gel gi̇t hakkinda bi̇lgi̇ler _23 sayfa

8/18/2019 Gel Gıṫ Hakkinda Bıl̇gıl̇er _23 Sayfa

1/23

GEL GİT HAKKINDA BİLGİLER

Page 1 of 23 PDF By MKP

TIDE – GEL GİT TERİMLERİ

AMPLITUDE : TIDE YÜKSEKLİGİNDEKİ YÜKSELME VEYA DÜŞÜŞ,DALGALANMA.AGE OF TIDE ( TIDE YAŞI ) : YAŞ NEGATİF BİR MİKTARDAN (+7) KADAR DEGİŞİR. FAKATGENELLİKLE +1 DEN+2 GÜNE KADARDIR.(YANİ EN YÜKSEK ALÇALMA /KABARMA OLAYIDOLUNAY VEYA YENİ AY HALİNDEN 1 VEYA 2 GÜN SONRA MEYDANA GELİR).DUNYA ICIN

VASATI TIDE YASI TAKRIBI +12 GUNDUR.AMPHİDRONIC POINT : EŞİT TIDE HATLARININ GEÇTİGİ NOKTA .APOGEE:AY YÖRÜNGESİNİN DÜNYADAN EN UZAK OLDUĞU NOKTA.BORE: BİRÇOK NEHİRDE GÖRÜLEN SERT BİR TIDE DALGASI.CHART–DATUM : EN SON TARİH VE GENİŞ ÖLÇEKLİ BİR ADMIRALTY HARİTASI ÜZERİNDE ENDÜŞÜK TIDE ZAMANINDA ÖLÇÜLEN DERİNLİKLERDİR.CHANGE OF MOON : GÜNEŞ VE AYIN TRANSİT HALİDİR VE BU ANDA AY GÖRÜNMEZ VEFEYİZLERİNE(PHASE) TEKRAR BAŞLAR.YANİ İLK DÖRDÜN,YARIM AY,DOLUNAY,SONDÖRDÜN........GİBİ.CO-TIDAL LINES : BİR TIDE HARİTASI ÜZERİNDE AYNI ZAMANDA GELİŞEN H.W VE AYNI TIDEMENZİL SAHALARINI BİRLEŞTİREN HATLARDIR.CONSTITUENT: GÜNEŞİN DÜNYADAN UZAKLIĞI AYIN MEYLİ DECLINATION GİBİ ÖZEL TERİMLERSEBEBİYLE DOGRU TIDE DALGALANMASINDAKİ ETKENLERDEN BİRİSİDİR.

DURATION OF RISE OR FALL : L.W VE H.W ARASINDA VEYA H.W VE L.W ARASINDA BELİRENZAMAN ARALIKLARIDIR.DIFERENCES : STANDART BİR LİMANDA TIDE’LAR ASINDAKİ ZAMAN VE SEVİYE ILE SECONDERBİR LİMANDAKİ TIDE FARKLARIDIR,BUNA BAZEN SABİTLER CONITANTI’DE DENİR.EQUINOCTIAL TIDES : EKİNEKOKLAR ESNASINDA HUSULA GELEN FEVKALADE YÜKSEK TIDE’LARDIR.EKİNEKOKLAR ŞUNLARDIR.AUTUMNAL EQUINOX YANİ SONBAHAR EKİNOKOKU,BU 21EYLÜL'E RASTLAR,SPRING EQINOX VEYA VERNAL EQUINOX Kİ BUDA BAHAR EKİNEKOK’DURBUDA 21 MART’A RASTLAR.EKİNEKOKOLARDA GECE VE GÜNDÜZ EŞİTTİR.HAT HIGERT ASTRONOMICAL TIDE= EN YÜKSEK SEVİYELİ TIDE.H.W = HIGH WATER VEYA MED.H.W.F ADN C : AYIN DOLUNAY VE DEĞİŞİMLERİNDEKİ H.WHEIGHT OF TIDE : HARİTA İSKANDİL RAKAMI ÜSTÜNE TATBİK EDİLECCEKNOLAN TIDEYÜKSEKLİGİDİR.LAT (LOWEST ASTRONOMICAL TIDE) : EN DÜŞÜK SEVİYELİ TIDE.LAGGING : GÜNEŞİN MEYLİ SEBBİYLE AYIN İKİNCİ, VE DÖRDÜNCÜ DÖRDÜNLERİ ESNASINDATIDE ZAMANLARINDA HUSÜLE GELEN GECİKMELERDİR.NAZARİ TIDE AYIN MERİDYENEGELMESİNDEN ÖNCE MEYDANA GELİR’DE DENİLEBİLİR.LUNITIDAL INTERVALS : AYIN TRANSIT VE BİR SONRAKİ MED VAYA CEZİR ARASINDAKİZAMANDIR.LAGGIN VEYA PRİMİNG SEBBİYLE DEGİŞEBİLİRLER.M.T.L.: MEAN TIDE LEVELM.S.L.: MEAN SEA LEVELM.S.R.: MEAN SPRING RISEM.H.W.I.: MEAN HIGH WATER LUNITIDAL INTERVAL.M.L.W.I.: MEAN LOW WATER LUNITIDAL INTERVAL.M.H.H.W.: MEAN HIGHER HIGH WATER – WITH MIXED TIDES.M.L.L.W.: MEAN LOWER LOW WATER – WITH MIXED TIDES.M.H.W.S.(MEAN HIGH WATER SPRING): HER YIL İÇERİSİNDE AY (MOON) ORTALAMA EN YÜKSEKDECLINATION’A (23,5 DERECE) SAHİP OLDUĞUNDA, 24 SAATLİK SÜRE DAHİLİNDE GECEDE BİRKERE BİRBİRİNİ TAKİP EDEN İKİ HIGH WATER ZAMANLARINDA ALINAN YÜKSEKLİKLERİN BİRORTALAMASIDIR.M.L.W.N.(MEAN LOW WATER NEAP): UZUN BİR SÜRE İÇERSİNDE BİRBİRİNİ TAKİP EDEN İKİ LOWWATER ZAMANLARINDA ALINMIŞ OLAN İSKANDİLLERİ BİR ORTALAMASIDIA.M.H.W.N.(MEAN HIGH WATER NEAP): BİR YIL İÇERSİNDE EN DÜŞÜK HIGH WATERZAMANLARINDA BİRBİRİNİ TAKİP EDEN İKİ HIGH WATER ZAMANLARINDA ÖLÇÜLENYÜKSEKLİKLERİN BİR ORTALAMASIDIR.

M.L.W.N.(MEAN LOW WATER NEAP): BİR SENS İÇERSİNDE EN DÜŞÜK LOW WATERZAMANLARINDA BİRBİRİNİ TAKİP EDEN İKİ LOW WATER ZAMANLARINDA TESBİT EDİLEN SUYÜKSEKLİKLERİNİN BİR ORTALAMASIDIR.TIDE RAKAMLARI NORMAL HAVA KOŞULLARINDA


2/23



TAHMİN EDİLEN YÜKSEKLİKLERDİR.ANCAK FIRTINALAR NEDENİYLE HER SENE DEĞİŞİKLİKLEREUĞRAYABİLİRLER.NEAP TIDES: DAHA KÜÇÜK MADDELER VE DÖRDÜNLERDE DAHA BÜYÜK CEZİRLERDE OLUŞANTIDE’LAR.PERIQEE: AYIN DÜNYAYA EN YAKIN OLDUĞU YÖRÜNGE.PPRIMING:AYIN İLK VE ÜÇÜNCÜ DÖRDÜNCÜ ARASINDA TIDE ZAMANLARINDAKİ BİR HIZARTIŞI.LAGGING HADİSESİNİN TERSİ(ERKEN TIDE)PHORE:AYIN GÖRÜNÜŞÜNDEKİ DEĞİŞİMLER.RENGE OF TIDE:MED VE ONU TAKİP EDEN CEZİR ARASINDAKİ İRTİFA FARKI.RISE OF TIDE: HARİTA İSKANDİLİ ARASINDAKİ YÜKSEKLİKTİR.RETARD OF TIDE:TIDE’IN YAŞI.STAND OF TIDE:H.W ESNASINDA SEVİYENİN SABİT KALDIGI ZAMAN SÜRECİ.

SLACK WATER:TIDE YÜKSEKLİGİ DİKKATE ALINMADAN SU SATHI ÜZERİNDE UFKİ SUHAREKETLERİNİN DURDUĞU MEVCUT OLDUĞU ZAMANDIR.STANDAR PORT:GÜNLÜK TIDE HAREKETLERİ TANZİM EDİLEREK CETVELLEŞTİRİLMİŞ BİRLİMANDIR.BU LİMANA İKİNCİ DERECEDEKİ LİMANLAR TATBİK EDİLİP TIDE ZAMANIHESAPLANABİLİR.SECONDARY PORTS:STANDART BİR LİMANDAN FARKLARI HESAP EDİLMİŞ VECETVELLEŞTİRİLMİŞ LİMANLARDIR.SPRING TIDE:TIDE’IN YARIM GÜNLÜK OLDUĞU BİR LİMANDA 14 GÜNLÜK BİR SÜRE İÇERSİNDEEN YÜKSEK VE EN DÜŞÜK SU SEVİYELERININ OLUSTUGU BİR GEL-GİT OLAYIDIR.SURGE:ŞİDDETLİ METEROLOJİK ŞARTLAR ALTINDA OLUŞAN TAHMİNİ SU SEVİYESİ İLE GERÇEKSU SEVİYESİ ARASINDAKİ FARKTIR.UNDULATION OR TIDAL WAWE:KARA PARÇALARI O CİVARDAKİ TIDE VE TIDE AKINTILARINASEBEP OLAN DENİZ SEVİYESİNİN SAHİL SULARINDAKİ BİR YÜKSELİSİDİR.ESTABLINKMENT OF TIDE PORT:MED ZAMANI VE AYIN TRANSİTİ ARASINDAKİ BİR ZAMANFARKLARIDIR.

NOT : TÜM TIDE OLAYLARINI İÇEREN BU TARİFLERDEKİ RAKAMLAR (M.H.W.S VS GİBİ) SENEDENSENEYE 18.6 LIK BİR DEVRE SENESİ ORANINDA DEĞİŞİRLER VE TABLE’LER BU SİRKÜLASYONAGÖRE HESAPLANIR.

TIDE YÜKSEKLİĞİNE TESİR EDEN ETKENLERHAVA ŞARTLARININ ETKİLERİ TABLOLARDAN HESAPLANAN TIDE YÜKSEKLİKLERİ İLEGERÇEKTE OLUŞAN TIDE YÜKSEKLİKLERİNİN BİRBİRİNDEN FARKLI OLMALARINA SEBEBİYETVERİR.FARKLILIK ÜZERİNDE BAŞLICA ETKENLER ,BARAMETRİK BASINÇ DEĞİŞİKLİKLERİ İLERÜZGALARIN TESİRLERİDİR.BUNLARI SIRASIYLA İNCELEYELİM.BAROMETRİK BASINÇ: VASATİ 34 MİLİBARLIK BİR BASINÇ FARKI SU SEVİYESİ ÜZERİNDE 30cmBİR FARK MEYDANA GETİRİR.BAROMETRENİN DÜŞMESİ SU SEVİYESİNİN YÜKSELMESİNE,BAROMETRENİN YÜKSELMESİ İSE SU SEVİYESİNİN ALÇALMASINA YOL AÇAR.BAROMETRENİNDÜŞÜP ÇIKMASI HEMEN SONRASINDA SU SEVİYESİNİN BİRDEN ALÇALMASI VEYA YÜKSELMESİGEREKMEZ. DEGİNDİĞİMİZ BAROMETRE FARKLARININ SU SEVİYESİ ÜZERİNDEKİ TESİRLERİANCAK GENİŞ BİR ALAN İÇİN DÜŞÜNÜLEBİKLİR.VASATİ BAROMETRİK BASINÇLAR BELLİBÖLGELER İÇİN SAILING DIRECTION’LARDA VERİLMİŞTİR.BU BAROMETRİK FARKLARDAN

DOĞACAK SU SEVİYELERİNDE BEKLENEN DEĞİŞİM MİKTARLARI KEZA BELİRTİLMİŞTİR.BASINÇDÜŞMESİ NEDENİYLE DEĞİŞEN SU SEVİYE YÜKSEKLİKLERİ NADİREN 30cm ÜSTÜNE ÇIKAR.FAKAT ÇOK KUVVETLİ,ESEN RÜZGARLAR VEYA FITINA AĞIR DALGALARI ESNASINDA 30cm’NİNÇOK DANA ÜSTÜNDE YÜKSELMELERE RASTLANABİLİR.RÜZGARIN TESİRİ : GENELLİKLE RÜZGAR ESTİGİ İSTİKAMETTE SULARIN YÜKSELMESİNESEBEP OLUR. KUVVETLİ BİR RÜZGAR SAHİLE DOĞRU ESTİĞİNDE SULARIN ORADA YIĞILMASINISAĞLAR,BÖYLECE KONU SAHİL SULARINDAKİ TIDE YÜKSEKLİĞİ KİTAPLARDANHESAPLANANLARDAN DAHA YÜKSEK OLUR.EĞER RÜZGAR SAHİLDEN DENİZE DOĞRU İSE,BUOLAYIN TERSİ YANİ KONU SAHİLDEKİ TIDE YÜKSEKLİĞİNİN HESAPLANAN'DAN DAHA DÜŞÜKOLMASINA YOL AÇAR .SAHİL BOYUNCA ESEN RÜZGAR İSE SAHİLE PARALEL HARAKET EDENDALGALARI OLUŞTURUR.DALGA TEPELERİNİN MEYDANA GELDİĞİ YERLERDE YÜKSEKLİKFAZLA,DALGA ÇUKURLARININ GELİŞTİĞİ YERLERDE İSE YÜKSEKLİKLER DÜŞÜK OLUR.RİTMİK DEĞİŞMELER : HAVA ŞARTLARINDAKİ ANİ DEĞİŞMELER,KUVVETLİ DEPRASYONUNLARIN

GEÇİŞLERİ VEYA BORALAR DENİZ SEVİYESİ ÜZERİNDE OSİLASYONA (DÜŞÜP-KALKMAYA)SEBEBİYET VERİRLER.BİRBİRİNİ TAKİP EDEN İKİ DALGA ARASINDAKİ ZAMAN


3/23



PERİYODU BİRKAÇ DAKİKADAN İKİ SAATE KADAR DEĞİŞTİĞİ GİBİ DALGA YÜKSEKLİKLERİDE BİRPUSTAN BİRKAÇ FEET’E KADAR DEĞİŞEBİLİR.

