gazeta e marsit 2007

7/31/2019 Gazeta e Marsit 2007

1/12

MARS 2007 NGJALLJA 1NGJALLJA

Nr. 3 (170) Viti XVI i botimit MARS 2007 mimi 20 lek

E Shtuna e LlazaritJava q pason t Dieln e Shn Maris s Egjiptit, quhet Java e Dafins ose e Luleve.

Shrbesat e t Marts s ksaj jave, prmendin q miku i Jisuit, Llazari, ka vdekur dhe Zotipo shkon ta ngjall at prej s vdekurish (Joani 11). N ditt q pasojn drejt s Shtuns,Kisha, n himnet dhe vargjet e saj, vazhdon ta ndjek Jisuin drejt Betanis, n varrin e Lla-zarit. T Premten n mbrmje, vigjilja e kremtimit t Ngjalljes s Llazarit, dyzet ditt emdha shptimtare t Kreshms s Madhe, formalisht kan arritur n nj prfundim:

E Shtuna e Llazarit sht nj kremtin paskal. Esht hera e vetme n tr vitin kishtar, qshrbesa e Ngjalljes e s Diels kremtohet n nj dit tjetr. N Meshn e s Shtuns sLlazarit, Kisha lavdron Krishtin si Ngjallja dhe Jeta, i Cili me an t ngjalljes s Llazaritka konfirmuar, madje edhe prpara psimit dhe vdekjes s Tij, ngjalljen e prgjithshme tnjerzimit.

O Krisht Perndia Yn, kur ngjallt Llazarin prej s vdekurish, prpara PsimitTnd, tregove Ngjalljen e Prgjithshme. Prandaj edhe ne porsi fmijt q mbaninpalma e lule n duar, shenja t fitores dhe triumfit, po t thrrasim: O Munds iVdekjes, Hosana m t lartat! I bekuar sht ai q vjen n emrin e Zotit (Prlshorjae Fests).

Krishti Perndi, gzim i t gjithve dhe drit e shklqim dhe ngjallje e t gjithnjerzve, prmbi dhen u shfaq tani dhe sipas mirsis s tij, na dha shmbllesne Ngjalljes s nesrme, mshirn dhe ndjesn e mkateve {Shkurtorja (Kondaqi)}.


2/12

2 NGJALLJA MARS 2007

T gjith besimtart n Shqipri pr dekada kan vuajtur nj per-

sekutim ekstrem dhe veanrisht midis viteve 1967-1990, nj ngapersekutimet m t egra t historis. Pas rnies s regjimit komunist dheringjalljes s jets fetare, ne, udhheqsit e komuniteteve tradicionalefetare, bm m t mirn jo vetm pr t pasur marrdhnie t mira dhepr t vizituar njri-tjetrin gjat festave t mdha, por, pr m tepr, prt zhvilluar nj miqsi t sinqert dhe bashkpunim t harmonishm midisnesh dhe midis komuniteteve tona fetare.

N koh kritike ne e bashkuam zrin ton pr paqe dhe pajtim nvendin ton dhe n vitin 1999, i ofruam strehim, ndihm dhe dashuri

mijra refugjatve nga Kosova. Gjat gjith ktyre viteve, ne kemi punuarn mnyr t ndrgjegjshme s bashku pr liri fetare, harmoni dhesolidaritet.

Ne kemi vendosur s fundi t shprehim me an t nj strukture for-male, krijimin e Kshillit Ndrfetar t Shqipris, at ka ka qen realitetn jet.

N kt mnyr, ne shpresojm, s pari, t forcojm zrin e komu-niteteve fetare n jetn publike t Shqipris, ne nuk do t qndrojm tizoluar n rajonin ton, por do t marrim pjes n prpjekjet globale prt krijuar nj dialog ndrfetar dhe bashkpunim pr paqen botrore.

Me kt rast, do t donim t shprehnim mirnjohjen ton pr ndihmnpraktike dhe financiare, q ne kemi marr nga zyrat qendrore t Fevepr Paqen, seksioni i Evrops, pr t realizuar kt zhvillim struktural.

Ne do t donim gjithashtu t prshndesim pjesmarrsit e nderuart ktij Simpoziumi, duke iu uruar sukses t plot dhe mendimtari krijuese.

* * *

Themeli i do vendimi t prbashkt pr nj bashkekzistenc paqsoremidis komuniteteve fetare, m tej edhe me grupe jo-fetare, mund dheduhet t bazohet mbi respektin pr Deklaratn e t Drejtave t Njeriutdhe at pr lirin e ndrgjegjes. N ditt tona, si studiuesit e krishterashtu dhe ata islamik i aprovojn pak a shum kto deklarata. T gjithakomunitetet fetare duhet t krkojn pr bazat e nj antropologjie tshndetshme nga thellsit e doktrins s tyre dhe nga faqet m t mira

t tradits s tyre, duke theksuar nj respekt t sinqert pr do qenienjerzore, pr dinjitetin e personit njerzor. Ky mund t jet terreni n tcilin, duhet t kultivohet nj Dialog Ndrfetar konstruktiv. Njkohsisht,ne duhet t luftojm pr zhvillimin dhe mbizotrimin e ktyre principeveme an t etiks s udhheqjes dhe edukimit t antarve tan.

Ne, udhheqsit e komuniteteve fetare, duhet t shkojm m thell

n burimin e besimit ton dhe, gjat momenteve kritike, ne duhet tngrem nj z t kthjellt dhe profetik, duke i ofruar dashuri t vrtetviktimave t dhuns dhe t shmangim viktimizimin ton pr shkak tshfrytzimit nga entitete politike, financiare ose t nj lloji tjetr. N shumrajone, ne mund t vrejm nj radioaktivitet t madh t urrejtjes. Kysht krcnimi m i rrezikshm pr paqen dhe bashkjetesn paqsore,si n nivelin lokal ashtu edhe n at ndrkombtar. Pr tu prballur mekt, ne kemi nevoj pr disa gjra q kan kosto dhe jan t rralla: falje,pajtim, dashuri. Kto nuk mund t jen produkt i faktorve teknologjik.Jan fryte t nj ndrgjegjeje fetare t ndriuar dhe t pjekur, e cila vn lvizje kreativitetin dinamik t njerzve. N kt nivel, kontributi ikomuniteteve fetare t shndosha sht i pazvendsueshm.

Vetm me an t ksaj bashkekzistence paqsore t komunitetevefetare sht e mundur t arrihet nj progres social i vrtet. T krishterdhe mysliman n Shqipri, ne prpiqemi t respektojm kto principe,pr t jetuar s bashku dhe pr t bashkpunuar n mnyr t harmoni-shme. Kthjelltsia e tolerancs fetare dhe guximi i dashuris duhet tkaprcejn dyshimin e verbr, i cili shkakton nj zinxhir konfliktesh. Nshekullin e njzet e njt, n mbar botn dhe n veanti n Ballkan, ne

jemi t ftuar - pavarsisht komunitetit, pavarsisht prejardhjes etnikedhe fetare, n t ciln bjm pjes dhe kemi lindur - t prpiqemi q t

jetojm n mnyr paqsore, me respekt t ndrsjell dhe solidaritet.Un shpresoj se n kto shtje kontributi i Kshillit t sapoformuar

Ndrfetar t Shqipris do t jet vendimtar. Tiran, 27 shkurt 2007

Pr tu prballur me kt, ne kemi nevoj pr disa gjra

q kan kosto dhe jan t rralla: falje, pajtim, dashuri. Kto

nuk mund t jen produkt i faktorve teknologjik. Jan

fryte t nj ndrgjegjeje fetare t ndriuar dhe t pjekur, ecila v n lvizje kreativitetin dinamik t njerzve. N kt

nivel, kontributi i komuniteteve fetare t shndosha sht

i pazvendsueshm.

Prshndetja e Kryepiskopit Anastas, President nderi i Fet pr paqen, drejtuar Simpoziumit

Ne e bashkuam zrin ton pr paqe dhe pajtim...

Ne shpresojm, s pari, t forcojm zrin e komuniteteve

fetare n jetn publike t Shqipris, ne nuk do t qndrojm

t izoluar n rajonin ton, por do t marrim pjes n

prpjekjet globale pr t krijuar nj dialog ndrfetar dhe

bashkpunim pr paqen botrore.


3/12

MARS 2007 NGJALLJA 3

Konferenca Botrore e Feve pr Paqen

(World Conference of Religions for Peace),

ose n mnyr m prmbledhse Fet pr

Paqen (Religions for Peace), me seli nNju-Jork, sht sot organizmi m i madh i

komuniteteve fetare n bot dhe ka si qllim

bashkpunimin e tyre pr kaprcimin e

konflikteve, fuqizimin e paqes dhe progre-

sin pr t gjith. U themelua n vitin 1970

dhe prfshin mbi 70 Kshilla Nacional dhe

Lokal t Kshillave Ndrfetar. N kt or-

ganizm marrin pjes t Krishter (Ortho-

dhoks, Katolik, Protestant), Mysliman

(Sunit dhe Shiit), Hebrenj, Budist,Induist, Sikh etj.).

