gjuha shqipe dhe leximi
DESCRIPTION
Gjuha shqipe dhe leximi 5kl.TRANSCRIPT
-
Gjuha shqipe dhe leximi
Pr klasn e pest t arsimit fillor nntvjear
55
-
2CIP - . , 373.3.016:811.18 (075.2)RUSTEMI, Xhezmi Gjuha shqipedhe leximi 5 per klasn e pest t arsimit llor nntvjear / Xhezmi Rustemi, Resul Bekteshi. - Shkup : Ministria e arsimit dhe shkencs e R.Maqedonis, 2010.- 145 . : . ; 26 : .134-135ISBN 978-608-226-005-11. Bekteshi, Resul []COBISS.MK-ID 84090122
Botues:MINISTRIA E ARSIMIT DHE SHKENCS E REPUBLIKS S MAQEDONISRr. Mito Haxhi - Vasilev Jasmin p.n. Shkup
Recenzues:Dr. Ismet Osmani - kryetarprof. Ibe Mustafa - antareMerita Koxhaxhiku - Koli - antare
U shtyp n shtypshkronjn: Gra ki centar - Shkup
Tirazhi: 8.000 kopje
Me vendim te Ministrise te Arsimit dhe Shkences te R. te Maqedonise nr. 22-2402/ 1 te dates 26.04.2010, ky liber lejohet ne perdorim.
-
3GJU
HA
SH
QIP
E
D
HE
LE
XIM
I
55
5
-
NJOHIM GJUHN TON
LEXIM,LETRSI L
FFUSHAT PROGRAMORE
POEZI PROZ
4
-
KULTUR
A E MED
IES
T SHPR
EHURIT
DHE
KRIJIM
TARIA
5
-
Vmendje duhet ti kushtohet pasurimit t fjalorit t nxnsve, sidomos me fjal t fondit t prgjithshm dhe prdorimi i tyre n jetn e prditshme.
Ktu krkohet q nxnsi t thelloj njohurit e fituara, ti mbajn n mend atodhe ti zbatojn ato n praktik.
Pas kryerjes s do aktiviteti, nxnsve u jepet detyr, e cila do ti thelloj, prfocoj diturit e fituara... T krijoj shprehi pune se detyrat duhet kryer.
Ky aktivitet u jep mundsi nxnsve t ndalen dhe t analizojn me vmendje prmbajtjen e tekstit, t dallojn ngjarjet kryesore nga ato t dors s dyt.
AKTIVITETE
6
-
Prmes ktij aktiviteti nxnsit orientohen drejt problemeve konkrete q lidhen me kuptimin e prmbajtjes s teksteve. Kjo krkes synon q nxnsi t thellohet n analizn e tekstit t lexuar.
Ky aktivitet krkon nga nxnsit q t paraqesin me shkrim aspektet e ndryshme t jets s tyre t prditshme, t shkruajn porosi, njoftime, krkesa,lutje, lajmrime, urime, letra etj.
Ky aktivitet krkon nga nxnsit q t msojn at q sht qensore, - thelbsore si p.sh. Gjuh, letrsi,art,kultur etj.
Ky aktivitet aftson nxnsit t lexojn tekste letrare dhe joletrare, n pajtim me krkesat e programit. T ushtrojn q t prsosin teknikn e leximit n heshtje dhe me z.
7
-
PRMBAJTJA
8
MMODULI - 1................................................10-11
Gjuha si mjet komunikimi ............................................................. 16-17
Fjalt e ndryshueshme dhe t pa ndryshueshme ............................22
Emrat e prvetshm dhe t prgjithshm .......................................30
Emrat konkret dhe abstrakt ............................................................33
Rasat e emrit ...................................................................................38-39
Lakimi i emrit...................................................................................43-45
1. Syt e shkolls (Kalosh eliku)..................................................... 12-13 2. Ftes pr lexim ............................................................................... 14-15 3. 4. Ti shkoll (Rami Tuda) ................................................................... 18-19
5. Msuesi i smur (Edmondo de Amicis).......................................20-21 6. 7. T shprehurit me shkrim .................................................................... 23
8. Mmdheu (A.Z. ajupi) ............................................................... 24-25 9. T shprehurit me shkrim ................. .... ............................................. 2610. Fjal t urta........................................................................................... 2711. Fjalt e qiririt (Naim Frashri) ....................................................... 28-2912. 1 . Plaku Zemrbardh (Arif Demolli)..................................................31-3214. 1 . I pasuri dhe i varfri (D. Bobani)...................................................34-3516. Ne jemi (Fejzi Bojku)....................................................................... 36-3717. 1 . Letra e par ( Ibrahim Islami)......................................................... 40-4119. Kurbeti (Xheladin Mua)...................................................................... 4220. 2 . Luli i vocr (Migjeni)....................................................................... 46-47
3
5
8
1
MODULI - 2.............................................................48-49
22. 2 . N bibliotek ............................................... 52-5324. Halili dhe Hajria (Kol Jakova)....................................................... 54-5625. N liqenin e Ohrit (Esad Mekuli)......................................................... 5726. Shkruajm tekst .............................................................................. 58-5927. 28. 29. Sa sht ora xhaxha (Qamil Batalli).............................................. 62-6330. N Manastir........................................................................................... 64 31. N kurs t gjuhs ................................................................................ 6532. Dllinja e Sknderbeut (Abdylazis Islami)................................... 66-6833. Komunikim me goj ............................................................................ 6934. 3 . Imam efendiu (Ali Asllani).................................................................... 7136. Kndezi, Pula apo veza (Nonda Bulka)......................................... 72-7337. Libri mbi princin e lumtur (Ibrahim Kadriu).................................. 74-7638. 3 . Gjinkalla dhe mize dheut (Fabul).................................................. 78-79
Mbiemrat cilsor dhe marrdhnior............................................ 50-51
Premrat vetor.................................................................................... 60Premrat dftor................................................................................... 61
Premrat pyets.................................................................................. 70
Folja, kuptimi mbi t............................................................................. 77
3 (Nexhat Zekirija ).......
.
5
9
-
44. Muji dhe zanat (Legjend popullore)................................................88-9045.46. 47. Mma ( Asdreni).................................................................................93-9448. Armiku i vjetr, Ujku delengrns ( Rexhep Hoxha )......................95-9749. 50. Mngjesi ( Omar Khami )........................................................................9951. Knga me lot ( K. eliku )..............................................................100-10152. 53. M fal kanarin (V. Podgorec )......................................................103-10554. Prgjerimi pr jug (K. Miladinov)..................................................106-10755. 56. Macja e preferuar e padrons s shtpis ( Xhonatan Suift)............10957. Kultura e medies (Radioja, TV,etj.).......................................................110
Fjalia e thjesht dhe e prbr.................................................. ........... 91Fjalia e prbr ...................................................................................... 92
Fjalt me kuptim Antonimik, Sinonimik dhe Homonimik....................98
Fjalt me kuptim zvoglues dhe prkdhels....................................102
Ligjerata e drejt dhe e zhdrejt..........................................................108
9
MMODULI - 3.............................................................80-81
Prdorimi i shkronjs s madhe...........................................................117
Shenjat e piksimit ................................................................................123
Prdorimi i piks....................................................................................130Pikpyetja dhe pikuditja....................................................................131
Prdorimi i presjes.................................................................................135
Prdorimi i drejt i shkurtesave............................................................142
59. Si e gjete folen moj dallndyshe (Adelina Mamaqi) ..................114-11660. 61. Gabojn prindrit ( Luigj Pirandello )............................................118-11962. Nn e madhe e ksaj bote ( Vitore Leka )....................................120-12163. Festa e shkolls ( Agim Beqaraj )......................................................;..12264. 65. Ideja mbi artin filmik...............................................................................12466. Prendvera (Ndre Mjeda).........................................................................12567. Pr ditn e fests ( Ramadan Zeneli )............................................126-12768. Njeriu mson nga e bukura ( Rifat Kukaj )....................................128-12969. 70. 71. Pal Golemi e Nik Peta ( Gavrill Dara -i Riu )..................................132-13472. 73. Nj letr dhe dika tjetr ( A. Demolli)...........................................136-13774. Bota do t jet nj (Adem Gajtani).................................................138-13975. Pulbardha (Dritro Agolli).............................................................140-14176. 77. Mesazhi n celular ( Viron Kona )................................................143-145
40. 4 . Gjegjza............................................................................................... 8342. O sa bukur o sa mir (Naim Frashri)........................................... 84-8543. Pasuria m e muar (Dionis Bubani)............................................ . 86-87
Ushtrime n klas (Folja)...................................................................... 821 .
.. . .
MODULI - 4........................................................112-113
58. Piksimi n ligjeratn e drejt..............................................................111
-
10
-
11
1. Syt e shkolls
2. Ftes pr lexim
3.
4. Ti shkoll
5. Msuesi i smur
6.
7.T shprehurit me shkrim
8. Mmdheu
9. T shprehurit me shkrim ( ritregim)
10. Fjal t urta
11.Fjalt e qiririt
12.
13. Plaku Zemrbardh
14.
15. I pasuri dhe i varfri
16. Ne jemi
17.
18. Letra e par
19. Kurbeti
20.
Luli i vocrr
Gjuha si mjet komunikimi
Fjalt e ndryshueshme dhe t pandryshueshme
Emrat e prgjithshm dhe t prvem
Emrat konkret dhe abstrakt
Rasat e emrit
Lakimi i emrit
.21
MMODULI - 1MODULI - 1
-
R.Tuda SYT E SHKOLLS Kalosh eliku
Shkolla e fshatit si nj zgjua bletsh rrinte n kodrin.Fytyrn e kishte kthyernga dielli, ndrsa dern nga fshati. Rreth e rrotull i rrinin n kmb disa pem. Nj zog fluturoi me nj kng dhe u ndal n dritare. N klas pa msuesin dhe nxnsit duke lexuar nj tregim n Fatosi. E zgjati kokn t shoh, mirpo e zurixhami. Zogu u habit me kt dor t tejdukshme q rrinte n mur t shkolls.-Kush je ti q sm l t hyj n klas?-pyeti zogu-Un-dgjoj nj z t ult.-Po,po,ti!-i tha zogu me z m t lart.-Un jam dritarja e shkolls. Ih!-qeshi me ironi zogu. -Dritarja e shkolls ! Gjith ditn e gjat rri e sbn asnj pun.-Kush?-pyeti dritarja,-Un?-Ti,ti!Edhe motrat e tua! -Nuk sht ashtu, zog! Un jam mjaft e nevojshme pr shkolln.Pa ne, a e sheh kt msues me nxns, nuk do shkruanin e lexonin asnj shkronj.Q t bindesh edhe vet, qe po t jap nj shembull.Mbylli syt, o zog!-A m sheh mua?-Jo,nuk shoh asgj,vetm terr.-Hapi tash syt!H, m thuaj,rndsi kan syt pr trupin tnd?-Ju dritaret qenkeshit syt e shkolls?!-Po,po.Syt e shkolls.-M fal, oj dritare!Nga mosdija bra nj gabim.-Dhe para se t fluturoj, tha:-Ju jeni jo vetm syt e shkolls, por edhe t fshatit...
T lexojm
12
-
- dor e nprdukshme q lejon t shihet npr t- figur stilistike q prqesh a e v n tallje dik apo dika
- folja jam - padituria
dor e tejdukshme ironi qenkshit
mosdija
N fletoret pr detyr shtpie shkruani kuptimin e tekstit n pika t shkurtra.
Gjat ors s msimit, fjalt e fundit t zogut:M fal, oj dritare! Nga mosdija bra nj gabim,-dhe para se t fluturoj tha:-Ju jeni jo vetm syt e shkolls, por edhe t fshatit.
KOMENTOJM
FJALOR
DETYR
T MBAJM MEND
Ku ishte vendosur shkolla, prshkruaje at? Kush u afrua te dritarja? Pse zogu nuk hyri brenda, kush e pengoi? Prshkruani dialogun zog-dritare? Pse ishin t nevojshme dritaret pr shkolln? tha zogu kur e kuptoi rndsin e dritares?
Dialogu sht biseda q zhvillohet ndrmjet dy ose m shum personave.sht karakteristik e gjinis letrare t dramatiks.Llojet e dramatiks jan: dhe drama, tragjedia komedia.