KUZEY DENİZİNDEKİ ANORMAL YÜKSELİP ALÇALMALAR,FIRTINA DALGALARI: KUZEY DENİZİ GÜNEY KESİMLERİNDE DEVAMLI KUZEY RÜZGARININ TESİRİYLE BİR DENİZYÜKSELMESİ KUZEY KESİMLERDE İSE DENİZ ALÇALMASI MEYDANA GELİR.GÜNEY RÜZGARLARI İSE SULARI KUZEY’E DOĞRU YIĞARLAR GÜNEY RÜZĞARLARININDİNMESİYLE KUZEYDE YIĞILAN SULAR GÜNEY SAHİLLERİNE DOĞRU AKMAYABAŞLAR,BUNLARA BİRDE KUZEY RÜZGARLARI EKLENİRSE BU AKIŞ HIZI ŞİDDETLENİR VEGÜNEY SAHİLLERİNDE SULAR DAHA FAZLA YÜKSELİR.BU YÜKSELİŞ BAZI OKASYONLARDA 2.7METREYE KADAR ULAŞABİLİR.SAHİLE VARAN GÜÇLÜ DALGALAR KIRILARAK TAKRAR KUZEYEDOĞRU YÖN DEĞİŞTİRİRLER.BU OSİLASYON KUZEY-GÜNEY İSTİKAMETİNDE OLDUĞU GİBİZAMAN ZAMAN DOĞU VE BATI RÜZĞARLARIYLA DOĞU VEYA BATI YÖNÜNDEDE GELİŞEBİLİR.ATLANTİKTE OLUŞAN FIRTINA DALGALARI KUZEY DAİRESİNE GİRERLER VE DÜNYANIN DÖNÜŞÜSEBEBİYLE GÜNEYE DOĞRU YÖN DEĞİŞTİRİRLER. ATLANTİKTE ŞİDDETLİ BİR DEPRASYONUNBATIDAN DOĞU’YA DOĞRU HARAKETİ ANINDA ÇOK KUVVETLİ KARAYEL VEYA YILDIZFIRTINALARI MEYDANA GELEBİLİR. BU RÜZGARLAR İSE GÜNEY’E DOĞRU HAREKET EDENDALGALAR OLUŞTURURLAR VE BUNLAR SAHİLLERE ERİŞİRLERSE SULARIN YÜKSELMESİNESEBEBİYET VERİRLER. KONU DALGALARA “SURGE” ADI VERİLİR. SURGE’LER “NEEP”ZAMANLARINDA OLUYORLAR İSE NADİREN SULARIN ANORMAL YÜKSELMESİNE SEBEPOLURLAR. FAKAT KÜÇÜK SURGELER HIGH WATER ZAMANINDA MEYDANA GELİRSE ÇOKTEHLİKELİ DURUMLAR YARATIRLAR. SURGELER NETHERLAND KIYILARINDA 3 METREYÜKSEKLİĞE KADAR ÇIKARLAR. BUDA SEL FELAKETLERİNE MEYDAN VERİP BİRÇOK CAN VEMAL KAYBINA YOL AÇAR.NEGATİF DALGALAR:KUZEY DENİZİ GÜNEY KISIMLARINDA GÖRÜRÜRLER. YUKARIDA TARİFEDİLEN SURGELERE(FIRTINA DALGALARINA)BENZER GÜÇLER SEBEBİYLE DENİZ SEVİYESİBAZEN VERİLEN SEVİYENİN ÇOK ALTINDA OLABİLİR. BU DURUM OMURGALARININ ALTINDA AZBİR SU İLE LİMANA GİREN VEYA BÖYLE LİMANLARDA YÜKLEME YAPAN BİLHASSA SÜPERTANKERLER İLE BÜYÜK DÖKMECİLERDE CİDDİ KAYGILARA NEDEN OLUR. NEGATİF SÖRÇLERNORTH-SEA GÜNEY SAHİLLERİNDE HER SENE İÇERSİNDE DEFALARCA SULARIN 60 İLE 90cmARASINDA ÇEKİLMESİNE YOL AÇARLAR. BİR DEFASINDA 1967 SENESİNDE SOUTHEND’DE DENİZSEVİYESİ HARİTADA VEYA TABLELERDE VERİLEN MİKTARDAN 210cm DAHA AŞAĞIDA İDİ,YANİALTINDA HALEN 210cm SU KALDIĞI ZANNEDEN BİR GEMİ RAHATLIKLA OTURABİLİR.1976 DA

YİNE SOUTHERD’DE SU SEVİYESİ VERİLEN VEYA BİLİNEN SEVİYESİNİN 190cm ALTINDA TESPİTEDİLDİ. SEBEPLERİ DAHA ÖNCE BELİRTİLDİĞİ GİBİ KUVVETLİ GÜNEY RÜZGARLARI VEYA İYİHAVADA YÜKSEK BAROMETRİK BASINÇTIR.

SİSMİK DENİZ DALGALARI :DENİZ ALTI DEPREMLERİ OKYANUSLARDA SÜRATLE SEYREDENUZUN DALGALARA SEBEBİYET VERİRLER.BİLHASSA PASİFİK OKYANUSUNDA BU DALGALARINSÜRATİ 400 MİLE KADAR ÇIKMAKTADIR.SAHİLLERE ULAŞABİLEN BU DEPREM DALGALARINYÜKSEKLİKLERİ BİR HAYLİ ARTARAK KIYILARDAKİ YAPI,TESİS VE TEKNELERE BÜYÜK ZARARVERİRLER.BİRİTANYA ADALARINDA BU SİSMİK DALGALARA NADİREN RASTLANMIŞTIR.

BROWN’S ALMANAC’TA TIDE SABİTELERİ (KATSAYILARI)KULLANARAK SECONDARYLİMANLAR İÇİN BULUNAN TIDE ZAMANLARI TAKRİBİ OLUP KESİN TAHMİNLER İÇİN TIDETABLE’LARI KULLANILMALIDIR.

NOT: 1958 DEN 1998 YILINA KADAR GEÇEN 40 SENE İÇERSİNDE KUZEY DENİZİ VE İNGİLTERECİVARINDA 10cm LİK SABİT BİR YÜKSELME OLMUŞTUR.BUNUN BAŞLICA NEDENİ İSE GLOBALISINMA NEDENİYLE KUZEY KUTBUNDAKİ BUZLARIN ERİMESİDİR.


4/23



TIDE TIDE : TIDE YARIM GÜNLÜK ,GÜNLÜK VE KARIŞIK OLKAK ÜZERE ÜÇ SAFHAYAAYRILABİLİR.YARIM GÜNLÜK TIDE ENÇOK BİLİNEN KOLAY ANLAŞILAN VE ÖNEMLİ LİMANLARDAHÜKÜM SÜREN BİR TIDE ÇEŞİTİDİR.BU TİP TIDE GÜNDE İKİ DEFA OLUŞUR VE İKİ HIGH WATERARASINDAKİ ZAMAN MUNTAZAMDIR. BİRBİRİNİ TAKİP EDEN TIDE’LERDEKİ YÜKSEKLİKLERMAKUL ÖLÇÜDEDİRLER(SEMI DIURNAL TIDE). GÜNLÜK TIDE TİPİNDE İSE BİR TIDE GÜNÜNDEDİKKATE ALINABİLECEK BİR HIGH WATER VARDIR.İKİNCİ TIDE EHEMMİYETSİZ OLUP LOWWATER YÜKSEKLİGİNDE İSE ÇOK AZ BİR DEĞİŞİM MEVCUTTUR(DIURNAL). ÜÇÜNCÜ GURUPTIDE ÖNEM TAŞIYAN BİR TIDE OLUP GÜNLÜK VE YARI GÜNLÜK TIDE HAREKETLERİNİNKARIŞIMINI ARZ EDEN BİR NİTELİKTEDİR. BİR GÜNDE İKİ DEFA TIDE MEYDANA GELİR FAKATBİRBİRİNİ TAKİP EDEN İKİ HIGH WATER VEYA LOW WATER YÜKSEKLİKLERİ ARASINDAÇOGUKEZ BİR FARKLILIK GÖZE ÇARPAR (MIXED TYPE TIDE). TIDE DÜNYA’NIN DÖNMESİNDENHASIL OLAN MERKEZKAÇ KUVVETİNİN + GÜNEŞ VE AYIN ÇEKİM KUVVETLERİNİN NETİCESİMEYDANA GELEN BİR GEL-GİT OLAYIDIR. BU ÜÇ VARLIGIN HAREKETLERİNDEKİ ÖZELLİKLERDİREK OLARAK TIDE DEĞİŞİMİNİ ETKİLER.DÜNYAMIZIN DÖNÜŞÜ TIDE DALGALANMALARINDAESAS TEŞGİL EDERKEN GÜNEŞ VE AYIN ÇEKİMİDE ALTLARINDA BULUNAN SULARI DİREKOLARAK ÇEKERLER. GÜNEŞ VE AYIN ÇEKİMİ TARAFINDAN GELİŞTİRİLEN TIDE TAKRİBENDÜNYANIN MERKEZKAÇ KUVVETİ YOLUYLA MEYDANA GATİRDİĞİ TIDE’A EŞİT OLGUNDAN BİRAY(MOON) GÜNÜ İÇİNDE İKİ DEFA TIDE OLAYI OLUŞUR. GELGİT HADİSESİ SADECE YERKÜRESİVE OKYANUSLAR ARASINDAKİ SÜRTÜNMEDE KALINSAYDI OLAY BASİT OLACAK VE BİR ÇOKZORLUKLAR ‘DA ÇIKMAYACAKTI. FAKAT ARZ+GÜNEŞ VE AY ARASINDAKİ NİSBİ MESAFEDEMEYDANA GELEN ÖNEMLİ DEGİŞİKLİKLER BU KOMPLİKİ'LERE YOL AÇARLAR.BU MESAFELER ÜÇ ÇEŞİTTİR;GÜNEŞ VE AY ARASINDAKİ AÇISAL MESAFE,EKİNOKOKMESAFESİ(GÜNEŞİN EKVATOR DAİRESİ ÜZERİNDE OLMASI)VE GÜNEŞLE AYIN ARZDAN HAKİKİMESAFESİ. BU ÜÇ HALDE DE AY HAKİM ROL OYNAMAKTADIR, ÇÜNKÜ AY GÜNEŞE NİSPETENKÜÇÜK OLMASI VE GÜNEŞİN ÇEKİM KUVVETİNDEN 2,3 DEFA DAHA FAZLA OLMASINA RAĞMENYER KÜRESİNE OLAN MESAFESİ GÜNEŞE NAZARAN ÇOK DAHA YAKINDIR.ANLAŞILDIGI GİBİ TIDE’IN ÖZELLİKLERİ BAŞLICA;AYIN SAFHALARINA, MELİNE VE MESAFESİNEBAĞLIDIR. ANCAK OLAYA GÜNEŞİN MEYİL VE MESAFESİ DE TESİR ETMEKTEDİR.TIDE ÜZERİNDE AYIN SAFHALARININ ETKENLİGİ KESİNDİR,VE AY TIDE OLAYININŞİDDETİ;GÜNEŞİN ÇEKİM GÜCÜYLE AZALIR VEYA ARTAR.BÜTÜN BU FAKTÖRLER İLE DÜNYANIN

DEGİŞİK YERLERİNDE DEGİŞİK TIDE OLAYLARI MEYDANA GELİR. ÖZELLİKLE AY FAKTÖRÜNÜNTESİRLERİ TIDE OLAYININ ŞEKİLLENMELERİNİ BELİRLER. BRITANYA SULARINDA, ATLANTİGİNDOĞU SULARINDA VE BAZI İSTİSNALAR DIŞINDA KUZEY AMERİKANIN DOĞU KIYILARINDA YARIGÜN TIDE TİPİ GÖRÜLÜR. TIDE İÇİN; SU SEVİYESİNDE DİKİNE OLAN SU HAREKETLERİDİRDENİLEBİLİR..AYIN VE GÜNEŞİN MEYİL VE MESAFELERİNDEKİ KATI VE HATASIZ DEĞİŞİMLERLERİNTESİRLERİ BU TIDE’LAR ÜZERİNDE GÖZLENEBİLİR. FAKAT ONLARIN GENEL GÖRÜNÜMLERİMUNTAZAM BİR TEKRARLANMA,GÜNEŞ VE AYIN MAXSİMUM YÜKSEKLİKLERİNİN AYNIZAMANLARA RASTLAMASI,DÖRDÜN ZAMANINDA MİNİMUM YÜKSEKLİKTE OLMALARI GÜNEŞİNBİR CEZİRİ (ÇEKİLME)YARATTIĞI YERDE AYIN BİR MEDİ(YÜKSELME)YAPMASIDIR. EN YÜKSEKMED “SIPRING”VE EN DÜŞÜK CEZİRDE “NEEP”OLARAK ADLANDIRILIR. BİRBİRİNİ TAKİP EDENMEDLER ARASINDAKİ VASATİ SÜRE 12 SAAT 25 DAKİKADIR.GÜNLÜK TIDE TİPİNDE İSE ;HAKİM FAKTÖR GÜNEŞ VE AYIN MEYLİNDEKİ DEGİŞMEDİR.BU TIDE

GENELLİKLE TROPİK BÖLGELERDE OLUŞTUGUNDAN TROPIC TIDE OLARAKTAİSİMLENDİRİLİR.AY MEYLİNİN ARZINDA BİR DALGALANMA YÜKSELDİGİNDE ARZA AKSİ(ZIT)TARAFINDAN (GÜNEY VEYA KUZEY YARI KÜRE) AY MEYLİNİN ZIT ARZINDA DİGER BİRDALGALANMA YÜKSELİR. AYIN MEYLİNİN SIFIR OLDUGU ZAMAN HARİÇ,BU ARZLARIN HERBİRİNDE GÜNDE SADECE BİR TIDE MEVCUTTUR. MAXSİMUM TIDE YÜKSEKLİGİ MAXSİMUMMEYİL(DECLINATION) İLE MEYDANA GELİR. GENEL BİR KAİDE OLARAK TROPIC TIDE’LARINYÜKSEKLİKLERİ DİKKATE DEGER İSTİSNALAR HARİÇ GENELLİKLE KÜÇÜK OLUR. TROPICTIDE'LARIN HIGH WATER ZAMANI YERİN ARZINA BAGLI BULUNMAKTADIR. EĞER ARZ İLEMEYİL(DECLINATION) AYNI İSİMDE İSE MED ZAMANI AYIN TRANSITTEN GEÇİŞİNİN ÜSTÜNÜ, ARZİLE DEC.AYKIRI İSİMDE İSELER AYIN TRANSİTİN ALTINI İZLEYECEKLERDİR.KARIŞIK TIDE’ LAR GÜNLÜK VE YARI GÜNLÜK TIDE’LAR ARASINI İŞGAL EDERLER.BUNLARASLINDA DOĞUŞTAN YARI GÜNLÜK TIDE’LARDIR. FAKAT ÜZERLERİNDE MEYİLDEĞİŞİKLİKLERİNİN TESİRLERİ OKADAR BÜYÜKTÜR’Kİ SADECE MEYLİN SIFIR OLDUĞU ZAMAN

BİRBİRİNİ TAKİP EDEN İKİ TIDE AYNI SEVİYEYE ULAŞIR. MEYİL BÜYÜK OLDUĞU ZAMAN DEGİŞİKTIDE LAR ARASINDAKİ FARKTA BÜYÜK OLUR. ÇÜNKÜ BİR TIDE İLAVE OLARAK MEYİL TESİRİNESAHIP BULUNURKEN DİĞERİNDE BU UNSUR YOKYUR. BU TİP TIDE AVUSTURALYANIN


5/23



SAHİLLERİNİN BÜYÜK BİR KISMINDA, KUZEY AMERİKANIN PASİFİK KIYILARINDA VE ASYANINDOĞU SAHİLLERİYLE KOMŞU ADALARINDA HÜKÜM SÜRERLER. MUAYYEN ZAMANLARDATROPIK TIDE'LARA BIR HAYLI YAKLASIRLAR. AY ARZIN ETRAFINDA ELIPS BİR YÖRÜNGEÜZERİNDE 29 ½ GÜNDE BİR DEFA DÖNER VE BU YÖRÜNGE ÜZERİNDE DÜNYAYA EN YAKINOLDUĞU NOKTAYA PERİCİ(PERIGEE) VE EN UZAK OLDUGU NOKTAYA’DA EPOCİ(APOGEE) NOKTASI DENİR. İŞTE DÜNYAMIZA BU İKİ NOKTA ARASINDA MESAFE FARKI 31500 MIL VEYADÜNYANIN AYA OLAN UZAKLIĞININ 1/8 DİR. BU UZAKLIK FARKLARI TIDE İLE İLGİLİ OLAN AYINÇEKİM KUVVETİNİN DEĞİŞİMLERİNE SEBEP OLUR. BU DEĞİŞİMLER BÜTÜN TIDE’LARDAGÖRÜLMEKTEDİR.(EN ÇOK FUNDY KÖRFEZİNDE ) PERICIDEN - EPOCIYE KADAR TIDEYÜKSEKLİKLERİNDE MEYDANA GELEN DEĞİŞİM KESİNLİKLE SPRING TIDE’LARDAN NEAPTIDE’LARA KADAR DAHA BÜYÜK ÖLÇÜDE KESİNDİRLER. TIDE ÜZERİNDEKİ DİĞER BİR ÖZEL HALDE ; SOUTHHAMPTON DA GELİŞEN ÇİFTE HIGH WATER GİBİ UZATILMIŞ MED VE UZATILMIŞCEZİRLER'DİR. FAKAT BUNLAR SADECE LOKAL YERLERE AİT DURUMLAR OLUPGERÇEKLEŞTIRILEMEZ VE BELİRTTİĞİMİZ HUSUSLARLA BAĞDAŞTIRILAMAZ.

