.
2.
79
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Dağ lar dan rüz gâ rın se sin den Kır lar dan ma vi den ye şil den
Gök ler den kuş lar dan Sev giy le
her şey den Şar kı lar tür kü ler uy du ra lım
Fransız ezgisi Söz: Muammer SUN
Dağlardan
Dal lar da şu ser çe ler Bak şen len di her yer
Her sa bah gün doğ ma dan Ne gü zel ö ter ler
ISerçeler Müzik: J. J. SCHAUBLIN
Söz: Saip EGÜZ
II
Hey
I
ho no bod y at home
II
Meat nor drink nor
mon ey have I none Fill
III
the pot Ed ie Fill the pot Ed ie
Hey Ho Nobody At HomeSöz - Müzik: Thomas RAVENSCROFT
80
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
İBü
I
yiyük
çoa
cukdam
larol
bida
lirsen
Müzik: Maurice CHEVAİSSöz: Celal GÜRLER
Çalışmanın Tadı
ÇaTa
II
rihlış ma
yaznınsın
taa
dıdı
nını
I
Pı
GiTop
(Islıkla...)
narrakdi
lalayo
rırırum
II
kuçoev
rakrakden
kuçou
rakrakzak
Teksas ezgisiSöz: İsa COŞKUNER
Göç
İBiÖz
çeçele
memedi
dimdimğim
subuğye
ladaşil
rıyıle
nınıre
Lon
I
don 'sbur ning Lon don 'sbur ning fetch
II
the en gines fetch the
en gines Fire
III
Fire Fire Fire Pour
IV
on wa ter pour on wa ter
Büyük Britanya ezgisiLondon's Burning
1.2.3.4.
81
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Hay di şar kı söy le Hay di bir lik te
Andante
Dur ma bi ze ka tıl Dan set el e le Hırs kin nef ret
u zak ol sun Neş e sağ lık bi zim ol sun Düş man lık lar
u zak ol sun Neş e sağ lık bi zim ol sun
IMüzik: Thord GUMMESSON
Söz: Salih AYDOĞAN
Mutluluk Şarkısı
II
Lo
I
how a rose e’er bloom ing
II
from ten der
stem hath sprung
III
Of Jes se's
lin eage com ing,
IV
as men of old have sung
Lo How A RoseSöz - Müzik: Melchior VULPIUS
82
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Vi
I
va vi va la mu si ca vi
II
va vi va la
mu si ca vi
III
va la mu si ca
İtalyan ezgisi
Viva La Musica
Litt
I
le Jack Hor ner sat in a cor ner ea ting his Christ mas pie he
put
II
in his strumb and pulled ont a plunx and said Yum jum jum
what
III
a good boy what a good boy what a good boy am I am I
İngiliz ezgisiLittle Jack
A
I
boat a boat Haste to the fer ry For
II
We'll go o ver
to be mer ry To
III
laugh and sing and drink old sher ry
A Boat A Boat Söz - Müzik: John JENKINS
83
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
10. Etkinlik
Sınıf ve ses özelliklerinize uygunluğunu kontrol ederek bulduğunuz bir koro eserini ses-lendiriniz.
I
IIDuElGiEl
manvedive da
yordalı
bekenya
dağ
nimyaşillar
gübankuyma
zelcıtuvi
yureor
gök
dumle
manler
arararar
tıktıktıktık
sasasasa
nananana
veveveve da
dadada
Yurda Veda Alman ezgisi Söz: Saip EGÜZ - Ziya AYDINTAN
AyAy rıl
rılsamsam
dada
şimşim
didi
eyben
yursen
dumden
AyHas
rılre
maztin
yile
neçar
kalpa
bimcak
senkal
denbim
GüGü
zelzel
yuryur
dumdum
veve da
da
1.
2.
1.2.
84
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
I
Zum ga li ga li ga li zum ga li ga li
Zum Gali Eski İbrani ezgisi Söz: Hayri AKAY
Zum
II
ga li ga li ga li zum ga li ga li
HaA
şayo
lomdan
lele
menmen
AbAb
duldul
lahlah
Zum ga li ga li ga li zum ga li ga li
Zum ga li ga li ga li zum ga li ga li Ab dul lah le men haA
şavo
lomoah
AbFe
dulsi
lahne
gitpüs
mişkül
paa
zara
ramış
Zum ga li ga li ga li zum ga li ga li
Zum ga li ga li ga li zum ga li ga li PaA
zara
ramış
gitpüs
mişkül
Abfe
dulsi
lahne
PüsAb
küldul
değlah
mişçok
enöf
seke
silen
nemiş
Zum ga li ga li ga li zum ga li ga li
Zum ga li ga li ga li zum ga li ga li EnÖf
seke
silen
nemiş
püsçok
külAb
değdul
mişlah
Fe si ne bir tek me at mış Zum ga li ga li ga li zum ga li ga li
Zum ga li ga li ga li zum ga li ga li At mış bir tek me fe si ne
85
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
I
II
You had a dream Well I had one too
Müzik: Charles N. DANIELSSöz: S. A. RICE - A.H. BROWN
You Tell Me Your Dream
I know mine's best couse it was of you
Come sweet heart tell me now is the time
You tell me your dream I'll tell you mine
86
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Tral
I
la la la la Tral la la la Her ge ce
Moderato
Pembe Düş Müzik: Lorenz MAIERHOFERSöz: Salih AYDOĞAN
II
ay nı düş Bu pem be düş Tüm in san lar hep e le le
Hep ay nı düş bu düş Tüm in san lar hep e le le
Dans e di yor ne şey le La la la la la la la la la la la
ne şey le hep ne şey le Bu pem be bir düş bu pem be
la Ay dın lık bir ya rın i çin
düş Ay dın lık bir ya rın i çin
Tüm dün ya dost luk i çin hey
1. 2.