13
BISED RRETH TEKSTIT
-
FFtes pr lexim
Sa lexon ? far lexon ? Kur lexon ? Pse lexon ? (Secili nxns prgjigjet)
Sa libra lexon gjat nj viti kalendarik ?
nj dy tre
pes m shum se pes
Pse lexon libr me at prmbajtje ? Sepse
a) sht m interesant b) i dua prrallat c) knaqem me heroizmin e trimave d) m plqen poezia e) dshiroj t imagjinoj veten n role... f) fantazia sht interesante dhe e bujshme.
katr
2. far librash lexon m shum
fantastik legjenda drama prralla
komedi Poezindonj lloj
tjetr
1
1
1
1
2
3
Ushtrime gojore - Komunikim me goj
14
-
4. A lexon gazet a revist dhe trego ciln ?
Po
Jo
A vijn n shtpin tnde ndonj gazet a libr ?
Po
Jo
8. Si mendon a sht i dobishm leximi ?
Po Jo
9. Cila sht porosia jote pr shokt ? a) T lexojn m tepr ! b) T lexojn vetm pr nj not pozitive ! c) T mos lexojn fare ! ) T lexosh m shum domethn a) t pasurosh mendjen b) t fitosh dhembje koke.
/ shoqet
Librin e lexon pse dikush t detyron apo e lexon nga dshira jote ?
msuesi prindi shoku
i detyruar ngaa)
nga dshira pr leximb)
Sa her n muaj shkon n bibliotekn e shkolls ose t qytetit pr t marr libra ?
1 her 2 her asnjher
1
1
1
1
1
1
4
5
6
7
8
9
15
?
tive !
-
GGJUHA SI MJET KOMUNIKIMI
Gjuha sht mjeti m i rndsishm dhe m i prsosur q njerzit e prdorin n komunikim.Me an t gjuhs, njerzit do dit pranojn ose japin informata, pra kryejn nevojat e tyre t prditshme.
Komunikimi mes njerzve m shpesh kryhet me an t gjuhs dhe ka kt ecuri:
Kur pranuesi i mesazhit e kthen prgjigjen, ather ndrrohen edhe funksionet, pra pranuesi bhet drgues, kurse drguesi bhet pranues i mesazhit. Komunikimi realizohet me an t tingujve,dritave, flamujve, do t thot me an t sinjaleve.P.sh. far tregojn kto shenja?
Komunikimi mund t realizohet edhe me an t shenjave, si jan:
Shenjat e piksimit
Shenjat hartografike
Shenjat me mimik e gjeste
Njohim gjuhn ton
16
-
Prgjigjuni: Cilat jan sinjale, cilat jan shenja dhe cilt jan tregues.*N baz t tabelave t lartshnuara*.
a- Treguesit jan shenja q nuk i drejtohen kurrkujt, por q tregojn dika.b- Sinjalet u drejtohen njerzve dhe shrbejn pr marrveshje.c- Shenjat jan figura,vizatime,tinguj q u drejtohen njerzve dhe tregojn dika.
Me msuesen/msuesin mundohuni t dilni nga klasa n natyr, n rrug ose diku tjetr, gjeni,vshtroni dhe dalloni sinjalet,gjestet, shenjat dhe treguesit,gjithnj sipas shembullit t dhn m lart.
DETYR
Gjuha sht e folur dhe e shkruar. Gjuha e folur prdor tingujt e t folurit, kurse gjuha e shkruar prdor shkronjat.
Njohim gjuh
n ton
17
USHTRIME Bisedoni rreth ilustrimeve,ka tregojn ato?
T MBAJM MEND
MSOJM
-
TTI SHKOLL Rami Tuda
Kngn e zogjve,gjuht e luleve,i di vetm ti,burim q etjen shuanmelhem q lngatn e ndal,bar q zjarrmin e zhduk.Ti fluturimin ua mson dallndysheve...Lulet, bimt i msonsi t rritensi t t ngrihensi t mplaken,si t shrrohen si t vdesin.Ti i di t gjitha gjuhtdhe shkrimetalfabett e popujve,urtit e gjithsisndaj njsoj t duanzogjt e Ballkanit,t Evrops,t Ameriks,t Azis,t Afriks,t Australis,t tr bots,.............................
Prandaj akcili t dosi bukn, si ujin,si zjarrin, di ajrin,si dritn,si diellin,si rritn,si jetn,si gjakunse je burim i dituris.
Poezi
KKKKKnnnnnggggggnnnnnnnn eeeeee zzzooogjvvveee,ggjuhhhttt e luleve,i di vetm ti,burim q ettjjeenn sshhuuaannnmelheemm q lnnggaattnn ee nnnndddddaaaallllllllllllllllllllllllll,bar qq zzjjjaarrrrmmiin e zhhdd kkkTi ffluuttuurimin ua mso daalllndysheve...Luuleeet, bimt i msonsi tt rritensi tt t ngrihensi tt mplaken,si tt shrrohen si tt vvdesin.Ti i ddi t gjitha gjuhtdhhee shkrimetallfaaabbett e popujve,urrttiiit e gjithsisndddaaaj njsoj t duanzzooggjt e Ballkanit,t EEvrops,t Amerikt AAzis,t Afriks,t AAustralis,t ttr bots,................................
hhddduuukk.on
t
s,
PPPrrannndaj akcili t dosssi bbuuukn, si ujin,sssi zzjaaarrrin, ddii aajjrriin,sssi ddriitttnn,sssii ddielllliinn,,si rriittn,si jjeettnn,,ssi gjakkuunnsseee jjjjjjeee bbbuuurrriiimmm i ddittuurrriiisss...ssss
Kngn e zogjve,gjuht e luleve,i di vetm ti,burim q etjen shuanmelhem q lngatn e ndal,bar q zjarrmin e zhduk.Ti fluturimin ua mson dallndysheve...Lulet, bimt i msonsi t rritensi t ngrihensi t mplaken,si t shrohen si t vdesin.Ti i di t gjitha gjuhtdhe shkrimetalfabett e popujve,urtit e gjithsisndaj njsoj t duanzogjt e Ballkanit,t Evrops,t Ameriks,t Azis,t Afriks,t Australis,t tr bots,.............................
Prandaj akcili t dosi bukn, si ujin,si zjarrin, si ajrin,si dritn,si diellin,si rritn,si jetn,si gjakunse je burim i dituris.
- dhembjen, lngimin - t gjith, gjithsecili, - rriten,ngriten.
lngatn akcili rritn
FJALOR
18
-
S bashku me msuesin/msuesen prgjigju se far do t thot poeti me vargjet: Ndaj njsoj t duan zogjt e Ballkanit, t Evrops,t Ameriks, t Azis,t Afriks, t Australis-t tr bots
Vjershn msoni ashtu q do t ndaheni n 3 grupe dhe donjri prej tyre merr nga nj pjes: 1. deri te vargu : si t vdesin, 2. deri te vargu : t tr bots 3. pjesn e fundit.
N klas recitoni sipas grupeve: 1,2,3 dhe prsri 1,2,3...
Komunikim dhe shkrim Shkruani nj hartim t shkurtr me tem: Shkolla,burim i dituris.
Poeti n kt poezi me mjeshtri ka prdor figurn e krahasimit. Kt e vrejm n vargjet: Prandaj akcili t do si bukn, si ujin, si zjarrin, si ajrin... G vargjet tjera stilistike.
jeni kt figur n
KOMENTOJM
MSOJM
DETYR
BISED RRETH POEZIS
Kujt i drejtohet poeti me kto vargje?ka fiton nxnsi n shkoll?Pse shkolla i di t gjitha alfabetet dhe shkrimet?Cilt jan ata q duan shkolln?
19
SHNIM
-
MMSUESI I SMUR
Dje pasdite, kur dola nga shkolla, shkova ta shoh msuesin tim t smur.shtsmur nga puna e teprt. Pes or msimi n dit, pastaj nj or gjimnastik, pastajdy or t tjera n shkolln e nats, ka do t thot t flesh pak, t hash shpejt e shpejtdhe t t irret zri nga mngjesi deri n mbrmje dhe n kt mnyr ka shkatrruar shndetin e tij.Kshtu thot ime m. Nna ime m priti te dera, u ngjita vetm dhe shkallve ndesha msuesi me mjekrn e madhe t zez, Koatin ai q i frikson t gjith nxnsit dhenuk ndshkon asnjrin; m shikoi me sy t habitur dhe bri zrin si t luante, dukeu tallur, por pa qeshur. Un qesha derisa arrita n katin e katrt dhe i rash ziles, por menjher pastaj u trishtova kur m priti shrbtorja n nj dhom t varfr,gjysm t errt ku ndodhej rat msuesi im.Ishte shtrir n nj shtrat t vogl hekuri; ishte br i parruar.Vuri njrn dor n ball pr t shikuar m mir dhe klithi me zrin e tij t dashur: - Oh, Enrik! U afrova pran shtratit, msuesi ma vuri njrn dor mbi shpatull e tha: -T lumt, o bir! Ke br mir q ke ardhur t shohish msuesin tnd t ngrat. Sipo sheh, Enriku i dashur, m ka lodhur mjaft smundja. kemi t re nga shkolla? Sijan shokt? A sht do gj n rregull edhe pa mua? A sht e vrtet q mund tia dilni pa mua fare mir n krye edhe pa msuesin e vjetr....Fillova t shikoj disa fotografi q ndodheshin n mure.-A po i sheh,m tha, jan t gjith nxnsit e mi t dikurshm, t cilt m kan dhn fotografit e tyre para mse njzet vitesh, una t mir!Kto jan kujtimet e mia.
Edmond De AmicisZemra
T lexojm
20
-
- kurs pr t kryer shkollimin fillor, - matematik - paramendim (mendim i padrejt) - dridhje nga zjarrmi
shkolla e natsaritmetikparagjykimethe
Pasi ta keni lexuar tregimin n klas komentoni tekstin sipas ktij plani: Takimi Enriku-msuesi. Biseda rreth shkolls dhe fotografive. Ndarja ose prshndetja e fundit me msuesin.
Shkruani hartim me tem:Msuesi/msuesja prindi im i dyt.
Kur t vdes,shikimin tim t fundit do ta hudh aty, mbi t gjith kta apkn, n mes t t cilve kam kaluar jetn time.Edhe ti do t m japsh fotografin tnde kur ta kryejsh filloren,a nuk sht ashtu?-Pastaj mori nj portokall nga komodina dhe ma lshoi ndor. -Nuk kam tjetr t t jap,-tha,-sht dhurat e nj t smuri.E shikoja dhe, nuk edi se pse,nj trishtim ma kishte pushtuar zemrn.-Shiko...-foli prsri,- shpresoj qdo t bhem m mir,por nse nuk shrohem m...kij kujdes t forcohesh naritmetik se n at lnd je i dobt;prpiqu pak; e tr puna sht te prpjekja e par,sepse shpeshher nuk sht se na mungon aftsia, por formojm nj paragjykimt gabueshm ose si thuhet nj ide fikse q nuk jemi t zott.-Ndrkaq merrte frymme vshtirsi; shihej q vuante.-Kam ethe t tmerrshme,-fshani-jam me nj kmb n varr.Po t porosis,pra.Trkujdesin kushtoja aritmetiks,problemeve.Shko tani.Prshndete nnn.Mos iu ngjitm ktyre shkallve,do t shihemi prsri n shkoll.Por, n mos u pafshim,kujtojendonjher msuesin tnd t klass, i cili t ka dashur. -Kur mi tha kto fjal,m erdhi t qaj. -Ule kryet,-m tha. -Ula kryet deri te jastku; msuesi m puthi n flok.Pastaj m tha: -Shko!-dhe e ktheu fytyrn nga muri.Fluturova shkallve teposht,sepse kisha nevoj ta prqafoj nnn.
FJALOR
KOMENTOJM
DETYR
Ku shkoi Enriku pasdite? Pse ishte shkatrruar shndeti i msuesit,shkruaj arsyet? ka i tha msuesi Enrikut kur e pa? ka shihte Enriku n mur? Cila ishte kshilla q msuesi ia dha Enrikut? Pse msuesi kur e puthi Enrikun e ktheu fytyrn nga muri?
BISED RRETH TEKSTIT
21
-
Gjithka e tij ishte e bardh.Edhe mjekra.Edhe mustaqet. Edhe flokt. Edhe plisi.Edhe tufa e deleve. Edhe shtpiza.Edhe...Por m e bardh ndr t gjitha ishte zemra e tij. Vrtet at nuk ia kishte par askush.Por tjetr nukmund t kishte ai, i cili tr jetn ishte prpjekur q do gj rreth tij t ishte e bardh si qumshti q milnin pr drekn baritore.
