gÜn iŞiĞi analİzİ - sayisal mİmar
TRANSCRIPT
GÜN IŞIĞI ANALİZİ
Performansa Dayalı Mimari Tasarım
PROF. DR. SALİH OFLUOĞLUw w w . s a y i s a l m i m a r . c o m
Sunum Özeti
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -02-
1. Bölüm: Gün ışığı bileşenleri
2. Bölüm: LEED Gün ışığı kriteri
3. Bölüm: Gün ışığını arttırma yöntemleri
1. Bölüm
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -03-
1. Bölüm: Gün ışığı ve ışığın ölçümü
2. Bölüm: LEED Gün ışığı kriteri
3. Bölüm: Gün ışığı sağlama yöntemleri
Gün Işığı (Daylighting)
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -04-
• Gün ışığı sağlama, güniçinde pencere, diğerboşluklar ve yansıtıcıyüzeyler yoluyla içaydınlatmanınsağlanmasıdır.
• Binalarda gün ışığıkullanımı pasif tasarımınanahtar stratejisidir.Aydınlatma amaçlıenerjinin %70’i güniçinde kullanılır. Gün ışığıarttırılarak enerji tüketimiazaltılabilir.
• Gün ışığı sağlama aynızamanda bir yönetmelikve sertifika şartınıgerçekleştirmek için degerekebilmektedir.
• Gün ışığı analizi yüzeyedüşen ışık miktarınıbulmaya yarar. Birmekanda belirlenenişleve göre gerekenışığın karşılanıpkarşılanmadığı görülür.İstenen aydınlıkseviyesinin ne kadarınıngün ışığındansağlandığı tespit edilir.
• İyi gün ışığı alanmekanlar yaşayanlariçin sağlıklı ortamlarsağlarlar; çalışanlardaha verimli olurlar;çocuklar daha fazlaöğrenirler; dükkanlardaha fazla mal satışıyaparlar
Church of light, Tadao Ando
Casa Batllo, Antonio Gaudi
Gün ışığı ile ilgili konular
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -05-
• Güneş ve gölge kontrolü
• Görsel gereksinimler (kamaşma, manzara, mahremiyet)
• Isı kazanç ve kayıpları
• Isısal konfor
• Enerji gereksinimleri
• Gün ışığı performansı
• Bina yönlenmesi
Işığın ölçümü: ışıksal akı, aydınlık ve ışıklılık
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -06-
Işık için ters kare kuralı geçerlidir (inverse square law) . Işık şiddeti uzaklığınkaresi kadar şiddetini kaybeder.
İntensity (şiddet)= 1 / distance2 (mesafe)1m uzaklıkta 1 lux illuminace - 2m de ¼ lux – 3m de 1/9 lux ‘tür.
13
2
Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate
Işığın parlaklığı: bir ışıkkaynağından gelen ışıksalakı (luminous fluxlumens)ve bir yüzeye düşen ışıkmiktarı ışıksal aydınlık(illuminancelux) ve biryüzeyden yansıyan ışıkmiktarı ışıksal ışıklılık(luminancecd/m2) ‘dır.
Bu miktarlar farklıdır çünküyüzey ışık kaynağındanuzaklaştıkça daha az ışıkyüzeye düşer (yüzey karanlıkolur) ve daha az ışık yansıtır.
1-Işıksal akı ve şiddet = Kaynaktan gelen ışık
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -07-
Bir kaynaktan tüm yönlerdeoluşan ışık miktarı ışıksal akı(luminous flux veyaluminous power) dır.Algılanan ışığın toplamgücüdür. Lumen birimiyleölçülür ve ışık kaynağınınparlaklığını gösterir (60Wenkandesa/akkor lambası850 lümen üretir)
Bir kaynaktan belirliyönlerde hareket edenışığın miktarı ışıksal şiddet(luminous intensity) olarakadlandırlır ve birimiCandelas’dır. Tüm yönlerebir caldela yayan bir mumtoplam 12.6 lumen yayar.
Aydınlatma ile ilgili modellemelerde bunitelikler ışık kaynaklarına (güneş ve gökyüzükoşulları, elektrik lambaları ve donatıları vb.)eklenirler.
IŞIKSAL AKIVE ŞİDDET
Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate
Aydınlatma etkinliği
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -08-
Luminousefficacy ofvariouslightsources(fromWikipedia)
A compactfluorescent lampandincandescentlamp, shown invisible light andinfrared.Demonstrationfrom the PacificEnergy Center.
Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate
2-Işıksal aydınlık = Yüzeye gelen ışık
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -09-
Yüzeye gelen ışık ışıksalaydınlık olarak(illuminance) adlandırılırve lux (lumen/m2 veyalümen/f2) ile ölçülür. 1footcandle= 10.8 lux
Bu birim mekan veortamlar içintanımlanan görselkonforunu tanımlayanstandart veyönetmeliklerdekullanılır.
Işıksal aydınlık diğeryüzeylerden yansıyanışığı ve çevre yüzeylerinrenk ve yansıtıcılığınıdikkate alır.