President Nderi i ktij organizmi bot-

ror sht edhe Kryepiskopi i Tirans dhe i

gjith Shqipris, Anastasi, i cili, si Profe-

sor i Historis s Feve i Universitetit t

Athins, merr pjes n mbledhjet e Konfere-

ncs q nga vitet 80.

....Do t doja t identifikoja dhe t ndaleshashkurtimisht n mnyr treguese n disa ngasfidat me t cilat jan duke u ndeshur komuni-tetet fetare, si dhe disa ide lidhur me prqasjenndaj tyre n dobi t ruajtjes dhe forcimit t k-tyre vlerave.

N prpjekjen e tyre pr ringritjen e instituci-oneve fetare, komunitetet fetare tradicionale nShqipri u prballn me mungesa e nevoja tmdha si nga ana materiale e monetare ashtuedhe nga ana njerzore, d.m.th. mungesa e kle-rikve dhe e msuesve t fes, ku numri i atyreq kishin mbijetuar nga periudha komuniste ishtei pakt dhe i pamjaftueshm. N munges tshkollave t specializuara fetare n vend, njpjes e kandidatve u drguan nga ana e komu-niteteve pr studime jasht vendit, n qendradhe shkolla t ndryshme fetare. Ajo q u vu rem von ishte se, nj pjes e ktyre studentve,t shkputur nga realiteti i prditshm shqiptardhe t influencuar nga botkuptime e ide radika-le - botkuptime q pr hir t s vrtets duhetthn se nuk prfaqsojn medoemos mendimin

e prgjithshm t shkollave ose qendrave shpirt-rore nga t cilat vinin, shfaqnin tendencat e nj

fryme gjykuese e madje prbuzse ndaj besim-tarve t feve t tjera, si dhe shmangien nga dolloj kontakti me ta. Kto tendenca, do t thoja,diku m pak e diku m shum, jan vn re nt gjitha komunitetet tona fetare.

Duke qen t vetdijshm pra pr kto ten-denca, mendoj se sigurimi i kushteve dhe mun-

Harmonia fetare n Shqipri dhe sfidat e s ardhmes- Nga tema e mbajtur n Simpoziumin Harmonia dhe dialogu ndrfetar nga Hirsia e Tij, Episkopi i Krujs Andoni -

(Vijon n faqen 4)

dsive pr edukimin e klerikve dhe msuesvet rinj t fes n Shqipri vjen si nj nevoj edomosdoshme. Kandidatt e rinj kan nevojt informohen dhe t instruktohen prkrah dijevefetare dhe me vlerat e trashguara t harmonisdhe vllazris fetare n Shqipri. Gjithashtu,

(vijon n faqen 4)

Me mbshtetjen e kryeta-rve t Komuniteteve Feta-re Tradicionale, t cilat janangazhuar n formimin e

Simpoziumi Harmonia dhe dialogu ndrfetar

Kshillit Ndrfetar Shqiptar,u zhvillua Simpoziumi metem Harmonia dhe dia-logu ndrfetar. Ai u mbajt

n kryeqytet, n datn 27shkurt, n mjediset e Tira-na International Hotel. Pr

T ofrojm nj model pr bashkekzistencn fetare

dhe bashkpunimin harmonik n mbar Ballkanin

- Morn pjes drejtuesit dhe prfaqsues t t katr komuniteteve fetare tradicio-

nale t vendit ton, si dhe t ftuar nga organizma ndrkombtar, diplomat,studiues etj. -


4/12


duke pasur parasysh specifikat evendit ton dhe t prbrjes fetaret tij, kandidatt kan nevoj t in-

struktohen e t ndihmohen n zba-timin konkret t porosive dhe ur-dhrimeve t fes s tyre n kush-tet e nj realiteti shqiptar dhe jo tadoptohen forma dhe modele qnuk i prfillin ato.

Nj rrezik tjetr, nga i cili nukbjn prjashtim edhe grupimetfetare, sht rreziku i gjykimit dhei vlersimit t tjetrit me syzet e pa-ragjykimit dhe t dyshimit. Feno-mene t tilla sht e natyrshme qt shfaqen dhe t zhvillohen sido-

mos n formacione t dalluara dhet ndryshme si jan ato fetare nrastin ton. Pr kt, mendoj seduhet si komunitete fetare t gjejmmnyra dhe forma pr ti prezan-tuar njerzit tan me njri-tjetrin,duke iu dhn mundsin t njohinnga afr dhe direkt besimtart e gru-pimeve t tjera. Nj gj e till sigu-risht do t rriste mundsit pr nj li-dhje m miqsore e m vllazroremidis tyre, duke larguar paragjyki-met dhe dyshimet dhe duke u dh-

n mundsin pr t biseduar e disku-tuar pr shtje e tema q i preoku-pojn. Iniciativa t tilla patjetr ka-n brenda riskun, pr kt sht edomosdoshme mbarvajtja dhe mbi-kqyrja e duhur e aktiviteteve dheiniciativave t tilla, pasi n rast tkundrt dmi do t ishte i madh...

N periudhn e zgjatur transi-tore q po kalon vendi yn, shpesh-her komunitetet tona fetare janballafaquar me nj boshllk ligjordhe me nj trajtim t coptuar tpasuris dhe pronave t tyre si dheshum shtje t tjera t cilat janevidentuar nga vet kto komuni-tete. N kt prpjekje t prgjith-shme pr plotsimin dhe rregullimine ktyre boshllqeve e mangsive,do t ishte m e udhs dhe m efi-kase q pr shtje q n total dhen parim i prkasin t gjitha komu-niteteve, vet ato t bashkrendojnprpjekjet dhe t dalin t bashkuaradhe n nj z n mbrojtje t intere-save t tyre t prbashkta. Prpje-

kje t tilla me siguri q prve re-zultateve m t shpejta do t ndih-

monin dhe n krijimin e nj klimebashkpunimi m t ngusht dhenj atmosfere mirbesimi ndrmjetvet komuniteteve, duke dhn nj-kohsisht dhe nj dshmi t mirprpara t tjerve.

T gjith jemi dshmitar tndryshimeve t vazhdueshme q sho-qria e sotme shqiptare sht duke

Harmonia fetare n Shqipri dhe sfidat e s ardhmes(vijon nga faqja 3) psuar, ndryshime q jo rrallher

mbartin me vete dhe shum proble-me e madje trauma t rnda, dukefilluar q nga familja si baza e shoq-ris... N kt vrull kaotik e orodi-ts, fet dhe veanrisht komunite-tet tona fetare, ftohen t japin kontri-butin e tyre esencial nga pasuria dheprvoja e tyre e thell shpirtrore nzbutjen dhe shrimin e ktyre plag-

T ofrojm nj model pr bashkekzistencn fetare

dhe bashkpunimin harmonik n mbar Ballkanin

(vijon nga faqja 3)

realizimin e ksaj veprimtarie ba-

shkpunuan USAID/ World Lear-ning dhe Komiteti i Kulteve.

Simpoziumi u hap me fjalt pr-shndetse t drejtuesve t t katrkomuniteteve fetare tradicionale. Ipari e mori fjaln Kryetari i Komu-nitetit Mysliman, Hafiz Selim Mu-a, i cili theksoi se dialogu, harmo-nia dhe bashkekzistenca jan vleratm t muara t kombit ton. De-tyra jon mbetet forcimi i ksaj ba-shkjetese, sepse besimtart e ka-n kuptuar bashkekzistencn..

Ndrsa n prshndetjen e tij,Kryepiskopi i Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris, Fortlu-mturia e Tij Anastasi, i cili shtdhe nj nga presidentt e nderit tFet pr paqen tha ndr t tjerase: Ne kemi vendosur s fundit shprehim me an t nj struktureformale, krijimin e Kshillit Ndr-fetar t Shqipris, at ka qenrealitet n jet. N kt mnyr,ne shpresojm, s pari, t forcojmzrin e komuniteteve fetare n

jetn publike t Shqipris; s dyti,t ofrojm nj model pr bashkek-zistencn fetare dhe bashkpuni-min harmonik n mbar Ballkanin;dhe s treti, t marrim pjes n m-nyr aktive n strukturn globale tKonferencs t Feve pr Paqen,organizmit botror q punon pr tparandaluar luftn e varfrin, si dheq t mbroj planetin ton. Pra, nenuk do t qndrojm t izoluar nrajonin ton, por do t marrim pjesn prpjekjet globale pr t krijuar

nj dialog ndrfetar dhe bashk-punim pr paqen botrore.

M tej, e mori fjaln pr Komu-nitetin Katolik, Arqipeshkvi i Tira-

n-Durrs Imzot Rrok Mirdita. Si-pas tij, T flassh pr dialog fetarn Shqipri, nuk do t thot t pu-nosh pr t shuar konfliktet, sepseshqiptart e kan projektuar t ardh-men e tyre fetare shum paqsore.

Kryetari i Komunitetit Bekta-shian, Haxhi Dede Reshat Bardhi,theksoi se takimi dhe idet pr har-monin ndrfetare jan nj ogur ibardh pr vendin ton. Ka ardhurkoha q ti tregojm bots se keminj tradit, histori e kultur fetare t

mrekullueshme. Le t jemi ne shqip-tart qytetar t epoks s re fetare.