N fragment kemi disa fjal q e ndryshojn formn gjat prdorimit n fjali. T tilla jan: ishte, sht,jam, e bardh, t bardha, mjekra, mjekrn, mustaqet etj. Kto i quajm Por n tekst gjinden edhe disa fjal t tjera q nuk e ndryshojn formn.T tilla jan: edhe, por, m, si, q, pr etj. Kto i quajm
fjal t ndryshueshme.
fjal t pandryshueshme.
-N tekstin e lartshnuar, gjeni pjest e ndryshueshme dhe shkruani n fletore.-Fjalt e poshtshnuara ndani n t ndryshueshme dhe t pandryshueshme: bank, afr, shok,edhe, lapsi miku, dora, sikur, bukur, mir, i mir, sa, libri.
a)-t ndryshueshme:
b)-t pandryshueshme:
N orn e msimit caktoni nj pjes nga libri dhe gjeni n tpjest e ndryshueshme dhe t pandryshueshme. T njjtat shkruani n drras dhe n fletore. Fjalt e ndryshueshme dhe t pandyshueshme q prdoren gjat t folurit ose gjat t shkruarit jan gjithsej njmbdhjet dhe i quajm . pjes t ligjerats
FFJALT E NDRYSHUESHME DHE T PANDRYSHUESHME
ht,
USHTRIME
DETYR
Fjalt q ndryshojn formn gjat prdorimit n fjali i quajm. Fjalt q nuk e ndyshojn formn kur i prdorim
n fjali t tjera i quajm . T ndryshueshme jan: emri, mbiemri, premri, nyja, folja dhe numrori. T pandryshueshme jan: ndajfoljet, parafjalt, lidhzat, pjeszat dhe
pasthirrmat.
pjest ndryshueshme
fjal t pandryshueshme
KUJDES
Njohim gjuhn ton
ligggggjjjjjeragggggggggggggggjjjjjjjjjjgggggjj
22
T MBAJM MEND
Lexoni me vmendje tekstin
-
T SHPREHURIT ME SHKRIM
Fjalt:ishte,nj,lypsar,bredhte,q,ne der,der.Nj dit, nj fshat,n,erdhi,te dera, e trokiti, e nj kamsi,e shoqja, doli,e pa, e Kamsit,e i tha, lypsarin, t priste, pak, hyri, prap, brenda, n, shtpi.Pas,dere,nj cop,doli me nj,prsri,t ngroht,pite,e i tha, ia dha lypsarit, n duar.-Buka, n shtpi,u ndodh,sna
Me kto fjal formuloni nj tekst t shkurtr.Lexoni n klas msuesja /msuesi do t vlersoj se kush e ka formuar m mir tekstin.
Detyrat e dyta dhe t tjerat n kt tem, i bni vet duke provuar t shkruani tekstedhe pa fjalt e dhna. Mundohu t shkruash vet.
Prshkrimi: KujdesLexojm nga teksti, Pranvera n vendin tim, q t kuptojm prshkrimin:sht sot nj dit e kthejllt dhe e shndritshme.Dielli shklqen posi xhevahir n mest qiellit me nj mnyr t kaltrt madhshtore.......Qengjat e vegjl, duke krcyer e duke u hedhur npr livadhe,kullosin n barine njom q e ka gjelbruar fusha.........Prroi rrjedh me nj ushtim t leht.......
Sa bukur sht prshkruar natyra n kt tekst.Aty shohim si prshkruhet dita e kthjellt, dielli q shklqen posi xhevahir, qengjat plot gaz krcejn npr livadhin e gjelbrt, prroi rrjedh me nj ushtim t leht.
Prshkruani klasn tuaj dhe shokun / shoqen tuaj t banks.
Prshkrimi vendoset n fillim t tekstit, n t ciln prshkruan rrethanat e fillimit t veprimit.Mund t vendoset edhe n brendi, kur prshkruan personazhin dhe karakteristikat e tij, pamjen fizike,tiparet pozitive dhe negative t tij.
23
T shprehurit me shkrim
T MBAJM MEND
DETYR
T formulojm nj tekst nga fjalt e dhna m posht:
-
MMMDHEUAndon Zako ajupi
Mmdhe quhet tokaKu m ka rnur koka,Ku kam dashur mm, e at,Ku m njeh dhe gurri I that,Ku kam pasur shtpin,Ku kam njohur perndinStrgjysht ku kan qn,Dhe varret qi kan vn,Ku jam rritur me thrrime,Ku kam folur gjuhn time,Ku kam fis e ku kam far,Ku kam qeshur, ku kam qarKu rroj me gaz e me shpres,Ku kam dshir t vdes.
Kjo poezi sht lirike. sht e shkruar nga poeti shqiptarAndon Zako ajupi. N t poeti shpreh ndjenjat e dashuris ndaj atdheut.Poezit ku poeti shpreh ndjenjat e dashuris ndaj atdheut, gjuhs,flamurit, heronjve etj. i quajm poezi lirike patriotike.
A
ANDON ZAKO AJUPI (1866-1930) u lind n Sheper t Zagoris. Jetoi dhe vdiq n Egjipt. Veprat e tij kryesore jan:Baba Tomori, Pas vdekjes,Burri i dheut dhe Katrmbdhjet vje dhndr. Poezit e tij kan frymn e poezis popullore.
T lexojm
Mmdhe qquuhheett ttookkaaKu mm kkkaa rrnnnuurr kkkookkkaa,Kuu kkaam dashur mm, e at,Kuu mmm njeh dhe gurri I that,Kuu kkkaam pasur shtpin,Kuu kkaam njohur perndinSttrrrggjysht ku kan qn,DDhhee varret qi kan vn,KKuu jam rritur me thrrime,KKuuu kam folur gjuhn time,KKuu kam fis e ku kaam ffar,KKuu kkam qeshur, ku kam qarKKuu rrrrroojj mmeee ggaazz eee mmee sshhppprrrees,Ku kkaamm ddsshhiir tt vvddeess.
Mmdhe quhet tokaKu m ka rnur koka,Ku kam dashur mm e at,Ku m njeh dhe gur i that,Ku kam pasur shtpin,Ku kam njohur perndin.Strgjysht ku kan qn,Dhe varret qi kan vn,Ku jam rritur me thrrime,Ku kam folur gjuhn timeKu kam fis e ku kam far,Ku kam qeshur, ku kam qar,Ku rroj me gaz e me shpres,Ku kam dshir t vdes.
MSOJM
24
-
- kam lindur, - nn e bab,
- strgjyshrit ku kan jetuar.
rnur mm e at strgjysht ku kan qn
Kujt i kushtohet kjo poezi ? ka sht mmdheu ? ka kemi n mmdhe ? Sa sht i dashur mmdheu pr ne ? Pse n mmdhe jetojm me gaz e me shpres?
Shpjegoni m gjersisht se far do t thot ajupi me vargjet: Strgjysht ku kan qn, dhe varret ku kan vn, ku jam rritur me therrime ku kam folur gjuhn time...,
Msoni poezin prmendsh dhe recitoni n mnyr artistike para shokve t klass. Msuesi / msuesja do t vlersoj recitimin tuaj.
25
BISED RRETH POEZIS
FJALOR
KOMENTOJM
DETYR
-
T SHPREHURIT ME SHKRIM
KUJDES -Keni dshir t bni prshkrimin e prmbajtjes s nj teksti qe keni lexuar m par, duhet t keni parasysh:- S pari lexoni tekstin ngadal, rrjedhshm q t kuptohet prmbajtja- Nse nuk e keni kuptuar lexoni edhe nj her,- Tekstin, fabuln, noveln ose skicn i ndani n trsi logjike, ( pjes)- Pr seciln pjes nxirrni gjykimin kryesor, Sipas ksaj q u tha e bni prshkrimin e tekstit, por duhet t keni kujdesq iden kryesore t mos e ndryshoni d.m.th. mund t bjm prshkrimin m t shkurtr, por ti prmbaheni konceptit ideor.
Lexoni n libr tregimin Libri mbi princin e lumtur dhe hartonie tekstit sipas shembullit t siprm
a) plani i tekstit
b) kuptimi i tekstit
T shprehurit me shkrim
T shkruajm
26
T shprehurit me shkrim
DETYR
-
FFJAL T URTA
Fjalt e urta jan krijime t shkurtra popullore n ta shprehet prvoja jetsore e t moshuarve, e cila duhet tu shrbej si msim gjeneratave t reja.Ndryshe quhen edhe Fjalt e urta zakonisht prbhen prej dy pjesve q ndahen me presje.Ja disa fjal t urta:-E mira dgjohet larg, e keqja edhe m larg-Njeriu sa rron, mson.-Dita e mir, duket q n mngjes.-Koka q sdgjon m shum pson.-Kush i bn varrin shokut, bie vet brenda.
proverba
DETYR
T lexojm
27
Komentojm: far porosie prcjellin fjalt e urta? Cili sht msimi i tyre?
T MBAJM MEND
-
NAIM FRASHRI (1846-1900) lindi n Frashr t Prmetiti. Jetoi dhe punoi jasht atdheut. Ka shruar libra me vjersha si: Bagti e bujqsia, Lulet e vers, Historia e Skenderbeut etj.
Poezi
N mes tuaj kam qndruarE jam duke u prvluarQ tju ap pakz drit,Natn tjua bnj dit.Do t tretem, t kullohem,T digjem, t prvlohem,Q tju ndrinj mir e t shihni,Njri tjatrin ta njihni.Pr ju do t rri t tretem,As nj ik t mos mbetem,T digjem, t qajn me lotSe dshirn se duronj dotUn zjarrit nuk i druhemDhe kurr sdua t shuhem,Po t digjem me dshir,Sa t mundt tju ndrinj m mir.Kur m shihni se jam treturMos pandehni se kam vdekur:Jam i gjall e jam n jet,Jam n dritt t vrtet;Un jam n shpirtit tuaj,Mos m kini pr t huaj.M sht falur durimi,Andaj po digjem si trimi,Se m knda tju bnj mir,T mos mbeti nerrsir.Jakni, rreth meje rrini,Flisni,qeshni,hani,pini.N shpirtit kam dashurin,Pa digjem pr njerzin...Me zjarr ta djek mushkrinE t tretem pr njerinUn dua njerzin,Mirsin e urtsin.N bhi shok me mua,N m doni si ju dua,Njri tjatrin n doniT pa udh mos punoni...Un, duke prvluar,Njerzit i kam ndrituar;Kam qen mik me njerin,Andaj i di e m din...Dua shum fjal tju them,Po trembem mos ju bnj ujem.E ku shkruhen n kartFjalt e gjuhs zjarrt?
Naim FrasheriFFJALT E QIRIRIT
28
-
Kush qndronte n mes t njerzve ? Pse e bnte at sakrific ? Cila ishte drita t ciln e bnte qiriri ? N cilat vargje poeti flet pr vete?
N vjershnFjalt e Qiririt, qiriri sht vet poeti yn i madh N. Frashri.Naimi digjet e prvlohet pa e kursyer veten dhe me fjalt e tij t fuqishme dhe t sinqerta mundohet tua tregoj njerzve rrugn e drits dhe t s vrtets. Njkohsisht Naimi prhap edhe dashurin ndaj njerzimit.Puna, fjala dhe vepra e tij jan shpresat pr nj jet m t lumtur mesnjerzve.
do nxns t msoj nga nj pjes t vjershs prmendsh, me qllim q poezia t msohet e tra( Grupet e nxnsve i prcakton msuesja/msuesi ).
1.Mendja pa dituri, nuk ka fort bukuri2.Njerzit duke msuar jan qytetruar3.Ai q nuk mson, jetn e zez e shikon4.Pa pasur dituri,squhet njeriu njeri5.Kalliri q ka buk, nuk ngre kokn lart,ai q sht fyll, del mbi t gjith shokt
BISED RRETH POEZIS
- duke u prvluar - as nj grimc - friksohem - n shpirtin tuaj - m plqen - ejani,eja - n qoft se bhet
- pastaj - t pa drejt ( t kqinj )
- prandaj
duke prvluar as nj ik druhem n shpirtt me kndajakeni, jak n bheni
pat paudh
andaj
FJALOR:
DETYR
29
Fjal t urta pr msimin
SHNIM
-
EEMRat e PRVEM DHE t PRGJITHSHM
shok,laps,dhom,gur,mur -mik-miq,zog-zogj,shkoll-shkolla,gom-goma
Emra n numrin njjs dhe shums n gjinin mashkullore dhe femrore:- n trajt t pashquar etj.
etj.
