Geneeswijze van de profeet (Al-tibb al-nabawi)

Mohammed Ghaly (m.ghaly@religion.leidenuniv.nl)Universitair docent, Islamitisch recht en ethiek

Universiteit Leiden

Definitie en bronnen• Definitie

• Onderdeel van de Soenna: “Uitspraken, daden en stilzwijgende goedkeuringen toegeschreven, via betrouwbare middelen, aan de profeet van de islam”.

• De alomvattende karakter van de Soenna: …. die betrekking hebben met geneeskunde

• Bronnen• De Soenna collecties: apart hoofdstuk over

geneeskunde (kitab al-tibb)• Al-Bukhari collectie: 118 profetische tradities

Het genre van al-tibb al-nabawi

• “De profetische geneeswijze (al-tibb al-nabawi)” : apart genre

• Imam Ali al-Kazim (gest. 203/818)• Abd al-Malik al-Andalusis (gest. 238/852)• Abu Bkar ibn al-Sunni (gest. 364/974)• Abu Nu’aym al-Asfahani (gest. 430/1038)• Al-Ishbili (gest. 581/1185)• Diya al-Din al-Maqdisi (gest. 643/1245)• Al-Dhahabi (gest. 748/1347)• Ibn al-Qayyim (gest. 751/1350)• Al-Siuyti (gest. 911/1505)

Onderwerpen(1) De ethische aspecten

• “Allah heeft geen enkele ziekte neergezonden zonder dat Hij ook een genezingsmiddel ervoor heeft neergezonden” (al-Bukhari).

• Professionele medische behandeling tast het vertrouwen in God (tawakkul) niet aan.

• Alle ziektes zijn in principe geneselijk: Het stimuleren van het verrichten van medisch onderzoek.

• Het belang van professionaliteit en vakbekwaamheid: “welke van jullie is professioneler in geneeskunde?”

Onderwerpen(2) De ethische aspecten

• De etiketten van het bezoek op de patiënt (ziyarat al-marid):

• Hoofdstukken in al-Bukhari: • “het bezoek op de patiënt is verplicht”• “het bezoek op de polytheïstisch patiënt”• “het bezoek op minderjarige patiënten” • “vrouwen die op bezoek gaan naar

mannelijke patiënten”• Man/vrouw relatie in de medische sector:

(Al-Dhahabi)

Onderwerpen(2) Preventieve geneeskunde

• Het handhaven van hygiëne als een vereiste bij het verrichten van Islamitische rituelen: rituele reinheid (tahara)

• Fysieke bewegingen en sporten (salat, hajj en umra)

• Zelfbeheersing en zelf discipline (vasten, sawm)• Gematigdheid in de eet- en drinkpatronen• Het verbieden van alle consumptiemiddelen die

schadelijk zijn voor de gezondheid (roken)• Het toepassen van quarantaine in het geval van

epidemische ziektes zoals builenpest en longpest.

Onderwerpen• (3) Medische behandeling en

geneesmiddelen voorschrijven• Zijden stoffen als geneesmiddel voor de

kriebelziekte.• Indiase wierook (Agarwood, Aquilaria malaccensis)

gemengd met warme olie voor borstvliesontsteking (Pleuritis).

• Cupping en aderlating (al-hijama wa al-fasd): Hijama letterlijk betekent zuigen. Het is een proces van de toepassing van cups naar verschillende punten op het lichaam door het verwijderen van de lucht in de cups om een vacuüm te vormen.

• Het bloed naar bepaalde plaatsen van het lichaam laten komen of juist het verwijderen van het “schadelijke” bloed dat zich bevindt onder de oppervlakte van de huid.

Is het Goddelijke openbaring of

mensen ervaring?• Uitgangspunt: Medische behandeling en

geneesmiddelen voorschrijven behoorden niet tot de hoofdtaken van profeetschap.

• Zijn de profetische tradities die hierover gaan wetgevend van aard (onderdeel van de Sharia)?

• (A) Minderheid: De handelwijze van de profeet in is in haar totaliteit wetgevend.

• (B) Meerderheid: de profeet functioneerde vanuit verschillende hoedanigheden.

Hoedanigheid Oordeel Doelgroep

(1) Profeet Wetgevend (Sharia) Iedere moslim die

hiervoor in aanmerking

komt

(2) Rechter Wetgevend (Sharia) Allen moslim

rechters: wordt van

kracht pas na de

goedkeuring van een

rechter(3) Politieke leider Wetgevend (Sharia) Alleen moslim

politieke leiders:

wordt van kracht pas na

de goedkeuring van de

politieke leider

(4) Gewone mens Niet-wetgevend (geen onderdeel van de Sharia)

Waar ligt de profetische geneeskunde?

(A) Wetgevend• (1) ethische aspecten.• (2) medische behandeling:• Geneeskunde is onderdeel van Sharia: het

beheersen van geneeskunde als professie wordt een gezamenlijke religieuze verplichting (fard kifaya)

• (Beperkt aantal): wanneer de profetische traditie gesteund wordt door de Koran of wordt uitdrukkelijk gezegd dat het voorgeschreven geneesmiddel gebaseerd is op een goddelijke openbaring.

• Voorbeeld: honing voor bepaalde ziekten zoals diarree.

• Sommige geleerden: alleen voor dit specifieke geval.

Waar ligt de profetische geneeskunde?(A) Niet-wetgevend

• Uitgangspunt: De meeste profetische tradities vallen hieronder.

• Voorbeelden: • Cupping en aderlating• De kruiden die als geneesmiddelen

voorgeschreven zijn voor bepaalde aandoeningen.

• “Degene die elke ochtend zeven dadels inneemt blijft op die dag beschermd tegen vergif en magie”.

Conclusies

• Profetische geneeskunde is niet noodzakelijkerwijs onderdeel van de Sharia.

• Verwijzingen naar specifieke geneesmiddelen of medische behandeling betekent niet per se dat ze juist of onjuist moeten zijn.

• De onjuistheid van bepaalde medische verwijzingen tast profeetschap niet aan.

• Deze benadering laat de deuren wijd open voor onafhankelijke en kritische medische onderzoek.