TEACH YOURSELF SCREENWRITING Li cm n Xin c cm n s cho php v bn quyn ti: Richard Curtis khi cho php trch dn kch bn Four wedding and a funeral; Rob Grant & Doug Naylor khi trch dn kch bn Red Dwarf VI; Jurgen Wolff vi cc biu trang 103 v 163; M&A Film Corporation Pty. Ltd vi tm tt truyn phim Strictly Ballroom; cc cy bt ca Monthly and The Stage v s cho php trch dn cc bi bo ca ti. C rt nhiu ngi ti mun gi li cm n: cc thnh vin ca Screenwriters workshop, nhng ngi gip ti trong vic hon thnh cun sch: Mike Belbin, Colin Clements, Barbara Cox, Lawrence Gray, Melanie Heard-White, Peter Hogan, Henri Kleiman, Roddy Maclennan, Joanne Maguire, Susan Mundy, Margaret Ousby, Mark Parker, Phil Parker, William Sargent, v Allan Sutherland. Cng nhng bn ng nghip khc gip ti: Allon Reich, Terry Back, Anton Hume (Grant Thornton), Mike Bolland, Roger Bolton, Graham Clayworth, Stephen Cleary, Dick Clouser, Andrew Curry, Richard Curtis, Andrew Davies, Tony Dinner, Charles Elton, Barbara Emile, Julian Friedmann (Blake Friedmann), Malcolm Gerrie (Initial), Alex Graham (Wall to Wall), Michael Hauge, Richard Holmes, Paul Jackson, Linda James, Lisa Pare, Duncan Kenworthy, Lynda La Plante, David Liddiment, Adrian Mourby, Sue Nott, Jack Rosenthal, Gary Sinyor, Barry Smith (Richards Bulter), Laurence Brown (Denton Wilde Sapte), Nick Symons, William G. Stewart, Paul de Vos, Larry de Waay, Colin Welland, Ronald Wolfe v nhng phng vn ca h c trch y. Xin cm n nhng ng gp v khch l ca Dugal Muller, Olga Ruocco Daley, Mike Shelton v Alan Smith v tt c nhng ngi bn m ti trch mn li a vo cun sch ny. Xin cm n nhng ngi gip ti trong qu trnh vit v bin tp bn in: John Day, Paul de V, Sid McLean, Rinaldo Quacquarini, Nico Rilla, Eric VanEvanhoven v Catherine Coe v Katie Lander. Xin c bit cm n Andrew Davies v li ni u. Xin cm n ngi i din ca ti Emma Darrell v Roger Hancock v nhit tnh gip ti. Cui cng, cun sch ny xin c dnh tng cha m ti May v George v tt c v hn th na. Li ni u Khi ti bt u vit, thi chng c cun sch hng dn no, cng chng c lp dy vit sng to, ch c nhng kha hc bin kch n thun. Hin nay, c v s sch dy bin kch v hng trm kha hc, bn thn ti cng tng i dy

nhng kha kiu ny. Ti tng tham d kha hc Cu trc Truyn ca Robert McKee, v ti thy n tht hu ch: ng bao gi phn kt trt ra khi tay ca nhn vt trung tm hy dn nhn vt trung tm n bc ng cng l iu chng ta bit rt r, nhng cng khng th ghi su trong u qu thng xuyn. Vo thi im , ti l mt nh bin kch thnh danh. Vy ti hc vit nh th no? D nhin l bng cch ngi vit: vit mi ngy. Khng c cch no khc, d bn c c bao nhiu cun sch i na. Nu bn cm thy lm nh vy vt v qu, khi ang bt u s nghip vit lch ny, hy b cuc sm i. Bn cn phi yu ngh v cn lm ng ngay t u, bi v cng vic ny ch cng ngy cng kh ln m thi. Ngoi vic vit thng xuyn, ti cng chm ch c tt c nhng kch bn no ti c c trong tay, tm kim nhng tng v k thut m ti c th hc lm c v a vo tc phm ca chnh mnh. Khng ch t nhng kch bn phim truyn (rt him vo thi ) m c kch ca Shakespeare v Chekhov (lun hc lm t nhng g hay nht). Bn khng phi lo ngi v chuyn o vn: tm nhn ca ring bn s ta sng v dn ng ch li, nu bn l ngi c tm nhn. Nhng ti c th tit kim c thi gian ca mnh nu nhng quyn sch nh th ny c xut bn khi ti bt u s nghip - tht tuyt vi khi nhng li khuyn sng sut trong ngnh truyn thng ny c trnh by r rng, d hiu nh th ny, v hnh thc trnh by cng khng qu cu k. y l cun sch m ti mun gi cho cc sinh vin bin kch. Ray Frensham c v i tm hiu t nhng chuyn gia u ngnh hy c sch nhiu bao nhiu ty thch, nhng ti ngh s tt hn nu bn c nhiu kch bn v xem nhiu phim. (Danh sch trong chng 22 qu thc rt ng gi - thm ch b tin mua sch ch v Chng 22 cng ng) Mt cun sch dy vit kch bn khng th bin bn thnh mt nh bin kch gii, nhng cun ny thc s c ch. Chc may mn! Andrew Davies Thng 1 - 2003

01 Gii thiu Trong chng ny cc bn s hc:

-

iu g khin vit kch bn hon ton khc bit vi cc hnh thc vit khc? Cc th loi kch bn khc nhau Lm sao t c tnh k lut trong vic vit hng ngy? Bn phi gy n tng vt qua c k gc cng a ti nng v kch bn ca mnh n ng ngi - Ngi c thm nh kch bn

lm mt b phim hay, bn ch cn 3 th: mt kch bn hay, mt kch bn hay v mt kch bn hay. o din Alfred Hitchcock Ti sao ta c cun sch ny? Cun sch ny c vit dnh cho nhng nh bin kch mi bt u. Mc ch ca cun sch khng ch hng dn bn vt qua nhng khc mc v rc ri trong vic vit kch bn (phim truyn, truyn hnh, video) m cn dy bn cch tip cn vi ngnh cng nghip ny. Trong s cc th loi vit lch, kch bn l ni s sng to gn lin vi kinh doanh r rt nht v bn nn cm thy d chu v t tin khi i mt vi c hai vn ny. Gii truyn thng lun thch to ra s b n xung quanh chnh h v phng php lm vic ca h, ring ti, ti thch bt m c qu trnh. C th bn c mt cu chuyn mun k ra nhng khng bit cch cu trc n thnh mt kch bn. Hoc bn ch c mt ham mun c vit, nhng chng c tng g. Tuy nhin, trc khi bn vit cnh mt, vn c c ng cng vic khng l bn cn phi lm. Cun sch ny s cung cp nhng k nng c bit c dng khi m t hnh nh th gic. Ngoi ra, cn cp n nhng thc mc thc t m ti v rt nhiu thnh vin tng tham gia Hi tho cc nh bin kch vn thng hi i hi li nhiu ln trong sut nhng nm qua: lm sao c tng? cu hi no ti cn t ra cho kch bn v nhn vt ca mnh? lm sao kim c mt ngi i din? lm sao ti bo v bn quyn ca mnh? v nhiu cu hi khc na. Nhiu cun sch vit v ngh bin kch thng tip cn ch bng cch a ra nhng quy nh nghim ngt bt buc phi tun theo, c bit l v cu trc kch bn. Cun sch ny th khc. Khi a ra mt hng dn no , ti khng tuyn b rng bt buc phi lm theo cch ny. iu ti mun ni m ch hai hng: L mt bin kch mi vo ngh, gi kch bn cho nh sn xut, o din hay ngi ca Hi ng duyt (nhng ngi c quyn a ra quyt nh), h s khng c kch bn ca bn. Kch bn s c a cho Nhng ngi c thm nh nh gi. Cng vic ca nhng ngi ny - nc thang thp nht ca khu sn xut - l lc ra nhng kch bn d t trong s nhng bn tho t do c gi n (khng thng qua ngi i din). Nhng ngi c thm nh chuyn nghip l nhng ngi m bn

-

v kch bn ca bn phi vt qua v gy c n tng. Bt c quy tc no c a ra trong cun sch ny u l nhng iu m Nhm c thm nh c dy nhm vo trong mi kch bn c gi ti. V Bn l nh bin kch cn bit nhng quy tc ca cuc chi trc khi bn c th bt u un nn chng theo cch ca ring mnh.

Vit mt kch bn cng ging nh vit mt bi sonnet: bn phi a ra gii hn c th khoanh vng hnh thnh mt cu chuyn. Caroline Thompson Bin kch cc phim: Edward Scissorhands (Edward tay ko), The Night before Christmas (m trc Ging sinh), The secret garden (khu vn b n) Thng thng, 90% kch bn c gi n l rc ri (bn s pht hin ra nguyn nhn trong cun sch ny) v s b t chi thng thng. Khong 10% kch bn ng c t u n cui. Trong s c khang 2% ng lu v cc nh bin kch s c gi n ni chuyn, v ch c 1% thc s ng quan tm trong giai on tip sau. ( Hollywood ngi ta ni rng t l l 1 kch bn trn tng s 100-130, nhng thc ra l gn 200 v con s ny vn tng ln). Kch bn ca bn cn phi nm trong top 2% . Cun sch ny s gip bn t c iu ny. l qu trnh chng ct t kho tri thc khng l v nhng kinh nghim c c trong cc cuc hi tho t nm 1983 v t chnh kinh nghim ca bn thn ti trong ngnh ny vi t cch l nh bin kch, ngi thm nh kch bn, gio vin, ngi chnh sa kch bn, ngi mi gii ti chnh v nh sn xut, ch tch ca Hi bin kch. Hu ht nhng g ti a ra dy u da trn nhng phim truyn hoc phim truyn hnh hay m ti c xem hoc nhng kch bn d t m ti c c. Bn s tm thy nhng minh ha cng li bnh lun v kinh nghim ca nhng nh bin kch thnh cng hoc ang bng bng thng tin vo th gii in nh v truyn hnh. Chng bao gi c khong thi gian no l thun li hn trong ngnh cng nghip ny. Lng khn gi ca in nh v truyn hnh gii tr lun tng khng ngng, lun i hi nhng iu khc bit v mi m. S pht trin ca k thut s m ra mt khng gian v hn i vi truyn hnh truyn thng, truyn hnh cp v truyn hnh v tinh vi nhu cu lp y thi gian pht sng. Ngoi ra cn c Internet v ngnh cng nghip tr chi in t. Cc c hi ang l lng ngoi kia ch c chng ta nm ly. Cui cng, cun sch ny s cung cp danh sch (c c t cc ngun trong ngnh) v nhng bi tp thng thng m bn c th s dng phn tch v

t nh gi n lc ca mnh tnh tng tc theo ngha chnh xc nht ca t ny. Khng th no vt qua con ng khi khng c kch bn tt. Stephen Frears o din: High Fidelity, The Grifter, Dangerous Liaisons, Dirty pretty things, My beautiful laundrette Nguyn gc v Chuyn th C hai loi kch bn: nguyn gc v chuyn th. Kch bn nguyn gc c vit dnh ring cho phim v khng da trn bt c tc phm no tng c sn xut hoc xut bn (v d: Gladiator, The Sopranos, Amlie, Monster Inc., The Sixth sense, Six ft under, Oceans eleven, Pleasantville, Signs, Waking Ned, American Pie, Notting Hill, The usual suspects, L.A Confidential, La Haine, American Beauty, Toy Story, Memento, Shakespeare in love, Gosford Park) Mt kch bn chuyn th l kch bn da trn mt ngun cht liu no . V d: - Mt cun sch: Angelas Ashes, The lord of the rings, Babe, High Fidelity, Cocoon, The Talent Mr. Ripley, Cold Mountain, Harry Potter, The sum of all fears, Interview with the vampire, Frankenstein, Schindlers list, About a boy, Minority report, Field of dreams, Get shorty, Shrek, Red Dragon, Jurassic Park, The firm, The last of the Mohicans. - Mt v kch: Plenty, Richard III, East is the east, La Cage Aux Folles, Romeo and Juliet ca William Shakespeare - Sn phm truyn thng khc: Spider-man, Superman, Daredevil, Batman, X-men, The hulk (truyn tranh); Tales of the city, Bridget Joness Diary, Sex and the city (chuyn mc trn bo), Mars Attacks! (tm hnh trong bao ko cao su); Road to Perdition (tiu thuyt hnh); The Avengers, The Beverly Hillbillies, The Addam family, Mission: Impossible, Scooby-Doo, Charlies Angels (TV series); Tomb Raider, Resident Evil (tr chi in t), vv. C nhng ct truyn da trn nhng s kin lch s hoc tiu s nhn vt (v d: Saving Private Ryan, Erin Brockovic, Ali, A beautiful mind, The Dish, Black Hawk Down, Windtalkers, Titanic, Cradle will rock, The Cats meow, The birdmand of Alcatraz, Pearl Habour, Quiz Show, Apollo 13) chng nm gia hai ranh gii tuy nhin vn c xp vo loi kch bn nguyn gc. Trn 60% cc kch bn c sn xut l chuyn th, nhng gn nh tt c cc kch bn ln u sn xut u l nguyn gc. Ti sao? Bi v chuyn th i hi mt k nng ring (xem chng 18) v bi v trc khi bt u cng vic chuyn th nghim tc, bn cn c c/mua c tc quyn ca tc phm gc.

p dng cc quy tc c mt kch bn hay cho c hai dng thc trn. Hy lp ra danh sch v d cc b phim ca tng th loi kch bn. Nhn vo danh sch phim bn va vit trn giy. Da trn nhng g bn bit v chng, hy ngh xem phn credit ca mi phim s ra sao? Ri so snh vi phn credit in trn poster ca phim. Bn c ng khng? Bn c th thy mt s poster phim ch n gin ghi l kch bn ca. khng ch thch xem l kch bn nguyn gc hay chuyn th. Bn ngh th ngha l sao? Vit kch bn: Mt qu trnh hp tc iu u tin bn nhn thy l vic vit kch bn l mt qu trnh hp tc thng l kh thng au, n gin rng n l mt phn ca con qui th m bn phi i u. C th bn l tc gi duy nht kch bn ca chnh bn, nhng k t lc bn t du chm kt thc kch bn v gi cho ai , nh bin kch s ch l mt phn ca mt -kp. Nu bn mun kim sot tng t, tng ch, tng hnh nh, th hy vit mt cun tiu thuyt hoc kch bn sn khu cch duy nht bn c th t c vic kim sot ton b trong tr chi ny l khi bn t o din v sn xut tc phm ca mnh. Nu kch bn ca bn c mt nh sn xut chn - h s mua quyn khai thc tc phm trong mt giai on nht nh tc phm c a vo pht trin. Khi nh sn xut s bn tho kch bn vi bn v a ra mt vi lu yu cu bn vit li hoc sa i mt phn no theo gi ca h (nu tha thun thin ch) hoc yu cu bt buc (nu khng ng ). Mt khi mt kch bn bc vo giai on tin k, khi s c o din, din vin, ngi thit k bi cnh, ngi to hiu ng c bit v k xo. Kch bn s c sa cha thm trong qu trnh quay phim (bin cc cnh thnh mt th ngh thut c th thc hin c v ngn sch l iu mu cht), v tt c c th b thay i mt ln na trong giai on hu k khi dng phim. Ti sao bn ngh rng cc nh lm phim li khng gi nguyn phin bn gc ca bin kch? Liu vic hp tc c thc y sng to hay l mt kiu lm thy thi ma? Nu bn ngh rng chu thay i lm va lng nhng ngi khc s khin bn hoc l hoang mang, bun chn hoc tc gin, xin chc mng: bn bc nhng bc i u tin trn con ng tr thnh nh bin kch! Kch bn l ca ng bin kch, nhng phim l ca o din hy quen vi vic i. William Goldman Bin kch/tc gia cc phim: Butch Cassidy and The Sundance Kid, All the Presidents Men, Misery, Maverick