Simpoziumi vazhdoi me tematq kishin prgatitur prfaqsuesite komuniteteve tradicionale nShqipri. Z. Sajmir Rusheku, nn-kryetar i komunitetit mysliman, folipr temn: Dialogu ndrfetar, obli-gim hyjnor. Sipas tij, dialogu nukduhet t kufizohet vetm n fjalttoleranc dhe dashuri, por edhe mesantarve t komuniteteve fetare.Komunitetet fetare tradicionale du-

het t thellojn bashkpunimin dhet kontribuojn n reduktimin e fe-nomeneve negative t shoqrispr riprtritjen e jets.

Referati i dyt u mbajt pr Ko-munitetin Orthodhoks nga Episkopii Krujs, Hirsia e Tij Andoni i cilindr t tjera tha: Fet dhe vea-nrisht komunitetet tona fetare,ftohen t japin kontributin e tyreesencial nga pasuria dhe prvoja etyre e thell shpirtrore n zbutjendhe shrimin e ktyre plagve, si

mbartsit dhe prfaqsuesit mautokton dhe m t besueshm t

vlerave shpirtrore, morale, etike ekulturore t shoqris. N kt knd-

vshtrim, sfidat e s ardhmes krko-jn nga ne q t jemi vigjilent e tbashkuar, me prkushtim e mirbe-sim ndaj njri-tjetrit n prmbushjet angazhimit dhe t misionit tonprpara Perndis dhe njerzve.

Ipeshkv Xhorxh Frendo, ipesh-kv ndihmsi Arqipeshkvis Tira-n - Durrs kishte prgatitur temn:Fet dhe toleranca fetare, t cilne lexoi Dom Henri Welkam - kance-lar i Arqipeshkvis Tiran - Durrs.

N kumtes thuhej se askush

nuk mund t na i rrnjos besimin.Me rritjen e pluralizmit sht rriturtensioni. Roli i vrtet i fes shtta ul kt tension.

Z. Ilir Dedei, nga komunitetibektashian, referoi pr temn Ha-rmonia dhe toleranca fetare n Shqi-pri, tradit unikale e paqes ndr-fetare. Ai tha se harmonia fetaresht duke u forcuar n rrafshinshpirtror, moral dhe kombtar.Nj aspekt i tolerancs sht res-pektimi i objekteve t kultit. Dia-

logu i shqiptarve duhet t konsi-derohet nj proces i gjat historik.

N fund t simpoziumit, prsh-ndetn edhe kryetari i Komitetit tKulteve, z. Rasim Hasanaj, drejtorii projektit t USAID / World Learn-ing n Shqipri, z. Landan Eduard,prfaqsuesja shqiptare e projektitt organizats Fet pr paqen,znj. Albana Hila, Rev. Verbjon Hors-fjord, sekretar i prgjithshm i K-shillit Evropian i liderve fetar dhedr. Brajan Uolker, drejtor i Feve

pr Paqen n Britanin e Madhe.Isidor Koti

ve, si mbartsit dhe prfaqsuesitm autokton dhe m t besueshmt vlerave shpirtrore, morale, etikee kulturore t shoqris. N ktkndvshtrim, sfidat e s ardhmeskrkojn nga ne q t jemi vigjilente t bashkuar, me prkushtim e mir-besim ndaj njri-tjetrit n prmbu-shje t angazhimit dhe t misionit to-n prpara Perndis dhe njerzve.


5/12


Nse librat bhen t njohur dhet afirmuar nga fama e autorit ttyre, n t kundrt, Shkalla e mre-kullueshme psikoanatomike i dhaemr Joan Sinaitit dhe e bri tfamshm. Do ishte i panjohur sishum e shum t tjer

U lind me sa duket n vitin 525,nuk dihet se ku. Q n moshn 16- vjeare kishte shum kultur(ndaj dhe quhet skolastik d.m.th. iditur) dhe hyri n manastirin e Sinaitnn urdhrat e ava Martirit, i cili vdiqpas pak vitesh.

N moshn 19-vjeare, pasikishte vizituar qendra manastirialet Egjiptit, u trhoq vet n nj

shpell t nj shkrettire t largtn Thola t Sinait. Aty u ushtruapr dyzet vjet n mnyr t thje-sht dhe jo me ekzagjerime q tmos mburrej dhe prjetoi prvojahyjnore.

M pas e zgjodhn me zor igu-men t Sinait. Gjat dreks pasfronzimit t tij, ceremonin edrejtonte nj njeri misterioz, pro-feti i madh, Moisiu (4 shtator)!

Dikur lutja e tij solli shiun eshumpritur, nj her tjetr liroi nj

murg nga lufta trupore. M parkishte shptuar Moisiun, nxnsine vetm q kishte n shkrettirnga shtypja e nj shkmbi.

Kur disa ziliqar e akuzuan sillafazan, ai i ndaloi predikimet e tij

jetdhnese saq vet ata u lutndhe i rifilloi.

Duke iu bindur mikut t tij Joan,igumen i Raithos, ai kompozoiShkalln, gzimi dhe ungjilli imurgjve, nj tekst gjenial rrezatues,i dendur, me nj bukuri letrare tpaarritshme dhe nj thellsi tpallogaritshme, Psikologjia e The-llsis (Etrit asket e kishin gjur-muar shum shekuj para nesh).

Si nj veprim i muar pr dobesimtar, sepse i ngjan nj aparatiradioskopik t shpirtit, u prkthyen shum gjuh t vjetra e t reja.

Si nj shkall tjetr e Jakovit(Gjen. 28.12) lartson drejt Qiellitme tridhjet Fjalt-shkall t saj.Fillon nga e ulta, trajton ligsi dhevirtyte dhe prfundon n hyjniziminnprmjet dashuris. Mbyllet me Fja-ln monumentale-shtes drejtuarBariut, d.m.th. udhheqsit shpirtror.

Oshnari fjeti m 30 mars, pr-sri n shkrettir (600) pasi kishtehequr dor si igumen dhe n vendt tij kishte vendosur vllan e tij,Jorgon (festohet s bashku me

Martirin e lartprmendur t Mrku-rn e Ndritshme).

Shenjti kremtohet edhe ditn efjetjes s tij pra, m 30 mars.

Kisha na thekson pendimin e sajt pakonceptueshm. Kremtohetedhe m 1 prill. Maria do t thotzonj , princesh.

Pra hieromonaku shn Zosimai(4 prill) i kushtuar Perndis qfoshnj, u ushtrua pr pak koh n

shpell dhe pr 53 vjet n manastir(shekulli i 6-t). Meq kishte dshi-r t msonte nga nj njeri m i la-rt se vetja, nj engjll e drgoi nmanastir t lumit Jordan.

T hnn e Bardh, d.m.th. di-tn e par t Sarakostis (t Kre-shms s Madhe), murgjit largohe-shin nga manastiret dhe izoloheshinn shkrettir, pr ushtrim mintensiv dhe ktheheshin t Dielne Dafinave, pr t kremtuar s ba-shku Psimet Hyjnore (ndaj ktt Diel psalet n mnyr t prs-ritur himni Sot hiri i Shpirtit tShenjt na mblodhi edhe t gjith

n Jerusalem q t shkonte me bu-rra t tjer, t huaj.

N t kremten e Ngritjes sKryqit t Nderuar, ajo u gjend bre-nda turms s njerzve q shtyhe-shin pr tiu falur Drurit t Tr-shenjt, por nj forc e padukshmenuk e lejonte gruan t hynte nKish. Erdhi n vete dhe duke vngarant Hyjlindsen, premtoi se dot ndryshonte jet. Ather munditi falej Kryqit t Nderuar.

Q nga ajo koh u ushtrua pr dy-zet vjet aty n shkrettir, pa parasnj njeri! Kreshm e vuajtje tpaimagjinueshme, vajtime e lutje.

Djalli e torturonte pa mshirpr 17 vjet, d.m.th. aq sa kishte

duke ngritur kryqin tnd themi: Ibekuar sht ai q vjen n emrin e

Zotit, Hosana m t lartat).Kshtu ndodhi q jeronti pa nnj vend t largt nj qenie njer-zore t nxir dhe kock e lkur,me flok krejt t bardha, q nisi tvrapoj.

Ai e ndoqi derisa pas lutjeve ttij ndaloi. Qe grua, madje me aftsitejshikimi, sepse ajo e dinte emrindhe funksionin e tij. Ai e nxitishum, derisa ajo foli:

N moshn 12-vjeare qe lar-guar fshehurazi nga prindrit, etrhequr pas epsheve dhe pr 17

vjet u jepej burrave t Aleksandri-s, pa marr para Lundroi pr

jetuar n mkat, duke i kujtuar jetne kaluar. Arriti deri n at pik sat kndonte pa dashje kng ero-tike Por pas ksaj periudhe u qe-tsua plotsisht.

Duke mbaruar rrfimin, ajo iulut avait q t vinte vitin tjetr t

Enjten e Madhe pr tu kunguar,gj q ndodhi pasi oshnarja kaloilumin Jordan duke ecur mbi uj!

