Blm 16

Bu blmde renecekleriniz, Genel giri/k portlarnn kullanlmas Bir bilgisayardaki yaygn giri/k aygtlarnn anlalmas Bir bilgisayarda alabilecek giri/k aygtlarnn yaygnlUSB hub

Genel G/ Portlar ile almak

Seri ve paralel aygtlar arasndaki verileri dntrr RS-232 Standard Seri aygtlar iin kullanlan en temel standarttr Gnmzde daha az kullanlr USB gibi daha hzl standartlar vardr

COM portlar seridir 9- pinli konektr Modemler ve dier aygtlarca kullanlr

Hz bit/saniye olarak belirtilir (bits per second) 75 bpsdan 128,0000 bpsa

Gnderilen veri ynlarnn boyutu 7 ya da 8 bit

Dur Biti Ynn sonunu belirtir

Ak kontrol

USByi Anlamak ipset iindeki deneti (host controller) root hub barndrr

USByi Anlamak ipset iindeki deneti (host controller) root hub barndrr

USB 2.0 480 Mbps(Hi-Speed) ile alr

USB 1.1 1.5 Mbps(Low-Speed) ve 12 Mbps(Full-Speed) ile alr

Yksek Hz in(Hi-Speed) Yksek hzl aygt yksek hz kablosuyla yksek hz portuna balanmaldr

Hz basn toplam hzdr Tm aygtlar arasnda paylatrlr

Pek ok sistem hem 1.1i hem de 2.0 destekler

USB denetisi 127 aygta kadar destekler 127 portu tek bir bilgisayarda bulamazsnz Port eklemek iin Hub ekleyin

Hublara enerji verilebilir verilmeyebilir de Kablolar 5 mden uzun olamaz

USB aygt yklemenin ilk kural Daima aygt yklemeden nce srcsn ykleyin

UVCView, denetileri ve hublar gsterir Microsoft aracdrcretsiz indirilebilir

Aygt Yneticisi tm USB aygtlar gsterir USB Hub Evrensel Seri Yol Denetleyiciler ikonunun altnda yer alr G zelliklerini gstermek zere bir G sekmesi vardr

Aktif olmayan aygtlara dikkat edin Sistem g tasarrufu salamak iin onlara uyumalarn syler Uyuyan aygtlar aygt yneticisinde grnmezler G tasarrufu iin bilgisayarn bu aygt kapatmasn onaylayn seeneini kaldrn

USB USB ye benzer Ancak hzlar ve konektrleri farkldr

IEEE 1394 1394a 400 Mbps hzla alr 1394b 800 Mbps hzla alr

FireWire

Aygtlar bir huba ya da papatya zinciri olarak birbirine balanabilir

63 aygta kadar destekler En fazla kablo uzunluu 4.5 mdir

Temel kontroller Port mu hatal yoksa aygt m? Portu kontrol etmek iin altndan emin olduunuz bir aygt takn

Eer port hatalysa CMOS u kontrol edinkapal m? Aygt Yneticisini kontrol edin devre d m braklm?

Fiziksel hasar olup olmadn kontrol edin Eilmi, yerinde olmayan pinler Bazen pinleri ve yuvalar dzeltmek mmkndr

Girdi yapmann temel yoludur USB Klavyeler CMOS da USB klavye destei seeneinin seili olduundan emin olun

Baz ayarlar klavye uygulamasndan (applet) yaplabilir

st yzeyini slak bir bezle silin nat kirler iin izopropil alkol kullanlabilir

Tularn altn temizlemek Basnl hava ile balayn Bazen tabakalar kaldrlp temizlenebilir Tm paralarn ve tularn yerlerini unutmayn Tabakalar yerletirmeden nce kuruduklarndan emin olun Tular takarken dikkatli olunonlar krabilirsiniz

Fare olmadan almak iin ksa yol tular mevcuttur Denetim Masasndaki Fare Uygulamas 2000 ve XP de ok az bir fark vardr Tular ve hareket biimini ayarlayabilirsiniz

ki temel teknoloji Toplu farekk yuvarlak topu kullanr Optik fareLEDler ya da lazerler kullanr

Tekerlekli farelerin yaygn problemi Kir tutarlar Fare iaretisi srayverir

Topu karn Silindirdeki kirleri temizleyin

Optik fare Temizlenmeye nadiren ihtiya duyar Gerektiinde gzleri temizleyin

Dijital kopya yapmanz salar Resimlerin Evraklarn izimlerin Ve daha fazlasnn

nce Tarayclar Dokman camn zerine koyun Kapa kapatn Yazlm altrn

Grntleri almak iin yazlm kullanlr Geerli src: TWAIN (Technology Without An Interesting Name)

Yaygn Yazlmlar Photoshop Paint Shop Pro Printer-specific

Be temel unsuru gz nnde bulundurun: znrlk: her in bana den nokta says (dpi) Renk derinlii: renk iin kullanlan bit says(8,16,24,36, 48) Gri derinlii: gri glgeleri iin kullanlan bitler(8, 16) Balant : genel olarak USB ya da FIREWIRE Tarama hz: saniyeler

1200 dpi

300 dpi

72 dpi

Genel Olarak USB ya da FireWire balantlar Aygt takmadan nce srcy ykleyin

ncelikle mmkn olan en yksek kaliteye ayarlayn Daha sonra son kullanm iin boyut ve kalite deerlerini deitirebilirsiniz

Yapabileceklerinizi iki kaynak belirler: RAM: 8x10 @ 600 dpi, yaklak 93 MB lemci hz

Camn temiz olmasna zen gsterin Kirli cam dzgn olmayan taramalara neden olur

Taraycy tarken Ik aparatnn kilidini takmay unutmayn

Saklama ortamdijital film oklukla Secure Digital(SD) kart kullanlr Buday tanesi kadar incedir Kapasite 64MB dan 1GBa kadar deiir

Balant ekli oklukla USB ve FireWire kullanlr Kamera akken karttan veri okunmasn salar Kart okuyucular kart karp okuyucuya yerletirmenize olanak salar

Kalite, mega piksel deeriyle llr 2-mega piksel 4x6-inlik fotoraflar retir 5-mega piksel 8x10-inlik fotoraflar retir

Zoom Optik zoomfiziksel olarak lenslerin yapabilecei bir itir Dijital zoomyazlm zellikleriyle salanan bir itir Optik zoom yetenei dijital kameralar karlatrlrken nemli bir kriterdir

Biim Etkeni Byk deerler genellikle kaliteli grnt anlamna gelir

nternet etkileimi iin kullanlr En byk mesele grnt kalitesidir znrlk 100,000 den 1.3 milyon piksele kadar deiir En iyi kalite 1.3 mega piksel grnt geni bant balant ile elde edilebilir

Frame rate Saniyede geen kare says Saniyede 30 kare en iyi performanstr

Mikrofonlar Baz web kameralarda mikrofon bulunur Kendi kulaklnz kullanabilirsiniz

Webcam yaplandrmas USB balant yaygndr lk i olarak srcy ykleyin

Yazlm yaplandrmasgenel admlar Programa bir kamera kullanmak istediinizi belirtin Programa chat yaparken kamerann otomatik almasn isteyip istemediinizi belirtin Grnt kalitesini ayarlayn Kameray test edin

Flatbed

Pen or Handheld

Sheet-fed

Drum

Teyit etme iin kullanlr Parmak izi Retina taramas Ses tanma

Standart Evrensel rn Kodlarn (UPC) okumak iin gelitirilmitir

Daha ok rn takibi iin kullanlr Mal tespiti de buna dahildir Ayrca sat noktas sistemlerinde de kullanlr

Yzeyinde alclar bulunan bir monitrdr Temasn yerini tespit eder Hem parma hem de stylus kalemini alglar Bunu bir fare tk olarak deerlendirir

Dokunmatik ekranlar en ok Danma ofislerinde PDAlerde Sat noktalarnda Tablet PClerde

Blm 17

Bu blmde renecekleriniz, Video grntleyicilerin nasl altnn anlalmas

Uygun video kartnn nasl seilecei Video yazlmnn kurulumu ve yaplandrlmas Basit video problemlerinde sorun giderme

Video, bnyesinde iki aygt barndrr, video kart(oynatma adaptr) ve monitr Video kart iki ayr aparattan meydana gelir Biri bilgisayardan komutlar alr ve zerindeki RAM gnceller Dieri ise RAM tarar ve veriyi monitre gnderirMonitor Video card

BMP(Windows BitMAP) - Microsoft - 2(1 bit) ~ 16777216(24 bits) colors GIF(Graphics Interchange Format ) - 1987, CompuServe - 256 ~ 16777216 colors - PC, UNIX (Workstation), MAC,. - Kaypsz sktrma JPEG or JPG (Joint Photographic Experts Group) - Kaypl sktrma

640x480 800x600 1024x768 1152x864 1280x1024 1600x1200 1900x1200 2560x1600

4 bit, 16 renk 8 bit, 256 renk 16 bit, 65536 renk 24 bit, 32 bit 16777216 renk

Mode VGA SVGA XGA (Extended Graphics Array) WXGA (Wide XGA) SXGA (Super XGA) WSXGA+ (Wide SXGA plus) UXGA (Ultra XGA) WUXGA (Wide Ultra XGA) QXGA (Quad XGA)

Piksel Adedi 640 800 1024 1365 1280 1680 1600 1920 2048 480 600 768 768 1024 1050 1200 1200 1536

En/Boy Oran 4:3 4:3 4:3 16:9 5:4 16:10 4:3 16:10 4:3

Kullanm Yeri

15- ve 17-in CRT, 15-in LCD monitrler Geni al 15.4-in Notebooklar, LCDler 15- ve 17-in CRT, 17-19-in LCD monitrler Geni al 20-in LCD monitrler 19, 20, 21-in CRT, 20-in LCD monitrler Geni al 22-in ve daha byk LCD monitrler 21-in ve daha byk CRT monitrler

Tm CRT monitrlerde aslnda bir vakum tp olan katot n tp(CRT) bulunur Tpn bir yannda zerinde elektron tabancas bulunan ince bir silindir bulunur Tpn dier geni yan ise oynatma ekrandr

Elektron tabancalarna g iletildii zaman, bir elektron akm oluturulur Oluturulan bu akm, yoke denilen elektromanyetik bir halkann oluturduu alana doru ynlendirilir Fosfor kaplama, elektronlar kendisine arptklar anda grlebilir k halinde enerji yayar Fosforlar arpldktan sonra ksa bir sre daha k yaymaya devam ederlerbuna sreklilik denir

CRT Yenileme Skl

Video verisi, elektron tabancasnn gstericiyi yatay eksende

tarayarak fosfor kaplama zerindeki uygun blgeleri beslemesiyle monitrde grntlenir.