Bin kch/o din Wolf Rilla gi kch bn l bn v chi tit v qu ng nh vy: mt s cc kh nng, c nhm sn xut bin thnh b phim. Phi mt nhiu thng, thm ch nhiu nm tc phm xut hin trn mn hnh. V th ngay t giai on u tin ca cuc hnh trnh, cn phi hiu mt vi thng s k thut v nhng kh nng v mt hnh nh trong lnh vc truyn thng. nh ngha kch bn Ngi ta ni phim nh l mt hnh thc ngh thut v i ca th k 20. D nhin cc hnh thc khc khng th tn dng c kh nng kim sot ca camera phng to v thu nh nhng g khn gi nhn vo, bin hnh nh tr nn chn thc hn c hin thc. Mc phng to hay thu nh to ra cp cho tnh chn thc cm xc v nh dng cm xc l khng th so snh c: l th tri nghim m khn gi cm nhn c khi ngi trc mn hnh. Tuy nhin, tri nghim ny xy ra trong tm tr ca khn gi - v l ni bn phi sng trong . Lnh a ca cc nh bin kch chnh l tri nghim cm xc ca khn gi. Nhng ni rng mt kch bn l mt tri nghim cm xc th cha . Mt kch bn to ra tri nghim cm xc, a ra ch dn v ngha v mt khonh khc cao tro hi hp trong on cui. Xng sng ca mt kch bn hin i c th c nh ngha nh sau: cu chuyn v mt nhn vt b nh hng bi cm xc, ngi m ngay t u kch bn phi i u mt kh khn khin ngi ny mong mun t ti mt mc tiu c th no . N lc lm vic lm ny sinh lin tip nhng tr ngi, nhng cui cng nhn vt cng vt qua c tt c nh qu trnh chuyn ha v trng thnh ca mnh. Khi qut v kch bn drama Mi cu chuyn c k l tp hp mt chui s kin. Chng ta khng tnh li tng cnh hoc tng chi tit xy ra trong c qu trnh, chng ta la chn ci k (v b qua) ri cu trc li thnh mt cu chuyn hay ngay c khi k chuyn ci cng vy. K chuyn phim v kch bn l hnh thc k chuyn ri rc nht (sau truyn tranh). Mt cu chuyn phim c th din ra trong vi ngy (hoc nh trong phim Driving Miss Daisy vi thp k) nhng bn ch c hai ting ng h k chuyn. V th bn phi chn ra nhng on sao cho duy tr c hnh nh v tnh kt ni ca ton b cu chuyn. Nu mt tiu thuyt hoc kch bn sn khu c th chp nhn s lan man, tip cn khn gi trc tip, kim tra c tm l, ni tm, vv. c th tng t nh lm mt b phim video gia nh th mt b phim cn phi c xem nh l mt series nhng bc nh c kt ni li to thnh mt b phim han chnh.

Cng vic ca bn l chn ra c nhng bc nh - hc cch b qua v sp xp thnh mt trt t to hiu qu kch tnh nht thu ht c ti a tc ng v mt cm xc. Lm sao bit c nn b qua iu g? Bn hy b qua tt c cc cnh m khn gi c th t suy lun c. Nu mt ph n trong vn phng ni rng c y i v s ra ngai kim mt ci bnh m kp, nhng cnh c th xy ra l g? Hy xem xt nhng cnh hin nhin sau: 1. Vn phng. Pam ni rng i v i kim bnh kp. 2. Vn phng, gn ca. Pam mc o v i ra ngai. 3. Cu thang. Pam bc xung cu thang v ra ngai ph. C bc ra. 4. ng ph. Pam bc ra ngoi ph, sang ng, tin n ca hng bnh. 5. Ca hng bnh. Pam t ngai ph bc vo v ng xp hng. 6. Xp hng. Pam di chuyn t t trong hng v cui cng cng n c quy bnh. 7. Quy bnh. Pam gi bnh kp v ng i bnh c lm xong ri cho vo trong ti. 8. Ca hng. Pam cm ci ti bnh ti mt ci bn gn ri ngi xung. 9. Bn. Pam m ti bnh, ly bnh ra v a ln ming. 10. Ming. Pam cn mt ming bnh to. C trng kh hnh phc. Gi bn hy quyt nh xem u l nhng bc quan trng nht trong cu chuyn trn. Chn ra nhng cnh ti thiu k li cu chuyn. B qua nhng bc m bn ngh khn gi c th t suy ra. b nhng th ph, hy t hi bn thn: n c quan trng vi cu chuyn khng? n c gip y cu chuyn tin ln? n c lm hng ngha cu chuyn nu b b ra? Phim in nh v truyn hnh: tng ng v khc bit Mc d c phim truyn v truyn hnh u s dng ngn ng hnh nh nh nhau, nhng vn c nhiu khc bit v mt k thut cn lu . Phim in nh Ch yu quay ti mt a im vi nhng cnh quay ni hoc trong trng c quay hoc ti a im quay. Phim truyn hnh Quay ch yu trong trng quay. Hu ht l cnh ni (thnh thong chn nhng cnh ngoi)

Thng quay 1 my, cng mt cnh phim Thng quay 3 my (1 my quay c quay lm nhiu ln: u tin l mt bao qut tan b nhn vt chnh v bi c quay chnh (c my trm bao qut hnh ng) cnh, cng vi mt my quay cho mi sau l mi mt c my cho tng nhn vt mt ngi ni chnh) ang ni, tip theo s c nhng cnh cn

nu cn thit. Format kch bn (xem trang 20) ph kn tan Format kch bn (xem trang 21) ch s trang giy. Li thoi gia, nhng m t khc dng na trang bn tay phi. Phn bn chy dc trang. tri b trng. Mi chi tit c trong phn bn phi s xut hin trc my quay, phn bn tri l nhng g xut hin sau my quay (phn ny s c in vo sau, l nhng ch o quay, k thut quay) Thoi v (c bit) hnh nh s chia s nhimThoi s a y cu chuyn v hnh v em n cu chuyn v hnh ng. ng. C th c nhiu nhn vt (t 10 tr ln) nhng ch tp trung vo 2 nhn vt chnh C th c t nhn vt (khang 5-7 ngi). Trong cc series phim di tp, nhn vt xut hin lin tc.

Cng nn nh n kch thc mn hnh y l vn quan trng. Mn hnh phim in nh rng hn, i hi kiu k chuyn giu hnh nh, tham vng ca bin kch v o din phi ln hn. Truyn hnh, d s dng mc hnh nh trung bnh, nhng gn gi hn v s dng nhiu thoi lo li cu chuyn, ph thuc vo nhng ci u bit ni, chiu nhng nhn vt khi h ang ni thoi. Hn na, nu vit cho mt knh TV thng mi, nn lu rng c nhng on ngh qung co v nn a vo cu trc kch bn ca bn, xy dng nhng on cao tro, cng thng khin khn gi ho hc mun xem sau on ngh qung co. Thng thng cc b phim ca M giu hnh nh hn phim Anh v Chu u, nhng b phim c coi l giu cht vn (c l l do truyn thng dn tc) v ph thuc vo li thoi. Tuy nhin, mi th gi i thay. Khi mt khn gi mun c mt tri nghim chn tht, th v, mnh m v giu cm xc, h s tm n mt b phim in nh trc tin. Ngnh cng nghip ny vn coi phim in nh l thu c nhiu nht n l ngh thut; truyn hnh l mt th ph bin c th len li vo tng nh (nu bn vit kch bn sn khu hoc tiu thuyt th bn c coi l nh vn chn chnh). Nhng thc t l vi in nh, ngi ta phi a ra mt quyt nh tnh to khi xem n, phi ra ngoa v tr tin cm nhn n. Khi trong rp chiu

phim ta gi l cm nhn trn vn d rng nhng cm nhn ny cn bao gm ting giy xt xot hay ting ngi ni in thoi sau lng bn. Khng ging nh phim nh, rp chiu khng i hi g, ai cng hay c. Khi c tin, th ngay c nhng k v vn cng vo c. Jez Butterworth Tc gi/o din: Mojo, Birthday girl. Mt cu chm ngn c v ngh din cng c p dng vi cc nh bin kch: ngi ta hot ng sn khu l v tnh yu, lm truyn hnh l th hin v lm phim v tin. R rng l tin t l nghch vi tnh ngh thut, nhng tin cng lm tng tnh kt ni hp tc. V vit kch bn l qu trnh hp tc c mu mo. Ti t ho khi ni rng c 23 ngi ng gp vo kch bn phim A fish called Wanda. John Cleese Khi u Tht d dng khi cc nh bin kch dnh nhiu thi gi suy ngh hoc ni v kch bn ca mnh m khng thc s bt tay v vit. Khi bn ngi xung v i mt vi trang giy trng, c hng ngn l do khin bn khng vit ni (pha tr, c bo, xem TV). D nhin bn nn ngi nghin ngm tng v kch bn, nhng s d dng cho vic nghin ngm hn nu bn thc s vit ra th g . l mt ci c hay ho, nhng vn l mt ci c, v th: HY VIT RA - hoc t xa x lun nghip vit Hy ngh theo cch ny: vit lch cng ging nh tp luyn c bp, phi thc hnh hng ngy, d l ch 30 pht. Vi kch bn th, ging vn cng cn sng sa v th v. Hy ni bng chnh ging ca mnh v phn nguyn bn ta sng. Phn mi da c th c x l sau. Tony Marchant Bin kch cc phim: Holding on, Goodbye Cruel World, Swallow, Crime and Punishment. ng hi vng c mt kch bn hon chnh ngay t u hoc phong cch ring ca bn s hin ln trang giy ngay t nhng n lc u tin. Vn l hy vit, vit v tip tc vit cho n khi bn vit ra ht nhng th rc ri c trong u mnh. Phi mt mt thi gian bn mi pht hin ra c ging vn ca mnh. Thng th bn s nghe ngi khc ni rng bn mang phong cch g,

l l do ti sao cc nh bin kch thng lp thnh mt nhm trao i thng tin v gp xy dng. Nn nh: Nh bin kch luyn tp bng cch Vit Cng kh d dng mt nh bin kch trt ht nng lng vo mt cnh hoc trng on, vit i vit li nhiu ln, c gng vit cho tht chun. Thc t l bn vn o chnh lung rung , o su hn v su hn nhng chng bao gi chm c y cu chuyn. Hy t cho php mnh vit ra nhng th rc ri: ng c tnh vit ra nhng th , nhng cng ng b qua n. C vit ra , ri chuyn sang cnh sau cho n on kt. Thi im r sot li l khi bn c th g trn giy. Trch cu ni ni ting ca Art Arthur: ng c lm cho chun - C vit ra Vit kch bn l c mt qu trnh tin tng bc mt ti hnh nh m bn tng tng. Hy chp nhn tng bc . ng c vi vng. Thoi mi v th gin vi c qu trnh. D bn c lm g cng ng c vit li khi bn cha xong bn nhp u tin. Ngh bng hnh nh Cc cnh ban u l nhng cnh bnh thng, hy hc cch ngh nh mt chic my quay. C mt cu chm ngn ni rng : Hy cho thy hnh nh ng c k!. Hy lun nh iu . Nhng ng bao gi qun rng lnh a ca cc nh bin kch l trn giy; nhim v ca bn l chuyn th hnh nh bng li v nhim v kch bn ca bn l to ra mt b phim trong tm tr c gi - kch thch h, ko h vo, k mt cu chuyn thy hay khin h lt ht trang ny sang trang khc cho n khi ht. Hy bt u thay i li suy ngh quen thuc: ngh bng hnh nh v bn s vit ra bng hnh nh. C mt iu Corolco c ni vi ti khi chng ti mua bn quyn Basic Instinct l: N tht tuyt vi, ngi ta b ngn y tin ra mua bi v kch bn lm b phim hin hnh ngay trn trang giy. Joe Eszterhas Bin kch: Jagged Edge, Music Box, Flashdance Quan st v hc hi Cui cng, ha mnh vo gii truyn thng l iu thit yu. Cc nh bin kch thng t hc bng cch c nhng kch bn c pht hnh, phn tch nhng on bng video v tham gia nhng kho hc ngn hn. Thc t, vic t hc l rt cn thit: mt qu trnh t th nghim v phm sai lm. Hy

nghin cu nhiu nht c th. c ht tt c nhng kch bn bn c trong tay. Tuy nhin, nn chc chn rng l nhng bn nhp kch bn nguyn gc, ch khng phi dng kch bn c chuyn th t sch xut bn - xem chng 22 cung cp nhiu trang web hu ch v phn Tm hiu thm v nhng ngun bn l. Nhng hy xem v c bng con mt suy xt. S dng cc lun im trong cun sch ny phn tch qu trnh sn xut. Ti sao phim ny thnh cng cn phim kia tht bi thm hi? Hy quan st cc Hi, s pht trin ca nhn vt, ct truyn chnh v ph, cc cnh v trng on, thoi v li ngoi thoi, vv. iu g khin bn c ngu nghin kch bn ny, nhng li u oi vi kch bn kia? Kch bn c dng ln mt b phim trong tm tr bn? Lm sao kch bn lm c iu ny? Phong cch ca kch bn c bit sng ng hay hi hc? iu c c chuyn ti ln mn hnh? Tc ng ca n ln bn khn gi? Hy hc hi t nhng ngi khc, c nhng ngi thnh cng v nhng ngi tng tht bi. CH QUAN TRNG: Khn gi Xuyn sut cun sch ny, mi khi cm t khn gi c s dng, n mang HAI ngha: (i) ngi ngi trc mn hnh (ii) ngi c kch bn ca bn ln u tin Hy lun nh iu ny trong u khng ch khi c cun sch ny m k c trong lc bn ngi vit kch bn Ngy vit: tnh k lut v qun l thi gian Bn cn t ra cam kt vit mt kch bn tht hay. thnh cng bn phi t nghim khc vi mnh trong cng vic. Joe Eszterhas Bin kch: Basic Instinct, Jagged Edge. Ti coi n l mt ngh, ging nh cc ngh nhip khc, ngoi tr vic c tr cng cao hn. Ti bt u lm vic lc 10h, sau ba tra, ti lm lin tc n 6-7h ti, ri ngh. Paul Attanasio Bin kch: Quiz show, Disclosure, Donnie Brasco, The sum of all fears, Homocide: Life on the streets. Vn s khi u nan: tnh k lut, t nghim khc vi bn thn. Nn nh rng c bp cn c thng xuyn luyn tp: bn cng tp thng xuyn, th n cng tr nn kho mnh. Nu khong thi gian ca bn b gii hn, hy t mt mc tiu ti thiu hng ngy (ging nh Kingsely Amis l 500 t/ngy). ng qu lo lng v cht lng, tng s dn bc vo nh mt thi quen. B mt ch t bit bn thn mnh, bng cch no v vo lc no trong ngy

bn lm vic tt nht v trong hon cnh l tng no. Mi ngi chng ta u khc nhau. Bn cn khm ra khong thi gian thch hp nht cho bn thn, v tn dng ti a khong thi gian - mt cch u n. Hy t mt cuc hn cho ring mnh v duy tr n. Ti c gng to ra cho mnh thi hn hon thnh v vit ln lch Bn nhp u tin, sau 1 thng k t thi im ny; ti ln k hoch v c gng hon thnh ng hn. Ti cn phi a ra thi hn hon thnh v ta rt d sao nhng sang lm vic khc. Tom Schulman Bin kch: Dead poet society, Honey, I shrunk the kids Vn lun tnh k lut t gic v hc cch qun l thi gian. i vi s sng to th chng c hng no l sai. Ch bi v trc cha c ai tng lm theo cch ca bn hoc l bn khng bit ai tng lm theo cch , iu ny chng c g l sai tri hoc t gi tr. Nguyn tc ca bn nn l: Bt c iu g khin bn lm vic c tt nht Lm lun! Bn c mt kch bn 120 trang, c rt nhiu khong trng, v y nhng khong trng kp. Chng c l do no khin bn khng th vit 3 trang mt ngy; khng ging nh l vit ba trang tiu thuyt mt ngy. Khng c nhiu t, khng c nhiu t William Goldman Vai tr ca ngi c thm nh kch bn Nh ni trn, Ngi c thm nh kch bn (Hollywood hin nay gi h l Ngi phn tch truyn) l ro cn u tin trong ngnh ny i vi cc nh bin kch. H lm vic mt mnh, khng c trng thy, t ni v h c nh hng rt quyn lc i vi cc bin kch mi vo ngh. C mt vi nh bin kch dnh i li tt p cho nhng ngi ny, tuy nhin nhm Ngi c thm nh ny lun b gii trong ngnh coi l mt con qu cn phi c. Cc nh iu hnh sn xut qu thc khng c thi gian c ht lng kch bn khng l gi cho h. C nhiu kch bn vit d t n mc cn phi gt b ngay lp tc trc khi tm thy cht tim nng nh b no trong. Ngi c kch bn s xem tt c l lc b ra nhng th rc ri. Khi c xong 1 kch bn, Ngi c thm nh s vit mt-hai trang nhn xt (gi l coverage khi qut) gi cho nh sn xut hoc trng ban. Phn nh gi ny s l mt bn tm tt ct truyn km theo nhn xt c nhn ca Ngi c thm nh v gm c 2 phng n gi : mt cho kch bn, mt cho nh bin kch. Phng n gi thng ch l mt t: b qua, cn nhc, ng lu tm. Mu bo co ca Ngi c c in trang bn.

