FUNKCJONOWANIE DZIECKA

Z PRZEPUKLINĄ OPONOWO - RDZENIOWĄ

Izabela Drabik

Kolegium NauczycielskieII r. Oligofrenopedagogiki

2011/2012 r

Jest wadą wrodzoną, którą cechuje

występowanie szczelin w kostnych częściach

kręgosłupa

oraz różnego stopnia niedorozwój rdzenia

kręgowego, jego korzeni, osłon oponowych

i skórnych.

PRZEPUKLINA OPONOWO-RDZENIOWA ( Meningomyelocele)

Jest wadą rozwojową; powstaje przez ubytek

kostny łuków kręgowych, przez który

wydostają sie na zewnątrz opony.

Do powstałego w ten sposób worka wchodzi

tkanka centralnego układu nerwowego.

Przepuklina oponowo-rdzeniowa jest zaburzeniem zamknięcia kanału kręgowego

powstałym w procesie tworzenia się struktur rdzenia kręgowego i kręgosłupa

w trzecim tygodniu życia zarodkowego dziecka.

Rozróżniamy przepukliny okolicy:

szyjnej

piersiowej

lędźwiowej

krzyżowej

Jest to złożona, wada dotycząca rdzenia kręgowego, wychodzących z niego nerwów rdzeniowych i osłon kostnych rdzenia tj. kręgów kręgosłupa, może ona także łączyć się z ubytkami skóry.

Wadzie tej towarzyszą zaburzenia przewodzenia bodźców nerwowych od struktur centralnych na obwód ciała czyli do mięśni, skóry i narządów wewnętrznych takich jak pęcherz moczowy, ostatni odcinek jelita grubego i odbyt.

Zaburzona jest także droga nerwowa od zewnątrz do centralnego układu nerwowego.

JAK POWSTAJE PRZEPUKLINA OPONOWO –

RDZENIOWA

Zarodek ludzki powstały z połączonej męskiej i żeńskiej komórki rozrodczej szybko się rozwija.

Komórki dzielą się w postępie geometrycznym i namnażają tak, ze wkrótce z jednej powstają dwie, cztery, szesnaście, dwieście

pięćdziesiąt sześć a dalej miliony następnych

Stopniowo komórki te różnicują się i powstają z nich trzy listki zarodkowe zwane ektodermą, endodermą i mezodermą. Z każdego listka powstają inne organy ludzkiego organizmu - układ nerwowy i

skóra powstają z ektodermy.

Ektoderma tworzy w końcu blaszkę struny grzbietowej, która w 17-18 dniu życia zarodka odgina się z obu stron dogrzbietowo, aby

zamknąć się w rynienkę nerwową.

Fałdy rynienki grubieją i wznoszą się zamieniając rynienkę nerwową w cewę nerwową. Z jej przedniej części powstaje potem mózg, a część tylna, wydłużona, powoli różnicuje się w rdzeń nerwowy z

odchodzącymi od niego nerwami rdzeniowymi.

Z poszczególnych segmentów rdzenia nerwy te przewodzą bodźce do odpowiednich części mięśni, skóry i narządów

wewnętrznych.

Na zewnątrz rdzenia rozwijają się osłonki delikatnej substancji nerwowej. Są to opony rdzenia - sprężyste struktury włókniste i

osłony kostne - kręgi kręgosłupa.

Jeśli w okresie zamykania się rynienki nerwowej dojdzie do zadziałania czynników szkodliwych takich jak infekcje, działanie promieni rentgenowskich, szkodliwe czynniki chemiczne itp., może dojść do zaburzeń tego procesu, a w konsekwencji do

niepełnego zamknięcia cewy i powstania wad wrodzonych kręgosłupa, kanału kręgowego i rdzenia.

Rozległość wady i jej nasilenie może być zróżnicowane, ale można wykryć ją w badaniu ultrasonograficznym ciężarnej kobiety pod

koniec trzeciego miesiąca ciąży i później.

W zależności od wysokości i rozległości uszkodzenia

komórek i dróg nerwowych dochodzi do

niedowładów lub porażeń mięśni

kończyn i tułowia.

Stopniowo powstają wtórne zaburzenia układu kostnego - nieprawidłowe ustawienie stóp i ich

zniekształcenie, brak centrowania kości w stawach biodrowych i zwichnięcia w tych stawach, przykurcze ścięgien i struktur

okołostawowych.

