geodetska sluŽba bosne i hercegovine 1880. – 2012

Begić, M.: Geodetska služba Bosne i Hercegovine 1880. – 2012. 53

UDK 528:930 Stručni rad

GEODETSKA SLUŽBA BOSNE I HERCEGOVINE

1880. – 2012.

GEODETIC SERVICE OF BOSNIA AND HERZEGOVINA 1880-2012 Mustafa Begić

SAŽETAK Opisana su tri ključna razdoblja razvoja geodetske službe u Bosni i Hercegovini. Prve zemljišne evidencije u BiH potiču iz perioda uprave Osmanske carevine, od XV do XIX stoljeća. Za vrijeme okupacije i aneksije BiH od strane Austro-Ugarske monarhije izvršen je premjer i uspostavljen katastar zemljišta, zemljišna knjiga, izgrađena saobraćajna infrastruktura, definisana rudna polja itd. Tokom uprave stare i nove Jugoslavije primjenom modernijih metoda uspostavljene su geodetske mreže, izveden novi premjer i uspostavljene nove evidencije o zemljištu, izrađene veoma kvalitetne karte… Na različitim geodetskim poslovima u bosanskohercegovačkoj geodetskoj upravi radila su 982 stručna lica, tokom potekle 132 godine. Ključne riječi: geodetska uprava, premjer, zemljišne evidencije, geodetske mreže, historijat geodezije u BiH.

ABSTRACT Three key periods of development of geodetic service in Bosnia and Herzegovina are described. The first land registers in B&H come from the period of administration of the Ottoman Empire, from the fifteenth to the nineteenth century. During the occupation and annexation of B&H by the Austro-Hungarian monarchy, land surveying was conducted, land cadastre and land registration were established, road infrastructure was built, mine fields were determined, etc. During the administration of the old and the new Yugoslavia, geodetic networks were established by applying more modern methods, new survey was conducted and new evidentions were established, high quality maps were produced...At the different geodetic operations in B&H Geodetic Administration worked 982 professionals, during last 132 years. Keywords: geodetic administration, land surveying, land registers, geodetic networks, history of geodesy in Bosnia and Herzegovina

1. UVOD

Sve ima svoj početak, razvoj i kraj. Bosna i Hercegovina je zemlja na ugodnoj geografskoj širini, prepoznatljivih godišnjih doba, bogate faune i flore, velikih različitosti, ispresijecana planinskim vijencima i rijekama, okićena bisernim planinskim jezerima, obogaćena šumskim kompleksima, planinskim pašnjacima, livadama, vinogradima, voćnjacima i oranicama, a nadasve naseljena plemenitim ljudima

54 Begić, M.: Geodetska služba Bosne i Hercegovine 1880. – 2012.

širokog i jakog zagrljaja, plemenite duše, spremnih da putniku namjerniku i svima onima kojima treba pomoć, dobra – topla riječ, budu od koristi i pomoći. Sva njena prirodna bogatstva i njen geografski položaj bili su povod ratnim razaranjima i velikim stradanjima, izazvanih, ne unutrašnjim šarolikostima ili pak ljudskim strastima, već željom drugih da ovladaju nesvakidašnjim draguljem koga priroda podari planeti Zemlji i skromnim ljudima koji živješe ili žive na ovim prostorima. Vrhovi njenih planina prkosno prodiru visoko u nebo kroz oblake, a rijeke, čas mirne i pitome, čas hirovite i razorne, čine ovu zemlju nesvakidašnjom, zemlju za kojom mnogi posegoše. Bosna i Hercegovina odoli svim pohlepama, osta gorda i prkosna i bez svojih gradova, njenih velikaša i kraljeva, ista kakvu je historija pamti. Mnogi osvajači, iz različitih razloga, radi lakšeg i uspješnijeg ovladavanja ovom zemljom i iskorištavanja njenih prirodnih bogatstava krenuše da, uz pomoć geodetske nauke, zemlju Bosnu i Hercegovinu predstave na geografskim kartama i geodetskim planovima. Karte i planovi jesu ljudska potreba, ali jesu i pomoć zlim i nedobronamjernim. Nakon dugotrajnih ratova Rimljani pokoriše ilirska plemena. Uspostaviše vlast, uobičajenu u rimskim provincijama. Jedna od prvih mjera koje su sproveli u Iliriku, bilo je uspostavljanje međa između raznih plemena, a koje su bile povod čestim sukobima. Očuvanje uspostavljenih granica posjeda dovelo je i do uspostave evidencija, kao garanta sigurnosti istih. Zemlja ukoliko nije bila u aludijelnom posjedu pojedinca bila je državni imetak, a njime je raspolagao jedino reprezentant suverenstva, dakle vladar. U Bosni, kao i ostaloj srednjoj Evropi, pravo vlasništva na nepokretnoj imovini pripadalo je vladaru. Pojavom kmetstva nastaju novi odnosi u pogledu zemljišta. Kmetstvo zahtjeva uspostavu novih stanja, a posebno uspostavu novih odnosa na zemlji. Osmanlije, osvajači Bosne, nisu razarali zatečene domaće institucije. Osmanlije su zatekle neriješene agrarne odnose, slabo i nepotpuno zakonodavno uređenje, različit tretman stanovništva po oblastima bosanskog teritorija. Da bi uredila odnose u agraru, Visoka Porta je pristupila izradi novih i noveliranju starih zakona. Značajna je reforma Gruntovnog zakonika, donošenje Saferske naredbe, Propisa o tapijama i drugih. Organizuje se administrativna podjela teritorija Bosne, vrši popis zemljišta i procjena vrijednosti istog. Time je stvorena jedinstvena osnova za oporezivanje a putem tapija uspostava vlasničkih odnosa. Da bi sve to funkcionisalo, osnovana je služba za popis i procjenu vrijednosti zemljišta, te izvršeno uvođenje evidencije zemljišta po korisnicima. Austrougarski period (1878. –1918.) uvodi savremeni sistem registracije nekretnina, temeljem geodetskog premjera i uspostave zemljišnih evidencija, po propisima sličnim evropskim. Tada se razvijaju aktivnosti na uvođenju administracije i donošenju novih propisa iz agrarne sfere. 2. RAZVOJ GEODETSKE SLUŽBE BOSNE I HERCEGOVINE Razvojem ljudske zajednice brže se razvija ekonomija a s njom i pojava organizacije oblika države. Uspostavlja se državna vlast, državne ustanove te državni aparat. Državne ustanove jesu ustanove koje u ime države obavljaju određene stručno-tehničke funkcije i poslove koji spadaju u njihove nadležnosti. Njih osniva država, izdržava ih i njihovu djelatnost reguliše propisima. Rano se pojavljuju oblici vlasti, takozvani državni aparat, čiji je zadatak uspostava i vođenje zemljišnih evidencija. Ti oblici nisu imali karakter geodetskog djelovanja, bavili su se


prikupljanjem podataka o zemljištu, vrsti zemljišta, plodnosti zemljišta i njegovoj vrijednosti, kao podloge za oporezivanje. Dolaskom Osmanlija na prostor Bosne i Hercegovine, uvode se pravila o zemljištu kao prirodnom resursu, uređena Gruntovnim zakonikom. Nije bilo organizovane geodetske službe za registraciju zemljišta ali je bilo djelovanja u domenu kartografije. Okupacijom Bosne i Hercegovine od strane Austro – Ugarske monarhije, 1878. godine, dolazi do zaokreta na polju kartografije i zemljišnih evidencija. Decembra 1879. godine, pri Ministarstvu za opšte poslove u Beču, formirana je komisija od sedam vojno-geodetskih stručnjaka i dvorskih savjetnika sa zadatkom da razmotre mogućnost katastarskog premjera Bosne i Hercegovine. Jedan od razloga za premjer bio je regulisanje agrarnih odnosa u Bosni i Hercegovini. S tim u vezi izrađen je Referat o bosanskom agrarnom pitanju, carsko - kraljevskog savjetnika C. Wassitscha (Vasića). Jedan od zaključaka (s kojim se svi učesnici slažu) je da s početkom katastarskih radova mora da počne i konstatiranje postojećih odnosa između posjednika i kmetova. Već 1884. godine, pri Zemaljskoj vladi, u administrativnom odjeljenju Zemaljske vlade je nadmjernik - inženjer i grupa inženjera. Formira se Procjembeni katastar sa katastarskim upraviteljstvom u Sarajevu, katastarskim nadzorništvom u Sarajevu, katastarskim nadzorništvom u Banja Luci i gradskim poglavarstvom u Sarajevu (slika 1).

Slika 1: Geodeti u Zemaljskoj vladi za Bosnu i Hercegovinu, 1884 godine


Slika 2: Dio organizacione strukture Zemaljske vlade za Bosnu i Hercegovinu u Sarajevu

(Bošnjak kalendar, 1902)


Promjene u organizaciji su nastale 1896. godine tako što je u Bosanskohercegovačkoj upravi, pri Vrhovnoj centralnoj upravi, ostalo mjesto mjernika, a u Zemaljskoj vladi za Bosnu i Hercegovinu u Sarajevu, u Centralnoj upravi, bile su pozicije direktora katastra, arhivara mapa, nadmjernika i mjernika (Bošnjak kalendar, 1896). Nakon promjena 1902. godine u Vrhovnoj centralnoj upravi je je djelovao mjernik Ernst Grobois, vil. O. F.J, dok su u Zemaljskoj vladi za Bosnu i Hercegovinu u Sarajevu bili direktor katastra Heinrih Spazzapan, arhivar mapa Franjo Kačena, nadgeometar, te nadzornici za evidencije, nadmjernici, mjernici i mjernički pristavi (slika 2). Tehnička stručna škola u Sarajevu otvorena je 1910. godine s ciljem obrazovanja graditelja, geometara, građevinskih poduzetnika i drugih kadrova za potrebe privatnih kompanija, općinsku i zemaljsku upravu. U Centralnoj upravi Zemaljske vlade za Bosnu i Hercegovinu 1918. godine formira se Odsjek Desetinski paušal, zemljišna izmjera i očevid i porezni ured. U kadrovskom sastavu ostaje nadzornik za evidenciju, nadgeometar za evidencije i arhivar mapa. Zatečenu organizaciju preuzima 1918. godine Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca. Zadržana je podjela Bosne i Hercegovine na šest oblasti sa katastarskim upravama po kotarima (52), te Direkciju katastra Bosne i Hercegovine, na nivou Bosne i Hercegovine, kao koordinatora za 52 katastarske uprave (slika 3).

Slika 3: Dio organizacione strukture Oblasne direkcije katastra za BiH iz 1929. Godine (Arhiv BiH, fond Javna uprava - Oblasna direkcija katastra za Bosnu i Hercegovinu Sarajevo (1924-

1929)) Zakonom o nazivu i podjeli Kraljevine na upravna područja 1929. godine formirano je devet upravnih područja – banovina. Gasi se ime teritorije zvane Bosna i Hercegovina. Teritorija Bosne i Hercegovine podijeljena je između Drinske, Vrbaske, Primorske i Zetske banovine. Formirana su odjeljenja katastra i državnih dobara, Ministarstvo finansija sa odsjecima i katastarskim upravama pri finansijskim direkcijama. Cjelovitost prostora Bosne i Hercegovine, u tom periodu, sačuvana je s jedinstvenom kartografijom i zemljišnim evidencijama, naslijeđenim od Austro - Ugarske monarhije. Cjelovita evidencija, koja se odnosi na Bosnu i Hercegovinu, sačuvana je u prostorijama Drinske finansijske Direkcije u Sarajevu (Zgrada bivše Zemaljske vlade za Bosnu i Hercegovinu).


U ratnom periodu 1941. – 1944. godine organizacija geodetske službe nije se mijenjala. Završetkom II svjetskog rata Bosna i Hercegovina, po odlukama AVNOJ-a 1943. godine, nastavlja svoje postojanje kao federalna jedinica Demokratske Federativne Jugoslavije. Organizacija vlasti počinje u ratnim godinama, a u Bosni i Hercegovini već 1947. godine osniva se Geodetska uprava Narodne republike Bosne i Hercegovine, da bi Zakonom iz 2009. godine Geodetska uprava Bosne i Hercegovine bila ukinuta (Službeni glasnik BiH, 2009). 3. PRAVNI KONTINUITET GEODETSKE SLUŽBE BOSNE I

HERCEGOVINE

Početak geodetske službe na prostorima Bosne i Hercegovine veže se za 1880. godinu. Austro-Ugarska uz organizaciju vlasti za Bosnu i Hercegovinu uspostavlja i geodetsku službu sa zadatkom da organizuje premjer teritorije Bosne i Hercegovine, uspostavi katastar zemljišta i uradi kartografske podloge teritorija Bosne i Hercegovine. Uspostavu državnih organa vlasti, pa i geodetske službe (tako su je tadašnje vlasti Austro-Ugarske nazvale) inicirao je Referat carsko-kraljevskog ministarskog savjetnika C. Wassitsch-a (Vasića) o bosanskom agrarnom pitanju od 30. novembra 1878. godine, potpisano po Artiljerijskom generalu Philipoviću (slika 4)(Kapidžić, 1969). Kao jedna od mjera rješavanja agrarnog pitanja i pravednijeg zahvatanja poreza u obliku trećine, desetine i drugih davanja, je premjer svake parcele, utvrđivanje njene plodnosti, posjednika i uspostava katastra zemljišta. Radi provođenja mjera i zadataka utvrđenih u „Referatu“, prihvaćenih od strane Carsko-kraljevskog ministarskog vijeća 1880. godine, pri Zemaljskoj vladi za Bosnu i Hercegovinu u okviru Administrativnog odjeljenja Zemaljske vlade, uspostavljena je geodetska služba za Bosnu i Hercegovinu. Služba je uspostavljena u tri nivoa:

- Administrativno odjeljenje. - Procjembeni katastar. - Katastarsko nadzorništvo u Sarajevu i Banja Luci.