GÜNLÜK TIDE VERİLMEYEN LİMANLARDAKİ TIDE AKINTISI İÇİN MED ZAMAN VE YÜKSEKLİĞİNEİTİBAR EDİLECEKTİR.BUNUN İÇİN GENELLIKLE KULLANILAN METOD ; ZAMAN KATSAYISI TATBIKIMETODUDUR VE BUNA NON-HARMONIC (UYUMSUZLUK) METODU DENİR. BELLİ BAŞLI BİR ÇOKLİMANLARIN GÜNLÜK TIDE’LARI BROWN’S ALMANAC’TA VERİLMİŞTİR.KATSAYILAR(SABITLER)TABLE YARDIMIYLA SEÇİLMİŞ BİR LİMANDAKİ MED ZAMANINA AIT BULUNAN KATSAYIUYGULANARAK DÜŞÜNDÜĞÜMÜZ İKİNCİ DERECEDEKI LIMAN İÇİN MED ZAMANINI BULABİLİRİZ.MESELA GIBRALTAR’DAKI H.W. ZAMANINA 5 SAAT ILAVE EDEREK SIERRALEONE DEKI H.W.ANINI BULABİLDİĞİMİZ GİBİ KEZA CHERLESTON’DAKİ H.W. ANINDAN 47 DAKİKA ÇIKARTARAKCAPE HRHAVEN DEKI H.W. ZAMANINI HESAPLAYABİLİRİZ. TIDE YÜKSEKLİĞİNİ TAKRİBİ BULMAKİÇİN AY’IN YAŞ VE FEYZİNİ (PHASE) GÖZÖNÜNDE TUTARAK SPRING VE NEEP ARASINDA BİRYÜKSEKLİK ALABİLİRİZ. BU USUL ALELADE NAVIGASYON İÇİN YAKLAŞIK VE DOĞRU BİRYOLDUR. FAKAT DAHA SIHHATLİ İSTENİRSE HARMONIK SABITE KULLANILIR.

TIDE DOKTIRINI

NEWTON KANUNU : BOŞLUKTAKİ CİSİMLER BİRBİRLERİNİ AĞIRLIKLARIYLA DOĞRU ORANTILI

BİR TARZDA ARALARINDAKI MESAFENİN KARESIYLE TERS ORANTILI OLARAK ÇEKERLER VE BUSURETLE BOŞLUKTA ASILI OLARAK DURABILMEKTEDİRLER. AY’IN KITLESEL AĞIRLIĞI NEDENİİLE YARATTIĞI ÇEKİM KUVVETİ ARZIN MERKEZKAÇ KUVVETINE EKLENMEK SURETIYLE ARZINAY TARAFINDA KALAN SULARINI YÜKSELTİR. DÜNYA ÜZERİNDE ,AYIN TAM ZIT KISMINDA İSEAYIN ÇEKİM KUVVETİ DÜNYA’NIN YER ÇEKİM KUVVETİNİ AZALTTIĞINDAN FAZLALAŞANMERKEZKAÇ KUVVETİ YİNE SULARIN KABARMASINA YOLAÇMAKTADIR. ZATEN DÜNYAÜZERİNDE VARLIKLAR YERÇEKİMİ VE MERKEZKAÇ KUVVETININ DENGELİ TESİRLERİ İLEBOŞLUĞA FIRLAMADAN DURABİLİRLER. SULARIN YÜKSELDİĞİ YERLERE 90 DERECE DİK OLANDİĞER BÖLGELERDE İSE SULAR ALÇALIR.

GÜNEŞ’İN ÇEKİM KUVVETİDE AYIN ÇEKİM KUVVETİNE YARDIMCI OLDUĞU DURUMDA YANİGÜNEŞ VE AY AYNI YÖN VE HİZADA İSELER TIDE DAHA KUVVETLİ OLUR VE BUNA SPRING TIDEDENİR. GÜNEŞ VE AY ARASINDA 90 DERECELİK BİR AÇI BULUNDUĞUNDA YANİ BİRBİRLERİNEDİK POZİSYONDA BULUNDUKLARINDA ;TIDE ŞİDDETİ EN DÜŞÜK OLAN TIDE’DIR. BUNA NEEP

DENİR. SPRING TIDE AYIN YENİ AY VE DOLUNAY ZAMANLARINA, NEEP TIDE İSE İLK VE SONDÖRDÜN ZAMANLARINA RASTLAR.

Yer cekımı

DUNYA

Yer cekımı

AY


6/23



NEEP TIDE DA AYIN VE GÜNEŞİN ÇEKİM KUVVETLERİ YUKARIDA DA İZAH EDİLDİĞİ GİBİBİRBİRLERİNE KARŞI DURUMDADIR(YARDIMCI DEĞİL).

T I D E H E S A P L A R I

AMERIKAN VE ADMIRALTY TABLE’LARI VASITASIYLA TIDE HESAPLAMALARI YAPILIR.BURADAADMIRALTY SİSTEMİ İNCELENECEKTİR. LİMANLAR İKİYE AYRILIR; STANDART VE SECONDARYLİMANLAR. LİMANLARIN BU ŞEKİLDE AYRILMASINDA POLITIK VEYA BAŞKACA HERHANGİBİREHEMMİYET DERECESİ DÜŞÜNÜLMEMİŞTİR.STANDART LİMAN OLARAKSEÇİLECEK YERİN SULARININ TIDE KARAKTERLERİ SECONDARYLİMANLARIN TIDE KAREKTERLERİNE BENZER OLMALARI GEREKLİDİR. BAZEN SECONDARYLİMANLARA BENZER OZELLIKTE YEREL BİR STANDART LİMAN OLMAYABİLİR ,BU HALDESTANDART LİMAN SECONDARY LİMANLARDAN ÇOK UZAKTA HATTA BAŞKA BİR OKYANUSTABULUNABİLİR. HALEN DİĞER HUSUSLARDA NEŞREDİLMİŞ BULUNAN HERHANGİ BİR SITANDARTLİMANDA BİR TIDE DURUMUNU İNCELEMEYE İMKAN YOKTUR, BU HALLERDE TIDE TAHMİNLERİANCAK N.P 159 NEŞRİYATLARINDA HARMONIK CONSTANT YARDIMIYLA YAPILMAKTADIR.SECONDARY LİMANLAR :SECONDARY LİMANLAR İÇİN TIDE TAHMİNLERİ;ZAMAN VE SEVİYEFARKLARINI SEÇİLEN BİR STANDART LİMANDAKİ TIDE TAHMİNLERİNE TATBİK EDİLMEK

SURETİYLE YAPILIR.HARMONIK KONSTAND SISTEMI ISE : GENELIKLE BIR AY VEYA DAHA FAZLABAZANDE 15 GUNLUK GOZLEMLER ESASINA DAYANMAKTADIR. HALBUKİ DAHA EVVELCEDESÖYLENDİĞİ GİBİ NORMAL TIDE GÖZLEMLERİ BİR YÖREDE EN AZ BİR SENELİK VEYAMETOROLOJİK TESİRLERİNDE İNCELENDİĞİ HALLERDE ENAZ ÜÇ SENELİK BİR PERİYODABAĞLIDIR.DAHA AZ DATA ÜZERİNE KURULMUŞ OLAN CONSTANT’LAR VEYA SABİTLER NOTOLARAK TIDE TABLE’LERA ŞERH EDİLMİŞTİR.SABİTLERİN DEĞİŞİMİ TAM OLMALARI HARİÇMETRENİN İKİ ONDALIK HANESİNE KADAR VERİLMİŞTİR.BU HALLERDE NORMAL OLARAKSADECE BİR ONDALIK HANESİ KULLANILMIŞTIR.ADMIRALTY TIDE TABLE’LAR ÜÇ BÖLÜMDÜR.NP200,NP 201.NP 202

TABLELERİN KULLANILMA YERLERİ

TABLE 1: SADACE VOLUM 1’DE KULLANILMAK ÜZERE VERİLMİŞTİR.TABLE 2: HW VE LW ARA ZAMANLARINDA TIDE İRTİFASINI BULMAKTA KULLANILIR.BU TABLESTANDART LİMANLARIN TIDE TAHMİNLERİNDE KULLANILMAK GAYESİYLE TERTİP EDİLMİŞTİR.SINIRLANDIRILMIŞ TAHDİT EDİLMİŞ YÜKSELME VE ALÇALMA ,DÜŞME SÜRESİNİN İÇİNDEKULLANABİLDİĞİ GİBİ PART 2 DE SIĞ SU TASHİHLERİ(SHALLOW)WATER CORRECTIONS)VERİLMEYEN STANDART LİMANLARIN TIDE TAHMİNLERİ ICIN YARARLANILABİLİR. BUSINIRLARIN DIŞINDA TIDE EĞRİSİ BASİT BİR HARMONİK TİP ŞEKLİNDE DEĞİLDİR.BU TABLE'DANTALİ LİMANLARDA ARA TIDE YÜKSEKLİKLERİNİ HESAP ETMEK İÇİN YARARLANILAMAZ. BU GİBİİRTİFALAR ADMIRALTY PN 159 VE HARMONIC CONSTANTS METODU KULLANILARAKHESAPLANACAKTIR.TABLE 3 : ÇARPMA CETVELİTABLE 4 : METREYİ FEET'E ÇEVİRME CETVELİTABLE 5 : STANDART LİMANLAR İÇİN CHART DATUM VE SIFIR TIDE'I

TABLE 6 : SADECE VOLUM BİR İÇİN KULLANILIR.TABLE 7 : ADMT NP 164 VEYA 24 SAATLİK KISA PERİYOTLU İRTİFALAR VE ADMT 159METODUNDA KULLANILAN SENENİN (00 00 DA)HER GÜNÜ İÇİN ASTRONOMİK DATA OLAN TIDEAÇI VE FAKTÖRLERİNİ VERİR.TABLE 8 : 30 GÜNLÜK TIDE GÖZLEMLERİNE DAYANAN(NP 112)HARMONIK ANALİZİN YARIGÜNLÜK METODU(SEMI GRAPHIC) KULLANMAK İÇİN ASTRONOMİK DEĞERLERİN (Eo+U VEF)CETVELLERİNİ VERİR.


7/23



ADMIRALTY TIDE TABLE NP 200

VOLUME 1

AKDENİZ DAHİL AVRUPA SULARI

VOLUME 1 ÖZELLİKLERİ :PART 1’İN BRİTANYA ADALARI HARİÇ İÇİNE ALDIĞI YERLERDE TIDETAKVİMLERİNİN HEPSİ “STANDART TIME”OLARAK VERİLMİŞTİR.BİRİTANYA ADALARINDA GMTKULLANILMIŞTIR.BU MAKSATLA KULLANILAN “ZONE TIME”PERT1 VE PART2 TABLELERİNİN HERSAYFASINDA KENDİSİNİ GÖSTERİR. İNGİLTEREDE YAZ SAATİ MUHAFAZA EDİLDİGİNDE TIDETAHMİN ZAMANLARINA 1 SAAT İLAVE EDİLECEKTİR.GENELLİKLE BUNA B.S.T.(BRITISH SUMMERTIME)DENİR VE 20 MART 22 EYLÜL ARASINDA TATBİK EDİLİR.PART 1’DE BÜTÜN TIDE TAHMİNİRTİFALARI METRE FEET OLARAK CHART DATUM’UN ÜZERİNDE VERİLİR.CHART DATUMBİLİNDİĞİ GİBİ ADMIRALTY HARİTALARINDAKI İSKANDİL SEVİYELERİDİR.”L”HARFİ=CHARTDATUM’U LOWEST ASTROMICAL TIDE(LAT)GÖRE HENÜZ TASHİH EDİLMEMİŞ LİMANLARI İFADEEDER. İNGİLTERE BIRLESIK DEVLETLER SULARINA AİT BÜTÜN METRİK İSKANDİLLİ HARİTALARBU DATUM’A DAYANMAKTADIR.ADMIRALTY HARİTALARINDA TIDE HAKKINDA KUCUK BILGIVEREN TABLOLAR BULUNUR. BU TABLOLARDA NORMAL ŞARTLAR ALTINDA SPRING VE NEEPZAMANLARINDA TAKRİBİ DERİNLİKLER YAZILMIŞTIR.TABLODA GÖSTERİLEN BİLGİDE TIDEMENZİLİ YOKTUR.BU BAKIMDAN DATUM LW DAKİ SEVİYELERDİR.BÖYLECE;EGER VASATİ TIDEMENZİLİ 3.7m İSE VE HLWS KIYMETİ’DE 0.5 m OLARAK VERİLMİŞSE İSKANDİLLER TAKRİBİ ENDÜŞÜK LW GÖRE DÜŞÜRÜLMÜŞTÜR.HLWS’NİN SIFIR OLARAK VERİLDİGİ YERLERDEİSKANDİLLER GERÇEKTE TAM OLARAK HLWS GÖRE AZALTILMIŞTIR.HARİTA İSİMTABELALARININ ALTINDA HLWS YE GÖRE DÜŞÜLMÜŞTÜR....GİBİ YAZILAR BULUNABİLİR.TIDETAHMİNLERİ İÇİN DATUM;SUYUN TOPLAM DERİNLİGİ,HARİTA DERİNLİGİNE TIDE YÜKSEKLİGİİLAVE EDİLMEK SURETİYLE BULUNDUĞUNDAN İSKANDİL DATUM'U İLE AYNI OLMASIGEREKİR.MODERN PRATİKTE GAYE ;DATUM’U LOWED ASTRONOMIKAL TIDE (LAT) SEVİYESİNDEVEYA BU SEVİYEYE YAKIN TUTMAKTIR. FAKAT TABLE 5’E BAKILDIĞINDA BİRÇOK DATUM’UN BU