Ruch czynny odcinków kończyn jest niemożliwy lub znacznie

ograniczony.

Nieprawidłowa, zbyt słabo wyrażona praca mięśni kończyn

i obniżone ich napięcie prowadzi do zastoju wody w tkankach, do obrzęków, gorszego krążenia krwi i

płynów ustrojowych, kończyny dotknięte niedowładem są zimne.

Dziecko nie ma także czucia głębokiego i w związku z tym nie wie jak leży kończyna.

Łatwo może dojść do złamań. które mogą być niezauważone w okresie początkowym.

Przy niewystarczającej pielęgnacji skóry mogą też pojawić się odleżyny.

Zaburzona droga nerwowa prowadzi również

do pęcherza moczowego, odbytu i ostatniego odcinka jelita grubego,

Dziecko początkowo oddaje mocz bez przerwy, kroplami, ponieważ zwieracze cewki moczowej i pęcherza nie

funkcjonują. Stopniowo może dojść do wytworzenia się automatyzmu opróżniania pęcherza i dziecko jest wtedy przez godzinę czy dwie suche i oddaje mocz porcjami.

Jednak opróżnianie pęcherza nie jest całkowite, a zalegający mocz jest pożywką dla bakterii.

Stąd dzieci z przepuklinami oponowo-rdzeniowymi dotknięte są licznymi infekcjami dróg moczowych, matki

tych dzieci uczone są opróżniania pęcherza masażem brzuszka lub przy pomocy zakładania cewnika

do pęcherza moczowego.

Inaczej wygląda zaburzenie oddawania kału.

Ruchy porażonego jelita są zbyt mało intensywne aby przesuwać kał w kierunku odbytu.

Zwieracz odbytu jest wiotki i otwarty, odbyt zieje, a w poszerzonym otworze widoczne są twarde

masy kałowe.

Często wymagają one zabiegu usuwania poprzez uciski w okolicy odbytu

i masaże powłok brzucha.

W 80% przypadków wadzie rdzenia towarzyszy też wodogłowie związane z zaburzonym

krążeniem płynu mózgowo-rdzeniowego.

Płyn ten wytwarzany jest w splotach naczyniastych komór mózgu

i poprzez układ komorowy przemieszcza się do kanału środkowego rdzenia kręgowego, następnie opływa rdzeń na zewnątrz i wraca na powierzchnię mózgu gdzie wchłaniany

jest do naczyń opony pajęczej i poprzez, zatoki tylne opon mózgu - do układu

krwionośnego.

Jeżeli w związku z istniejącą wadą tworzony stale płyn nie płynie swobodnie, ale gromadzi się w komorach mózgu – uciska je, co prowadzi do ich poszerzenia.

Grozi to śmiercią dziecka - do 1960 roku komplikacje związane z wodogłowiem były przyczyną aż 95% zgonów dzieci z

przepuklinami.

Od początku lat sześćdziesiątych zakłada się do komór mózgu zastawki. których długi przewód doprowadzany jest do otrzewnej w

jamie brzusznej lub do naczyń przedsercowych.

Poprzez wentyl nadmiar produkowanego płynu odprowadzany jest do naczyń krwionośnych i nie może cofać się do ośrodkowego

układu nerwowego.

Otwarta przepuklina oponowo-rdzeniowa, z którą rodzi się dziecko,

wymaga zabiegu operacyjnego prowadzącego do zamknięcia kanału kręgowego, tak aby płyn mózgowo-

rdzeniowy nie mógł się z niego wydostać.

Należy zakryć ranę skórą, której na ogół jest za mało - czasem pobiera się więc przeszczep z pośladka lub

uda dziecka.

Zabieg należy wykonać tak, aby w jak największym stopniu oszczędzić i pozostawić ciągłość tkanki

nerwowej.

Operacje te wykonują neurochirurdzy, coraz częściej używając mikroskopów aby ratować tkankę nerwową w obrębie rany przepuklinowej i nie dopuścić do jej

jeszcze większego uszkodzenia.

Jest to bardzo poważny zabieg, który zwykle przeprowadza się

w pierwszych godzinach życia dziecka.

Jeżeli okaże się, ze krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego jest zaburzone i pojawiają się cechy

wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, konieczne jest założenie zastawki do komór

mózgu.