C th phng n gi v kch bn khc vi phng n dnh cho kch bn. C th bn c mt phn m u tt, cu chuyn th v (ng lu tm), nhng c vit rt t (b qua). Nu mt Ngi c khng tin c kch bn ca mt nh bin kch v danh, ngay lp tc, kch bn s b loi. Nu h tin c kch bn , th kch bn s c gi n ngi quan trng hn. V th nhim v u tin ca bn l vt qua c Ngi c thm nh vi nhng li nhn xt tch cc ca h cho c bn v kch bn ca bn. Trc khi c mt kch bn, Ngi c s nhc n ln v xem n nng bao nhiu xem n di thch hp cha? Sau h s lt n trang cui kch bn ngn thng c c trc, kch bn di s dnh sau. i vi phim in nh, kch bn di chng 90-100 trang s khin Ngi c mm ci, thm ch 110 trang th vn c chp nhn. Mc ti a c th chp nhn l 120 trang. Ti bit rng iu ny nghe tht ngc l tng ra th kch bn nn di ngn tu thuc vo chnh n nhng cng c l do c y, v quan trng l phi khin Ngi c ng v pha nh bin kch. Nu mt Ngi c hon c kch bn di, h s c thi khng c tch cc vi n. K tip, Ngi c dng ngn ci lt nhanh mt lt tng trang kch bn xem t l ch en trn nn giy trng (h mun nhn thy nhiu khong trng): xem li trnh by c ng chun ca mt kch bn khng? Cch trnh by v b cc l rt quan trng (xem chng 2). Sau h s c 10 trang u (hin nay th ch l 5) ri chuyn sang c 5 trang cui, v chn c vi trang bt k trong vi cnh no phn gia kch bn. Nu h thy hi lng v n tng, h s c ton b kch bn t u n cui. Bn mun h lm vic ny th phi lm cho kch bn ca mnh tht th v, v d c. Kch bn s xut hin trn hnh, trong tm tr Ngi c v trn c trang giy na. C qu nhiu kch bn, mc d c cu trc rt hon ho v c l s thnh mt b phim cc hay, nhng li v cng t nht khi trn giy. Vic ca bn l quyn r Ngi c. Vt qua c Ngi c thm nh, l bn thnh cng bc u tin, chnh nhng bc u tin i khi li l bc khin bn vp ng. Cun sch ny s gip bn vt qua ro cn . Cuc hnh trnh bt u t y. Ti sao Miramax li chn The English Patien Bi v l kch bn hay nht ti c c trong nm. Harvey Weinstein M.D., Miramax Film Kch bn (The full monty) qu tuyt n mc, chng ti bt n xanh ch vi tun sau khi nhn c n. Jim Wilson

Gim c sn xut Fox Searchlight, L.A. C mt bi bo th v vit v Ngi c thm nh kch bn ca Michael Hauge, m cc bn c th tm thy trang: www.hollywood.net/Hauge/readers.html NH GI KCH BN TA : TC GI: NGI I DIN: NGI C: CNG:

S T: NGY:

NHN XT:

IM: 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

02 B cc kch bn : ngn ng hnh nh ca bn Trong chng ny bn s hc: - Cch vit kch bn theo ng format - Lm sao th hin bn thn v tc phm ca mnh trong ngnh ny Hy kim mt kch bn c format chuyn nghip v ghi ch mi th; t nhng hng dn n gin nht nh INT. (NI) v EXT. (NGOI) cho n i chnh xc v khng bao gi i lch ra khi format . Bn c th gi n mt tuyt phm nhng nu khng c b cc chun, Ngi c thm nh s qung n i ngay sau khi c cnh 1. Lynda La Plante Bin kch: Prime Suspect, Widows, Trial and Retribution, Framed, etc. Trc khi bt u hnh trnh sng tc, rt cn lp ra mt vi chi tit c bn xem kch bn ca bn s c trnh by nh th no v ngn ng chuyn mn c s dng. iu u tin cn hiu l: B cc v trnh by ng cch (format) L nhng bc cn thit u tin bn c kch bn V th hy tun theo nhng nguyn tc ca format c nhng im rt linh hot, nhng nhiu im th khng. Mc ch ca chng l s r rng v vic truyn t thng tin, khin Ngi c thm nh d c kch bn ca bn. ng chng li chng hy s dng chng. Tt c cc kch bn gi n u phi c nh my, trn kh giy A4 v ch in mt mt cho mi t. Kch bn no khng tun theo s b tr li m khng c c. Nu gi sang M, nn nh rng h thch kh giy 8.5 x 11. Phng ch s dng nn l 12point Courier. Ti sao? Nh th s d c Gip Ngi c thm nh tnh c thi lng kch bn. Format ca phim: 1 trang = 30-40 giy trn hnh.

-

Gip nhng ngi c khc trong khu sn xut nhanh chng nm bt c ni dung ca kch bn v ca bin kch.

Rt nhiu nh bin kch mi vo ngh trt khi nng lng khng l vo vic hon thin cu chuyn ca h, cu trc, nhn vt v thoi, nhng li qun phn hnh thc bn ngoi. Trong ngnh ny, c ni dng v hnh thc u quan trng. Cc nh sn xut v ngi i din cm thy: mt nh bin kch chuyn nghip bit cch quan tm n hnh thc sn phm s chuyn nghip vit ra mt cu chuyn hay. Do , vic trnh by format chun l rt quan trng (i vi c phim truyn v truyn hnh) xem Chng 22 v phn Tm hiu thm. c nhng iu s cho bn thy bn c th hoc khng th thay i iu g. Mc ch ca bn l mt kch bn chuyn nghip v c th c c. Trang vit Trang ba v tiu s c trnh by chng 14. Trang mt l trang vit u tin. Cc trang phi c ghi gc trn bn phi hoc gia, cui trang. Ngoi ra trong trang 1: .Hnh thc trnh by kch bn phim in nh: Bn khng c tiu ln u trang. Thng tin u tin xut hin l FADE IN (r dn): bn gc trn bn tri (FADE OUT: lm hnh m dn: xut hin gc di bn phi ca trang cui ca kch bn). .Hnh thc trnh by kch bn phim truyn hnh: UK (bng video) b cc kch bn ring (hnh 2.3). Kch bn TV thng mi s c mt on ngh ( qung co) v c ghi Phn 1 v Phn 2, vv.

K chuyn

11/2

6

21/2 21/4 2 11/2 Tn nhn vt (ch o din vin) Thoi

2 11/2

3

4

cutto

1

Hnh 2.1: Mu trnh by kch bn in nh. 63 NI. PHNG NG. NH CA MATTHEW & GARETH M GARETH v MATTHEW, ang ng, m nhau NI. CN H CA CARRIE, PHNG NG M CHARLES v CARRIE ang trn ging CARRIE Em bit l iu ny s xy ra Giy pht em ni vng vi Hamish. Em nghi ng rng s c mt v n vng cui cng. NI. PHNG NG NH FIONA. NH CA TOM & FIONA M FIONA, tnh, ang c trn ging. NI. PHNG NG NH TOM. NH CA TOM V FIONA M TOM, ang ng, nm nga, b pyjama ci cc kn c. NI. BP. NH CA CHARLES & SCARLETT M SCARLETT, say ru, ang ng trn bn nh bp. NI. CN H ca CARRIE. PHNG NG - SNG SM CARRIE Em ngh n lc anh phi i CHARLES Mi 5h sng m. CARRIE 9h sng nay ch du ca em s n. Bn em bn chuyn v ph du. CHARLES Em ni ng. Anh chng ng gp c g nhiu trong v . CHARLES im lng mc

CHARLES (tip) Thnh thong em c thch hn h khng... CARRIE (khng nhc u khi gi) D thi, cm n anh. CHARLES Ti sao? Hnh 2.2: mu b cc kch bn phim truyn Ngun: Four wedding and a funeral Richard Curtis 40. NGOI. (OB) PH LAREDO NGY NHNG THNG B APOCALYPSE (khi huyn) ANG CHM CHM BC QUA MN KHI XOY V DNG LI. KRYTEN BC RA V NG I DIN CHNG. LISTER, RAMMER V CON MO BC RA NG SAU ANH TA, V BN NY TN RA TRN PH. THN CHT c h tr h, anh cnh st trng? KRYTEN Ta nh ra ri, mi l mt con virus my tnh. Mi i t my ny sang my khc, chn ln cc chng trnh gc. THN CHT Bnh dch lan truyn, ng l ta . xem liu ta c th gi cn bng c khng nh THN CHT NNG CNH TAY CA HN. MT LUNG IN XANH C PHNG THNG LN TRI. 41. NI OPS. TRONG PHNG MT TIA SNG XANH PHNG RA T U CA KRYTEN V CHY DC

DY IN NI ANH TA VI HP IN IU KHIN V N N X XO NH MY NAVICOMP LC TRC V TA THY TRN MN HNH HIN CH K NNG C BIT V DNG CH NHP NHY BN CNH XO 42. NGOI PH LAREDO NH TRC MO Anh ta ang lm g th? RIMMER Khi ng my. a chng ta ng v tr ca mnh: lm anh hng, k liu mng s t hn bay dc vng Pecos (NH TM XUNG T) Thng thc chng trnh nh! - 35 Hnh 2.3 mu b cc kch bn truyn hnh Ngun: Red Dwarf (Tp 3: Gunmen of the Apocalypse) Rob Grant & Doug Naylor Tt c cc phim truyn hnh mt tp, truyn hnh t tp u s dng hnh thc trnh by ging kch bn phim in nh. Tt c kch truyn hnh M (gm c sitcom) cng s dng hnh thc trnh by ca phim in nh v c vit di dng cc Hi (hai hi trong na gi v 4 hi trong 1 gi) v iu ny c nh my ngay trn u trang pha trn dng FADE IN (r dn). Mi hi bt u mt trang mi. Lu rng vi nhng on phim hay series bng hnh quay th bao gi cng phi c tn ca series . Mi hi bt u vi FADE IN (r dn) v kt thc bng FADE OUT (m dn). Lu : iu ng ch nht trong trang u tin ca hu ht cc kch bn phim l cn cht t thoi (nu c): bn ang c gng to ra mt cnh v khng kh, to ra nhn vt chnh, lm chng ta thy bi ri, thu ht khn gi v khin Ngi c mun c c kch bn, khng ch l li thoi (h s d dng c hn!). Hy suy ngh bng hnh nh. Tiu cnh NGY

Tiu ca cnh hay cn c gi l slug line cung cp thng tin c bn: u khi no ca cnh bn di. Mi cnh mi th u c slug line ca ring n v lun phi c vit ch in hoa. Thng tin c vit theo ng trt t nht nh, v d: (INT.)NI. NH TH. PHNG (EXT.)NGOI. THI P NGY NG K M

u (a) u tin l ni cnh din ra INT. (interior - ni cnh v d: trong mt cn phng) EXT. (exterior - ngoi cnh v d: trn ph) (b) a ra v tr r hn, (c) v tr c th hn na, v d: NI. LU I. PHNG NG - NGY C i khi bn thy v tr ca (b) v (c) b o ngc, v d: NI. PHNG NG. NH CA CHARLES M NGOI. XE CA SCARLETTE. NG CAO TC NGY Nh th ny cng c: NGOI. NG PH. KHU PH NEW YORK NGY Mc ch l Ngi c thy c r. Tu bn quyt nh, nhng nu thy nghi ng th c theo th t (b) ri n (c). Lu : Nu cnh ca bn din ra trong xe t hoc trong mt toa tu ho, th vn l cnh NI, d rng t v tu ang i bn ngoi. v d: NI. T - TI NI. T ANG DI CHUYN. NG PH LONDON NGY Bn cng c th thy NI/NGOI ngha l a im t gc my quay (theo hng nhn ca nhn vt) c t ni nhng quay cnh hoc s kin din ra ngoi cnh. (v d: mt cnh ang din ra ngoi ph, c nhn bi mt ngi ang ngi trong xe t). NI/NGOI. T CA CHARLES/PH - NGY hoc NGOI/NI. VN/NH - TI Khi no Thng thng, NGY hoc M l . Bn c th nhn thy BNH MINH, SNG, CHIU, CHIU MUN, CHP TI, MUN HN, CNG LC hoc MT LT SAU, nu c l do s dng nhng t . i khi bn c th dng TIP SAU hoc TIP THEO nu cnh hoc on hi thoi tip

tc t cnh trc nhng thay i a im. Nhng thng th c p dng NGY M l d nht. Nguyn tc l: mt cnh mi xy ra bt c khi no c s thay i v khng gian v thi gian. LU : - Cc cnh khng c nh du th t trong hnh thc trnh by kch bn ca nh bin kch. Chng ch c nh th t trong bn nhp sn xut v sau. Tuy nhin, kch bn TV ca Anh th thng nh s th t cnh. Phim truyn hnh M c hnh thc trnh by ging nh hnh thc trnh by phim truyn. - Tiu cnh thng khng c k chn, tuy nhin i khi trong kch bn truyn hnh Anh vn k chn. - Lun t khong cch p (double-space) gia tiu v on ch bn di v gia cc cnh. Ch dn cnh. Cn c gi l business hoc blackstuff, y l on ch m t hnh nh (khng c thoi) nhng hnh ng ca nhn vt vt v s kin t nhin lin quan n cu chuyn. Hu ht c vit di dng ch thng, r rng, mch lc, khng mang tnh nhn nh, nh gi; thng s dng thi hin ti, v d: Ngi Tc vng ng ca pha sau lng h. Hn t t quay u sang pha tn cnh st. Tn nhn vt thng c vit di dng ch thng, tr khi ln u tin tn h xut hin trong kch bn, khi tn ca h c vit hoa. Nu trong cnh ca bn c khng kh quan trng, hy vit on business ngay t u cnh v vit ch hoa. Tt c cc hng ca my quay (nu bn s dng my) u lm vic vi on ch vit hoa, tuy nhin hy cn thn v ng s dng qu nhiu k thut ny. Nn nh rng bn khng phi l o din phim v Ngi c thm nh c th nhn ra tham vng ch o ca bn nu bn s dng qu nhiu k thut ny. C mt vi ch o cnh m bn thng xuyn bt gp: v.o. (voice-over) li thuyt minh o.s. (offscreen) bn ngoi hnh M.O.S. (without sound) khng c m thanh P.O.V. (point of view) hng nhn f.g. (foreground) tin cnh m.g. (midground) trung cnh b.g. (background) hu cnh