Tako je 1884. godine pri Zemaljskoj vladi za Bosnu i Hercegovinu bila uspostavljena Centralna uprava za Desetinski paušal, zemljišnu izmjeru i očevid, te porezni ured, o čemu se podaci mogu pronaći u Izvještajima o upravi Bosne i Hercegovine iz 1884., 1885., 1886., 1887., 1888., 1889., 1893., 1896., 1902., 1908. i 1918. godine, u izdanju c. i kr. Zajedničkog ministarstva finansija.


Slika 4: Uvodni dio Referata o bosanskom agrarnom pitanju C. Wassitsch-a (Kapidžić, 1969) Zatečenu organizaciju geodetske službe preuzela je Država Srba, Hrvata i Slovenaca, a kasnije i Kraljevina Jugoslavija, kao službu u okviru Ministarstva finansija Kraljevine Jugoslavije. O ovome se opširno govorilo u časopisu Geometarski glasnik, 1922., 1924., 1926., 1929. i 1937. godine. U vrijeme takozvane Nezavisne države Hrvatske geodetska služba za Bosnu i Hercegovinu djeluje u sastavu ministarstva državne riznice, sa cjelokupnom arhivskom građom zatečenom 1941. godine. Na osnovu člana 81. stav 2. Ustava NRBiH u vezi sa članom 4. Uredbe o osnivanju i nadležnosti Glavne geodetske uprave od 31.12.1946. godine, Vlada Narodne republike Bosne i Hercegovine donosi Uredbu o osnivanju i nadležnosti Geodetske uprave Narodne republike Bosne i Hercegovine, pri Predsjedništvu Vlade Narodne republike Bosne i Hercegovine (Službeni list NR BiH, 1947). Zakonima o organima i upravi NR BiH / R BiH objavljenim u Službenom listu NRBiH br. 9/56, 23/58, 25/60 i Službenom listu R BiH br. 5/92, 18/92, 25/93, 15/94 te Zakonom o republičkim organima uprave i republičkim organima objavljenim u Službenom listu SR BiH br. 4/69, 31/74, 40/79, 9/85 i 7/89, i Službenom listu R BiH, br. 5/92, 18/92, 25/93, 15/94 i 17/96,


Republička uprava izdvaja se iz sastava Republičkog sekretarijata za finansije i nastavlja rad kao Republička geodetska uprava, te se reguliše njen rad. Prelaznim odredbama Aneksa II (4) Ustava Bosne i Hercegovine je utvrđeno da dok ne budu zamijenjeni novim sporazumom ili zakonom, organi vlasti, institucije i druga tijela Bosne i Hercegovine će funkcionisati u skladu sa važećim propisima. Zakonom o Vijeću ministara Bosne i Hercegovine i ministarstvima Bosne i Hercegovine, objavljenom u Službenom glasniku BiH br. 4/97, 11/00 i 5/03, u prelaznim i završnim odredbama, članom 51. utvrđeno je: „U roku od trideset dana od stupanja na snagu ovog zakona, Vijeće ministara će donijeti odluku o načinu nastavka rada, izmjene ili raspuštanja postojećih administrativnih tijela koja vrše funkcije koje su u nadležnosti Bosne i Hercegovine“. Zakonom o Vijeću ministara Bosne i Hercegovine i ministarstvima Bosne i Hercegovine (Službeni glasnik BiH, 2009) u prelaznim i završnim odredbama, član 50., utvrđeno je: „U roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, Vijeće ministara donijet će odluku o načinu nastavka rada, izmjene ili raspuštanja postojećih administrativnih tijela koja obavljaju funkcije koje su u nadležnosti Bosne i Hercegovine“. Pitanje Uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove, čiji se pravni kontinuitet proteže od 1880. godine do ovih dana (njeno zadnje potvrđivanje Zakonom bilo je 1996. godine), nije shodno odredbama člana 51. odnosno 50. Zakona o Vijeću ministara Bosne i Hercegovine i ministarstvima Bosne i Hercegovine riješeno kao što su riješeni drugi organi Bosne i Hercegovine, uspostavljeni prije donošenja Ustava Bosne i Hercegovine. Tek je Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o ministarstvima i drugim tijelima uprave Bosne i Hercegovine riješeno pitanje Uprave za geodetske i imovinsko pravne poslove Bosne i Hercegovine tako što je određeno: „Stupanjem na snagu ovog zakona Arhiv Bosne i Hercegovine će, sukladno Zakonom o arhivskoj građi i Arhivu Bosne i Hercegovine („Službeni glasnik BiH“ br. 16/09) preuzeti Arhiv i dokumentaciju Uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove, a odluku o statusu opreme, inventara, sredstava za rad, službenih prostorija i zaposlenih u upravi donijet će Vijeće ministara, a na prijedlog Ministarstva civilnih poslova u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona“. 4. AKTIVNOSTI GEODETSKE SLUŽBE BIH U PERIODU OD 132.

GODINE

4.1 Period osmanske vladavine Jedan od reformskih zakona bio je takozvani Ramazanski zakonik – Gruntovni zakonik iz 1858. godine. Trebalo je prije svega novim zakonom dovesti u sklad pravni odnošaj u zemljišnom posjedu sa provedenim reformama. Dana 7. ramazana 1274. (2. maja 1858. godine) izdan je pod imenom Arazinizamnama (opširni zakonik, tzv. Ramazanski zakonik), kojim se ovo pitanje definitivno i dosta opširno rješava. Taj zakon postao je temeljem za buduće prosuđivanje agrarnih prilika u Otomanskoj carevini a još i danas ima u Bosni zakonitu vrijednost. U Ramazanskom zakoniku njegov djelokrug doduše još nije potanko određen, ali je označen u posebnoj tapunizamnami od 8. džemazuevela 1275. (15. decembra 1858. godine), odnosno kotarski malmemur, koji su intervenirali kao državni organi kod kupoprodajnih, baštinskih i drugih transakcija, kojima je objektom bilo kakvo zemljište. Ti memuri nisu kao ni spahije


mogli samovoljno raspolagati državnim zemljištem a da se predusretne svakoj zlouporabi u njihovom zvanju, zabranjuje se paragrafom 88. Ramazanskog zakonika naročito, da tapumemur u svom uredovnom području ne smije kupovati mahlul-zemlju ni za se, ni za svoju djecu, braću, sestre, oca, majku, ženu, dapače ni za roba svoga a ako bi njemu ili komu od svojte pravo tapije pripalo po baštinstvu, imao mu je tapunamu izdati i pristojbu odmjeriti koji drugi tapu-memur. O svemu ovome opširnije se govori u Komentaru Gruntovničkog zakonika iz 1858. godine, koji se čuva u Arhivu Bosne i Hercegovine. Ramazanski zakonik osniva se uglavnom na temeljnim načelima, na kojima se osnivaju i stari turski kanuni, na pet vrsta: erazi memluke, e virije, e mevikufe, e metruke i e mevat, a značenje svake se tačno definira. Pravo posjednika tapijske zemlje zaštićeno je nizom posebnih ustanova. Tako nema na tuđoj njivi niko pravo paše (paragraf 24), ne smije na tuđe drvo nasaditi kalem, u privatnoj šumi nema osim vlasnika niko prava sječe. Drugi dio Ramazanskog zakona raspravlja potanje o dvjema vrstima zemalja, koje se u starim kanunima spominju samo mimogred, o metruki i mevatu. U erazi metruke računaju se one zemlje, koje služe općoj koristi seljana ili građana, dakle šume, opredijeljene za sječe, (baltaluk) pojedinim selima ili gradovima, seoske ili gradske paše (mere), seoska guvna (harmani), ceste, putevi, sokaci, trgovi i musale (javna mjesta za klanjanje); sve to ostaje zajedničko vlasništvo dotične općine i ne smije se privatnoj osobi prodavati. Erazi mevat su sva ostala mjesta, planine, krševi, šikare, gajevi, travnjaci i druga neobrađena mjesta, koja se ne nalaze u ničijem tapijskom posjedu, niti su od starine svojina seoske ili gradske općine a udaljena su od sela ili varoši tako daleko, da do njih ne dostiže glasni povik ljudskog grla. Radij udaljenosti od sjedišta civilizacije do periferije, na kojoj započinje erazi mevat, izjednačuje se u Ramazanskom zakoniku i sa jednom miljom ili pola sata hoda. Prema tom je sva nekultivirana zemlja, koja nije u ničijem posjedu, udaljena od sela ili grada najmanje pola sata hoda, erazi mevat. Na ovakvoj zemlji mogu se dozvolom države, odnosno memura, krčenjem napraviti njive, koje ako se za tri godine urede, postaju besplatnim vlasništvom krčioca, a ako se ne urede u tom roku, mogu se davati drugom. Ako neko iskrči bez dozvole, može ih posjedovati samo ako plati tapul-misl. Pojam erazi mevata izgubio se u modernoj praksi u Bosni na štetu prava vrhovnosti države. Treći dio Ramazanskog zakona sadrži razne druge ustanove: o majdanima o tom, da posjednik prava tapije to pravo gubi, ako je druge vjere ili drugoga državljanstva, nego li je prvašnji vlasnik, ako ga je ubio brani, da se zemlja daje za doživotnu rentu ili uz uvjet, da preuzimač doživotno hrani njena vlasnika, ponavlja staru ustanovu, da se erazi-mirija ne može za dug zaplijeniti. Posve u duhu starih kanunama dozvoljava se uvakufljenje erazimirije samo na osnovu naročite carske mulkname, brani prodaja i davanje pod tapiju crkvenih zemalja, ustanovljuje da kod uspostavljanja starih razorenih granica treba da prisustvuje šerijatski sud a granicu da opredijele stari ljudi itd. (Truhelka, 1915; Begić, 1997). Obzirom na sadržaj prava i obaveze koje proizilaze iz vrste zemljišta to je sama evidencija zemljišta bila složenija, već što je to slučaj povremenih katastarskih evidencija. Popis zemljišta iz perioda 1520. –1533. godine sadržan je u Zborniku katastara sandžaka Hercegovina, Bosna i Zvornik (1520.-1533. godina), (naslov originala: Numaralı Hersek, Bosna ve İzvornik Livâları İcmâl Tahrîr Defterleri (926-939 / 1520-1533)), u izdanju Generalnog sekretarijata državne arhive Republike Turske.


4.2 Period austrougarske vladavine Nedostatak karata i planova, potreba za evidencijom o zemljištu i rješavanje agrarnih odnosa, ponukalo je upravnu vlast Austro-Ugarske da izvrši prvi premjer, koji je počeo 15. avgusta 1880. godine, a završen 15. maja 1885. godine Prije ulaska austrijske vojske na teritoriju Bosne i Hercegovine, počeli su radovi na pripremi za premjer, uspostavu katastra zemljišta i izradu topografskih karata raznih razmjera. Natporučnik Robert von Šternek 1871. godine na teritoriji BiH određuje 53. astronomske tačke, zatim određuje za mnoge tačke pomoću aneroida nadmorsku visinu. Ovi radovi su izvođeni sa ciljem stvaranja jedne trigonometrijske mreže I – IV reda, kao osnove za topografski i katastarski premjer BiH. Kao polazna osnova za radove na uspostavljanju trigonometrijske mreže bile su na raspolaganju: baza koja je 1880. godine bila izmjerena kod Sinja, te baza koja je 1878/79 izmjerena kod Dubice na Donjoj Uni sa astronomskom tačkom II reda. Godine 1879. se započinje s određivanjem trigonometrijskih tačaka I i II reda, a 1880. godine i tačaka III i IV reda. U Sarajevskom polju je određena kontrolna baza. Radovi postavljenja i mjerenja obavljeni su do 01. jula 1882. godine. Dužina baze je iznosila 4.601,3449 m . Ova baza je poslužila za određivanje trigonometrijskih tačaka na Trebeviću i Igmanu. Detaljna uputstva kako će se izvoditi premjer dat je u „Instruktion fur die Catastral – Vermssung in Bosnien und der Hercegovina“, koji se čuva u Arhivu Geodetske uprave BiH. Grafičko snimanje površine BiH izvršeno je geodetskim stolom u dvostrukoj razmjeri vojnog snimanja tj. u razmjeri 1:12 500, snimanje parcela se vrši u dvostrukoj razmjeri geodetskim stolom, tj. u razmjeri 1:6 250, dok se snimanje naseljenih mjesta izvodi u osmostrukoj razmjeri od vojne, tj. u 1:3 125. Planovi su snimani i u razmjeri 1:1 562,5 i u 1:781,25. Površina BiH, koja je snimljena, iznosila je ukupno 51.995 km2. Snimljeno je 3.128 katastarskih opština sa 3.379.989 parcela i 622 pradiuma (veliki državni šumski kompleksi snimani u mjerilu 1:12500). Zatim je izvršeno snimanje granične zone prema Sandžaku, Srbiji i Crnoj Gori u razmjeri 1:25 000. Poslovi klasiranja i bonitiranja zemljišta te utvrđivanja katastarskog prihoda povjereni su Direkciji za katastralno procjenjivanje, koja je osnovana 1880. godine. Procjembenu službu vodio je direktor katastra, njegovoj direkciji su bila podređena procjembena nadzorništva. Ti poslovi katastralne procjene obuhvatili su poslove procjenjivanja, ocjenjivana i detaljno utvrđivanje čistoga prihoda (slika 6 i slika 7). Poslovi procjene bili su završeni u oktobru 1885. godine. Za stručno obavljanje poslova, koji spadaju u mjeračku struku, naredbom Zemaljske vlade u Sarajevu od 20. juna 1906. godine utvrđena je ustanova oblasno autoriziranih civilnih geometara. Oni su bili ovlašteni za premjer parcela, izdavanje nacrta (skica) planova i sve poslove oko premjeravanja zemljišta. Vođenje katastarske evidencije bilo je na istim temeljima kao i u Monarhiji. Zadatak evidencije je bio da reambulira katastarski operat i tako ga dovede u faktičko stanje u katastru. Osnivanje gruntovnice je započeto 1886. godine a završeno 1911. godine i tako je dovršeno osnivanje gruntovnice za čitavu BiH.