Nj vit m von oshnari e gjetit vdekur. E varrosi po n at vendme ndihmn e nj luani, q ndoshtaishte miqsuar me gruan.

M von fjeti edhe ai n mana-stir, n moshn njqindvjeare, pasim par ia tregoi jetn e asketesedhe patrikut t Jerusalemit, shnSofronit (11 mars), i cili shkroi jetne saj. Shpesh e lavdron edhe shr-besa e s Enjtes s Kanonit tMadh.

E Diela e pest e Kreshmve

Maria e Egjiptit

E Diela e katrt e Kreshmve

Joani i Shkalls 25 Mars

Ungjillzimi i Hyjlindses

Sot sht nisja e shptimit ton dhe shfaqja e misterit t

prjetshm; i Biri i Perndis bhet i Biri i Virgjreshs dheGabrieli ungjillzon kt gzim. Prandaj, le ti thrrasim

Hyjlindses: Gzohu o Hirplot, Zoti sht me ty.

(Prlshorja)


6/12


Pamje e hyrjes kryesore t shpells,lart djathtas pamje e brendshmedhe posht djathtas detaje nga muretekzistuese t manastirit.

Vuajtja sht nj realitet, njproblem dhe nj mister.

Kur flasim pr vuajtje nukkuptojm vetm ato fizike, por edhe

ato morale, sociale, katastrofatnatyrore, shkurt, dika q ne nukdo t donim t na ndodhnin. Q nmosh t njom shum njerzkrkojn me vete se prse vuajn.M pas konstatojn se pr t gjithvuajtja sht nj realitet, nj prob-lem, nj mister. N fakt, e rnd-sishme nuk sht se si e koncepto-

jm ne vuajtjen, por lidhja q nekemi personalisht me vuajtjen ton.far t bjm q t mos vuajm?

Kisha nuk do q njerzit t vu-

ajn. Gjat liturgjis ne lutemi qt na jepet nj mbarim i krishteri jets son pa dhimbje, faqebardhpara gjykatores s trembshme tKrishtit. Prandaj Kisha krkon qbesimtart t kalojn jetn n paqe.

Nuk sht e thn q t gjithnjerzit t vuajn. Disa ajo i ka kur-syer, disa kan nj vuajtje m tmadhe. Nj mjek rumun i krishterthot se ka dy gjra q pr njeriunnuk mund t bhen pa besim: t rri-tsh fmij t mir dhe t durosh

nj vuajtje t madhe. Mendoj se tgjith njerzit q kan nj kryq tmadh pr t mbajtur, jan njerzplot besim tek Perndia. Ata e kon-

Ta bjm vuajtjen kryq pr shptimin ton

siderojn kt vuajtje si t ardhurnga duart e Zotit, sepse t krishterte din se do gj ndodh me lejen eZotit. E rndsishme nuk sht

prse dhe nga vjen vuajtja, por sit prballemi me t. N lidhje mekt nj t thot: Nse ne duhett vuajm, le t mos vuajm mkot. Q ta prdor pr mir vu-ajtjen e tij, njeriu duhet t besoj sekjo vuajtje ka nj kuptim pr t, edhesikur t mos e kuptoj qllimin. Nfakt, ai q sht n kt gjendje,dhe di si t duroj vuajtjen e tij apodhimbjen, nuk vuan m. Thnndryshe, vuajtja sht nj realitetq nuk kemi t drejt ta shmangim,

ajo sht nj problem dhe ne kemit drejt ta zgjidhim, por ne duhett prulemi para ktij misteri dheta prdorim vuajtjen q na shtdhn pr prparimin ton shpir-tror. Nse nuk kuptojm vuajtjenton, nuk mund t kuptojm as vuaj-tjen e tjetrit. Ne mund t ndrhyjmpr t mirn e tyre, pr ti lehtsuar,pr ti ndihmuar. Madje sht de-tyra jon, sepse Zoti na thrret t

jemi bashkpuntor t Tij pr tndihmuar t afrmin ton, dhe Ai

na bekon nse e lehtsojm at.Megjithse nuk kemi fuqi t shro-

jm, kemi fuqi t ndihmojm ttjert pr aq sa na takon ne. Le t

tojm. Nse e evitojm, Perndianuk e bekon nj qndrim t till, pasiAi krkon nga ne t mbajm kryqinton, kryqin e prpjekjeve q ne

duhet t bjm pr t qen m tmir. Pa kryq nuk ka shptim, dheshptimi nuk vjen vetm nga Kryqii Krishtit, por edhe nga fakti q nembajm kryqin ton. Kur duhet tkalojm nj prov, nj smundje,nj dhimbje ne takohemi me kryqinq duhet t mbajm, dhe ai bhetme t vrtet kryq i shptimit ton.Le ti krkojm Zotit t pranojmvuajtjen kur na vjen. Le ti krkoj-m q besimi yn t rritet, q tprballim do situat q shfaqet n

jet q t mos vuajm m kot. Leti krkojm Atij besim, q t mbaj-m nj vuajtje t rnd. Shn IsakSiriani thoshte: Krko nj mjekpara se t smuresh dhe lutu paratundimit.

Vuajtja sht mister pr t nalidhur me vuajtjen e Zotit, i Cili kamshir pr ne dhe na shpton,sepse i do njerzit edhe kur Ai iu

jep vuajtje, dhe q fshin lott e dofytyre kur e di se ne po vuajm prt mirn ton.

Nga At Theofili i Sambats

(Rumani)

Prktheu: Eleni Pani

mendojm katr burrat q uan tekZoti t paralizuarin e Kapernaumit.Ata ndijen nevojn t onin mikune tyre tek Krishti q ta shronte. E

kuptuan q nuk mund ta shroninata, por Krishti. Ata e bn punnq u takonte, dhe Zoti i dgjoi. Me-gjithat Perndia nuk shron gjith-mon menjher. Disa Ai i l t vu-ajn t jetojn dhimbjen e tyre mepaqe. T gjith ne kemi prshtypjense njerzit q kan vuajtje t m-dha jan m t fort, ata kan njvshtrim tjetr pr jetn dhe kancilsi q u mungojn njerzve qnuk kan kaq prova. Kjo nnkuptonse nse vuajtja na sht dhn, le

ta pranojm duke menduar se dot pasurohemi. Disa e ndiejnvuajtjen si nj padrejtsi, si dikaq nuk duhet tiu ndodh perso-nalisht atyre. Secili prej nesh ka njlidhje me vuajtjen, secili mund tprfitoj prej saj. Ajo q ndihmonm shum sht besimi n Per-ndin, ndrgjegjja se Perndia elejon kt vuajtje dhe se kjo ka njarsye pr t qen. Pr aq koh qka njerz me vullnet t mir, vuajtjanuk do t ekzistoj, do t minimi-

zohet. Besimi i madh tek Zoti mundt prballoj nj vuajtje t madhe.Vuajtja sht nj kryq pr shpti-min ton, t cilin nuk mund ta evi-

M 11 shkurt u kremtua festa e martirizimit t Hiero-dshmorit Vlash. N manastirin q mban emrin e martirit,me qindra besimtar adhuruan Perndin dhe iu lutnshenjtit t ndrmjetsoj pr shptimin e shpirtrave. Liturgjia

Hyjnore u drejtua nga ndihmsdrejtori i Akademis Theolo-gjike, Episkopi i Apolonis, Nikolla. Atmosfera brenda dhe

jasht kishs s manastirit ishte e mbushur me lutje, meditimdhe urime t przemrta. Kishin ardhur besimtar nga Tira-na, Durrsi, Kavaja, Berati dhe Myzeqeja si edhe nga qytetee rrethina t tjera t vendit.

Kjo fest sht kthyer n nj tradit t prvitshme dhebrenda ksaj tradite, nj prej studentve t vitit t katrt tAkademis Theologjike, Stefan Zhupa, mbajti predikimine rastit:

N kt t kremte besimtart iu lutn Zotit nxehtsishtq me ndrmjetimet e shn Vlashit t na bj t denj tnumrohemi me ata q do t marrim n trashgim Mbret-

rin e prjetshme.

Atmosfer e thell shpirtrore tkremten e Shn Vlashit


7/12


Nga12-14 shkurt, u zhvillua n Birmin-

gam, Britanina e Madhe, takimi i Kshillit

t Liderve Fetar t Evrops, organizuar n

kuadrin e organizats mbarbotroreFet

pr paqen.

Tema e takimit ishte Myslimant n Bri-

tani, e zbrthyer n nj sr nntemash, siTerrori dhe frika, Feja dhe edukimi,

Feja dhe sfera publike etj. Myslimant

jan minoriteti fetar m i rndsishm n

Britanin e Madhe dhe n mjaft vende t

tjera evropiane dhe disa evoluime brenda

Fet pr paqen pr Evropn

- Takim i liderve t t gjitha feveevropiane n Birmingham -

Tema meinteres t gjer

para qesi n in te res jo ve tm brenda nj

komuniteti t caktuar, por edhe pr gjith

komunitetin n prgjithsi. Lidert fetar

dnuan n takim t gjitha format e terro-

rizmit, sidomos kur ato pretendojn se bhen

n emr t besimit.