SEVİYENİN BİR HAYLİ ÜSTÜNDE VE BİRKAÇ TANESİNDE’DE ALTINDA TESİS EDİLDİGİGÖRÜLÜR.LAT SEVİYESİNİN DAİMA NORMAL ŞARTLAR ALTINDAKI SEVİYE VE DAHA DUSUKSEVİYELERİNDE ANCAK ÖZEL METOROLOJİK HALLERDE MEYDANA GELDİĞİDÜŞÜNÜLECEKTİR. MESALA SHEERNENS TE LAT-0,1 METRE OLMASINA RAĞMEN HARİTADATUMU ALTINDA 1.2 METRE SEVİYESİNDE BİR LW TESPİT EDİLMİŞTİR.ÖNEMİNDEN DOLAYIKONUYU TEKRAR ÖZETLERSEK ADMIRALTY HARİTALARINDAKİ HARİTA SEVİYESİ (CHARTDATUM): BÜTÜN TABİ HALLER VE ŞARTLAR ALTINDA SULARIN NADİREN İNDİĞİ SEVİYENİN İKİVEYA ÜÇ KADEM AŞAĞISINDAKİ DENİZ SEVİYESİDİR. TIDE CETVELLERİNDEKİ YÜKSEKLİK VEALÇAKLIKLAR ,HARİTA SEVİYESİNDEN OLAN FARKLARDIR.BU FARKLAR DAİMA POZİTİFDEĞERLIDİR;YANİ GEREK YÜKSEKLİK VE GEREKSE ALÇAKLIKLAR CHART DATUMDAN YUKARIBULUNUR. ALÇALMA SEVİYESİ EĞER CHART DATUMDAN AŞAGI DÜŞERSE ,VERİLEN KADEMCİNSİNDEN RAKAMIN YANINA *İŞARETİ KONULUR.BİR GÜN İÇERSİNDE YALNIZ BIR MED VEYACEZİR HADİSESİ OLURSA,RAKAM MEVCUT OLMADIĞINDAN O SIRAYA SADECE BİR ÇİZGİ

KONULMUŞTUR.ÖZEL HAL GENELLİKLE İKİ MED ARASINDA GEÇEN ZAMANIN 12 SAAT 25 DAKİKAOLMASIDIR.BU DA BİR AY GÜNÜN,ORTALAMA 24 SAAT 50 DAKİKA OLMASINDAN İLERİGELİR.MESALA TAM ZEVALDE OLAN BİR MED’DEN SONA GELEN İKİNCİ MED ,BİRİNCİ MED’DENVASATİ 12SAAT 25 DAKİKA SONRA OLMAKTADIRKİ BU DA TARİH GÜNÜNDEN ERTESİ GÜNÜN İLKSAATLERİNE RASTLAYACAKTIR. BU BÖYLE OLDUĞU GİBİ GECE YARISINDAN BİRAZ ÖNCEKİMED’DEN SONRA GELEN İKİNCİ MED ZAMANI TARİH BAKIMINDAN BİR GÜN GECİKMEKTE VEBUNUN NETİCESİ OLARAK TARİH ERTESİ GÜNÜN ZEVALİNDEN BİRAZ SONRA VUKABULMAKTADIR.İŞTE BU GİBİ HALLERDE BİR GÜN İÇİNDE YALNIZ BİR MED OLAYI MEYDANAGELİR.VOLUME 1 : BU BÖLÜM AKDENİZIDE İÇİNE ALAN AVRUPA SULARINI KAPSAR .STANDARTLİMANLAR ON KAPAGIN İÇİNDE SIRALANMISTIR.STANDART LIMANLAR ICIN ( VENEDIK HARIC)TIDE DİZİLERİNİN HER BİRİ TABLELERDE YAZILAN GÜNLÜK TIDE DEĞERLERİNDEN BAŞKADİGER ZAMANLARDA DA TIDE YÜKSEKLİĞİNİ HESAP ETMEK İÇİN BİR DİYAĞRAM ŞEKLİNDE

VERİLMİŞTİR.BU DİYAĞRAM TABLE 1 DE ÇİZİLMİŞTİR.BU METOT SOLENT RAKAMINDAKİ YERLERİÇİN BÜTÜN WIGLIT ADASI DAHİL SWANAGE VE NAB TOWER ARASINDAKULLANILMAYACAKTIR.BU MINTIKA İÇİN TABLE 3’DEN YARARLANILACAKTIR.BRITANYA


8/23



ADALARINDA STANDARD LİMANLAR İÇİN HER TIDE TAHMİN SETİ HEM NEAP VE HEM DE SPRINGZAMANLARINDA TIDE EGRİLERİ HALİNDE GÖSTERİLEN BİR DİYAGRAM EŞLİGİNDE VERİLİR.AUONMONTHICIN KARSILIKLI DIAGRAM YENIDEN YAPILMISTIRTIR. SPRING’LER İÇİN EGRİ 12.3mMENZİLİ(RANGE) OLAN NORMAL BİR EGRİ VE NEAP’LER İÇİN'DE 6.5m YE TEKABÜL EDEN BİREĞRİDİR.FACTOR İLE RANGE ÇARPILDIGINDA CEZİR ÜZERİNDEKİ TIDE YÜKSEKLİGİNİVERİR.BÖYLECE FACTOR SIFIR MED HALİNDE DE 1 DİR. HERHANGİ BİR GÜNDE TIDE MENZİLİ(RANGE) 12.3 VEYA 12.3 METREYE YAKIN DEGERLERDE OLDUGU ZAMAN İSTENİLEN ZAMANİÇİN FAKTÖRÜ RANGE İLE ÇARPIMI KULLANILMAK SURETİYLE VE BULUNAN CEVABI CEZİRİRTİFASINA İLAVE EDEREK SPRING EĞRİSİNDEN YARARLANMAK GEREKMEKTEDİR.BENZEROLARAK RANGE 6.5M.YAKIN OLDUĞU ZAMAN NEAP EGRİSİ AYNI ŞEKILDE KULLANILABİLİR.MESALA MEAN SPRING RANGE'DEN DAHA BÜYÜK RANGELER İÇİN SPRING EĞRİSİ VE MEAN-NEAP TEN DAHA AZ MENZİLLER İÇİN'DE NEAP EĞRİSİ KULLANILACAKTIR.MEAN VE SPRINGARASINDAKİ RANGELER VE NEAP MENZİLLER İÇİN HER İKİ EĞRİDEN YARARLANILIR.SORULANGÜNÜN TIDE MENZİLİNİ BULMAK İÇİN INTERPOLLATION YAPILMASI TAVSİYE EDİLİR.BİRÇOKPRATİK MAKSATLAR İÇİN ÇOK DAKİK HESAPLAR ARANMADIĞINDA SPRING EĞRİSİNDEN ELDEEDİLEN TEK FAKTÖR EKSERİYA YETERLİDİR.BİR VE ÜÇ NOLU MISALLER TIDE MENZİLİNİNBÜYÜK OLDUĞU BİR LİMANDA HERHANGİBİR ARA RANGE'I İÇİN NEAP VEYA SPRING EĞRİLERİKULLANILMAK SURETİYLE ELDE EDİLEN SEVİYE FARKLARININ GENİŞLEME OLASILIĞINIGÖSTERECEKTİR.HESAPLARDA TAKİP EDİLECEK YOL1. SORULAN GÜN İÇİN TABLE’DAN STANDART LİMAN GÜNÜNÜ BUL.2. MED VE CEZİR YÜKSEKLİKLERİNİ YAZ VE MENZILI BUL.3. MENZİL İLE DİYAGRAM ÜZERİNDE VERİLEN MEAN RANGE'I MUKAYESE ET VE UYGUN EĞRİYİ

SEÇ.(NEAP VEYA SPRING)EĞRİ SEÇİMİNDE EMİN OLMADIGIN HALLERDE HER İKİ EĞRİYİDEKULLAN VE DUZELTME YAP.

4. MED ZAMANI İLE İSTENİLEN YÜKSEKLİK ZAMANLARINI BİRBİRİNDEN ÇIKART VE FASILAYI(INTERVAL) BUL.

5. FASILA(INTERVAL) İLE GRAFIGE GİR VE FAKTÖRÜ ÇIKART.6. FAKTÖRÜ İKİNCİ MAD.YAZILI MENZİL İLE ÇARP VE CEVABI BUL ÇARPIM İÇİN TABLE 2

KULLAN.7. İSTENİLEN ZAMANDAKİ TIDE YÜKSEKLİĞİNİ BULMAK İÇİN TABLE’DAN ALINAN CEZİR

İRTİFASINA ALTINCI PARAGRAFTA HESAPLADIĞIN CEVABI İLAVE ET. MİSAL I

BELİRLİ BİR GÜNDE (HERHANGİ SEÇİLEN BİR TARİH)SAAT 1920 GMT’DE AVANMOUTH DA TIDEIRTİFASINI HESAPLAYINIZ.

TIDE TAB.GÜNLÜK SAHİFESİ

03.55 11.517 10.39 2.1F 16.33 11.8

23.18 1.7

H.W. YÜKSEKLİĞİ +11.8 İSTENİLEN ZAMAN 1920L.W. YÜKSEKLİĞİ + 1.7 H.W. ZAMANI 1633------------------------------------------- --------------------------------------------(RANGE)MENZİL 10.1 (INTERVAL)FASILA +0247

BURADA 11.8 VE 1.7 DEĞERLERİ İSTENİLEN 1920 ZAMANINA YAKIN OLDUĞU İÇİNALINMIŞTIR.SPRING EĞRİSİ KULLANILARAK ÜSTTEN INTERVAL İLE GİRİP AŞAĞI İNREK EĞRİKESTİRİLİR.SAĞ KENARA ÇIKILARAK KEZA FAKTÖR DOĞRUSU KESTİRİLİR.VE FAKTÖR DEĞERİOLAN 0.56 BULUNUR.TABLE 2’YE ÜSTTEN 10.1 SEVİYE VE SOL BAŞ ÜSTÜNDEN 0.56 FAKTÖRDEĞERİ İLE GİRİLİR VE 5.7 M İRTİFA ÇIKARTILIR.BU BULUNAN DEĞERE İSTENİLEN ZAMAN OLAN1920 YAKIN CEZİR YÜKSEKLİĞİ EKLENİR VE SORULAN TIDE İRTİFASİ BULUNUR. YANİ 1920 DETIDE YÜKSEKLİĞİ 5.7+1.7=7.4 M.’DİR.YAPTIĞIMIZ İŞLEMİN DOĞRULUĞUNU SAĞLAMAK GAYESİ

İLE ŞİMDİ AYNI MİSALE NEAP EĞRİSİNİ KULLANARAK YAPALIM. FAKTÖR 0.57 OLACAKTIR.TABLE2’DEN 0.57 FAKTÖRÜ VE 10.1 MENZİLİ İÇİN BULUNAN İRTİFA 5.8 M. OLACAKTIR. O HALDEMİSALİN KARŞILIĞI 1920 DE TIDE YÜKSEKLİĞİ 5.8+1.7=7.5 M.’DİR.


9/23



MİSAL II : MİSAL I DEKİ AYNI GÜN İÇİN AVANMOUTH DA ÖĞLEDEN SONRAKİ H.W. MÜTAKİPTIDE İRTİFASININ 7.4 M OLDUĞU ZAMANI BULUNUZ.(MİSAL I ‘İN TERSİ)

CEVAP:

+7.4 İSTENİLEN TIDE İRTİFAİ+1.7 ÖĞLEDEN SONRAKİ CEZİR İRTİFAİ

-------+5.7 TIDE TABLE GÜNLÜK SAHİFESİ

+11.8 0355 11.5+1.7 17 1039 2.1

-------- F 1633 11.810.1 RANGE 2318 1.7

TABLE II'YI BİRİNCİ MİSALDEKİNİN TERSİ YÖNDE KULLANACAĞIZ.ÜST YATAY SÜTUNDAN 10.0KOLONUNDAN RANGE 10.1 OLDUĞUNDAN 10.0 İLE 10.2 KOLONU ARASINDA INTERPOLEYAP.AŞAĞI DOĞRU İNEREK 5.7 M .YÜKSEKLİĞİ BULUNUR VE YAKIN OLAN SOL VEYA SAĞBAŞTAKİ FAKTÖR SUTUNUNA DÖNÜLÜR VE FAKTÖR 0.56 OLARAK ÇIKARTILIR. ŞİMDİ GRAFTANFAKTÖR SUTUNUNA 0.56 İLE GİRİLEREK EĞRİ KESTİRİLİR.(SPRING EĞRİSİ KULLANILDI) VEÜSTTE BİR DİK ÇIKILARAK INTERVAL DOĞRUSU KESTİRİLİR.VE BURADAN +0247 SAAT OKUNURVE ;

02 47 INTERVAL16 33 ÖĞLEDEN SONRAKİ H.W. ZAMANI

----------19 20 İSTENİLEN ZAMANDIR.

HW VE LW ARASINDA SECONDARY LİMANLARDA TIDE ZAMANLARI

STANDARD BİR LİMANIN TIDE EĞRİSİ EŞDEGERİ OLAN DİĞER BİR STANDART LİMANLA NADİRENTAMAMAIYLA AYNI OLABİLİR,FAKAT TABLE III İLE HALLEDİLEN BAZI BÖLGELER HARİÇSTANDARD LİMANLARIN TIDE EĞRİLERİ SECONDERY LİMANLARA ÇOK BENZER BULUNMAKTAVE KESİN DEĞERLERİNDEN BİRKAÇ DERECE FARKLA TIDE ZAMAN VE İRTİFALARIN ELDE

EDİLMESİNDE KULLANILMAKTADIRLAR. SCONDARY BİR LİMANDA MED VE CEZİR ARASINDAKİBİR ZAMANDA TIDE YÜKSEKLİĞİNİN BULUNMASI İSTENİLDİGİNDE SECONDERY LİMANDAKİMENZİL ,ZAMAN VE YÜKSEKLİKLERİ KULLANMAK SURETİYLE ARZU EDİLEN İRTİFA HESAPEDİLECEKTİR.MİSAL 2MİSAL I DE KULLANILAN BELİRLİ GÜN İÇİNDE SAAT 1920 DE SECONDERY BİR LİMAN CLEVEDON'DAKİ TIDE YÜKSEKLİGİNİ HESAPLAYIN?CAVAPCLEVEDON FİHRİSTEN LİMAN NUMARASIYLA BULUNARAK SAHİFESİ AÇILDI VE STANDARDLİMANIN AVONMOUTH OLDUĞU GÖRÜLDÜ.BAKIŞKONUSU GÜNÜN AVONMOUTH DAKİ TIDEDATA’LARI SAĞ TARAFTA ÇIKARTILDI VE TIDE ZAMAN VE İRTİFALARI YAZILDI.