Ba hnh thc cui th qu r . Li thuyt minh l on thoi din ra u cnh nh trong phim Blade runner, Goodfellas, Malcome in the Middle, George of the Jungle, Memento, v phn m u ca Field of Dreams, Maverick, Road to Perdition, Election, Spider-man, v Out of Africa, vv. Thng th li thoi ny l li k ca nhn vt chnh v k mt phn ca cu chuyn. Cc nhn vt khc khng bao gi nghe thy li thoi ny v n phn nh suy ngh ni tm ca nhn vt. Thoi kiu ny cn ti gin. Nu c s dng, cn c t ng ch nh cc thoi khc v c vit y . V d: KAREN (thuyt minh) Ti c mt trang tri Chu Phi o.s. l nhng on thoi m cc nhn vt khc (v khn gi) u nghe thy, nhng c ni bi mt nhn vt khng trc tip xut hin trn mn hnh lc . M.O.S. c s dng khi mt ngi ang ng ni trc my quay nhng khn gi khng nghe thy on thoi . V d: Trong hu cnh, Charles v David ang ni chuyn vi nhau M.O.S. H s dng ngn ng k hiu. Charles rt kho tay v cm thy thoi mi vi vic ny. Hn ch ti a s dng M.O.S. P.O.V. (my quay hng theo ng hng nhn ca nhn vt) c s dng nhiu hn mt cht. Gc my Hy b qua iu ny! Mt du hiu ph bin ca nhng tay khng chuyn l s dng c t ch o gc my (qut, dolly, zoom, cn, vv.) trong kch bn. Rt nhiu kch bn c mua l kch bn quay, trong bao gm ch o gc my. Nhng cc nh bin kch trong bn nhp ca mnh khng nn lm th. Mt vi ch o m bn c th dng: LS (LONGSHOT) Vin cnh MS (MEDIUM SHOT) Trung cnh CS (CLOSE SHOT) Cn cnh C/U (CLOSE UP) Cn mt Tight C/U V d: cn i mt Two shot Trung cnh 2 nhn vt Three shot Trung cnh 3 nhn vt Nhng khng nht thit phi s dng tt c cc thut ng ny trong kch bn ca bn; n ch lm lon thm. Nu thc s cn dng, th cng hn ch thi! Nu bt buc phi dng trong kch bn ca mnh, c nhng cch lch lut. V

d thay v LS - vin cnh mt bit th trn ni th hy th dng Nhn t ng xa hoc khi bay ln t ng khi ca mt ngi nh xa xa trn ni S dng cm t chng ta thy hoc chng ta nghe thy khi mun m t nhng g khn gi cn tp trung vo, v d: Chng ta thy c hai i bn tay ang ln m vi chic cha kho ch kho ca Chng ta nghe thy ting sm v ri ting ht. nhng cng khng nn thng xuyn s dng chng, lun c nhng cch thay th. Khi cm thy nghi ng th hy b qua. Lun nh rng kch bn ca bn cn tp trung vo mch chuyn v nhn vt ch khng phi nhng vn c th trong sn xut. Hy to ra mt b phim trong tm tr Ngi c v b qua cng vic ch o ca o din. Sp xp cnh l khi bn to ra mt serie cc cnh xy dng mt tp hp hnh nh hoc cm xc (thng khng bao gm nhn vt chnh v cng khng c thoi trong montage). C rt nhiu cch vit. V d: MONTAGE: A- Ni la PHUN TRO v khi la bay ln tri B- Mi ngi chy tn lon. HT HONG C- Cnh cp bc cc ca hng. Mi ngi ang chy, m y qun o v thc n. D- Cnh st v qun i ang c gng gi trt t E- My bay ang bay trn u Lu : khong cch p (double space) gia cc dng. Nn nh rng mt trang kch bn = 1 pht trn mn hnh. Nu mt cnh chin u di qu 3 pht trn mn hnh, n cng s di 3 trang. Khng nn vit nh sau: NI. BAR NGY Jake lao vo trong qun ru. Anh ta v ly mt chai v p n vo quy bar. Anh ta bc ngang trn sn nh. ng cch Clint mt khong. m phi vit th ny: NI. BAR NGY

Jake lao vo trong qun ru. Anh ta v ly mt chai v p v quy bar. Anh ta bc ngang trn sn nh. ng cch Clint mt khong Vi li vit nh th ny khng nhng bn nh hnh c thi lng mt pht ca trang m cn nhn mnh c nhng hnh ng quan trng. Trnh by nh vy cng d c hn. Cui cng, ng bao gi vit nhng cu kiu nh sp xp cc cnh mt bn ri l. To ra hnh nh v khng kh suy ngh bng hnh nh. C tm cho c kch bn phim ca Raging bull v Fight club hy xem h m t cnh nh nhau trn trang giy nh th no. Din xui Nhng on vn di dng lin mch trong ngnh ny thng rt kh nhn v kh c (mt Ngi c thm nh s nhn lt t trn xung). V th hy c gng phn nh cc on thnh nhng n v nh hn din t mt hnh ng hoc ngh. Li khuyn ca ti l ng bao gi vit 1 on vn di hn 4-5 dng. Mt on vn di 1,2,3 dng l chp nhn c v cng tt cho bn hn. tch cc cu trong on vn s dng du chm (.) hoc hai du gch (--). Nu phi chuyn sang trang khc, nn c gng sp xp kt thc cu trc khi chuyn sang trang tip theo. Vo v ra Lm sao chuyn t cnh ny sang cnh khc? Cch c in l s dng CUT TO - CHUYN SANG (vit cui gc phi ca cnh cn kt thc). Tuy nhin, d khng cn vit ra, Ngi c cng bit l chng c cch no khc. V th tt nht khng nht thit thng xuyn lm vn on vn bng CUT TO. Bn s tit kim c khong trng v c l thm c 3-4 trang cho kch bn ca bn. Nhng thut ng khc cng c s dng l: FADE IN (u kch bn) r dn FADE OUT (cui kch bn) lm dn DISSOLVE TO - m chng FADE TO BLACK - chuyn dn sang nn en FREEZE FRAME - dng hnh

Nn nh rng nu bn FADE OUT hoc FADE TO BLACK mt cnh th cnh sau phi c FADE IN. Nu bn khng chc lm v cch s dng nhng thut ng ny, th c p dng CUT TO: hoc b i cng c. Th hin tn nhn vt Tn nhn vt ni thoi thng c vit hoa v cch 1.5 so vi li thoi, khng bao gi c t gia (xem hnh 2.1 v 2.2). Thng th cc nhn vt ca bn u phi c tn, nhng c nhng nhn vt m vai tr rt nh trong cu chuyn, th ch cn nu vai tr ca h, v d: NNG DN, TH K, vv. Ch dn din vin y l lc m bn, nh bin kch, hng dn din vin din t li thoi bn vit nh th no. Li khuyn l: ng lm th, tr khi ging iu ni thoi i ngc vi ngha cu ni. JOHN (ma mai) S l mt ba tic hay ho y! Chng thng c vit trong ngoc n, trong mt dng v c t gia TN NHN VT v Thoi. ng c can thip qu su vo lnh vc ca din vin (v o din). Ch o din vin l rt c ch nu nhn vt ca bn ang c bit ni vi ai v c vi ngi cng trong tm nghe, v d: JOHN (ni vi Sandra) o ca anh u? hoc nh sau: in thoi ku. JAN Vn phng Griffin Mill xin i cht. (ni vi Griffin) Bonnie Sherow. Griffin gt u, anh nghe in. Bn khng xen k m t hnh ng nh di y:

(sai)

JOHN (nh Sandra) S mi ca tao u? JOHN S mi ca tao u?

(ng)

Anh ta nh Sandra. Thoi Thoi c t ngay di tn ca ngi ni v khp vo ct c chiu ngang 3 nm trung tm trang giy (xem hnh 2.1 v 2.2) Tt c dng li thoi ch cch n (single space) v khng c khong trng gia cc t, tr khi c xen bi mt iu g v d mt on ngh ngn hoc di. C th vit theo mt trong 2 cch di y: (i) THIN THN (thm ch khng th gp) Ta s cho ngi ri xung trong t do Anh ta nhn xung nhm 4 ngi ang ng ngng Maverick d th no cng thuc v ta (ngh) gi l chuyn ring t. (ii) THIN THN (thm ch khng th gp) Ta s cho ngi ri xung trong t do Anh ta nhn xung nhm 4 ngi ang ng ngng. Maverick d th no cng thuc v ta (ngh) gi l chuyn ring t. ng dng gch ni tch mt t khi xung dng (d cch s dng ny l ph bin, nhng vic tch nh th s lm gy cu) (sai): JOHN Ti cha bao gi ni th. Khng, ti nh rt r.

Cng tng t, ng s dng gch ni tch t ca thoi khi chuyn t trang ny sang trang khc. Kt thc trang bng mt cu, v u trang sau l m u cu khc. Khi thoi ca nhn vt b ngt bi cch trnh by (ch khng phi bi thoi ca nhn vt khc xen vo), xem v d di y: JOHN Anh khng c lm th. Anh mong l em hiu. Anh ta cm mt con dao v tin li gn Sandra. C qun quai v tot m hi, dy thng xit cht hn c tay c. JOHN (tip) Em thy y, anh rt xin li v s ln xn ny. Nu ch c mt dng m t xen vo gia, bn khng cn phi vit li tn nhn vt, tr khi mun nhn mnh tnh r rng. m thanh Bt c m thanh quan trng no trong kch bn ca bn (khng trc tip gy ra bi din vin) phi c vit hoa, v d: Ci xe cnh st R LN dc theo con ph ti tm. Norma quay sang khi mt tm bin CT KT trn to thp c. Jake NGHE thy ting nc chy t trn cu thang Nm tay ca Sandra M qua ca s. TING nhc cao vt CAO ln na (hoc CHM DN) Mt ting G CA ph v mn im lng. Bn c th tm thy t OVER c s dng, ngha tng t nh v.o (voice over) - li thuyt minh nhng p dng vi m thanh. N c s dng nh sau: NI/NGOI. NH KHO NGY Chng ta i theo Mr. Blonde khi hn bc ra khi nh kho

ti ch chic xe ca mnh. Hn m thng xe, ly ra mt can xng. Hn quay li nh kho NI. NH KHO NGY mang theo can xng. Mr. Blonde ti xng ln ngi tn cnh st, anh ny ang VAN XIN hn ng lm vy. Mr. Blonde vn ht nhc iu bi Stealers Wheel (OVER) Mr. Blonde CHM dim, ming ht: Mr. BLONDE Mt g h bn tri ta Mt g h bn phi ta. Ta y. B kt gia cc ngi Hn DI CHUYN que dim dc theo ngi anh cnh st khi mt vin n N TUNG ch ngc ca Mr. Blonde. Lu rng m t chnh xc m thanh trong kch bn khng phi l chuyn bnh thng. Tarantino c th lm c iu . Mt mi nguy him l cc nh bin kch mi vo ngh thng c xu hng vit hoa tt c nhng m thanh nh nht v th cc t trong on trn thut ca h u c vit hoa. Mt ln na: Hy suy ngh! ng c lm dng! khi cm thy nghi ng th hy b qua. Cui cng, ng c bao gi vit ch in nghing. Nu mt kch bn c hnh thc trnh by sai, d l kch bn hay nht trn i, ti s c n tng khng tt vi n ngay t u, bi v ti ngh: y r l mt ngi khng chuyn nghip khi khng dnh thi gian nghin cu xem b cc trnh by nh th no. Khng nht thit phi bng by, nhng phi d c. Paul Marcus Nh sn xut: Prime Suspect 2, White Boyz, Kwik Stop Mt vi cun sch hay v hnh thc trnh by: Hng dn hnh thc trnh by cho cc nh bin kch chuyn nghip th loi phim truyn v truyn hnh - $10 bao gm ph bu in, c bn ti

Hip hi cc nh bin kch M (pha ng); T: 1-212-767 (hi ban l tn). Thng tin chi tit phn Tm hiu thm. Cole & Haag: Hng dn trn b cho hnh thc trnh by kch bn chun (Phn 1 Format phim truyn, Phn 2 Format phim truyn hnh). NXB CMC - M. Gi bn: $16.95 mi phn. Cc phn mm kch bn : Xem Chng 22 bit thm chi tit, nhng cng c th th cc trang sau: www.generalcoffee.com (ti min ph hnh thc trnh by kch bn Genie) www.films.com.br/introi.htm www.impactpc.freeserve.co.uk [ti min ph SwiFT95 - mu tnh by kch bn chun quc t cho chng trnh Word 97] www.apotheosispictures.com [format Screenforge ph ng k ban u l $45] hoc th dng cng c tm kim vi cc t kho nh: screenplay (kch bn), format, sample (mu) v software. 03 Hnh thnh tng Trong chng ny, cc bn s hc: - Cch pht sinh tng - Lm sao nhn ra tng tt nht v lc ra ci c nhiu chn - Lm sao thm vo ging vn c bit ca ring bn. Bn khng th i nng th tm n vi mnh, bn phi li nng ra. Ethan Hawke Din vin v nh vn Khi ti bt u ngh vit ton thi gian, ti ch ni chuyn vi h iu hnh word. Ti phi hc cch li bt tng ra khi u. Andrew Davies Nh Bin kch v chuyn th: A very Peculiar Practise, Pride and Prejudice, Bridget Joness diary, etc. Trc khi vit

Ti sao hin nay c rt t kch bn hay? chnh l vic bn b bao nhiu cng sc vo n trc khi ngi xung vit. y l mt cng vic kh khn v k lut, nhng xng ng. Adrian Dunbar ng bin kch : Hear my song Bt c mt nh bin kch no mi vo ngh cng t nhiu n lc vo cng vic vit lch, dn ht sng to vo trong ri cm thy kch bn ca mnh tht hon ho. Nhng cch lm ny li b qua yu t tinh xo. Thc t, cng vic vit lch thc s (bn nhp c th) ch chim 5% c qu trnh. Mi s chun b phi c t trc pht trin tng, sng to nhn vt, cu trc, cnh, chui cnh n c gi l giai on pre-writing trc khi vit v s c trnh by c th trong 9 chng tip theo. Thng thng, qu trnh sng to kch bn chia ra nh sau: Trc khi vit = 65% Vit chnh thc = 5% (bn nhp c th) Vit li = 30% Bn cng chun b k phn trc khi vit th cng d hn trong lc vit chnh thc. Vit kch bn l mt chui ni tip nhng phn chia nh: i t khi qut n c th. Hy nghin cu hnh 3.1 l s tng qut qu trnh tng c a ra. ng lo nu c mt s thut ng l ti y. Bn cn phi lt ngc li xem s khi i xuyn sut cun sch ny.