Slika 5: Podaci o Sarajevu dobiveni na osnovu popisa stanovništva iz 1895. godine, provedenom uz veliki doprinos geodetskih stručnjaka (Bošnjak kalendar, 1896)


Slika 6: Geodetska priprema za izradu tapije iz 1881. godine (Arhiv Geodetske uprave BiH)


Slika 7: Skica premjera i bonitiranja zemljišta za potrebe izrade tapije (Arhiv Geodetske uprave BiH)


4.3 Period uprave Jugoslavije (Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, Kraljevina Jugoslavija, Demokratska federativna Jugoslavija, Federalna narodna republika Jugoslavija, Socijalistička federativna republika Jugoslavija) 4.3.1 Radovi na trigonometrijskoj mreži Na teritoriji Jugoslavije uspostavljena je površinski neprekidna i geodetski određena trigonometrijska mreža prvog reda. Ona se sastoji od 341 trigonometrijske tačke koje su međusobno povezane u 595 trouglova prosječne družine strane oko 30 km. Osnovu za njeno postavljanje i određivanje činila je austrougarska triangulacija prvog reda, koju je bečki Vojno geografski institut djelomično razvio u drugoj polovni 19. vijeka, na području Slovenije, Hrvatske, Vojvodine, Bosne i Hercegovine, Dalmacije i u primorskom dijelu Crne Gore. Geografske koordinate i drugi podaci o tim trigonometrijskim tačkama preuzeti su iz kataloga „Die Ergebnisse der Triangulerunen des K. U K. Militar- Geographiscen Institut“, izdanih u Beču 1901. i 1902. godine. Sada u jugoslovenskoj mreži prvog reda ima 36 tačaka za koje su koordinate preuzete iz austrougarske triangulacije, a sve ostale su određivane kasnije sa osloncem na ove date tačke Postavljanje i određivanje jugoslovenske trigonometrijske mreže prvog reda, sa prekidima za vrijeme balkanskih i svjetskih ratova, trajalo je 50. godina (od 1900. do 1949. godine). Do 1936. godine, radove su izvodile isključivo vojnogeodetske ustanove (Geodetsko odjeljenje srpskog generalštaba. Topografsko odjeljenje srpske Vrhovne komande, Geografski institut bivše Jugoslavenske vojske), a od 1937. do 1940. godine – Odjeljenje katastra i državnih dobara Ministarstva finansija. Završni radovi na oformljavanju jugoslovenske trigonometrijske mreže prvog reda obavljeni su od 1946. do 1949. godine. Na mrežu prvog reda oslonjena je trigonometrijska mreža ostalih redova (drugog, trećeg i četvrtog), a na ove cjelokupan poslijeratni topografski premjer i skoro sva kartografisanja teritorije Jugoslavije. Zbog toga, kao i niza drugih naučnostručnih razloga, pitanja kvaliteta trigonometrijske mreže prvog reda ostalo je do danas veoma značajno. Mnogobrojna istraživanja su pokazala da se ona koristi za potrebe nauke i da ima praktičnu primjenu, ali i dosta nedostataka u svojoj unutrašnjoj tačnosti i homogenosti, a naročito u svom geografskom položaju i orijentisanju u prostoru. Razmjera mreže bazira se na 14 geodetskih osnovica, od kojih su (preko posebnih osnovičkih mreža) određene dužine trigonometrijskih strana. Pet osnovica i osnovičkih mreža, na području Maribora, Sinja, Dubice, Sarajeva i Vršca, izmjerio je bečki Vojnogeografski institut 1860.-1895. godine. Četiri osnovice i osnovičke mreže (kod Paraćina, Negotina, Vranja i Loznice) mjerilo je 1904. godine Geografsko odjeljenje tadašnje srpske vojske. Sljedeće četiri osnovice i osnovičke mreže (kod Prizrena, Stumice, Prilepa i Sjenice) postavio je i u periodu 1922.-1924. godine odredio Geografski institut bivše jugoslovenske vojske (Banska uprava, 1929).


Slika 8: Trigonometrijska mreža prvog reda na teritoriji BiH U okviru trigonometrijske mreže prvog reda i oslanjanjem na nju, radi obezbjeđenja dovoljno guste geodetske osnove na teritoriji Jugoslavije, razvijene su mreže ostalih redova - drugog osnovnog, drugog popunjavajućeg, trećeg osnovnog, trećeg popunjavajućeg i četvrtog reda. Trigonometrijska mreža trećeg i četvrtog reda razvijena je nekoliko decenija prije i poslije II svjetskog rata. U postratnom periodu, naročito od 1952. do 1966 godine, intenzivno je rađeno na određivanju visina naslijeđenih trigonometrijskih tačaka i daljem razvijanju ove neposredne osnove premjera. U Arhivu BiH – Geodetskoj upravi BiH nalaze se podaci o sadašnjem broju i rasporedu trigonometrijskih tačaka za Bosnu i Hercegovinu, i to: 82 tačke 1. reda, 3.354 drugog reda, 27.090 trećeg i četvrtog reda. Uporedo sa završavanjem trigonometrijske mreže prvog reda izvršene su opsežne pripreme za početak radova na njenom osavremenjavanju i pretvaranju u astronomsko-geodetsku mrežu, koja bi po svom geografskom položaju bila tačna, pravilno orijentisana, visoke unutrašnje tačnosti i približno konstantnog razmjera. Drugim riječima, preduzete su potrebne mjere i planirani odgovarajući radovi za otklanjanje poznatih nedostataka postojeće mreže prvog reda, a time i stvaranje kvalitativno nove geodetske osnove za sva položajna određivanja, precizna orijentisanja, geodetsko-kartografska povezivanja i razne druge potrebe. Zbog toga se već 1948. godine pristupilo mjerenju potrebnog broja novih geodetskih osnovica i određivanja dovoljnog broja Laplasovih tačaka. Na realizaciji projektovane astronomsko-geodetske mreže intenzivno je rađeno više od 20 godina. Odgovarajuće radove su planirali, organizovali, materijalno obezbjeđivali i pretežno izvodili Savezna geodetska uprava i Geografski institut JNA. Međutim, početkom sedamdesetih godina ukinuta je Savezna geodetska uprava i poslovi iz njenog djelokruga prenijeti su u nadležnost republičkih i pokrajinskih geodetskih uprava. Tada je nastao prekid u izvođenju skoro svih osnovnih geodetskih radova u Jugoslaviji, pa i u dovršenju astronomsko-geodetske mreže. Nadležni republički i pokrajinski organi nisu uspjeli da se organizuju za zajedničko


programiranje i nastavljanje tih radova, mada su na tome neprekidno insistirali Savez geodetskih inženjera i geometara Jugoslavije, Vojnogeografski institut, pojedini geodetski fakulteti i drugi zainteresovani. U obimnije radove na stvaranju astronomsko-geodetske mreže, koji su izvedeni prije ukidanja saveznog organa za poslove geodetske službe, spadaju: • obnova stabilizacije tačaka i uglovnih mjerenja u mreži, • mjerenja novih geodetskih osnovica i njihovo povezivanje sa odgovarajućim osnovnim

stranama u mreži, • astronomska mjerenja i neki drugi. Projektovana astronomsko-geodetska mreža, u svom sjeverozapadnom, sjeveroistočnom i jugozapadnom dijelu, popunjena je sa ukupno 11 novoodređenih geodetskih osnovica. One su locirane na području Radovljice, Pule, Zagreba, Udbine, Okučana, Osijeka, Sente, Alibunara, Livna, Mostara i Titograda. Na 60 trigonometrijskih tačaka (BiH 10), od kojih je 59 obuhvaćeno projektom astronomsko-geodetske mreže, izvršena su astronomska mjerenja po programu za određivanje tzv. Laplasovih tačaka. Određene su: geografska širina tačke, geografska dužina tačke i geografski azimut trigonometrijske strane koja povezuje dvije susjedne Laplasove tačke. Ovi radovi su izvedeni od 1954. do 1960. godine sa osnovnim ciljem da se obezbjede potrebni astro-geodetski podaci za uspostavljanje što tačnijeg geografskog položaja i pravilne geografske orijentacije triangulacione mreže na teritoriji Jugoslavije. Za fundamentalnu (početnu) tačku nacionalne mreže izabrana je trianogometrijska tačka prvog reda broj 359 Palića vis (sjeverozapadno od Tuzle) i ona je određena u grupi od šest Laplasovih tačaka koje obrazuju „gnijezdo“ u vidu astrogeodetskog centralnog sistema (Peterca i Čolović, 1987). 4.3.2 Osnovna nivelmanska mreža Osnovna nivelmanska mreža u sjevernim i zapadnim krajevima Jugoslavije (Slovenija, Hrvatska, Vojvodina, Bosna i Hercegovina i Dalmacija) potiče iz perioda 1873. – 1909. godine. Prvobitnu mrežu razvila je austrougarska vojna geodetska služba. Ova mreža je imala 19 zatvorenih nivelmanskih poligona, od kojih su neki zahvatili i pojedina područja van granica današnje Jugoslavije. Mreža je formirana postepeno iz pojedinih dijelova, većeg ili manjeg prostiranja, koji su nadovezivani jedan na drugi. Ukupna dužina vlakova u mreži iznosi oko 3.700 km (slika 9). Visine repera u mreži su računate u odnosu na srednji nivo Jadranskog mora (kod Trsta), koji je određen iz samo jednogodišnjeg mareografskog registrovanja vodostaja 1875. godine. Kasnija ispitivanja su pokazala da bi visina uspostavljenog početnog (normalnog) repera na molu Sartorio u Trstu (H= 3,352 m) morala biti veća za oko 9 cm, što znači da su i visine svih ostalih repera u mreži za toliko manje.


Slika 9: Austrougarska osnovna nivelmanska mreža iz perioda 1873.-1909. godine (Peterca i Čolović, 1987)

Osnovna nivelmanska mreža u Jugoslaviji je znatno oštećena tokom II svjetskog rata. U pojedinim vlakovima je oštećeno ili uništeno i do 70 % repera. Zbog toga je već 1946. godine počela obnova i djelomično progušćavanje naslijeđene nivelmanske osnove.


Rješavanje niza problema nastalih tokom radova na mreži nivelmana visoke tačnosti (NVT) detaljno je razmatrano na I kongresu geodetskih inženjera i geometara Jugoslavije, održanom u Zagrebu 1953. godine. Tada je posebno naglašena potreba uspostavljanja normalnog (početnog) repera na teritoriji Jugoslavije i njegovog povezivanja sa postojećim mareografima duž jugoslovenske obale Jadranskog mora. Prihvaćena je međunarodna preporuka da se smanji uticaj sistematskih grešaka prouzrokovanih refrakcijom i neparalelnošću nivoskih površina, kao i primjena nivelmanskih letava sa dvostrukom podjelom i promjenjivom konstantom. Prelazak na programirani i sistematski rad u mreži NVT bio je uslovljen i izvjesnim međunarodnim preporukama koje su uslijedile 1954. i 1955. godine. Na X generalnoj skupštini Međunarodne geodetske i geofizičke unije (MGGU), održanoj u Rimu 1954. godine, odlučeno je da se obrazuje zajednička komisija za uspostavljanje jedinstvene evropske nivelmanske mreže (REUN). Ova komisija se sastala 1955. godine u Firenci i preporučila da se od nacionalnih mreža NVT obrazuje jedinstvena evropska mreža, sastavljena od poligona obima 500 – 1200 km. Preporučeno je, također, uključivanje mareografa u mrežu, fiksiranje graničnih tačaka na kojima bi se međusobno povezale nacionalne mreže, te izvršenje odgovarajućih gravimetrijskih mjerenja duž vlakova NVT i određivanje geopotencionalnih razlika.