Yatay yenileme skl(HRR) Elektron demetinin ekran apraz olarak tarama hz

Dey yenileme skl(VRR) Tm ekrann taranp elektron demetinin tekrar balang noktasna dnmesine kadar geen sre

Video kartlar monitr belirli bir VRR de tetikler, ve ardndan monitr HRRyi belirler Eer VRR ok dk ayarlanmsa, ekranda titreme grnr Eer ok yksek ayarlanmsa, bozulmu bir grnt sergilenir ve monitr arza yapabilir

Multisync (ok frekansl monitr) oklu VRR deerlerini destekleyen monitrlerdir

Fosforlar ve glge maskesi Fosforlar, zerlerine elektron frlatldnda krmz, yeil, mavi renkte k saan ve CRT monitrn iinde bulunan noktacklardr Fosforlar monitrn n yzeyine dzgnce datlmlardr

Bir krmz, yeil, mavi fosfor grubuna triad denir

Glgeleme maskesi uygun elektron tabancasnn uygun fosforu parlatmasn salayan bir ekrandr

Elektron tabancalar fosforlar grup olarak vururlar Bir grup tabanca tarafndan vurularak maya balayan fosfor grubuna picture element, ya da piksel denir

Monitr znrl yatay piksel says arp dey piksel says ile ifade edilir Baz yaygn znrlk deerleri 640 x 480, 800 x 600, 1024 x 768, 1280 x 1024, 1600 x 1200

Bu znrlkler ereve oran denilen 4:3 lk bir orana sahiptir

Nokta uzaklayn renkteki diyagonal iki noktack arasndaki uzaklktr 0.39 mm ile 0.18 mm arasnda deiir Nokta uzakl kldke ekrana daha fazla noktack sar, bylece daha keskin daha doru ekiller elde edilebilir

Bant genilii saniyede bir elektron tabancasnn alp kapanabilme saysdr Bant genilii megahertz(MHz) ile llr VRR bant genilii ve znrlk tarafndan belirlenirBant genilii sayfa bana den piksel = MaksimumVRR rnein, 1024x768 znrlkl 100MHz bant geniliine sahip 17 lik bir monitrn maksimum VRR deeri 127 Hzdir 100,000,000 (1024 x 768) = 127 Hz

Sv Kristalli Ekranlar nce ve hafiftirler

Az g harcarlar Titreme olmaz Radyasyon yaymaz

Flat panel ya da flat panel ekran olarak anlrlar

Sv kristallerin avantaj polarizasyondur Sv kristaller zel olarak retilmi bir svdr Sv, daima ayn dorultuda duran ince kristallerle doludur

Bu kristaller tam anlamyla bir sv kutuplu filtre gibi davranrlar

LCD monitrler bir srada kalmaya alan sv kristaller kullanr Bu molekllerin avantaj polarize olmalardr Bir cam paras zerindeki dzgn oluklar molekllerin oluklar boyunca sralanmasn salar

Birbirine 90lik ayla bakan iki dzgn oluklu cam paras Arada bulunan molekller her iki yne gre sralanmaya alacaklardr gzel bir bklme oluturarak

imdi her iki yana da polarma filtreleri ekleyin Sv kristal bklecek ve n gemesine olanak salayacaktr Bir elektrik alan uygulamak kristallerin bu alana gre hizalanmalarn salar Bir blgeyi karartmak iin, bir yk uygulayn

LCD monitrlerde (Liquid Crystal Display) grnt, sv kristallerin geirme zelliklerinin elektrik ile kontrol edilebilmesi esasna dayanr. Sv kristallerin bir transistor tabakas ile kontrol edildii LCDlere TFT (Thin Film Tranzistor)-LCD denir. Gnmzde en ok kullanlan LCD tipi TFTdir. Bir TFT-LCD monitrde basit olarak 2 cam tabaka arasna yerletirilmi bir sv kristal tabakas bulunur.

n tabaka bir renk filtresi ile arka tabaka ise transistrler ile kapldr. Her transistr veya transistr grubu 1 pikselden sorumludur. Bir transistre gerilim uygulandnda likit kristal moleklleri eilir ve arkadaki bir k kaynandan gelen pikselden geirir veya geirmez. n tabakada bulunan renk filtresi de her piksele kendi rengini verir. Milyonlarca pikselin deiik renklerdeki birleimi sonucu ekranda grebildiimiz grnt oluur.

Bir LCD ya pasif bir matris zgaradan ya da aktif matris zgaralardan oluur Pasif matris LCD -daha eski bir teknolojidiriletkenlerden oluan bir zgaraya sahiptir. Izgaradaki her kesiim noktas bir pikseldir. Aktif matris LCD -TFT olarak da bilinir- her bir kesiim noktasnda bir pikselin parlakln kontrol edecek daha az akm gerektiren bir transistr bulundurur.

Renkli bir LCD dier renklerdeki pikselleri oluturabilmek iin krmz,yeil ve mavi renkli filtrelere sahip olmaldr. Uygulanan voltajn dikkatli denetimi ve deiimi sayesinde her bir alt pikselin younluu 256 adet deiik tonun zerine kabilir. Alt piksellerin kombinasyonu ile 16.8 milyon deiik renkten oluan bir palet elde edilebilir

Renk retmek iin matris kullanr Tel kesiim yerlerinin stnde, bir cam kk krmz,yeil, mavi noktalar rter Yavatr ve pikseller arasnda st ste binmeye neden olur Hafif buulanma efekti

Ayn anda iki satr yeniler Hala baz dk snf LCD panellerde kullanlmaktadr Byk oranda TFTlerle yer deitirmitir nce film transistr (thin film transistor)

nce film transistor(TFT) aktif matris olarak da bilinir Her renk noktacn kontrol etmek iin bir ya da daha fazla ince transistor kullanr Daha parlak, daha iyi kontrast

Pek ok rengi canlandrabilir, ve daha geni bir bak asna sahiptir

Zemin klar grnty aydnlatr Zemin klarn eviriciler (invertor) besler(AC)

LCD mantksal kart (logic board) DC ile beslenir Zemin klarnda souk katotlu floresan lamba (CCFL) kullanlr

Tm LCD monitrler kendinden bir znrle sahiptir Grntleyici bu znrle ayarlandnda grntler daha keskin hale gelir

LCD paneller piksel limitlerinden daha fazla deerleri gsteremez Dk znrlklere ayarlandnda, grnt kalitesi byk lde der

Parlaklk Zemin klar tarafndan ayarlanr Birimi nits tir(100 den 1000e 300 ortalama ile)

Tepki Sresi Yenileme oranyla benzer bir ifadedir Dk oranlar daha iyidir(68 ns) Dk kalitedeki (low-end) LCDlerin glge problemi vardr(2025 ns)

Kontrast oran En parlak ve en koyu arasndaki farktr Kalitesine gre (250:1) den (1000:1)e kadar

Panel Bykl CRT monitrde ekran bykl monitrn kasas dahil edilerek keden keye llr. Bu nedenle CRT monitrde grlebilir alan ekrann in byklnden daha kktr. LCD Monitrlerde ise panel bykl sadece panelin keden keye llmesi ile bulunur. Yani LCD monitrlerde grlebilir alan tam olarak panel bykl kadardr. Maksimum znrlk

Monitrn net ve parlak bir grnt verdii maksimum znrlk deeridir. Monitrler her znrlkte grnt verirler ancak LCD monitrlerde piksel adedi sabit olduu iin en iyi grnt doal znrlk dediimiz bu sabit piksel adedinde elde edilir.znrlk-nokta adedi-ne kadar fazla ise grnt o kadar net ve renkler de parlak olur.

Parlaklk Parlaklk (brightness), beyaz n ne kadar doygun olduunu belirtir. Parlaklk deerleri cd / m^2 (candela) birimiyle belirtilir. 250 veya 300 cd/m^2'lik bir parlaklk normal kullanm iin yeterlidir. Parlaklk monitrn alt ortamdaki k miktarna gre kullanc tarafndan ayarlanmaldr. Parlakln monitrn her noktasnda aynuniform olmas beklenir. Kontrast Oran Kontrast oran en karanlk siyah ile en parlak beyaz arasndaki seviye farkdr. Bu oran beyazdan siyaha geiin ne kadar hassas olduunu gsterir. Kontrast oran yksek bir monitrde gri tonlamalar daha belirgindir. Kontrast oranlar 400:1, 500:1 eklindedir. Bu ayn zamanda LCDnin sv kristallerinin alp kapanma yeteneini gsterir. Yandaki resimde kontrast oran iyi bir monitrde (stteki resim) detaylar belirgindir. zellikle karanlk grntlerdeki detaylar daha iyi grntlenir.

Tepki sresi Tepki sresi LCD monitrde piksellerin alp kapanmas iin geen sredir.

Ayn zamanda saniyede grntlenen kare (frame) adedini gsterir.Tepki sresi yeterince kk deilse grntde glge (ghosting) oluur. 25mslik tepki sresi normal kullanm iin yeterlidir. Gr as: Gr as, monitrdeki grntnn bozulmadan grlebildii bak asn gsterir. Monitre direk kardan deil de biraz yan taraftan baktnzda grntnn ve renklerin bozulmadan grlebilmesi gerekir. CRT monitrlerin gr alar LCDlerden daha genitir. Hem dikey hem de yatay gr as dikkate alnmaldr. 160 derecelik yatay, 150 derecelik dikey gr as LCD iin yeterlidir.

Piksel Adedi ve Piksel Skl LCDdeki her piksel krmz, yeil ve mavi olmak zere 3 alt pikselden oluur. Bunlara dot da denir.

1280x1024 znrlkteki bir LCD monitrde 1280x1024=1.310.720 adet piksel,1.310.720x3=3.932.160 adet alt piksel (dot) bulunur. Normal bir LCD monitrde 1 pikselin genilii (piksel skl) 0.24mm ile 0.26mm arasndadr. Panel boyutlar ayn olan 2 monitrn piksel skl fark nedeniyle piksel adedi dolaysyla da znrlkleri farkl olabilir. Renk Derinlii veya Renk Says

Her pikselin rengi, krmz, yeil ve mavi alt piksellerin deiik tonlarda bir araya gelmesi ile oluur. Alt piksellerin de ak tonlarda ise piksel beyaz, de koyu tonlarda ise piksel siyah grnr.Her alt piksel 256 deiik tonda k verebilir. 3 alt pikselin kombinasyonu ile 16.8 milyon renk elde edilir. Yani; 256 ton krmz X 256 ton yeil X 256 ton mavi = 16.777.216 adet renk elde edilir. Bu renk derinlii gerek renk olarak tanmlanr.

Bit-Depth

Number of Colors2 (monochrome) 4 (CGA) 16 (EGA) 256 (VGA) 65,536 (High Color, XGA) 16,777,216 (True Color, SVGA)

Renk derinliinde VGA kartn zellikleri de belirleyicidir. rein SVGA modda alan bir PCde VGA karttan monitre her 1 piksel iin 24bit uzunluundaki veri gnderilir. Buna bit derinlii denir. 24 bitlik bir monitrde her renk iin 8bit kullanlr. 1 piksele gidecek veri iin ne kadar fazla bit kullanlrsa renk says o kadar fazla olacaktr.

1

2

4

8

16

24

32

16,777,216 (True Color + Alpha Channel)

l Piksel Parlak Piksel 1280x1024 znrlkteki bir LCD monitrde 1280x1024x3=3.932.160 adet alt piksel (dot) bulunur. Her alt piksel 1 transistr tarafndan srlmektedir. Yani LCDde 3.932.160 adet transistr bulunmaktadr. Bunlardan herhangi biri arzalandnda LCDde piksel hatas oluur. Piksel hatalar 2 eittir. Transistr daima ak durumda kalrsa alt piksel srekli yanar ve renkli nokta oluur. Transistr devaml kapal durumda kalrsa karanlk nokta oluur.

Alt piksellerde oluan piksel hatalar yanyana meydana geldiinde tam piksel hatas olarak grnr. Tam piksel karanlk ise l piksel, parlak ise parlak piksel olarak isimlendirilir.

LCD monitrlerde ISO standartlarna gre belirli saydaki tam ve alt piksel hatalar normal kabul edilir. Aksi halde sfr piksel hatas ile retildiinde panel maliyeti ok artmaktadr. ISO Standartlarna Gre Piksel Kusurlar: ISO 13406-2 standartlarna gre drt snf LCD ekran tanmlanm olup her birinin ierebilecei hatal piksel / alt-piksel says bellidir: Class I Paneller: Hi bir piksel kusuru ieremez. Class II Paneller: Her bir milyon pikselde en fazla 2 beyaz / 2 siyah / 5 renkli nokta ierebilir. - 15" (1024768) panellerde: 1 beyaz / 1 siyah / 3 renkli nokta

- 17"-19" (12801024) panellerde: 2 beyaz / 2 siyah / 6 renkli nokta- 20" ve zeri (16001200) panellerde: 3 beyaz / 3 siyah / 9 renkli nokta ierebilir. Ayrca 55 piksellik bir alanda 2'den fazla alt-piksel kusuru ya da 1'den fazla piksel kusuru bulunamaz. Class III Paneller: Her bir milyon pikselde en fazla 5 beyaz / 15 siyah / 50 renkli nokta ierebilir. - 15" (1024768) panellerde: 3 beyaz / 11 siyah / 39 renkli nokta - 17"-19" (12801024) panellerde: 6 beyaz / 19 siyah / 65 renkli nokta - 20" ve zeri (16001200) panellerde: 9 beyaz / 28 siyah / 96 renkli nokta ierebilir. Ayrca 55 piksellik bir alanda 5'den fazla alt-piksel kusuru ya da 1'den fazla piksel kusuru bulunamaz.