Tüm dün ya dost luk i çin hey
87
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
I
II
Vu vu vu vu vu vu vu vu vuvv Rüzgar eser
Vu vu vu vu vu vu vu vu vuvv
vu vu SelHer
lerkes
coko
şarşar
şarşar
şarşar
TitKuş
rerlar
aü
ğaçşür
vuvu
vuvu
RüzŞim
garşek
esça
serkar
vuçav
vuçav
SelHer
lerkes
çoko
şarşar
şarşar
şarşar
TitKuş
rerlar
aü
ğaçşür
BakBak
sonson
baba
harhar
vuvu
vuvu
vuvu
vuvu
vuvu
vuvu
vuvu
vuvu
BakBak
sonson
baba
harhar
vu vu vu vu
vuvu
vuvu
Şim şek ça kar vu
1. 2.
vu vu vu vu vu vu
Sonbahar Söz - Müzik: Cenan AKIN
88
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
I
I
ka ma zim ba zim ba za yo I ka ma zim ba zim ba zi
II
I ka ma I ka ma li o re
I ka ma zim ba zim ba za yo I ka ma zim ba zim ba zi
I ka ma I ka ma li o re
I ka ma zim ba zim ba za yo I ka ma zim ba zim ba zi
Afrika EzgisiEtiyopya ezgisi
89
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
EyAr
I
kıştık
sane
nakar
arne
tıkka
veyak
davar
SenNe
gitkar
güto
lepu
güo yu
lenu
Kışa Veda Alman ezgisiSöz: H. Bedii YÖNETKEN
EyAr
II
kıştık
sane
nakar
arne
tıkka
veyak
davar
SenNe
gitkar
güto
lepu
güo yu
lenu
GöNe
rüde
şekar
limdan
yihel
neva
EyEy
kışkış
sasa
nana
arar
tıktık
veve
dada
GöNe
rüde
şekar
limdan
yihel
neva
EyEy
kışkış
sasa
nana
arar
tıktık
veve
dada
11. Etkinlik
Aşağıdaki eserin seslendirilmesi sırasında sırayla birer kişi sadece dinleyici olsun.Sonunda izlenimlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
1.2.
1.2.
90
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
I
II
Is sızgece le ri yap yal nız gök te ki her yıl dız IsSen
sızsin
gege
cece
lele
riri
yapmin
yaldü
nızşü
Moderato
BirBir
yılyıl
dızdız
söka
nüyı
yoryor
gökdüş
tele
kiri
hermin
yılsü
dızsü
IsSen
sızsin
gege
cece
lele
riri
yapmin
yaldü
nızşü
gökdüş
tele
kiri
hermin
yılsü
dızsü
BinBin
yılu
dızmut
doo
ğulu
yoryor
KaBa
ranrış
lıu
ğamut
karülkü
şısü
gökhas
teret
ki hertür
yılkü
dızsü
Bir yıl dız ka yı yor
Doğ sun e vi mi ze bir yıl dız Bir ya da bin yıl dız
Bir ya da bin yıl dız
Doğ sun o da mı za bir yıl dız Bir ya da bin yıl dız
Bir Yıldız Kaydı Amerikan ezgisiSöz: Salih AYDOĞAN
(SON)
91
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
12. Etkinlik
Aşağıdaki eseri yatay ya da dikey çok seslilik açısından inceleyerek seslendiriniz.
I
II
Nen ni nen ni nen ni hu
Be bek be ni del ey le di
Nen ni nen ni nen ni hu
Yak tı yık tı kül ey le di Her ka pı ya
Nen ni nen ni nen ni hu Nen ni nen ni
AğırcaHalk türküsü
Düzenleme: Muammer SUNBebek
1.
92
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
kul ey le di Nen ni ne ni nen ni nen ni
nen ni hu Nen ni hu nen ni hu
nen ni ne ni nen ni be bek oy
Nen ni hu nen ni hu hu
Bebeğin beşiği çamdanSu sızıyor yufka damdanKurtulur mu gelin gamdanNenni nenni...
Dere olup taşamadımKader dağın aşamadımGelin oldum yaşamadımNenni nenni...
Takım ruhunun, birlikte çalışmanın ve söylemenin güzelliğini anlatan kısa film çekiniz. Çektiğiniz filmi sınıfta arkadaşlarınıza izletiniz.
Ders Dışı Etkinlik
2.
3.
93
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
KORO
SaTürk
ğarmen gü
kezeçi
liyi
Hako
liyu
menu
YaDal
karlar
kıkıs
naka
larnır
ebo
liyu
nenu
Halime Yugoslav ezgisiSöz: İsa COŞKUNER
DurYü
mare
danği
kise
limvinç
dodo
kurlu
YaYo
nıkrul
türmak
kübil
lermez
oko
kurlu
Yıl
I
dız o na pı rıl dar Meh tap o na ı şıl dar
Yıl
II
dız o na pı rıl dar Meh tap o na ı şıl dar
Rüz gâr o na fı sıl dar As ker Türk men oğ lu nu
Rüz gâr o na fı sıl dar As ker Türk men oğ lu nu
1.2.