Mbledhja aprovoi edhe nj statut t ridhe disa vendime, si dhe nj deklarat t

prbashkt, t ciln po e botojm.

Kisha jon u prfaqsua nga Kryepi-

skopi Anastas, i cili sht nj nga presidentt

e nderit t Fet pr Paqen.

Kshilli Evropian i Liderve Fetar- Fet prpaqen i mbledhur n Birmingam nga 12-14shkurt, shqyrtoi problemin e situats s mysli-manve n Britani, i bindur se prvojat n ktvend, kan nj rndsi t madhe t marra nkontekstin evropian.

Myslimant jan minoriteti m i madh fetarn Britani, sikundr ndodh edhe n vende ttjera t Evrops. Disa nga sfidat q prballet ko-muniteti mysliman jan unike, kurse disa t tjerajan t prbashkta me ato t minoriteteve ttjera fetare.

Zhvillimet q pasuan sulmet terroriste n Lo-ndr, n korrik 2005 dhe arrestimi i nnt te-rroristve t dyshuar n Birmingam n fund tjanarit t ktij viti, si dhe efekti i shkaktuar nmarrdhniet midis komuniteteve, eln njmjedis t prshtatshm pr diskutimet tona. Silider fetar, ne dnojm do lloj akti terrorist,veanrisht kur ato kryhen n emr t fes dhene afirmojm shtetin e s drejts. Megjithat,ne nuk pranojm veprimet e disa individve, qe kan br zakon t stigmatizojn nj komunitett tr. N valn e terrorizmit e t lidhjeve q b-hen n kt rast, pason nj thyerje e mirbesimitmidis individve, fqinjve dhe komuniteteve.

Ky stereotip bie edhe mbi grupet e minorite-teve t tjera. Lidert politik nuk duhet t shfry-tzojn kto stereotipe, e duhet t punojn s

bashku me udhheqsit fetar pr ti kundr-shtuar ato. Politikant duhet t shikojn shkaqetsociale, ekonomike dhe politike t ekstremizmit.Gjithashtu, mediat kan nj rol ky n kundr-shtimin e ktij paragjykimi.

Sfidat serioze, q qndrojn sot prball neshsi udhheqs fetar, krkojn nj angazhim tri s bashku me traditat tona fetare. T gjithatraditat fetare promovojn nj jetes paqsore,po gjithashtu pranojn faktin se ato mund tshfrytzohen pr t lindur urrejtjen dhe agre-sionin. Ne duhet t kuptojm se kur ndodh njgj e till dhe t prballemi me ata q abuzojnme religjionin. Ne pranojm faktin se ekziston

nj nevoj urgjente pr diskutime ndrkomunit-are pr kto probleme t vshtira.

Fet pr paqe - nj sfid pr terrorizmin dhe ekstremizminDeklarata nga Kshilli Evropian i Liderve Fetar-Fet pr paqen, Birmingam, 12-14 shkurt 2007

N komunitetin mysliman t Britanis, duhett ekzistoj prpjekja pr t kryer nj reflektimteologjik, mbi gjendjen e ktij minoriteti, brendakuptimit se si kjo situat e krijuar sht e ndrysh-me nga konteksti, n t cilin pjesa m e madhee mendimit mysliman evoloi n fillimet e tij. Kjothirrje sht e rndsishme pr t gjitha komuni-tetet fetare sot, meq Evropa po zhvillohet bre-nda suazs s nj shoqrie multietnike dhe multi-kulturale. Ne besojm se kjo mund t realizohetme seciln prej traditave tona fetare, pa ushqyerparagjykime pr integritetin e tyre. Duhet t pr-

ballemi me pretendimet sekulare q prjashtonrolin e fes n shoqri.Edukimi fetar i rinis, si nj mangsi e duk-

shme, sht nj shtje debati n pjesn m tmadhe t vendeve evropiane t sotme. Megji-thse ka kaluar koha q nj komunitet fetar osenj pikpamje botrore t monopolizoj sistemine edukimit, ne jemi t bindur se feja mund, kurflitet n mnyr qart, se mund t ofrojm njsens t identitetit dhe besimit tek vetja, me ant t cilave mund ti mbrojm kundr ndi-kimeve t ekstremizmit. sht e rndsishmeq t rinjt t msojn t njohin traditat e tyrefetare. N t njjtn koh ata kan nevoj t

msojn pr traditat e t afrmit t tyre, pr tkuptuar botn n t ciln, ata jetojn dhe t jen

t aft pr t biseduar me t tjert n mnyrt frytshme dhe q ti respektojn ata.

Prania e fort islame n shum vende tEvrops n ditt e sotme ka kontribuar n ripr-tritjen e interesimit pr rolin dhe vendin e fesn hapsirn publike...

Si udhheqs fetar, ne duhet t mendojmme kujdes pr rolin e fes m gjer n shoqri.Kur ata q prfaqsojn fen, ngren proble-matika q jan shqetsimi i popullit sot, fejamund dhe duhet t ket nj efekt shrues. Nenxitim si udhheqsit fetar dhe ata politik q

t njohin potencialin shrues, q feja ka dhe tijapin ktij faktori hapsirn e duhur.Takimi yn n Birmingam ka qen nj pr-

voj dialogu t vrtet. Nj dialog kaq i shpeshtka qen nj kundrshti e fort ndaj nj seri mo-nologsh q jan mbajtur m par. Pr m tepr,dialogu i vrtet krijon nj aren n t ciln, nemund t shqyrtojm probleme t nj rndsiemadhore dhe me an t ksaj t ndrtojm besi-min e konfidencn midis grupimeve t ndrysh-me. N kt dialog ne duhet t fitojm besimpr t prekur problemet m t vshtira dhe vet-m n kt mnyr ne mund t shikojm tjetr-sin e tjetrit. Vetm duke pranuar tjetrin dhe du-

ke respektuar n mnyr t vrtet t tjert, mundt vlersojm humanizmin ton t prbashkt.

ktij komuniteti jan t veanta ashtu si ka

edhe zhvillime t ngjashme me t gjitha fet

e tjera. Ndaj tema, si ajo e veprimtaris

Kryepiskopi

Anastas

duke folur

n takimin

e

Birmingamit


8/12


Nga datat 16 - 18 shkurt 2007,n mjediset e qendrs shpirtrore- arsimore Thavor t Kishs so-n u organizua kampi dimror prvajza. Tema tij, e lidhur me periu-dhn e Kreshms s Madhe, ishte:Kthimi tek Zoti - banket festiv

N kt kamp morn pjesrreth 60 vajza, nga Tirana, Durrsi,Shn Vlashi, Shn Joan Vladimiri,Gjirokastra, Kavaja dhe Fieri. Tgjitha ato jan pjesmarrse t rre-gullta t kampeve t vers.

Vajzat u ndan n pes grupe,tradit kjo e njohur tashm dhe pr-katsisht me emrat: Kreshma,Lutja, Pendimi, Kungimi dheLmosha. Drejtueset e grupevedhe stafi organizues ishin vajzat tash-m t diplomuara nga AkademiaTheologjike. Programi prmbanteaktivitete t ndryshme argtuesedhe shpirtrore. T premten pasdite,pas mirseardhjes, ndarjes npr

dhoma dhe shprndarjes s dosjeveme materiale t ndryshme shpirtro-re, u zhvillua n njrn nga sallat eqendrs, Shrbesa e Paraklisit, drej-tuar Shn Maris. Pas ksaj shr-bese pr t gjitha vajzat u shtruadarka dhe m pas u mbajt referatii par me tem: Kthimi tek Ati Qie-llor. Referuesi i ksaj teme ishteHirsia e Tij Nikolla, Episkop iApollonis. Hirsi Nikolla e prfu-ndoi referatin e tij duke theksuarq t gjith ne, edhe pse mund t

kemi shum detyrime t tjera njetn e prditshme t prpiqemi q

Kthimi tek Zoti - banket festiv Kampi dimror i vajzavegjithmon t gjejm koh pr ttakuar Krishtin, sepse gjithka nisnga dashuria q ne kemi, ose do tkrijojm pr Zotin. Le t jet kjo pe-riudh e Kreshms nj periudh kune t mund t njohim dhe t duamm tepr Krishtin, Perndin ton.

Dita e shtun filloi me zgjimindhe Shrbesn e Mngjesores. Mpas, n salln e ngrnies u knduandhe u msuan kng t reja nga

jeta n kamp. Prpara ors s pu-ns s dors, q pr kt periudhtriditore ishte projekti i brjes skryqit me rruaza, u mendua t orga-nizohej nj prezantim i shkurtr i

jets rinore t ktyre grupeve t ar-dhura nga zona t ndryshme tShqipris. Kshtu, do qytet, iprfaqsuar nga grupi i tij, prezantoizhvillimin e aktiviteteve t tyre dhen fund nj kng prshndetse.Puna e dors ishte rreth nj or,duke i ln vendin kshtu referatit

t dyt me tem,Pr jetn e bots,

me referues t saj z. Nathan Hoppe.M pas vajzat patn mundsin

t ndiqnin nj prezantim pr Aka-demin Theologjike. Gjat gjithdits vajzat patn mundsin tprgatiteshin m mir pr periu-dhn e kreshms, duke marr pjesn misterin e rrfimit, i kryer ngaat Jani Trebicka. Pas kohs s lirt gjitha vajzat u mblodhn sipasgrupeve dhe morn pjes n studi-min biblik, i drejtuar nga drejtuesete grupeve me tem Vigjilenca (pa-sazh ky i shkputur nga Mt. 25:1-13)dhe pikrisht Paravolia e DhjetVirgjreshave.

