fmea- hata modu ve etkileri analizi (hmea)kisi.deu.edu.tr/murat.tanik/fmea.pdf · hmea (hata modu...
TRANSCRIPT
FMEA- Hata Modu ve Etkileri Analizi (HMEA)
Risk Seviyeleri
Kabul edilemez risk bölgesi
Riskin ortadan kaldırılmasının mümkün olmadığı veya çok maliyetli olduğu tolare edilebilir risk bölgesi
Kabul edilebilir risk bölgesi
Önemsiz risk bölgesi
HMEA (Hata Modu ve Etkileri Analizi)
HMEA- FMEA (Failure Mode and Effects Analysis)
• Olası hata türlerinin belirlenmesi ve etki şiddetlerinin derecelendirilmesi
• Kritik ve önemli özelliklerin belirlenmesi • Ortaya çıkabilecek tasarım ve süreç yetersizliklerinin önem
derecesine göre sıralanması • Ürün ve süreçte ortaya çıkabilecek problemlerin önlenmesine
yardımcı olunması • Kritik noktaların hata risklerinin ortadan kaldırılması ile ürünü
geliştirecek değişikliklerin, prosedürlerin ve testlerin belirlenmesi
için kullanılan bir araçtır.
HMEA’den Beklenen Faydalar
• Ürün ve süreçteki hata türlerinin sistematik olarak gözden geçirmesi
• Hataları ve etkilerini tanımlaması
• Hata oranlarını ve türlerini tanımlaması; gerekli muayene programlarının kurulmasını sağlaması
• Yapılan değişikliklerin olabilecek etkilerini tanımlaması
• Yüksek riskli bileşenlerin nasıl güvenilir hale getirilebileceğini tanımlaması
HMEA Tipleri
• Tasarım HMEA: Ürün deneme safhasından önce
tasarım esnasında veya ürünün fizibilite çalışmaları
esnasında karmaşık ürünlerdeki ana riskli bölgeleri
bulup ortaya çıkarmak için yapılan HMEA çalışması
• Süreç HMEA: Uygulanan imalata ilişkin süreç hata
türlerini tanımlayan, hataların müşteride olabilecek
etkilerini değerlendiren, hataların ortaya çıkma
nedenlerini inceleyen bir HMEA çalışması
FMEA ile ilgili standartlar
• MIL-STD 1629A havacılık ve savunma şirketleri• SAE J 1739 Otomotiv sektörü• IEC 60812 Diğer
HMEA Ekibi
• HMEA bireysel olarak değil ekip halinde geliştirilmelidir.
• Ekip elemanlarının sayısı 3 – 7 kişi olmalıdır.
• Ekibe katılanlar incelenmekte olan tasarım, imalat, montaj ve kontrol işlemlerinde tecrübeli ve uzman kişiler olmalıdırlar.
HMEA ile İlgili Kavramlar
• Hata Modu: Hata modu, bir sistemin fonksiyonlarını yerine getirememe durumudur.
• Hata Etkisi: Bir hatanın neden olduğu sistem fonksiyonundaki değişikliği gösterir.
• Hata Nedeni: Hata türünün ortaya çıkmasında etkili olan
unsurlardır. Bir hata modunun birden çok nedeni olabilir.
• Keşfedilebilirlik (Saptama): Hata türünün müşteriye ulaşmasını önleyen uygulamaların varlığına keşfedilebilirlik denir.
• Olasılık: Hatanın ortaya çıkma sıklığını gösterir.• Şiddet: Müşteriye yansıyan olası hata sonuçlarının düzeyidir.• Risk Öncelik Puanı
RÖP = Olasılık x Şiddetlilik x Keşfedilebilirlik
HMEA’nin Aşamaları
Bileşen ve Proses bilgilerinin Toplanması
Potansiyel Hata ModlarınınBelirlenmesi
Her Hata Modunun Etkisinin Kontrol Edilmesi ve Listelenmesi
Her Hata Modunun Nedeninin Belirlenmesi
Mevcut Kontrol Prosesinin Listelenmesi
Belirlenme Sayılarının Hesaplanması
RPN’nin Hesaplanması
OluşumSayılarının
Hesaplanması
OluşumSayılarının
Hesaplanması
Düzeltici faaliyet Gerekli mi?
Düzeltici / Önleyici faaliyet Önerisi
Modifikasyon FMEA Raporu
EVET
HAYIR
Modifikasyon Verileri
Potansiyel Hata Modu
Potansiyel Hata Etkisi
Şiddet
Sınıfı
MEVCUT DURUM İYİLEŞTİRME AŞAMASI
Keşfedilebilirlik
R.Ö.S. Önerilen İyileştirmeler
Sorumlu ve Tamamlama
Zamanı
Hatanın Potansiyel Nedenleri
Olasılık
Mevcut Süreçte Önleyici Kontrol
Mevcut Süreçte
Keşfedici Kontrol
Olasılık
Keşfedilebilirlik
R.Ö.S.