Class IV Paneller: Her bir milyon pikselde en fazla 50 beyaz / 150 siyah / 500 renkli nokta ierebilir. Bu panellerde ayrca 55 piksellik bir alanda 50'den fazla alt-piksel kusuru ya da 5'den fazla piksel kusuru bulunamaz.

VGA (Video Graphics Array) VGA en eski analog grnt standartlarndan biridir. Enok 1280x1024 znrle izin verir.

PCnin VGA k D-SUB 15PIN kablo ile monitrn VGA giriine balanr. Dijital grnt verileri VGA kart tarafndan analog sinyale dntrlerek bu kablo ile monitre iletilir. Bu dntrme srasnda bir ksm veri doal olarak kaybolmaktadr.DVI (Digital Visual Interface) DVI hem analog hem de dijital video sinyallerini iletebilir. LCD monitrler tmyle dijital cihazlar olduu iin grnt verileri DVI ile dijital olarak gnderilirken VGA kart tarafndan dntrme ilemine gerek kalmaz. LCD tarafnda da veriler dntrlmeden dijital olarak ileneceinden daha net bir grnt elde edilir. DVI ile 2560x1600 znrlkte grnt elde edilebilir. HDMI (High Definitions Multimedia Interface)

LCDAz yer kaplar. Hafiftir. Daha az g tketir (c.20W). Grnt nettir. Resmin geometrisi dzgndr. Tm ekranda renkler sabittir. Text modunda kontrast ok iyidir. Titreme yoktur. Resmin kontrast ve rengi gr asna bal olarak deiir. Tam siyah renk elde etmek gtr. Hareketli grntlerde bulanklk olabilir. Parlaklk lambalarn parlakl ile snrldr. Resimler donuk grnebilir. Piksel hatas oluabilir. Doal sabit bir znrl vardr. Gelimi teknoloji rndr, fiyatlar dmektedir. Hacimli, byktr. Ardr.

CRT

G tketimi fazladr (c.150W) Netlik snrldr, parlaklk ve kullanm mrne gre netlik bozulabilir.

Geometri parlaklk ve kullanm mrne bal olarak bozulabilir.Gl parlak alanlar dier blgelerdeki resmin grnmn etkiler. Text modunda kontrast zayftr. Titreme vardr. Resmin kalitesi gr asndan bamsz olarak sabittir. Tam siyah renk elde edilir. Hareketli grntler nettir. Daha yksek parlaklk elde edilebilir. Resimler daha canl grnr. Piksel hatas gibi bir problemi yoktur. Birden fazla znrl ayn kalitede destekler. Gelimi teknoloji rndr, ucuzdur.

DVI gibi saysal bir arayz ile problemsizdir.

Analog arayz ile problemsizdir.

ebeke gerilimi AC 220V Power Board tarafndan 5V ve 12V DCye dntrlr ve interface kart, inverter kart, ses ve dier devre elemanlarn besler. n panel tular interface karta baldr. Power dmesine basldnda interface tarafndan lambalar yakan inverter devresi tetiklenir. Ayn anda PCden gelen R-G-B, H-sync ve V-sync sinyalleri interface board zerindeki ilemci tarafndan ilenir ve dijital veriye dntrlr. Interface bu ilem iin analog sinyalden rnekleme yapar. PCden gelen sinyalde ayn zamanda display mode bilgisi de vardr. Display mode grntnn hangi znrlkte ve hangi frekansta gsterileceini bildirir. Grnt verisini tayan data sinyalleri LVDS kablolar ile LCD paneli sren devreye iletilir.

nden lensliler ve yandan lensliler lk nceleri pahal olan CRT projektrler kullanlmtr LCD projektrler ise grece daha parlak ve ucuzdurlar Gnmzde portatif tm projektrler LCDdir

Lmen Bir k kaynann salayabildii aydnlatma miktar Yksek Lmen =parlak grnt

Throw Belirli bir mesafeden bir grntnn boyutu ereve oranyla bantldr

Lambalar ok snrlar Pahaldrlar yaklak birka yz dolar

Genel Bak Boyut Balantlar Ayarlamalar

CRT monitrn l birimi intir

Monitr boyutu (grnt blgesi deil) Grlebilir grnt boyutu(VIS)diyagonal kelerden ekran boyutu LCD monitrler sadece VIS deerini kullanrlarMonitor size VIS

Geleneksel CRT monitrler DB-tipi, 3 sral, 15 pinli konektr ve g girii kullanrlar LCD ler DB-15 i ya da dijital video ara yz(DVI) balantsn kullanabilir DVI-D (dijital) DVI-A (analog) DVI A/D ya da DVI-I (deitirilebilir)

DVI dan VGA dntrc

Random Access Memory Digital-toAnalog Converter (RAMDAC) kart Analog CRT ler iin dijital sinyalleri analoga dntrr

LCD monitrler dijital sinyaller kullanr Analog sinyali dijitale eviren devreler genellikle LCD monitrlerin zerinde hazr bulunur DVI balants kullanlrken, analoga dntrme yaplmaz (RAMDAC kart kullanlmaz)

Kontroller Ama/Kapama dmesi Parlaklk/Kontrast dmesi Yerleik men sistemi

Mennn iki ana fonksiyonu Fiziksel ekran ayarlar Renk ayarlar

Kiisel bilgisayarn harcad enerjinin yars CRT monitr tarafndan harcanr VESA niteliklerine uyan monitrler +/-75 % orannda g tasarrufu salar Display Power-Management Signaling (DPMS) tarafndan gerekletirilir

CRT monitrler +/-120 watt civarnda g harcar G dr DPMS modu +/25 watta kadar tasarruf salar Tamamen kes DPMS modu +/15 watta kadar tasarruf salar Grnty eski haline dndrmek 1530 saniye arasnda zaman alr

LCD monitrler CRTlerin harcadnn yars kadar enerji harcarlar 19 4:3 flat panel ekran en ok +/- 33 watt harcar DPMS modunda 2 wattdan daha az CRT yi LCD ile deitirmek elektrik faturasn byk lde deitirecektir

Grnt yok OSD tuuna basn ekrana OSD mens geliyor mu? Evet > - znrl doal ayarna getirin. Data kablosunu ve PCyi kontrol edin. - Interface kart zerindeki voltajlar ve frekanslar ln. Voltajlar hatal ise power kart arzaldr. Frekanslar hatal ise interface kart arzaldr. - Hayr > - Interface kart zerindeki voltajlar ve frekanslar ln. Voltajlar hatal veya yok ise power kart arzaldr. Frekanslar hatal ise interface kart arzaldr. - Voltajlar doru ise interface ile panel arasndaki kablo balantsn kontrol edin. - Lambalar kontrol edin. Lambalar yanmyorsa power kart zerindeki voltajlar kontrol edin.

Monitre g gelmiyorG kablosunu kontrol edin. Power Kart zerinde besleme sigortasn kontrol edin. Power Kart zerinde 5V ve 12V yoksa power kart arzaldr. Power LED turuncu yanp snyor, grnt gelmiyor OSDden doal znrl ayarlayn. Dzelmez ise interface kart arzaldr.

Grnt bozuk veya renklerde problem var PCden gelen data kablosunu kontrol edin. Kabloda kopuk olabilir. Interface ile panel arasndaki kablo balantsn kontrol edin. Epromu yeniden programlayn. Interface kart deitirin.

Ekran aldktan sonra hemen kararyor LCD lambalar zamanla zayflam veya arzaldr. Titreme, kararma veya soluk grnt varsa lambalar arzaldr.Yatay veya dikey izgi var LCDde yatay veya dikey izgi LCD panel zerindeki kontrol devresinin arzal olduunu gsterir. Ses kmyor Hoparlr girilerindeki sinyali kontrol edin. Sinyal yoksa ses kablo balantsn kontrol edin. Ses katndaki voltajlar kontrol edin. Voltajlar hatal veya eksik ise ses kat arzaldr. Voltajlar normal ise hoparlr (ler) arzaldr.

1- Monitr yatk konuma getirilerek ilk nce ayak sklr.

2- Arka kasay tutan vidalar sklerek kasa karlr.

3- Display Panel yukar gelecek ekilde yatrlarak n bezeli tutan vidalar sklr. Bezeli tutan trnaklar hafife ieri bastrlarak bezel karlr.

4- Display Panelin tutucu vidalar, lamba ve LVDS kablosu sklerek display aa alnr.

5- Kartlarn bulunduu metal kabin tutucu vidalar sklerek karlr.

6- Power kart ve interface kart grnr. Inverter devresi power kart zerinde deilse inverter kart da grnecektir.

OSD mens monitrn markasna ve modeline gre farkllk gsterir.

Monitrn arzasnn giderilmesinden sonra ayarlarnn yaplmas ve fonksiyonlarnn test edilmesi gerekir. Monitr ayarlarn yapmak ve test admlarn srayla uygulamak zere hazrlanm pek ok program bulunmaktadr. Passmark, DisplayMate gibi. Bu programlar olmadan da uygun ablonlar kullanlarak OSDden ayar yaplabilir ve ayn anda test edilebilir.

Test/Ayar srasnda aadaki fonksiyonlar kontrol edilmelidir.1- Geometrik ayarlar: Yatay ve dikey olarak grnt dzgn boyutlarda m? 2- Netlik ve znrlk: znrlk aralnda her znrlk iin grnt net mi?

3- Renkler ve gri tonlar: Renkler gerek renklerde mi? Grinin tm tonlar grnyor mu?4- Piksel hatalar: Parlak veya l piksel var m?

LCD monitr test edilmeden nce en az 20dk altrlarak snmas salanmaldr.

Piksel hatalarn giderebildii belirtilen baz yazlmlar var: UDPixel, JScreenFix, Kill Dead Pixel

Piksel masaj veya bask yntemi ile parlak piksel hatalar (bazen) giderilebiliyor.Monitr kapal iken parlak pikselin bulunduu blgeye hafif nemli yumuak pamuklu bir bez ile bask yaplr. Bask srasnda monitrn power dmesi alr. Bask kaldrldnda piksel hatas kaybolacaktr.

Bu yntemle btn piksel hatalar giderilmez. Uygulama srasnda daha fazla piksel hatasnn olumas da mmkndr. nce kaybolan piksel hatas sonradan tekrar ortaya kabilir.