Ten zabieg wykonuje się na ogół w pierwszym miesiącu życia dziecka.

Po wykonanych zabiegach operacyjnych należy od razu rozpocząć rehabilitację.

Polega ona początkowo na zmianie pozycji dziecka co godzinę, na masażach niedowładnych kończyn i

prawidłowym układaniu nóżek i stóp, aby zapobiec zniekształceniom.

Od 10 dnia po zabiegu można i należy wprowadzać czynne ćwiczenia, które będą aktywizować ocalałe drogi nerwowe i zaopatrywane przez nie mięśnie.

Jeżeli bowiem istnieje chociaż ślad ruchu, to musi też istnieć włókno nerwowe.

Poprzez wielokrotne pobudzanie małej wiązki włókien mięśnia możemy z czasem poprawić jego siłę,

pobudzić włókna sąsiednie, zmobilizować najlepiej jak można, aby choć trochę zmniejszyć kalectwo i

ograniczenia ruchowe, choć trochę poprawić jakość przyszłego funkcjonowania dziecka.

        Rokowanie co do możliwości uzyskania pozycji pionowej zależy od umiejscowienia wady.

Przepukliny piersiowego odcinka kręgosłupa i rdzenia wiążą się niestety z wózkiem inwalidzkim.

Im niżej wystąpiła wada, tym większa jest szansa na samodzielne poruszanie się w aparatach lub nawet bez nich.

Jak widać, dziecko z przepukliną oponowo-rdzeniową

od pierwszych chwil po urodzeniu wymaga wielospecjalistycznej opieki medycznej.

Urodzenie dziecka z tym schorzeniem jest szokiem dla rodziców, jednak bardzo szybko muszą oni podjąć walkę o zmniejszenie rozmiarów kalectwa, o wczesną rehabilitację

ruchową, dobrą opiekę urologiczną i zmniejszenie częstotliwości zakażeń układu moczowego.

Od początku prowadzenie takiego dziecka jest trudne i ideałem byłoby, gdyby jeden z lekarzy przejął rolę kierowania

rodzicami na drodze wiodącej poprzez liczne specjalistyczne problemy,

które muszą być rozwiązywane w kolejności ich pojawiania się.

Takim wiodącym lekarzem powinien być neurolog wraz ze współpracującym z nim rehabilitantem.

Im lepsza jest bowiem opieka neurologiczno-rehabilitacyjna, tym mniej interwencji ortopedycznych czeka dziecko w kolejnych latach życia.

 

PROBLEMY W FUNKCJONOWANIU

DZIECKA Z PRZEPUKLINĄ OPONOWO – RDZENIOWĄ

ORAZ WODOGŁOWIEM

OCENA STANU DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO

Niepełnosprawność dzieci z wadami cewy nerwowej wynika z wielu powodów.

Objawy neurologiczne stwierdzane u większości tych dzieci spowodowane są przez

współistniejące wodogłowie i deformację odcinka rdzenia kręgowego.

NASTĘPSTWEM WODOGŁOWIA SĄ:

niedowłady kończyn często z różnym nasileniem niedowładu spastycznego w kończynach górnych i dolnych, z objawem Babińskiego,

upośledzenie precyzyjnych ruchów dłoni, zaburzenia koordynacji wzrokowo - ruchowej, zaburzenie spojrzenia ku górze, nazywane objawem zachodzącego

słońca zez zbieżny, trudności połykania i tworzenia dźwięków (fonacji,) uszkodzenia wzroku z powodu zaniku nerwów wzrokowych,

uszkodzenia słuchu ,

Procesy zapalne spowodowane zakażeniem przez wrota wady lub zakażeniem układu zastawkowego pogłębiają

neurologiczne objawy ubytkowe.

Założenie układu zastawkowego najczęściej pozwala uzyskać

częściowe cofnięcie się powyższych objawów.

Niedowłady ruchowe i zaburzenia czucia spowodowane przez wadę rdzenia kręgowego.

Poziom niedowładów mięśni kończyn dolnych ocenia się badaniem neurologicznym, powtarzanym co 6 miesięcy, gdyż ich zakres może się zmieniać.

Od sprawności określonych grup mięśni zależą możliwości poruszania się dziecka, odgrywające bardzo ważną rolę w funkcjach poznawczych.