Hnh 3.1 s : qu trnh vit kch bn

Mc tiu tr thnh mt nh bin kch ng c vit mt b phim m chnh bn khng mun i xem Paula Milne Bin kch : The Politicians wife Die Kinder, Second Sight Ti sao bn mun vit? Hu ht cc nh bin kch s tr li rng: Ti mun thay i con ngi, mun ngi ta ci hoc khc. Bn mun lm iu nh th no? Theo li ca gio vin dy vit kch bn Michael Hauge s l: Mc tiu u tin khi l mt bin kch l khi gi ra mt phn ng xc cm t khn gi thi thc v li ko ngi khc ngi trc mn hnh hoc lt sang trang xem s kin tip theo, quyn r Ngi c. Mi cnh c m t, mi dng thoi, mi hnh nh c sng to ra u hng ti mc tiu ca bn. Hy lun ghi nh iu ny. Ho mnh cng khn gi, k mt cu chuyn tht hay, v bn s khi gi c phn ng cm xc. Hy c gng i vo tm tr ca khn gi v nm bt c cch m cm xc nh hng v tc ng ln chng ta. Ti tng ngh rng bi kch l khi din vin khc. Nhng thc t, bi kch l khi khn gi khc. Frank Capra Bin kch, o din: Its a wonderful life, vv. B.P.F - yu t am m chy bng Ti vit bi v ti Cm th. Rt nhiu. Nng tru! William Gass Nh vn Kch bn hay l th kch bn i thng vo tim ta, vi nhng on am m trn y nng lng t li vn ca bin kch, cho d cu trc khng c hon ho - iu ny c th c sa sau. Paul de Vos Bin kch/sn xut Cui cng, nh bin kch cn phi vit nhng g thuc v am m ca h, ch khng phi vit nhng th mang tnh thng mi. David Friendly Sn xut : Courage under fire, Dr. Dolittle My girl, The Chamber

Bt c khi no nh sn xut hoc bin tp kch bn c hi cu ng tm kim iu g kch bn?, cu tr li lun l mt t: am m. am m trong khi vit, tng ca bn v cch th hin. D nhin h tm kim mt tng gc, s tham gia ca nhn vt v mt cm gic rng nh bin kch c kin thc v cu trc; kch bn ch c c khi bn nh my c trnh by chuyn nghip v c hnh thc b cc chun. Nu ct truyn, nhn vt v cu trc c hi ln xn mt cht, nhng c tnh am m quyt lit trong bn vit c mt ging vn xuyn sut - h c th cn nhc (v gi bn n ni chuyn) chnh l ni m ging vn ca nh bin kch bc vo. S khc bit khi c hi kch bn ca anh ni v ci g? v kch bn ca anh thc s ni v iu g th?, l nhng tng v suy ngm su sc bn mun em n cho khn gi (xem Chng 4 - ch ). Bn c iu ny khng ? C ngha g khi vit mt kch bn c cu trc tuyt vi, p ng cc nguyn tc k thut, nhng nh bin kch li chng ni ln c iu g? Lynda La Plante V th, d bn c vit mt tuyt phm in nh hay l mt tp phim truyn hnh, hy vit v nhng iu quan trng i vi bn. Hy o su suy ngh, tip cn chnh vi vn sng ca mnh, ly ra mt s kin quan trng trong chnh s pht trin ca bn. Nhng ng c ly mt s kin v k li y ht nh n xy ra vi bn. Hy ly ra mt tng c th v pht trin n, to thm h cu bin mt s tht bnh thng tr nn c ngha no i vi ngi khc khn gi ca bn. Nu bn khng c am m v n, th lm sao ngi khc c c? Hn na, bn cng chng c mt thch th xuyn sut c. Paul Marcus Li t duy sng to Cc nh bin kch c li suy ngh khc nhau: (i) Quy np (ii) Suy din (iii) Logic ny (iv) Phi logic sng (v) Sng to cha - t ci c th i n khi qut - t khi qut i n c th - nguyn nhn: chuyn xy ra trn i nh th no, s vic ni tip s vic khc. - trng hp: c v v ngha nhng chnh bn thn cuc cng cha nhng yu t trng hp - khm ph nhng dng dy, mi lin h ngm gia hai th khng lin quan n nhau ( tng/con ngi) m

ai tng c xem. Li t duy sng to dn bn ti vic khm ph nhng on tht khng ng trong kch bn hoc trong nhn vt. V d: Bn c mt ngi n ng v mt ph n, ang nh nhau d di trn sn nh, mt ngi c mt con dao. Nu mt ngi m ngi kia, iu d on; nu tnh cht ca cuc vt ln thay i v h bt u lm tnh cung nhit, r rng bn xoay sang hng khc v i ngc vi d on ca khn gi. L mt nh bin kch, hy lun i tm nhng yu t khng th on bit, nhng on tht khng lng trc trong chnh kch bn ca bn - iu s khin khn gi ho hc vi nhng iu sp xy ra. Cm gic ho hc khin khn gi ngi dnh cht vo gh xem n ht phim cng l cm xc khin Ngi c thm nh chm ch lt ht trang ny sang trang khc. William Goldman ni rng bn cn c mt s ngc nhin trong mi trang. Bn c ng khng? hay iu ny khin ngi ta bi thc vi nhng ngc nhin v lm khn gi mt hng th? Tuy nhin, c mt iu chc chn rng: tng khng th n bng cch ngi i cm hng: Ngh thut ca vit lch l ngh thut ca vic mi ng qun trn gh. Art Arthur Bin kch Xem mt vi trong s cc phim (xem ht l tt nht): The Sting, Maverick, House of Games, The Grifters, The others, Fight Club, The Usual Suspects. Ghi li nhng khonh khc trong phim khin bn ngc nhin. Lp li vic ny vi cc b phim khc, tt nht l nhng phim bn cha xem bao gi. Pht sinh tng Th h bin kch ngy nay kh yu km v h ln ln v xem cc loi phim, v Bt h tiPht sinh phim. Hy l chnh mnh. in nh thc th ltr tng tng Lc v do ch li tng u c chn chn tng tng. Michael Leeson Bin kch : The war of the roses giai on trc khi vit, bn s p one-liner li suy ngh: u tin, quy np i Nn v bi - dng hai cnh v khp cc hng, m rng ht mc, chin thut t duy tnh to. Mc ch ca - cu bn? c c nhiu tng khc bit nht c th. y l giai on m bn t ch quan tm n s lng.Ta Tip theo l li suy ngh suy din, khi m bn chn lc v th nghim cc Nhn tng, chn ra tng m bn cho l tt nht v c nhiu chnvt nht (thut chnh - Ct truyn ph ng ring ica ngnh). h Km ni n uy chKh ch i n uy im n

- Th loi

Format

- Xung t - Cn tr - Thng tin - Cng thng - Nhp - H thng hnh nh

Nhn vt: - Tiu s - Ngun gc - ng c,

Cu trc

- Tnh c o Tm tt

- Nhn dng Thit k vai din

C ngi v ngh ra tt c cc tng m bn c, k c nhng tng nt ng ngn, vit ln giy hoc nh my; bn s mun c t do nht c th. Sau , nh ph bnh bn trong bn s chn ra v ni rng ci ny hay, ci Pht trin Cnh & ny d, hoc nhn vt ny khng outline n Step chui 3 x 5 Tom Schulmancnh

Pht trin

Treatme

G/ chuyn bin

Lm sao pht sinh tng? Nhp c

Thoi & ngm

tin Tri nghim c nhn: bn c cuc sng ca ring mnh hy tn dng n i. (Nhng ng vit cu chuyn ca mnh ng nh thc t vn c.) Ly mt tng t chnh tri nghim ca bn, m rng theo hng to ra Ch ni ln ngha vi ngi khc. Ti mun cm n cha m to ra ti nh con ngi ti hin nay, v S phn tch ca Vit bin cht liu i ti thnh th bn ti li c. Ruby Wax

th u

Tri nghim ca ngi khc: cng nh trn, hy chn ra mt chi tit trong cuc sng ca bn b, gia nh, nhng ngi bn tng gp; khng Khn l phi chnh con ngi h, m chgi mt vi yu t trong tri nghim ca h. Thu thp li v bin n tr thnh mt tp hp Vi dng thoi/mt nhn vt: lun mang theo mt cun s (v bt) ghi li nhng on hi thoi nghe c, nhng nhn vt v tnh xut hin trc bn; ghi li trang phc, li ni, c ch, vv. Bo ch: lu li nhng cu chuyn to cm hng cho bn (mt ngun bo b - c bit l cho nhng b phim truyn hnh ng i) Mt mu qung co/slogan/bi ht/tiu bo: nu n to cm hng cho bn, hy to ra mt cu chuyn t chnh ngun . Hnh nh cm hng: ngm mt bc nh hay mt bc tranh. iu g khin bn n tng vi n? Cnh ny c th k ra cu chuyn g? Ly mt bc nh th v trn bo: to ra mt cu chuyn (nhng chuyn xy ra xung quanh v vo lc bc nh c chp); qu kh ca mi nhn vt? chuyn g xy ra sau khi bc nh c chp? ng no: chn mt ch , lit k nhng suy ngh t do lin quan v nhng cm xc n vi bn, xung t v kt thc khng theo cu trc. Mt k thut thng c s dng trong qung co V s : vit ra mt tng ch o hoc mt ch ngay gia trung tm t giy. Vit nhng tng lin quan trong hnh bong bng, vi dng k dn ni chng vi tng gc, ri li v v vit nhng tng trong hnh bong bng lin quan n nhng tng trc , c lm th cho n khi to ra mt mng nhn ca cc tng v ngn t. Vin cnh iu g xy ra - nu: t hi bn thn iu g xy ra nu iu ny xy ra?. V d: Nu sng mai ti dy v pht hin ra rng mnh b m/c cnh tay di 10 feet/bin thnh mt con gin/nu tri t s b hu dit trong 24h/nu thi gian ngng ng?...vv. (mt phng php hay

Kch bn (nhp cui)

to ra on tht bt ng). Hu hu cc cu chuyn u bt u vi hng ny. Gic m: gi mt quyn s bn cnh ging, ghi li nhng cu chuyn v hnh nh trong gic m ca mnh (v d: Frankenstein ca Mary Shelley) S hnh dung/tng tng: chng ta u tng tng trong cc gic m, m ban ngy v tr tng tng ca chnh bn. l tr tng tng sng to c trong thc v bn c th iu khin c n, tip cn tim thc thng qua nhng k thut th lng thc. Hy th lng hon ton, th mnh vo khng gia im lng tuyt i, nh li nhng a im a thch hoc mt ai trong qu kh ca bn: tn dng tt c nhng gic quan: th gic, thnh gic, v gic, xc gic, khu gic, hnh ng, cm xc. S dng tm tr mnh nh nhng cnh phim v chiu ln bt c th g bn tng tng ra. Chuyn th: (tiu thuyt/cu chuyn c thc, vv.) cng nh l mt bi tp vit, nhng nu bn nghim tc, th hy xin ly bn quyn ca tc gi trc tin . Xo nu: mt t khc ca o vn. n trm ca ngi khc nhng khng n trm mt cch l liu (Resevoir Dogs chnh l s kt hp gia Asphalt Jungle, The Killing (Kubrick, 1956) v City on Fire (Ringo Lam, 1988 Hong Kong), Clueless l mt tc phm lm li ca tiu thuyt Emma ca Jane Austen, 10 things I hate about you l mt tc phm li li ca The Taming of the Shrew, v Shes all that l mt phin bn hin i ca Pygmalion). Thc t, nhng b phim nh Scream v I know what you did last summer li c v rt hng th khi xo li nhng khun mu trc .

Trn y ch l nhng gi . Bn cn c mt cch tip cn t do i vi cc tng. Trong giai on ny, vic t c iu cha quan trng, nhng lm sao lm c iu g tht th v. Hy lu mt tp cc tng, qun n i. Cc nh bin kch cn pht sinh mt dng chy lin tc cc kch bn v bn cho. (Chuyn nghip nht l lm vic cng mt lc nhiu hn 1 kch bn, mi kch bn mt giai on pht trin khc nhau). Ti cha bao gi c mt ci hp cha cc tng, nhng mu tc phm, nhng on hi thoi ti nghe c. Ti vit vi vng ri qung vo trong hp. Mi khi ti bt u mt kch bn mi, ti li nht ra nhng mu giy . t nhin bn c 5 mu v cht ngh: y chnh l hi 1 ca b phim, nu ti chu kh thm cht t mm mui. Shane Black Bin kch : Lethal Weapon, The long kiss, Good night, AWOL C nh mt ming bt bin, nhng vo nhng mu thc t cuc sng, nho trn chng vi nhau v to ra mt th mi m.

Adrian Lyne o din/bin kch : Fatal Attraction, 9 Weeks, Unfaithful, Indecent Proposal, Flash Dance. S dng tt c cc k nng trn, sng to ra 30 tng hoc ch khc nhau. C th ch l mt t, nhng c lit k ht ra. Nn nh rng, giai on ny, ng ph bnh, nhn xt chng vi, bn cn s lng. Gi hy b danh sch sang 1 bn v c tip. Cht lc v th nghim tng ca mnh Lc ny, bn c th nhn ra rng, i vi 1 bin kch, tng cho cc cu chuyn nm khp mi ni v vic tm ra chng th khng thnh vn . Chn ra cu chuyn c nhiu chn nht (c tim nng) mi thc s l vn . Kh khn hn c l vic c pht hin ra cu chuyn no bn thc s quan tm, cu chuyn no khi gi trong bn nhiu cm xc nht, v cu chuyn no bn cm thy mnh k s hay. Bn lm vic ny bng cch no? p dng nhng iu sau cho tng chuyn ca bn: (i) (ii) Tr li cc cu hi sau cho tng tng: Cu chuyn ni v ai? iu g? Khi no? u? Ti sao? Nh th no? N c chn khng? N s dn n u ch? N c kch tnh? Liu ti c th th hin s kch tnh trong mt series cc cnh vi t li gii thch nht c th? C ct truyn khng? Liu ti c th to ra ct truyn cho n? iu g l him ho? N phi l mt ci g sng ng v c th, l mt bin kch, ti cho rng cu chuyn khng ch l cc nhn vt tham gia vo . Tm kim nhng iu bt ng, tnh nguyn bn, c o trong tng v trong nhn vt ca bn. Lun tm s ngc nhin. Liu cu chuyn ti k c phi l iu ti thc s quan tm? Liu ti c th rt ra t chnh cm xc v tri nghim ca mnh, ri p dng vo cc tng? Liu c phi l iu m ti ch hiu mt phn, hay n cn phi tht c th? Liu n c phi l iu m ti bit mnh nn quan tm (chin tranh/ung th/nn i) nhng thc lng th khng? Liu n c phi l chuyn qu ring t, mang tnh c nhn m nhng ngi khc kh c th ho mnh vo hoc b tc ng bi n? Liu tng c cn c quan tm, c thc hin n cng khin n tr nn c ngha vi ai ? Hy chi tr Thy ci ca qu: hy ngh n tt c nhng g bn khng ng tnh v tng ny: s yu ui, l do ti sao bn khng nn theo ui n xa hn, vv.