Slika 10: Jugoslovenska mreža nivelmana visoke tačnosti na teritoriji BiH Shodno tim preporukama, u okviru jugoslovenske mreže NVT obrazovana je tzv. Međunarodna mreža i dalji radovi usmjereni na dovršenje njene obnove. Time je, u stvari, postojeća mreža NVT podijeljena na osnovnu (međunarodnu) i popunjavajuću. Od tada su radovi na obnovi mreže izvođeni prema „Uputstvu za izvršenje nivelmana visoke tačnosti i preciznog nivelmana“, koje je 1955. godine izdala Savezna geodetska uprava. Rješavanje postavljanja normalnog (osnovnog, početnog) repera započelo je 1959. godine. Na prijedlog grupe eminentnih stručnjaka za geologiju, geofiziku i geodeziju, normalni reper je 1960. godine postavljen u Maglaju. To je zapravo sistem nivelmanskih biljega, izrađenih na


geološko-seizmički stabilnom terenu, približno u središtu postojeće mreže NVT. Sistem se sastoji od osnovnog i osam kontrolnih repera, postavljenih u grupama po tri pored puta Zavidovići – Doboj. Centralnu grupu čine osnovni reper i dva kontrolna u njegovoj neposrednoj blizini. Sjeverna grupa kontrolnih repera udaljena je od centralne grupe oko 700 m, a južna – oko 2 km. Osnovni reper se nalazi u namjenski izgrađenom podzemnom objektu. Osnovni reper je od 1961. – 1963. godine nivelmanski povezan sa mareografima u Splitu i Dubrovniku. Od 1963. do 1966. godine izveden je NVT duž obale Jadranskog mora, kojim su međusobno povezani stalni mareografi u Kopru, Rovinju, Bakru, Splitu, Dubrovniku i Baru. Dužina ove nivelmanske linije iznosi preko 1.000 km. Nivelanje na relaciji Bakar – Senj obavila je ekipa Geodetske uprave SR Hrvatske. Na relaciji Split – Dubrovnik angažovane su ekipe Savezne geodetske uprave koje su povezivale normalni reper sa mareografima a nivelanja na relacijima Bakar –Rovinj - Kopar, Senj - Split i Dubrovnik – Bar izvele su ekipe Vojnogeografskog instituta. Rezultati navedenih nivelmanskih povezivanja nisu iskorišteni za određivanje visine normalnog repera u Maglaju. Osnovni razlog je bio što ni do danas nije riješeno pitanje određivanja referentne površine.

Slika 11: Raspored biljega u sistemu normalnog repera u Maglaju (Peterca i Čolović, 1987) Krajem 1967. godine, u organizaciji Savezne geodetske uprave i Vojnogeografskog instituta, u Beogradu je održano dvodnevno savjetovanje o mreži NVT. Cilj ovog stručnog savjetovanja je


bio da se analizira stanje postojeće mreže NVT, razmotre prijedlozi pripremljeni za njenu opštu reviziju i daju odgovarajuće smjernice za izvođenje predstojećih radova na uspostavljanju savremene visinske osnove u SFRJ. Na osnovu prezentiranih analiza, mišljenja, sugestija i konkretnih prijedloga, učesnici savjetovanja su zaključili slijedeće: Predstavnici Savezne geodetske uprave, republičkih i pokrajinskih organa uprave za geodetske poslove, Vojnogeografskog instituta, Hidrografskog instituta, geodetskih radnih organizacija, (zavoda), geodetskih fakulteta i viših geodetskih škola, kao i zainteresovani stručnjaci, na savjetovanju o mreži nivelmana visoke tačnosti pozdravljaju i podržavaju odluku o reviziji i obnovi mreže nivelmana visoke tačnosti. Da bi se osigurala što bolja osnova za mrežu NVT savjetovanje smatra da je potrebno da se, pored normalnog repera u Maglaju, izradi i u mrežu uključi veći broj fundamentalnih repera koji po svojoj izradi i mjestu nalaženja mogu da obezbjede najveću moguću trajnost i geološku stabilnost. Izgradnja fundamentalnih repera (FR) povjerena je Zavodu za geološka i geofizička istraživanja „Geozavod“ iz Beograda, koji je ove radove uglavnom izveo tokom 1969. i 1970. godine. Ovom specijalnom stabilizacijom obuhvaćene su, po pravilu, sve čvorne tačke, pojedine međutačke, priključci mareografa i posebno izabrane „kvote“ za sigurno oslanjanje pojedinih dijelova mreže na nedovoljno stabilnim područjima koja se nisu mogla izbjeći. Ukupno je izgrađeno oko 180 FR, na odstojanju ne većem od 200 m postavljena je mikronivelmanska mreža sa po 2-4 „radna“ repera u njoj. Nova nivelmanska mjerenja su započela 1970. i do kraja 1973. godine završena su na svim vlakovima osnovne mreže, njenom povezivanju sa odgovarajućim mrežama Mađarske i Bugarske. 4.3.3 Gravimetrijska mreža Gravimetrijska mjerenja u Jugoslaviji počeo je 1939. godine da izvodi tadašnji Vojnogeografski institut. Određene su anomalije sile Zemljine teže pomoću torzione vage Njemačke firme Askania. Mjerenja su obavljena na 127 tačaka raspoređenih na području Sarajeva, Dubrovnika, Cetinja, Podgorice, Nikšića, Andrijevice, Peći, Uroševca, Kosovske Mitrovice, Vranja, Leskovca, Pirota, Niša, Raške, Kraljeva, Trstenika, Lazarevca, Beograda, Zagreba i Novog Sada. Prva poslijeratna gravimetrijska mjerenja, počev od 1946. godine, izvođena su da bi se istražila, ležišta nafte i drugih mineralnih sirovima u Jugoslaviji. Gustina gravitametrijski određenih tačaka na pojedinim područjima zavisila je od konkretnog zadatka i bila je veoma različita. Rezultati mjerenja su, po pravilu, obrađivani u lokalnim sistemima i na različite načine. Osnovna gravimetrijska tačka postavljena je na tadašnjem beogradskom aerodromu u Zemunu. Dalji radovi na gravimetrijskoj mreži prekinuti su nakon ukidanja Savezne geodetske uprave i stavljanja osnovnih geodetskih radova u nadležnost republičkih i pokrajinskih organa za geodetske poslove. Od tada (1974. godine) skoro da ništa nije rađeno ne samo na osnovnoj mreži namijenjenoj opštim potrebama već i na dovršavanju gravimetrijskog premjera (regionalnog i detaljnog) oko Laplasovih tačaka i duž vlakova u mreži NVT, koji je započet i dugo izvođen radi obezbjeđenja odgovarajućih podataka za rješavanje određenih geodetskih problema. Uporedo sa učešćem u osnovnom, regionalnom i detaljnom gravimetrijskom premjeru teritorije Jugoslavije, Vojnogeografski institut je organizovao i sa više ili manje uspjeha izvodio neke geofizičke radove za posebnu potrebu u JNA. Naime, krajem pedesetih godina u njegovoj nadležnosti su sljedeće poslovi:


• geomagnetski premjer određenih područja, • ispitivanje elektromagnetske provodljivosti zemljišta, • praćenje i prognoziranje promjena u jonosferi, • radio – meteorološka osmatranja, • služba tačnog vremena. Geomagnetski premjer je izvođen na područjima aerodroma i nekih radarskih i radio-goniometarskih stanica. Prva mjerenja su izvršena 1960. i 1961. godine na područjima aerodroma Batajnica, Pleso, Brežnice, Niš, Skoplje, Tuzla, Zadar, Mostar i Titograd. Od 1965. do 1984. godine ovaj premjer je organizovan svake godine. Premjeravana su sljedeća područja: • Tuzla 1967. • Banjaluka 1968. • Sarajevo 1969. • Bihać 1971. • Tuzla 1972. • Mostar 1973. • Sarajevo 1974. • Bihać 1976. • Tuzla 1977. • Mostar, Sarajevo 1979. • Bihać 1981. • Tuzla 1982. • Mostar, Glamoč 1983. • Sarajevo 1984. Za svako od navedenih područja određivana je srednja vrijednost i magnetska deklinacija iz rezultata terenskih mjerenja na po 20-30 tačaka, izvođen je podatak o prosječnoj godišnjoj promjeni deklinacije i konstruisane su izogone na odgovarajućoj karti odnosnog područja. Osima toga, na pojedinim aerodromima određena je tzv. kompenzaciona površina za baždarenje kompasa na vazduhoplovima. 4.3.4 Premjer Na teritoriji Bosne i Hercegovine prvi premjer izvršila je Austro-Ugarska u vremenu od 1880. do 1885. godine. Na osnovu podataka ovog premjera izrađeni su katastarski planovi i katastarski operat. Za potrebe prostornog planiranja, projektovanja i građenja u skladu sa Uredbom o osnivanju nadležnosti Geodetske uprave NR BiH 1953. godine počeo se izvoditi novi premjer. Podaci novog premjera su obimni i sadržajni. U današnjoj praksi koriste se u oblastima urbanizma, građevinarstva, vodoprivrede, elektroprivrede, šumarstva, rudarstva, nauke, kulture, statistike i u oblasti finansija i državne uprave. Do donošenja Zakona o premjeru i katastru nekretnina „Službeni list NR BiH“ broj 11/47 i „Službeni list SR BiH“ broj 22/84, premjer i katastar zemljišta završen je u 60 opština. Po odredbama Zakona o premjeru i katastru nekretnina premjer je završen i uspostavljen katastar nekretnina u tri opštine do 1990. godine


Na području 61 opštine premjer i uspostavljanje katastra nekretnina je u toku. U ovim opštinama izvršeno je izlaganje podataka premjera i utvrđivanje prava na nekretninama na području 424 katastarske opštine. Na području 12 opština u 128 katastarskih opština završeno je izlaganje podataka premjera i utvrđivanje prava na nekretninama. Geodetski radovi na poslovima premjera i izrade katastra zemljišta, odnosno katastra nekretnina, vršeni su na osnovu srednjoročnih programa i godišnjih planova i geodetskih radova. Prvi tip evidencije je na područjima opština u kojima je na snazi grafički austrougarski premjer i katastarski operat na osnovu tog premjera. Drugi tip evidencije je na područjima opština koje su premjerene numeričkom metodom i za koje je izrađen novi katastarski operat. Treći tip evidencije je popisni katastar koji je izrađen na području 21 opštine za koje je u toku Drugog svjetskog rata bio uništen katastar zemljišta i zemljišne knjige. Uz premjer zemljišta urađeno je katastarsko klasiranje i dijelom bonitiranje zemljišta. Katastarsko klasiranje zemljišta obuhvata utvrđivanje katastarske kulture i klase posebno za svaku parcelu u jednoj katastarskoj opštini, dok bonitiranje zemljišta obuhvata utvrđivanje plodnosti zemljišta na osnovu njegovih prirodnih svojstava i ostalih prirodnih uslova za proizvodnju, bez obzira na postojeći način njegovog iskorištavanja. U toku II svjetskog rata uništen je katastarski operat u 21 opštini i dijelom u još nekoliko opština. Za ova područja između 1952. i 1954. godine izvršen je popis zemljišta, izgrađen popisni katastar i blokovskog klasiranje. U razdoblju između dva svjetska rata u Bosni i Hercegovini obrazovani su katastarski tzv. Procjembeni srezovi, čije su se granice poklapale sa granicama tadašnjih političko-administrativnih srezova. Granice katastarskih srezova obuhvatala su područja koja su, po njihovim ekonomskim opisima predstavljala ekonomske cjeline u tadašnjim prirodnim uslovima poljoprivredne i šumske proizvodnje, saobraćaja, industrije i tržišta. Katastarski srez predstavlja jednu prirodno - ekonomsku cjelinu sa sličnim prirodnim i ekonomskim uslovima privređivanja, koja obuhvata više cijelih katastarskih opština, koje u ekonomskom pogledu gravitiraju istom centru. Detaljno katastarsko klasiranje u vremenu od 1954. do 1991. godine izvršeno je za područje 94. opštine. Pored podataka koji su od uticaja na katastarsko klasiranje i bonitiranje zemljišta, posebno su registrovani podaci važni za detaljnu pedološku kartu, stepene erozije, redovnih i povremenih poplava, zemljišta na kojima se zadržava voda i nivou podzemnih voda. Na svakom radilištu na kopijama planova razmjere 1:1 000, 1:2 500 i 1:5 000 su prikazani svi postojeći tipovi i podtipovi zemljišta, stepeni erozije (slojevita, brazdasta, jača i slabija jaružasta erozija i erodirani krš), stalna i povremena poplava kao i upisivanje kulture i klase za svaku postojeću parcelu. U toku radova detaljnog katastarskog klasiranja zemljišta u vremenu od 1953. – 1991. godine u Bosni i Hercegovini nije vršeno bonitiranje zemljišta. Pokus je vršen samo na području katastarskog sreza Bosanski Brod – Odžak godine 1963. i to na području opštine Odžak, gdje su u spiskovima katastarskih klase upisivane i bonitetne klase. U 1970 – im godinama izrađene su bonitetne karte na razmjeri 1:10 000 za katastarske srezove Bosanski Novi, Bosanska Dubica, Bosanska Gradiška, Srbac i Prnjavor. Komasacija zemljišta rađena je na području opština: Bijeljina, Brčko, Odžak, Livno, Grude i Orašje, na površini od 65.641 ha (Službeni list FNRJ, 1959; Lukić i dr., 1991).


Time je završen petogodišnji Program poslova premjera, uspostavljanja katastra nekretnina i rješavanje imovinsko-pravnih odnosa za period 1986. do 1990. godine. Već 1990. godine pripremljen je desetogodišnji Program poslova premjera i katastra nekretnina i rješavanja imovinsko-pravnih odnosa koji su u funkciji uspostavljanja katastra nekretnina za period od 1991. do 2000. godine. Uporedo sa donošenjem Desetogodišnjeg programa radova premjera donesen je Zakon o finansiranju poslova premjera, uspostavljanja katastra nekretnina i rješavanja imovinsko-pravnih odnosa koji su u funkciji uspostavljanja katastra nekretnina za period 1991. – 2000. godine. Programom je, između ostalog predviđeno da će Republička uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove, prema Programu i godišnjim članovima vršiti ugovaranje, nadzor, tehničku kontrolu i prijem radova i podnositi Vladi godišnje izvještaje o realizaciji Programa i planova. Bilo je predviđeno da će izvršenjem Programa biti stvoren jedinstven fond geodetskih podataka neophodnih za sve geodetske radove u Bosni i Hercegovini i druge, a posebno u zaštiti prava vlasništva. Agresija na Bosnu i Hercegovinu prekinula je aktivnosti premjera sa nivoa Bosne i Hercegovine pa su te aktivnosti od 1996. godine preuzeli entiteti. 5. SPISAK ZAPOSLENIH U GEODETSKOJ UPRAVI BOSNE I

HERCEGOVINE OD 1880. GODINE DO DANAS

Geodetska uprava Bosne i Hercegovine ostvarila je brigu oko arhiva akumuliranih geodetskih podataka koji su nastali u protekle 132 godine. Na poslovima organizacije, planiranja, izvršenja i kontrole i prijema u službi Bosne i Hercegovine radila su 982 stručna lica. Imena stručnih lica prikupljana su iz raznih izvora, u prvom redu iz Izvještaja o upravi Bosne i Hercegovine - Zajedničkog ministarstva finansija za godine 1896., 1897., 1902., 1906., 1907., 1908., 1909., 1910., 1911., 1913., 1914., 1916. i 1918., Bosanskog glasnika za 1902. godinu, Geometarskog godišnjaka iz 1937. godine, Geodetskog godišnjaka 1963. – 1964. godine, te Matične knjige službenika Geodetske uprave Bosne i Hercegovine za period 1947. – 2012. godine.

R.br. Prezime i ime Period zaposlenja

1 Abaza Hakija 1960-1961

2 Adžemović Fadila 1957-1961

3 Aganović Alija 1959-1961

4 Aganović Džemal 1960-1960

5 Aganović Ismet 1939-

6 Aganović Nedžad 1953-1953

7 Ahmetanović Abdulah 1952-1961

8 Ajdović Ljubica 1960-1961

9 Akšamija Mensur 1953-1954 i 1955-1959

10 Alagić Abdulah 1959-1959

11 Alagić Mensur 1954-1956



12 Alagić Muhamed 1960-1960

13 Aleksa Vasari 1880-1890

14 Aleksić Vitomir 1989-1993

15 Alendar Hajrija 1958-1960

16 Alibegović Emin 1955-1955

17 Alibegović Harudin 1961-1961

18 Alibegović Zufer 1952-1960

19 Alić Fadila 1961-1961

20 Alidžanović Ahmet 1960-1961

21 Alijagić Ibrahim 1959-1961

22 Alikadić Nail 1954-1961

23 Alimanović Hamdija 1939-

24 Alois pl. Erlach 1902-1915

25 Andreasch Vinko 1902-1912

26 Anđić Milovan 1954-1959

27 Anđić Vera 1956-1961

28 Anko Štanel 1880-1891

29 Antešević Milorad 1961-1961

30 Antonić Drago 1952-1954 i 1956-1959

31 Antuljević Dimitrije 1947-1954

32 Antuljević Manja 1953-1954

33 Arapović Drago 1952-1957

34 Armić Inna 1958-1958

35 Arnautlija Abdulah 1952-1952 i 1953-1955

36 Arnautović Hašim 1952-1953

37 Arnautović Kemal 1960-1961

38 Arnautović Safet 1939-

39 Arnautović Salih 1952-1955

40 Arnold Maks 1935-

41 Arsić Novica 1957-1959 i 1960-1961

42 Arslanagić Nusret 1952-1961

43 Avazović Mihajlo 1952-

44 Avdagić Midhat 1960-1960

45 Avdagić Šemsa 1952-1959

46 Babić Bogdan 1956-1961



47 Babić Božidar 1952-1954

48 Babić llija 1952-1952

49 Babić Simo 1952- i 1969-

50 Babić Sulejman 1953-1953

51 Bajić Marjan 1956-1957

52 Bajić Miloš 1961-1961

53 Bajkertović Asim 1939-

54 Bajrić Benazer 1957-1961

55 Bajrović Nihad 1969-1969

56 Bajrović Uzeir 1955-1956

57 Bakšić Mirsad 1991-1993 i 1994-

58 Balta Muharem 1953-1961

59 Baljić Ahmet 1961-1961

60 Banjanin Trifko 1958-1960

61 Barišić Ivica 1953-1955

62 Barišić Zvonko 1953-1961

63 Baše Ivan 1908-1917

64 Batagelj Radoslav 1956-1961

65 Batinić Sonja 1952-1954

66 Bazai Ivan 1880-1885

67 Bažek Jovan 1902-1915

68 Begić Mustafa 1982-1983, 1987- i 1989-1993 i 1994-1998 i 1998-

69 Behlilović Fehim 1952- i 1969-

70 Benaček Jan 1952-1961

71 Benaček Milan 1939- i 1950-1953 i 1954-1958 i 1960-1961

72 Benedek Minka 1880-1888

73 Beširević Murat 1947-1957 i 1959-

74 Beširević Samija 1952-1962

75 Bešlagić Mehmed 1957-1958

76 Bešović Enver 1959-

77 Bičakčić Drinka 1952-1961

78 Bičević Hakija 1958-1961i 1964- i 1969-1998 i

79 Bilal Zijah 1953-1954

80 Bilbija Dušan 1952-1961

81 Bilbija Milica 1953-1961



82 Bilić Nijaz 1960-1961

83 Bisić Dženana 1956-1957

84 Bisić Mehmed 1948-1960

85 Bjelogrlić Milorad 1959-1961

86 Boban Zdenka 1958-1961

87 Bobar Nemanja 1937- i 1952-1961 i 1963-

88 Bogdan Ivica 1954-1954

89 Bogojević Vaso 1914-1921

90 Bogovac Miloš 1956-1959

91 Bojat Vladimir 1983- i 1989-1992

92 Boljević Novak 1960-1961

93 Borković Pero 1974-1975

94 Borogovac Emina 1961-1961

95 Borojević Dojčin 1952-1961

96 Borovnica Nedeljko 1961-1961

97 Bosanac Mijo 1880-1888

98 Bošković Branko 1955-1962

99 Bošnjak Gojko 1953-1953

100 Božić Krešimir 1952-1952 i 1953-1955

101 Božović Boriša 1960-1961

102 Brandić Augustin 1975-1979

103 Brković Marinko 1953-1953

104 Bruvo Risto 1952-1961

105 Buconjić Blanka 1948-1961

106 Budiner Karlo 1902-1916

107 Budović Mitar 1960-1961

108 Budović Radovan 1951-1954

109 Bukva Adnan 1994-

110 Buntić Drago 1961-1961

111 Bur Mila 1957-1957

112 Buratović Andrija 1953-1953 i 1957-1957

113 Burzić Adnan 1956-1961

114 Burzić Adnan 1952-1954

115 Celin Franjo 1953-1954

116 Celin Franjo 1955-1958



117 Cerić Aćim 1952-1954

118 Cerić Osman 1955-1955

119 Cerić Sead 1961-1961

120 Cvijan Milenko 1989-1992

121 Cvjetić Blagoje 1953-1953

122 Czaslawsky Valentin 1902-1913

123 Čabrić Jelena 1953-1954

124 Čabrinović Dušan 1952-1953

125 Čampara Ćamil 1952-1961

126 Čampara Ćamil 1937-

127 Čampara Safet 1960-1961 i 1961-1961

128 Čampara Velija 1960-1961 i 1962-

129 Čarapić Lucija 1951-1955

130 Častek A. 1886-1903

131 Čaušević Halida 1958-1961

132 Čaušević Selma 1951-

133 Čaušević Zahid 1953-1953

134 Čavdar Edina 1958-1961

135 Čečuk Vladimir 1953-1953

136 Čedomil Demić 1929-1939

137 Čelkić Šefik 1952-1952

138 Čeljo Mehmed 1952-1962

139 Čeljo Rašid 1961-19G1

140 Čizmić Dževad 1952-1952 i 1953-1961

141 Čolić Hajdar 1959-1961

142 Čolić Milan 1952-1954

143 Čopra Hilmo 1969-1989

144 Čoranbegić Salih 1951-

145 Čučković Branko 1952-1953

146 Čuk Jusuf 1960-1960

147 Čuk Vojislav 1954-1957

148 Čukić Ljiljana 1989-1989

149 Čuković Srećko 1959-1959 i 1961-1961

150 Ćatić Halid 1956-1956 i 1961-1961

151 Ćehajić Osman 1954-1957 i 1958-1959



152 Ćerović Nikola 1952-1952

153 Ćosović Dragiša 1956-1959

154 Ćuković Srećko 1960-1960

155 Ćumurović Abdulkader 1952-1961

156 Ćuprija Lutva 1960-1961

157 Ćuprija Muhamed 1953-1954 i 1955-1958 i 1960-1961

158 Ćurić Bogdan 1953-1954

159 Ćurić Borislav 1953-1961

160 Dabinović Boris 1957-1957 i 1959-1961

161 Dalipagić Mehmed 1952-1959 i 1961-1961 i 1974- i 1989-1992 i 1996-

162 Daskalović Milan 1914-1919

163 Davidović Đorđe 1961-1961

164 Dedović Subhija 1957-1961

165 Deković Mihovil 1939-

166 Deljkić Šefkija 1937-

167 Deljkić Zlata 1958-1960

168 Demirović Ibrahim 1960-1961

169 Deronja Reuf 1952-1954

170 Dertić Milena 1957-1961

171 Dervišić Muhamed 1952-1952

172 Derviškadić Husref 1952-1953

173 Dervović Hamdija 1954-1954 i 1956-1956

174 Dilberović Asim 1940-

175 Dilberović Asim 1961-1964

176 Dobrača Sulejman 1960-1961

177 Dobrenko Zdravko 1952-1959

178 Dolovac Alija 1953-1954 i 1955-1961

179 Dolovac Šaćir 1957-1961

180 Dorčić Živko 1939-

181 Došen Silvester 1954-1958

182 Dovgan Vladimir 1958-1959

183 Drakul Jovo 1959-1960 i 1961-1961

184 Drašković Nikola 1960-1961

185 Drljević Munib 1952-1952; 1953-1954; 1955-1955: 1956-1958

186 Droca Gavro 1960-1961



187 Dubina Dušan 1961-1961

188 Dugandžić Tomislav 1961-1961

189 Dujmović Ivan 1954-1956 i 1957-1958

190 Dupljanin Mile 1979- i 1989-1992

191 Duraković Mersija 1959-1961

192 Dušan Novak 1929-1939

193 Dutina Đorđe 1960-1961: 1983- i 1989-1992

194 Dutina Jovo 1952-1960

195 Dvoršak Jovan 1902-1911

196 Džaferagić Sabrija 1952-1961

197 Džankić Mehmed 1952-1952

198 Džinić Muradif 1940- i 1950-1961

199 Džonlagić Sulejman 1940-

200 Džubur Ahmet 1961-1961

201 Džubur Fazlija 1960-1960

202 Džudža Selim 1935-

203 Đaković Radanja 1956-1958 i 1959-1960

204 Đaković Radonja 1959-1960

205 Đapo Azim 1957-1960

206 Đenadija Dušanka 1957-1961

207 Đoković Simo 1949-

208 Đozić Mustafa 1956-1958

209 Đujić llija 1952-1955

210 Đujić Mirjana 1956-1958

211 Đukanović Smiljka 1952-1954

212 Đukić Novak 1958-1961

213 Đukić Vlajko 1954-1955 i 1955-1958

214 Đulić Sejdo 1937-; 1940- i 1948-1956

215 Đurašinović Miloš 1954-1955

216 Đurašković Miloš 1956-1960

217 Đurić Dana 1952-1953 i 1956-1956

218 Đurić Zarko 1957-1958

219 Đurović Radomir 1953-1953

220 Đuza Nebojša 1987-1987

221 Efendić Mustafa 1960-1960



222 Efendić Osman 1952-1955

223 Eichler Eduard 1889-1913

224 Eminefendić Muharem 1952-1952

225 Faginović Muzafer 1960-1960 i 1961-1961

226 Fehimović Muharem 1939-

227 Fejzagić Ferhat 1956-1957 i 1958-1961

228 Fejzagić Mahmut 1952-1954

229 Fejzić Džulaga 1952-1953

230 Fetahović Avdo 1957-1961

231 Fetahović Husein 1954-1955

232 Filip Balif 1880-1890

233 Filipović Daut 1935-

234 Filipović Faruk 1952-1960

235 Filipović Jevrosima 1961-1961

236 Filipović Mirjana 1954-1961

237 Filipović Zijah 1952-1952

238 Fitzinger Karl 1889-1903

239 Fizović Nedim 1954-1956

240 Frljanić Vera 1959-1961

241 Fuks Julije 1939-

242 Gačanica Dušanka 1954-1950

243 Gačeša Božo 1918-1925

244 Gajević Vladimir 1953-1954

245 Ganibegović Asija 1961-1964

246 Ganić Senija 1958-1961

247 Gaon Ema 1956-1961

248 Gašo Zvonko 1953-1956

249 Gavrić Milan 1961-1961

250 Gavrić Svjetlana 1989-1993

251 Gavrilović Života 1959-1961

252 Glaser Josip 1902-1911

253 Glavaš Mile 1956- i 1969-

254 Glavota Branko 1960-1961

255 Golubović Ismet 1936-

256 Gorak Sadija 1952-1952



257 Govedarica Dragutin 1959-1961

258 Grabois Ernst 1896-1903

259 Graft Jakov 1880-1889

260 Grbavac Ivo 1952-1952

261 Grbić Ljubica 1960- i 1969-1973

262 Grčar Lidija 1976-1989 i 1994-

263 Grdžić Sretimir 1940-

264 Grlić Nikola 1960-1960

265 Grujić lliza 1955-1955

266 Grumić Pavle 1956-1956 i 1957-1961

267 Gumarski Apolinar 1880-1888

268 Guzina Nemanja 1953-1953 i 1956-1959

269 Gvozdenović Simo 1961-1961

270 Hadžiahmetović Faik 1953-1956

271 Hadžiahmetović Sulejman 1954- i 1969-1987

272 Hadžialić Asim 1958-1960

273 Hadžialić Asim 1961-1961

274 Hadžialić Hašim 1952-1952

275 Hadžialić Ismet 1959-1961

276 Hadžiavdić Salih 1960-1961

277 Hadžić Nedžida 1989-1993 i 1994-

278 Hadžidulbić Taib 1961-1961

279 Hadžimuratović Fahrudin 1989-1993

280 Hadžimusić Zakir 1953-1953

281 Hadžiomerović Muhamed 1959-1961

282 Hadžipirić Emina 1957-1957

283 Hadžismajlović Sabira 1961-1961

284 Hadžović Emira 1989-1993 i 1994-

285 Hajdarević Muhamed 1955-1958 i 1961-1961

286 Hajro Džemil 1953-1953

287 Hajro Džemil 1955-1957

288 Hajrović Zlata 1959-1960

289 Halilović Fadil 1952-1953

290 Halilović Selvata 1960-1961

291 Handžić Ramiz 1953-1953



292 Hasanbegović Sead 1960-1961

293 Hasić Zakir 1952-1952 i 1954-1954

294 Hašimbegović Aziz 1957-1957

295 Hauzer Olga 1956-1960

296 Hensik Spazzapan 1902-1910

297 Hidović Safet 1952-1954

298 Hidović Salih 1956-1961

299 Hidović Salko 1953-1954

300 Hiemeczek Hans 1889-1911

301 Hodžić Arif 1952-1953

302 Hodžić Asim 1961-1961

303 Hodžić Dževdet 1939- i 1948-1956

304 Hodžić Ejub 1940-

305 Hodžić Fadil 1960-1961

306 Hodžić Hajra 1961-1961

307 Hodžić Hajrudin 1960-1960 i 1961-1961

308 Hof Adela 1958-1961

309 Hohmajer Gothard 1880-1900

310 Hojlaš Mustafa 1961-1961

311 Horina Alojz 1960-1961

312 Horvat Nikola 1880-1889

313 Hot Džemal 1952-1952

314 Houžricki Viceslav 1939-

315 Hovranek Hinko 1880-1889

316 Hrgić Vladimir 1955-1955

317 Hrvat Ivan 1953-1953

318 Hrvatović Nadža 1996-

319 Hshmajer G. 1886-1905

320 Hubjar Mahmut 1952-1955

321 Humo Avdo 1939-

322 Hurić Ismet 1961-1961

323 Ibrahimbegović Hidajet 1957-1957 i 1958-1961

324 Ibrahimefendić Sulejman 1948-1953

325 Ibrahimpašić Adila 1957-1961

326 Ibrulj Senka 1959-1961



327 Iković Fadil 1986-1987

328 Ilić Vladimir 1958-1960 i 1961-1961

329 Imamović Džemal 1939- i 1949-1952

330 Imamović Halid 1950-1956

331 Imamović Ramiz 1952-1953

332 Indžić Dušan 1953-1961

333 Inđić Dušan 1952-

334 Inić Pavle 1952-1953

335 Isović Hamid 1939-

336 Ivić Zdravka 1960-1950

337 Ivković Zvonko 1954-1954

338 Izetbegović Ali-Riza 1939-

339 Jagličić Strahinja 1957-1958 i 1959-1961

340 Jahić Munir 1958-1958

341 Jakić Simun 1953-1953

342 Jakirlić Asim 1954-1957 i 1958-1958

343 Jalovčić Nedžad 1953-1955

344 Jalovčić Salih 1952-1961 i 1961-1961

345 Jamnišek Branko 1955-1956

346 Janković Strahinja 1956-1957 i 1958-1959

347 Janković Vojim 1952-1954

348 Janjičević Zorica 1959-1959

349 Janjić Dušanka 1958-1961

350 Jarić Mila 1952-

351 Jarić Milan 1953-1959

352 Jasika Mustafa 1952-1953

353 Jašarević Ešref 1960-1960

354 Jašarević Ibrahim 1955-1955

355 Jašarević Kemal 1955-1955

356 Jeftić Borislav 1956-1957

357 Jelavić Ante 1952-1953 i 1955-1958

358 Jelavić Ante 1960-1961

359 Jelinek Srečko 1953-1954 i 1956-1961

360 Jemrić Zlatko 1954-1955

361 JeremićVladimir 1956-1956



362 Jerlagić Osman 1954-1959

363 Jermenica Uroš 1953-1953

364 Jokanović Sekula 1953-1961

365 Jovančić Mileta 1953-1955 i 1956-1956

366 Jovanić Smilja 1956-1956

367 Jovanović Ante 1953-1954 i 1956-1956

368 Jovanović Rajko 1952-1961

369 Jovanović Sreten 1961-1961

370 Jovašević Petar 1952-1957

371 Jovičić Kostadin 1959-1961

372 Jowovski Nikola 1889-1914

373 Jugo Mustafa 1939- i1956-1957

374 Jurek Frane 1880-1891

375 Jurić Jelica 1956-1957

376 Jurić Zeljka 1952-

377 Juruk Mahmut 1957-1958

378 Kabašlić Muharem 1952-1961

379 Kabil Salih 1947- i 1969-

380 Kačena Franjo 1902-1913

381 Kadić Blažo 1953-1954

382 Kadribašić Muniba 1998-

383 Kajmaković Stanija 1952-1960

384 Kajncel Hugo 1908-1918

385 Kalem Mira 1952-1953

386 Kalman Josip 1893-1912

387 Kamber Halida 1954-1961

388 Kamerić Kemal 1953-1954

389 Kamila baron Matkomec 1880-1888

390 Kapetanović Abdulah 1952-1952 i 1953-1958

391 Kapetanović Enes 1989-1993 i 1994-1996

392 Kapetanović Ferhat 1927-1938

393 Kapetanović Halid 1952-1954

394 Kapetanović Mehmed 1938- i 1952-1961

395 Kapor Mladen 1953-1957

396 Kapor Obrad 1957-1958 i 1960-1961



397 Karabeg Dedo 1972- i 1989-1993 i 1996-

398 Karabeg Ibrahim 1957-1959

399 Karabeg Sulejman 1952-1957

400 Karačić Jozefina 1952-1961

401 Karačić Zvonimir 1952-1955

402 Karamehmedović Amel 1986-1987

403 Karamehmedović Junuz 1952-1953

404 Karasek A. 1886-1907

405 Karasuljić Bečir 1969-1980

406 Karo Delva 1957-1961

407 Katyza Antun 1918-1920

408 Kazić Nezir 1952-1953 ; 1954-1961

409 Kečan Mirko 1956-1960

410 Kečen Mirko 1954-1955

411 Kellner J. 1886-1892

412 Kelner Ivan 1880-1889

413 Kemura Sejfudin 1954-1954

414 Kerčov Milena 1955-1956

415 Kević Ferdinand 1952-1958

416 Kikaš Anton 1953-1956

417 Kisić Dragan 1954-1961

418 Klačar Fadil 1952-1954

419 Klaić Milorad 1960-1961 i 1973-1986

420 Klančević Nazif 1952-1961

421 Knežević Savo 1960-1961

422 Knežević Veljko 1953-1953

423 Knoblah baron Karl 1880-1890

424 Kočović Dejan 1954-1955

425 Kojević Nada 1960-1961

426 Kokolj Jovan 1956-1960

427 Kolbig Jovan 1889-1909

428 Kolić Franjo 1952-1957

429 Kolman J. 1886-1902

430 Komadina Miloš 1880-1892

431 Komnenić Stevo 1952-1954



432 Konopka Vladimir 1952-1953

433 Konjevod Marko 1954-1958

434 Kopitivić Petar 1953-1953

435 Kordić Stanislav 1954-1954

436 Korkut Sakib 1952-1953

437 Koroman Božidar 1984- i 1989-1992

438 Koroman Luca 1973-; 1989-1993 i 1994-

439 KosanovićVladimir 1952-1961

440 Kosić Milan 1952-1952

441 Kosić Milan 1953-1959

442 Kosovac Faik 1969-1974

443 Kostić Dobrila 1960-1961

444 Kostić Rajko 1940-

445 Kotur Đorđe 1937-

446 Kovačević Mitar 1952-1954

447 Kovačević Nevenka 1961-1961

448 Kovačević Špiro 1935-

449 Kovaćević Mitar 1955-1958

450 Kovljević Boško 1952-1954

451 Kragulj Dušan 1955-1956

452 Krajinić Sefik 1952- i 1969-

453 Kratović Sadudin 1962-1964

454 Krehić Ismet 1952-1961

455 Kremo Zlata 1952-1953

456 Krenschanrek Karlo 1902-1912

457 Kretija Manda 1951-

458 Krkić Mehmed 1935-

459 Krmpotić Jakov 1953-1954

460 Krmpotić Jakov 1955-1959

461 Krnić Šerif 1959-1959

462 Krsmanović Miloš 1959-1961

463 Krstić Zivorad 1953-1954

464 Krtinić Dejan 1952-1954

465 Krtinić Dejan 1955-1958

466 Krunić Božidar 1953-1954



467 Krunić Branko 1952-1954

468 Krunić Gojko 1952-1960

469 Krunić Uglješa 1952-1960

470 Krvavić Hugo 1880-1885

471 Krzik Tomislav 1956-1956 i 1956-1958

472 Kučan Josip 1957-1959

473 Kučković Velinka 1957-1961

474 Kuduzović Kadir 1949-1951

475 Kukavica Muhamed 1959-1961

476 Kukurić Mihajlo 1953-1953

477 Kulenović Džemal 1952- i 1969-

478 Kulenović Emina 1957-1961

479 Kulenović Enisa 1957-1958

480 Kulenović Nijaz 1952-1953 i 1954-1954

481 Kulenović Sulejman 1935-

482 Kulenović Zlata 1957-1957

483 Kulwajt Karlo 1902-1912

484 Kuljuh Mersrudin 1960-1961

485 Kuljuh Mersudin 1957-1958

486 Kuljuh Subhija 1979-

487 Kuljuh Subhija 1989-1993 i 1994-

488 Kuljuh Šahin 1952-1953

489 Kuljuh Šahin 1937-

490 Kunerfh Adolf 1896-1915

491 Kunschner Mavro 1902-1915

492 Kunst Marija 1952-1961

493 Kureš Branko 1953-1953

494 Kureš Luka 1954-1957

495 Kurspahić Selim 1954-1954 i 1955-1957

496 Kuršumović Vahida 1952-1954

497 Kurtović Derviš 1935-

498 Kurtović Derviš 1956-1961

499 Kurtović Mehmed 1960-1961

500 Kurtović Sait 1959-1960 i 1961-1961

501 Kuschee Teodor 1902-1911



502 Kusmuk Luka 1953-1954

503 Kusmuk Luka 1956-1956

504 Kustudić Petar 1953-1953

505 Kusturica Nazifa 1955-1955

506 Kuzek Anton 1952-1953

507 Kuzmanović Petar 1947-1955 i 1957-1959

508 Lackanović Anđelko 1955-1960

509 Lahodni Juraj 1914-1918

510 Lalić Sulejman 1952-1963

511 Lalović Vladimir 1952-1961

512 Lapajne Dragica 1958-1960

513 Lapajne Vladimir 1955-1956 i 1957-1960

514 Latifić Ismet 1939-

515 Lečić Boško 1960-1961

516 Lederer Franjo 1914-1919

517 Ledić Vinko 1959-1960

518 LejićVladimir 1954-1954 i 1956-1958

519 Lekki Vincenz 1889-1914

520 Leković Zara 1952-1961

521 Lendro Vladimir 1971-1972

522 Leskovar Josip 1955-1956

523 Lešić Josip 1952-1952

524 Levi Marić 1940-

525 Lindes pl.Ljudevit 1880-1898

526 Lipovača Smail 1953-1953

527 Livnjak Suad 1955-1955

528 Logor Dragutin 1956-1958

529 Lojo Rasim 1952-1952

530 Lojpur Mihajlo 1952-1952; 1961-1961 i 1969- i 1989-1991

531 Lomigora Džemal 1956-1957

532 Lopardija Seid 1958-1960

533 Lovrić Miroslav 1952-1955

534 Lozančić Drago 1953-1957

535 Lukić llija 1960-1961

536 Lukić Stjepan 1952-1958



537 Lukić Vladimir 1955-1956; 1961-1961 i 1971-1984

538 Lurić Mihajlo 1918-1922

539 Ljesar Dušan 1953-1953

540 Ljuta Mehmed 1939-

541 Ljutović Habib 1952-1957

542 Mahić Mevlida 1955-1956

543 Mahmadović Stevan 1960-1961

544 Mahorčić Aleksa 1880-1886

545 Majić Jure 1961-1961

546 Makaido Oskar 1930-1936

547 Makarević Adem 1939-

548 Maksić Dušan 1960-1961

549 Manasijević Radivoje 1953-1953

550 Manjgo Enes 1956-1956

551 Marašek Jaromir 1950-1952; 1952-1953; 1954-1958 i 1960-1961

552 Marčetić Jovan 1954-19f7

553 Marčinković Ivan 1955-1959

554 Marić Franjo 1939-

555 Marić Mara 1959-1959

556 Marić Velimir 1957-1961

557 Marinčić Branka 1949-1961

558 Marković Andrejka 1957-1957

559 Marković Ankica 1958-1961

560 Marković Dragiša 1957-1958

561 Marković Jovan 1954-1954

562 Marković Jovan 1955-1957

563 Marković Milica 1957-1957

564 Marković Milica 1956-1956

565 Marošek Jaromir 1939-

566 Marušić Miroslav 1953-1953; 1954-1957

567 Marušić Tenzila 1960-

568 Mašić Mediha 1989-1993

569 Matavulj Mihajlo 1955-1956

570 Matić Danica 1955-1961

571 Matić Stanko 1958-1961



572 Matija Matković 1880-1885

573 Matijaš Milan 1957-1959

574 Medenčić Nada 1956-1959

575 Medić Fadil 1961-1961

576 Medić Medima 1956-1961

577 Medić Nikola 1949-

578 Medić Slavko 1954-1955; 1956-1959

579 Mehmedagić Husein 1960-1960

580 Mehmedagić Mustafa 1969-1970

581 Mehmedbašić Esad 1939- i 1947-1952

582 Mehmedbašić Rasim 1935-

583 Memić Aiša 1954-1956

584 Memić Enis 1960-1961

585 Merdžanić Alija 1951-1953

586 Merzić Salih 1952-1954; 1956-1960

587 Mešić Iso 1960-

588 Midžić Sakib 1939-

589 Mihajlović Vladimir 1953-1953; 1954-1954

590 Mihanović F. 1886-1901

591 Mijatović Andrija 1961-1961

592 Mijatović Gojko 1953-1953 i 1953-1954

593 Milaković Branko 1952-1956

594 Milal Šefkija 1952-1961

595 Milanović Mitar 1960-1961

596 Milanović Nemanja 1960-1961

597 Miler Miroslav 1952-1961

598 Miletić Miroslav 1961-1961

599 Miličević Radovan 1953-1954

600 Milić Zvonimir 1957-1957

601 Milišić Antun 1957-1960

602 Milišić Božidar 1952-1952; 1953-1961; 1982- i 1989-1993

603 Milišić Dragoslav 1953-1953

604 Milošević Dragutin 1958-1959 i 1960-1961

605 Milovanović Zara 1956-1960

606 Miljanović Zarko 1952-1959



607 Miljević Nedeljko 1952-1953

608 Miljkanović Tomo 1952-1953

609 Miljko Franjo 1955-1955

610 Minster Josif 1880-1893

611 Mirceta Zvonimir 1953-1953

612 Mirić Raul 1960-1961

613 Mirković Bosiljka 1948-1961

614 Mirović Milutin 1953-1953

615 Miskin Jovo 1989-1992

616 Miskon Ana 1957-1957

617 Mladenović Risto 1952-1953

618 Mlađen Janko 1952-1965

619 Močević Branko 1957-1958

620 Moćnik Jelena 1952-1952

621 Molek Petar 1961-1961

622 Momčilović Milan 1979- i 1989-1993

623 Momčilović Vladimir 1971-1972

624 Motika Anđelko 1987- i 1989-1992

625 Muftić Mehmed 1952-1954

626 Muhamedagić Husein 1947-1956

627 Mujan Mustafa 1960-1961

628 Mulabdić Nedžib 1957-

629 Mulabećirović Mehmedalija 1939

630 Mulagić Salih 1959-1961

631 Mulahalilović Subhija 1952-1953

632 Mulahusić Nasih 1953-1959

633 Mulić Asim 1956-1956

634 Muminagić Emir 1957-1961

635 Muminović Salih 1960-1961

636 Muratagić Kasim 1956-1956

637 Muratbegović Mihridžana 1986- i 1989-1993 i 1994-1995

638 Musa Dominik 1961-1961

639 Musa Miroslav 1991-1993

640 Mutevelić Fahrija 1959-1961

641 Narberf Flajšer 1880-1891



642 Nemečak Hans 1880-1891

643 Nesel Karlo 1880-1889 i 1880-1887

644 Nešković Tanja 1989-1990

645 Ničić Mihajlo 1952-1957

646 Nikić Ivan 1961-1961

647 Nikolić Cvjetin 1960-1961

648 Nikolić Danilo 1923-1935

649 Nikolić Dobrilo 1952-1961

650 Nikolić Stjepan 1952-1953

651 Ninković Melanija 1952-1956 i 1959-1961

652 Ninković Ratomir 1983- i 1989-1991

653 Ninković Slavko 1961-1961

654 Nišević Čedo 1960-1960

655 Nišić Aleksandar 1952-1953

656 Nišić Aleksandar 1952-1952

657 Nišić Ranko 1960-1961

658 Novotni V. 1886-1908

659 Nuhbegović Muhamed 1957-1958

660 Nuhić Remza 1957-1957

661 Njegovan Ljeposava 1954-1956

662 Njemeček H. 1886-1903

663 Obrenović Ozren 1958-1961

664 Očuz Galib 1953-1956

665 Očuz Galib 1952-1952

666 Odović Jovo 1952-1954

667 Olszewski Julija 1918-1919

668 Omerbašić Ferid 1961-1961; 1962-; 1969-; 1984- i 1989-1991

669 Omerbegović Ilijas 1939-

670 Omerhodžić Refik 1961-1961

671 Opačak Tomislav 1952-1953i 1954-1958

672 Oradović Neđo 1958-1959

673 Oreč Jozo 1953-1953

674 Osmović Munevera 1974- ;1989-1992 i 1998-

675 Otto vit.d'Elvert 1902-1913

676 Pajkanović Aleksandar 1936-



677 Paleskić Radovan 1953-1953

678 Pandurević Danilo 1956-1961

679 Panić Ljubo 1959-1961

680 Papić Milenko 1939- i 1952-1961

681 Papo Jahiel 1951- i 1969-

682 Parik Karlo 1896-1905

683 Paržik Karl 1889-1989

684 Pašić Leonid 1952-1952

685 Pašić Ramiz 1956-1961

686 Pavičić Dragutin 1953-1953

687 Pavić Nikola 1953-1953

688 Pavićević Mirjana 1952-1954

689 Pavlović Mirjana 1952-1956

690 Pehar llija 1954-1958

691 Pejar Anto 1959-1961

692 Pejić Milan 1953-1953; 1955-1955 i 1956-1958

693 Pekmezović Muhamed 1952-1953

694 Perišić Radmilo 1960-1961

695 Perković Vladimir 1955-1955

696 Peško Ivan 1958-1960

697 Petar Granić 1924-1936

698 Petek Štefica 1961-1961

699 Petković Anto 1957-1960

700 Petković Vladimir 1953-1953

701 Pičoran L. 1886-1906

702 Pijuk Vaso 1952-1953; 1955-1961 i 1962-1965

703 Pilav Ramiz 1952-1953

704 Pilindavić Jovan 1991-1992

705 Pipić Fatima 1989-1993; 1994-1995 i 1995-

706 Plank Gizrla 1948-1960

707 Pleho Huso 1960-1961

708 Plejić Jakov 1953-1953; 1954-1954

709 Pobrić Fikret 1959-1960

710 Poleji Oskar 1880-1889

711 Polić Meho 1960-1961



712 Popovčević Uzejfa 1957-1957

713 Popović Bosiljka 1960-1961

714 Popović Čedomir 1957-1957

715 Popović Dušan 1952-

716 Poš Karl 1889-1918

717 Prašo Migdeta 1989-1991

718 Predanović Olga 1952-1961

719 Predojević Savo 1958-1961

720 Predragović Nedeljko 1960-1960

721 Premilovac Ćazim 1952-1958

722 Prgomolja Milorad 1952-1952

723 Prodan Vera 1958-1959

724 Prolić Biserka 1956-1961

725 Prolić Meho 1955-1959

726 Pržulj Nikola 1961-1961; 1972-; 1989-1993 i 1994-1994

727 Puhalić Drago 1974-1976

728 Pušara Đorđe 1959-1960

729 Pušija Jusuf 1958-1960 i 1961-1961

730 Raca Milan 1955-1959

731 Rada pl.E. 1886-1901

732 Radan Nenad 1955-1958

733 Radić Azra 1993-1993 i 1994-

734 Radmilović Sćepan 1952-1952

735 Radoslav Pravaković 1929-1939

736 Radvanovski Anton 1953-1953

737 Rajić Srećko 1954-1958 i 1958-1958

738 Rakanović Slobodan 1960-1961 i 1962-1962

739 Rakić Nedim 1980-; 1989-1993; 1994-1994 i 1996-

740 Ramekić Hasan 1961-1961

741 Rašević Dušan 1953-1954 i 1955-1959

742 Rašić Ivo 1960-1961

743 Rašlić Milan 1956-1956

744 Raulić Svetozar 1956-1956 i 1957-1961

745 Rebac Sead 1953-1953

746 Reddi O. 1886-1903



747 Redžepović Alija 1952-1955

748 Repičić Zuhra 1960-1951

749 Resulović Ismet 1953-1953

750 Ridžanović Mustafa 1952-1952; 1953-1956 i 1957-1958

751 Ristić Dragutin 1978- i 1989-1992

752 Rizvanbegović Jusuf 1939- i 1952-1961

753 Rodlešek Kata 1950-1950

754 Rogić Milorad 1953-1953

755 Romano Majer 1935- ; 1957- i 1969-

756 Rondić Edib 1990-1994

757 Rožić Anojka 1952-

758 Rupić Hasan 1954-1954

759 Ruvić Zijad 1952-1952

760 Ružić Savo 1956-1959

761 Sabavljević Ljeposava 1957-1959

762 Sadović Ismet 1954-1961

763 Safran Ivan 1955-1956

764 Salihović Alija 1947-1954

765 Sarač Fahrija 1952-1955 i 1956-1956

766 Sarcević Stevan 1977-1981

767 Sarić Sućrija 1960-1961

768 Sarnavka K. 1886-1907

769 Savić Lazar 1959-1960

770 Savić Stojan 1958-1961

771 Savić Uroš 1935-

772 Savić Vidosava 1956-1959

773 Schlesinger Fridrik 1886-1910

774 Schomela Viktor 1918-1920

775 Sejdić Fehim 1952-

776 Sejdić Rizah 1952-1952

777 Selimović Sahida 1959-1961

778 Selmanagić Hajrija 1960-1961

779 Selmanović Rizo 1953-1956

780 Selvić Alija 1955-1961

781 Senjić Ruža 1961-1961



782 Sertić Ivan 1953-1953

783 Sijerčić Sinan 1936- i 1947-1949

784 Silađi Željko 1989-1993; 1994- i 1996-1996

785 Simeunović Nikola 1953-1953

786 Simić Jovanka 1958-1958

787 Simić Jozefina 1948-

788 Simić Momčilo 1957-1957 i 1958-1960

789 Simon Hrucak 1902-1914

790 Simović Branislava 1952-1961

791 Simović Okica 1952-1952; 1953-1955 i 1955-1955

792 Sjeklaća Dušan 1953-1953

793 Slavujević Darinka 1957-1957

794 Smailagić Lutva 1954-1956

795 Smailbegović Fethulah 1956-1960

796 Smajić Rifat 1959-

797 Smiljanić Drago 1959-1960

798 Smiljanić llija 1956-1956

799 Soče Milenko 1986- i 1989-1993

800 Softić Salih 1961-1961

801 Sokal Rudolf 1893-1913

802 Solaković Fadil 1952-1953 i 1954-1961

803 Sopić Nevenka 1958-1958

804 Spaić Nikola 1924-1936

805 Spasojević Vasiljka 1952-1952

806 Sredić Milan 1957-1958

807 Sretenović Risto 1953-1955 i 1957-1961

808 Stajić Đorđe 1954-1955

809 Stajić Gina 1951-

810 Stanci A. 1886-1905

811 Stanko Poljašević 1929-1941

812 Stanković Pavle 1953-1953

813 Stanković Spasoje 1959-1959

814 Stefanivić Zivorad 1952-1959

815 Stipanović Dragomir 1955-1960

816 Stojčić Dejan 1955-1956



817 Stojić Gina 1969-1978

818 Stojković Radivoj 1918-1923

819 Strižak Roman 1960-1961

820 Subašić Derviš 1959-1961

821 Subašić Munib 1952-1954

822 Sudžuka Hašim 1954-1954 i 1955-1957

823 Suhi Anton 1961-1961

824 Suhonjić Dževad 1954-1958

825 Sukalo Zehra 1958-1961

826 Sultanović Hajrija 1953-1954

827 Suljić Irfan 1961-1964

828 Svoboda J. 1886-1900

829 Šahinpašić Faruk 1961-1961

830 Šahinpašić Nedim 1952-1961

831 Šahinpašić Nedim 1937-

832 Šahmanović Hana 1953-1954

833 Šakota Čedomir 1955-1960 i 1989-1991

834 Šakota Čedomir 1974-

835 Šaković Adil 1959-19G1

836 Šalja Alija 1954-1954

837 Šašović Mijat 1958-1958

838 Šećerbegović Mugdin 1958-1961

839 Šehić Salko 1956-1957

840 Šehić Sead 1960-1961

841 Šehović Dževad 1952-1953

842 Šehović Sabiha 1956-1961

843 Šehović Sead 1953-1955 i 1956-1959

844 Šehović Sejfudin 1952-1956

845 Šemšić Nermin 1986- i1989-1993

846 Šemšić Nermin 1994- i 1996-

847 Šeremet Hajrudin 1952-1955

848 Šeremet Mersija 1952-1961

849 Šernek Vinko 1914-1918

850 Šestić Muhamed 1956-1956; 1957-1961; 1975- i 1989-1991

851 Šešlija Ljubo 1955-1961



852 Šiljak Relja 1947-1948

853 Šimić Filip 1954-1957

854 Škarić Margareta 1956-1959

855 Šmit Franjo 1926-1938

856 Šober Željka 1969-

857 Šobić Verica 1958-1959

858 Šobot Ljiljana 1989-1993

859 Šopf Franc 1880-1889

860 Šoškić Aleksandar 1953-1953

861 Štiglic V. 1886-1906

862 Štork Lidija 1952-1953

863 Šustek Mavro 1880-1891

864 Šuver Ladislav 1880-1890

865 Tabak Vinko 1959-1960

866 Tabaković Salih 1953-1955 i 1957-1960

867 Tabori pl.Jakov 1880-1885

868 Tadej Lominski 1902-1915

869 Tadeschini Todor 1896-1911

870 Tadić Fabijan 1939-

871 Tadić Miloš 1937-

872 Tafro Gordan 1953-1953

873 Tahmiščija Mithat 1956-1958

874 Tahmišćija Muhamed 1948-1956

875 Talović Bufilja 1962-

876 Tančica Ibrahim 1936-

877 Tančica Vera 1952-1961

878 Tanković Mehmed 1955-1956

879 Tanović Arif 1939-

880 Tanović Bajro 1935-

881 Tanović Begler 1953-1954

882 Tanović Emira 1957-1957

883 Tanović Razija 1960-1961

884 Tarilo Drago 1957-1959

885 Tasić Hranislav 1959-1960

886 Tasić Hranislav 1975-1979



887 Telalagić Enis 1952-1961

888 Tenjaković Čedo 1954-1954

889 Teparić Aleksa 1953-1953

890 Teparić Midhat 1953-1954

891 Tepavčević Branko 1961-1961

892 Terezinski Huršid 1880-1898

893 Terzić Husein 1939- i 1952-1954

894 Terzimehić Ibrahim 1955-1959

895 Tikvina Adila 1959-

896 Tikvina Adila 1969-1974

897 Tinguz Blagoje 1989-1992

898 Tob Zdravko 1953-1953

899 Todorović Nemanja 1952-1953

900 Tomašević Branko 1960-1961

901 Tomić Ivo 1953-1953

902 Tomsche Eduard 1889-1913

903 Tomše Volfgang 1929-1940

904 Topić Taib 1952-1954

905 Trifković Veselin 1952-1952

906 Trklja Nada 1960-1961

907 Trnka Josif 1880-1887

908 Tucaković Salih 1952-1955

909 Tunguz Blagoje 1955-1955; 1957-1960; 1961-1961 i 1974-

910 Tunguz Veljko 1957-1961

911 Tustanić Ivan 1952-1961

912 Tustanić Milan 1939-

913 Tustarić Mario 1957-1961

914 Tušek Franjo 1956-1960

915 Tuzlak Razija 1953-1953

916 Unkić Hamdija 1952-1961

917 Urlić Radovan 1953-1953

918 Ustavdić Fuad 1953-1953 i 1955-1961

919 Vacek J. 1886-1906

920 Vaha Hugo 1908-1917

921 Vajmajer A. 1886-1903



922 Vajš grof Abraham 1880-1885

923 Vasić Živorad 1953-1953

924 Vasiljević Danilo 1930-1936

925 Vašari A. 1886-1907

926 Vatrenjak Mehmed 1961-1961

927 Velašević Milena 1956-1959

928 Velić Behija 1952-1954

929 Veprek V. 1886-1907

930 Vidačković Boško 1954-1955 i 1958-1961

931 Vidaković Ljubomir 1952-1956

932 Vidović Danilo 1937- i 1952-1951

933 Vidović Dušan 1952-;1954-1955; 1971-1972;1983-1988 i 1989-1990

934 Vidović Petar 1960-1961

935 Vidović Predrag 1958-1960 i 1961-1961

936 Visković Krešimir 1960-1961

937 Visocki Velimir 1953-1953

938 Vižlin Mehmed 1952-1954

939 Vlačić Bogdan 1953-1954

940 Vlašić Anton 1954-1954

941 Vlašić Josip 1940-

942 Vojčuh Leopold 1972-

943 Voj-grof A. 1886-1904

944 Vojičić Branko 1952-1957

945 Vojnović Dragnić 1956-1956

946 Vojta Ivan 1880-1891

947 Volić Osman 1940-

948 Vranić Fadil 1956-1960

949 Vranković Branislav 1952-1953

950 Vranješ Katarina 1960-1961

951 Vranješ Miloš 1952-1961

952 Vršelj Vladimir 1935-

953 Vuca llija 1959-1961

954 Vučinić Bosa 1952-1956

955 Vučinić Ratomir 1973-1974



956 Vujasin Gojko 1953-1953

957 Vujović Dragoljub 1953-1954 i 1955-1960

958 Vukadin Božidar 1974- i 1989-1992

959 Vukadinović Vasilije 1955-1955

960 Vukašinović Staniša 1953-1953

961 Vukomanović Vasilije 1953-1954

962 Vukotić Njegoslav 1982-1983

963 Vuković Milan 1961-1961

964 Vuković Siniša 1958-1959 i 1960-1961

965 Vuković Vojin 1961-1961

966 Vuletić Radovan 1954-1961

967 Vulević Miomir 1953-1953

968 Zahirović Hamdo 1955-1961

969 Zaimović Fehim 1952-1954

970 Zdanovski Viktor 1939-

971 Zdjelar Dragomir 1971-1982

972 Zečević Dragoljub 1960-1961

973 Zečević Momčilo 1960-1960

974 Zelović Mirko 1959-1961

975 Zelović Todor 1959-1960

976 Zelović Vojo 1958-1958 i 1969-

977 Zeljković Jusuf 1939-

978 Zeljković Nezir 1952-1954

979 Zemalović Raif 1953-1954

980 Zirojević Savo 1957-1960

981 Zivković Blažo 1958-1961

982 Zivković Dušan 1959-1961

983 Zubčević Hasan 1961-1961

984 Zubek Ivanka 1961-1961

985 Zuber Ranko 1953-1954 i 1961-1961

986 Zubricki vitez Anto 1880-1887

987 Zukić Ahmed 1950-1953

988 Zulfikarpašić Zijo 1947-1957 i 1958-1960

989 Zupa Omer 1953-1953

990 Žarnovski Jovan 1889-1909



991 Žderić Branko 1935-

992 Žerovnik Dragutin 1939- i 1940-

Tabela 1: Zaposleni u Geodetskoj upravi BiH

6. ZAKLJUČAK Prije formiranja geodetske službe Bosne i Hercegovine, evidenciju katastra zemljišta i procjenu vrijednosti zemljišta uspostavila je Osmanska carevina, u periodu 1520. – 1530. godine, za sandžačke: Hercegovinu, Bosna i Zvornik. Ova evidencija je služila za potrebe oporezivanja dok se kartografisanje izvodilo u onoj mjeri koliko je to bilo potrebno za puteve karavana. Austro-Ugarska monarhija je okupirala Bosnu i Hercegovinu 1878. godine, a nešto kasnije je aneksirala. I prije ulaska u Bosnu i Hercegovinu, Austro-Ugarska uz odobrenje Visoke Porte radi na triangulacioniranju mreže i kartografisanju teritorije Bosne i Hercegovine. Po okupaciji teritorije Bosne i Hercegovine, Austro-Ugarska uspostavlja i organizuje vlast, osniva državne organe i institucije, a između ostalih i geodetsku službu. Dodatak službe je da u određenom roku za potrebe „države“, uradi kartografske planove i karte, izvrši premjer teritorija Bosne i Hercegovine, izradi katastar zemljišta, katastarsko klasiranje, utvrdi bonitetske klase, koordinatno definiše rudna polja, obezbjedi podlogu za izradu planske dokumentacije, potrebe projektovanja i građenja infrastrukture, i to sve po rokovima i procjenom potrebnih sredstava i plan fondova. Svi radovi su izvedeni u planiranim rokovima i sa procijenjenim sredstvima (tehničkim pomagalima i novcem). U slijedećim periodima svih oblika Jugoslavije, dovršena je triangulaciona mreža svih redova nivelmanska i dijelom gravimetrijska mreža. Urađena je kartografska podloga kao podrška projektovanju i građenju, većim dijelom završen i novi premjer, dijelom urađena komasacija zemljišta, katastarsko klasiranje i izrada novog katastra zemljišta i katastra nekretnina. Na poslovima premjera, katastara zemljišta i drugim geodetskim poslovima, u državnoj instituciji radila su 982 stručna lica, tokom potekle 132 godine. Na kraju šta reći? Velika hvala svima koji radiše na poslovima geodezije Bosne i Hercegovine, koji ostaviše narodima Bosne i Hercegovine karte, planove i zemljišne evidencije, pomno zapisujući simbolizaciju (toponime) teritorija Bosne i Hercegovine, da bi istraživačima zemljišne knjige olakšali mukotrpni rad. Autor se izvinjava, ako je neko ispušten sa spiska kadrova, ili mu je omaškom nekorektno upisano ime ili prezime ili pak godina dolaska u Upravu Bosne i Hercegovine. Autor se zahvaljuje svima koji su mu pomogli da ovo sjećanje dovede do kraja, kako bi se u najkraćem predstavile aktivnosti i rad Geodetske službe Bosne i Hercegovine. Prije svega to se odnosi na kolege Nedima Tunu, Nedžada Pašalića, Vehbiju Malanovića i Sadetu Spužu. Čitaoci neka ne zamjere za, u nekim dijelovima isprekidane „niti“ i prekinuti kontinuitet. Do toga je moglo doći s obzirom na to da je ovaj rad nastao na osnovu obimnog materijala (preko 400 stranica), namijenjenog za posebnu knjigu „Geodetska služba Bosne i Hercegovine 1880-2005“.


LITERATURA Banska uprava Drinske banovine (1929): Zakon o katastru zemljišta sa objašnjenjima, Beograd.

Begić, M. (1997): Zemljovlasnici Bosne prema zvanicnim dokumentima države : Banovina/Kraljevina Bosna (... - 1463), Osmansko Carstvo-Vilajet Bosna (1463 - 1878), Austro-Ugarska - Bosna i Hercegovina (1878 - 1918). Sarajevo.

Başbakanlık, T.C., Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü (2006): 91, 164, MAD 540 ve 173

Bošnjak kalendar (1896): Šematizam svijeh oblasti u Bosni i Hercegovini. Bošnjak kalendar za prijestupnu godinu 1896. Zemaljska štamparija, Sarajevo.

Bošnjak kalendar (1902): Šematizam svijeh oblasti u Bosni i Hercegovini. Bošnjak kalendar za prostu godinu 1902. Zemaljska štamparija, Sarajevo.

Lukić V., Begić M., Imamović J. (1991): Teoretski i praktični komentar zakona o premjeru i katastru nekretnina, SID Struka, Sarajevo.

Kapidžić, H. (1969): Agrarni odnosi u BiH (1878-1918). Arhiv Bosne i Hercegovine, Sarajevo.

Militärgeographischen Institutes (1881): Instruktion fur die Katastral - Vermessung in Bosnien und der Herzegovina. Verlag des k.k. Militärgeografischen Institutes, Wien.

Peterca, M., Čolović, G. (1987): Geodetska služba JNA.Vojnoizdavački i novinski centar, Beograd.

Savez geodetskih inženjera i geometara SRS (1965): Geodetski godišnjak 1963-1964. Savez geodetskih inženjera i geometara SRS, Beograd.

Službeni glasnik Bosne i Hercegovine (2009): Zakon o izmjenama i dopunama zakona o ministarstvima i drugim organima uprave Bosne i Hercegovine. Službeni glasnik Bosne i Hercegovine br. 103/09, Sarajevo.

Službeni list FNRJ (1959): Zakon o rudarstvu. Službeni list FNRJ broj 28/59, Beograd.

Službeni list FNRJ (1959): Pravilnik o vođenu evidencije i katastra istražnih prostora i eksploatacionih polja. Službeni list FNRJ broj 51/59, Beograd.

Službeni list Narodne republike Bosne i Hercegovine (1947): Uredba o osnivanju i nadležnosti Geodetske uprave Narodne Republike Bosne i Hercegovine. Službeni list Narodne republike Bosne i Hercegovine br. 13/47, Sarajevo.

Numaralı Hersek, Bosna ve İzvornik Livâları İcmâl Tahrîr Defterleri (926-939 / 1520-1533). Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Ankara.

Truhelka, Ć. (1915): Historička podloga agrarnog pitanja u Bosni. Glasnik Zemaljskog muzeja BiH XXVII 1-2, 109-218, Sarajevo.

Udruženje geometara i geodeta Kraljevine Jugoslavije (1937): Geometarski godišnjak. Udruženje geometara i geodeta Kraljevine Jugoslavije, Beograd. Autor: Mustafa Begić, dipl.pravnik. i inž.geod. Uprava za geodetske i imovinsko pravne poslove Bosne i Hercegovine Reisa Džemaludina Čauševića 6, 71000 Sarajevo, Bosna i Hercegovina

geodetska sluŽba bosne i hercegovine 1880. – 2012

Documents