94
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Dawn
I
streaks through the fog of night Sun gleams o'er the
II
Dawn streaks through the fog of night
moun tain Light re flects each white capped wave As the morn grows
Sun gleams o'er te moun tain light re flects each white capped wave
bright er In the sky hear the lark
As the morn grows brigh er In the sky
Dawn now turns to day light day light
hear the lark Dawn now turns to day light
Early Dawnİsveç şarkısı
95
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
BirHer
I
parge
çace
buda
lutlar
yokken
neher
parşey
lakuy
gökku
lerya
YiBir
negöl
gökge
ledü
rişer
aydi
Moderato
AyMüzik: J. B. LULLY
Söz: S. EGÜZ - Ziya AYDINTAN
II
buşu
gedur
cegun
süssu
lerya
GözAy
kırçi
parzer
kenken
şimher
dian
herye
yılni
dızbir
otab
nalo
NurSey
yüzret
lütim
doses
lusiz
nayce
neben
hoşdo
güya
lümdo
serya
I
II
GökUç
tentu da
birbi
çiftzim
sukö
naye
uçdüş
tutü
Halk türküsüDüzenleme: Muammer SUN
Sunalar
Su na Su na Su na Su na Su na Su na
SuSu
nana
larlar
heyhey
SuSu
nana
larlar
Su na lar Su na lar Su na lar
I
II
GökUç
tentu da
birbi
çiftzim
sukö
naye
uçdüş
tutü
Halk türküsüDüzenleme: Muammer SUN
Sunalar
Su na Su na Su na Su na Su na Su na
SuSu
nana
larlar
heyhey
SuSu
nana
larlar
Su na lar Su na lar Su na lar
1.2.
1.2.
96
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Kır
I
yo lun da ge ce yü rü yo ruz Dansdö nü şü bu ü şü mü yo ruz
AllegrettoÇekoslovakya ezgisi
Söz: İsa COŞKUNER
Gece Yürüyüşü
II
Kır yo lun da ge ce yü rü yo ruz Dans dö nü şü bu ü şü mü yo ruz Hey
Ne gü zel dü şü yor ne gü zel kar lar Ne be yaz yer ler
1.
ü şü yor dal lar Ne gü zel yer ler yu var lan
2.
97
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
I
II
Ev le ri ne var dım o lur mu böy le
Moderato
Ev le ri ne var dım
Ev le ri ne var dım o lur mu böy le
o lur mu böy le Ev le ri ne var dım
Bir der din o lur sa gel ba na söy le
Bir der din o lur sa
Bir der din o lur sa gel ba na
gel ba na söy le Bir der din
söy le Ev le ri ne var dım
o lur sa gel ba na söy le
Evlerine Vardım Halk türküsüSöz: Faik CANSELEN
98
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
13. Etkinlik
Aşağıdaki eseri eşlikle uyumlu biçimde seslendiriniz.
Eser uygulamalarının her aşamasında doğru duruşa, doğru soluk alıp vermeye ve doğru ses üretmeye dikkat ediniz.
Uyarı
Piyano
I
II
Shepherd Shepherd Müzik: Henry PURCELLSöz: John DRYDEN
Düzenleme: Victoria MEREDİTH
99
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Shep herd shep herd leave de coy ing are sweet on sum mer's day
Shep herd shep herd leave de coy ing Pipes are sweet on sum mer's day
Here with dance and song en joy ing trip we light our roun de lay
Here with dance and song en joy ing trip we light our roun de lay
Pipes
100
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Shep herd shep herd leave de coy ing Pipes are sweet on sum mer's day
Shep herd shep herd leave de coy ing Pipes are sweet on sum mer's day
Here with dance and song en joy ing trip we light our roun de lay
Here with dance and song en joy ing trip we light our roun de lay
101
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
High a bove bright sun is shin ing Na ture joins in our de light
High a bove bright sun is shin ing Na ture joins in our de light
Mirth and mu sic all com bin ing play and dance now day and night
Mirth and mu sic all com bin ing play and dance now day and night
102
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
play and dance now play and dance now
and night play and dance now
play and dance now play and dance now day and night
play and dance now play and dance now day and night
103
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
14. Etkinlik
Aşağıdaki eserin bölümlerini işaretleyiniz. Eserin bölümlerinde verilmek istenen duyguyu sınıfta tartışınız. Eseri seslendiriniz.
Kar
I
deş o lun ey in san lar Bu nu is ter Tan rı mız
Moderato
Kar
II
deş o lun ey in san lar Bu nu is ter Tan rı mız
III
Bu dün ya da her şey ge çer Yal nız sa na dost ka lır
Bu dün ya da her şey ge çer Yal nız sa na dost ka lır
İn san lı ğa doğ ru lu ğa Göğ sü nü aç kork ma dan
İn san lı ğa doğ ru lu ğa Göğ sü nü aç kork ma dan
Müzik: Ludvig van BEETHOVENSöz: Ziya AYDINTAN
Neşeye Şarkı
104
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Hür doğ muş tur in san oğ lu Hür ya şa mak hak kı dır
Hür doğ muş tur in san oğ lu Hür ya şa mak hak kı dır
Koro
AsOn
theher
blackcheek
birdthe
inrose
thewas
springborn
NeathMu
thesic
wilwhen
lowshe
treespoke
Aura LeeMüzik: George R. POULTON
Söz: W.W. FOSDICK
SatIn
andher
pipedeyes
Ithe
heardrays
himof
singmorn
SingIn
ingto
Ausplen
rador
Leebroke
Au
III
ra Lee Au ra Lee maid with gold en hair
III
Sun shine came a long with thee And swal lows in the air
17. Etkinlik
Aşağıdaki çok sesli eserde kendi partinizin dışındaki partiler çalışılırken kendi partinizi zihninizden söyleyerek takip ediniz.
1.2.