(iii) (iv) (v)

(vi)

(vii)

Mo nh: Nu tng ca bn v tnh chnh l kch bn truyn hnh v nhng ngi lm vic trong ngnh truyn hnh hoc mt kch bn phim truyn v nhng ngi lm phim, li khuyn ca ti l: hy b n i! Cc nh sn xut ght vic ly ngnh ny ra lm tr ci. Tuy nhin cng c nhng b phim nh th vn c lm (v d: The player, Swimming with Sharks, Ivansxtc, Full Frontal, Bowfinger, S1mone, Get shorty, Adapation) bi nhng nh lm phim c tn tui. Gi th bn c danh sch 30 tng, o qua tng tng vi cc cu hi bn trn v chn ra nhng tng trin vng nht, c nhiu chn nht (s dng chnh cm nhn/phn ng ca bn chn ra). B nhng tng cn li sang mt bn. Ly ra 2-3 t/ tng khng lin quan t danh sch bn va lc ra, t chng cnh nhau. Tm ra nhng ng dy lin h gia chng. Ri vit mt cu cho mi nhm ca nhng tng c lin h vi nhau. T mi tng m bn chn, pht trin ra 1 cu chuyn vi ba phn: m, thn, kt. (Ch dng 1-2 cu cho mi phn). iu ny c th khng p dng c vi tt c cc tng, b qua nhng th bn thy khng thuyt phc. Vi nhng tng cn li, m rng phc tho thm na, bao gm nhng cnh chnh (mt vi cu cho mi cnh) ri chia thnh tng phn: m, thn, kt.

Sau khi lm xong, nu bn cm thy t tin vi tng ca mnh, c l tng ny thuyt phc c th i tip 04 Pht trin tng: t tng n ct truyn Trong chng ny cc bn s hc: - Cch lc ra v tp trung vo cc tng v nhn vt - Bt u a chng vo khun kh 3 hi: m - thn - kttheo chiu su - Ngh ta cho d n ca bn - Kim tra b cc ca d n - Ct truyn ph c tc dng th no? Cc b phim thc ra l nhng cu chuyn: n c k c hay khng? c th v khng? Nu khng lm c nh th, th tt c nhng g lin quan n n d c ti gii n my cng v ngha. William Goldman Mt vi nh ngha Cu chuyn: mt lot nhng s kin hnh thnh nn kch bn theo trnh t thi gian Ct truyn: Cch k chuyn c hiu qu kch tnh v th v.

y l hai thut ng c s dng xuyn sut cun sch. Bin tng thnh r rng Sau khi quyt nh c cu chuyn mun k, bn nn bt u i t khi qut v c th, t hi bn thn tt c cc cu hi lin quan n tng ca mnh sau phn tch v chn ra nhng g hay nht t chnh cu chuyn ca mnh. Cc cu hi c cp n trong chng ny l: Ti sao mnh mun vit kch bn ny? Ai s l i tng mun xem n? Chuyn k v ci g? K v ai? Ti sao li tp trung vo nhn vt ny m khng phi cc nhn vt khc? Tm quan trng ca bi cnh v nn? Liu khn gi c cn thng tin c bit g hiu tan b cu chuyn? Mnh mun khn gi cm thy th no trong khi ang xem phim v sau khi xem xong?

Bn c th thy rng mnh c sn background (nn tng cu chuyn), nhng bn cng cn mt ct truyn. Thng th bn s c mt tng, nhng nh th cha cho n khi bn c 2 tng - mt l v nhn vt, mt l v tnh hung sau bn c th to ra mt cu chuyn. Bn cng cn c mt kt thc. Hy th hin cu chuyn ca bn theo mu sau: y l mt cu chuyn v ( NHN VT ) ngi mun (LM G ) v kt thc vi (THNH CNG/THT BI/THAY I) y chnh l khi nim chuyn. Nn nh rng, y l hnh nh v th nhng g phi l nhng hnh ng c th v l nhng kht vng c th nhn thy trn mn hnh chng hnh thnh nn nhng hnh ng cho cu chuyn ca bn. Th hin khi nim chuyn s gip bn c c s r rng trong tng nhn vt v hnh ng ca chuyn phim. Thnh cng ca nhng b phim c lp l v ngi ta thch cu chuyn. Chnh cu chuyn l ngi sao. Roger Simon Bin kch: Bustin Loose, Scene from a mall.

Lm

sao

chn

ra

cu

chuyn

chnh?

Tr li tht lng iu g khin bn xc ng nht? i tm phn kt Lm sao bn bit rng mnh c mt cu chuyn hay? Rt nhiu nh bin kch s tr li rng S khng th bit c cho n khi i n on kt. Hy m bo rng bn c mt ci kt. Th loi cu chuyn m bn mun k c th gi nhng manh mi cn thit. Lun nh n khi nim chuyn. Liu on kt kch tnh vi mt mn cao tro honh trng? Liu n l cao tro cha? Cu chuyn vi mt phn kt mnh nht/cao tro ln nht s cho bn thy rng n l cu chuyn chnh cn k. T hi bn thn: ct li c o cu chuyn ca ti? Lun ghi nh cu hi ny trong sut qu trnh vit v giai on vit li. Tnh c o nguyn bn khng ch l mt yu t, n l s ha trn ca nhiu yu t. Kim tra cu trc kch tnh Khng ch l ton b cu trc 3 hi (xem chng 7), m c nhng chi tit nh hn ca 3 hi, nm lp bn trong (din xut, ct truyn ph, vv.); ci g gy kch tnh nht? Th mnh nht s nhy vt ra ngoi v ni cho bn bit rng y l cu chuyn chnh. Ngc nhin l g vy? u ra? Lun i tm nhng g bt ng, nhng nt tht, xoy trong cu chuyn khin cho khn gi t m hi chuyn g s xy ra tip theo? K mt cu chuyn hay chng d cht no. Mt cng vic nhc nhn, vt kit tr c to ra mt cu chuyn hp dn vi nt tht v bin thnh mt cuc hnh trnh Chris Carter Bin kch: The X-files, Millenium, Midnight caller Vit ngc

Cc kch bn thng c vit ngc. im ng quan tm nht ca c ngi vit kch bn v khn gi l on cao tro cui hi 3. Sau khi quyt nh xong v on cao tro cui phim ci ch bn cn t ti - bn i ngc tr li v m bo c c mi th trong ct truyn - nhng on cao tro khc, git li, a ra quyt nh, vv. - tp trung 100% hng n cc cnh v khanh khc. Tuy nhin, ng qu bi ri nu cha tm c ra ci kt ci kt t n s n. Nn nh rng, khi ang trong qu trnh quay phim, cc nh lm phim Casablanca thm ch vn cha tm ra ci kt cho n. T hi bn thn cu ny: ti c tin vo cu chuyn ca mnh khng? Nu c, th hy tip tc Ch c 8 kiu chuyn c bn Bn ngh c bao nhiu cu chuyn c k trn mn hnh? Hng ngn? Hay nhiu hn na? Thc t cu tr li ch l 8. Tt c s c lit k bn di y cng vi v d. Bn c th k thm v d c khng? 1. ACHILLES Mt im yu /khuyt im mang tnh sng cn dn ti s suy sp ca mt c nhn m trc rt han ho (Samson and Delilah, Othello, Superman, Fatal Attraction v loi film noir). y chnh l c s cho cc b phim ti phm hnh s - im yu /khuyt im khng nm pha ngi anh hng, m pha k xu (Columbo, CSI Crime Scene Investigation, Murder She wrote, Inspector Morse.) 2. CANDIDE Mt con ngi ti nng, ngy th, trong sng, rt lc quan; mt ngi anh hng (ngi tt) khng b khut phc (Chariots of Fire, Forrest Gump, Indiana Jones v series phim James Bond, Mr. Bean, Billy Elliot, Erin Brockovich, Amlie, A Beautiful mind). 3. CINDERELLA c m thnh hin thc; mt phm cht o c lu m cui cng cng c cng nhn; t c nh ho quang rc r sau mt thi gian b coi r; phn thng sau mt qu trnh chuyn bin (Pretty Woman, Rocky, Strictly Ballroom, Star Wars, My big fat greek wedding, shrek, Erin Brockovich) 4. CIRCE Cuc ui bt: con nhn v con rui; k v ti v nn nhn; thng l mt ph n quyn r gi by mt g a tnh (God Father I, Othello, Double Indemnity, Body Heat, 9 weeks, film noir, Amlie, Insomnia, Dangerous Liaisons). 5. FAUST Bn linh hn mnh cho qu d c th kim c phn thng, nhng cui cng phi tr mt ci gi rt t; mn n di hn; mt b mt b chn vi eo ng chng ta v sm hay mun cng bt kp v hm hi ta; S phn khng th trn thot (Wall Street, The Seventh Seal, The skulls,

Boiler room, Devils Advocate, Traffic, The red shoes, cc phim kinh d v th loi phim m n lin phng ty trong nguyn bn dng ch spaghetti western - th loai phim hng B sn xut ti thinh hnh trong nhng nm 60 v u nhng nm 70 ch thch ca bin tp) 6. ORPHEUS Mt mn qu b mt i, mt s mt mt ring t no . Hoc l bi kch v s mt mt , hoc l hnh trnh tm kim sau khi mt mt (Dr. Zhivago, Rain Man, Signs, Jason and the Argonauts). 7. ROMEO AND JULIET Anh chng gp c nng, chng mt nng, khng quan trng vic chng i tm hay khng i tm nng. (West side story, When Harry Met Sally, The Graduate, Sleepless in Seattle, Notting Hill, Titanic, Shakespear in Love). 8. TRISTAN Tnh tay ba; chng yu nng, nhng khng may mt trong hai ngi hoc c hai u nh c (Fatal Attraction, The Graduate, Jules et Jim, Pennies From Heaven, Remains of the day, Dangerous Liaisons). Mi loi chuyn trn u c mt ngun gc. Hy nghin cu nhng cu chuyn gc v cc chuyn thn thoi v c chng. iu g khin chng c bit n mc ngy nay chng ta vn s dng chng lm khung sn cho nhng kch bn phim? C 8 kiu chuyn c bn c th hin di nhiu hnh thc khc nhau bi kch, hi kch, lch s, trinh thm, truyn hnh di tp, vv. v c th pha trn, an xen nhng v c bn vn l nhng cu chuyn v ct truyn nh trn. Ti va trnh by 8 th loi chuyn chnh trn khng c ngha rng n l mc chun khng th thay i, c ngi ni c t loi chuyn hn. Bin kch Lorenzo Semple Jr. cho rng ch c hai loi chuyn c bn: C trn cn v Cp i k cc. Thy dy bin kch Michael Hauge cho rng bn s rt ra c mt loi t tt c cc cu chuyn: David v Goliath chu chu voi. Cu chuyn ph bin nht l Romeo v Juliet. Ti sao bn ngh vy? Hy tm ra 5 b phim theo ng kiu Romeo v Juliet. Sau tm ra 5 b phim khc trong motif Romeo v Juliet xut hin vi t cch th yu trong phim. Hy lit k nhiu nht c th cc phim c s kt hp nhng th loi sau: Achilles + Cinderella, Faust + Orpheus, Circe + Tristan, Candice + Romeo v Juliet. Bn c th thy rng cu chuyn ca chnh bn ri vo mt trong cc loi trn (hi vng l nhiu hn mt). Khng c g l t c: khn gi v hi ng xt duyt mun mt th g mi m v khc bit, nhng cng phi quen

thuc (c gi l khu vc an tm). Nguy him l ch bn bm st vo mt th loi qu in hnh (mo him vi s hin nhin v nhm chn). Hy tm ra cch k mi: kt hp, xo xo, chuyn th, m rng. Hy cho cu chuyn ca bn lt qua 1 hoc vi loi trong s 8 th loi k trn. Bn c th khin n hay hn khi thm mt s yu t t 1-8? Bn c th tng mu thun/git li (Set-backs)/yu ng/pha trn nhn vt, vv.? Bn cng thm nhiu yu t, bn cng thy cu chuyn ca mnh c o v t ging nhng g bn tng xem. Hy nh rng bn ang tm cch to kch tnh v cm xc ti a cho kch bn ca mnh. Mt khi bn quyt nh c cu chuyn ca bn s ri vo phm vi no v iu g thu ht bn, bc tip theo l a n vo mt th loi. Th loi M, trc khi lm mt b phim, ngi ta thng hi bn: Ci a ca phim ny s c t k no? Anthony Minghella Bin kch/o din: The English patient, The Talented Mr. Ripley, Cold mountain. Tt c nhng g ta vit u nm trong th loi ny hoc th loi khc, hoc l s kt hp ca nhiu th loi. Th loi chnh l loi cu chuyn: mt phong cch truyn thng m cu chuyn ca bn c dng ln da trn c s ca nhng b phim/v kch c lm t trc . Khng ch n gin l mt bi kch, hi kch hoc s kin lch s, n phi tp trung vo nhiu hn na. Sau y l nhng th loi truyn thng: Lng mn Hai ngi yu nhau, vt qua v vn kh khn cng chin thng on kt (Romeo and Juliet, Titanic, War of the roses, The Mask.) Trong phim When Harry met Sally, lc cn li l chnh bn thn h; h u tin rng bn b khng th tr thnh ngi yu. Trong My Big Fat Greek Wedding, lc cn chnh l hnh nh ca bn thn v s khc bit vn ha. Hi Mt cu chuyn hi hc trong khng c ai b tn thng (Airplane, Ruthless people, Throw Mama from the train, Notting Hill.) ng hnh Hai nhn vt hon ton i lp (ght nhau) b buc phi lm vic cng nhau. Cui cng, s i lp b chuyn ha, h tr thnh bn thn. (Lethal Weapon, Midnight Run, Training day, Strictly Ballroom).

Trinh thm/hnh s git gn V iu tra mt ti c v nhng tn ti phm: ti c khng tr gi (Philip Marlowe, Dirty Harry, Columbo, Poirot). Film noir U m v cht chc. Mt ngi n ng sng mt cuc i lc quan/chua cht gp mt ph n xinh p m anh ta hon ton b khut phc. C lc anh ta phi i la di, c lc li ch tm git mt ngi n ng khc (The Maltese Falcon, Double Indemnity, Fight Club, Basic Instinct, Body Heat, Devil in a blue dress, Seven). Nhng th loi khc l: Min ty, khoa hc vin tng, gangster, tnh cm lng mn, phiu lu hnh ng, ly k - rng rn, b n, kinh d, tiu s, lch s lng mn, m nhc, hnh trnh, v thut, tn ngng, hi th tc, th h X, ti liu. Bn c ngh ra c thm loi no khc khng? Hy tm ba b phim thuc mi th loi. Bn c th nu ra nhng c im quen thuc trong 3 cu? Cng c th pha trn cc th loi vi nhau, v d: tng lai/hnh ng/phiu lu (Spider-man), vin tng/noir (Blade Runner), Kinh d/noir (Angel heart), Teen/horror (Scream, I know what you did last summer), Hi/min ty (Blazing saddles), Lng mn/hi (Four wedding and a funeral), Lng mn/Hi/Min ty (Maverick), Thnh th/Min ty (Once upon a time in America, Gangs of New York, The fast and the furious), Hnh s/Noir/Hi (dead men dont wear plaid), Ti phm/Hi (Oceans eleven, Italian Job), Bollywood/Hollywood (The Guru), Hnh ng/Ly k/Git gn (xXx, Speed), V thut/Hollywood (Crounching Tiger Hidden Fragon, The matrix), Vin tng/Hnh ng/Hi (Men in black, Mars Attacks!) vv. Bn c ngh ra thm c nhng th loi pha trn khc? Hy lit k 3 b phim khc vi mi loi k trn. Tuy nhin, cch duy nht thc s hiu c nim v th loi l xem tht nhiu phim truyn hoc phim truyn hnh lm theo phong cch ring. Hy ch nu ln sau bn c xem mt th g , bi v th loi phim nh hnh nhng mong i ca khn gi. Hy nhn tng ca mnh i chiu theo th loi: khi c th s gip bn quyt nh loi ct truyn no, nhn vn v ch bn ang x l. C th s gip bn c c gi cho phn kt ca chuyn. c ch nh? ng c cho rng cc th loi l ro cn hn ch bn. Hy suy ngh mt cch sng to, vt ra khi tr tng tng quen thuc i n mt gii php cn bn v c o duy nht.