Zaburzenia czynności pęcherza moczowego w pewnym tylko stopniu ograniczają aktywność życiową dziecka.

Właściwa organizacja zabiegów i innych zajęć nie utrudnia uczestniczenia w życiu szkolnym

i rodzinnym.

NA PODSTAWIE TESTÓW PSYCHOLOGICZNYCH U DZIECI

Z WODOGŁOWIEM MOŻNA WYKAZAĆ:

różny stopień opóźnienia w rozwoju intelektualnym,

U połowy dzieci z wodogłowiem wskaźnik inteligencji (II ) jest poniżej 85 pkt w skali słownej i u około 45% poniżej 85

pkt

w skali bezsłownej.

Jedna czwarta dzieci nie potrafi rozwiązać żadnych zadań testowych.

nadpobudliwość, zaburzenia koncentracji uwagi, zaburzenia zachowania.

Zespół powyższych cech ujawnia się z różną częstością i nasileniem,

w różny sposób zaburzając funkcje poznawcze, powodując trudności

w integracji środowiskowej: rodzinnej, rówieśniczej i szkolnej tych

osób. Tylko w skrajnych przypadkach dzieci nigdy nie będą zdolne

do samodzielnego życia.

ZESPOŁOWA REHABILITACJA DZIECI Z WADAMI CEWY

NERWOWEJ

CELEM REHABILITACJI JEST:

usprawnianie ruchowe, stymulację rozwoju intelektualnego,

naukę mowy, integrację środowiskową, zarówno we własnym domu

dziecka, jak i w środowisku rówieśniczym, przysposobienie jednostki do możliwie samodzielnego

życia.

Zasadnicze znaczenie

ma akceptacja dziecka

przez rodziców i rodzeństwo.

Diagnostyka śródciążowa, rozpoznanie wady przed urodzeniem pozwala wcześniej

wprowadzić rodziców w przyszłe problemy związane z wychowaniem dziecka

niepełnosprawnego.

Fakt urodzenia takiego dziecka nie jest dla nich już zaskoczeniem. Odrzucenie przez rodziców dzieci z wadami

cewy nerwowej zdarzają się dość rzadko, głównie, jak twierdzą rodzice, z powodów ekonomicznych.

Maksymalnie skuteczne warunki do rozwoju osobniczego dziecka niepełnosprawnego może stworzyć tylko rodzina.

Rehabilitacja ruchowa

Usprawnianie ruchowe rozpoczynające się przed leczeniem ortopedycznym w wieku noworodkowym, musi być

kontynuowane bardzo intensywnie i nieprzerwanie przez wykwalifikowanych rehabilitantów i rodziców.

Czasami, dopiero po dłuższym okresie czasu, przynosi efekty terapeutyczne.

Uzyskanie przez rodziców pomocy ze strony rehabilitanta i psychologa jest w tej sytuacji konieczne.

Osamotnieni w swoich wysiłkach mogą się zniechęcić i zaprzepaścić już uzyskany postęp w rozwoju dziecka.

Metoda Vojty

Ta metoda rehabilitacji nie dopuszcza do utrwalenia się patologicznych ruchów i pobudza reakcje fizjologiczne. Poprzez ucisk na ściśle określone strefy tułowia i kończyn wywoływane są pożądane bodźce. Są one związane z dokładnie określoną pozycją wyjściową.

Działanie metody Vojty :

stabilizuje napięcie w poszczególnych grupach mięśni oddech staje się głębszy i bardziej regularny skóra jest lepiej ukrwiona regulacja funkcji działania jelit pobudza automatyzm opróżniania pęcherza moczowego odczucia ciepła, zimna i dotyku są silniejsze

Metoda NDT-Bobath

Metoda ta zapobiega utrwalaniu się patologicznych ruchów i stymuluje reakcje o charakterze fizjologicznym. Opiera się na dążeniu do opanowania kolejnych etapów

rozwoju naśladujących fizjologiczny proces dojrzewania ruchowego dziecka.

W terapii metodą NDT-BOBATH chodzi o sensomotoryczne czuciowo-ruchowe)

uczenie się ruchu i spostrzegania.