105
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
I
II
III
Pastime With Good CompanySöz - Müzik: Henry VIII
1.PastGrant
2.YouthGrant
timeto
themust
withlast
passnee
goodbutanddy
comnondownthings
pa
theand
withny
nighyearsbest
Isoforoh
loveGod
Godgood
andbidoncan
shallme
earthprance
untheforus
tilspipasto
ritI
of
thy
die
times
2.
jestlife For
FormyI
pasgo
timethere
Iin
singcheap
andeast
dancedress
mysur
heartprise
isus
deadall
willthe
1. 2.
do'erwho
thesecan
fallsay
Forbut
mymirth
comand
fortplay
Whois
shallbut
beof
thatall
ForFor
thatall
106
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
15. Etkinlik
Aşağıdaki eseri nüans terimlerine uygun olarak seslendiriniz.
16. Etkinlik
Aşağıdaki eseri seslendiriniz. Aynı eserin profesyonel bir koro tarafından seslendirilmiş kaydını bularak izleyiniz veya dinleyiniz. İzlediğiniz ya da dinlediğiniz kaydı kendi koronuzla karşılaştırınız.
I
II
III
Your shin ing eyes and gold en hair your li ly ros ed lips most fair
Your Shining EyesSöz - Müzik: Thomas BATESON
Your shin ing eyes and gold en hair your li ly ros ed lips most fair
Your shin ing eyes and gold en hair your li ly ros ed lips most fair
your li ly ros ed lips most fair your o ther beau ties that ex
your li ly ros ed lips most fair your o ther beau ties that ex
your li ly ros ed lips most fair: your o ther beau ties that ex cel
107
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
cel your o ther beau ties that ex cel men can not
cel your o ther beau ties that ex cel men can not choose but like them
your o ther beau ties that ex cel men can not choose but like them
choose but like them well men can not choose but like them well But
well, but like them well men can not choose but like them well But
well, but like them well men can not choose but like them well But
when for them they say they’ll die they say they’ll die be
when for them they say they’ll die they say they’ll die be lieve them
when for them they say they’ll die they say they’ll die be lieve
108
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
1. 2.
lieve them not they do but lie be lieve them not they do but
not they do but lie but lie be lieve them not they do but
them not they do but lie be lieve them not they do but
lie be lieve them not they do but
lie be lieve them not, they do but lie be lieve them
lie be lieve them not they do but lie
lie be lieve them not they do but lie But lie
not they do but lie they do but lie But lie
they do but lie But lie
109
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
18. Etkinlik
Aşağıdaki eserin seslendirilmesi sırasında kendi sesinizi, grubunuzun sesini ve koronun tümünün sesini dinleyerek koro ile uyumlu ses üretiniz.
Eser uygulamalarının her aşamasında entonasyona dikkat ederek detone olmamaya özen gösteriniz.
Uyarı
IV
HaHa
I
waiwai
ii's
poown
notrue
isons
NaBe
naloy
ial
kouto
moyour
ichief
KaYour
lacoun
nitry's
HaHa
II
waiwai
ii's
poown
notrue
isons
NaBe
naloy
ial
kouto
moyour
ichief
KaYour
lacoun
nitry's
HaHa
III
waiwai
ii's
poown
notrue
isons
NaBe
naloy
ial
kouto
moyour
ichief
KaYour
lacoun
nitry's
HaHa
waiwai
ii's
poown
notrue
isons
NaBe
naloy
ial
kouto
moyour
ichief
KaYour
lacoun
nitry's
Hawaii Ponoi Müzik: Heinrich BERGERSöz: King KALAKAUA
1.2.
1.2.
1.2.
1.2.
110
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Aliege
liand
ilord
kethe
AA
lili
ii
MaFa
kuther
aa
labove
nius
eall
KaKa
meme
haha
Aliege
liand
ilord
kethe
AA
lili
ii
MaFa
kuther
aa
labove
nius
eall
KaKa
meme
haha
Aliege
liand
ilord
kethe
AA
lili
ii
MaFa
kuther
aa
labove
nius
eall
KaKa
meme
haha
Aliege
liand
ilord
kethe
AA
lili
ii
MaFa
kuther
aa
labove
nius
eall
KaKa
meme
haha
meme
haha
ee
NaWho
kaguard
uaed
ein
pathe
lewar
MeWith
kahis
i hespear
meme
haha
ee
NaWho
kaguard
uaed
ein
pathe
lewar
MeWith
kahis
i hespear
meme
haha
ee
NaWho
kaguard
uaed
ein
pathe
lewar
MeWith
kahis
i hespear
meme
haha
ee
NaWho
kaguard
uaed
ein
pathe
lewar
MeWith
kahis
i hespear
111
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
19. Etkinlik
Aşağıdaki eseri çok seslilik açısından yatay ve dikey olma durumunu belirleyerek seslendiriniz.
I
II
III
IV
All night all day An gels watch ing o ver me my Lord
All night all day An gels watch ing o ver me my Lord
All night all day An gels watch ing o ver me my Lord
All night all day An gels watch ing o ver me my Lord
All night all day An gelswatch ing o ver me
All night all day An gelswatch ing o ver me
All night all day An gelswatch ing o ver me
All night all day An gelswatch ing o ver me
All Night All DayAmerikan şarkısı
I
II
III
IV
All night all day An gels watch ing o ver me my Lord
All night all day An gels watch ing o ver me my Lord
All night all day An gels watch ing o ver me my Lord
All night all day An gels watch ing o ver me my Lord
All night all day An gelswatch ing o ver me
All night all day An gelswatch ing o ver me
All night all day An gelswatch ing o ver me
All night all day An gelswatch ing o ver me
All Night All DayAmerikan şarkısı
112
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
I
II
III
IV
StarsMoon
Dreams
ofofof
thethethe
sumsumsum
mermermer
nightnight
night FarFarTell
indownher
yonyonher
azwestlov
ureerner
deepssteepskeeps
StarsMoon
Dreams
ofofof
thethethe
sumsumsum
mermermer
nightnightnight
FarFarTell
indownher
yonyonher
azwestlov
ureerner
deepssteepskeeps
HideSink
Watch
hidesinkwhile
yourinin
goldsil
slum
enverber
lightlightlight
She sleeps my la dy sleeps
HideSink
Watch
hidesinkwhile
yourinin
goldsil
slum
enverber
lightlightlight
She sleeps my la dy sleeps
Stars Of The Summer Night Müzik: I. B. WOODBURYSöz: Henry W. LONGFELLOW
1.2.3.