Temel bileenleri 1. Video RAM Video grntsn saklar Video RAM dan verileri alp monitre gnderir

2. Video ilemci devresi

Metin video kartlar yalnzca 256 ASCII karakter gsterir Daha eski sistemler 80karakter/sra ile sadece 24 srada olutururdu sadece 1920 byte RAM yeterli

Grafik video kartlar herhangi bir pikseli aabilir ya da kapatabilir 320x320 znrlk pikseller 8 KB yer tutar Renk eklemek iin yeni bitler eklenir 8 bit = 256 renk 24 bit = 16.7 milyon renk(true color) Renk derinlii de renkler iin deil de bitler iin kullanlr (24 bitin renk derinlii eklinde)

Renk derinlii bit olarak ifade edilir 24 bitin renk derinlii Renk says deil Yaygn olarak 24 bit iintrue color tanmlamas yaplrRenk Says 2 renk 4 renk 256 renk 64,000 renk 16.7 milyon renk 16.7 milyon renk 8-bit donukluk Bit says 1 bit (mono) 2 bit 8 bit 16 bit 24 bit 32 bit

Mode VGA SVGA XGA (Extended Graphics Array) WXGA (Wide XGA) SXGA (Super XGA) WSXGA+ (Wide SXGA plus) UXGA (Ultra XGA) WUXGA (Wide Ultra XGA) QXGA (Quad XGA)

Piksel Adedi 640 800 1024 1365 1280 1680 1600 1920 2048 480 600 768 768 1024 1050 1200 1200 1536

En/Boy Oran 4:3 4:3 4:3 16:9 5:4 16:10 4:3 16:10 4:3

Kullanm Yeri

15- ve 17-in CRT, 15-in LCD monitrler Geni al 15.4-in Notebooklar, LCDler 15- ve 17-in CRT, 17-19-in LCD monitrler Geni al 20-in LCD monitrler 19, 20, 21-in CRT, 20-in LCD monitrler Geni al 22-in ve daha byk LCD monitrler 21-in ve daha byk CRT monitrler

PCI slotlar 8-bit(256 renk) 70 Hz yenilme skl ile 800 x 600 znrlk ,33.6 Mbps bant geniliine ihtiya duyar 24 bit (16.7 milyon renk) 100.8 Mbpsye ihtiya duyar Paylalan PCI busnda yeterli bant genilii elde edilemez

AGP (accelerated graphics port) Video iin ayrlmtr PCI dan pek ok arts vardr

AGP Port PCI Slots

AGP videoya ayrlm zel, tek bir slottur 66 MHz, 32-bit PCI 2.1 artnamesine gre gelitirilmitir Stroblama, her clock evriminde sinyalleri iki, drt ve sekiz kat arttrr Kuzey Kprsne bal olan kendi zel veri yolunu kullanr Pipelining destei mevcuttur Sidebanding zellii vardr (ayn anda alp gnderebilir) Byk miktarda sistem belleinden alabilir

PCI n yerini almas iin gelitirilmitir Ayrca AGP nin yerini almas iin tasarlanmtr nanlmaz ekilde hzl seri haberleme salar AGP nin pek ok avantajna sahiptir Sidebanding Sistem bellei eriimi

PCIe card

Bir video kart alrken dikkat edilmesi gereken en nemli husus grafik ilemcisidir ou video ilemcinin reticileri NVIDIA ATI

NVIDIA ve ATI her yl piyasaya pek ok grafik ilemci modeli srmektedir Pek ok zellik sadece 3-boyutlu oyunlarda grlebilir Textures (dolgu) Saydamlk (Transparency) Glgeler Yanstma (Reflection) Bump mapping

Video RAM ekranda meydana gelen tm deiiklikleri yakalayabilmek iin srekli gncellenir darboaz mevcuttur Veri retim hz Eriim hz Simple Kapasite

Darboazlar ekilde alabilir Video RAM ile video ilemci arasna daha geni veri yolu koyarak zel ok hzl RAM ile Daha fazla RAM ile

Bus genilii 64, 128, ve hatta256 bit genilikte

Grafik rendering ve ileme iinin byk bir ksm kart zerinde gerekletirilir CPU dan daha ziyade video ilemcide gerekletirilir

Video RAM Teknolojileri

Ksa Ad VRAM WRAM SGRAM DDR SDRAM

DDR2 SDRAM GDDR3 SDRAM GDDR4 SDRAM

Ad Video RAM Windows RAM Synchronous Graphics RAM Double Data Rate SDRAM DDR Srm 2 Graphics DDR V. 3 Graphics DDR V. 4

Anlam Orijinal Hi popler olmad zelletirilmi SDRAM Ucuz grafik kartlarnda kullanlr Yerini GDDR3 e brakt Daha hzl DDR2 GDDR3 n st srm

ki temel unsur vardr 1. Uzun kartlar Baz video kartlar fazla uzundur ve yuvaya smayabilir Yeni bir yuva ya da kart edinin

2. En yakn PCI kartna yaknlk Video kartlar olduka snr Hava dolam iin yeterli alan brakn Daha iyi hava dolam iin AGP kartnn yanndaki bir slotu bo brakn

ki admlk ilem 1. Srcleri ykleyin CD den ykleyin ya da gml srcy kullanann Gml src eski srm olabilir Gncellemeler iin reticinin sitesini ziyaret edin

2. Srcleri kontrol edin Grnt zellikleri aracn kullann

Denetim Masasnda bulunur ya da masastnzde sa tklayp zellikler diyerek de ulaabilirsiniz Ekran iyiletirmek Temalar Masast Grnm

Dier sekmeler Ekran koruyucu Ayarlar

Ekran koruyucu G ynetimi zellikleri

19. blmde daha detayl ele alnmtr

Ayarlar sekmesi Birden fazla monitr yaplandrmanz salar Renk derinlii ve znrl ayarlayabilirsiniz

Monitr sekmesi Monitr srcsn gncelleyebilir

Ekran yenileme skln deitirebilir Kk aralklarda deiiklik yapn Hasara neden olabilir

ou video kartnn karta-zg sekmesi mevcuttur Renk dorulama Ekran renklerini ayarlayabilir

Dndrme Dey ya da Yatay

Modlar Olduka ileri dzey ayarlardr Genellikle gerek duyulmaz

Video srcler de dier donanm srcleriyle benzer biimde alr Bu ekrana Aygt Yneticisinden ya da aygt uygulamasndan ulaabilirsiniz Src gncelletirme Srcy geri alma Srcy kaldrma Temel bir kural Yeni video kartlar iin yeni srcy kurmadan evvel eskisini kaldrn

3-D(3 boyutlu) Grafikler

Gelimeler, oyunlar sayesinde elde ediliyor Bununla beraber gelimeler bilgisayar destekli tasarm (CAD) gibi dier pek ok alanda da kullanlr Wolfenstein 3D ve Doom gibi First-person shooters (FPSs) oyunlar 3-D ye kaymaya balad

3-D objelerin hareketleri transformation olarak adlandrlr (CPU younluu) Intel in SIMD ve AMD nin 3DNow zellikle transformasyon iin gelitirilmilerdir lk 3-D oyunlar sprites kullanmtr Ekranda sadece bir bitmap resim dolatrlmtr Her figr snrl sayda sprites e ve grn asna sahiptir

Rendering, geree yakn bir grnt elde etmek iin bir bilgisayar grafiine; 3 boyutlu glge, eitli renk ve ekillerin eklenmesi ilemidir. kinci jenerasyon 3-D objeler rendering denilen ilemle elde edilmilerdir.

Noktalar ve ke gruplarndan olumutur Keler izilerle birbirine balanrlar (ve buna ke denir) Keler genleri ve genler poligonlar oluturur Son adm bir dolgu ya da deri giydirme iidir

Grafik ileme birimi gereklidir Ekranlar saniyede yaklak 24 kez yenilenir 3-D video kartlar dolgular iin olduka byk RAMa ve transformasyon iin ok hzl ilemciye sahiptirler Dorudan donanmla konuabilmek iin API (Application programming interfaces) ler gelitirilmitir UNIX de OpenGL DirectX (yalnzca Microsoft da)

DirectX donanma dorudan eriimi aadaki gibi salar: DirectDraw: 2-D grafikler iin Direct3D: 3-D grafikler iin DirectInput: fjoystick ve oyun kumandalar iin DirectSound: waveform lar iin DirectMusic: MIDI aygtlar iin DirectPlay: multiplayer oyunlar iin DirectShow: video ve tantm aygtlar iin

Donatlar | Sistem Aralar | Sistem Bilgisi Aralar | DirectX Tan Arac

Ya da altr DXDiag

Bir donanm tercihi yapmadan nce ziyaret etmenizde fayda olan baz web siteleri www.arstechnica.com www.hardocp.com www.tomshardware.com www.sharkyextreme.com

Problemlerin byk ve nemli bir ksmnn sebebi: Uygun olmayan ya da bozuk srcler Yanl ayarlar

Yanl ya da bozuk src belirtileri 640 x 480 modu 16-renk VGA

Yapmanz gerekenler Bilgisayar gvenli modda balatn ve srcy kaldrn Mmknse Program Ekle/Kaldr kullann Aygt Yneticisini kullann

Donanm problemleri genelde ayndr Fan bozulmutur RAM sorunludur

Arzal Donanm belirtileri Biimsiz, garip grntler Hareket eden fare Grntde karklk

Aikar olan atlamayn Eer her ey yan tarafta grnyorsa , dndrme ayarlarn kontrol edin Snrl renk renk derinliini kontrol edin znrlk ok yksee ayarlanm Giri sinyali snr deer dnda

Monitrn iini amak lmcl olabilirHali hazrda enerji balants olmasa bile, monitrn ierisindeki baz aygtlar uzun sre boyunca ilerinde olduka yksek gerilim barndrabilirler. Eer kazara bu aygtlar zerinde ksa devreye yol aarsanz lmnze neden olabilir!

Monitrn ierisi tehlikelidir Uygun ayarlamalar yapmak uzmanlk gerektirir Amacnz problemin u eyden biriyle ilintili olup olmadn tespit etmek olmaldr: Genel monitr problemleri Harici ayarlamalar Dahili ayarlamalar

Ayar dmelerinin yerleri deimi olabilir reticinin konfigrasyonuyla kontrol edin

Glgeli, izgili, belirsiz dey kenarlar Kabloyu ve kablo balantlarn kontrol edin

Eksik renk Kabloda krk, eilmi pin olup olmadn ve monitr ayarlarn kontrol edin

Parlakln azalmas Zamanla olmas normaldir, g ynetimini kullann ayarlamalar gerekebilir

Bunu dzeltebilirsiniz Byk renk lekeleridegauss dmesini kullann (manyetizmay nleme)

Yapabileceinizden te bir sorun Snk ekran (parlaklk sonda iken bile)

Teknik servise gtrn Odaklama problemi ayarlama flyback transformern yanndan yaplr Islk ya da kvlcm sesleri Ku cvltsna benzer sesler Yatay ya da dey izgi Siyah ekranda tek beyaz bir nokta

D ayar dmeleri kullanclarn grnty olduka iyi ayarlayabilmelerine yardmc olur Parlaklk ve kontrast Pincushioning (merkeze doru yatay ve dey ibkey eilmeler) Trapez ayar

Ak ve bozuk renk Monitrlerde retilirken eklenen degauss bobini denilen bir para vardr Manyetik duvar kaldrr Bulank, sisli bir grntye sahip monitr degauss ile dzelebilir iddetli tunk sesini nemsemeyingelmesi normaldir

Yaknsama rengin karmnn nasl ayarlanacan beliler Yaknsamama halkalara ve halelere neden olur Daha ok ekran kenarlarnn yaknlarnda grlr ayarlamalarla giderilebilir Ayarlama iin deiken direncin yeri monitrn emasndan tespit edilebilir reticiler emalar vermeyebilirler O halde uzmann gz atmasn salayn

Bu vantuzu kaldrmak mutlak surette lmnze neden olabilir

Vantuzun altnda gerek yksek gerilim anodu bulunmaktadr Vantuza balanan kablo flyback transformatrne gitmektedir

Yksek gerilim Anodu

Burada, 25,000 volt yk yk gnler, haftalar, hatta yllar boyu saklayabilecek kapasitede byk bir kapasitr bulunmaktadr

Yeterli bilgiye ve ekipmana sahip deilseniz asla bir monitr dearj etmeye KALKIMAYIN!