Lexoni me vmendje vargjet dhe nnvizoni emrat e prvem dhe t prgjitshm:
Qani ju shpata e ju dyfeqe Shqiptari u zu si zog ndr leqe! Qani ju trima bashk me ne, Se ra Shqipria me faqe ndhe ................................................ Qysh prej Tivarit deri nPrevez gjithkund lshon dielli vap edhe rreze sht toka jon, prindi na e ka ln...
Shpata,shqiptari, zog, leqe, trima, rreze, prind etj. jan kurse: Shqipri ,Tivar , Prevez - jan
emra t prgjitshm, emra t prvem.
N fletoren e detyrave t shtpis shkruaj paragrafin e par t tekstit Syt e shkolls dhe klasifikoj emrat e prgjitshm dhe t prvem n kolona t veanta!
ni
ze..
. jan emra t prgjitshm,
MSOJM
DETYR
Emri i prgjithshm emrton frymor ose sende apo ide t prgjithsuara ( shpata - cila shpat ? ). Emri i prvem emrton nj frymor, nj send t veuar. Emri i prvem shkruhet gjithnj m shkronj t madhe - ( Tivari,Prevez...)
Pjesa e ndryshueshme e ligjerats q emrton frymor, sende ose ide quhet emr. Emri ka dy numra: numrin njjs dhe numrin shums Emri ka tri gjini:mashkullore, femrore dhe asnjanse.
Njohim gjuhn ton
30
T rikujtohemi
T MBAJM MEND
SHEMBUJ
-
Gjithka e tij ishte e bardh. Edhe mjekra. Edhe mustaqet. Edhe flokt. Edhe plisi.Edhe tufa e deleve. Edhe shtpiza...Edhe...Por m e bardh ndr t gjitha ishte zemra e tij.Vrtet at nuk ia kishte par askush.Por tjetr zemr nuk mund t kishte ai, i cili trjetn ishte prpjekur q do gj rreth tij t ishte e bardh si qumshti q milnin prdrekn baritore. Prandaj e quanin t gjith Plaku Zemrbardh, kurse emrin e tij t vrtet kishteshum fmij q nuk e dinin. Zemra e tij ishte e bardh dhe e madhe, n t kishte vend pr shum, shum dashuri.Tr pranvern e kalonte duke shartuar. Nuk kishte fidan t egr q mund tishptonte syrit t tij. Pr t nuk kishte: kjo sht arra ime, ajo sht e huaj.Ky shtlivadhi im, ai i tjetrit. - Mjaft shartove,xhaxha! - i thoshin nganjher.- Jo fmijt e mi, nuk sht mjaft - prgjigjej.-Dua q do pllmb toke t jet me pem. Dua q, kur t vij behari, tr fshati t duket i bardh. I plqente t shartonte, sidomos ans rrugve dhe af krojeve. -Kalojn ktej udhtart e lodhur dhe t etur duke vjel pemt e arrira.Ne rriteshim me shembullin e tij t puns dhe t dashuris. Ai plakej, vinte dita-ditsduke u br dhe m i bardh. Dhe sa m tepr e ndiente peshn e pleqris, aq mtepr ngutej t punonte.- Jeta kalon shpejt, - na thoshte. - Pas mbeten vetm puna dhe mirsia. Nj dit, diku n t hyr t vjeshts, Plaku Zemrbardh nuk u duk me tufn e deleve.T gjithve na therri dika n zemr. Ku nuk ka shkoi mendja. Ishte plak dhe mund tindodhte ndonj e keqe. As lozm, as qeshm. Tr ditn vetm pr t folm. Kur u ktheva n shtpi, baban dhe xhaxhan i gjeta rreth oxhakut. Dukej se bisedonin dika t rndsishme. Thash: hajt ti dgjoj, mos po flasin pr Plakun Zemrbardh. U ula n nj knd tr sy e vesh. - Kujt i kishte shkuar mendja tek ai ?!- thoshte babai, - At as e thirrn nmbledhje! Plak i mbetur! Pa fmij dhe nipa pr shkoll! Njeri q fort rrall e shehmidis burrash, q pothuaj tr jetn e ka kaluar pas deleve dhe me kalamajt! Ja muai, nga i cili ssht pritur asgj, t ngrihet dhe t thot: Burra, un po e lshoj odntime pr fmijt. Ato dy vajza q pata,i martova. Tani vetm me plakn jam.Mundem edhe pa t. Le t hapet shkolla, le t ndrit mendja e fmijve, t cilt i dua si t ishin t mit . -Kshtu tha? - u habit xhaxhai. -Kshtu, - u prgjigj babai. - T gjith ia shtrnguan dorn burrrisht dhe efalnderuan pr t mirn q po i bnte fshatit. E kuptova, flisnin pr PlakunZemrbardh. U gzova shum q nuk i kishte ndodhur ndonj e papritur? Por ktpunn e shkolls nuk e kuptova mir. -Bab, u duhet fmijve oda? - pyeta. -Pr shkoll, - u prgjigj ai prer. - Duhet ta festojm sonte. Edhe fshati yn do t bhet me shkoll. Edhe n shkoll ai ishte midis nesh. Pushimeve na sillte uj t ftoht. Pr t na provuar zgjuarsin, shpesh na pyeste sa bjn kaq edhe kaq, kaq her kaq, kaq pa kaq.Ai q gabonte, merrte nj thumb pas. - Ore, po ta dija kshtu, nuk do ta lshoja odn, - thoshte ndonjher me shaka. -Po si e harruat fare xhaxhan? Kam mbetur fillikat. Spo m shkohet m andej ngaLugjet. - Si i ke shartimet, xhaxha ? - Patn lule ato te Lugshtaja? - Kan lidhur ato n kodr?
T
lexojm
PPLAKU ZEMRBARDHArif Demolli
31
-
- Ngjitemi sot pasdite deri te lndinat?Na prgjigjej me buz n gaz. Por ngjitej andej gjithnj e m rall.Ndoshta nga pleqria,mendonim.Mund t ket qen kshtu, por edhe mund t mos ket qen. Me sa dukej, atje nuk i shkohej pa ne.Na kishte dashur m tepr se qengjat, se zogjt, se hijet, se krojet, se filizat e njom...Pr ne kishte pasur m tepr vend n zemrn e tij t bardh.
- ksul e bardh - n nj deg t pems s egr vndojm nj deg nga nj pem tjetr q duam t fitojm nga ai dru. - i bm, i pjekur
- tallje, fjal thumbuese, fjal tallse - pemt kan zn kokrr.
plis sharton
i arrir thumb kan lidhur
Kush ishte Plaku Zemrbardh, si dukej ai dhe ka punonte? Pse fmijt e donin shum Plakun Zemrbardh ? Pse Plakut Zemrbardh i plqente t shartonte pemt? Pse Plakut Zemrbardh t gjith ia shtrnguan dorn dhe e uruan? Ky plak mendonte m shum pr t tjert.Gjeni pjes n kt tekst? Shkruani disa tipare t jashtme dhe t brendshme t Plakut Zemrbardh.
BISED RRETH TEKSTIT
FJALOR
Plaku Zemrbardh sht tregim dhe bn pjes n llojet e prozs artistike. N prozn artistike bjn pjes romani, novela dhe tregimi. Tregimi sht forma m e shpesht dhe m e popullarizuar e prozs.
32
T MBAJM MEND
Ritregoni n mnyr t lir, kuptimin e kti teksti.
DETYR
-
Lexoni kt tekst dhe vreni ka tregojn emrat e shkruara me ngjyr?
Kaluan disa ndrtuan dhe pr pr her t par filluan ti mbushin me
dhe Prej bn dhe me
me dhe loznin me e
dit
ndjegzim hare.
.Fshatart torishte ahura bagti. Grat
shekat delesh,lopsh buallicash. qumshtit
. Fmijt hanin
qumshtkos,
djath gjiz buk bulmet
N kt tekst fjalt: dit,gzim,hare,ndje tregojn ide,pra I marrin vetm me mend. Fjalt: fshatar,torishte,ahura,bagti,grat,shekat,delesh,lopsh,buallicash (lop,dele,buallic) emrtojn sende konkrete. Fjalt: qumsht,kos,djath,gjiz,buk,bulmet tregojn lnd.
Fjalt q emrtojn frymor ose sende q mund t shihen apo t preken quhen emra konkret.
Emrat abstrakt jan fjal q emrtojn ide apo gj q e marrim
me mend,( nuk i shohim as i prekim ).
Tregoni ka tregojn emrat e poshtshnuar; ( jan konkret apo abstrakt).
N fletore shkruani nga 5 emra q emrtojn: njerz, kafsh, shpez, sende, ndjenja.
EMRat KONKRET DHE ABSTRAKT
,s,k
Nxns,nn,ushtar,vlla,Agim,Hana qengj, lop, qen, luan,
libr, fletore, dritare, rrug,
bukuri, rreptsi, butsi
m
USHTRIME
DETYR
N kt tekst fjalt: tregojn ide, pra i marrim vetm me mend. Ato jan emra abstrakt.
emrtojn sende - jan emra konkret. tregojn lnd dhe quhen emra lnde.
dit,gzim,hare,ndje
fshatar, torishte, ahura, bagti, gra, shek, delesh, lopsh, buallicash (lop, dele, buallic)
qumsht,kos,djath,gjiz,buk,bulmet
Njohim gjuhn ton
33
T MBAJM MEND
-
II PASURI DHE I VARFRI- Tregim i prshtatur nga letrsia popullore -
,, Pasuria dhe menuria nuk dhurohen, por fitohen me pun ( popullore )
Njher jetonin dy miq: njri ishte i pasur dhe tjetri i varfr.Nj dit i pasuri i tha t varfrit: - O miku im, m duket se ti je pak budalla...Dhe a e di pse? Ti je i varfr se fle shum...I varfri ia priti:-Jo,bre, jam i varfr, sepse kshtu ka dashur Perndia...Pra, nuk paska shum rndsi nse fle shum apo pak...Ather i pasuri tha:-Po ta mbajti, le t vm bast se kush ka t drejt. Un po e v tr pasurin time,kurse ti t vsh syt dhe duart e tua... I varfri bisedoi me gruan e tij:-Moj, kam vn bast me t pasurin. Ai ngul kmb q pasurohet kush ngrihethert n mngjes , kurse un i thash q pasurohet vetm ai pr t cilin Perndia vdorn n zemr....M bluaj pak grur dhe me kt miell m piq nj buk, sepse nesrn mngjes po nisem... Gruaja e t varfrit ia plotsoi dshirn dhe ai iku me t pasurin...Si u larguan ca, takuan rrugs nj kalors.-Ta pyesim kush pasurohet ? - tha i pasuri .Dhe prgjigjja erdhi shum shpejt:-Pasurohet kush ngrihet hert n mngjes.Ecn m tutje dhe aty nga perndimi , takuan nj tjetr, i cili po kshtu u prgjigj,si i pari... I varfri e ndiente veten t humbur, por i pasuri pranoi q t pyesnin edhe disa t tjer....Kshtu ndodhi duke pyetur, arritn prpara nj manastiri . Murgu, i cili udoli prpara, me ta dgjuar pyetjen , u tha:-Ta merr mendja se vetm Perndia vendos pr fatin e njeriut...Shkuan m tej dhe takuan nj prift, i cili u prgjigj porsi murgu.Ather vendosn t hetonin, t shikonin nga afr, se si jetonin njerzit....Takonin njerz q ngriheshin hert, por disa prej tyre nuk ishin t pasur.Takonin,gjithashtu, njerz q besonin Zotit, por ishin t varfr, kurse disa t tjer tpasur...
T lexojm
34
D. Bobani
-
Njeriu duhet t punoj qysh hert n mngjes, me vullnet, pa u lodhur kurr...Por sikur papritur t vijn njerz t kqij dhe t t rrmbejn gjithka? Apo t tshkretojn zjarri, prmbytja,thatsira ? Kush mund t t mbroj? Perndia !Domethn edhe Zoti, edhe t ngriturit hert...I pasuri nuk e humbi bastin edhe pasurin, as i varfri nuk i humbi syt dhe duart,...i pasuri e ndihmoi t varfrin duke i dhn nj shum t hollash. I varfri filloi t ngrihej hert dhe shkonte n pazar ku i kishte veglat q i prgatiste n shtpi. Zoti deshi q ai t pasurohej dhe pastaj filloi ti ndihmonte edhe t tjert t jetonin m mir,pa pritur mshirn e t tjerve.
Pasi t lexoni thniet dhe shprehjet e menura, prgjigjuni ktyre pyetjeve n fletore: ka biseduan dy miqt ? Pse i pasuri e kritikoi t varfrin ? far prgjigje i dha i varfri ? far u tha murgu ? Cili fitoi n fjaln e vet ? Si mbaroi rrfimi ?