Spostrzeganie czuciowo-ruchowe realizowane jest przez:

skórę - przekazuje czucie bólu, ucisku, temperatury

aparat ruchowy-przekazuje informacje dotyczące poczucia równowagi

prioprioreceptory stawów i mięśni (przekazują informacje o położeniu ciała)

Najbardziej charakterystyczne dla tej metody jest stosowanie dużej liczby odruchów, specyficznej formy ułatwiania ruchów oraz prawidłowego następstwa rozwojowego prowadzonych ćwiczeń.

Usprawnianie ma na celu rozwijać odruchy na danym etapie fizjologiczne, a hamować odruchy patologicznie przetrwałe.

Technika ułatwiania wykonywanych ruchów rękami terapeuty pozwala na jednoczesne torowanie pożądanych i hamowanie niepożądanych elementów ruchowych.

Ruchy w ten sposób torowane są zbliżone do normalnych ruchów wykonywanych spontanicznie przez zdrowo rozwijające się dziecko, będące w analogicznym wieku rozwojowym.

Hamowanie patologicznych odruchów i prawidłowy rozkład napięcia mięśniowego osiąga się przez odpowiednie ułożenie dziecka w przestrzeni i odpowiednie ułożenie punktów kluczowych, czyli głowy, szyi, obręczy barkowej i biodrowej.

Ułatwianie oparte jest na poruszaniu okolicami ciała dziecka, co wywołuje ruchy kończyn i umożliwia przejście dziecka z jednej pozycji do drugiej. Wpływa to na wykształcenie się prawidłowych odruchów postawy i uczy dziecko samodzielnego ich osiągania, kontrolowania i wykorzystywania.

Wspomaganie w jednej ze stref pozostawia swobodę ruchów czynnych w obrębie stref pozostałych. Ruchy więc nigdy nie są całkiem bierne. Zmieniając strefy sterowania uzyskuje się czynne ruchy w coraz innych częściach ciała, zależnie od potrzeby.

Ćwiczeniom powinno towarzyszyć słowne określanie wykonywanych czynności, będące poglądową nauką

mowy.

Usprawnianie powinien prowadzić terapeuta razem z rodzicami dziecka już przed 6 miesiącem jego życia.

Metoda kierowanego nauczania Peto

Metoda ta służy usprawnianiu dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.

Jej cechą charakterystyczną jest połączenie w jedną całość usprawniania psychopedagogicznego, leczniczego

oraz społecznego.

kontroli postawy i ruchów lokomocyjnych, koordynacji wzrokowo- ruchowo- czuciowo-

słuchowej orientacji w czasie i przestrzeni oraz odczuwania

własnego ciała życia emocjonalnego, rozwoju osobowości i

kontaktów społecznych rozwoju mowy, porozumienia się gestem, rysowania, czytania, pisania oraz rozwijania pojęć o

otaczającym świecie.

 

Metoda kierowanego nauczania PetoUsprawnianie polega na systematycznym

pobudzaniu psychoruchowego rozwoju dziecka zakresie:

Współczesne metody wczesnego usprawniania opierają się na przekonaniu o dużej plastyczności mózgu dziecka, im

młodszego tym większej.

Czynność uszkodzonej części mózgu może być przejęta przez inną, zdrową.

Odpowiednio dobrane ćwiczenia pobudzające zmysły dziecka i jego aparat ruchu, a powstające bodźce nerwowe torują sobie drogę czynnymi włóknami nerwowymi i stymulują do rozwoju

określone obszary mózgu.

Opieka psychologiczna ma kluczowe znaczenie dla rozwoju intelektualnego

dzieci z przepuklinami oponowo - rdzeniowymi i wodogłowiem.

Badania wzroku i słuchu powinny poprzedzić okresową ocenę rozwoju psychoruchowego testami odpowiednimi do wieku,

prowadzoną przez psychologa i dobór odpowiednich ćwiczeń rozwojowych.

Ubytki w zakresie tych zmysłów bywają rozpoznawane późno, a mają przecież istotny wpływ na możliwości rozwoju dziecka

i wykształcenie mowy.

Dziecko i jego rodzina powinni być objęci opieką psychologiczną w jak najkrótszym czasie po zabiegu operacyjnym.

W dłuższym okresie czasu psycholog opiera swoje działania na ustalonej rozległości i rozmiarach zaburzeń rozwojowych

wywołanych chorobą.