Referati i tret dhe i fundit prkt periudh t shkurtr kampiishte ai me tem, Liturgjia Hyjno-

re, me referues Hierodhjakon AstiBakallbashi. N kt referat aitheksoi rndsin e komunitetit tkrishter, duke e barazuar at menj trup t vetm, q n mbledhjen

s bashku, ky trup i vetm shpreh

mirnjohjen ndaj Perndis, dukekujtuar gjithka ka br Krishti prt gjith ne.

Nata e s shtuns u mbyll meprogramin e meditimit, shoqruarme kng t qeta dhe lutje t ndry-shme drejtuar Perndis ton tdashur, duke medituar mbi pyetjenq iu drejtua t gjitha vajzave, mean t nj kartoline, t prgatiturenkas pr to dhe pikrisht; Cila dot ishte prgatitja juaj pr t ta-

kuar Zotin e Ngjallur n ditn e

Pashks?

Mngjesi i s diels i mblodhivajzat n Katedralen Ungjillzimii Hyjlindses, n Tiran, ku mornpjes n Liturgjin Hyjnore.

Sonila Dedja

Kjo ishte thirrja q shoqroifuqishm t gjith prfaqsuesit eKishave t Krishtera n Evropprgjat konferencs s organizuarnga CEC-KEK (Counsultation of

Christian Churches - Konsultimi iKishave t Krishtera), n Buda-pest t Hungaris, nga 23-28 janar.

Prfaqsuesit ishin nga 21 ve-nde t ndryshme t Evrops dhenga shum tradita t krishtera, pr-fshir ktu Orthodhokst, Romano-Katolikt, Protestantt, Evangje-listt, Pentikostalt, Anglikant etj.Ndr Orthodhokst e Evrops pr-

faqsohej dhe Kisha OrthodhokseAutoqefale e Shqipris

Tema e ksaj konference ishte:Eja Shpirti i Shenjt; shro dhepajto n Evrop ndrio t gjith

njerzimin me dritn tnde. Pjesae par e tems: Eja Shpirti i she-njt; shro dhe pajto n Evrop...,ishte rrjedhoj e Konferencs sAthins 2005, e cila theksonte misi-onin dhe ungjillzimin. Pjesa e dytishte: ...ndrio t gjith njerziminme dritn tnde, tem kjo e cila idrejton kishat e krishtera drejt Asa-mbles s Tret Ekumenike, q do

t zhvillohet n Sibiu t Rumanis,n shtator t 2007-ts.

Programi i ksaj Konferenceishte mjaft i larmishm. do m-ngjes fillonte me studim biblik (lec-

tio divina) dhe pasohej nga seancae par e prbr nga tre fols, qsillnin pjes t ndryshme nga misi-oni i kishave n Evrop dhe qndri-min e tyre prball ksaj prgjegj-sie. M pas programi pasohej ngady Workshope, ku tregohej misionidhe ungjillzimi i disa kishave nshtete t ndryshme t Evrops. K-tu jepej mundsia q prfaqsuesit

e kishave t ndanin me njri - tjetrinmisionin dhe ungjillzimin e kishavet tyre brenda dhe jasht vendit kuata jetonin. Programi i mbasditespasohej me seancn e dyt, ku mund

t dgjoje edhe referues t tjerdhe t kuptoje se si kishat punoninn pjes t ndryshme t ktij konti-nenti, sfidat dhe bekimet q ata ki-shin prgjat ktij misioni. N ktseanc, donjri mund t merrteprgjigjet e pyetjeve q mund t ki-shin lindur gjat dits.

Ana Kryku

BESIMI SHT DHN PER TU MBAJTUR GJALL; UNGJILLI SHT DHN PR TU PREDIKUAR

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:

Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajs, Nr. 151

Tiran

Tel: (042) 34-117, 35-095.

Fax: 32-109

Shtypur

n shtypshkronjn Ngjallja

Organ i Kishs Orthodhokse

Autoqefale t Shqipris

Del nn kujdesin

e Kshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas


9/12


TEMPULLI DHE QLLIMI I EKZISTENCS

Nga Hirsia e Tij,Mitropoliti i Kors JOANI

(vijon n faqen 10)

(vijon nga numri i kaluar)

* * *Njeriu e ka humbur kuptimin dhe

qllimin e ekzistencs s tij. Dukehequr Perndin iku edhe qllimi.Duke hequr kt sistem, me nj

Krijues dhe me nj qllim, botasht kthyer n nj objekt t pa-kuptueshm, t huaj dhe indife-rent. Njeriu ndihet i trembur dhe i

humbur n tr kt univers. Botadhe gjithka tjetr rrotull shtkthyer n nj tjetr. Konflikti ndr-mjet ekzistencs njerzore dheindiferentizmit t universit krijonpasiguri dhe konfuzion. Njeriu gje-ndet i pafuqishm para ksaj gjith-sie t pakuptueshme. Duke hequrPerndin nga botkuptimi i tij (si-domos nj Perndi personal), rapo-rti me botn rrotull tij u b i frik-shm; ai ndodhet tashm nnfatine pamshirshm dhe jeta e tij shtkthyer n ankth dhe tragjedi. shtplot kuptim q vizioni i shum mi-stikve t mdhenj t krishterimitnuk e paraqet ferrin me cfurqe, zjarrdhe squfur, por si nj vend ku shpir-trat enden pa kuptim. A nuk na kuj-

ton ky vizion botn e sotme? Milio-na e miliona qenie njerzore endenpa kuptim - t humbur. Dhe termit humbursht termi fetar ekui-

valent me t dnuar.Humbja e qllimit t jets ka

br q ai t humbas veten e tij.Ajo q shihej para disa dekadashvetm tek neurotikt, tashm shtbr dika e zakonshme pr shumi-cn. Cektia e jets, humbja e dointeresi pr pyetjet bazike t ekzis-tencs, largimi nga vetja e vrtetdhe deformimi, shpesh distancimi iplot, i lidhjes me thelbin e ekziste-ncs s tij psikike, e kan br nje-riun t humbas qllimin e ekziste-ncs s tij, madje m tepr se kaq,sepse tani as pyetet m pr qllimine ekzistencs. Ajo q dikur shihejsi pakti me djallin, kur dikush ebraktiste veten duke shitur shpirtine tij dhe q n termat psikiatrik

quhet huajsimi nga vetja, tash-m nuk sht m vetm rast neuro-tik, por po bhet nj nga tiparetdalluese t qytetrimit t sotm.

N librin e tij Smundje prVdekje, Kierkegaard e quan pik-risht humbjen e vetes smundjepr vdekje. Studimet psikologjikedhe vzhgimet klinike koincidojnme pohimin e Kierkegaardit. Tra-gjedia sht sepse njerzit nuk janm t vetdijshm pr humbjen evetes dhe ka humbur sensi i kuestit,i krkimit pr t gjetur dhe prmbu-shur veten. Kjo ka br q njeriuta dmtoj jashtzakonisht qeniene tij dhe me t edhe lirin e tij, se-pse ato nuk mund t ndahen dotnga njra-tjetra, ato prcaktojnnjra-tjetrn.

N nj bot indiferente, t pa-kuptueshme, t huaj dhe pa qllim,

Adresat e faqeve n Internet dhe ajo

e E-mailit, t Kishs Orthodhokse Autoqefale

t Shqipris, jan:

Internet:www.orthodoxalbania.org

E-mail:[email protected]

M 25 shkurt, n katedralen eShn Spiridhonit, nn drejtimin eImzot Ignatit u mbajt Liturgjia e tDiels s par t Kreshms. Paspredikimit, Mitropoliti kryesoi lita-nin n prkujtim t dits s ringri-tjes s ikonave t shenjta.

Pas litanis s ikonave, ImzotIgnati theksoi se kjo dit e shnuarka vlera t mdha, sepse pushoiluftn kundr ikonave t shenjta, ecila zgjati afrsisht nj shekull e gjy-sm. Me kt veprim t guxim-shm u rivendos paqja, drejtsia, evrteta e besimit n Kish. Bota

anemban bashkmendon, se evrteta u pranua, u argumentua, g-njeshtra u dbua, u shfaq urtsia, nkt mnyr shpallim Zotin Krisht,Perndin ton t vrtet e shenjto-rt e Tij, duke blatuar adhurimin tonhyjnor. Kjo sht besa e apostujve,e etrve, e orthodhoksis, kt be-s bota anemban e mbshteti. K-to jan dhe disa nga vendimet e Si-nodit VII Ekumenik, i cili ishte ve-ndimtar pr zgjidhjen e ktij pro-blemi. Kjo fest kremtohet do vitt Dieln e par t Kreshms.