Krkoni nga prindrit q tu tregojn ndonj rrfim pr punn ose t lexoni n ndonj libr dhe t njjtin shkruani nfletore,kuptimin dhe porosin.
Ather, vall, cili prej t dyve kishte t drejt?Ikn m tutje, qndruan n nj vend shum koh dhe aty pan mjaft gjra.Nj djalosh kishte trashguar nga i ati nj pasuri shum t madhe , por ai, si dembel q ishte , bridhte natn dhe flinte gjith ditn.Shrbtorte vidhnin vazhdimisht. I pasuri katandisi pa nj kacidhe n xhep dhe jetonte duke lypur. Nj tjetr i ri, pa trashguar asnj pasuri, ngrihej pa zbardhur dita dhe punonteduke i mbledhur me durim parat q i fitonte me djersn e ballit. Mblodhi nj pasurit madhe, por ia hngri njgrua e keqe q, fatkeqsisht, e takoi n jet. Ajo, pasi e latrok, u zhduk pa nam dhe pa nishan... Si vran mendjen q t dy, arritn n prfundimin se nuk u dashka vetm t krijoshpasuri, por edhe t dish ta ruash.
Pra mbajeni mend: duhet edhe Perndia edhe t ngriturit hert.
BISED RRETH TEKSTIT
DETYR
35
- njeri i vetmuar,q bn nj jet t mbyllur,q rri n manastir - skamnor,fukara
murgu
i varfr
FJALOR
-
NNE JEMI Fejzi Bojku
Ne jemi ushtria m e re n bot,Q luftojm kundr lufts, armatimit;Jemi ushtria m e madhe mbi tokN vallen e hares dhe gzimit.
Kazermat tona jan shum t bukura,Jan vatra t paqes dhe lumturis.Armt tona jan lapsat dhe librat.Jemi pishtart t ditve t liris
Ne jemi ushtria m e bukur n botMiliona nxns n shkollat fillore.Ne ngrem zrin deri n qiell,Kundr shtypjes dhe lufts mizore.
Uniformat tona jan laramaneI kemi t gjitha ngjyrat e ylberit.Ne jemi vjollca dhe lulkuqe,Q i gzohemi drits dhe Diellit.
Si nj ushtri e bukur dhe e fortMsojm dhe krijojm botn e re ;Bot t lir, t lumtur, pa lot...Dhe qiell me diell - gzim e hare.
Si nj ushtri e bukur dhhhhe e fortMMMMsojm dhe krijojm botn e reBot t lir, t lumtur, pa lot...DDDDDDDhe qiell me diell - gzimmmm e hare
e ;
ee.
T lexojm
36
-
- shtpit apo ndrtesat ku pushojn dhe kryejn aktivitete ushtart - veshjet e njjta t nxnsve
- shprehje figurative - pa luft e gjakderdhje
kazerma
uniformat pa lot
1. Vjersha t msohet prmendsh,2. Hartim me shkrim me tem, Ne krijojm bot t lir, t lumtur dhe pa lot
Analizojm poezin duke lexuar pjes- pjes:
Ne jemi ushtria m e re n bot, Q luftojm kundr lufts, armatimit Jemi ushtria m e madhe mbi tok, N vallen e hares dhe t gzimit...
N kt strof poeti bn fjal pr ushtrin m t madhe mbi tok, q lufton kundrdhuns dhe armatimit. Ata jan nxnsit dhe t rinjt, t cilt duan jet t qet, thareshme dhe t gzuar.
Kshtu vazhdoni edhe me strofat tjera!
FJALOR
DETYR
Rima sht veori e llojeve letrare n vargje. Rima krijon harmoni mes vargjeve. Kjo arrihet kur rrokjet e fundit t vargjeve prputhen n rim dhe ngjajshmri, krijojn muzikalitet dhe harmoni tingujsh. N strofn e par vargu i par prputhet me t tretin, kurse i dyti prputhet me vargun e katrt - (ABAB). Kt rim e qujam t alternuar. Kemi edhe rim t kryqzuar kur vargu i par prputhet me vargun e katrt, kurse vargu i dyt prputhet me t tretin - ( ABBA). Gjeni rimn n strofat tjera t vjershs, .NE JEMI
37
T MBAJM MEND
-
Msojm duke analizuar tekstin e shkurtr
Shkolla e shkolls
Shkolln
Prej shkolls
jon sht e bukur. Klasat on jan t mdha. Pr sukses,
rregullshmri dhe disiplin, shkolls son shum shoqe a kan zil . tonshpeshher e marrin si model pr mbarvajtjen e msimit.
son do vit dalin nxns t mir.
s
i i
Pr ti kuptuar m leht rasat, n vazhdim t tems do tua shkruajm pyetjet e rasave.( premrat pyets prkats) Pr rasn emrore prdoren pyetjet: Pr rasn gjinore prdoren pyetjet: Pr rasn dhanore prdoren pyetjet: Pr rasn kallzore prdoren pyetjet: Pr rasn rrjedhore prdoren pyetjet:
kush, cili, cilat, cilt . i kujt, e kujt, i cilit, i cils, e cilit, kujt, cili, cils, cilve, cilave, k, cilin, ciln, cilt, cilat, prej kujt, prej cilit, prej cils,
Plotsoni vendet e zbrazta ashtu q do ta prdorni emrin gjuetari n t gjitha rasat:
shkoi n gjueti.Pushka e sht e re.
Kur gjuan me pushk nuk i dridhet dora.Fmijt e fshatit e takojn
shpesh zagari nuk ndahet prej .
Teksti t plotsohet n fletoren e detyrave t klass, jo n libr.
RASAT E EMRIT
.
USHTRIME
SHNIM
Format e ndryshme q merr emri gjat prdorimit n fjali quhen Rasat e emrit jan: rasa
rasa. emrore, gjinore, dhanore,
kallzore dhe rrjedhore.
( shih ndryshimin e emrit shkoll)
Njohim gjuhn ton
38
N kt tekst emri shkoll sht prdorur n form t ndryshme.(
aa
shkolla, e shkolls, shkolls, shkolln, prej shkolls).
T MBAJM MEND
Njohuri plotsuese
-
Nxnsi shkruan.
Libri i nxnsit sht i pastr.
Nxnsit i dhuruan nj libr
Nxnsin e mir e lvdojn.
Lektyrn e punova prej nxnsit t kl.III.
DETYR 1
DETYR 2
Njohim gjuh
n ton
39
Formoni fjali duke prdorur emrat dhe n pes - ( shih detyrn 1)
shoku motra rasa
N vazhdim t fjalive t mposhtme shkruani rasn prkatset emrit nxns
shoku
Motra
-
LLETRA E PAR
Kujt ia drejtonte letrn Dritoni dhe Drita ? Ku ishte babai i tyre dhe pse kishte shkuar ? Kush erdhi n shtpin e tyre? ka u solli Dritonit dhe Drits ? Cila ishte dshira m e madhe e fmijve ?
I dashuri baba!
Ti prore je n zemrat tona dhe pr do dit t kujtojm me mall e dashuri. Sapo zgjohemi nga gjumi, mendimet, mu si rrufeja, ikin dhe vijn tek ti, atje n skaj t bots. Ndonse me trup je larg nesh, ne kurr st largojm nga zemrat tona. Shpesh t shohim edhe n ndrr.Edhe un edhe Drita, N mngjes i rrfejm mamit. Ah, sikur ta dish sa me ndjenja dgjon ajo, kur i tregojm pr ty, baba. Pastaj na ledhaton duke na thn: mos u brengosni lokat e nns. S shpejti do t kthehet babai. Do tju sjell shum gjra t bukura... Dje n shtpin ton erdhi babai i Gencit. Ai rrfeu shum gjra t bukura pr Gjermanin dhe qytetin ku punoni . Na tregoi se punoni s bashku n nj fabrik dhe se keni edhe shok t tjer. Megjithat ju djeg malli pr vendlindjen. Ashtu si na digjet shpirti edhe neve pr ju. Pr lodrat okolladat u gzuam shum edhe un edhe Drita, por na erdhi keq pse nuk kishe ardhur edhe ti baba. Mirpo, kur babi Gencit na tregoi lajmin e gzuar se s shpejti do t vish edhe ti, zemra na u b mal. T lutem eja sa m par. Ah, sa jemi mrzitur pa ty! Mos na sjell asgj. Vetm kemi dshir t t shohim, se ka gjasht muaj q st kemi par. Duam t t kemi pran. N fund, prano prshndetjet tona.
Kujt ia drejtonte letrn Dritoni dhe Drita ?Ku ishte babai i tyre dhe pse kishte shkuar
ush erdhi n shtpin e tyre?a u solli Dritonit dhe Drit
ishte dshira m e
jer. M na digjet sh
kolladat u gzuam shna erdhi keq pse nuk kiskur babi Gencit na tregoi vish edhe ti, zemra na u b T lutem eja sa m par. Mos na sjell asgj. Vetm keVV gjasht muaj q st kemi parNNNNNNNN fund, prano prshndetjet to
BISED RRETH TEKSTIT
T lexojm
40
T prqafojn me mall: Dritoni dhe Drita
Ibrahim Islami
-
Nxnsit e klass i ndani n dy grupe dhe secili grup ka pr detyr t shkruaj nj letr drejtuar:
: shokut / shoqes: nj institucioni shtetror ( prefektit t komuns, drejtorit, ministrit).
Grupi A Grupi B
Letra ka qllim t caktuar. Gjat hartimit t letrs kujdesemi pr stilin dhe prdorimin e gjuhs standarde shqipe. Krkoni ndihm nga msuesi/msuesja.
DETYR
Letra sht form e komunikimit me shkrim. At ia drejtojm prindit, shokut, mikut, por mund tia drejtojm edhe nj institucioni shtetror. Letrat q ia drejtojm ndonj t afrmi jan ( shoqrore ). Letra q ia drejtojm nj institucioni shtetror, duke parashtruar nj ide, mendim ose krkes zyrtare jan
letra private
letra zyrtare.
41
T MBAJM MEND
KUJDES
- m ikin mendimet,me shpejtsi t madhe (drita e rrufes) -
doher,gjithmon
rrufeja rrfeu prore -
tregoi
FJALOR
-
KKURBETIXheladin Mua
Era mykI vjen nj shtpieN VeleshtMbetur kaSi flamur partiePas nj fushateSi nj fabrikE konsumuarNga kohaDasm bjn minjtBrenda ksajShtpieMarimangatMkot thurrinRrjetnSka lvizjeKa brengN shpirt poetiKotBjm grimMe politikMrgimiSi k kupPi gjakun tim
far teme trajton autori n kt poezi? Kush largohet nga vendlindja e poetit? Me largimin e fmijve, shkollat dhe rrugt ngelin t boshatisura, a e arsyetoni ju kt? ka sht kurbeti pr popullin shqiptar?
BISED RRETH POEZIS
Poezi
Era mykI vjen nj shtppieeN VVeelleesshhtVVVMbbeettuuurrr kkkaaSii fflllaamur partiePPaass nj fushateSSi nnj fabrikEE kkkonsumuarNNggaa kohaDDaassm bjn minjtBBrreeenda ksajSShhhtpieMMMaarimangatMMMkot thurrinRRRrjetnSSka lvizjeKKaa brengNN shpirt poettiiKKKootBBjjm grimMMeee polittiikkMMrrggiiimmiiSi kk kkuupPPPPPPiiiii ggggggjjjjjjaaakkkuuunnn tttiiimmm
Era mykI vjen nj shtpieN VeleshtMbetur kaSi flamur partiePas nj fushateSi nj fabrikE konsumuarNga koha.Dasm bjn minjt,Brenda ksajShtpie.MrimangatM kot thurrinRrjetn,Ska lvizjeKa brengN shpirt poetiKotBjm grimMe politikMrgimiSi k kupPi gjakun tim.
42
KUJDES
Tema q trajton autori n kt poezi sht . Kurbeti sht nj plag e pashrueshme e popullit shqiptar, sepse shqiptart me shekuj kan marr rrugn e kurbetit.Tani pr fat t keq n botn e jashtme shkojn edhe trinjt, bile edhe ata q kan kryer shkollimin e lart. Kjo l nj pasoj t rnd, sepse boshatis familjet, shkollat, rrugt, fshatin n trsi. N prfundim poeti jep nj mesazh t qart se kot mashtrohemi me jetn e prditshme, me politik, kurbeti po asimilon nj pjes t popullit ton.( Nxireni vet porosin e ksaj poezie )
sociale
- mrgim n dhe t huaj pr bukn e gojs e t fmijve - e harxhuar - mrzi
kurbeti
konsumuar breng
FJALOR
-
LLAKIMI I EMRIT
T rikujtohemi:
N kt tekst gjeni emrat dhe ndani n lakime sipas mbaresave:-Visari lunate n nj knd t rrugs.Befas pran tij u ndal nj zog. Visari vrapoi nga ai. Zogu u friksua dhe deshi t fluturonte, por nuk mundi. Dikush ia kishteplagosur krahun. Zogu prpiqej t ikte, t fluturonte.- Mos u frikso, - i tha voglushi.Visari u prkul e kapi zogun dhe filloi ta ledhatoj nga koka.
N fletoren e detyrave t shtpis shkruani nga pes emra pr secilin lakim:
te
i
MSOJM
USHTRIME
DETYR
T rikujtohemi
Emrat e gjinis femrore dhe mashkullore n trajtn e pashquar dhe n trajtn e shquar npr rasa marrin mbaresa t ndryshme.N baz t mbaresave q marrin emrat n rasn emrore n numrin njjs, n trajtn e shquar, ato ndahen n tri lakime: Lakimi i par: prfshin emrat e gjinis mashkullore q marrin mbaresn - p.sh. Laps , msues , shkums etj. Lakimi i dyt: prfshin emrat e gjinis mashkullore q marrin mbaresn - p.sh ujk , bari , peshk , zog etj. Lakimi i tret: prfshin emrat e gjinis femrore q marrin mbaresn - . p.sh. Shtpi , lulj , klas etj.
i i i i
u u u u ua
a a a
N temn e kaluar emrat shkolla dhe gjuetari kishin marr forma t ndryshme npr rasa, nga kjo rrjedh prkufizimi: Ndryshimi i emrit npr rasa n numrin njjs dhe shums n trajtn e shquar dhe t pashquar quhet lakim.
Njohim gjuhn ton
43
-
Lakimi i emrit ( ushtrime )
T rikujtohemi:
Emri lakohet n numrin njjs dhe shums n trajtn e pashquar dhe n trajtn eshquar.N vazhdim do t ushtrojm lakimin e emrit.
numri njjs numri shums
Emrore nj laps ca lapsa Gjinore i (e) nj lapsi i (e) ca lapsave Dhanore nj lapsi ca lapsave Kallzore nj laps ca lapsa Rjedhore prej nj lapsi prej ca lapsash
(disa), ,
numri njjs numri shums
Emrore lapsi lapsat Gjinore i, (e) lapsit i, (e) lapsave Dhanore lapsit lapsave Kallzore lapsin lapsat Rjedhore prej lapsit prej lapsave
numri njjs numri shums
Emrore nj shok ca shok Gjinore i, (e) nj shoku i, (e) ca shokve Dhanore nj shoku ca shokve Kallzore nj shok ca shok Rjedhore prej nj shoku prej ca shoksh
(disa)
numri njjs numri shums
Emrore shoku shoktGjinore i ,(e) shokut i, (e) shokveDhanore shokut shokveKallzore shokun shoktRjedhore prej shokut prej shokve
Trajta e pashquar
Trajta e pashquar
Trajta e pashquar
Trajta e pashquar
Trajta e pashquar
Trajta e shquar
Trajta e pashquar
Trajta e shquar
a) Lakimi i par
b) Lakimi i dyt
Njohim gjuhn ton
44
-
numri njjs numri shums
Emrore nj nxnse ca nxnseGjinore i, (e) nj nxnseje i, (e) ca nxnseveDhanore nj nxnseje ca nxnseveKallzore nj nxnse ca nxnseRjedhore prej nj nxnseje prej ca nxnsesh
(disa)
numri njjs numri shums
Emrore nxnsja nxnsetGjinore i, (e) nxnses i, (e) nxnseveDhanore nxnses nxnseveKallzore nxnsen nxnsetRjedhore prej nxnses prej nxnseve
Kshtu lakohen edhe emrat: peri, freri, druri, mulliri, dushku, breg, shtogu, qiri, njeriu, ideja, foleja, shtpi, lule etj.
N kt strof gjeni emrat dhe tregoni n cilin lakim bjn pjes: Ylli i vogl lart n qiell duke par si zjarr n pyll, sipas dheut larg qndron xixa-xixa-xixllon
Pasi ti gjeni emrat, n fletoren e detyrave t shtpis lakoni n trajtn e shquar njjs dhe shums emrat e vargut t par,kurse n trajtn e pashquar njjs dhe shums emrin e vargut t tret.
N klas s bashku me msuesen/msuesin caktoni nj tekst nga libri dhe emrat q aty do ti gjeni ti shnoni n drras dhe ti klasifikoni sipas lakimit ( teksti mund t ndahetn pjes dhe t punohet n grupe).
Ushtrimin e ndjek msuesja/msuesi dhe i prmirson gabimet.
DETYR
c) Lakimi i tret
Trajta e pashquar
Trajta e shquar
SHNIM
Njohim gjuhn ton
45
KUJDES:
USHTRIME
-
Novelz
LLULI I VOCRMigjeni
Askush se njef Lulin. As shokt e tij, q pr para tij lozin, nuk e njofin. Ma mirme than se e njofin, por ata lozin pr hesap t vet e Luli i shikon pr hesap t vet. Sotgjithkush ka punt dhe telashet e veta, ashtu edhe fmijt, ashtu edhe Luli. -More Lul!Shum hert ke fillue me shikue punn tande. Kur Luli hyn noborr t shkolls, buza i qeshet nga pak, por askujt as nj fjal si thot.Ecn ngadal, tue shikue djathtas e majtas, por gjithnj tue ec, deri sa t mrrij ncak t vet. Aty te dera e rrugins shkollore shum i plqen te qndroj.Aty asht caku i tij, i prarume me rrezet e ngrofta t diellit n kto ditt e vjeshts.Mbshtetet Luli pr mur, grushtat e vegjl i shtije ndr xhepa, hundn picrrake t kuqunnga i ftohti i mngjezit ja sjell diellit dhe...shikon. Gjaja q ma tepr ja trhjek vrejtn janizmet, q i kan t veshun disa shok t tij.Sa t bukura jan! Si shklqejn! mendon Luli dhe pa dashje i shkojn syt ndrtollumbat e veta, npr t cilat shifen mir t pes gishtat e kambve t zbathuna. Ngakureshtja i afrohet nj shoku q ka izmet m t reja.Ulet dhe shef n lustrin e izmes kambt e veta t zbathuna - aq shum shklqejshinizmet !!! Mbasi shoku me izme fluturoi, Luli ngadal shkoi te caku i vet, n diell, ti ngrofi kambt . - Po kur nuk ka diell, si ja bn i shkreti Lul!Ndoshta ja bajn disi hallin apostujt e mshirs apo t dashunis... Ndoshta,ndoshta... Nga nj her i afrohet msuesi Lulit. Dhe kur e ka ftyrn e dlirt dhe pa pua,msuesi ja ledhaton faqet,gushn,e Luli i afrohet,ja merr dorn, e shikon me sypllumbi dhe kishte dasht ti fali dika msuesit.Por vjollca nuk ka. E Luli i vocr ka mundet ti fal msuesit tjetr? Ve n ja falttollumbat e veta q kan hapun gojn si me dasht me e hangr msuesin.Po, po, tollumbat e Lulit t vocr kan me e hangr msuesin.
T lexojm
46
Luli i vocr - titulli origjinal i autorit
- kmbzbathur (pa kpuc e pa orape n kmb) - shklqimin e izmes - dshir e madhe pr t par dika - luajn - logari
zbathunalustrin e izmeskureshtja lozin hesap
FJALOR
Me cilin voglush u njoht n kt tekst ? Ku qndronte Luli kur shkonte n shkoll? Si i shihte shokt e pasur Luli? N far gjendje ishte msuesi ? Msuesi e ledhatonte Lulin, e donte dhe e shihte me keqardhje, pse ?
BISED RRETH TEKSTIT
-
Cilt nxns ( fmij ) i prfaqson Luli n tekst? Pse teksti mbaron : Po po tollumbat e Lulit t vocrr kan me hangr msuesin?
N orn e leximit plotsues, lexoni edhe nj proz tjetr nga Migjeni, sepse jan mbreslnse.Tregimin prshtateni n gjuhn standarde n fletore?
KOMENTOJM
DETYR
47
T MBAJM MEND
Novelzn Luli i vocr e ka shkruar shkrimtari shqiptar Migjeni ( 1911-1938 ). Migjeni ka shkruar poezi dhe proz.N veprn e vet ai prshkruan jetn reale t shqiptarit n at koh, prandaj edhe mbanepitetin Poeti i mjerimit . Vepra e Migjenit titullohet Vargjet e Lira.
-
48
-
49
22
23.
24. Halili dhe Hajria
25. N liqenin e Ohrit
26. Shkruajm tekst
27.
28.
29. Sa sht, ora xhaxha
N Manastir
31. Dllinja e Sknderbeut
32. Komunikim me goj
33.
34. Imam efendiu
35. Kndezi, pula apo veza
36. Libri mbi princin e lumtur
37.
38. Gjingalla dhe miz e dheut
.
N bibliotek
Premrat vetor
Premrat dftor
Premrat pyets
Folja, kuptimi mbi t
Mbiemrat cilsor dhe marrdhnior
30.
MMODuLI - 2
-
MMBIEMRI CILSOR DHE MARRDHNIOR
Njohim gjuhn ton
50
T rikujtohemi Mbiemr quhet pjesa e ndryshueshme e ligjerats, q shrben pr ttreguar nj cilsi t nj emri;Mbiemri prshtatet me emrin n numr, gjini, ras;Cilsin e nj sendi mbiemri mund ta tregoj drejtprdrejt ose nprmjet marrdhnieve (lidhjeve) t sendit t cilsuar menj send tjetr, me rrethana vendi, kohe etj.Mbiemrat q tregojn cilsin e nj sendi drejtprdrejt quhen mbiemra cilsor.
mbiemra marrdhnior. quhen
Mbiemrat q tregojn cilsin e sendeve trthorazi, d.m.th. nprmjetmarrdhnieve t sendeve t caktuara me sende t tjera aporrethanor vendi, kohe, lnde etj.
SHEMBUJ
Mbiemracilsor
Mbiemramarrdhnior
I bardh, i zi, i kuq, i verdh, i gjat, e lart, i thate fort, i ri, e re, plak, besnik, i ndershm, i martuar, e trash
Marrdhnie lnde - i hekurt, e drunjt, e lesht, i florinjtMarrdhnie kohe - i motshm, e djeshme, i sotm, i hershmMarrdhnie vendi - i ktushm, i atyshmMarrdhnie sasie i dyfisht, e pesfisht, e trefisht
DETYR
1Mbiemri: shall , sht n gjinin _______________dhe
n numrin___________________i kuq
2
Mbiemri: dhmbi , sht n numrin _______________t njjtin ktheni n numrin shums ________________
i madh
Plotsoni vendet e zbrazta me mbiemrat gjegjs:
Ato ishin vajza__________.Ishin veshur me fustane__________.Fytyrat e tyredukeshin___________________________.N syt e tyre ___________ vrehej gzimi. Dy nga ata ishin m___________________kurse tre t tjert ishin m______________________
N paragrafin nga teksti: Pal Golemi dhe Nik Peta, nnvizoni mbiemrat dhe shnoni n fletore.
Pran kalit ishte edhe nj lufttar i mbytur n gjak me dhjetushta t ngulura n krahror. Flamurin e mbante me dhmbdhe plhurn e kuqe me shkabn n mes e valviste flladi.N dor shtrngonte ende kordhn, ashtu si e shtrngontekur luftonte.
3
-
a) Shkruani fjali me mbiemrat; i urt, i dalluar, e mir, e fort, e edukuar, dinake,besnik dhe besnike.
b) Lidhni emrat me mbiemrat prkats.
1. Sipas shembullit nn pikn b, n shtpi shkruani edhe pes shembuj.2. N kto fjali gjeni mbiemrat dhe tregoni numrin dhe gjinin e tyre:- Struga ka lagje t reja, rrug t gjera dhe pallate t larta.- Ti je si nj kopsht me lule t bardha, t kuqe e t kaltra.- Qytetart e tu jan t urt, t vyeshm dhe krenar.