IŞIKSAL AYDINLIK
Gökyüzünün parlaklığıçoğu kez engelsiz yataybir düzlem üzerindeölçülen ışıksla aydınlıkdeğerleri olarak verilir.
Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate
İç mekanlar eylemleri için ışık düzeyleri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -010-
Tablolar IlluminatingEngineering Society (IES)tarafından önerilen aydınlıkseviyeleri yer almaktadır
Bu değerler görsel konfor içinyeterli ışık düzeyini anlamakiçin referans olarakkullanılabilir.
IES ışık düzeyi tavsiyeleri (fc olarak)
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -011-
3- Işıksal ışıklılık = yüzeyden yansıyan ışık
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -012-
Işıksal ışıklılık (luminance)yüzeyden yansıyan ışıkrıe.Candelas (cd/m2) veya Nits(emperyal birimde) ile ölçülür.
Işıksal ışıklılık veya parlaklıkbir mekana bakıldığında veyakamera kullanırken algılananışıklılık düzeyidir. Göze ulaşanışığın kalitesi ve şiddeti yüzeymalzemesinin niteliklerine(renk, yansıtıcılık, doku)bağlıdır.
Işıklılık mekanın görsel kalitesiile ilgili çalışmalarda kullanılır.3DS MAX, Maya vb. 3Dyazılımları farklı ışık vemalzeme koşullarındamekanın görünümü test eder.
IŞIKSAL IŞIKLILIK
Işıklılık bir tasarımın başarısının nitelikselözelliklerini anlamak (ışık dağılımı vekamaşma) için başarılı olsa da ışık miktarınıölçmek için yeterli değildir. Çok geniş ışıklılıkaralıklarından algılanması kolay, anlamlısayısal veri üretmek için gerekli temsilyöntemine sahip değillerdir.
Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate
3- Işıksal ışıklılık = yüzeyden yansıyan ışık
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -013-
IŞIKSAL IŞIKLILIK
Yanda bir mekanın gece ve gündüzgörünümlerine ait render imajlarının olduğuçalışmaya bakarak iki durum arasındakifarklı yüzeylerde oluşan ışık şiddeti farkınısöylemek mümkün olabilir mi? Ya da bumekanda ilgili kullanım için yeterli ışıkolduğu ölçülebilir mi?
Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate
2. Bölüm
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -014-
1. Bölüm: Gün ışığı ve ışığın ölçümü
2. Bölüm: LEED Gün ışığı kriteri
3. Bölüm: Gün ışığı sağlama yöntemleri
LEED İç Mekan gün ışığı kriteri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -015-
IEQ (Indoor Environment Quality) Credit 8.1Günışığı kredisi :
Güz ekinoksu olan 21 Eylül 9:00 ve15:00 saatlerinde açık hava koşullarında, düzenlikullanılan mekanların %75'inde gün ışığı aydınlatma değerlerinin 10-500 foot-candlearasında olmasını gerektirmektedir.
Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
LEED 2009 ve LEED v.4
LEED İç Mekan gün ışığı kriteri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -016-
Gün ışığını hesaplamaYöntemleri:
1. Simulation: Bilgisayarsimülasyonu kullanarak(tasarım süreci ile uyumluseçenek)
2. Prescriptive: Manüelhesaplama yaparak
3. Mesasurement: Binayapıldıktan sonra ölçümyaparak
LEED: IEQ Credit 8.1 Formu
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -017-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
LEED: IEQ Credit 8.1 Formu
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -018-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
LEED: IEQ Credit 8.1 Formu dosya eklentileri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -019-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
LEED: IEQ Credit 8.1 Formu dosya eklentileri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -020-
KAT KULLANIM TİPİKullanılan ve kullanılmayan mekanları renk lejantı ile gösteren kat planı
Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
LEED: IEQ Credit 8.1 Formu dosya eklentileri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -021-
BİLGİSAYARSİMÜLASYONLARI
Katların 21 Eylül09:00 ve 15:00saatleri için ayrıayrı gün ışığısimülasyonları
Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
LEED: IEQ Credit 8.1 Formu dosya eklentileri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -022-
GÜN IŞIĞI HESABI ÖZET SAYFASI
Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
LEED: IEQ Credit 8.1 Formu
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -023-
%95 ve yukarı gün ışığı ilave 1 veya 2 puan daha kazandırabilir.
Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
3. Bölüm
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -024-
1. Bölüm: Gün ışığı ve ışığın ölçümü
2. Bölüm: LEED Gün ışığı kriteri
3. Bölüm: Gün ışığı sağlama yöntemleri
Gün ışığı sağlama yöntemleri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -025-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
Gün ışığı sağlama yöntemleri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -026-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
Gün ışığı sağlama yöntemleri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -027-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
Gün ışığı sağlama yöntemleri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -028-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
Gün ışığı sağlama yöntemleri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -029-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
Gün ışığı sağlama yöntemleri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -030-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
Gün ışığı sağlama yöntemleri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -031-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
Gün ışığı sağlama yöntemleri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -032-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos
Gün ışığı sağlama yöntemleri
PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -033-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos