Genel Restorasyon Teknikleri

Mehmet ilker Doğan 20110552016 MSGSÜ MYO – Mimari Restorasyon

Konu : Taşıma

07/01/2012

Venedik Tüzüğünün 7. Maddesi:

Bir anıt tanıklık ettiği tarihin ve içinde bulunduğu ortamın ayrılmaz bir parçasıdır. Anıtın tümünün, yada bir parçasının başka yere taşınmasına , anıtın korunması bunu gerektirdiği, ya da çok önemli ulusal ya da uluslar arası çıkarların bulunduğu durumlar dışında izin verilmemelidir.

Bayındırlık etkinlikleri (yol, baraj yapımı ), jeolojik yapı, ya da doğal afetler bir anıtın, ya da tarihi yerleşmenin bulunduğu yerde korunmasını zorlaştırabilir. Bu durumda anıt veya yerleşmenin önceden belirlenen uygun bir konumda taşınarak orada yaşamını sürdürmesi gerekebilir. Taşıma işlemi anıtın boyutlarına, malzemesine ve yapım tekniğine göre çeşitli tekniklerle gerçekleştirilmektedir.

Peki Neden Taşırız ?

Bu yöntemlerden en kolay olanı anıtın tüm elemanlarının numaralandırarak sökülmesi, başka bir yerde kurulmasıdır. Ahşap yapılar bu uygulama için çok elverişlidir.

Yerinde korunamayacak taş anıtlar taşınmadan önce ayrıntılı rölöveleri yapılır ve fotoğrafları çekilir. İç ve dış cepheler üzerindeki her taş sırası ve her taş numaralandırılır; taşların birbirleriyle ilişkisini göstermek üzere her sırayı kat eden yatay ve her taşın komşularıyla ilişkisini belirleyen düşeş çizgiler çizilir; genel durum ve ayrıntı fotoğrafları çekilir. Sonra yapı özenle, taş taş sökülür ve yeni konumunda yatay sıralar karışmayacak biçimde düzenli olarak istiflenir.

Abu Simbel Kaya Tapınakları

Rölöve planları

Moloz taşla yapılmış binaları bu teknikle taşımak olası değildir. Söküm sırasında dağılan taşları tekrara aynı ilişkiler içinde birleştirmek çok zahmetli, hatta olanaksızdır. Bu durumda anıtın parçalanmadan bir bütün olarak taşınması olasılığının araştırılması uygun olur.

St Louis'teki bir çiftlik evinin taşınması.

Almanya’nın Ebingen şehrindeki ‘Villa Haux’ tarihi yapısının raylar üzerinde taşınması.

Anıtın en az hasarla taşınmasına olanak veren bu teknik ileri mühendislik bilgisi gerektirir. Anıtın taşınacağı uzaklık, aradaki yol durumu, anıtın boyutları, ağırlığı, taşıma sistemini etkiler.

Salem, Massachusetts - The First Baptist Church

Tarihi yapı taşınırken tren yolu karşılarına çıkıyor ve rayları geçmek için bir düzlem oluşturuluyor.

Dünyada uygulanan taşıma işlemleri arasında en tanınanları Mısır’da Nil Nehri üzerinde yapılan bir dizi baraj nedeniyle su altında kalan anıtların kurtarılmaları amacıyla gerçekleştirilenlerdir. Abu Simbel Kaya Tapınakları’nın taşınması için en ileri tekniklerden yararlanılmıştır.

Anıtların taşıma öncesi durumları filme alınmış, fotoğrafları çekilmiş, fotogrametrik rölöveleri ( plan, kesit, görünüş) ve modelleri yapıldıktan sonra taşıma işlemine geçilmiştir. Taşıma sırasında ortaya çıkabilecek kopma, dağılma riskine karşı önce ana kayayı oluşturan yumuşak kumtaşı sağlamlaştırılmıştır.

Abu Simbel Tapınağının nasıl taşındığını anlatan harika bir belgeselselden küçük bir kısım.

Kayaya işlenmiş olan devasa heykeller ince taş testereleriyle, büyük boyutlu bloklar oluşturacak biçimde kesilmiş ve eski konumlarından 70m yukarıya taşınarak yeniden birleştirilmiştir. Anıtların yeni konumunda, çevre peyzajını eskinse benzetmek amacıyla devasa heykellerin gerisinde, betonarme kabuk strüktürlü yapay bir tepe oluşturulmuş ve nehir cephesinden kesilen kaya blokları bu betonarme strüktür üzerine monte edilmiştir.

Anıtların parçalanmadan, bir bütün olarak taşınması, hem mısır’da hem Avrupa’da denenmiş ve başarılı olmuş bir yöntemdir.

123 yaşındaki eski makine fabrikası Oerlikon, İsviçrenin Zürih kentindedir. 6,200 Ton ağırlığında olan tarihi yapı raylar üzerinde taşınarak 200 feet uzaklıktaki yeni yerine 19 saatte taşınmıştır. Bu taşıma projesinin maliyeti 12.7 milyon dolar.

Taşınma için askıya alınan yapının hazırlık aşaması

New Jersey's Long Beach Island – 25 ton ağırlığında 120 yıllık bir yapının taşınması 196 Yaşındaki bir ev kaldırılarak taşınıyor

131 yaşındaki bu yapı tam 200 ton ağırlığında, taşıma sistemi olarak hidrolik kaldıraçlı tekerleklerin üzerine askıya alınarak sabitlenmiş ve bu tekerlerler bir kumanda sayesinde yönetiliyor.

Rize - Hüseyin Hoca Köyü - Sahil Camii Çay alım yerinin üstünde bulunan bu tarihi camiinin konumu uygun bulunmayarak taşınmasına karar verilmiştir. Yaklaşık 90 m2 yüzölçümündeki ahşap caminin ağırlığı hesaplandıktan sonra, özgün olmayan çatının sökülmesinin ardından, yapının altına atılan çaprazlama çelikler ve yine üstten atılan çeliklerin birbirine tutturulması ve ağırlık noktası düşünülerek oluşturulan kafes yöntemi ile cami taşınacak hale getirilmiştir.

Camiinin son görünümü.

Zeynel Bey Türbesi – Batman / Hasankeyf Ilısu Baraj gölü altında kalacak olan tarihi Hasankeyf ilçesindeki Zeynel Bey Türbesi'nin raylı sistemlerle yeni yerleşim yerine taşınacağı bildirildi..

MUĞLA İnce Kemer Köprüsü

2300 Yıllık bu tarihi köprü, taşınıp taşınmaması tartışmaları devam ederken sular altında kaldı.

Kaynakça

•Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon - Zeynep Ahunbay

• www.mimarlikmuzesi.org/Gallery/DisplayPhoto.aspx?ID=5&DetailID=22&ExhibitionID=41 ( Abu Simbel planları )

•http://en.wikipedia.org ( Diğer taşınan yapılar )

•http://natgeotv.com/tr/dev-tasiyicilar/galeriler/antik-msr ( Abu Simbel - Resimleri )

•http://www.rizeninsesi.net/index.php?option=com_content&view=article&id=9880:rizedeki-tanan-tarihi-cami-hizmete-hazr&catid=38:yoeresel&Itemid=61 ( Rize – Sahil Camii )

•Ayrıca bu konuyla ilgili mutlaka izlenmesi gereken Mega Movers – Dev Taşıyıcılar belgesel serisi izlenmelidir. (National Geographic Channel – History Channel)

Teşekkürler…