TIDE TABLE’NİN GÜNLÜK SAYFASI

0355 11.517 1039 2.1

F 1633 11.82318 1.7

VOLUM 1 KİTABI İKİ KISIMDAN OLUŞMAKTADIR.PART 1 VE PART 2 KISIMLARI. PART 1 STANDARDLİMANLARIN GÜNLÜK TIDE TAHMİNLERİNE AYRILMIŞTIR. PART 2 İSE SECONDARY LİMANLARATAHSİS EDİLMİŞTİR. BURADA HEM STANDART LIMANLARIN VASATİ TIDE YÜKSEKLİKLERİ VEHEMDE SECONDARY LİMANLARIN ZONE’ LERİ İRTİFA VE ZAMAN FARKLARI KAYDEDİLMİŞTİR.ŞİMDİ PART 2 DEN TALİ LİMAN OLAN CLEVETON’U BULALIM VE TABLOYA AŞAĞIYA GEÇİRELİM.


10/23



MHWS HHWN MLWN MLWS

523 Port of brıstol(Avonmouth)

0200and1400

0800and2000

0300and1500

0800and2000

13.2 10.0 3.5 0.9

River Avon523a Shirehampton 51 29 2 41 0000 0000 +0035 +0010 -0.7 -0.7 -0.8 0.0

523b Sea Mills 51 29 2 39 +0005 +0005 +0135 +0030 -1.4 -1.5 -1.7 -10.1524 Bristol

(Cumb. Basin) 5127 2 37 +0010++

++ -2.9 -3.0

++

++

++

525 Clevedon 5127 2 52 -0010 -0020 -0025 -0015 -0.4 -0.2 +0.2 0.0527 Weston super

Mare5121 2 59 -0020 -0030 -0130 -0030 -1.2 -0.9 -0.8 -0.2

YER HW (YÜKSEKLİK) LW HW (ZAMAN) LW

AVONMOUNT 11.8 1.7 16.33 23.18

CLEVEDON DILLERENCES - 0.3 + 0.1 - 14 - 20 ______________________________________________________

CLEVEDON’DAKİ TIDE TAHMINI 11.5 1.8 16.19 22.58

ŞİMDİ DIFF. TASHİHATLARINI NASIL YAPTIĞIMIZI AÇIKLAYALIM.HEIGHT DIFF.HW İÇİNTASHİHAT:İKİ HW BAHİS KONUSU GÜNÜN İÇİNDE MEVCUTTUR BİRİSİ ÖĞLEN EVVEL BİRİSİÖĞLEDEN SONRA YANİ BİRİSİ MHWS DİĞERİ MHWN DİR İRTİFALARI İSE 11.5 VE 11.8 DİR. OHALDE İSTENİLEN 19 20 ZAMAN İÇİN BU İKİ İRTİFA FARKININ YARISINI ALABİLİRİZ. (- 0.4) + (-0.2 )

-------------------- = - 0.32

LW İÇİNDE AYNI DÜŞÜNCE YÜRÜTÜLÜR VE, ( + 0.2 ) + ( 0.0 )--------------------- = + 0.12

TIME DIFFERENCE TASHİHATINI AÇIKLAYALIM;HW İÇİN TASHİHAT : FARKLAR 02 00 VE 14 00 İLE 08 00 VE 20 00 ARASINDA VERİLMİŞTİR.YANİFARKLAR 12 ŞER SAAT ARALIK İLE VERİLMİŞTİR,VE DIFFRENCE FARKLARI ‘DA 20 – 10 = 10 DUR.O HALDE;

12 İÇİN - 10 İSE16.5 X---------------------------

X = 16.5 X (- 10 )------------------- = - 1412

LW İÇİN TASHİHAT HESABI;AYNI ŞEKİLDE DÜŞÜNÜLÜR.12 ŞER SAAT’LİK DIFF FARKI 25-15 =10DUR.

12 10 İSE23.3 X----------------------

10 X 23.3X = -----------------= - 20

12


11/23



MHWS MHWN MLWN MLWSAVONMOUNTH ..................... 13.2 10.0 3.5 0.9CLEVEDON DIFF ...................- 0.4 - 0.2 + 0.2 0.0

---------------- ----------------- ---------------- ---------------CLEVEDON HEIGHTS ...... 12.8 9.8 3.7 0.9

ŞİMDİ CLEVEDON’DAKİ MENZİLLERİ (RANGE)HESAPLAYALIM.MHWS 12.8 MHWN 9.8MLWS -0.9 MLWN -3.7

................ ................MENZİLLER....MEAN SPRINGS 11.9 m MEAN NEAPS 6.1 m DİR.BU MENZİLLERİ BULMAKTA GAYE GRAF EĞRİLERİNİN KULLANILIP KULLANILMAYACAĞINIANLAMAKTIR.

CLEVEDON DA PM HW .................11.5CLEVEDON DA PM LW .................. 1.8

-------CLEVEDON DAKİ MENZİL 9.7 m

İSTENİLEN ZAMAN 19 20CLEVEDON HW ZAMANI 16 19

---------------- HW DAN FASILA (INTERVAL)+ 03 O1

ŞİMDİ’DE SPRING EGRİSİNİ KULLANALIM;GRAFIN ÜST INTERVAL DOĞRUSUNDAN 03 01 SAAT İLE GİRELİM VE EGRİYİ KESTİRELİM,BURADAN SAĞ TARAFA ÇIKARAK FACTOR DOĞRUSUNU KESTİRİP 0,51 FACTOR DEĞERİNİBULALIM. CLEVEDON RANGE’İNİ 9.7m OLARAK BULMUŞTUK.TABLE 2 YE ÜSTTEN 9.7 MENZİLİ İLEYANDAN DA 0,51 FACTOR’Ü İLE GİRİP 4.9 m İRTİFASINI ÇIKARTALIM.O HALDE ;

4.9 HESABI İRTİFA+ 1.8 PM LW İRTİFA.......................

6.7 m SAAT 19 20 DE CLEVEDON’DA TIDE YÜKSEKLİĞİ.

MİSAL 1 : DVENPORT’DA HW ZAMANI 08 30 OLDUGU GÜN TORQUAY’DA HW ZAMANINI BULUNUZ.CEVAP : PART 2 DEN TORQUAY BULUNUR VE DATA’LAR AŞAĞI YAZILIR.TORQUAY FİHRİSTTE 25NOLU LİMANDIR.STANDARD LİMAN DEVONPORT OLDUĞU GÖRÜLÜYOR.

DEVENPORT’DAKİ HW ZAMAN TORQUAY İÇİN ZAMAN FARKI

01 00 VE 13 00 + 0 hr. 25 min.

06 00 VE 18 00 + 0 hr. 45 min

İSTENİLEN 0830 ZAMANI DEVENPORT’DAKİ HW ZAMANLARININ 0600 İLE 1300 ARASINDADIR VE

ZAMAN FARKI İKİ SAAT GURUBU ARASINDA 20 DAKİKADIR (45-25=20)ORANTIKURALIM.BİZİM İSTENİLEN ZAMAN 0600 İLE 1300 ARASINDA İDİ VE BU İKİ ZAMAN ARASINDAKİNİSBET 1300 - 0600 = 0700 DIR 0600 İLE 0830 ARASINDAKİ FARK 2,5 SAATTİR.

7 SAAT İÇİN 20 DAKİKA İSE2,5 “ X---------------------------------------------X = 6.66 = 7 DAKİKADIR.SOL GURUPTAN SAĞ TARAFTAKİ GURUBA GEÇERKEN 25 DEN 45' E DOĞRU AZALDIGINDAN;45 - 7 = 38 DAKIKADIR.DEMEKKI TORQUAY İCİN ZAMAN FARKI (TIME DIFF.) 0038 DAKIKADIR.OYLEYSEDEVENPORT’DAKİ HW ZAMANI 0830

TORQUAY İÇİN ZAMAN FARKI + 0038-------------TORQUANY’DAKİ HW ZAMANI........ 0908


12/23



MİSAL 2 : DEVENPORT'TA LW YÜKSEKLİĞİ + 0.5 METRE OLDUĞU ZAMAN TORQUAY’DA LWİRTİFAİ NE OLUR.CEVAP: TABLODA GÖRÜLDÜGÜ GİBİ DEVENPORT’DA MLWN 2.2 VE MLWS DE 0.8 DİR VEBUNLARA KARŞILIK TORQUAY’DA ZAMAN FARKLARI MLWN İÇİN – 0.2 VE MLWS İÇİNDE – 0.1 DİR.İSTENİLEN + 0.5 İRTİFA 0.8 İLE 2.2 ARASINDADIR VE BUNA KARŞILIK DA İRTİFA FARKI – 0.2 İLE –0.1 ARASINDADIR YANİ – O.1 DİR.O HALDE;DAVENPORTTA LW ZAMANDAKİ İRTİFA + 0.5mTORQAY İÇİN İRTİFA FARKI - 0.1

----------------------------TORQUAY’DAKİ LW İRTİFA ........................................ 0.4 m

MİSAL 3 : EN YÜKSEK ASTRONOMİKAL TIDE HAKKINDA TORQUAY’DA ORDNANCE DATUMÜZARİNDEKİ HIGHEST ASTRONIMICAL TIDE(H.A.T) YÜKSEKLİGİNİ BULUNUZ?CEVAP: TORQUAY’DA STANDARD PORT DEVENPORT’DUR.TABLE 5 DE DEVENPORT’DA H.A.TİRTİFAİ +6.1 METREDİR. YİNE PART 2 DE TORQUAY’IN BULUNDUGU SAYFAYI İNCELEDİĞİMİZDEDEVENPORT İÇİN MHWN 4.4 VE MHWS DE 5.5m.dir.BUNA KARŞILIK TORQUAY’DAKİ İRTİFAFARKLARI –0.7 VE –0.8m dir.BU DEGERLERİ SIRA İLE YAZALIM.

DEVENPORT’DAKİ İRTİFALAR TORQUAY İÇİN İRTİFA FARKLARI ------------------------------------------ ------------------------------------------------

4.4 - 0.75.5 - 0.6

DAVENPORT’DAKİ ; İRTİFA ARTTIKÇA TORQUAY İÇİN HEIGHT DIFF. AZALIYOR. DEMEKKİ TABLE 5DEN ALDIĞIMIZ 6.1 İRTİFA İÇİN TORQUAY’DAKİ İRTİFA FARKI’DA – 0.5 OLACAKTIR.BU İKİDEĞERİ MUAMELEYE KOYALIM.CHART DATUM ÜZERİNDE DEVENPORT’DA H.A.T + 6.1TORQUAY İÇİN HEIGHT DIFF. - 0.5

---------------------TORQUAY’DA CHART DATUM ÜZERİNDEKİ HAT 5.6TABLE 6 TORQUAY İÇİN ORDNANCE DATUM(NEWLYN) - 2.8

---------------------TORQUAY’DA ORDNANCE DATUM ÜZERİNDEKİ H.A.T + 2.8 METRE

ORDNANCE DATUM (NEWLYN )İNGİLTERE ADASI, SCOTLAND VE WALES VE BUNLARIN YAKIN ADALARINDA BURALARISEVİYELENDİRME SİSTEMİNİN BİR DATUM ŞEKLİDİR.BU DATUM 1915-1921 ARASINDA 6 YILLIKBİR PERİYOD İÇİN NEWLYN’DE ORTALAMA DENİZ SEVİYELERİNİN VASATİ DEĞERİNE EŞİTTİR.DENİZ SEVİYESİNDEKİ SONRADAN MEYDANA GELEN YÜKSELMELER NEDENİYLE ŞİMDİ BUDATUM NEWLYN’DA VASATİ DENİZ SEVİYESİNİN 0.2 m ALTINDADIR. DAHA ÖNCEKİ DATUM 1844SENESİNDE LIVERPOO’DA 1 AYLIK SÜRELİ BİR GÖZLEM ÜZERİNE KURULMUŞTU VE ORDNANCEDATUM (LIVERPOO)OLARAK TANINIRDI. ŞİMDİ BU DATUM KESİNLİKLE KISA BİR MÜDDET İÇİNDEKULLANILMAYACAKTIR.

MİSAL 4 :BAHIS KONUSU GÜNDE ST.HELIER’DE HW 0430 GMT OLDUGU ZAMAN ST MALO’DAKİHW ZAMANINI BULUNUZ.

PART 2 DE MALO’NUN 1614 SIRA NUMARASINA GÖRE SAYFASI BULUNUR. MALO’DAGÖRÜLDÜGÜ GİBİ ZONE TIME –0100 DIR. STANDART LİMAN HELİER’DİR.

ST.HELIER’DE HW ZAMANI ST.MALO İÇİN ZAMAN FARKI-------------------------------------------- ----------------------------------------------

08 00 VE 20 00 + 0 hr 44 mın04 30

01 00 VE 13 00 + 0 hr 24 mın


13/23



BURADA BİR INTERPOLATION GEREKLİDİR. İSTENİLEN 04 30 SAAT 01 00 İLE 08 00 ARASINDA VE01 00 DEN 08 00 DOGRUDA TIME DIFF GURUPLARI 10 FARK ETMEKTEDİR.0 HALDE 0800-0100 =7

7 SAAT İÇİN 10 DAKİKA İSE3.5 “ X-------------------------------------------------------

10 x 3.5X= --------------------------= 5 DAKİKA

7

34 +5 = 39 DAKİKA

DEMEKKİ ST.HELIER!DE 0430 HW ZAMANINDA ST.MALO İÇİN ZAMAN FARKI (TIME DIFF) 39DAKİKA İMİŞ.

ST.HELIERDE HW ZAMANI .......................... 0430ST.MALO İÇİN TIME DIFF + 0039

----------------------ST.MALO DA HW ZAMANI ............................ 0509

(ZONE – 0100)

TABLE III : WIGHT ADASI DAHİL SWANAGE VE NAB TOWER ARASINDAKİ YERLERDE HWVE LW ZAMANLARI ARASINDA KALAN TIDE İRTİFALARININ HESAPLANMASINDA TABLE IIIKULLANILIR.BU SAHADA TIDE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE KARIŞIK VE TIDE EĞRİSİ DE BÖLGEDENBÖLGEYE DEĞİŞİK ŞEKİLLER ARZEDER. LEE-ON SOLENVE SWANGE ARASINDA ÇİFTE MED(DOUBLE HW ) MEYDANA GELEBİLİR VE BURADA TIDE EĞRİSİ OLDUKÇA BOZULUR. TIDEEĞRİLERİ PORTLAND, SOUTHAMPTON VEYA PORTSMOUTH GİBİ STANDARD LİMANLARABENZEYEN YERLERDE, SPRING VE NEAP EĞRİLERİ BU BÖLGELER İÇİN ARA TIDEYÜKSEKLİKLERİNİN BULUNMASINDA KULLANILABİLİR.GERİ KALAN YERLER İÇİN BU STANDARDLİMANLARIN HICBIRISI UYGUN OLMADIGI İÇİN TABLE III KULLANILACAKTIR.BİLHASSA TIDE HAREKETLERİNİN ÇOK SÜRATLİ OLDUGU HW DAN 2.5 SAAT SONRA İLE LW DEN

1 SAAT SONRAKİ ZAMANLAR ARASINDA BU TABLE BELİRLİ SAYIDA GÖZLEMLEREDAYANDIGINDAN TIDE TAHMİNLERİ TAKRİBİ OLARAK ELDE EDİLECEKTİR.TABLE III DE HER BÖLGE İÇİN YUKARDAN AŞAGIYA DOĞRU DİZİLMİŞ OLAN ÜÇ SIRA, SIRASI İLEMEAN SPRING’E TEKABÜL EDEN TAKRİBİ İRTİFAYI, VASATİ VE NİSBİ NEAP TIDEYÜKSEKLİKLERİNİ VERMEKTEDİR.