S. Mishaxhi

Berat, kremtohet dita e Triumfitt Orthodhoksis

Doln n qarkullim dy CD e Himnit Akathist

Ditt e fundit, n prputhje me periudhn e kremtimeve t

Pashkve, doli n qarkullim i incizuar n dy CD, Himni Akathist.


10/12


Kalendari

i Liturgjive Hyjnore,

PRILL 20071 E diel # E DAFINAVE.Oshg. Maria e Egjiptit.(Shrbesa e dhndrit)

2 E Hn E MADHE. Josifi iDhiats s Vjetr. (Shrbesa edhndrit)

3 E Mart E MADHE.(Paravoliae 10 virgj.)(Psalet Himni iKasianis.)

4 E Mrkur E MADHE.Lyerja e kmbve t ZotitKrisht.(Bhet Efqeli.)5 E Enjte E MADHE.DarkaMistike. (Lexohen 12Ungjijt.)

6 E Premte E MADHE. Psimet

e Zotit Krisht. (PsalenVajtimet.)7 E Shtun E MADHE. Varrimii Zotit Krisht. Zbritja n Ferr.

8 E Diel PASHKA E MADHE,NGJALLJA E ZOTIT JISU

KRISHT.

9 E Hn E Ndritshme. Dsh.Efpsiki. Oshd. Vadimi.10 E MartE Ndritshme. Dsh.Terenti, Perikliu, Sofokliu,Miltiadhi.11 E Mrkur E Ndritshme.Hierod. Antipa i Pergamit.(Hahen t gjitha.)12 E Enjte E Ndritshme. Omol.Vasili i Parios. Oshg. Anthusa.13 E Premte E Ndrit. BurimiJetdhns. Martini i Roms.(Hahen t gjitha.)14 E shtun E Ndrit. Ap. Pudi,Aristarku nga 70-t. Dshg.Thomaidha.

15 E Diel E THOMAIT.Dsh.Krishenti. Hierod. Leonidhi iAthins.21 E shtun Hierod Janari.Mbretresha Aleksandra.

22 E Diel EMIROPRURSEVE. Ap.Nathanaili. Osh. Theodhori.23 E Hn Dshm. GjergjTrofeprursi. Dsh. Protoleoni.25 E Mrkur * Ap. dhe Ungj.Marku. Dsh. e re Niqi.28 E Shtun 9 dsh. e Kiziks(Theogni, etj.). Osh. Memnoni.

29 E Diel E TPARALIZUARIT.Ap. Jasoni

dhe Sosipatri nga 70-t.

ekzistenca e njeriut sht e kufi-zuar dhe ankthi i tij ekzistencial b-het i padurueshm. E vetmja mny-

r pr t prballuar tashm ktankth mbetet dehja - dehja n for-ma t ndryshme. Kjo nuk e zgjidhproblemin. Ta shmangsh proble-min duke u dehur, sht n fakt jozgjidhje, por humbje. Neuroza es Diels godet njerz q n njmoment pushimi, t dehur ngadehja e znies me pun gjat ditvet javs, ballafaqohen me munge-sn e qllimit t jets s tyre. Bosh-llku ekzistencial, si rezultat i mu-ngess s qllimit n jet, lind nj

etje t shfrenuar pr ta mbushurdhe njeriu prpiqet ta mbush menj jet t rreme. Disa mundohenta mbushin me drogime, me lak-min pr pasuri dhe pushtet dhe ttjer n dshira epshore: T gjithakto droga t llojeve t ndryshme.T tjer, fatkeqsisht, n tentativavetvrasjeje. Dhe sa m shum qthellohet vakumi ekzistencial aq mshum shtohet etja pr ta mbushurat, duke e zhytur njeriun gjithmone m shum n nj errsir intelek-

tuale, emocionale dhe shpirtrore.Duke humbur qllimin e vrtet

n jet, mijra gjra, t cilat nukkan n vetvete ndonj vler trndsishme, bhen qllime. Har-xhohen energji pa fund pr gjrat kota, duke e shtuar shqetsimindhe stresin dhe duke e br jetnnj ankth dhe mundim.

Mungesa e qllimit e ka brjetn pa gzim, sepse kjo i heq asajvet tharmin e jets. Duke humburqllimin, fillojn dhe humbasin edhe

shum gjra t tjera q mund tdukeshin si t dhna, por q n fakt

jan pjes e vlerave t formuaranga nj kultur q ka nj qllim n

jet dhe nj mendim t kultivuar trealizimit t ktij qllimi. Ne jemivetm n fazn e par t prballimitme rrezikun q vjen nga humbja evlerave, por shum shpejt rrezikudo t jet akoma m i madh. Etika,kultura dhe mendimi i brezave tsotm ndikohen akoma, edhe kurata nuk jan t vetdijshm pr

kt gj, nga vlerat tradicionale.sht njsoj si me nj tok e cila

Marr nga revista Tempulli

Nr. 12, 2007

TEMPULLI DHE QLLIMI I EKZISTENCSsht ujitur nga shiu. Edhe kurpushon s rni shi ajo prsri shte lagur. Edhe pr pak koh ajomund t ushqej bimt q ndodhen

n at. Por dihet me siguri, se nsetoka nuk do t ujitet prsri, ajo dot thahet; dhe s bashku me toknedhe bimt q ushqehen prej saj. Enjjta gj ndodh edhe kur humbasinvlerat. Mund t ushqehen edhe prpak koh disa breza, por prfundi-misht vlerat do t thahen, sepse nukpo ujiten dhe s bashku me to edheshoqria q ushqehet prej tyre.

***Mendimi dhe Etika e sotme jan

njdimensional, ose n rastin mt mir dydimensional. Ato me-rren zakonisht vetm me shtjense si njerzit duhet t ndrveprojnndrmjet tyre. Ndrsa Etika e vje-tr ishte tredimensionale, d.m.th.ajo e shikonte njeriun n etikn indi-viduale, n at sociale dhe n atm t rndsishmen, se kto dy di-mensione ishin n shrbim t di-mensionit t tret, at t qllimit tekzistencs. Metafora e C.S. Luisit(Lewis) e jep qart vizionin tredi-

mensional t Etiks s vrtet. Ai ishpjegon me nj metafor t tri gj-rat q i duhen nj flote n lundrim.E para: do anije duhet t dij se sit qndroj q t jet n gjendje lu-ndrimi. Kjo sht etika individuale.E dyta: anijet duhet t mbajn di-

stancat e duhura q t mos prpla-sen me njra-tjetrn. Kjo sht eti-ka sociale dhe eticistt e sotmmerren pothuaj vetm me kt. E

treta dhe m e rndsishme, shtq flota duhet t dij n radh tpar prse ajo sht n det. Kushsht misioni dhe kush sht de-stinacioni i saj?

E njjta gj ndodh edhe me ne.Patjetr q ne na duhet t dim tparn, d.m.th., t dim se si t ndr-tojm karakterin, pr t dalluar vir-tytin nga vesi dhe pr t qen ngjendje edhe pr ndrveprimin met tjert, sepse shum problemedhe konflikte lindin nga mosfunksi-

onimi i etiks individuale, ngaq eti-ka sociale prbhet nga ndrvepri-mi i individve t ndryshm. Poashtu duhet t dim edhe t dytn,d.m.th., t dim mnyrn se si tndrveprojm me njri-tjetrin. Kjosht shum e rndsishme pr

jetn sociale t njerzimit. Por, sadot rndsishme q t jen dy tparat, e treta sht m rndsish-mja: t dim prse jemi n kt jet,cili sht qllimi i ekzistencs sondhe cili sht destinacioni yn

prfundimtar. Pa kt t tretn,edhe dy t parat nuk do t funksio-nojn normalisht. Pr mua - thotGte - gjja m e madhe n ktbot nuk sht aq shum se ku

po rrim, por n far drejtimi

po shkojm.

Fatkeqsisht, mendimi modernpothuajse nuk merret fare mepyetjen themelore t ekzistencs.Ndoshta - shkruan Peter Kreeft- kjo sht arsyeja prse shumi-ca e filozofis moderne duket tek

njerzit e zakonshm kaq e dobtdhe qaramane, kaq e speciali-

zuar dhe elitiste dhe mbi t gjitha

kaq e mrzitshme. Mendoj se e

di prse filozoft modern nuk

guxojn ta ngren kt, m t

madhen pyetje: sepse ata nuk

kan nj prgjigje pr t. Ka nj

grop kaq t madhe sa vetm

kuraja e nj ekzistencialisti, ose

besimi i nj ateisti mund ta

mbush...,.

(vijon n numrin e ardhshm)

(vijon nga faqja 9)

Mungesa e qllimit e

ka br jetn pa gzim,

sepse kjo i heq asaj vet

tharmin e jets. Duke hu-mbur qllimin, fillojn

dhe humbasin edhe shu-

m gjra t tjera q mund

t dukeshin si t dhna,

por q n fakt jan pjes

e vlerave t formuara

nga nj kultur q ka nj

qllim n jet dhe nj

mendim t kultivuar t

realizimit t ktij qllimi.