Khi lm mt d n, ti c gng v ngh b phim hay nht thuc th loi ny v khonh khc ng nh nht v c gng hng v n. Vi phim Misery, ti lun ngh n Psycho trong u, vi Butch Cassidy, n thc s l mt b phim Min ty tuyt vi nh Shane. William Goldman Cu chuyn ca ai? Nu mt s kin xy ra v d, mt v m xe, cp nh bng, 11 thng 9 nm 2001, - mi mt nhn chng, ngi tham gia li c mt ci nhn khc nhau v s vic. Gc nhn ca h (P.O.V.) chnh l cu chuyn ca h. V th, quyt nh xem ai l ngi k chuyn, chng ta ang nhn s vic c nhn nhn qua i mt ca ai, cu chuyn chnh, cu chuyn ph (ct truyn ph) v c qu trnh bt u c lm sng t. Cu trc 3 hi: gii thiu Trong chng 7, chng ta s nghin cu chi tit cu trc kch bn 3 hi , ti giai on ny, chng ta ch bt u xy dng t c bn. Ngi ta gi y l cu trc Hollywood kinh in, nhng ngun gc ca n bt u t Aristotle, v thc t th n gip hnh thnh nn tng ca hu ht nhng cu trc hay. Hi 1: Thit lp th gii. tiu. Hi 2: Pht trin lc chnh v cc nhn vt khc; thm su v ngha cho khi nim chuyn. Hi 3: Kt thc & h mn Cha phn Cao tro v Cch gii quyt: cao tro chnh xy ra, mc tiu t c, nhim v hon thnh; tt c mi quan h ca nhn vt v ct truyn ph c gii quyt v cui cng khn gi th pho, cm gic tha mn on kt. Trong mt kch bn phim truyn, di ca 3 hi c phn b nh sau: Pht trin cu chuyn chnh; to ra v pht trin cc cn trn ng n mc tiu; pht trin nhn vt To (cc) nhn vt chnh Bi cnh, han cnh, mu thun v mc tiu. Nhn vt chnh bt u hnh trnh t c mc

Hi 1 1/4

Hi 2

Hi 3 1/4

mi Hi kt thc mt cao tro v ci sau ln hn ci trc, cho n khi chng ta i n cao tro ln nht on cui hi 3. Hy lm quen vi vic . Liu bn c th bt u cu chuyn ca mnh theo hng ny? One-liner Hy k li cu chuyn ca bn ch trong 1 cu v di khng qu 25 t. Trong cu , tp trung vo chnh ca chuyn. Hy lin h vi khi nim chuyn, s c ch y. One-liner khng ch gip bn tp trung vo cu chuyn ca mnh m cn c th dng nh l li cho hng ca bn (Chng 19) khi bn em bn kch bn cho ai . n gin, hy t mt cu c th khin ti mun i xem b phim ny v c ng khi nim chuyn hp dn khn gi. V d: Cu chuyn v mt ngi nng dn Iowa bnh thng dm chng li mi kh khn, tm thy can m tin vo gic m ca chnh mnh (Field of dreams) 3 g n ng i tm mt khon kch x b tht lc trong mt cn bit th rng ln, ti y mt ph n ang n nu trong mt cn phng (Panic room) Odysse trong khng gian (Star trek) Hamlet di lp lng th (Lion King) Khi mt cnh st gip iu tra mt v n Alaska, anh ta v tnh git cht ng nghip ca mnh, anh ta b chnh tn st nhn m mnh ang iu tra hm da tng tin (Insomnia) Mt qun n do hai anh em iu hnh sp ng ca, mt m h quyt nh chi mt canh bc ln cu vt cng vic kinh doanh (Big Night) Trong tng lai, nhng tn ti phm s b bt trc khi chng ra tay, nhng mt thnh vin ca i c v b buc ti v phi vng ra chng minh mnh v ti (Minority Report). Bambi trn tho nguyn (Spirit, Stallion of the Cimarron) Mt c nng o m quyt tm ci mt lut s Beverly Hill quyn r vi mc ch tr th anh ta bng mt v ly hn (Intolerable Cruelty)

Romeo and Juliet trn tu Titanic (Titanic) Mt g n ng nhm chn b buc phi sng cuc i bun t t ngy ny sang ngy khc m khng th that ra c; liu anh ta c th tm thy li ra v thy tnh yu? (Groundhog Day) iu ny tng t nh Hollywood ca thp nin 80 gi l Khi Nim Ln Lao th khi nim n gin v c ng gip bn c phim v khin nh sn xut hnh dung c t poster s ra sao, v d: Alien = Hm c mp ngoi khng gian. Top Gun = Rocky trn my bay Khi nim ln lao ngha l ti c th cm nm c b phim trong lng bn tay mnh, cc k n gin d hiu. Steven Speilberg Khi c hi cu : Chuyn phim ni v ci g th?, one-liner chnh l cu tr li! Hy vo vic thi! Ngh ra mt cu one-liner th d, ngh ra mt one-liner tht hay mi kh. Julian Krainin Head, Krainin Prods Website hu www.imdb.com [Internet Movie Database: one-liners, taglines...] www.rinkworks.com/movieaminute Cu t (taglines) Hy ngh ra vi cu taglines cho d n ca bn. l nhng cu ngn gn, sc tch m bn thng thy trn poster, n th hin mt cung bc cm xc, v ni dung b phim hoc l cht m t qung co trn cc t tp ch truyn hnh hng tun (mt cu chuyn th v ca mt gia nh, phc tp v kch tnh). Chng cng c s dng nhiu trong trailer phim, thng l ngay phn m u thu ht bn. Mc ch duy nht ca chng l hp dn khn gi. Chng to ra nhng s mong i trong lng cc nh sn xut, nhng ngi i din, khn gi. Mc d cc cu taglines (cn c gi l logline v strapline) s khng bc vo v kch cho n mn cui cho n khi bn thu xp ti liu gi i bn, nhng hy vit chng vo lc ny s gip bn tp trung vo d n ca mnh v lm r t tng xuyn sut ca n (t ph v nht qun) Taglines bao gm 2 yu t chnh:

ch:

Quy tc con s 3

-

S i lp: bt u vi mt m t chn thc, sau a tr tng tng vo cuc hnh trnh

2 yu t trn c minh ha qua cc v d sau: C y khin mt th trn ng dy trn i chn ca mnh v mt cng ty ln phi chu qu gi Erin Brockovich (2000) (i) 3 Sng bc, 11 g n ng. 150 triu la. Bn s sn sng thng m? (ii) Bn c chi hay khng? Oceans Eleven (2002) Anh ta l mt th v kh hon ho cho n khi anh ta tr thnh mc tiu b sn ui The Bournes Identity (2002) Danh sch l tnh mng. Con ngi l c thc. Cu chuyn ny l c tht. Schindlers List (1994) y l Benjamin... Anh ta ang hi lo lng v tng lai ca mnh. The Graduate (1967) (i) Tng lai c th c nhn thy Ti c s b trng pht Trc khi ti c c thc hin .... cho n khi n sn ui Bn. (ii) Bn s lm g nu b buc ti git ngi khi m bn... cha h ra tay? Minority Report (2002) Trong nhiu nm tri, cc du hiu vn xut hin b mt ca chng s l din...sm thi Signs (2002) V hi kch v mt chuyn tnh p nht gn nh cha bao gi c k Shakespear in love (1998) Vic chng ta lm trong cuc sng s vang vng vnh vin Gladiator (2000) C ngi ni rng Hy sng cho ng sng! v h lm th Thelma and Louise (1991) Cu chuyn c thc v mt v la o c thc

Catch me if you can (2003) Di y l mt vi phim khc (c km nm pht hnh). Bn c th on ra tn phim t nhng cu taglines? (p n c trong phn tm hiu thm) 1. Nm tn ti phm. Xp thnh mt hng. Khng c s trng hp no (1995) 2. Cn phng c coi l an ton nht trong ngi nh (2002) 3. Mi gia nh u c mt s mnh. Mi a con u nm gi tng lai ca gia nh. Mi ngi cha u l anh hng ca con trai (2002) 4. Trong tay h, mt c bi l th duy nht nguy him hn khu sng (1994) 5. Nc M c sinh ra trn ng ph (2002) 6. Bn sn sng tin xa ti u bin thnh mt k khc? (1996) Gi th hy t ngh vi taglines cho d n ca bn. Trong khi suy ngh, hy lun t hi bn thn: - Liu n c nh trng tm im cm xc ca cu chuyn? - N ni cho ta bit iu g (nh mt ngi quan st khch quan) v cu chuyn ca ta? Lu : ng c ngh rng cu tagline bn ngh lc ny s l cu tagline bn sng tc v sau Nhng trang web hay v taglines: http://homepages.ihug.co.nz/~cbeecher www.imdb.com Ch Thi cn tr, ti vit rt nhiu ri ti cht pht hin ra rng: ti c mt thi thc ln lao mun giao tip, nhng ti chng bit ni g Bruce Joel Rubin Bin kch: Ghost, My life, Stuart Little 2, Deep Impact Ti khng th khng nhn mnh nhiu ln cu sau: ch l thnh phn ct yu nht ca mt kch bn. Khi bn lun kch bn ca bn vi mt chuyn gia trong ngnh, lun c hai cu hi a ra: Chuyn ni v ci g th? (One liner) v tip sau l: Thc s th n ni v ci g? y chnh lc m ch bc vo. Ch l li tuyn b bao qut nht v con ngi m bn, vi t cch l nh bin kch, mun nu ra; nhng tng v ngn t bn mun khn gi s mang theo cng vi h n cui phim gip h thy vui v hn, hnh phc hn. Ch p ng theo khn gi ng thi cng tr li cu hi: ti sao ti mun vit kch bn ny?

Ch lin quan n cu trc tng tng v Yu t am m Chy bng ca bn, n em n cho bn chiu su cm xc ca kch bn. N khng ch l mt tuyn ngn trong thoi. N l hin thn, s lin h mt thit i vi s pht trin v trng thnh ca nhn vt chnh; n c rt ra t s kt hp thnh cng ca tt c cc yu t trong mt kch bn n tng hp t ton b kch bn v ni ln iu hp l. Thc t, ch , cng ging nh ct truyn, nghe th c v ng ngn v nng cn khi din t n trong mt vi cu. i vi mt khn gi, cm nhn v ch lun mang tnh ch quan: Tootsie c th l chuyn v mt ngi n ng phi n mc nh n b kim c vic lm. Theo nh o din phim, Sidney Pollack, l s khm ph v tnh yu c tnh bn lm nn tng v liu c hai c th cng tn ti (so snh vi When Harry met Sally). i vi Michael Hauge, ch l: c mt mi quan h thnh cng, chng ta phi thnh tht - vi chnh bn thn mnh v vi ngi khc (so snh vi Groundhog Day & The mask) Ch ca Shrek li nh th ny: n tng ban u khng phi l tt c; c mt iu g tuyt vi b qua nhng th x x, xu x - v con ngi ca chng ta v nu bn th hin con ngi tht ca mnh, mi ngi s bit ta v yu ta v thy c sc mnh bn trong ta. Billy Elliot cao vic theo ui c m c nhn v trn con ng ca bn (bc th ca Billy nhn t m ni ln iu ny: Hy lun l chnh mnh!). Cu chuyn ca mt b phim c Lantana c th xoay quanh mt v n, nhng ch ni ln v vn v n trong tim - ri rm nh chnh r cy Lantana. Ch r rng ca phim A beautiful mind c th l v vn i mt vi vic hc hnh v nhng k xu khc, nhng i vi o din Ron Howard th ch li l c mt b c tuyt vi th cha ; mun han thin, bn cn phi c mt tm hn p na. Thc t, tt c cc tc phm ca Philip K. Dick (c chuyn th ln mn nh: Blade Runner, Minority Report, Total Recall, Imposter,vv.) u quay v vi hai ch chnh: ci g l thc t v ci g to nn tnh ngi trong chng ta? Trong phim Witness, mt b phim chng ta s phn tch su trong chng 7, ch l s va chm gia hai th gii vi hai gi tr i lp: gi tr ca thnh ph vi sng n, ch ngha c bp c nhn i nghch vi cuc sng qu ma, bnh d ca ngi Amish, yu thng cng ng; liu c th chuyn t th gii ny sang th gii bn kia m khng b tn hi hoc nh hng t nhiu? Theo l tng, th chng ta khng cn c mt s cn bng gia c hai th gii. Ch chnh l vic vit t trong tim; bn phi ln m vo su thm con ngi bn trong ca mnh v pht hin ra ch c nhn ca mnh l g; nhng ch chnh l cch bn nhn nhn th gii v l iu bn mun ni vi khn gi v bn cht ca x hi v cuc sng ca con ngi.

Nhn chung, bn s khng bit c ch ca cu chuyn trc khi bt tay vo vit. Hn th na, n chnh l iu bn pht hin ra trong qu trnh vit bn nhp u tin, hoc sau . ng lo lng g v n; hy ch t bc ra vo ng thi im ca n. Thi im pht trin v an xen n vo trong kch bn ca bn l qu trnh vit li. Th h bin kch tr ngy nay hon ton thnh tho cu trc Hollywood, nhng chiu su th khng c. Thc s th h chng vit v ci g c. Dan Pyne Bin kch: Pacific Heights, Doc Hollywood Alan (Ball) vit t trong chnh con tim v khi c ca mnh. Sam Mendes o din American Beauty Hy xem mt vi trong s cc b phim sau y. Bn ngh g v ch ca mi phim? (Cu tr li c trong phn Tm hiu thm) 1. Field of Dreams 2. Spider-man 3. Erin Brockovich 4. The legend of Bagger Vance 5. A.I (Artificial Intelligence) Ta Chn ra mt ta chun cho kch bn ca bn l rt quan trng: ta hay s ht khch, ta t s tc dng ngc. Ta phi nm bt c s ch ca khn gi, d nh, truyn t c ct li ca kch bn v ni cho chng ta cht g v bi cnh, tng gc v nhn vt. Nhng ta sau gi ln cho bn iu g? Star Wars The Fast and The Furious Psycho Fatal Attraction Gladiator Dan Dare Catch me if you can feardotcom American beauty Hulk Star Trek Six Feet Under Because the voice are talking to me Xena, warrior princess The West Wing The Fugitive The Sopranos Dynasty Walking with dinosaurs

Mi ta s t ng gi ra mt hnh nh trong tm tr v mt th cm xc v thc v n, n kch thch tr t m ca chng ta. Hy t hi mnh: liu bn c i xem mt cu chuyn c ta l Romeo v Ethel con gi tn cp bin? Ta cui cng ca bn c th l th cui cng bn quyt nh sau khi han thnh kch bn, v th trong giai on ny, c tm ly ra mt ta , c th ch l mt t hoc mt vn - ch l to ra mt danh tnh cho d n ca bn. Khung cnh v s thit lp (background and setting) Bn cn bit r th gii ni din ra cu chuyn ca bn v khin khn gi tin vo n. Th gii khng nht thit l phi c thc, nhng ngi ta phi tin rng n c tn ti. Hy t hi mnh nhng cu hi sau:

Th gii l loi g? Ti mun tc ng n khn gi nh th no? Liu h c cm thy th gii ny tng ng vi th gii ca h? Liu ti c th nm bt c tr tng tng ca h bng mt th gii m h cha bao gi thy nhng li thu ht h? c phi l mt th gii thc gn vi th gii m khn gi ang sng? Liu c phi l th gii m c th h ang sng ngay trong , mt t nc khc, mt thi khc khc trong lch s? c phi mt th gii k b v xa l? C th th gii tn ti, nhng khn gi cha bao gi c gh qua (nh Everest, mt trng) Liu n c hoang ng? C th n khng tn ti trong th gii thc, nhng trong tr tng tng th c. (mt vi iu g tng ng vi th gii m ta bit, nhng nhng quy tc c th khc) Liu c phi l mt th gii thuc th loi hon ton tng tng? Khn gi bit n khng tn ti, rng my anh cao bi chng bao gi nh th c, nhng... Cc nguyn tc vn vn hnh nh trong cuc sng thc Khng kh trong nh th no? N c tc ng ra sao n cuc sng ca con ngi? H c th sng ngoi tri khng hay ch trong nh bi v gi rt? Liu c bnh tt/him ha c bit no xut hin trong th gii ny nh l mt hu qu ca iu g ? Phong cnh c cnh p no trong mi trng xung quanh khng? Liu c ngi dn no nhn thy iu ? C con vt no khng? Thi ca con ngi vi chng? Qui vt hay th nui? X hi con ngi sng trong th gii nh th no? Mt nhm, mt i hay n c? H c b c lp, liu mi ngi c bit ngi khc ang lm g? ang trong thi chin hay thi bnh vi nhau? Liu c lng thc? C nh? Nu khng, h sng u? Kinh t - h sng bng g? H kim tin th no? H sng lm vic hay lm vic sng? H c lm vic khng? C ngho khng? H i li th no? Nhanh/chm/c t chc/ln xn?