Przedmiotem jego zainteresowania jest ocena sprawności intelektualnej i dojrzałości emocjonalno - społecznej dziecka. Z tej

oceny wynikają przesłanki do prowadzenia terapii sensomotorycznej, stymulującej zaburzony rozwój dziecka.

Możliwości rozwoju intelektualnego

Prognozowanie dynamiki rozwoju psychoruchowego dzieci z przepukliną oponowo - rdzeniowa i wodogłowiem opiera się

na badaniach testowych.

Do 3 roku życia stosuje się skalę Brunet - Lezine oceniającą poziom rozwoju mowy, motoryki małej i dużej, rozwoju

społecznego.

Kierowana obserwacja umożliwia ocenę rozwoju emocjonalnego.

Dzieci do 3 roku życia oceniane są co 6 miesięcy.

Wynik opracowywany jest w formie orzeczenia

z podaniem oceny ilościowej i jakościowej.

Powyżej 3 roku życia ocenia się rozwój intelektualny stosując odpowiedni test: Termana - Merrill, WISC-R, WAIS-R, uzyskując

wskaźnik liczbowy (II lub IQ).

Ostateczny wynik podaje się w formie orzeczenia.

Powyższe badania testowe są ważne rok, w uzasadnionych przypadkach wykonuje się je częściej.

Psychologowie starają się bardzo dokładnie ustalić stopień opóźnienia u dzieci ze stwierdzonym upośledzeniem

umysłowym.

Uwzględniając udział wielu czynników zaburzających prawidłowe funkcjonowanie chorego dziecka wybiera się

metody psychoterapeutyczne stymulujące zaburzone sfery rozwoju.

Problemy szkolne

Fiński lekarz Kokkonen opublikował w 1994 roku swoje badania przeprowadzone na dużej grupie dzieci z wadami

cewy nerwowej, na podstawie których stwierdził,

że 70 % dzieci z przepukliną oponowo - rdzeniową uczęszcza do szkół podstawowych,

a 20 % kontynuuje naukę w szkołach wyższego stopnia, w tym również na wyższych uczelniach.

Przed rodzicami i psychologiem staje problem dokonania bilansu możliwości intelektualnych

dziecka i podjęcia decyzji do jakiej szkoły,

o jakim poziomie nauczania powinno uczęszczać.

Do wyboru w polskim systemie kształcenia dzieci niepełnosprawne mają:

o przedszkole z grupą integracyjną,o szkoła masowa z klasami integracyjnymi,

o szkoła specjalna,o nauczanie indywidualne w domu lub szkole.

Szkoły, do których uczęszczają dzieci niepełnosprawne muszą być przystosowane do poruszania się dzieci na wózkach,

wyposażone w podjazdy, windy, odpowiednie sanitariaty.

W procesie nauczania stosuje się indywidualne podejście do możliwości ucznia z uwzględnieniem jego aktualnego stanu zdrowia, stopnia męczliwości, wydajności odbioru bodźców z

otoczenia (percepcji).

Ważne są działania pobudzające jego aktywność i zachęcanie do samodzielności. Stosuje się wzmocnienia pozytywne

motywujące do osiągnięć.

Dzieci niepełnosprawne są włączane w aktywne życie klasy i szkoły

np. uczestniczą w wycieczkach ucząc całą grupę solidarności, udzielania pomocy i wzajemnej przyjaźni.

W szkole dzieci zdrowe pomagają chorym w przemieszczaniu się z klasy do klasy, pokonywaniu przeszkód.

Dziecko w środowisku rówieśniczym

Celem działania psychologiczno – pedagogicznego jest osiągnięcie akceptacji dziecka, jego odmienności i konsekwencji z

tego płynących w jego otoczeniu.

Podstawą skutecznej rehabilitacji rozwojowej jest wytworzenie prawidłowej więzi uczuciowej między matką i dzieckiem ze

szczególnym zwróceniem uwagi na fakt urodzenia pierwszego dziecka z wadą układu nerwowego.

Stymulację rozwoju dziecka przez terapię zabawową prowadzi się

od pierwszych tygodni życia i kontynuuje w oparciu o dokonywane

przez dziecko postępy.