İZLENECEK YOL HERHANGİ BİR TIDE ZAMANI HESABINDA HW VEYA LW’IN KESİN BİR SAAT’İ İSTENİLMEDİKÇETAHMİNLER,VAKİTLİ İRTİFALARIN BELİRLİ BİR NOKTASINDA EN İYİ BİR ŞEKİLDE ELDEEDİLMİŞLERDİR. LW VEYA HW SONRA VEYA ÖNCEKİ HERHANGİ BİR KESİN ZAMAN İÇİN TIDEYÜKSEKLİGİNİN BULUNMASI İSTENİLDİĞİNDE AŞAGIDAKİ SIRA TAKİP EDİLECEKTİR.

1. SORULAN GÜN İÇİN PORTSMOUTH’DA HW VEYA LW ZAMANINI BUL.

2. PORTSMOUTH’DAKİ HW İRTİFANI VE HW DAN VEYA LW DAN OLANFASILAYI(INTERVAL)KULLANARAK VE LUZUMLU İSE TASHİHAT VE AYARLAMA YAPMAKSURETİYLE İSTENİLEN YERDEKİ YÜKSEKLİGİ BUL

MİSAL 1 : HURST’DA VERİLEN BİR GÜN İÇİNDE ÖĞLE ZAMANI 1200 TIDE YÜKSEKLİĞİNİHESAPLAYINIZ.

CEVAP : TIDE TABLE'NİN BAHIS KONUSU GÜNE AİT PORTSMOUTH SAHİFESİNDEKİ TIDE DATALARINDAN GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ İSTENİLEN ÖĞLE ZAMANINI YANİ SAAT 1200.MED VAKTİ OLAN 0953İLE CEZİR ANI OLAN 1513 ARASINA DÜŞMEKTEDİR.


14/23



02 50 1.412 09 53 4.2SU 15 13 1.2

22 24 4.1

TABLE III’Ü TETKİK ETTİĞİMİZDE HURST POINT’TE İRTİFALAR HW DAN 1 İLE 2 VE 3 SAATÖNCESİNE VE LW DAN 1 VE 2 SAAT EVVELİNE GÖRE SIRALANDIĞINI GÖRÜRÜZ.BU ZAMANLARA AİT OLAN İRTİFALARIN İŞARETLENMESİ (PILOT EDİLMESİ ) HERHANGİ BİR ARAVAKTİ İÇİN TIDE HESABINI ÇIKARMAYA YETERLİ OLACAKTIR.PORTSMOUTH’DA HW YÜKSEKLİĞİ 4.2 METREDİR.TABLE III’E BAKILDIĞINDA HURST POINT’DAKİBU DEGERE YAKIN İKİ İRTİFA, PORTSMOUTH’UN 4.3 VE 3.8 LİK HW YÜKSEKLİKLERİ OLDUĞUGÖRÜLÜR. BÖYLECE PORTSMOUTH ‘UN 4.2 METRELİK BİR İRTİFAİ İÇİN HURST POINT TEKİYÜKSEKLİK BU İKİ RAKAM ARASINDA TASHİHAT YAPILARAK BULUNMALIDIR.NETİCE AŞAĞIDAKİGİBİDİR.

HW DAN HW DAN HW DAN LW DAN LW DAN

FASILA 1 hr. SONRA 2 hr. SONRA 3 hr. SONRA 2 hr. ÖNCE 1hr.ÖNCE

ZAMAN 10 53 11 53 12 53 13 13 14 13

İRTİFA 2.4 2.3 1.7 1.5 1.1

GÖRÜLDÜGÜ GİBİ SAAT 11.53 DE HW 2.3 SAAT 12.53 İSE 1.7 DİR. O HALDE İSTENİLEN SAAT 1200 DA İRTİFA 2.2 METREDİR.

MİSAL 2: PORTSMOUTH’DA VERİLEN BELİRLİ BİR GÜN İÇİN CHART DATUM’UN ÜZERİNDE 2 MVEYA DAHA YÜKSEKLİKTE TIDE SEVİYESİNİN OLUŞTIĞU ZAMANI BULUNUZ.

02 50 1.412 09 53 4.2SU 15 13 1.2

22 24 4.1

CEVAP : TABLE III DE HURST POINT İÇİN VERİLEN İRTİFALARIN TETKİK'İNDEN AÇIKÇAGÖRÜLDÜĞÜ GİBİ 2 METRE’LİK BİR İRTİFAYA PORTSMOUTH’DA LW DAN 3 SAAT SONRAYIMÜTAKİP BİR ZAMAN AŞIMINDA ULAŞILABİLECEKTİR, VE PORTSMOUT’DA HW DAN 2 SAATSONRAYI TAKİP EDEN BİR PERİYOD İÇİNDE ANCAK BU İKİ METRELİK SEVİYENİN ÜSTÜMUHAFAZA EDİLEBİLECEKTİR.BÖYLECE PORTSMOUTH’DA LW DAN 3 SAAT SONRAKİ VE HWDAN YİNE 3 SAAT SONRAKİ VE EVVELCE OLDUĞU GİBİ TASHİHAT YAPILARAK PORTSMOUTH’DABAHIS KONUSU GÜNÜN 4.2 METRELİK HW İRTİFALARINIDA İÇİNE ALAN BİR PLOTATION(MARKALAMA)ÇİZİLECEKTİR. NETİCE AŞAĞIDA OLDUĞU GİBİDİR.

LW HW HW HW HIGH HW HW HW

FASILA +3 SAAT -3 SAAT -2 SAAT -1 SAAT WATER +1 SAAT +2 SAAT +3 SAAT

ZAMAN 05 50 06 53 07 53 08 53 09 53 10 53 11 53 12 53

İRTİFA 1.9 2.0 2.3 2.5 2.5 2.4 2.3 1.7(H.POINT)

BU YAPTIĞIMIZ ÇİZELGEDEN GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ HURST POINT’TE BAHİS KONUSU GÜNDE TIDEYÜKSEKLİĞİ 2 METRE VEYA DAHA YÜKSEK İRTİFALARDA YAKLAŞIK OLARAK SAAT 06 53 TEN 1230’ A KADAR BULUNACAKTIR.


15/23




VOLUME 2

ATLANTİK VE HİNT OKYANUSU

GENEL ÖZELLİKLERİ :

PART I ; SEÇİLMİŞ STANDARD LİMANLARDA GÜNLÜK TIDE DEĞİŞİMLERİNİ VERİR. STANDARDLİMANLARIN LİSTESİ ÖN KAPAĞIN İÇİNDEDİR.PART I a ; BELİRLİ YERLERDEKİ GÜNLÜK TIDE AKINTILARINI VERİR.PART II ; TALİ LİMANLARDA TIDE HESAPLARI İÇİN AYRILMIŞTIR.BU ZAMAN VE İRTİFA FARKLARIİLE PART I DEKİ STANDARD LİMANLARA MÜRACAT ETME,ADMIRALTY YAYINLARI OLAN NP 159(H.D 289 )DA TIDE TAHMİNLERİNDE KULLANILAN "“HARMONIK SABİTLER" LE BERABERHESAPLAMA ŞEKLİNDEDİR.

PART I DEKİ TIDE TAHMİNLERİNİN ZONE VAKİTLERİ BU YERLERDE KULLANILAN RESMİSTANDARD ZAMANLARDIR. YAZ SAAT’LERİ İÇİN HİÇ BİR AYARLAMA YAPILMAMIŞTIR. PART I DEVERİLEN BÜTÜN TIDE YÜKSEKLİKLERİ CHART DATUM’UN ÜZERİNDE VE METRE CİNSİNDENDİR.PART II DE VERİLEN İRTİFA FARKLARI KEZA METRE OLUP STANDARD LİMANLARDAKİİRTİFALARA TATBİK EDİLDİĞİNDE TALİ LİMANLARDAKİ CHART DATUM’LA İLGİLİ YÜKSEKLİKLERİ

VERECEKLERDİR.

VOLUM II DE BİR PARÇA KARIŞIK GİBİ GÖRÜNÜM HESAPLARI YÜZÜNDEN SECONDARYLİMANLARA AYRILAN PART II NİN TETKİKİ ÖNEM KAZANIR. YUKARDA DA SÖYLENDİĞİ GİBİSECONDARY LİMANLARDA TIDE HESAPLARI ; TIME DIFFERENCE VE HEIGHT DIFFERENCE ‘LERSEÇİLEN BİR STANDARD LİMANDAKİ TIDE DEĞERLERİNE TATBİK ETME VEYA HARMONICCONSTANT VE NP 159 ÜZERİNDEKİ TIDE TAHMİNLERİNE ADMIRALTY METODU KULLANMAKSURETİYLE YAPILABİLİR. STANDARD LİMANLAR İÇİN TIDE SEVİYELERİ LİSTESİ TABLE 5 DEVERİLMİŞ VE BU SEVİYELERE AİT AÇIKLAMALARDA NOT HALİNDE YAPILMIŞTIR.BU SEVİYELERBAZEN PART II DE KULLANILMIŞ OLUP HEIGHT DIFFERENCE TATBİK ETMEK SURETİYLE TALİLİMANLAR İÇİNDE BUNA BENZER SEVİYELER ELDE ETMEK MÜMKÜNDÜR.TIDE SEVİYELERİ İLGİLİ YERİN EN GENİŞ MİKYASLI ADMIRALTY HARİTALARINA GEÇİLMİŞTİR.STANDART LİMANLAR İÇİN TIDE SEVİYESİ VASATİ DENİZ SEVİYESİNDEKİ DEĞİŞİMLER

YÜZÜNDEN ZAMAN ZAMAN KONTROL EDİLMEYE MEVZU TEŞGİL EDERLER.ZATEN STANDARTLİMANLARDA VASATİ DENİZ SEVİYESİNİN SABİT KALMASINA GEREK YOKTUR. VERİLENDEĞERİN MÜŞAHADE EDİLEN DEĞERDEN 0.1 METRE FARKLI BULUNMASINDAN DOLAYI VASATİDENİZ SEVİYESİNDEKİ AYLIK DEĞİŞİMİN YILDAN YILA TÜM OLARAK TEKRAR ETMESİNE LUZUMYOKTUR.NETİCE OLARAK VASATİ DENİZ SEVİYESİNDEKİ DEĞİŞİMİN VASATİ DENİZ SEVİYESİNİN ALTINDAVE ÜSTÜNDEKİ SAPMALARDA MAX. OLDUĞU YERLERDE TAHMİNLER,BİR SENE İÇİNDE ÇOK AZSAYIDA GÖZLEMLER ÜZERİNE KURULMUŞ OLUP BİR ÇOK BÖLGEDEKİ RAKAMLARINTERPOLATION(TASHIHAT)’LARLA ELDE EDİLMİŞTİR.KISA FASILALAR ÜZERİNDE VASATİ DENİZ SEVİYESİNDEKİ DEĞİŞİMLER VERİLENDEĞERLERDEN DİKKATE ALINACAK DERECEDE BÜYÜKTÜR. VASATİ DENİZ SEVİYESİ BİR AYBOYUNCA VASATIN 0.3 METRE ALTINDA VEYA ÜSTÜNDE KALABİLİR.TALİ LİMANLAR İÇİN ZAMAN FARKI STANDART LİMANLARDAKİ HW VE LW ZAMANLARINA TATBİKEDİLDİĞİNDE TALİ LİMANLAR İÇİN TERTİP EDİLMİŞ ZONE TIME’LAR İÇİNDE TALİ LİMANLARDAKİHW VE LW VAKİTLERİNİ VERECEKTİR.


16/23



STANDART LİMANDA ZONE TİME İÇİNDE HERHANGİBİR DEĞİŞME VEYA STANDART VESECONDARY LİMANLARDA ZONE TIME’LAR ARASINDAKİ BİR DEĞİŞİMİN HİÇBİR MANASIYOKTUR, ESAS TIDE DEĞERLERİ DEĞİŞMEMELİDİR.SADECE DEĞİŞİMLERİN ZONE TIME İÇİNDE OLDUĞU TALİ LİMANLARDA TERTİP EDİLMİŞKIYMETLERDEN FARKLI OLAN YERLER İÇİN DÜZELTMELER YAPILABİLECEKTİR. EVVELCEBAHSEDİLDİĞİ GİBİ TIDE BU BÖLGELERDE YARI GÜNLÜK VE GÜNLÜK OLMAK ÜZERE İKİ TİPTİR.YARI GÜNLÜK LİMANLAR İÇİN İRTİFALAR;YÜKSEKLİK FARKLARINI MEAN SPRING VE NEAPSEVİYELERİNE TATBİK ETMEK SURETİYLE ELDE EDİLMİŞTİR. ESKİDEN TIDE YÜKSEKLİKLERİAŞAĞIDAKİ FORMÜLLERLE ELDE EDİLİRDİ:

MHWS = Zo + M2 + S2 MLWS = Zo - M2 - S2MHWN = Zo + M2 - S2 MLWN = Zo - M2 + S2

BU FORMÜLLER PRATİKTE MÜHİM ADDEDİLECEK BAZI KIYMETLERİ İHMAL ETMEKTEDİR VE BUŞEKİLDE ELDE EDİLEN TIDE SEVİYELERİ DE TEDRİCEN DAHA DEĞERLİ FORMÜLLERLE TEMİNEDİLEN DEĞERLERLE YER DEĞİŞTİRMEYE BAŞLAMIŞ BULUNMAKTADIR.