Belirtiler Cracked LCD monitors: not repairable LCD kararyor: lambas ya da invertr bozulmu Islk sesi: invertr bozulmak zere

LCD tamir firmalar LCD monitr onarmnda uzmanlamlardr

Bozuk pikseller Baz bozuk piksellerin bulunmas normaldir l piksel: asla parlamaz Lit piksel: srekli beyaz kalr Stuck piksel: sabit bir renkte kalr

Monitr temizlii iin anti statik monitr temizleyiciler ya da anti statik bezler kullanlabilir Pencere temizleyici kullanmayn LCD ekranlarda ticari temizlik malzemeleri kullanmayn

EGA/VGA iin Video Ayar Init Display First

Gnmzde bir anlam yoktur ve irdelenmemitir ok monitrl bir sistemde nce hangi monitrn n ykleyeceini belirler Dk kalitede kartlar iin gerek yoktur Kaliteli kartlarda denemelisiniz. Gnmzde kullanlmamaktadr oklukla nemsizdir ancak bazen kapatlmas gerekebilir

VGA iin IRQ ata

VGA Palette Snoop

Video Glgelendirme Aktif

lemci ykn iki yada daha fazla GPU arasnda blmek NVIDIA kendininkine Scalable Link Interface (SLI) adn veriyor ATI ise CrossFire

Bir kpr kartyla birbirine balanm iki video kart kuruluyor

TV-k bilgisayar TV ye balar Tuner(kanal seici) Kartlar PC nin, Tivonun baz zelliklerini gsterebilmesini salar

HDMI (High Definition Multimedya Ara yz) DVI balantlarnn yerini almas iin gelitirildi

Plazma PCler iin uygun deildir Eski doal znrlk(1366x768 gibi) Burn-in ekrann grnty glgelendirmeye yatknl

DLP Dijital k ileme

SED, FED CRT nin gl ynleriyle LCD nin gl ynlerini bir araya getirir Yzey iletimli electron emitter display Field emission display (FED)

Blm 18

Bu blmde renecekleriniz PC de ses nasl ier

Belirli durumlar iin uygun ses kart nasl seilir Bir Windows sistemine ses kart nasl kurulur Ses kartlar ve hoparlrlerde ba gsteren sorunlarn giderilmesi

Ses alma ve ses yayma iin drt bileen1. 2. 3. 4. Ses kart Hoparlr Mikrofon Kayt/alma yazlm

rnekleme- ses yakalama rnekleme frekans saniyedeki evrim miktaryla llr (KHz) Dk kaliteden(11KHz) yksek kaliteye(192 KHz) deiiklik gsterir

Sesin her nano saniyedeki deerini kaydetmez rnekler alr ve rneklemeler arasndaki datann ne olacan tahmin eder ya da karm yapar Kesikli izgi noktalar birletirebilir misiniz?

rnekleme ses yakalama Bit derinlii belirli bir sesin karakteristiinin says (her rneklem iin) Genlik (sesin ykseklii) Frekans(sesin tonu) Tn (farkl enstrmanlarn kalitesi)

Ses sinyalleri genellikle her rnekte 8 ya da 16 bit ile rneklenir 8-bit 28 ya da 256 farkl karakteristii saklar 16-bit 216 ya da 65,536 farkl karakteristii saklar

Track Mono- tek track Stereoiki track

CD kalitesi 44.1 KHz 16 bit derinlik

Darbe Kod Modlasyonu(PCM) Telefon arlar iin gelitirilmitir Daha ziyade WAV format olarak bilinir Byk dosyalar retir Drt dakikalk 44.1 KHz de 16-bit stereo kodlama ile oluturulan dosya 40 MB dan byktr

Kodlayc/kod zc(CODEC) programlar Algoritmalar ses dosyalarn sktrmak iin gelitirilmitir Bu codece bir rnek MPEG-1 Katman 3 codec i, bilinen adyla MP3 dr

Her ses kart ses yrtme yazlmlaryla WAV dosyalarn alabilir Windows Media Player Windows ile birlikte gelir iTunes, Applenin ortam yrtme programdr Pek ok, nitelikli ses yrtc bulmak mmkndr

Musical Instrument Digital Interface MIDI dosyas bir metin dosyasdr

Aadakileri tanmlayan bir takm komutlar barndrr Hangi notann alnaca Ne kadar sre alnaca Hangi aygtn kullanlaca

WAV dosyalarna gre daha kk boyutludur Beethoven in Beinci Senfonisi WAV olarak 78 MB ve MIDI olarak 60 KB boyutundadr

Ses kartlar MIDI dosyalarn iki farkl teknoloji sayesinde alabilirler 1. FM sentezleme Tam anlamyla elektroniktir ne alnacan yazlm bildirir

2. Dalga izelgesi sentezleme(wave table synthesis) Balamak iin kaytl dosyalar kullanr(WAV dosyalar) Gerekli genlik, frekans ve tny oluturmak iin srekli seslerin karakteristiklerini deitirir Kartn okseslilii bir seferde en fazla alabilecei enstrman saysdr (oklukla 128 enstrmandr )

Yzden fazla ses format vardr Tabloda sadece bir ka mevcutKsa Ad AAC AIFF Tanm Advanced Audio CodingApple n iTunes iin gelitirdii bir format Audio Interchange File Format Macintosh bilgisayarlarda yaygndr Microsoft Advanced Streaming Redirector Windows, Sun, Next, UNIX ve Macintosh ta alnabilir Vorbis format ak kaynak kodlu bir kodekstir RealMediaaudio, ya da audio ve video Windows Media Audio tescilli bir formattr

ASX AU OGG RM WMA

Videolar genellikle bnyelerinde ses barndrrlar Baz yaygn video formatlarKsa Ad AVI MPEG MOV ASF RM WMV DivX Flash Tanm Audio Video Interleave Moving Pictures Experts Group QuickTime Advanced Streaming Format Real Media Windows Media Video Genellikle daha kaliteli audio ve video iin kullanlr Youtube de kullanlr

Pek ok uygulama (zellikle de oyunlar) ses kullanmaktadr ou standart WAV, MP3, ya da MIDI dosya formatlarn kullanrlar

Bilgisayarnzda oynatlan ve oynatmann ardndan silinen yaynlardr nternet radyo istasyonlar En yaygn oynatclar Windows Media Player Winamp Apple iTunes

Doru Ses Kartnn Seilmesi

Bir ses kart pek ok yerleik zellie sahiptir ki ayr ilemci (biri MIDI iin ve biri de kalan ilemler iin) Joystick iplerini desteklerler Kaydedebilme zelliine sahiptirler MIDI yi desteklerler Ve dahas vardr

Ayr bir ses kart olabilir Genellikle ana kart zerinde monteli bir iptir

Ses kartlar be ana balkta farkllk gsterir:- lemci yetenekleri - Hoparlr destei - Kayt kalitesi - Jacklar - Ekstra zellikler

Uygulama, iletim sistemi ve CPU arasndaki haberlemeyi ilemci dzenler Ucuz ses kartlar iin byk bir ksmn CPUnuzun yapmasn gerektirir Ses ilemini hzlandran ve daha iyi ses kalitesi sunan nitelikli ses kartlar, iin byk blmn yerine getirir

Hoparlr Destei Temel bir destektir iki hoparlr ya da kulaklk yi ses kartlar be ya da daha fazla hoparlr destei sunar ou subwoofer a sahiptir 5.1 in anlam 5 hoparlr ve 1 subwooferdr

Kayt kalitesi Sinyal/grlt(S/N) oran, desibel olarak ifade edilir Ucuzlarda S/N oran 30 ile 50 desibel arasndadr Grlt kaydeder gerekten grlt olmasa da.

Pahal kartlar 96 ile 100+ db aras S/N oranna sahiptirler

Jacklar Hat girii and hat k dntrcleri ses kartnn dier aygtlara alma ve gnderme yapabilmesini salar Bir stereo alc sisteminde hat girii konektr sistemin ierisinde hat k ya da Aux konektr olarak i grebilir Arka klar surround ses iin arka hoparlrlere balanrlar harici balantlar iin Analog/Dijital k mevcuttur Mikrofon & Joystick

Ana stereo hoparlr mavi renktedir Hat k konektr yeil renktedir Mikrofon konektr pembe renktedir

Ekstra zellikler Neredeyse tm ana kartlar yerleik olarak sese sahiptir Tketicileri cezp etmek iin ek zellikler gerekmektedir PCyi ev elence sistemiyle entegre edebilmek iin dijital ka sahiptirler Surround- hoparlr balantlar Breakout box PCnin nne portlar ekler Ve daha fazlas

Ses kartnzdan audio CDleri oynatabilmek iin optik srcnzden ses kartnza bir kablo balants eklemeniz gerekmektedir ou optik src, bu amala bir MPC2 audio kablosu ile birlikte gelir

Stereo Sol ve sa

2.1 Sistemler Uydu denilen bir ift hoparlr ve bir subwoofer dan oluan sistemdir

Dolby Digital Be kanal ve bir subwoofer destekler (5.1) n sa, n sol, n orta, arka sol, arka sa

Dijital Tiyatro Sistemi(DTS) Rekabet halinde olan bir standarttr, ayrca 5.1 destei bulunmaktadr

Sony/Philips Dijital Ara yz(S/PDIF) Tm 5.1 sistem iin tek bir konektr kullanr

DirectX, ncelikle oyunlara olmak zere pek ok uygulamaya, donanma tam eriim izni tanr Gelitiricilere kolayca kullanlabilir komutlar sunar stenen kanalda sesi programlamak iin kolay kullanmldr

DirectSound3D (DS3D) 3D bolukta her hangi bir noktada ses yrtebilir Konumsal audio olarak bilinir

evresel Audio Uzantlar(EAX) Creative Laboratuarlarnn DS3D rndr

Kumanda Ses kumandas Ak/kapal anahtar hoparlrlerin ya da special box larn zerinde bulunabilir

Kulaklk Jack Baz sistemler balandklarnda otomatik olarak alglarlar

Kurulum dier PCI kartlarnn kurulumuna benzerdir Kart takn Srcleri kurun Test edin

in en zor ksm hoparlrlerin nereye balanacan zmek Dokmantasyona gz atn Normal stereo ya da 2.1 hoparlr sistemi, Speaker ya da Speaker port 1 e balanabilir Surround- ses hoparlrleri tek S/PDIF kullanrlar

Temel Admlar Bilgisayarnz kapatn, kart karn ve kutuyu an Ak bir PCI slotu bulun ve kart kurun CD audio kablosunu srcye ve karta balayn

Srcleri Windows un kurmasna izin verin Eer gerekli/zorunlu ise ses kartyla birlikte gelen CDyi kullann

Eer USB ses kart kuruyorsanz USB srcler iin en nemli kurala uyun: USB aygtndan nce srcsn kurun

Aygt Yneticisinden srcnn dzgn kurulup kurulmadn kontrol edin Test edin

Pek ok ses kart yaplandrmas Windows ile gerekletirilebilir Windows XP Denetim masasndan Ses Efekti ve Ses Aygtlar uygulamasn kullann

Ya da Windows 2000de Ses ve oklu ortam uygulamasn kullann Be sekme Ses ayar Ses efekti Ses nsan sesi Donanm

ou ses kart tescilli yazlm ykler Eklentiler sekmesinden normalde eriilemeyen nitelikleri de deitirebilir Otomatik alglama donanmn hangi porta takldna bakmakszn o portu yaplandrabilir Mikrofonu kulaklk portuna takn ve artk kulaklk portu bir mikrofon portuna dnm olur

Baz ses kartlar ekstra yazlm da kurar Burada temel ama kullancya ekstra cretsiz yazlm sunmaktr zellikler bu programlar kullanmaya ihtiya duymazlar rn iin ekstra cret elde etmek amalanmtr

Ses Ayar Fiziksel denetimleri kontrol edin Yazlm denetimlerini kontrol edin Windows Ses Denetimi

Hoparlrler Ak olduklarndan ve yeterli g beslemesi aldklarndan emin olun Takl olduklarndan emin olun Bir ses kts elde edildiine dair grsel ktlarn var olduuna emin olun Hoparlrlerin arzal olduundan pheleniyorsanz deitirin

Kontrol edilecek ilk yer: Aygt Yneticisi Srcy yeniden yklemeyi deneyin

En gncel aygt srcsnn ykl olduundan emin olun Gncellemeler iin reticinin web sayfasn ziyaret edin

Ses efektleri ve ses aygtlar uygulamasndaki yaplandrma ayarlarn gzden geirin

lk olarak hata mesajn okuyun Uygulamann destek sitesine gz atn

kinci olarak, ses dosyasn gzden geirin Ses dosyalar bozulmu olabilir

Son olarak, uygulamay yeniden ykleyin

Ses kart iin karlatrmal deerlendirme (benchmarking) Kiisel bilgisayarnzn performans deerlendirme yntemleri ses kartnz iin de denenebilir Ses kartnz iXBT.Com/Digit-Life sitesinden RightMark 3DSound programyla test edebilirisiniz

Blm 19

Bu blmde renecekleriniz, Yaygn, pek ok tanabilir bilgisayarn tantlmas Tanabilir bilgisayarlarn yaygnlatrlmas ve srmlerinin ykseltilmesi Tanabilir bilgisayarlarn ynetimi ve bakmnn salanmas Tanabilir bilgisayarlarda sorun giderilmesi