İYİLEŞTİRME SONRASI
Gerçekleşen Önlemler ve Tamamlanma
Zamanı
Şiddeti
HMEA UYGULAMA FORMU___SİSTEM
___ALT SİSTEM___PARÇA
TARİH: HMEA NO:
EKİP ÜYELERİ:EKİP LİDERİ:SİSTEM/PARÇA ADI:
Requirements Failure Mode(s) Effect(s) of Failure
SEV Cause(s) of Failure
OC
C Process Control(s)
DET
RPN Recommended
Solution(s)
SEV
OC
C
DET
RPN Resp & Target
DateAesthetics Unacceptable
Appearance-Customer Dissatisfaction 6 Debris on Tooling 8 -First Piece Inspection
-Cycle Counter2 96 Air Blowoff 2 2 4 16 -Bill Smith
Fixturing 3 -First Piece Inspection-Calibration Frequency-Machine Setup
2 36 Separate Tooling For Each Part
1 2 3 6 -Joe Public-Sandra Brown
Operator Error 7 -Process Sheets-SPC
2 84 Train operators on SPC 2 1 3 6 -Tony Green-Joe Public
8 3 2 48 Press force monitor 2 1 5 10 -Joe Public-Sandra Brown
Train operators on SPC 2 1 5 10 -Gene OkraWrong gas 2 -Operator Training 6 96 Paint Valves Different
Colors1 3 6 18 -Sandra Brown
-Gene Okra10 Operator Error 7 -Process Sheets
-Operator Training6 420 Train operators on SPC 2 1 3 6 -Bill Smith
-Sandra BrownPress force monitor 2 1 5 10 -Bill Smith
Mis-Assembly 2 -Operator TrainingP Sh t
6 120 Paint floor blue 1 3 6 18 -Tony GreenSeparate Tooling For Each P t
1 2 3 6 -Gene OkraS d BFixturing 3 -Cycle Counter
C lib ti F2 60 Separate Tooling For Each
P t1 2 3 6 -Gene Okra
-Customer Dissatisfaction-Excessive Press Force
-Lose Clamp Load-Safety (Personal Injury)
DamagedDamage Free
Worn Tooling -Cycle Counter-Calibration Frequency-Machine Run-off
-Rust-Customer Dissatisfaction-Poor Performance
Clean & Dry Parts Wet Parts
Olasılık Değerinin VerilmesiOlasılık değeri analiz edilen konuya göre değişir ve analizcilertarafından konuya göre bir ölçek oluşturularak belirlenir.
Tasarım HMEA için örnek olasılık değerleri tablosu:
Olasılık Değerinin Verilmesi (Devam)Süreç HMEA için örnek olasılık değerleri tablosu:
Şiddet Değerinin VerilmesiŞiddet değeri de analiz edilen konuya göre değişebilir ve analizciler tarafından konuya göre bir ölçek oluşturularak belirlenebilir.
HMEA Örnek Şiddet Değeri Tablosu
Keşfedilirlik Değerinin VerilmesiSüreç HMEA Örnek Keşfedilebilirlik Değer Tablosu
Keşfedilirlik Değerinin Verilmesi (Devam)Tasarım HMEA Keşfedilebilirlik Değer Tablosu
OLASILIK KESFEDILEBILIRLIK SIDDET RÖP1 1 1 1
Hata olusmasi uzak olasilik
Hata ve nedenleri kesinlikle belirlenir
Etkinin önemi yok Düzeltici faaliyet gereksiz.
1 1 10 10Hata olusmasi uzak olasilik
Hata ve nedenleri kesinlikle belirlenir
Standartlara ve kanunlara uymama etkisi güvenlik riski olusur
Düzeltici faaliyet gereksiz.
1 10 1 10Hata olusmasi uzak olasilik
Hata ve nedenleri belirlenemez riskli
Etkinin önemi yok Düzeltici faaliyet gereksiz.
10 1 1 10Hata olusmasi çok yüksek olasilik
Hata ve nedenleri kesinlikle belirlenir
Etkinin önemi yok Düzeltici faaliyet gereksiz.
10 1 10 100Hata olusmasi çok yüksek olasilik
Hata ve nedenleri kesinlikle belirlenir
Standartlara ve kanunlara uymama etkisi güvenlik riski olusur
Düzeltici faaliyet gerekir. Olusum siralamasinin ve etkinin öneminin azalmasi için tasarim degisikligi
1 10 10 100Hata olusmasi uzak olasilik
Hata ve nedenleri belirlenemez riskli
Standartlara ve kanunlara uymama etkisi, güvenlik riski olusur
Düzeltici faaliyet gerekir. Etkinin öneminin azalmasi için tasarim degisikligi veya belirlenme siralamasini azaltilmasi için dogrulama faaliyetleri gelistirilmelidir.
Risk Öncelik Puanı
RÖP = Olasılık x Şiddetlilik x Keşfedilebilirlik
RÖS < 40 ise önlem almaya gerek yoktur. 40 <RÖS < 100 ise önlem alınmasında fayda vardır.RÖS > 100 ise mutlaka önlem alınması gerekir.