YARI GÜNLÜK TIDE LİMANLARI İÇİN İRTİFALAR,YÜKSEKLİK FARKLARINI (HEIGHT DIFF.) MEANHIGHER VE LOW HIGHER VE LOW WATER SEVİYELERİNE TATBİK EDİLMEK YOLUYLA ELDEEDİLİR. ESKİDEN BU SEVİYELER VASATİ YARI GÜNLÜK TIDE (M2 İLE GÖSTERİLEN ) İLE GÜNLÜKTIDE’DIN (K1 VE O1 İLE İFADE EDİLEN ) KOMBİNE DÜŞÜNÜLMESİ SURETİYLE ELDE EDİLİRDİ,BUNUN İÇİN KULLANILAN FORMÜL İSE PRATİKTE ÇOK MÜMKÜN OLAN BAZI DETAYLARI İHMALETTİĞİNDEN BÖYLECE BULUNAN SEVİYELER DE YİNE DAHA KIYMETLİ FORMÜLLERLE ELDEEDİLEN SEVİYELERLE YER DEĞİŞTİRMEYE BAŞLAMIŞTIR. ASLINDA BÜTÜN TIDE LAR HEMGÜNLÜK HEMDE YARI GÜNLÜK BİLEŞGELERLE KOMPOSE ŞEKLİNDEDİRLER, DAHA SONRABİRBİRİNİ TAKİP EDEN HW VE LW YÜKSEKLİKLERİ VE ZAMANLARI BAKIMINDAN TEFRİKEDİLİRLER. GÜNLÜK FARK MÜMKÜN BİR LİMİTE YÜKSELDİĞİ ZAMAN İRTİFALARI AÇISINDANHIGHER VE LOWER HIGH VE LW VASATİ SPRING VE NEAP DEĞERLERİNE NAZARAN DAHABELİRGİN BİR HAL ALIRLAR. GÜNLÜK VE YARI GÜNLÜK TIDE LAR ARASINDAKİ BÖLÜMEAŞAĞIDAKİ FORMÜLE NAZARAN KARAR VERİLEBİLİR.

(1) II ( H of S2 ) DEĞERİ 2 ( H of K1 + H of O1) DEN BÜYÜK OLDUĞU ZAMAN TIDE YARI GÜNLÜKDİYE MUTEALA EDİLEBİLİR.(2) II ( H of S2 ) NİN DEĞERİ 2 ( H of K1 + H of O1 ) DEN KÜÇÜK OLDUĞU ZAMAN TIDE BİR

GÜNLÜK TIDE TİPİDİR.


17/23



T I D E H E S A P L A R I

STANDART LİMANLARDA :HW VE LW ZAMAN VE İRTİFALARI TABLE'LARDAN ÇIKARTILACAK VE TABLE II ARA İRTİFALARINBULUNMASINDA KULLANILACAKTIR. EĞER TIDE YÜKSELME VE DÜŞME SÜRESİ 5 SAATTEN AZVEYA 7 SAATTEN FAZLA OLURSA TABLE II KULLANILAMAZ. BÖYLE BİR GÜN İÇİN NP 159

ADMIRALTY FORMU VE EĞER VERİLMİŞ İSE SHALLOW WATER CORRECTION KULLANILARAKPART II DE VERİLEN LİMANLAR İÇİN OLAN HARMONİK SİSTEM KULLANILACAKTIR.

SECONDARY LİMANLARDA :TALİ LİMANLARDA HW VE LW ZAMANLARINI BULMAK İÇİN PART II DE TANZİM EDİLMİŞ OLANZAMAN FARKLARINI (TIME DIFF.) O LİMAN İÇİN SEÇİLMİŞ BULUNAN STANDART LİMANDAKİ TIDEDEĞERLERİNE TATBİK ETMEK GEREKLİDİR.ZAMAN FARKLARI STANDART LİMANDAKİZAMANLARA TATBİK EDİLMİŞ İSE BÖYLECE TALİ LİMAN İÇİN HW VE LW VAKİTLERİ ELDE EDİLMİŞİSE ,ELDE EDİLEN BU ZAMAN STANDART LİMANDAKİ ZONE TİME BAKILMAKSIZIN PART II DEVERİLMİŞ OLAN ZONE TIME OLACAKTIR. ŞUNA DİKKAT ETMELİDİR Kİ TALİ LİMANLARDA TIDEDEĞERLERİNİNDE İÇİNDE ELDE EDİLDİĞİ ZONE TIME KULLANILAN ZAMANIN AYNIDIR. TIDEDEĞERLERİ GEREKLİ İSE TASHIH EDİLMİŞ BULUNMAKTADIR. HW VE LW YÜKSEKLİKLERİ PART IIDE TASNIF EDİLEN İRTİFA FARKLARININ (HEIGHT DIFF.) STANDART LİMANDAKİ GÜNLÜK TIDE

İRTİFALARINA TATBİKİ İLE BULUNUR.UNUTMAMAK GEREKİRKİ ; MEVSİMSEL DEĞİŞMELERİDE İÇİNE ALAN STANDART LİMANLAR İÇİN

TIDE TAHMİNLERİ TALİ LİMANLAR İÇİN OLANLARDAN FARKLI OLABİLİR.BUNDAN DOLAYIYAPILACAK İLK İŞ ;STANDART LİMAN İÇİN MEVSİMSEL DEĞİŞİM MİKTARINI PART I DEN ELDEEDİLEN İRTİFADAN TABLE DAN BULMAK İCAP EDER. İKİNCİ BASAMAK STANDARD LİMANDATASHİH EDİLMİŞ BULUNAN BU YÜKSEKLİGE TEKABÜL EDEN İRTİFA FARKINI TATBİK ETMEKTİR.BU TATBİKATTA GEREKLİ İSE INTERPOLATION VE AYARLAMA YAPILACAKTIR. SON AŞAMADATALİ LİMAN VE STANDARD LİMAN İÇİN MAVSİMSEL DEGİŞİM MİKTARINI CEBİRSEL OLARAKDAİMA TOPLAMAK YETERLİDİR. HER İKİ HALDE DE DİKKAT EDİLECEK HUSUS MEVSİMSELDEĞİŞİMLERİN İŞARETLERİNİN DOĞRU OLARAK TATBİK EDİLMESİDİR. MEVSİMSEL VARIATION‘LARIN VERİLMEDİĞİ YERLERDE DEĞİŞİM MİKTARI 0.1 METRE’DEN AZDIR VE İHMAL EDİLEBİLİR.

NOT: ZAMAN FARKLARININ VERİLMEDİĞİ BAZI TALİ LİMANLARDA BUNUN YERİNE “P”HARFİKULLANILMIŞTIR.BÖYLE HALLERDE NP 159 UYGULANACAKTIR.

LOW WATER HARİÇ DİĞER ZAMANLARDA TIDE YÜKSEKLİĞİNİ BULMAK ;BU GİBİ GÜNLERDE TIDETAHMİNİ YAPMAK İÇİN NP 159 VE PART II DE VERİLEN “HARMONICCONSTANT”KULLANILACAKTIR.

NOT: HARMONIC CONSTANT’LARIN DEGERLERİ METRENİN İKİ ONDALIK KARESİ OLARAKVERİLMİŞTİR.TAM DEGERDE OLMALARI DURUMU HARİÇ NORMAL ZAMANDA SADECE BİRONDALIK KARESİ KULLANILMIŞTIR.BU SABİTLER NP 159 KULLANILARAK ELDE EDİLEN TIDETAHMİNLERİ DAİMA YUVARLAK OLARAK BİR ONDALIK KARELERİDİR.

ORTALAMA SEVİYELER : STANDARD LİMANLAR İÇİN TATBİK EDİLEBİLEN MHWS VEYA MHHWKIYMETLERİ TAB 5 DE DÜZENLENMİŞTİR.TALİ LİMANLAR İÇİN BUNA BENZER DEĞERLER PARTII’DE VERİLEN FARKLARIN STANDARD LİMANLARDAKİ DEĞERLERE TATBİKİ SURETİYLE ELDEEDİLMİŞTİR.

MİSAL 1 : 16 OCAK’TA HAVEN’DE (SECONDARY)TIDE ZAMAN VE İRTİFALARINI BUL.CEVAP : 16 OCAK CUMA GÜNÜNE AİT STANDARD LİMANIN GÜNLÜK SAYFASI ALTTAÇIKARTILMIŞTIR.


18/23



JANUARTIME Ht.03 24 0.9

16 10 14 1.8F 15 14 1.3

21 27 2.2

ŞİMDİDE PART II DEN HAVEN’E AİT SAYFADAKİ DATA’LARI ÇIKARTALIM.

HW HW LW LWSTANDARD LİM.TIDE DATALARI 10 14 21 27 03 24 15 14

HAVEN’DEKİ ZAMAN FARKLARI 00 15 00 15 00 25 00 25

HAVEN’DEKİ TIDE ZAMANLARI 09 59 2112 02 59 14 49STAN.LİM.TIDE YÜKSEKLİKLERİ 1.8 2.2 0.9 1.3

STAN.LİM.MEVSİMSEL SEV.DEĞİŞİMİ –0.1 -0.1 -0.1 -0.1

STAN.LİM.TASHİH EDİLMİŞ İRTİFA 1.9 2.3 1.0 1.4

HAVEN’DE INTERPOLATION YA- -0.9 -1.1 -0.3 -0.5PILMIŞ İRTİFA FARKI

HAVEN’DE DÜZELTİLMEMİŞ İRTİFA 1.0 1.2 0.7 0.9

HAVEN MEVSİMSEL SEV. DEĞİŞİMİ +0.1 +0.1 +0.1 +0.1

HAVEN’DEKİ TIDE İRTİFALARI 1.1 1.3 0.8 1.0

BU MİSALDE KARIŞIK GİBİ VEYA MUĞLAK GİBİ GÖRÜNÜM HUSUS STANDARD LİMANDA TASHİHEDİLMİŞ İRTİFAYA ,İRTİFA TASHİHLERİNİN (HAVEN’DEKİ)NASIL TATBİK ADİLDİĞİDİR.YANİ - 0.9, -

1.1,-0.3 VE –0.5 DEĞERLERİNİN HANGİ YOLDA BİR TASHİHATLA ELDE EDİLDİĞİDİR.AÇIKLAYALIM;1.9 İRTİFA STANDARD LİMANDAKİ VERİLEN 1.8 VE 2.5 DEĞERLERİ ARASINDADIR.BUNLARA TEKABÜL EDEN TALİ LİMANDAKİ HEIGHT DIFF.İSE –0.8 VE –1.2 DİR. DEĞERBAKIMINDAN 1.8 DEN 2.5 DOĞRU HEIGHT DIFFERENCE’DEDE BÜYÜMEKTEDİR .O HALDE 1.9 İÇİNHEIGHT DIFF. –0.9 DUR. BURADA CEBİRSEL YOLA LUZUM YOKTUR, ZİHNEN YAPILIR. 2.3 DE AYNIŞEKİLDE DÜŞÜNÜLÜR,2.5 İLE 1.8 ARASINDADIR VE HEIGHT DIFF1.8' E DOĞRU GİTTİKÇEAZALMAKTADIR. BUDA –1.1 DİR. 1.0 İRTİFASI 1.2 İLE 0.4 ARASINDADIR.HEIGHT DIFFERENCE’DE0.4'E DOĞRU GİDİLDİKÇE AZALMAKTADIR VE –0.3 BULUNMASI GEREKİR. 1.4 İRTİFASI 1.2 İLE 1.8ARASINDADIR VE HEIGHT DIFFERENCE 1.8 GİDİLDİKÇE BÜYÜMEKTEDİR. BUNA GÖRE ZİHNEN1.4 İRTİFASI İÇİN HEIGHT DIFF. –0.5 BULUNUR.

MİSAL 2 : 10 ŞUBAT’TA BİR TALİ LİMANDAKİ TIDE DATA’LARINI BULUNUZ.CEVAP : 10 ŞUBAT’TA STANDARD LİMANA AİT GÜNLÜK TIDE ÇİZELGESİ ALTTA ÇIKARTILMIŞYIR.

FEBRUARY04 48 1.2

10 06 31 1.2TU 10 57 1.2

19 28 0.7

ŞİMDİ TALİ LİMANDAKİ GÜNLÜK DATALARI ÇIKTALIM.


19/23



HHW LHW LLW HLWSTANDARD LİM.TIDE ZAMAN DEĞERLERİ 1057 0438 1928 0631TALİ LİM.ZAMAN FARKLARI(TIME DIFF) +0106 (+0106) +0146 (+0146)

TALİ LİMANDAKİ TIDE ZAMANLARI 1203 (0544) 2114 ( 0817)

TIRNAK İÇİNDEKİ LİMANLAR RESERVE İLE MUAMELE EDİLECEKTİR.

STAN.LİM.TIDE İRTİFALARI 1.2 1.2 0.7 1.2STAN.LİM.MEVSİMSEL SEV. DEĞİŞİMİ - 0.1 - 0.1 - 0.1 - 0.1

STAN.LİM.TASHİH EDİLMİŞ İRTİFA 1.3 1.3 0.8 1.3

TALİ LİM.INTERPOLATION YAPIL.İRTİFA +0.1 +0.1 +0.0 +0.1TALİ LİM.DÜZELTİLMEMİŞ İRTİFA 1.4 1.4 0.8 1.4

TALİ LİM.MEV.SEVİYE DEĞİŞİMİ + 0.2 + 0.2 + 0.2 + 0.2

TALİ LİMANDAKİ TIDE İRTİFALARI 1.6 1.6 1.0 1.6

PART II’DE KULLANILAN RUMUZLAR

a DATA TAKİBİp TIDE HESABI İÇİN “HARMONIC CONSTANS”NP 159 SİSTEMİNİ KULLANt ZAMAN FARKLARI(TIME DIFF)TAKRİBİX VASATİ SEVİYE HESAPLAMA YOLUYLA BULUNDU(GÖZLEMSİZ)◊ DATA YOK∆ TIDE TİPİ GENELLİKLE GÜNLÜKtt ZAMAN FARKLARI ÇOK TAKRİBİs DATA ÖLÜ DALGALAR YÜZÜNDEN TAKRİBİaa DATA ÇOK TAKRİBİ

TABLE II

BU TABLE BRITANYA ADALARI HARİCİNDE STANDARD LİMANLARDA HW VE LW ARASINDAKALAN ZAMANLARDA TIDE YÜKSEKLİĞİNİ BULMADA KULLANILIR.BU TABLE TIDE’IN YÜKSELİŞ VE DÜŞÜSÜ BASİT BİR COSİNÜS EĞRİSİ ŞEKLİNDE OLUŞURFARAZİYESİNE DAYANARAK YAPILMIŞTIR. PRATİKTE TIDE EĞRİSİ COSİNÜS EĞRİSİNDEN ÇOKFAZLA DEĞİŞİKLİGE UĞRAR VE BÖYLE VAKALARDA BU CİNS STANDARD EĞRİLERDEN TATMİNEDİCİ BİR ARA İRTİFA ELDE ETMEYE İMKAN YOKTUR. BRİTANYA ADALARI DIŞINDA TIDEEĞRİLERİNİN AĞIR BİR TARZDA TAHRİP OLDUĞU ALMAN VE NETHARLAND LİMANLARININ PEKÇOĞU, LA SEINE KÖRFEZİ VE YİNE ÇOK SAYIDA NEHİR VE DELTALAR BUNA MİSALGÖSTERİLEBİLİR.TIDE EĞRİLERİNİN FENA HALDE BOZULDUĞU BİR LİMANDA TIDE OLAYININ YÜKSELİŞ VE

DÜŞÜŞÜNDEKİ FAZLA DIYAĞRAMIN SINIRLARI DIŞINDA KALACAKTIR.BÖYLECE TABLE; SADECETIDE’IN YÜKSELİŞ VEYA DÜŞÜŞÜNÜN ANCAK DİYAĞRAMIN LİMİTLERİ İÇİNDE KALAN YERLERDEKULLANILABİLECEKTİR.BU TABLE'IN PRENSİBİ;HW DAN EVVEL VEYA SONRAKİ ZAMAN UZUNLUĞUNA TEKABÜL EDEN“FAKTÖR”ÜN MENZİL(RANGE)İLE ÇARPMAYA DAYANIR.BU ÇARPIMDA ÇIKAN NETİCE LWİRTİFASINA İLAVE EDİLDİĞİNDE İSTENİLEN İRTİFA ELDE EDİLMİŞ OLUR.YARIMŞAR SAATFASILALI EĞRİLER VASITASIYLA TIDE’IN YÜKSELİŞ VEYA DÜŞÜŞ SÜRESİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLERİÇİN BİR PAY BIRAKILMIŞTIR .SÜRELER 5 SAAT’TEN 7 SAAT’E KADAR TEMİN EDİLMİŞTİR. ARASÜRELERİ İÇİN INTERPOLATION YAPILACAKFAKAT AYARLAMA (EXTRAPOLATION)YAPILMAYACAKTIR.


