financial instruments ias 32 : disclosure & presentation ias 39 : recognition & measurement...

Financial Instruments

IAS 32 : disclosure & presentation

IAS 39 : recognition & measurement

Bernard GabriëlsPeter Louwagie

Instituut der Bedrijfsrevisoren

2 december 2002

PricewaterhouseCoopers

Inleiding

• Verloop van de wisselkoersen en rentetarieven is merkelijk grilliger

• Toegenomen risico’s op de financiële markten

• Gevolg : – Grotere vraag naar nieuwe financiële

technieken teneinde de risico’s te vermijden of te beperken

Inleiding

• Het gebruik van nieuwe financiële instrumenten is ook RISICOVERHOGEND en dit omwille van :– De complexiteit van de transacties

– De vereiste snelheid

– De infrastructuur

Inleiding

• Er zijn voldoende (tot de verbeelding sprekende) voorbeelden bekend:– ALLIED IRISH BANK– BARINGS BANK– BELGISCHE OVERHEID– METALL GESELSCHAFT– PROCTER & GAMBLE– …….

Inleiding

• Een solide boekhoudkundige grondslag

kan een hulpmiddel zijn in het opvolgen

en beheersen van de desbetreffende

risico’s

Vanwaar de nood voor verandering?

• Verhoogde risico’s en complexiteit van de gebruikte afgeleide producten

• Focus op interne controle en corporate governance

• Gebrek aan duidelijkheid in huidige standaarden :

– Afgeleide producten : off - B/S

– Grote verschillen in toepassing van hedge accounting

– Gebrek aan regels voor hedging forecasts

• Marktvraag naar transparantie en vergelijkbare internationale rapporteringen

Joint Working Group :• 13 standard setters

• komen tot één allesomvattende •Wereldwijde standaard

• niet binnen de volgende 5 jaar (?)

IASC FinancialInstruments project :• IAS 32 (1996)• E 62 (1998)• IAS 39 (1999)• ED IAS 32/39 (2002)

US FASB's project :• FAS 52, 80, 115, 119• FAS 133• Derivatives Implementation Group• FAS 138

De redenen… … de standaarden

Belangrijke vragen

– Hoe worden de financiële producten gewaardeerd?

– Wanneer dient winst of verlies geboekt te worden?

– “on balance sheet” versus “off balance sheet” ?

IAS 32 : Financial Instruments

Disclosure and Presentation


Classificatie financiële instrumenten als schulden eigen

vermogensinstrumenten

• Substance over form– Classificatie van een financieel instrument

of zijn samenstellende delen, als een schuld- of een eigen vermogensinstrument, dient te gebeuren op basis van de onderliggende “werkelijkheid” veeleer dan op basis van de juridische vorm en dit bij de initiële boeking



• Financiële schuld = verplichting tot levering van cash of een ander financieel actief

• Classificatie als eigen vermogensinstrument indien de uitgever niet contractueel verplicht is tot betaling

• Voorbeelden– Obligaties Aandelen

– Bankleningen Warranten



• Financieel instrument dat zowel een schuld- als eigenvermogenselement bevat, dient door de uitgever geclassifieerd te worden in overeenstemming met de onderliggende elementen (bv converteerbare obligatie)– Schuld = verdiscontering van toekomstige cashflows

(interesten initieel bedrag)– Eigen vermogenselement = overblijvende waarde– Alternatief : waardebepaling van beide delen apart

(schuldtitel en call optie) – waardering aangepast op pro rata basis

Presentatie : interest, dividenden, meer- en minderwaarden

• Interest, dividenden, meer- en minderwaarden van een financieel schuldinstrument (balans) worden geboekt in de resultatenrekening (opbrengst of kost)

• Herfinanciëringen of terugbetalingen van een financieel eigen vermogensinstrument (eigen vermogen) worden geboekt via “wijzigingen in het eigen vermogen”

Compensatie tussen financieelactivum en financiële schuld

• Compensatie is VERPLICHT indien :– De vennootschap een wettelijk afdwingbaar

recht heeft om beide te compenseren, en

– Intentie heeft om het activum en de schuld simultaan te vereffenen (boeking op netto-basis)

Toelichtingen (disclosures)

• Voor ieder financieel instrument (activum, schuld of eigen vermogensinstrument) dient meegedeeld te worden :– Informatie mbt aard en de belangrijkheid van de

financiële instrumenten, incl limieten, voorwaarden en waarschijnlijkheid van toekomstige cash flows

– Waarderingsregels incl inkomstenerkenning en waarderingsbasis, die worden gehanteerd

Toelichtingen (disclosures)• Voor ieder financieel instrument (activum of

schuld) dient meegedeeld te worden :– Interestrisico

• Contractuele repricing/vervaldagen• Effectieve interestvoeten (fixed/floating)• <1 jaar, 1-5 jaar, >5 jaar op balansdatum

– Kredietrisico• Maximum exposure• Belangrijke concentraties

IAS 39 : Financial Instruments

Recognition and Measurement


IAS 39 : Inhoud

• 2 grote delen te onderscheiden

– Accounting van financiële instrumenten – Waardering en erkenning van financiële activa

en passiva

Wat is een afgeleid product ?