1.2.3.
113
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
She sleeps she sleep my la dy sleeps
She sleeps she sleep my la dy sleeps
I
II
III
IV
Oy oy oy oy oy
Oy oy oy oy oy
Oy oy oy oy oy
Oy oy oy oy oy
Düzenleme. Hakan ÖNSÖZ
Uzun İnce Bir YoldayımSöz - Müzik: Aşık Veysel ŞATIROĞLU
114
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
UDün
zunya
inya
cegel
birdi
yolğim
daan
yımda
udün
zunya
inya
cegel
birdi
yolğim
daan
yımda
oy oy udün
zunya
inya
cegel
birdi
yolğim
daan
yımda
oy oy oy udün
zunya
inya
cegel
birdi
yolğim
daan
yımda
oy oy oy udün
zunya
inya
cegel
birdi
yolğim
daan
yımda
giyü
dirü
yodüm
rumay
günnı
düzza
geman
ceda
giyü
dirü
yodüm
rumay
günnı
düzza
geman
ceda
oyoy
oyoy
giyü
dirü
yodüm
rumay
günnı
düzza
geman
ceda
oyoy
oyoy
oyoy
giyü
dirü
yodüm
rumay
günnı
düzza
geman
ceda
oyoy
oyoy
oyoy
giyü
dirü
yodüm
rumay
günnı
düzza
geman
ceda
1.2.
115
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
bili
miki
yoka
rumpı
nelı
halbir
dahan
yımda
gi di yo rum gün düz ge ce
oy ne halbir
dahan
yımda
gi di yo rum gün düz ge ce
oy ne halbir
dahan
yımda
gi di yo rum gün düz ge ce
oy ne halbir
dahan
yımda
gi di yo rum gün düz ge ce
gün düz ge ce gün düz ge ce
gün düz ge ce gün düz ge ce
gün düz ge ce gün düz ge ce
gün düz ge ce gün düz ge ce
116
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
gün düz ge ce oy oy
1. 2.
gün düz ge ce oy oy
gün düz ge ce oy oy
gün düz ge ce oy oy oy oy oy oy
20. Etkinlik
Aşağıdaki eserin seslendirmeye hazırlık aşamalarını görüntülü olarak kaydediniz. Geli-şim sürecini yorumlayınız.
I
II
III
IV
GörYi
mene
dimbir
kimgül
seni
dehal
BöyAl
ledı
birbu
dilgön
rülü
bamü
Söz - Müzik: İsmail Dede Efendi Düzenleme: Ziya AYDINTAN
Yine Bir Gülnihal
YiGör
neme
birdim
gülkim
nise
halde
AlBöy
dıle
bubir
göndil
lürü
müba
GörYi
mene
dimbir
kimgül
seni
dehal
BöyAl
ledı
birbu
dilgön
rülü
bamü
GörYi
mene
dimbir
kimgül
seni
dehal
BöyAl
ledı
birbu
dilgön
rülü
bamü
1.2.
1.2.
1.2.
1.2.
117
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
BöySim
le kaşten
böygon
leca
gözfem
BöyBi
lebe
eldel
böyol
legü
yüzzel
1.
SimBöy le
tenkaş
gonböy
cale
femgöz
BiBöy
bele
delel
olböy
güle
zelyüz
BöySim
le kaşten
böygon
leca
gözfem
BöyBi
lebe
eldel
böyol
legü
yüzzel
BöySim
le kaşten
böygon
leca
gözfem
BöyBi
lebe
eldel
böyol
legü
yüzzel
böyol
legü
yüzzel Aaa Aaa Aaa
2.
olböy
güle
zelyüz
AA
teşı
şinkın
ruhbağ
lerı
rinı
yaküz
tıme
böyol
legü
yüzzel
AA
şıte
kınşin
bağruh
rıle
nıri
üzyak
metı
böyol
legü
yüzzel
AA
şıte
kınşin
bağruh
rıle
nıri
üzyak
metı
118
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Aaa Aaa Aaa
buye göz
gönsülü
zermü A
Ateşı
şinkın
ruhbağ
lerı
rinı
yebu
gözgön
sülü
zermü
AA
şıte
kınşin
bağruh
rıle
nıri
yebu
gözgön
sülü
zermü
AA
şıte
kınşin
bağruh
rıle
nıri
ElPür
ae
manda
pekpür
yace
manfa
HerPek kü
za
PürEl
ea
daman
pürpek
ceya
faman
PekHer
küza
ElPür
ae
manda
pekpür
yace
manfa
HerPek
zakü
ElPür
ae
manda
pekpür
yace
manfa
HerPek
zakü
119
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
çük pek gü zel pek gü zel
1. 2.
çükman
pekol
gügü
zelzel
pekol
gügü
zelzel
mançük
olpek
gügü
zelzel
olpek
gügü
zelzel
mançük
olpek
gügü
zelzel
olpek
gügü
zelzel
21. Etkinlik
Çalışılan eserleri seslendirmek üzere konser organizasyonları düzenleyiniz. Konserlerde kaydedilen sahne performanslarını yorumlayınız.