Przygotowanie środowiska dziecka do możliwie pomyślnej adaptacji społecznej polega na następujących działaniach:

o wytworzeniu prawidłowej więzi uczuciowej dziecka z ojcem i

matką,

o wytworzenie i utrzymanie więzi uczuciowej dziecka z

rodzeństwem,

o stopniowe przygotowywanie dziecka do pobytu wśród

rówieśników,

o zapobieganie sytuacjom trudnym, silnie stresogennym dla

psychiki dziecka poprzez włączenie różnych oddziaływań

terapeutycznych.

JAK DBAĆ O ROZWÓJ DZIECKA

Celem ćwiczeń rozwojowych jest

oddziaływanie stymulujące rozwój,

korygujące zaburzenia jak i prewencyjne,

zapobiegające powstaniu wtórnych

zaburzeń emocjonalno - motywacyjnych.

Ćwiczenia rozwojowe powinny być prowadzone systematycznie od najwcześniejszych lat życia, obejmując wszystkie aspekty rozwoju. Dziecko nie powinno dłużej pozostawać samo, lecz być stale aktywizowane, nawet w sposób bierny.

JAK DBAĆ O ROZWÓJ DZIECKA

Poszczególne umiejętności dziecko opanowuje etapami

( np. nie można uczyć jedzenia, dopóki dziecko nie umie

sprawnie chwytać przedmiotów).

Nie wolno dziecku pozwolić na przyswojenie niewłaściwych nawyków.

JAK DBAĆ O ROZWÓJ DZIECKA

Należy je od początku uczyć zachowania

zgodnego z normami społecznego

współżycia, wdrażać do obowiązków

domowych, systematycznie

przypominać i powtarzać czynności,

co jest warunkiem utrwalenia nawyków.

Wskazówki i pouczenia kierowane do dzieci powinny mieć charakter pozytywny i konkretny.

JAK DBAĆ O ROZWÓJ DZIECKA

Za osiągnięcia i dobre zachowanie dzieci

otrzymują nagrody i pochwały.

Rozwijaniu podstawowych funkcji poznawczych i ruchowych służą różne formy zajęć: gry ruchowe i sportowe, zajęcia plastyczne, muzyczne i rytmiczne. Aktywność ruchowa, w tym amatorskie uprawianie odpowiednio dobranych sportów nie jest przeciwwskazane, a nawet bardzo korzystne z punktu widzenia rehabilitacji.

JAK DBAĆ O ROZWÓJ DZIECKA

Ograniczenia powinny być zredukowane do

niezbędnego minimum, a ich zakres

zależny od wieku dziecka, rodzaju

zaburzeń ruchowych i współistniejących

schorzeń np. padaczki.

Poruszanie się na wózku, konieczność wykonywania przerywanego cewnikowania pęcherza nie wyklucza różnych form aktywności fizycznej, w grupach z dziećmi zdrowymi lub niepełnosprawnymi rówieśnikami.

JAK DBAĆ O ROZWÓJ DZIECKA

Wodogłowie w pełni kontrolowane układem

zastawkowym nie stanowi tu również

żadnego przeciwwskazania.

Systematyczne ćwiczenia mowy prowadzone przez logopedę stymulują zachwiany rozwój mowy.

JAK DBAĆ O ROZWÓJ DZIECKA

Możliwie pełne uczestniczenie w życiu

rówieśników jest dla dzieci

niepełnosprawnych bardzo ważnym

czynnikiem podnoszącym ich

samoocenę. Oczywiście bez akceptacji swoich

niepełnosprawnych kolegów przez zdrowe

dzieci integracja nie byłaby możliwa.

Wiele znaczy budzenie w dzieciach humanitarnych cech współdziałania i pomocy dla słabszych, ma olbrzymie znaczenie wychowawcze w formalnych, szkolnych i nieformalnych rówieśniczych grupach dzieci.

BIBLIOGRAFIA

Łosiowski Z., Dziecko niepełnosprawne ruchowo, cz. 1., WSiP, Warszawa 1997.

Obuchowska I., Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, WSiP, Warszawa 1997.

Strzyżewska Renata, Problemy w rodzinie dziecka z przepukliną oponowo-rdzeniową i wodogłowiem [online]. Stowarzyszenie Pomocy

Dzieciom Wymagającym Leczenia Chirurgicznego; [dostęp 4 grudnia 2010]. Dostępny w Internecie: http://www.chirurgia.poznet.pl/

Dziękuję za uwagę !

Izabela DrabikKolegium Nauczycielskie

II r. Oligofrenopedagogiki2011/2012