11/12


Nga urtsia

e Etrve t shkrettirs

Ava Pafnuti, dishepull i ava Makarit thoshte: Kam luturatin tim duke i thn: M thuaj nj fjal. Ai mu

prgjigj: Mos i bj keq asnj njeriu dhe mos gjykoasknd. Vepro kshtu dhe do t shptohesh.

Tregonin pr ava Makarin e madh q ishte nj engjllmbi tok, sepse ashtu si Zoti mbulon botn, ava Makarimbulonte gabimet, i shikonte ato si t mos i shikonte, idgjonte sikur t mos i dgjonte.

Ava Iperekio ka thn: Ai q nuk zotron gjuhn e tijn moment zemrimi, nuk do t zotroj as pasionet etij. Vlen m mir t hash mish dhe t pish ver, sesa tkafshosh me shpifje mishin e vllait tnd.

Ava Ori ka thn: N do prov mos qorto asnj njeri,por vetm veten tnde duke thn: Kjo ndodh pr shkakt mkateve t mia.

I njjti at ka thn: Sa her nj mendim kryelartsieapo krenarie t pushton, krko me ndrgjegjen tndet shikosh nse i ke ruajtur t gjitha urdhrimet, nse ido armiqt e tu, nse gzohesh me arritjet e t tjervedhe trishtohesh pr humbjet e tyre, nse e konsideronveten si nj shrbtor t padobishm dhe m mkatarine t gjithve. Dhe gjithashtu mos krijo ide t larta prveten sikur t kesh arritur gjithka, ta dish se ky mendimshkatrron do gj.

Ava Joani thoshte se: Shenjtort i ngjajn nj kopshti,pemt e t cilit kan fruta t ndryshme, por q t gjithai ujit i njjti uj. Tjetr aktivitet ka nj shenjtor, tjetr kanj shenjt tjetr, por sht vetm nj frym q veprontek ata.

Ava Pimeni ka thn: Tek nj njeri q zemra jote nukka besim t plot, mos i beso ndrgjegjen tnde.

Ava Sisoi thoshte: Nse dikush kujdeset pr ty, nukduhet q ti ti japsh urdhra.

Oshnare Singlitikia ka thn: Ashtu si sht epamundur t ndrtojm nj anije pa gozhd, n t njjtnmnyr sht e pamundur t shptohemi pa prulsin.

E njjta ka thn: Ashtu si sht e pamundur t kemin t njjtn koh bim dhe farn, ashtu sht epamundur pr aq sa na rrethon lavdia e bots tprodhojm fryt qiellor.

E njjta shenjtore ka thn prsri: Le t jemi vigjilent;sepse nprmjet shqisave, edhe pse ne nuk duam,hajdutt deprtojn. Si do t mund t mos ndotej nj

shtpi prej tymit q vjen nga jasht kur dritaret janhapur?.

Kupolat e arta t ktij manastiri ngrihenmadhshtore mbi qytet. Ato kan domi-nuar mbi kryeqytet pr nj mijvjear, portashm manastiri po rrnohet pr shkak tshiut, bors dhe neglizhencs njerzore. Si

N foto: Nj priftorthodhoks grek afr

ikons s rizbuluar t

Shn Joan Pararendsit,

gjat prezantimit q iu

b asaj n Ministrin e

Kulturs, Athin, 28

shkurt. Ajo daton vitin

1646 dhe sht krijuar

nga ikonografi Enauil

Tzanes. Identiteti i saj u

zbulua pasi specialistt

e Kishs hoqn fletn e

argjendt q mbulonte

shumicn e ikons.

Patriarku i Kishs Ortho-dhokse t Gjeorgjis ishtepr nj vizit zyrtare nMosk, ku u takua mePatriarkun Aleksei II. Ataafirmuan miqsin midisdy popujve, pavarsishtnga tensionet politike tviteve t fundit.

N foto: Dy primatt du-

ke biseduar n Katedra-len e Krishtit Shptimtar.

Nga bota e krishter

Manastiri i Shpellave, Kiev

murgjit ashtu dhe specialistt bien dakordse tashm ai ndodhet n rrezik t madhdhe krkojn ndrhyrje urgjente pr t mbro-

jtur kompleksin shumshekullor, q njihetn Ukrain me emrin Pechersk Lavra.

Nj ikon e rizbuluar

Patriarku gjeorgjian viziton Moskn


12/12


Manastiri i Cepos, ose i Gurit t LartManastiri i Cepos, ose i Gurit t

Lart (Ipsilis Petras) ngrihet n njlartsi, prej nga hapet nj pamje egjer e lugins s lumit Drino.

Nga manastiri kan mbetur ve-

tm kisha dhe nj konak, t cilatparaqitnin dmtime serioze t struk-turave konstruktive, q i kishin uarn nj gjendje, e cila mund t quhejkatastrofike.

Kisha sht tipit bazilikal mekupol. Prbhet nga naosi dheambienti i altarit. Nuk ka narteks,as hajat. N ann perndimore ru-hen gjurm murature, t cilat mund

t ken qen t narteksit ose t ha-jatit. Naosi sht trenefsh, i mbu-luar me nj sistem harqesh e kalo-tash sferike.

Konaku sht ndrtuar n ann

lindore t kishs. sht nj ndr-tes me zhvillim gjatsor dykatshedhe me nga dy ambiente n dokat. Gjurm murature n ann jugo-re dshmojn pr vazhdimin e ndr-tess n kt an.

Kompozimi planimetrik i kona-kut sht i zakonshm pr ndrti-met monastike: N pamjen ballorezhvillohet nj hajat i hapur, ku dalin

dyert dhe dritaret e dhomave t ka-tit. N katin prdhe hajati mbshte-tet mbi nj sr galerish t vazhdu-eshme dhe t mbuluara me qemercilindrik.

Gjendja n t ciln ndodhej mo-numenti krkonte ndrhyrje t me-njhershme konsoliduese dhe res-tauruese pr ta shptuar at ngarrnimi i plot.

Me porosi t veant t Kryepi-skopit Anastas, Brthama e Tra-shgimis Kulturore prgatiti pro-

jektin e ndrhyrjeve restauruese.Pas ksaj Kryepiskopi akordoi edhe

fondin pr punimet dhe ndrhyrjetrestauruese n manastir.

Rikthimi i qndrueshmris skonstruksionit u realizua me mny-rat tradicionale dhe t zbatuara gje-

rsisht n monumentet e tjera tt njjtit karakter, si jan fugatimetdhe injektimet.

Me prfundimin e punimeve trestaurimit u b e mundur shptimii monumentit, si dhe iu riktheu bano-rve t gjith zons simbolin e her-shm t tyre, manastirin e Cepos.

Ark. Rest. Joan Stratobrdha

Nga 15-18 shkurt, n Lutherstadt-Wittemberg,Gjermani, u zhvillua takimi i stadit t tret t di-alogut ekumenik, n rrugn drejt Asambles sTret Ekumenike Evropiane, q do t mblidhetn shtator n Sibiu, Rumani. N takim merrnin

pjes 150 prfaqsues nga 44 vende, antart Konferencs Evropiane t Kishave dhe K-shillit t Konferencs Evropiane t episkopveromanokatolik. Takimi u hap me nj ceremonin katedralen historike t qytetit, pr t vazhduarm pas n mjediset e Universitetit. Wittembergu,qyteti i veprimtaris ka edhe nj kuptim simbolik,sepse sht qyteti i Martin Luterit.

Kjo asamble sht e konceptuar me 4 taki-me-stade paraprake prgatitore, si nj lloj pele-grinazhi shpirtror simbolik mes kishave t ndry-shme t kontinentit ton. Stadi i katrt do t je-t vet Asambleja e Sibiut, nga 4-9 shtator, mepjesmarrjen e 2500 delegatve, t cilt do tmblidhen pr her t par n nj vend me shu-mic orthodhokse.

Tema e takimit ishte: Duke rizbuluar dhu-ratn e drits q prbn Ungjilli i Krishtit pr

Drita e Krishtit shndrit mbi gjithkaEvropn e sotme. Ndr temat e diskutuaraishin edhe: Shekullarizimi si nj sfid prEvropn, Prvojat ekumenike dhe shqet-simet e sotme, Cili sht vizioni pr Evropne sotme, duke u prgatitur pr Sibiun, Pajtimi

n Evrop etj.Nj ngjarje e veant ishte takimi me Presi-dentin e Republiks Federale t Gjermanis, m

16 shkurt, z. Horst Koler. Gjithashtu, programiprmbante takime me kishat lokale, vizita nvende historike etj.

Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqiprisishte e prfaqsuar n kt veprimtari nga

Kryepiskopi Anastas, i cili sht edhe zvends-president i Konferencs Evropiane t Kishave,q ishte bashkorganizatore e takimit.

Kryepiskopi

Anastas

mes

pjesmarrsve

n veprimtari

gjat vizits

n katedralen

historiket qytetit.

gazeta e marsit 2007

Documents