20/23



TABLENİN KULLANILMASINDAKİ USUL

1 İRTİFA İSTENİLEN ZAMANDAN EVVELKİ VE SONRAKİ HW VE LW YÜKSEKLİK VE ZAMANLARINIÇIKART.2 HW VE LW ZAMANLARI ARASINDAKİ FARKTAN YÜKSELME VE ALÇALMA SÜRESİNİKARARLAŞTIR.3 İSTENİLEN ZAMAN İÇİN HW’DAN OLAN FASILAYI (INTERVAL)BUL.4 INTERVAL(FASILA)İLE DÜŞME VEYA YÜKSELME SÜRESİNİ (DURATION) KULLANARAKDİYAĞRAMDAN “FAKTÖR”Ü ÇIKART.5 TABLE III KULLANMAK SURETİYLE RANGE İLE FAKTÖR’Ü ÇARP.6 BEŞİNCİ MADDE’DEKİ ÇARPIM NETİCESİNİ LW YÜKSEKLİĞİNE İLAVE ET,NETİCE İSTENİLENZAMANDAKİ İRTİFAYI VERİR.

MİSAL :BELLİ OLAN BİR LİMANDA 8 KASIM’DA ÖĞLE ZAMANI TIDE YÜKSEKLİKLERİNİ BUL.CEVAP :O LİMANA AİT 8 KASIM’DA TIDE TABLE SAYFASINDAKİ DATA’LAR ALTTA ÇIKARTILDA.

NOVEMBER01 32 1.5

8 08 23 3.2F 14 40 1.4

21 15 3.0İSTENİLEN ZAMAN SAAT 12 00 DIR.BUNA YAKIN TIDE ZAMANLARINI ALALIM.

HW ZAMANI 08 23 İSTENİLEN ZAMAN 12 00

LW ZAMANI 14 40 HW ZAMANI 08 23

DURATION FALL(DÜŞME) 06 17 INTERVAL/FASILA) + 03 37

ŞİMDİ BULDUĞUMUZ 06 17 DURATION VE +03 37 INTERVAL İLE DİYAĞRAMA GİRELİM VEFAKTÖR’Ü 0.38 ÇIKARTALIM.

HW YÜKSEKLİĞİ 3.2LW YÜKSEKLİĞİ 1.4

RANGE 1.8

RANGE X FACTOR = 1.8 x 0.38 0.7

LW İRTİFAİ + 1.4

SAAT 12 00 TIDE İRTİFAİ 2.1 METRE


21/23




VOLUME 3

PASİFİK OKYANUSU VE CİVARI

VOLUME 3 :

VOLUME III’ÜN KULLANILMASI VE DEĞERLERİNİN YARGILANMASI AYNI VOLUM II DE OLDUĞUGİBİDİR. ARADA HİÇ BİR FARK YOKTUR.BU BÖLÜMDE KULLANILAN BAŞLICA TABLE YİNE TABLEII ‘DİR.TABLE II GRAFIĞİNIN TETKİKİNDEN DE KOLAYCA ANLAŞILACAĞI GİBİ ,DÜŞÜŞ VEYAYÜKSELİŞ SÜRESİ VEYA FALLING TIDE VEYA RISING TIDE YANİ “DURATION” 7 SAAT’TEN 5SAAT’E KADAR VERİLMİŞ OLUP ARALARIDA YARIMŞAR SAAT’E BÖLÜNMÜŞTÜR. SAAT’İNKÜSÜRATİ İÇİN TASKİKAT YAPILACAKTIR.(INTERPOLATION)

.


22/23



TIDE ÜZERİNDEKİ FİZİK YASALARININ UYGULANMASI

1999 İTİBARİYLE UZAY/EVREN HAKKINDA BULUNAN SON GERÇEKLER DİKKATE ALINARAKTIDE ÜZERİNDE BAZI NOTLARIN İLAVE EDİLMESİ UYGUN OLUR.ANCAK BUNU YAPARKENNEWTON’UN 1687’DE KABUL EDİLEN ÇEKİM YASALARINI HATIRLATMAKTA YARAR VARDIR.

A) DÜNYA ÜZERİNDE BULUNAN BİR CİSİM HAREKETSİZ OLARAK KALIR.B) DÜNYAMIZ YÜZEYİNDE HAREKET HALİNDEKİ BİR CİSİM DIŞ TESİRLERİN SIFIR OLDUĞU BİR

DURUMDA, SONSUZA KADAR AYNI SÜRAT İLE DÜZ BİR HAT (ÇİZGİ) ÜZERİNDE HAREKETEDER.

C) HERHANGİBİR CİSİM DİĞER BİR CİSİM ÜZERİNE KUVVET TATBİK ETTİĞİNDE;ÜZERİNETATBİK GÖREN CİSİM DE KENDİSİNE KUVVET TATBİK EDEN CİSME ZIT YÖNDE OLMAKKAYDIYLA BENZER BİR KUVVET TATBİK EDER.BU KUVVETLER SONUNDA MEYDANA GELENHAREKET VE KARŞI HAREKET BİRBİRLERİNE ZIT YÖNDE OLMAK ÜZERE EŞİTTİRLER.

D) EVRENDEKİ MADDENİN HER PARÇACIĞI DİĞER HER PARÇACIĞI KİTLELERİNİN AĞIRLIĞIYLADOĞRU VE ARALARINDAKİ MESAFENİN KARESİYLE TERS ORANTILI OLAN BİR KUVVETLEKENDİSİNE ÇEKER.DİĞER BİR DEYİŞLE : BOŞLUKTAKİ CİSİMLERİN ÇEKİM GÜCÜ AĞIRLIKLARI ÇOĞALDIKÇAARTAR FAKAT ARALARINDAKİ MESAFE BÜYÜDÜKÇE AZALIR

ŞİMDİ NEWTON’UN BU ÇEKİM YASASINI DÜNYA VE AY ÜZERİNE TATBİK EDELİM.AY’IYÖRÜNGESİNDE TUTAN DÜNYA’NIN AĞIRLIĞI VE ÇEKİM GÜCÜDÜR.AY’I DEVAMLI OLARAKDÜNYAMIZ KENDİSİNE DOĞRU ÇEKER (Madde C).YASAYA GÖRE AY’DA DÜNYAMIZA ZIT YÖNDEEŞİT BİR KUVVET UYGULAR:DÜNYA KATI BİR MADDE OLDUĞUNDAN,BU KUVVET DOĞRUDANONUN AĞIRLIK MERKEZİNE YÖNELMİŞTİR.DÜNYANIN MERKEZİ ÜZERİNE AY TARAFINDANTATBİK EDİLEN BU ZIT KUVVET KEZA DENİZLER ÜZERİNDE DE ETKİLİ OLACAKTIR.ANCAKDENİZLER SIVI HALDE OLDUĞUNDAN BİRBİRİNDEN FARKLI OLAN BU İKİ KİTLENİN AYRICALIKLAİNCELENMELERİ GEREKİR.KUZEY VE GÜNEY KUTUPLARINDA,AYRICA DÜNYA İLE AY’IBİRLEŞTİREN HATTA DİK AÇILARDAKİ MERİDYEN BOYLAMI ÜZERİNDE BULUNAN SIVI DENİZİNBİRİM-KİTLESİNE TESİR EDEN KUVVET,KATI HALDEKİ DÜNYA BİRİM-KİTLESİ ÜZERİNE TESİREDEN KUVETTE EŞİTTİR.BU KUVVET “ F “ HARFİ İLE GÖSTERİLEBİLİR.

AY ALTINDA BULUNAN (AY’I GÖREN) DÜNYA ÜZERİNDEKİ BİR NOKTADA DENİZİN BİR BİRİM-

KİTLESİ ÜZERİNE TESİR EDEN KUVVET DAHA BÜYÜKTÜR(Madde D).BU KUVVETEDE “ F + f “DENİLEBİLİR.DÜNYANIN AKSİ TARAFINDAKİ NOKTADA İSE KUVVET DAHA KÜÇÜKTÜR VE BUDA “F – f “ İLE İFADE EDİLEBİLİR.DENİZ ÜZERİNE TESİR ETMEKTE OLAN KUVVETLERİDÜNYA YAGÖRE NİSBETLİYEBİLMEK (RELATIVE) İÇİN ;KATI DÜNYA KİTLESİ VE SIVI DENİZ KİTLESİÜZERİNE TESİR EDEN KUVVETLERİN FARKINI BİLMEYE İHTİYAÇ VARDIR.BU FARK ;DENİZYÜZEYİNİ ETKİLEMEKTE OLAN YUKARKİ KUVVETLERİN HER BİRİNDEN “ F “ ‘İN ÇIKARTİLMASI İLEBULUNABİLİR.BÜTÜN KUVVETLERİN AYNI OLDUĞU YERLERDE DENİZ-SATHI ÜZERİNE TESİREDEN NİSBİ(RELATIVE) BİR KUVVET YOKTUR.AY ALTINDAKİ BİR NOKTADA DENİZ ÜZERİNETESİR EDEN NİSBİ KUVVET POZİTİF (+ f ) VE AY’I GÖRMEYEN DÜNYANIN BUNA TERSNOKTASINDAKİ KUVVET NEGATİF (- f ) OLUP HER İKİ KUVVETİN YÖNÜ İSE AY’A DOĞRUDUR.NEGATİF KUVVET ( f ) : AY’DAN UZAKLAŞAN VE POSİTİF (+ f ) KUVVETE EŞİT BİR GÜÇ OLARAKTATARİF ETMEK MÜMKÜNDÜR.

BU İKİ KUVVETİN TESİRLERİ DENİZDE ;BİRİSİ YAKIN TARAFINDAN AY’A DOĞRU VE DİĞERİDE

UZAK TARAFINDAN AY’DAN AÇARINA YÖNDE İKİ KABARMA HALİ MEYDANA GETİRİRLER.BUNA‘TIDE’ DENİLİR.ESASTAKİ TIDE ZAMASN ARALIĞI 12.5 SAATTİR.BUNUNLA BERABER YUKARIDOĞRU OLAN ÇEKİŞ KUVVETİ ÇOK KÜÇÜKTÜR VE DENİZ KİTLE-BİRİMİNİN AĞIRLIĞINI HAFİFÇEAZALTIR.BUNUNLA BERABER AY GENELLİKLE DEVAMLI TEPEDE VEYA DİK AÇILARDABULUNMAZ,DOLAYISIYLA BU KUVVETE BİR DE UFKİ (YATAY)-BİLEŞEN-KUVVET VARDIR.BUKUVVET İSE SU SATHINIYER KÜRESİNİN YÜZÜNE BASTIRMAYA YÖNELİKTİR.AY,DİREK OLARAKEKVATOR ÜZERİNDE BULUNMADIĞI FAKAT GÜNEY VEYA KUZEY YÖNLÜ BİR DECLINATION’ASAHİP OLDUĞUNDAN DENİZ YÜZEYİNDE MEYDANA GELİR VE DAHA ÖNCE BAHSEDİLMİŞ OLANDENİZ SATHINDAKİ “ İKİ KABARMA” BİRBİRİNE EŞİT OLMAYACAKTIR.İŞTE BU GÜNLÜK EŞİTSİZLİK;GÜNLÜK DEVRİN İLAVE BİR DÖNEMİ (PERİYODU ) OLARAK TARİF EDİLEBİLİR.TAM VE YARIMGÜNLÜK DEVİRLERİN BİLEŞİMİ GERÇEK TIDE YAPISINI BELİRTMEKTE KULLANILIR.GÜNEŞİNÇEKİM GÜCÜNÜN DENİZ SATHI ÜZERİNDEKİ TESİRLERİ DE AYNI YOLLA İNCELENEBİLİR.FAKATGÜNEŞİN DENİZ SATHI ÜZERİNDEKİ TIDE TESİRİ FARKLI MESAFE VE KİTLELER DOLAYISIYLA

AY’IN TESİRİNİN ANCAK YARISI KADARDIR.BU ORAN 0.46 OLARAK KABUL EDİLEBİLİR.YUKARDA SÖZ EDİLEN AY’IN UFKİ(YATAY) KUVVETLERİNİN TESİRİ ÖNEMSİZDİR.ANCAK BUPERİYOTLAR ARASINDA VE İLGİLİ OKYANUS VE DENİZ TİTREŞİMLERİNİN TABİİ PERİYOTLARI


23/23


ARASINDA BİR REZONANS (TİTREŞİM) MEVCUT OLURSA DİKKATE DEĞER BİR REAKSİYONDANSÖZEDİLEBİLİR.ATLANTİK OKYANUSU YAKLAŞIK OLARAK 12 SAAT SÜRELİ TİTREŞİMİN TABİİ BİRPERIYODUNA SAHİPTİR.BU SAHİLLERDE Kİ TIDE YARIM GÜNLÜKTÜR(SEMI-DIURNAL).PASİFİKOKYANUSUNDA İSE;ATLANTİKTEKİNİN BİR NİSBİ FAZLASI VE DOĞU/BATI BOYUTLARINDADIR.BURALARDAKİ TIDE EĞİLİMİ GÜNLÜKTÜR.AKDENİZ VE BALTIK DENİZİNDE BU SIKLIKTA TIDEGÖRÜLMEZ.

TIDE DALGALARI SIĞ SULARA ERİŞİRLER.BİLHASSAKONTINANT LİMANLARINDA DALGALAROLDUKÇA BÜYÜRLER.NETİCEDE MED-YÜKSELMESİ VE CEZİR-ALÇALMASI ÖNEMLİ ÖLÇÜDEMETRELERLE İFADE EDİLİR.BU TIDE ŞEKİLLERİNE ‘DOUBLE TIDE’ DENİR.DOUBLE TIDEDURUMUNDA EN FAZLA SU YÜKSELMELERİ SOUTHAMPTON VE EN DERİN ALÇALMADAPORTLAND VE ROTTERDAM’DA GÖRÜLÜRLER.

gel gi̇t hakkinda bi̇lgi̇ler _23 sayfa

Documents