USHTRIME RRETH MBIEMRIT
DETYR
Njohim gjuhn ton
51
USHTRIME RRETH MBIEMRIT
njeri buk nxns burr grua vajz shoqe pem gazet motoiklist msues
e pjekur, i verbr, plak, e dalluar, i sjellshm, plak, e sotme, i shpejt, i rrept, zemrmir e hershme,
e pjekur, i verbr, plak, e dalluar, i sjellshm, plak, e sotme, i shpejt, i rrept, zemrmir e hershme,
njeri buk nxns burr grua vajz shoqe pem gazet motoiklist msues
-
NN BIBLIOTEK
N mhalln ton sht hapur biblioteka e re. Fmijt jan gzuar shum pr bibliotekn e hapur si dhe pr tezen q punonte n t.Njher dikush duke biseduar tha: -Si duket,kjo tezja i di te gjith, mu t gjith. -Po, ska gj q nuk e di ajo - u prgjigj fmija tjetr.Sikur ti kishte lexuar t gjith librat ,cilindo q ta krkosh, me-njher ta gjen. Nse dshiron ajo edhe do t t tregoj se pr kashkruan n libr, mu si msuesja... Kt bised e kishte dgjuar edhe djaloshi yn m i vogl n rru-g, Orhani. Mendoi: T shkoj edhe un n bibliotek dhe ta shohtezen. Veshi rrobat m t mira dhe u nis t shkoj n bibliotek.Tezja e biblioteks e priti me buzqeshje. - Eja, djalosh , edhe pr ty do t gjejm ndonj libr. - Ma jepni ! i tha Orhani. - E, cilin libr e dshiron ? - Cilin ma zgjidhni ju, por le t jet i bukur... - Mir, ndoshta e do T prhiturn? - E di at tregim - tha Orhani ma jepni nj tjetr. - Ndoshta e do Ksulkuqen? - E di edhe at prall...Vajza e cila nuk e ka dgjuar nnn dhe..! - Po, po, ashtu, por a e di pralln pr Borbadhn? - Jo, at prall nuk e di...a sht e bukur ? - Shum e bukur - tha bibliotekarja. - A do t ma tregoni. Fmijt e lagjes sime tregojn shum gjra pr ju, prandaj ma tregoni...
Bibliotekarja pranoi, sepse edhe Orhani i plqeu shum, por edhepun t tjera at dit nuk kishte aq shum, kshtu q ia tregoi prr-alln aq mir si asnjher deri tash. Kur e prfundoi tregimin, Orhanie falnderoi dhe i tha: - Uh, sa e bukur, menjher do ti tregoj edhe nns, - dhevrapoi kah dera. - E librin a nuk do ta marrsh ? - e pyeti bibliotekarja. - Jo - u prgjigj Orhani - E ka m duhet! Un ende nuk di t lexoj. N der u ndal pak, buzqeshi, edhe nj her e prshndeti bi-bliotekaren, e mandej si ndonj raket vrapoi n shtpi q tia tregon-te kt tregim t bukur sms.
Nexhati Zekirija
T lexojm
52
-
Sikurse shihet nga prmbajtja e tekstit, biblioteka sht lokal i mbu-shur me libra t llojllojshm.do qytet e ka bibliotekn e vet, po ashtu do shkoll ka bibliotekn esaj.Edhe do shtpi duhet t ket bibliotek shtpiake.ka i kishte gzuar m shum fmijt ?Si sillej bibliotekarja?A ke edhe ti bibliotek shtpiake ?Cili libr t plqen m shum nga biblioteka jote ?
Shkoni dhe vizitoni bibliotekn m t afrt, merrni ndonj libr intere-sant dhe lexojeni.
Bibliotekarjamhall
- gruaja q punon n bibliotek- lagje
FJALOR
53
BISED RRETH TEKSTIT
DETYR
-
,,,HALILI DHE HAJRIJA
Fragment nga drama e Kol Jakovs
( Hyjn fshatart me Shpendin n krye )
: ( fshatarve ): Mos harroni rojen e mos u habitni pas plakes. dorrezik t m thuhet menjher. A u vran t gjith ?Nj fshatar: Nuk ka tepruar asnj pr fare.
: ( sheh Hajrijen ): Hajrije, ku e ke burrin ? : Skam burr.
: Ku sht Bejtash Syla ? : Pse e doni ?
Disa : Duam ti marrim hakun Halilit. : Duam tia shkurtojm kryet.
: Ssht nevoja. Ja Bejtash Aga ( e zbulon ).: E vrave ?
: Po( Fshatart shikojn njeri tjetrin. Shpendi shikon t gjith.)
: Ather gjaku u muar. : Jo, krejt Shpend Gjeto Plaku.
: ka ka mbetur m ?: Halili ka thn : ,,Mos tu prkundt fmija n djep !
: Mblidh mendjen. M duket se djajt kan pushtuar sonte trupin tnd.Qndro burrrisht. Burrat e kan gjithmon me burra.
: Jo...M falni, me gjykoni si t doni, Un do ta kpus prmes nyjen q ma ze fytin. Bish m quani, dreq m quani, hakmerrem kundr tradhtis.
: Mbajeni burra! Kjo sht trbuar sonte ( e mbajn ) : M lshoni! Do tju dmtoj ( I shtyn dhe lirohet ). : Motr, t plain syt !. ( Hajrija sulmon djepin, por sarrin dot dhe bie mbi t ).: Jo se mbyt dot. Mos u uditni sonte kam forc ta rro os kulm e themel
kt shtpi. Kt fmij se prkas dot.: Hajrije, Motr ! : M thuaj Shpend Gjeto Plaku ka t bj un tashti ?
: Eja bij t t puth ( n kt koh Rushja ka larguar djepin jasht). : Po m puth !
: Po. ( e puth ). Ti je bij e maleve tona. Ti je nn, por sht i huaji qpo na bn bish. Bish e malit do t bhemi,gjarprinj do t jemi pr ta. Kshtu tpart tan kan ruajtur tok e zakone. Na lini t qet t jetojm dhe si biem m qafe kujt. Mos na prkisni se trbohemi si bisha n mal.
: Ather Shpend, bab, a m le edhe mua t t prqafoj nj her ? : Pse bij ? ( Hajrija e prqaf dhe e puth ).
: A ma bn nj amanet. : far amaneti ?
: Ta osh kt puthjen time shtpi pr shtpi katundeve tona. Puth burr ekalama, puth grua e plak, e thuaju ua on Hajrija. Puth lisat npr pyll, shkmbinj
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Rushja
Rushja
p
T lexojm
54
-
np male e thuaju ju puth Hajrija.Merrni kt zemrn time breni thrime,thrime, shprndajeni maleve tona e thuaju se me ju do t rri gjithmon Hajrija.
: Jo bij ashtu jo. Mbajeni djema. Do ta mbys veten ( shokt e mbajn ). : M lshoni ! ( lirohet ).
: Bij, ti duhet t jetosh.N fytyrn tnde po e shoh Halilin e gjall.: Jo, Halili ishte i fort si malet tona. Halili mbante amanetin.
: Ssht burrri, t vrassh veten. Nuk sht zakon i yni ky. Ti sduhet tabsh kt. Halili nuk thoshte kshtu.
: Si t jetoj Shpend Gjeto Plaku? : Si kuledr pr turkun e si nna pr malet tona.
: Mos tu prkundt fmij n djep. : Hajrije motr, mos e bn kt kob.
Disa : T vish me ne Hajrije.: Gjaku i vllezrve ton nuk mirret me nj t shtn. Atje n mal ne do
t marrim shokt e do luftojm kundr pashs sa t rrojm. Andej sht rruga. : Eja Hajrije.: Forca e krahut tnd le t mbroj katundet si mbrojti Halili. Le t vras armiqt
si i vrau Halili.Shumica : Eja Hajrije eja.
: T digjet shtpia, kshtu na ka thn Halili gur mbi gur mos t jet! : Vreni zjarrin shtpis, djema ( t gjith dalin ).
: Ashtu, ashtu ... Sa bukur ! Zjarr prmbrnda zjarr prjashta. Kshtu sht sotjeta jote!
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Shpendi
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Hajrija
Rushja
Rushja
s, djemma ( t gjith dalinnnn ).kur ! ZZZjarr prmbrnda zjarr prjashta. Kshhtu sht sot
- sht egrsuar-
- egrsir mali - porosi - fmij- udhheq
-
t trbuarrropos bish e malit amanetkalamaprinja kukuvajk
shkatroj dika, e rrafshoj
zog grabitqar,me kok t gjer dhe pak si t shtypur,me sy t verdh e t rrumbullakt,me sqep t thyer,kndon me nj z sikur vajton, del natn ,( sipas besimeve t kota se kukuvajka ndjell zi,t keqe)
FJALOR
55
-
Kt fragment lexoni sipas fytyrave ( roleve ) . Improvizoni nj skenn klas nga pjesa e drams.Fjalt e fundit t Hajrijes ti msoni t gjith.
DETYR
,,Halili dhe Hajrija sht dram.Tema e drams sht marr nga knga e njohur popullore Fryni era u el taraba Ngjarja ka ndodhur n shek XVIII n Malsin e Shkodrs.Krkoni nga msuesja tua shpjegoj fabuln e shkurtr t drams osemerrni veprn Halili dhe Hajrija n bibliotek dhe lexoni, se do tu ln prshtypje t mira pr t diskutuar. Shkruani prshtypjet nga libri apo fragmenti i lexuar.
Me cilat fytyra u njohm n kt fragment t drams ? Me k bisedon Shpendi? Cilin e krkonin ata ? Kush e kishte vra at ? Pse Hajrija donte ta vras t birin n djep ?
BISED RRETH FRAGMENTIT
56
T MBAJM MEND
-
Andon Zako ajupiNN LIQENIN E OHRIT Esad Mekuli
Komunikim me shkrim :
Bni nj hartim t shkurtr me tem I bukur sht atdheu im...
BISED RRETH POEZIS
Poezi
MuzguPara se t bjer, dielli, rrobat e bardha zdeshDhe ngadale pixhamen e prpurt e vesh...Hijet tani zgjaten mbi uj e zbehen,Mandej n sybrin me radh palohen, thehen.Ngjyr vjollce, malet marrin n qetineRradhas dhe qielli prhimt nperndim.Tani jele bardhe, valt ja nisin vallenDhe bregut ninullat e tyre nuk ndalen
57
far na mson poezia N liqenin e Ohrit?ka prshkruan poeti aty?ka dini Ju pr liqenin e Ohrit?Si e prshkruan poeti natyrn?
- zhvesh ( i nxjerr rrobat) - qetsi - teshat - gjysmerrsir, q bie pas perendimit t diellit
zdeshqetin rrobatmuzgu
FJALOR
-
a) Ata duhet t respektojn prmbajtjen. B) Si shkruhet teksti ? c) far teksti dshiron t shkruaj ? d) Shkruaj tekst sipas figurave t dhna ? e) Shkruaj disa proverba, sepse ato jan tekste ?
(Katr figura pr tekstin, Muji te zanat ) Plotso tekstin sipas figurave me katr paragraf.
Shkruajm tekst
11
58
T shprehurit me shkrim
T shprehurit me shkrim
Nxnsit duhet t prgaditen pr t shkruar nj tekst.
Shkruajm tekste
-
a) Shkruaj 5 proverba popullore
Dallo kto tekste:
Mbrm bija ime Dy lule i pruri, Njrn ma dha mua Tjetrn n gjoks e vuri....
...Pushimet po mbarojn.Drita sht sa e lumtur aq edhe e piklluar. Ajo bri shtitjen e fundit npr fshat. M shum mbresa dhe kujtime t kndshme ajo largohej nga fshati...
...Miranda: Shko, shiko se duar t bukura kam un( ia tregon shoqes ).
Lirika: M t bukura se t miat nuk i ke kurr. Shiko se gishtrinj t holl e t gjat kam un. Miranda : Oj na thnke! Lirika : Ashtu si t thash ashtu sht.
Prgjigju:Shembulli nn 1 sht i shkruar nShembulli nn 2 sht i shkruar nShembulli nn 3 sht i shkruar n
1
1
1
1
2
3
59
DETYR
-
PPREMRI VETOR
Lexoni fjalit dhe vreni fjalt e ngjyrosura me t kuqe. ka tregojn ato?
1. shkova n shtitje me shokt e klass.2. shkove n shtitje me shokt e klass3. shkoi n shtitje me shokt e klass.4. jemi br gati pr hartim me shkrim.5. jeni br gati pr hartim me shkrim.6. jan br gati pr hartim me shkrim.
UnTiAi,ajoNeJuAta,ato
Premri n vetn e par tregon personin q flet, ose personat q flasin. Premri n vetn e dyt tregon personin me t cilin flasim, ose personat me t cilt flasim.Premri n vetn e tret tregon personin pr t cilin flasim, ose personat p t cilt flasim.