III
IIIIV
Nay ni nay ni nay ni nay nay nay na ri nay na ri nay na ri nay
Karanfil Deste GiderHalk türküsü
Düzenleme: Ercan BAŞ
Nay ninay ninay ninaynay nayna rinayna rinayna rinay nayna rinayna rinayna rinay
Nay ninay ninay ninaynay nayna rinayna rinayna rinay nayna rinayna rinayna rinay
120
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
nay na ri nay na ri nay na ri nay Na nay na nay na nay na nay na
nay na ri nay na ri nay na ri nay Na nay na nay na nay na nay na
nay na nay na nay na nay
D.C.
Ka ran fil des te gi der
nay na nay na nay na nay Na nay
Na nay ko ku su dos ta gi der Na nay
Hah hahha na nay Nanay Hah hahha na nay
be nim kal bim de sen sin Na nay
Na nay Hah hah ha na nay
se nin kal bin de kim ler Na nay Na nay na nay
Na nay Hah hahha na nay
121
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
na nay el le rin ma lı çü rük bel le rin ba ğı gün o lur dev ran dö ner
hah hah hah hah hah hah hah ha
ben de sa ra rım ya ri Na nay na nay na nay na nay na nay na nay na
ben de sa ra rım ya ri Na nay na nay na nay na nay na nay na nay na
nay na nay
D.C.
Na nay Hah hah ha na nay
nay na nay Ku ru çeş me ak mı yor Na nay
Na nay Hah hah ha na nay
yar yü zü me bak mı yor Na nay
Na nay Hah hah ha na nay
Üç des te gül kok la dım Na nay
122
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Na nay Hah hah ha na nay Na nay na nay
ya rim gi bi kok mu yor Na nay
na nay el le rin ma lı çü rük bel le rin ba ğı gün o lur devran dö ner
hah hah hah hah hah hah hah ha
ben de sa ra rım ya ri Na nay na nay na nay na nay na
ben de sa ra rım ya ri Na nay na nay na nay na nay na
nay na nay na nay na nay na nay
nay na nay na nay na nay na nay(SON)
123
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
I - II
III - IV
Let us break bread to geth er on our knees
Let us breakbread to geth er on our knees When I
fall down on my knees with my face to the ris ing
sun Oh Lord have mer cy on me
Anonim SpiritualLet Us Break Bread Together
124
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
I
II
III
IV
CeaseIn
notyour
wetdeep
eyesfloods
Hisdrown
merall
ciesmy
tofaults
enand
CeaseIn
notyour
wetdeep
eyesfloods
Hisdrown
merall
ciesmy
tofaults
enand
treatfears
ToNor
crylet
forhis
veneye
geancesee
Sinsin
dothbut
nevthrough
ermy
ceasetears
treatfears
ToNor
crylet
forhis
veneye
geancesee
Sinsin
dothbut
nevthrough
ermy
ceasetears
Drop drop slow tears And bathe those beau teaurs
Drop Drop Slow TearsOrlando GIBBONS
Drop drop slow tears And bathe those beau teaurs
feet Which brought from heav'n The news and Prince of Peace
feet Which brought from heav'n The news and Prince of Peace
I
II
III
IV
CeaseIn
notyour
wetdeep
eyesfloods
Hisdrown
merall
ciesmy
tofaults
enand
CeaseIn
notyour
wetdeep
eyesfloods
Hisdrown
merall
ciesmy
tofaults
enand
treatfears
ToNor
crylet
forhis
veneye
geancesee
Sinsin
dothbut
nevthrough
ermy
ceasetears
treatfears
ToNor
crylet
forhis
veneye
geancesee
Sinsin
dothbut
nevthrough
ermy
ceasetears
Drop drop slow tears And bathe those beau teaurs
Drop Drop Slow TearsOrlando GIBBONS
Drop drop slow tears And bathe those beau teaurs
feet Which brought from heav'n The news and Prince of Peace
feet Which brought from heav'n The news and Prince of Peace
1.2.3.
1.2.3.
125
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
ÖLÇÜTLER Evet Hayır
Eserin türünü inceledim. Eserin bestecisini araştırdım ve buldum.Eserin tonunu-makamını buldum.Eserin ölçü sayısını-usulünü buldum.Eseri yatay- dikey çok seslilik açısından inceledim.Şarkı söylemeye başlamadan önce bedensel ve ruhsal rahatlamaiçin gerekli çalışmaları yaptım.Şarkı söylerken doğru duruş pozisyonunu uyguladım.Entonasyona dikkat ettim.Şarkı söylerken koro ile uyuma dikkat ettim. Koro çalışmalarına katılmadan önce ön çalışma yaptım.Koro çalışmalarında gerekli malzemeleri (nota, dosya vb.) yanımda bulundurdum.Konser sırasında görüntüde disipline dikkat ettim.Eserleri seslendirirken yansıtılmak istenen ifadeleri ve dinamikleri doğru uyguladım.Konser sırasında sahneye çıkış ve sahneyi terk ediş biçimlerine dikkat ettim.Konser sırasında şef ile uyuma dikkat ettim. Konser bitiminde selamlama biçimini doğru uyguladım.Eseri yorumlarken stil ve yorum özelliklerine dikkat ettim.Eserleri seslendirirken müzikte verilmek istenen duyguları uygulamaya dikkat ettim.
Ölçme Değerlendirme Çalışmaları
ESER UYGULAMA ÇALIŞMALARI DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
126
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
TERİMLER SÖZLÜĞÜA
allegretto: Eserin allegrodan biraz daha ağır tempoda çalınacağını belirten hız terimi.allegro: Eserin canlı, neşeli ve hızlı tempoda çalınacağını belirten hız terimi.andante: Eserin yavaş tempoda çalınacağını belirten hız terimi.andantino: Eserin andanteden daha canlı, daha hızlı tempoda çalınacağını belirten hız terimi.
B bona: Notaları sadece ritmik değerleriyle okuma.
Ddetone: Eserin seslendirilişi sırasında, seslerin bulunması gereken perde frekansının dışına çıkması. Ton dışına çıkma.diyafram: Akciğerle solunum yapan memelilerde göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirin- den ayıran, alınan nefesin kontrollü bir biçimde kullanımını sağlayan kas ve bağ dokusundan oluşan kubbemsi yapı.
Eentonasyon: Ses tutarlılığı. epiglot: Dilin arkasında, gırtlak başlangıcının, yani solunum yollarının ağıza açıldığı yerin üzerinde bulunan, yaprak şeklindeki, mukoza ile örtülü bir kıkırdak parçası.
Ffarinks(farenks): Ağız boşluğu ile yemek borusu arasında uzanan kısa, kaslı bir kanal. Yutak.fonasyon: Özel anatomik yapılar aracılığıyla, işitilebilen seslerin çıkarılması.forte (f): Bir eseri kuvvetli gürlükte çalma, söyleme.
Gguatr: Boyundaki troit bezinin aşırı büyümesiyle beliren hastalık. Hhertz: Kısaca “Hz” ile gösterilen ve bir saniyede salınan dalga boyu sayısını ifade eden frekans birimi.hiyoid : Dil kemiği.
Jjest: Herhangi bir şeyi açıklamak için genellikle el, kol ve baş ile yapılan içgüdüsel veya iradeli hareket.
Kkanon: Belli kurallar dahilinde özel olarak kurgulanmış bir müzik eserinde, en az iki ya da daha çok sesin aynı anda ve belirli aralıklarla birbirini taklit ederek oluşturdukları bütün.kontrpuan: Bestecilikte, akorlara dayalı armoninin yerine, zaman beraberliğinden yararlanarak birçok ezgiyi üst üste getirme sanatı.krikoid (Cricoid): Kıkırdak.kromatik: Yarım tonlardan oluşan (ses dizisi).
127
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
Llarinks(larenks): Memeli hayvanlarda ve insanda ses çıkarma organı olarak da görev yapan, soluk borusunun kıkırdak iskeletle desteklenmiş üst bölgesi. Gırtlak.legato: Bağlı. Bir parçanın notalarını ara vermeden birbirine bağlayarak söyleme, çalma.
Mmakam: Türk müziğinde dizilerin işleniş biçimine verilen ad.mezzoforte (mf): Bir müzik eserini orta kuvvetteki gürlükle çalma, söyleme.mimik: Yüz, el, kol hareketleriyle düşünceyi anlatma sanatı.moderato: Eserin orta hızda bir tempoyla çalınacağını belirten hız terimi.
Nnodül: Düğümcük, bezecik.non legato: Bağsız. Bir parçanın notalarını ara vererek birbirine bağlamadan söyleme veya çalma.
Ooktav: Sekiz seslik aralık.organum: Paralel iki ezgiden oluşan ilkel çok seslilik biçimi.
Ppiyano (p): Bir müzik eserini hafif gürlükte çalma söyleme.polip: Mukoza ile kaplı boşluklar içinde gelişen, yumuşak telsel, genellikle saplı bir armut biçiminde ur. Rrepertuvar: Bir müzisyen, müzik topluluğu veya koronun seslendirmesi için seçilip hazırlanan eserlerin listesi.rezonans: Tınlayış, yankı. Aynı ses yüksekliğindeki iki titreşim kaynağından birinin titreşime başladığında diğerinin de ona uyarak titreşmesi.
Ssinüs: Organların ya da dokuların arasındaki boşluk ya da herhangi bir açıklık.solfej: Notaları ait oldukları frekanstaki seslerle okuma.staccato: Müzikte, notaları birbirine bağlamaksızın, kesik kesik çalma söyleme.
Ttiroid: Boynumuzun ön tarafında bulunan kelebek şeklindeki salgı bezi.ton: Birbirini izleyen iki nota arasındaki ses farkı.
Yyansılama: Örnek alınması istenen davranış biçiminin olduğu gibi yinelenmesi.
128
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
KAYNAKÇA
AKAY, Hayri, Asırlık Çınar Seçme Koro Eserleri, Türkiye Polifonik Korolar Derneği Yayınları, Ankara, 2003.ARKAN, Muzaffer, Koro Eğitimi ve Yönetimi, Birinci Baskı, MEB Devlet Kitapları, İstanbul, 1971.ARSEVEN, Veysel, Çoksesli Halk Türküleri, Maarif Basımevi, İstanbul, 1957.AYDOĞAN, Salih, Koro Şarkıları ve Türküleri Okul Koroları İçin, Arkadaş Yayınevi, Ankara, 2005.AYDOĞAN, Salih, Evrensel Koro Şarkıları, Elit Yayıncılık, Ankara, 2001.CEVANŞİR, Benhut ve GÜREL Güzin, Foniatri, Sanal Matbaacılık, İstanbul, 1982.ÇEVİK, Prof. Suna, Koro Eğitimi Yönetimi ve Teknikleri, Yurt Renkleri Yayınevi, Ankara, 1999.ÇEVİK, Prof. Suna, Koro Albümü,Yurtrenkleri Yayınevi, Ankara, 2000.DAVRAN, Yalçın, Şarkı Söyleme Sanatının Öyküsü, Evrensel Müzikevi, Ankara, 1997.EGÜZ, Saip, Piyano Eşlikli Okul Şarkıları, Doğuş Matbaacılık, Ankara, 1978.EGÜZ, Saip, Piyano Eşlikli Halk Türküleri I-II, Doğuş Matbaacılık, Ankara, 1982EGÜZ, Saip, Koro Eğitimi ve Yönetimi, Ayyıldız Matbaası, Ankara, 1981.EGÜZ, Saip, Toplu Ses Eğitimi I Temel Konular, Doğuş Matbaacılık, Ankara, 1999. ELMAS, Yücel, Ses Eğitiminde Gecikme ve Yarattığı Sorunlar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1987.EVREN, Gül Fahriye, Ses Eğitimi Yöntemlerinin Ses Hastalıklarının Tedavisinde Kullanımı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2006.FALLER, Adolf ve Michael Schünke, The Human Body, Theime, New York, 2004.HELVACI, Ayhan, Ses Eğitiminde Nefes ve Atak, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 1995.İKESUS, Saadet Altan, Ses Eğitimi ve Korunması, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1965.KIZILDELİ, Nurdan, Mutasyon Döneminde Ses Eğitiminin Önemi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2001.KOLÇAK, Olcay, Ses Eğitimi ve Şarkı Sanatı, Esin Yayınevi, İstanbul, 1998.MALKOÇ, Tülin, Ses Eğitiminin Ergenlik Döneminde Ses Fonksiyonları Üzerindeki Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1998.METİN, Elif, İnsan Sesinde Fizyolojik Gelişim ve Değişim(Mutasyon) Döneminin Şarkı Söylemeye Etkilerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu, 2001.MİMAROĞLU, İlhan, Müzik Tarihi, Varlık Yayınları, İstanbul, 1990.OKATAN, İlknur, Şarkı Söyleme Sanatı ve Eğitimi, I. Ulusal AGSL Müzik Bölümleri Sempozyumu, Yay. Haz. Gülay Göğüş, UÜ Basımevi, Bursa, 1997.ÖMÜR, Mehmet, Sesin Peşinde, Pan Yayıncılık, İstanbul, 2001.ÖNALDI, Şenel, Güzel Ses Çıkarma Sanatı, Afa Matbaacılık, İstanbul, 1978.ÖZTÜRK, Serdar, Seçkin ve Eğitici Konularda Çoksesli Koro Şarkı ve Türküleri, Söz Sanat Ajansı Yayınları, İstanbul, 2004.ÖZTÜRK, Serdar, Seçkin ve Eğitici Konularda Çoksesli Koro Şarkıları, Söz Sanat Ajansı Yayınları, İstanbul, 2004.SAY, Ahmet, Müzik Ansiklopedisi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 2005.SEZGİN, Levent, Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi Öğrencilerinin Dönemsel Ses Özellikle-rine Uygun Batı Müziği Koro Eğitimi Dersi Öğretiminde Kullanılabilecek Eserler Üzerine Antolojik Bir Çalışma Önerisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2009SİLVER BURDETT COMPANY, Music In Our Times, USA, 1959.
129
BATI MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ
STEWART K., Elizabeth, The National Standarts For Arts Education: A SelectedApplication To Representative Quality Choral Literatüre For Boys Changigng Voices, Michigan, 1999.SUN, Muammer, Çoksesli Türküler, Ajans Türk Matbaacılık, Ankara, 1981.SUN, Muammer, Gençlik Koroları İçin Koro Dağarcığı I, Evrensel Müzikevi, Ankara, 1991. SUN, Muammer, Gençlik Koroları İçin Koro Dağarcığı, Sun Yayınları, Ankara, 2005.SUN, Muammer, Çocuklar ve Gençler İçin Şarkı Demeti 1960-2006, Sun Yayınevi, Ankara, 2006.TAŞER, Suat, Konuşma Eğitimi, Papirüs Yayınevi, İstanbul, 2000.TÖREYİN, Prof. Dr. Ayşe Meral, Ses Eğitimi, Sözkesen Matbaası, Ankara, 2008.TÖREYİN, Prof. Dr. Ayşe Meral, Mutasyon Döneminde Harcanan Sesler ve Eğitimi, Müzik Eğitimcileri Derneği (MÜZED) Dergisi, S 12, Grafiker Ofset, Ankara, 2005.Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara, 2005. TÜRKMEN, Emel Funda, Anadolu Güzel Sanatlar Liselerindeki Ses Problemleri,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa, 1999.UÇAN, Ali, Müzik Eğitimi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 1994.USHER, Ann L., Tracking The Adolecent Male Voice Mutation: Public Middle School Choral Teachers’ Preparation, Practices, And Success, Ohio, 2005.YALÇIN, Melek, Soprano Sesinin Özellikleri ve Eğitimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006.Yazım Klavuzu, TDK Yayınları, Ankara, 2005. YİĞİT, Nalan, Fonasyon Sistemindeki Anatomik Yapıların Ses Üzerindeki Etkileri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), GÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara,1998.YÜCE, Vedat, Orta Öğretim Kurumlarında Müzik Derslerinde Mutasyon Dönemindeki Öğrencilerin Ses Sorunları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya, 1992.ZEREN, Ayhan, Müziğin Fiziği, Pan Yayıncılık, İstanbul, 1995.
İnternet Adresleri:http://kbb.uludag.edu.tr/larenksanatomofizyo.htmhttp://www.saglik.im/gogus-kafesi-toraks)10.01.2009http://www.tdk.gov.trwww.cpdl.org