Tanabilir Bilgisayar Aygtlar

Maliyeti arttran esas etmen Genellikle 12 ila 17-in arasnda deiir ereve oran standard 4:3 den balamaktadr Karlatrmak iin, 16:9 geni ekranlar iin standarttr 16:10, 17-inlik LCD ekranlar iin standarttrMod XGA SXGA SXGA+ WSXGA+ UXGA WUXGA Ad eXtended Graphics Array Super eXtended Graphics Array Super eXtended Graphics Array Plus Widescreen SXGA Plus Ultra eXtended Graphics Array Widescreen UXGA znrl 1024 x 768 1280 x 1024 1400 x 1050 1680 x 1050 1600 x 1200 1920 x 1200

ki u bulunmaktadr Matlk Geleneksel bir standarttr Parlamay nler Parlak k altnda pek iyi performans veremez Parlak gn nda olduka baarszdr

Yksek Parlaklk Grece daha yenidir Daha keskin kontrast, daha ok renk ve daha geni bir gr as sunar

Tipik dizst bilgisayarlar bal bana bir kiisel bilgisayar olarak kullanlabilirler masast yedei olarak kullanlabilirler Girdi aygtlar lk dizstlerde Trackball bulunurdu IBMin TrackPoint i klavyenin ortasnda kalem ucu silgisi byklnde bir joystick ti Touchpad ler

Desktop extenders tanabilir aygtlardr Bir masast bilgisayarn yerini almalar amalanmamtr Daha ziyade az kullanm iin tasarlanm daha kk, hafif, az enerji harcayan aygtlar olarak dnlmelidirler

Gelitirilmi Intel SpeedStep teknolojisini kullanan platformlar Demand Based Switching ve Deep Alert zelliklerini tarlar. Demand Based Switching modunda, platformun pili en efektif (optimized) modda balatmas salanr, ancak son kullancnn talebine gre yksek performans moduna evirebilir. Deep Alert modunda sistemin daha dk voltaj seviyelerinde bile almas, bylelikle g gereksiniminin drlmesi ve pil mrnn uzatlmas salanr

SO-DIMM (Small Outline DIMM), genellikle dizist bilgisayarlarda kullanlan kk bir DIMM srmdr. Byk tip 168 pinlik DIMMler 64 bitlik transferi desteklerken, SO-DIMM sadece 72 pin ile 32 bitlik transferi, yada 144 pinle 64 bit transferi destekler .

SDR SO-DIMM 144 pins

DDR SO-DIMM 200 pins

Micro-DIMM 214 pins

Small Form Factors 85.6mm x 54.0mm x (3.3, 5.0, or 10.5mm) alrken taklabilme zellii (hot insertion) Hot insertion ve otomatik konfigre edilme zellii Host ilemci bamszl HBA tarafndan saptanan ok farkl host veri yollarna balanabilir. 3 Farkl PCMCIA kart trne zg tipik uygulamalar Tip I : Bellek aygtlar (RAM, flash, SRAM gibi) Tip II : G/ aygtlar (FAX/MODEM, LAN kartlar gibi) Tip III : Daha kaln bileenli aygtlar (depolama aygtlar gibi)

Kiisel Dijital Yardmc lar (PDA lar) nce, elde tanabilen bir bilgisayardr Adres defteri, kiisel notlar, randevular, kelime ilemciler, resim gstericiler Sklkla kalem benzeri ince aparatyla kullanlan el yazs alglama zelliine sahiptirler

Windows CE, PocketPC, PalmOS, ve Linux gibi zellemi iletim sistemleri kullanrlar Palm, Sony, Toshiba, Hewlett-Packard, Microsoft, ve dier irketler tarafndan retilmektedir

HotSync PDA ile ofis bilgisayar arasnda veri senkronlama ilemini gerekletirir PalmOS ona HotSync adn vermitir

Beaming (nla gnderme) PDA lar genellikle IR portuna sahiptirler PDA lar arasnda veri(beam) transferi gerekletirebilirler

PDA Bellei 1 MB ya da daha byk dahili bellek bulunur Tanabilir saklama alan tercih edenler iin CompactFlash kartlar tanabilirlik ve arttrlabilirlik imkan sunar

PDAlar el yazs olanayla geleneksel dizst bilgisayarlarn bir araya getirilmi halidir Yazmak iin ine ulu kalem kullanr Uygulamalar, kalem darbelerini alglamak iin dijital mrekkep kullanrlar

Ekran Boyutu Masast alternatifleri Desktop extenders Ultra Hafifler Tablet PC ler Ultra-mobil Kiisel Bilg. PDA lar PDA telefonlar 1420 in 1014 in 612 in 1012 in 4 7 in 3 4 in 2 in

Arlk

Kullanm Alanlar

3.55.5 kg Mobil her alanda 1.8 kg Sunum, not alma

0.91.4 kg Uzun sreli seyahatler 0.8 kg Kk marketlerde 0.40.9 kg Kk marketlerde 0.4 kg < 0.4 kg Organizasyonlarda Cep telefonu yerine

Tanabilir PCleri yenilemek ve gelitirmek

PC Kartlar daha ziyade Personal Computer Memory Card International Association (PCMCIA) olarak bilinirler Kolay deitirilebilir aygtlardr Kullanmlar kolaydr,ucuzdurlar ve kolay edinilebilirler

Paralel PC Kartlar 16-bit ya da CardBus (32-bit 3.3V luk kartlar) tipi mevcuttur: Tip I (en ince), II, ve III (en kaln) Kartlar bir ya da daha fazla fonksiyona sahip olabilirler

ExpressCard Yksek performansn seri balant srmdr USB 2.0(480 MBps) ya da PCIe slotuna balanabilir

Tip Tip I Tip II Tip III

Boy 85.6 mm 85.6 mm 85.6 mm

Genilik 54 mm 54 mm 54 mm

Kalnlk 3.3 mm 5.0 mm 10.5 mm

Kullanm Alan Flash bellek G/ (modem, NIC, ...) Sabit disk

Yazlm Srclerin iki nemli tr Soket servisleri Bir PC kart takldnda ya da karldnda sistemin bunu tespit edebilmesine olanak salayan aygt srcleridir Aygta gerekli G/ salar Sistem BIOSu tarafndan standartlatrlp tatbik edilirler

Kart servisleri Belirli bir PC kartnn fonksiyonlarn tanr ve kartn alr hale gelebilmesi iin gereken srcleri salar Windows tarafndan tatbik edilir Denetim Masasndan PCMCIA opsiyonundan ulalabilir

16-bit PCMCIA Cards- 16-bit data/ 26-bit addressing. - 20MBytes/sec peak bandwidth at 100ns cycle rate (setup, command, and hold time). - Support of 8-bit and 16-bit slave DMA.

CardBus Cards- 32-bit multiplexed address/ data with parity. - 132MBytes/sec peak bandwidth at 33MHz clock rate. - Support of bus master - Synchronous interface - Support for remote wakeup. - Interface power management.

Express CardBandwidth support USB 2.0: 480 Mb/s PCI Express* (x1): 2.5Gb/s/direction One 26pin Express card slot is available to support 1X ExpressCard/34mm or 1X ExpressCard/54mmexpansion card. Supporting USB 2.0 and PCI Express Not compatible with previous PCMCIA cards.) Delivers thinner, faster and lightermodular expansion. Hot-Pluggable

Tm tanabilir kiisel bilgisayarlar ve PDAlar pek ok port ile birlikte sunulurlar Harici bir monitr balamak iin VGA balants Harici klavye ya da fare iin PS/2 portu A destei iin yerleik NIC ve modemler Masast kiisel bilgisayarlarda bunlarn tm ayn ekilde alr

Video portlar Harici monitr, projektr ya da her ikisi birden

Hoparlr portlar EK fonksiyon tular

Legacy portlar PS/2, RS-232

USB ve FireWire Kiisel bilgisayarlardaki gibi alr

Port oklayclar Tek bir porta taklr Seri, paralel, a ve PS/2 gibi pek ok kiisel bilgisayar portu sunar

Dizst bilgisayarlara kiisel bilgisayar kaynaklarna eriim imkan salar Byk monitrler, normal bir fare, a balantlar ve orijinal boyutta klavyeler

Dizst bilgisayarnz ofiste ve ofis dnda rahat kullanabilmenizi salar Basit olarak, bir port oklayc ile birletirilmi DVD src ve kiisel bilgisayar slotlarndan oluur

Port

Transfer rate

Supported device

PS/2 COM LPT IEEE1394 USB

N/A 115200bps 1.5Mbps 100Mbps / 200Mbps / 400Mbps Low Speed Mode: 1.5Mbps Full Speed Mode: 12Mbps High Speed Mode: 480Mbps

Mouse, keyboard Modem, terminal adapter, scanner Printer, ZIP drive Digital video, mass storage devices Keyboard, mouse, speaker, HDD, ODD Portable devices (PDA, mobile phone), earphone, printer Portable devices (PDA, mobile phone)

BLUETOOTH 1Mbps IR 115.2kbps (transfer 15)

Standart bir metodu yoktur Genellikle tanabilir aygtn alt ksmndaki bir paneli kartmanz ya da vidalarn skmeniz gerekmektedir

Video kartlarnn fiyatnn dmesinde etkendir

Kartn zerindeki bellek miktarnn dmesine neden olur

Paylalan bellek teknolojileri TurboCache (NVIDIA) HyperMemory (ATI)

Sistem RAM daha az kullanlabilir RAM alan kaldn rapor eder

letim sisteminden talep edilen kadar alan paylalmaz Bir kez alan ayrldnda, iletim sistemi artk RAM a eriemez

Tanabilir bir kiisel bilgisayarda bulunan genel ya da ykseltilebilir paralar Sabit diskler 2.5-in ATA diskler yaygndr Genellikle Kablodan seim gereklidir Aksi halde dier 3.5 diskler gibidir

Modler CPU lar Sadece Intel ya da AMD nin yeni bir modeliyle deitirmeniz yeterlidir

Video kartlar Standart bir durumdan sz etmek daha zordur

Tanabilir bir kiisel bilgisayarda bulunan genel ya da ykseltilebilir paralar

Modler srcler CD-ROM, DVD-ROM, CD-R/W, sabit diskler

Mobil NIC ler ve Mini PCI ou dizst bilgisayarda evirmeli modem ve Ethernet bulunur ou ayrca entegre kablosuz a aygtna da sahiptir ou aygt FN-F2 gibi tu kombinasyonlaryla alp kapatlabilmektedir

liner adaptre kyasla, switch adaptr daha kk,hafif ve daha verimlidir. Fakat dier taraftan, switch adaptr liner adaptrden daha pahaldr.

Genellikle adaptr zerinde bir sembol vardr. Bu sembol fiin elektrot tarafn gsterir. rnein bu resimde i taraf pozitif kutbu, d taraf ise negatif kutbu gsterir SAKIN yanl fi tipi kullanmayn, makineyi yakabilir. Btn ASUS dizst AC adaptr filerinde i taraf pozitif, d taraf negatiftir.