T chc quyn lc trong th gii nh th no? Mi tnh hung x hi (bao gm c tnh yu) c s phn b khng cn i v mt quyn lc; con ngi c quyn i vi cuc sng ca chnh mnh khng? H c th quyt nh xem ngy mai s lm g? H b qun l bi nhu cu cn lm vic hay bi mt ng ch no ? H c gn b vi cng vic/qu hng hay h hc tp/lm vic c lp? H c thi gian rnh khng? H giu c v c quyn lc i vi ngi khc? H c mong c t do? Nn nh: kin thc v thng tin l quyn lc. Nghi thc trong th gii l g? Mt ba n gia nh, ra tay, ra xe, i xe bus, tt c u l nhng nghi thc thng thng. Vn o c trong th gii ? u l ranh gii gia ng/sai, tt/xu, lut php/lut rng? i sng tinh thn trong th gii quan trng nh th no? Liu c theo mt tn gio no? N lm cuc sng phong ph hn hay hn ch i? Liu vn tn gio c tc ng ln h bn ngai nhng gi cu kinh? Vn tn gio khng quan trng nhng tinh thn bn trong ang vn ti nh cao? Cm xc c quan trng trong th gii ny? Con ngi ta c ni/ht v tnh yu/hn th? vit/c th? c ngoi tnh hay mi th truyn kip? Liu cm xc c c bc l t do hay b km nn bi mt l do hay mt tc l no ? Liu c phi mt th gii ni m vic kim sat v s v cm l cn thit? Nhng sng to v ngh thut trnh din c quan trng? (i vi x hi ni chung v vi nhn vt ca bn ni ring) Hay mi ngi b dnh vo tr chi vi tnh nh? Con ngi gii tr bng cch no? Liu c thi gian vui v? Liu con ngi ta c hi lng vi th gii ny? H c mun thay i hay mong ch i khi y? Nu ra i, liu h c nh n? Nu bn l mt ngi ngoi hnh tinh thng minh v nhy cm, ln u tin t chn xung th gii ny, bn s b n tng bi iu g u tin? Nhn k hn, bn c thy n tng ban u ca mnh b nhm?

Bi cnh ca cu chuyn c t vo khong khng gian v thi gian lch s (qu kh? hin ti? tng lai?) v lin quan n a im (a im c th, ng ph, trong phng) Mc d bn c th cm thy rng bi cnh gii hn bn quanh nhng iu c th xy ra trong cu chuyn, nhng chnh n li gip bn tp trung khi vit. Mt cu chuyn khng ch l mt th gii chung chung nm trn tm vi bt tranh sn du, n phi l mt bi cnh c th, mt th gii thu nh. Th gii nh bn c th hiu r n, nh ng ti cao. Khng hiu r th gii trong cu chuyn ca bn ngha l bn s khng th a ra nhng s la chn chn thc trong th gii . Khi bn s c xu hng mn li nhng tnh hung tng t quen thuc. iu ny s dn ti s lp li v so mn. Nguyn bn & c o; chiu su ca tnh nguyn bn s em n nhng cu tr li v gii php hay hn, ng tin hn.

Ct truyn ph Mc d kch bn ca bn s c mt ct truyn chnh, n s khng duy tr kch bn ca bn v hiu c tan b cu chuyn chnh, nhn vt chnh, chiu su, mu sc v ngha. Bn cn c nhng ct truyn ph - nhng cu chuyn c thm vo, kt ni v lin quan n cc nhn vt khc hoc nhng s vic khc c nh hng n ct truyn chnh v cch nhn vt chnh phn ng. Chng rt cn thit. Bn cn c: Mt ct truyn chnh Mt ct truyn ph Nhng ct truyn ph khc Nhng b phim truyn hnh ngn s c mt ct truyn chnh v mt ct truyn ph (c th c ct truyn ph th hai); nu thm na, n s cng qu mc. Phim truyn s c mt ct truyn chnh, mt ct truyn ph v khang 3-5 ct truyn ph khc (him khi c hn). Cc tp phim series truyn hnh thng c 1 t hoc hn th na nhng mc ni. Khn gi ngy nay rt tinh. Nu mt ct truyn ph m nht, hoc xut hin rt ngn, khn gi vn s nhn ra d hi m h. iu quan trng ca ct truyn ph l:

D ct truyn chnh ca bn c kt thc nh th no. Tt c cc ct truyn ph phi phc v cho ct truyn chnh. Mi quan h gia ct truyn ph v ct truyn chnh phi l 1 trong 4 loi sau: i lp: i ngc li vi tng gc ca ct truyn chnh. Ph tr: h tr cho cc ca ct truyn chnh Vai tr set-up: thu ht khn gi cho n khi gii thiu vo ct truyn chnh Phc tp ha: i sng ca ct truyn chnh (v d: gii thiu mt chuyn tnh bc vo mt cuc phiu lu hnh ng nh Speed hoc xXx)

Ct truyn ph s l hin thn ca thng ip/ch cho kch bn ca bn, thng th n k cho chng ta bit cu chuyn thc s ni v ci g (chuc li, tp th i chi vi c nhn, tm kim chnh mnh, tt i chi vi xu). V d: ct truyn chnh ca Field of the Dream l vic xy dng sn bng chy, nhng bin kch li hng th hn vi vic khai thc tnh cha con v tm quan trng ca c m. Trong Witness, bin kch tp trung vo mi quan h gia John Book-Rachel (khn gi cng vy). H khai thc vn ny thng qua ct truyn ph, c bit l ct truyn ph chnh.

Hy xem Witness. Vit ra nhng g bn cho l ct truyn chnh v ph v mi quan h gia chng. Bn c th v s s pht trin? Mt b phim c nhp nhanh v phc tp nh Tootsie c t nht 5 ct truyn ph: 1. Michael Julie (n din vin ca phim) 2. Michael Sandy (ngi bn khng an tan) 3. Michael Les (ng b ga v ca Julie) 4. Michael Brewster (ng bc s dm ng) 5. Julie Ron (o din phim) ... cng c l 6 ct truyn (Michael Jeff, bn cng phng), mi mt ct truyn ph lm rc ri thm ct truyn chnh ca Michael v vic c gng c c v duy tr cng vic ri li b ngh din. Mi mt ct truyn ph u ni ln iu g v bn cht ca tnh yu v tnh bn, mi ci c mt cu trc ni ti ring v cng ln dn, ha vo ct truyn chnh. Xem Tootsie. Bn c nhn thy c rt nhiu ct truyn cng din ra? C th khng. Ci hay ca mt kch bn tinh xo l n khng ch cng lc k nhiu cu chuyn m cn lin kt cc chuyn theo cng ch , mt cch nh nhng bn khng nhn ra iu v khng th nhn thy mi ni. C nhiu ct truyn ph c s dng bng nhiu cch nhm mang li kch tnh: Th hin hnh ng song song. C hai cu chuyn ring bit, c ni kt hoc khng, bn phi xoay x gia hai cu chuyn th hin c cu chuyn chnh. Th hin ngm Th hin nhng kha cnh khc ca nhn vt Lm khn gi ngc nhin Tr hon s pht trin ca ct truyn chnh. iu ny rt c ch trong th loi phim hi (d dng chuyn ct truyn chnh lch i trong mt vi pht v to ra mt vi on ngn c lp) hoc im m nhn vt cn m nht. Gii thiu nhn vt khc. Mi mt nhn vt quan trng cn c mt cu chuyn ring (chng 4) Th hin cu chuyn nn (Chng 4) Cung cp bi cnh ca cu chuyn chnh. V d: Chinatown bt u vi mt v iu tra ca mt b v no , pht trin thnh mt v scandal tham nhng ri cui cng l mt cu chuyn lon lun. Ct truyn ph c th to ra bi cnh cho cao tro cui cng v gi cho phn u ca chuyn chy xuyn sut, c bit l khi c nhiu nhn vt tham gia. Trong mt kch bn , s vn ng ca ct truyn v ct truyn ph to ra s vn ng ca cu chuyn. Nu ct truyn v ct truyn ph khng c kt ni, cu chuyn ca bn s ri rc, khng lin kt v v l. y l mt k nng, cch bn kt ni ct truyn ph vo ton b mng li ca cu chuyn s em n

cho bn mt kch bn cht ch v phc tp. Qu nhiu ct truyn khng lin kt tt s dn n mt kch bn ri rm, lan man, nng n vi qu nhiu iu xy ra (Speilberg)

Set up Ct Michael khng truyn vic lm chnh Ct truyn ph 1. Michael Julie 2. Michael Sandy

Bc ngot th Pht trin Bc ngot th 2 Cao tro 1 c Michael c vic Michael tr nn cc k Michael c thot khi lm vi danh thnh cng hp ng nhng c tnh Dorothy y qu ti nng, nn khng ai mun anh ta i

Gii php

Michael (Dorothy) Julie mi anh i gp Julie ngay trong n ti. Tnh bn ngy u i lm. Anh ca h bt u b c thu ht Thit lp Tnh bn di lu gia Michael v Sandy bng vic a ra cc tnh hung khc nhau (ba tic sinh nht, chun b cho vai din th ca Sandy Les gp Dorothy Michael & Sandy ng vi nhau, thay i mi quan h gia hai ngi, tnh bn c nguy c tan v.

H tr thnh bn. H i v qu. H ni chuyn. Dorothy xui Julie chia tay Ron. Dorothy gip Julie trng tr. Mi bt an ca Sandy tng ln. C mi Michael n ti v i cht anh ta v hnh ng ca anh ta

Dorothy c c hn Julie. S pht trin: Julie khng mun gp Dorothy. Sandy pht hin ra Michael yu ngi khc v c kt thc tnh bn gia h

Michael ni phn Gi h c kh nht qua. th tip tc H tr thnh bn mi quan h. H b nhau. Sandy m mn C v v kch mi Michael li tr thnh bn

3. Michael Les 4. Michael Brewst

Les bt u yu H cng ht khi Dorothy i Dorothy thm nng tri cng Julie. Les nhy cng Dorothy Michael c cnh Brewster bt H lm cng nhau. Dorothy bo rng Brewster l u b thu ht c trnh Brewster, k lun g d xm bi Dorothy c hn c trong cc cnh phim

Les cu hn

Michael tr li ci Les tha th nhn cho anh ta

Brewster ht bn ngai Michael lt mt ca s nh Dorothy v n, Brewster pht ln ti c hin ra Dorothy khng phi n

er 5. Julie Ron

Julie v Ron ang - hn h

Michael nhn thy cc Ron i x vi Julie ngy cng t

b. Julie chia tay Ron- kt qu bi hc ca Dorothy v lng t trng

Hnh 4.2 Cu trc ct truyn ph ca Tootsie

Mt vi xem xt cui cng Chi ph Vic lm phim v truyn hnh rt tn km v cc nh sn xut lun t kinh ph ln u. Kch bn ra mt u tin m tn km s l ng c vin nng k b t chi; iu cho thy s thiu hiu bit ca ngi vit v ngnh ny. Ti khng ni rng nn vit nhng cnh n gin hoc hn ch tr tng tng ca bn, nhng t nht bn nn thc c nhng iu s to gnh nng cho kinh ph, v d: Hiu ng c bit Kch bn v cc thi k qua vi nhiu bi cnh lch s. Nhiu a im xa l Cc cnh c iu kin thi tit c bit (v d, cnh tuyt ri ngoi tri trong thi im quay ma h) Qu quyt phi c mt ngi sao ng vai chnh.

Kinh ph cng nh, bn b buc cng phi giu tr tng tng v c sng to hn Roger Corman Bin kch/nh sn xut/o din Hy xem cc b phim sau: Reservoir Dogs, The Blair witch project, My little eye, Big night, ivan xtc, Tree lounge, Shes gotta have it, The brothers McMullen, Festen, The Idiots and lock, Stock and Two Smoking barrels hay bt c phim th nghim k thut s no ca Mile Figgis (Timecode, Hotel). Lm sao h vt qua c vn khng c kinh ph? H lm c tt khng? Nghin cu Nu bn ang vit v mt hot ng hoc mt ch m bn c t kinh nghim v n, bn cn dnh thi gian nghin cu to ra c mt bi cnh ng tin v c th tin c. Nhng nn cn thn vi vic nghin cu qu k. C th bn s b y n tnh trng vic ny lm sao c th xy ra. Rt kh! Bn ang i tm mt s tht c kch tnh, n cn phi nh th. V th hy to dng v khin n c v nh xy ra trong hon cnh - bn khng lm phim ti liu. Nhng ngi ta vn ni trong ngh bo: ng bao gi thng tin thc t xen vo ng i ca mt cu chuyn hay. Ngi ta vn thng bo ti rng: Anh nn nghe my cu chuyn bun ci xy ra c quan ti. Ti ni vi h rng: Anh ch vic k v cng vic ca anh. Ti s lm cho n bun ci. Allan Sutherland Bin kch phim hi

Phng tin truyn thng Khi mt Ngi c thm nh nhn c mt kch bn hoc mt nh sn xut quan tm n mt tng, h s ngay lp tc bit c hnh thc trnh by l tng cho tng . Hu ht cc nh bin kch tr dng nh ch ngh n phim truyn in nh. Nhng th loi v phc tp ca cu chuyn, ct truyn, ct truyn ph v s lng nhn vt ca bn s cho bn bit liu n c cho b phim 90+ pht mn nh rng khng. Hy t hi mnh: liu cu chuyn ca mnh tt nht l nn c k bng phim in nh (khong 90-120 pht)? Hay l mt phim truyn hnh 60 pht th tt hn? hoc thm ch l mt mini series? Liu n c phi l mt cu chuyn di 30 pht c c ko cho di ca mt phim truyn in nh? Liu n c phi l mt mini series c thu gn thnh 90 pht? Nguyn tc c bn, hy ngh nh th ny: Phim truyn hnh ph, Phim truyn in nh v ph, TV m