Un dhe jemi shok. sht n klasn etret,kurse jam n klasn e dyt. jemi tpandashm, shpeshher na shohin me xhelozi,po u themi po tduan ne t na bashkohen dhe mund torganizojm edhe ndonj ekskursion t prbashkt.
Shkruani nga nj fjali me t gjitha premrat vetor:
Ushtrime plotsueseN librin e leximit gjeni nj tekst dhe nnvizoni premrat vetor (n klas s bashku me msuesin/msuesen).
Plotsoni vendet e zbrazta me premra vetor:
n ato?
T MBAJM MEND
USHTRIME
DETYR
Premrat vetor jan fjal q tregojn vetat. - premrat vetor un dhe ne jan n vetn e par. - premrat vetor ti dhe ju jan n vetn e dyt, - premrat vetor ai (ajo) dhe ata (ato) jan n vetn e tret, - prmerat vetor un, ti,ai,ajo jan n numrin , kurse premrat ne, ju, ata, ato jan n numrin
njjs
shums.
Njohim gjuhn ton
60
N fjalit e shkruara fjalt:un,ti,ai,ajo,ne,ju,ata,ato jan .premra vetor
KUJDES
-
PPREMRI DFTOR
Ai djal sht i dalluar. Ajo vajz sht shembullore. Ato ndrtesa jan t reja. Ata plepa jan t lart.
Premrat e lartshnuar tregojn frymor apo sende q ndodhen ose
larg afr folsit.
Shkruani nga dy fjali me premrat dftor: ky,kjo,kta/kto; ai,ajo,ata/ato,( n fletore ).
q ndodhennnnnnnn oselarg afr fo
DETYR
Premrat dftor prcaktojn nj emr. Ata tregojn frymorin a sendin q ndodhet afr ose larg folsit. Premrat dftor prcaktojn nj emr dhe prshtaten me emrin n numr, gjini dhe ras.Premra dftor jan:a) ky, kjo, kta, kto - b) ai, ajo, ata, ato -
vajz sht e zellshme. djal sht i shklqyeshm. ndrtes sht e re. jan shokt e Fatosit.
pr afr,pr larg.
KjoKy
KjoKta
Njohim gjuhn ton
61
Shembuj
T MBAJM MEND
Nnvizoi premrat dftor n fjalit e poshtshnuara!
-
SSA SHT ORA, XHAXHAQamil Batalli
Voglushja e lagjes sime po kalon rrugs. Fustani saj m i bukur sht ai me pika tkuqe. Sot ka veshur pikrisht at fustan.Edhe rrobaqepsi i lagjes sime po kalon ksaj rruge. Kravata e tij m e bukur shtajo me pika t kuqe. Sot ka veshur pikrisht at kravat.
- Xhaxha - e thrret voglushja rrobaqepsin the e pyet- Sa sht ora ?- Ora ? - thot rrobaqepsi dhe i prgjigjet pa e shikuar fare: -Dymbdhjet. Voglushja ja kthen menjher.- Nuk sht dymbdhjet, por dymbdhjet pa dhjet minuta.- Rrobaqepsi me kravat pika pika ndalet dhe shikon me habi.- Ti paske or ! - i thot.- Po, kam - i prgjigjet voglushja me fustan pika- pika.- Ti m pyet vetm t m tregosh se edhe vet ke or...-shtoi rrobaqepsi.- O jo Xhaxha!- Pse m ndale pra?- Mos u hidhroni - desha t vrtetoj dika tjetr...- ke pasur t vrtetosh a sht e sakt ora ime ?- Jo- A deshe t tallesh me mua, pra?- Jo Xhaxha...Mos u hidhroni...Desha t vrtetoj dika tjetr...- A sht ora jote e sakt, kt deshe ta vrtetosh?- As kt jo e di se ora ime sht e sakt.- Ather?- Njashtu....- M trego, t lutem.- Desha t vrtetoj se a pritoni t shikoni orn kur u pyet ndonj fmij...
T lexojm
62
-
Teksti sht realizuar prmes dialogut. Veoni nj pjes t dialogut rrobaqeps - voglushe q ju ka plqyer m tepr:
Ky tekst sht mjaft i pasur edhe me shenja t piksimit. Vreni ato dhe mundohunit tregoni ku dhe pse jan prdorur?
Si ju duket voglushja e lagjes ? Po rrobaqepsi si duket ? ka e pyeti voglushja rrobaqepsin ? Pse ajo krkonte orn e sakt ? Pse rrobaqepsi u hidhrua me voglushen? ka i tha n fund voglushja ?
BISED RRETH TEKSTIT
SHNIM
63
- a t mrzitet - rrip plhure (mndafshi,leshi,pambuku)
i gjat dhe i ngusht,q e lidhin burrat si nyj rreth qafs nn jakn e kmishs
priton kravat
FJALOR
-
NN Manastir m 1908
Manastiri qytet rrz Pelisterit pr shqiptart ka nj rndsi t veant me vler t madhe kombtare. Aty nga 14 nntori i viti 1908 e deri m 22.XI. u mbajt Kongresi i Alfabetit unik t shqipes. Iniciativn pr organizimin e Kongresit t Alfabetit e mori Klubi Bashkimi i Manastirit,por iniciativa u mirprit dhe u prshndet nga shum klube e shoqri shqiptare n venddhe n botn e jashtme. N Kongresin e Alfabetit t gjuhs shqipe morn pjes 32 delegat, q prfaqsonin 26 klube, shoqri... Aty si delegat morn pjes delegat q u takonin grupeve t ndryshme patriotike prparimtare dhe demokratike si: Luigj Gurakuqi, Sotir Peci,Shahin Kolonja, Gjergj Qirizi, Gjergj Fishta, Ndre Mjeda e shum t tjer. Pas shum diskutimeve pr t prpiluar nj alfabet sa m t prshtatshm pr shkrimine gjuhs shqipe si dhe pr t pasur nj variant sa m t mir q do tu prshkohej t gjith trojeve ku jetojn shqiptart, delegadt zgjodhn nj Komision pr hartimin e alfabetit... ton t shqipes. Kryetar i ktij komisioni u zgjodh Gjergj Fishta. Komisioni pr alfabet pas shum diskutimeve rreth propozimeve t ndryshme pr ta zgjedhur si m t prshtatshm njrin nga tri alfabetet q ishin propozuar mori qndrim pr krijimin e njalfabeti t ri mbi bazn e alfabetit latin. Sot shqiptart kudo q jetojn e veprojn prdorin npr tekstet e tyre Alfabetin e gjuhs shqipe. Alfabeti yn ka 36 shkronja t ndara n 7 zanore dhe 29 bashktingllore. Qyteti i Manastirit n ditt e Kongresit te Alfabetit kishte fituar nj gjallri t veantdhe nj pamje madhshtore. Pjesmarrsit n Kongres i kishin dhn nj dekor tveant ktij qyteti t pasur me tradita historike, kulturore e t tjera shqiptare. Kongresi i Alfabetit t gjuhs shqipe i vitit 1908 kurorzoi me sukses prpjekjet q u bn gjat shekujve pr lvrimin e gjuhs shqipe, pr t prpiluar nj alfabet sa m t sakt e m t prshtatshm pr shkrimin e shqipes.
T lexojm
64
Kur u mbajt Kongresi i Alfabetit t shqipes?N ciln qytet u organizua Kongresi ?Sa delegat merrnin pjes n Kongres dhe nga vinin ata ?Cili ishte vendimi q solli Komisioni i Alfabetit ?Cila sht Dita e Alfabetit t shqipes ?
Shkruaj nj hartim t shkurtr n tem: Alfabeti yn sht i prjetshm
BISED RRETH TEKSTIT
DETYR
MSOJM Prej 14 nntor i vitit 1908 e deri m 22.XI.
u mbajt Kongresi i Alfabetit t shqipes. N Kongresin e Alfabetit t gjuhs shqipe morn pjes 32 delegat.
iniciativ - nism - mbledhje e gjer me karakter
kombtar
Kongres
FJALOR
-
65
NN kursin e gjuhs T lexojm
N qytetin tim do vit organizohen kurse pr msimin e gjuhve t huaja.Shum nxns, shok dhe shoqe t shkolls sime n ort e lira ndjekin kursnga gjuha angleze. Profesoresha e kursit t gjuhs angleze q n orn e par u njoh me kursisttme qllim q t shoh se far kandidatsh ndjekin kursin e gjuhs angleze. - Mirdita - u tha profesoresha kursistve, posa hyri n kabinet. - Mirdita - iu prgjegjn kursistt n nj z. - Un jam profesoresha Sindi, por do tu lutem q edhe Ju t prezentoheni. - Un jam Arta Jusufi, jam shqiptare nga Gostivari. - Un jam Ylker Ali, jam turk nga Vrapishti. - Un jam Ivica Risteski, jam maqedon nga Gostivari. - Shum mir u tha profesoresha kursistve t rinj.Ju prfaqsokeni grupet e ndryshme etnike q jetojn n Gostivar, Maqedoni. Po, prve jush a ka edhe t tjerpyeti e habitur profesoresha. - Po - u prgjegjn ata. N mesin ton ka edhe boshnjak, rom dhe mysliman. Profesoresha pasi kuptoi prbrjen etnike t grupit t kursistve, i njoftoi ata segjat ktij kursi q do t zgjas gjasht muaj nuk do t kemi kurrfar problemi. - Un do t mundohem tu shpjegoj n gjuhn shqipe dhe maqedone. Besoj sekjo nuk do t paraqes kurrfar problemi - u tha profesoresha. - Jo - iu prgjegjn njzri kursistt. Ne t gjith e njohim gjuhn e njri tjetrit. Jemi shok t mir dhe tr kohn gati jemi bashk. Pasi dgjoi kt prgjigje nga kursistt, profesoresha e gzuar ia filloi puns.
Nga ditari i nj shkollari
??
?
?
ka organizohet n qytetin tim?Cilt ishin ata q e ndiqnin kursin e gjuhs anglezeCils prkatsi kombtare ishin kursisttA u pengonte gjuha e njri - tjetritSi mendoni ju, a kan vepruar mir kursistt q kan njohur gjuhn e njri - tjetritA ke shok t prkatsive tjera etnike n shkoll?
BISED RRETH TEKSTIT
Shkruaj nj hartim t shkurtr me tem:Toleranca
DETYR
kursist
- persona q msojn gjuhn ose mbajn or t ndonj lnde tjetr,
FJALOR
-
DDLLiNJA E SKDRBEUTAbdylazis Islami
Fusha e Pollogut shum her ishte lar me gjak, kshtu q kudo q ta nguljeshtizn e nxirrje t kuqe si gjaku. Por ksaj here lufta kishte qn shum e rrept, siasnjher tjetr. Qen thyer shum shtiza, qen hedhur shum mizdraqe dhe patnvrshllyer shum shigjeta. Zhurmrima e shpatave paska qen shum e tmerrshme,paskan nxjerr xixa nga frkimi e paskan rn shum viktima. Ushtria e Sknderbeutksaj radhe kishte qen e ngjeshur edhe me radht e fshatarve t rinj t Pollogut.Paskan marr pjes mandej edhe vajzat, u paskan dhn uj lufttarve dhe ua paskan lidhur plagt me fasha t prgaditura q m par. Edhe ksaj here osmant psuan disfat. N arenn e lufts mbetn shum ushtar t vrar e t plagosur pr vdekje.Shum kuaj qen shprndar nga harlisja, nga tmerri i lufts, nuk paskan ditur t bnin dhe qenkan strehuar ku paskan arritur npr oborret e fshatarve t Pollogut:paskan trflluar dhe paskan rrmihur dheun nga pikllimi i thell pr humbjen e kalorsve. Hingllima e tyre i paska prngjar vajit. Skndrbeu, me ushtrin e vet triumfalisht iu ngjit Malit t That- n mes dyfshatrave t mdha. N nj rrafshlart e lidhi kalin pr nj dllinj t lart nja tri metrae gjysm, me nj kuror gjysm harkore t kthyer nga jugu, e tha: ,,Kam dgjuar se dllinja jeton shum, prandaj le t mos mbetet anonime, le ta ket historin e vet si lufttart e ksaj ane. Me siguri do ta mbajn mend fshatart e ktij vendi duke bartur brez pas brezi npr shekuj me rrfejzat e tyre.. - Po, o i madhi Skndrbe, do ta prmendim, do ta thrrasim Dllinja e Skndrbeut, - tha nj lufttar i ksaj ane, i cili u ua n kmb e brtiti: Rroft Skndrbeu! -