Kiisel bir bilgisayara bakm iin yapacaklarnz tanabilir bilgisayarlar iin de geerlidir Windows yamalar ve Service Pack ler Srclerin ykseltilmesi Hata Denetimi Disk Denetimi Disk Birletirme Disk Temizleme

Yaygn olarak kullanlan batarya tr: Nikel-Kadmiyum(Ni-Cd) Nikel Metal Hidrit(Ni-MH) Lityum-yon (Li-Ion)

Nikel-Kadmiyum (Ni-Cd) bataryalar Mobil bilgisayarlarda yaygnca kullanlan ilk bataryalardr Batarya hafzas bir Ni-Cd bataryann arj edilebilirlilik zelliini kaybetme eilimine verilen addr Kontroll arj etme ilemi bazen batarya hafzas problemini zebilir En iyi durumda, yaklak 1000 kez arj edilebilirler Toksik geri dnm merkezlerinde yok edilmelidir

Nikel Metal Hidrit (Ni-MH) bataryalar Mobil bilgisayar bataryalarnda ikinci jenerasyondur Hafza problemlerinden daha az etkilenir ve daha uzun dayanr Scaklktan olduka etkilenir Ni- Cd sistemlerin alternatifidir

Lityum yon bataryalar Gnmzde en yaygn kullanlan batarya trdr Gldr Hafza problemi yoktur Ar arj nlemek iin zerinde yerleik bir devre bulunmaktadr

Smart bataryalar Bilgisayara, ne zaman arj olmas gerektiini, ne zaman dolduunu ya da ne zaman deitirilmeleri gerektiini bildirirler

Yakt hcreleri Yeniden doldurulana kadar bir dizst bilgisayar 40 saate kadar beseleyebilecek yeni bir teknoloji rndrler Henz tketici piyasasna sunulmamtr

Bataryalar serin bir yarde saklanmaldrlar Ni-Cd ve Ni-MH bataryalar zel bir arj aleti kullanlarak denetlenmelidirler Batarya kontaklar alkol ile ya da kuru bir bez ile silinmek suretiyle temiz tutulmaldrlar

Kullanlm ya da eski bataryalarn geri dntrlmesi salanmaldr

G ynetiminin amalar Kullanlmayan aralarn semeli olarak durdurulmas lem yapmadan beklemek iin maksimum zaman snr belirlenmesi Uzun sre ilem yaplmamas durumunda tm sistemin kapatlmas

Bir uyanma durumu olay ile yeniden balamaya hazr halde olunmas Bir sabit diske yazma ilemi srasnda bilgisayarn kapatlmaya allmas gibi istenmeyen durumlara kar hazrlkl olunmas Sistem maliyetini deitirmemesi

Sistem Ynetimi Modu(SMM) CPUnun bilgilerin kaybolmasna izin vermeksizin saatini yavalatmasn ya da tamamen durdurmasn salayan bir takm niteliklerdir CPUyu ve dier evre elemanlar durdurur zel bir BIOS ve letim sistemi gerektirir Daha fazla g ynetimi yetenei iin, Intel 1992 de leri G Ynetimi(APM) ni 1996 de leri Yaplandrma ve G Ara yz (ACPI) n

sunmutur

APM ve ACPI dzgn alabilmek iin aadakilere ihtiya duyar: Bir SMM kapasitesine sahip CPU APM- destekli BIOS

Durdurulabilen aygtlar (Energy Star) Belirli bir aygta nasl durdurma istei gnderileceini bilen bir iletim sistemi

Tm Aktif G ynetimi yok tm aygtlar alyor

APM Aktif CPU ve RAM tm gle alyor Kullanlmayan aygtlar kapatlabilir ya da kapatlmayabilir

APM Standby CPU durdurulur (kolayca yeniden balatlabilir) RAM halen tm programlar tutmaktadr Tm evresel aygtlar durdurulur

APM Askya Al Her ey durdurulur ya da en az g tketimi konumuna getirilir Uykuya gnderme (g kesilmeden nce RAM deki her ey sabit diske kaydedilir)

CMOS ayarlar

Windows CMOS ayarlarn deitirebilir Denetim Masasndaki grntleme uygulamas Ayarlar leri Monitr sekmesi

Denetim Masasndaki G Ynetimi uygulamas

Temizleme LCD ekranlar temizlemek iin ekran temizleyici kullann (cam temizleyici kullanmayn) Bilgisayar kart soketlerini ve klavyeyi temizlemek iin basnl hava kullann

Scaklk G ynetimini kullann Dizst bilgisayarn alt ile zerinde bulunduu zemin arasnda uygun hava boluu brakn Klavye muhafazas kullanmayn Fann altn ya da durduunu kontrol edin

En doru uygulamalarla yatrmnz koruyun Yrrken Kaldrrken Seyahatte G kablosunu kontrol edin Hasardan ve tozdan koruyun Baka bir lkede prizlerde 110V olabileceini unutmayn Hasardan ve alnmadan koruyun Hszlardan saklayn

Denizde Gvenlik

Dizst bilgisayarda g yok G knn salamln kontrol edin Adaptrn salamln denetleyin evre aygtlar karn

Grnt dzgn deil Ekrann aldna emin olun Ekran aktif etmek iin FN tu kombinasyonunu deneyin

Kablosuz a balants almyor Amak iin fiziksel ya da yazlmsal anahtar kontrol edin Kapsama alan ierisinde olduunuzdan emin olun

El yazs tannmyor Dijitalletiricinin yeniden altrlmas gerekebilir

Tu takm almyor Tu takm konektr yerine oturmam reticinin montaj direktiflerini kontrol edin

Touchpad almyor Basnl hava ile temizleyin Touchpad srcsnn yeniden yaplandrlmas gerekebilir

LK ARJ NASIL YAPILMALI lerleyen teknolojiyle birlikte Laptop pilleri olduka yenilendi ve ilerledi. ou nerilerin NiCad zamanndan kaldn bilmekteyiz. NiCad piller smart-battery deil. Dizst veya cep telefonu gibi dier sistemlerde kullanlan piller, duracell-intel ikilisinin ncln yapt Smart-Battery tipi pillerden. Bu pillerin iinde bir chip/devre var. Bu chip sayesinde pil ne kadar arjl olduunu makineye bildirebiliyor. Dolays ile bu nerilerin bazlar bizi hi ilgilendirmiyor. lk arj ile ilgili Apple unu yazm; Yeni dizst bilgisayarnz: lk kez fiini taktnzda tamamen arj olduuna emin olun.. Pilimin mr ne kadar? Yeni pillerin mr karekteri zerinde net tanm yapmak gayet zor olsa gerek. Genel uzlama toplam tam arj says ile ilgili.

Pil, minimum 300 tam arj-dearj mrne sahip. 500 arj-dearj sonras kapasitesi yaklak %85'e der. Tam-arj-dearjn tanmm ise; mesela elektrik kesildi, %50'e kadar kullandk. Elektrik geldi ve arj ettik. Bu olay yarm arj-dearj saylyor. mr konusuna saklanma ve kullanma koullar da etkiyor. Scaklk ok nemli etken. Zaten firmalar nerilerinde buna hep deyinmiler. Baz firmalar biraz daha yksek dereceler verse de:Apple: 35C'den daha scakta kullanrsanz, pil kapasitesine kalc zarar verirsiniz. HP: arj 0 ila 40C, dearj 0 ila 50C. Eer 45C'den fazla ise arj etmeyin. Kar altnda, zel bir yerde (frn?) yada gne altnda deilseniz korkulacak bir durum yok.

Pilimi bilgisayarda tutmal mym? Bu soru aslnda zerine ok durulan bir sorudur. Aslnda isteyen kii pili laptopunda tutar, istemeyense tutmaz. Dileyen UPS'e takp pilini depoya kaldrabilir. Ancak pili srekli laptopun zerinde tutmann sakncas da yoktur.. Bunun aklamas ise yle; (kim ne derse desin) eer adaptrnzden akm geliyor ise, gelen akm yeterli ise ve pilde arjl ise pil ne fazladan arj ediliyor ne de zerinde akm oluyor. Ksaca: Piliniz dolunca am kesilir, yani pilinizin laptopta kalmas herhangi bir zarar vermez. Ayrca Piliniz ayda bir kez tam arj edip tam dearj ediniz. Ara sra akm boaltp tekrar doldurmak pilin uzun gitmesi asndan olduka nemlidir. Ve pilinizi laptopunuzda tutmanz tavsiye edilir. Pilim nasl daha uzun dayanr? nce, her bilgisayarda farkl pil olabilir. Kimi 8, kimi 6 hcreli. Eskiler NiMh, yeniler Li-ion. Yaknda Li-Polimer gibi baka teknolojiler de grrz. Ayrca her bilgisayarn donanm da farkl. lemci, disk, ekran bykl, grnt kart.. bunlarn hepsi farkl enerji ihtiyac ister. Yani pil ve ihtiyatan dolay zaten her makina farkl sre kullanabilir pilini. Ama olas arttrma metodlar unlar; Turion ve Centrino platformlar en dk enerji ihtiyac olan sistemlerdir (imdilik). Centrino'nun ULV (ultra low voltaj) serisi olduka verimli. CPU frekans drsn (speedstep vs.. ak olmal) Ekran kartna ynelik ilemler enerji harcar (oyun, film izleme sreyi ksaltr, masa st iler uzatr) Ekran parlakl ksk olmal Harddisk durmaya ayarlanmal Gerekmeyen cihazlar karlr (mouse, usb bellek, pc card vs...) Wifi, buletooth kapallr gerekmiyorsa LAN kapatlsn

1. Disk birletirme Sabit diskiniz ne kadar ksa srede ilerini yaparsa o kadar az enerji tketir. Sabit diskinizi dzenli aralklarla en etkili ekilde birletirmek, sabit diskin ilerini daha hzl yapmasna dolaysyla daha az enerji tketmesine yardmc olur. Disk birletirmede en iyi iletim sistemi Mac OSX olduu iin zellikle Mac kullanclarnn bunu yapmas byk fayda salyacaktr. 2. Ekran karartmak ou dizst bilgisayarda bu zellik zaten mevcuttur. Ekran parlakl laptop prize takl olmad zamanlar olduka drlr bylece enerji tasarrufu salanr. Baz laptoplarda bu ayarlamalar daha da ileri gtrlerek CPU ve soutma performanslar da drlerek pil sresi uzatlr. Sizin yapabileceiniz ey ise ekran parlaklna ok da ihtiya duymadnz anlarda ekran daha da karartarak enerjiyi baka eyler iin saklayabilirsiniz. 3. Arka planda alan programlar kapamak Bu ilemi performans artrmak iin masast bilgisayarlarda da uygularz. Dizstlerde ise alan her program gereksiz enerji sarfiyat demek. Dizst bilgisayarnz pil ile kullanrken gereksiz tm programlar kapatn azda olsa katks olur. 4. Harici aygtlar kullanmayn USB aygtlar (fareniz dahil) ve Wi-Fi enerji harcar. Pil ile bilgisayarnz kullanrken harici bir fare yerine bilgisayar stndeki Pad'i kullann. Ayrca bir fare baladnzda harici farede enerji ekmeye ve pilinizin hzl tkenmesine neden olur. zellikle kablosuz balantlarnz (Wi-Fi, Bluetooth,vs) kullanmadnz zaman kapatn nk bu balant teknolojileri srekli balanacak bir yerler arad iin batarya sarfiyatna neden olur. iPod gibi USB den arj olan cihazlar pilden arj etmek ise yanna bile yaklalmamas gereken hususlardandr. 5. Daha fazla RAM Bu, sanal hafza (virtual memory) yerine donanmsal hafza kullanmaktr. Sanal hafza sabit disk kullanmn artraca iin enerji ihtiyac artar. RAM eklediinizde ise sanal hafzaya duyulan ihtiya azalr ve RAM sabit diskten daha az enerji ektii iin pil mrnz uzar. Bu seenek herkesin yapmas gereken bir seenek deildir. Sadece pil ile alrken bilgisayarn hafzaya ihtiya duyan programlarla kullanmas gerekenler iin tavsiyedir. Normal bir kullanc bunu yaptnda enerji tketiminden kar deil zarar etmi olur. 6. CD/DVD src yerine HDD kullann Her ne kadar sabit diskler ok fazla elektrik harcasa da CD/DVD srclerin yannda devede kulak kalr. Srcnn iinde diskin bulunmas bile enerji tketir nk srcler gereksiz yere dner ve enerji harcar. Film izlemek istediinizde diskinizi bilgisayara kopyalayarak izleyin. Bu yntem hem pil sresini uzatr hem de diskinizin mrn artrr. Program kullanmna gereksinim duyuyorsanz Alcohol 120% gibi programlarla diskinizin sanal kopyasn alarak sabit diskinizden program altrabilirsiniz. 7. Pil temas noktalarn temiz tutun Pilin bilgisayara temas noktalarn temizleyin. Enerjinin bilgisayara iletildii bu metal noktalar temiz olursa enerji ak daha verimli olur. ki veya ayda bir alkol ile hafif nemlendirilmi bir bezle temas noktalarn ovarak temizleyin.

8. Pilinize iyi bakn Pilinizi kullanmamak onun mrn uzatmaz bilakis ksaltr. arj edilmi bir pili uzun sre kullanmamazlk etmeyin. En uzun iki veya haftada bir mutlaka pilinizi prize takl olmadan kullann. Ayrca Li-On pillerin tamamen boalmasna izin vermeyin. Tam boalmadan arj edin. 9. Standby deil Hibernate modunu kullann Laptop'unuzu standy modunda brakarak enerji tasarrufu salasanzda, yaptnz tasarruf hibernate (kelime manas k uykusudur laptop markalarna gre modun ad deiebilir) modunda yapacanz tasarrufun yanna bile yaklaamaz. Hibernate zelliinde bilgisayarnz bulunduu durumu aynen kaydeder ve tamamen kendini kapatr. 10. alma scakln aada tutun Dizst bilgisayarnz iyi soutulduunda daha iyi alr. Hava kanallarn bir bezle veya zel temizleyicilerle temizleyin. Bu hava kanallar bilgisayarnzn soumasna yardmc olan en nemli elerden biridir. Bilgisayarnzn ok sndn dnyorsanz zerinde fanlar olan laptop standlarndan aln. Bilgisayarnz ok souk ortamlarda kullanmayn. Unutmayn ki bilgisayarlarn almas iin optimum scaklklar vardr. 11. G seeneklerini ayarlayn Denetim masasndaki g seeneklerine giderek size uygun olan en iyi seenei ayarlayn. Pil mrn maksimuma ayarlamak bilgisayarn en dk pil tketimine gre kendisini ayarlamasna olanak salar. 12. Ayn anda birden fazla program altrmayn Sadece bir programla uran. Dokmanlar kontrol ederken arkada mp3 player' ak brakrsanz fazladan g kayb yaarsnz. lerinizi srayla yapmaya zen gsterin. 13. Autosave zelliini kapatn MS-Word ve Excel gibi programlarn autosave zellikleri olduka gzeldir ancak dzenli kayt sistemi kullandklar iin sabit diski normalden daha ok altrrlar. Bu seenei uygulayp autosave zelliini kapatrsanz piliniz bitmeye yakn tekrar amak isteyebilirsiniz. Ne zaman bitecei belli olmayan bir pil almalarnzn kaybolmasna neden olabilir. 14. Grafik detaylarn drn Ekran znrln drerek yada ekran kartna binen yk azaltarak pil tasarrufu yapabilirsiniz. Gnmz ekran kartlar sabit diskler kadar hatta daha fazla enerjiye ihtiya duyuyor

Biliyorsunuz, artk yeni donanmlar hzla hayatmza giriyor. Mesela yeni bir ipsete sahip anakart, ok hzl bir ekilde piyasaya srldnden, BIOS'u tam oturmadan piyasaya srlyor ve gerek kendi yapsnda olsun, gerek zellik konusunda olsun, gerekse de dier donanmlarla olsun bir sorun/zellik eksii olabiliyor. Bunun iin, BIOS gncelleme olayna giriiyoruz. Ama nedir bu BIOS gncelleme ii? Pf noktalar nelerdir? Nelere dikkat etmeliyim? gibi sorularn cevabnz veriyor ve gncelleme olayn farkl anakart markalarnda nasl yapldn anlatyoruz. BIOS Gncelleme Nedir? Gerekli midir? Bildiiniz gibi, BIOS'dan donanmlarnz ile alakal ayarlar deitirebiliyoruz. Tpk iletim sistemlerinde olduu gibi BIOS'lar da hata ierebilir. Eer anakartnz bir donanm ile almay reddediyorsa, veya uyumsuzluk yapyorsa, bu sorunlar ve(ya) hatalar BIOS gncellemeleri ile gidermek mmkn. Ksacas BIOS gncellemesi, anakartnzn reticisinin kard daha yeni BIOS srmn, kullandnz BIOS ile deitirmektir. alyorsa, elleme mantn kullanarak, ortada bir sorun yokken BIOS Gncellemek pek mantkl deil. Ama bakarsnz, yeni zellikler gelmitir, kritik sorunlar giderilmitir, o zaman gncelleriz. Tabii srf sorunlar gidermek iin yaplan bir ey deil BIOS gncelleme. rnein yeni bir ilemci kt, anakartmz teorik olarak bu ilemciyi destekliyor. Ama ilemciyi taktmzda, ilemcinin yanl alglandn gryoruz. Yeni BIOS gncellemesi ile bu ilemcinin tam anlamyla desteklendiini grrsnz. BIOS, sadece okunabilir bellek(ROM) zerine yazl olduunu sylemitik. Eer sadece okunabilir bir bellein zerindeyse, nasl gncelleme yapacaz? Aslna bakarsanz, gnmzde, BIOS'lar EEPROM zerine yazldr. EEPROM (Electrically Erasable Programmable ROM), elektrik yoluyla kendini programlamamza olanak veren bir tip bellek. Dolays ile anakart reticimizin kard BIOS gncellemelerini yapmamz mmkn oluyor. Bu gncelleme iini, BIOS yazlmnn trne gre veya anakart reticisine gre farkl farkl yazlmlar ile yapabilmemiz mmkn. rnein, AWARD BIOS kullanan bir kii, BIOS gncelleme yaparken AWDFLASH programn kullanr. Anakart reticine gre de deiir demitik. Asus anakartlar AWARD BIOS kullanmasna ramen, AFLASH adnda kendilerine has bir program kullanrlar.

BIOS Gncelleme lemi in Neler Gereklidir? Riskli midir?

ncelikle sabrl olmalsnz. BIOS gncelleme ilemi, eer kurallara uyulmaz ise riskli bir itir. Kurallara uyarsanz gayet basit bir ilem. Eer anakartnzn reticisinin sayfasnda yazlanlara harfiyen uymazsanz, BIOS yazlma ilemi baarsz olarak sisteminiz tekrar almayabilir. Szn z, BIOS Gncelleme olaylarna girimeden nce, anakart reticinizin yazd uyarlara iyice uyun. Piyasadaki popler anakart markalar iin ayr ayr gncelleme ilemlerini beraber gerekletireceiz; dolaysyla olayn mantn kavramanz asndan nemli olur diye dnyoruz. Gerekli olan ve bilmeniz gereken eylere topluca bir gz atalm: - Anakartnzn Markas & Modeli - Anakartnzn reticisinin Web Sitesi - Anakartnz iin gereken BIOS dosyalar ve sistem disketi

L PXEL NEDR ? NASIL OLUR ? LCD monitrlerde pikseller, transistrlerle kontrol ediliyor ve bu transistrlerin herhangi birinde arza olmas, "piksel hatas" dediimiz bir kusur oluturuyor. LCD monitrlerde piksel kusurlarna ok sk karlalmasnn ana sebebi, LCD monitrlerde kullanlan transistr saysyla ok alakal. Her piksel, 3 alt pikselden oluuyor ve her alt pikseli bir transistr kontrol ediyor. 1280x1024 znrle sahip bir 17" LCD'de toplam 1280x1024x3=3.932.160 adet transistr bulunur. Bu kadar transistr ierisinden aslnda 1-2 tanesinin arzal olmas olaan bir durum olmasna ramen, can skc bir durumdur. LCD monitrlerde rastlanan piksel kusurlar birka farkl ekilde ortaya kyor. Bu piksel hatalarna l piksel denir. l piksel denmesinin sebebi, ilgili pikseli kontrol eden transistr n alp kapanma ilevini artk yerine getirememesinden dolaydr. l piksellerin birka farkl eidi var:

Karanlk(siyah) piksel : lgili pikseli denetleyen transistrn kapal durumda iken ilevsiz hale getiinden dolay bu piksellere karanlk(siyah)piksel denir. zellikle arka plann beyaz ve ak renk olduu durumlarda belli olur. Aydnlk noktaya gre daha az rahatsz edicidir.Aydnlk piksel : lgili pikseli kontrol eden transistrn ak halde iken ilevsiz hale geerse aydnlk piksel olarak adlandrlan kusur oluur. Karanlk piksel kusuruna gre daha fazla rahatsz eder ve beyaz arka plan hari hemen hemen ou arka planda kendini belli eder. ou monitrn parlaklk ayar, LCD arka n(backlight) ksmadan ayar yapt iin (baz st seviye monitrlerde arka k iin ayrca ayar vardr) eer dk parlaklkta monitr kullanyorsanz, ak arka planlarda bile beyaz nokta dikkatinizi ekebilir.

Renkli pikseller : Her piksel, alt pikselden oluur: Krmz, yeil, mavi (RGB). Bu alt piksellerdeki herhangi birisindeki arza, o pikselde grntlenmesi gereken rengi tam olarak gsteremez. Farkl bir renkte srekli yanar.

Transistr hatalar, entegre devre retiminin doasndan kaynaklanan bir durumdur. LCD monitrler, entegre devrelere gre daha byk olduu iin entegre devrelerin aksine 2-3 bozuk transistr kabul edilebilir saylabilir. stelik, 2-3 hatal transistre sahip LCD monitr arzal olarak kabul edilirse, LCD monitr fiyatlarn ok st seviyeye kmas gerekebilir. LCD paneller, geni boyutlarndan dolay entegre devrelere nazaran bozuk transistre sahip olma olaslklar daha yksek. rnein, 12" bir LCD ekranda 8 tane "arza" grnyor. 6"'lik bir wafer 'da ise 3 tane arza var. 6"'lik wafer'dan yaklak 137 ilemci ekirdeinin kacan ve bunlardan 3'nn bozuk olarak iaretlenecektir. Bu yzden, LCD monitrlerde 2-3, hatta ve hatta 6-7 pikselin normal kabul edilebileceinin altn izmek gerekiyor. Bu arzal transistr meselesine firmalarn da %100 zm bulmas u aamada mmkn deil. Dolays ile 1-2 veya daha fazla l piksele sahip monitrler de satlan rnler arasnda bulunuyor. Eer l piksele sahip bir monitr alrsanz ve bunun deitirilmesi iin ilgili firmaya talepte bulunursanz, firmann l piksellerle ilgili olarak bir garanti politikasnn olduunu greceksiniz. Baz firmalar, 2 tane aydnlk pikseli normal sayarken, bazs 3 tane aydnlk pikseli normal sayabilmektedir.

Pil Testleri - Oyunlar, Sunumlar Ve DVD Oynatm Iin Biti Zamanlar THG pil alma zamanlarn tipik uygulamay kullanarak lyor: DVD oynatm: Pil boalana kadar bir DVD video oynatlyor; Sunum: Pil bitene kadar bir sunum tekrarlanyor; Oyun: 3D Mark2001 SE'nin demosu bu testin temeli idi; Her test iin de "Portable/ Laptop" (Tanabilir/ Dizst) ayarn setik. Bu, pil mrnn tamamen CPU'nun saat hzna dayandna inananlarn gzlerini amal. Modern bir mobil CPU'da, altrlan uygulama CPU'nun hangi hzda altn belirler, bu yzden enerji tketiminin temel atsn da belirler. Aka, 1.2 GHz'lik bir CPU hz bir sunumu yapmak ya da bir DVD'yi oynatmak iin (atlama olmadan) fazlasyla yeterli. Bunun anlam test alanndaki "en yava" CPU'nun bile (1.4 GHz) bu tip uygulamalarn rahatlkla altndan kalkabilecei. Oyunlar sz konusu olunca hikaye biraz deiiyor. Burada, Speedstep aka maksimum saat hz ynnde karar veriyor. Grafik kart da tam istim alyor. Her ikisi de enerji tketimini fark edilebilir derecede arttryor ve pil mr zerinde ar bir etkisi var. Bunun gerekten ak bir performans fark yaratmad yukardaki 3D performans ksmnda gsterildi.

Origami Ultra Mobil PC ler (UMPC) Tablet PC lerden daha ufaktr Windows XP ya da Vista gibi gerek zamanl bir iletim sistemi altrlabilir.