Bepaald door zijn kenmerken:• Waarde wordt mede bepaald door

onderliggende (aandeel, prijs, index)• Geen en kleine initiële investering• Afgehandeld in de toekomst

• Alle gekende afgeleide producten vallen binnen de reikwijdte van deze standaard

• Andere contracten zouden eveneens aan bovenstaade omschrijving kunnen voldoen, zoals bijvoorbeeld "embedded derivatives"

Embedded derivatives

• Wat zijn embedded derivatives ?

• Waar gaat het om?– Indien niet “closely related” – embedded

derivative en hoofdcontract dienen apart boekhoudkundig verwerkt te worden als:

• Een financieel instrument; of • Volgens andere IAS-standaarden

Embedded derivatives

Nee Ja Nee

Ja Nee Ja

Wordt het gehele contract

geboekt aan fair value met erkenning van wijzigingen in fair value in

resultatenrek?

Is het afgeleid product van die aard dat het als afgeleid product wordt

geboekt indien alleenstaand ?

Deze standaard dient NIET toegepast

Standaard toepassen

Is de embedded derivative “clearly

and closely related” met het

hoofdcontract ?

Embedded derivatives - Voorbeelden

Afzonderlijke boeking

• Converteerbare obligatie (standpunt investeerder)

• Reverse convertibles

• Calls en puts op equity instrumenten

Geen afzonderlijke boeking

• Converteerbare obligatie (standpunt uitgever op eigen aandelen)

• Meeste floors, caps en collars op interest

• Prepaid interest rate swap

Algemene principes• Fundamentele principes :

– Financiële instrumenten en afgeleide producten vertegenwoordigen bezittingen en schulden

– Winsten en verliezen mbt deze financiële instrumenten zijn geen bezittingen of schulden

– Fair value (marktwaarde) is de aangewezen manier om financiële instrumenten en afgeleide producten te waarderen

– Financiële instrumenten kunnen onder bepaalde omstandigheden onderdeel zijn van indekkingsverrichtingen (“hedge”)

Boekhoudkundige verwerking bepaald door aard van de transactie

– GEEN HEDGING– FAIR VALUE HEDGE– CASH FLOW HEDGE– FOREIGN CURRENCY HEDGE

IAS 39 : Hedging principes

Hedging : Algemeen kader

• Indekkingsverrichtingen beogen de veranderingen in de fair value (markwaarde) van de ingedekte activa of passiva, of daarmee verband houdende toekomstige cash flows te neutraliseren door omgekeerde veranderingen in de marktwaarde van het indekkende instrument

• Een verwachte transactie dient HOOGST waarschijnlijk te zijn

• Kan geen netto balanspositie indekken (vanuit boekhoudkundig standpunt)

Hedging : Algemeen kader

• Indekkingscriteria– Formele documentatie beschikbaar bij aanvang

De specificatie van de indekkingstransactieDe “Risk-management” politiekHoe de indekkingseffectiviteit zal gemeten worden

– Effectiviteit bij aanvang en tijdens transactie (trimestrieel)

Effectiviteit• De mate waarin er compenserende waardeschommelingen

optreden tussen de ingedekte positie en het indekkingsinstrument

• “HIGH EFFECTIVENESS” (95%-105%) : algemeen aangenomen aanvaard binnen interval van 80% - 125%

• Meerdere methoden mogelijk maar keuze dient op voorhand te gebeuren en consistent te worden verdergezet

• Indien effectiviteit binnen interval, zal enige ineffectiviteit nog kunnen bestaan en dat deel zal in de resultatenrek verwerkt worden

Effectiviteit

• Twee items van ineffectiviteit in resultatenrek.:– items uitgesloten van de test– items deel uitmaken van effectiviteitstest, maar

ineffectiviteit genereren

• Indien effectiviteit buiten interval van 80% - 125%, dan is hedge accounting niet (langer) toegestaan

• INEFFECTIVITEIT

EFFECT ONMIDDELIJK IN

RESULTAAT

Hedging : Soorten

• Twee soorten hedgingtransacties

FAIR VALUE INDEKKING

CASH FLOW INDEKKING

Fair value indekking

• Betracht de veranderingen van de marktwaarde van bepaalde activa of passiva te compenseren via indekking

• De verandering in marktwaarde van zowel het financieel instrument als het ingedekte activum of passivum dienen rechtstreeks in resultaat genomen

Fair value hedge voorbeelden

• Foreign currency forward of FX Swap die een vreemde valuta investering of ontlening dient in te dekken

• Interest rate swap om een lening met vaste interestvoet in te dekken

• Gekochte equity putoptie om een investering in aandelen op de balans in te dekken

• Commodity future om voorraad grondstoffen in te dekken

Voorbeeld 1 : Renteswap als fair value hedge

• GEGEVENS

ONDERNEMING A LEENT OP 30 JUNI 2002, 10 MILJOEN EURO TEGEN 7,5% VASTE INTEREST EN TERUGBETAALBAAR OP 3 JAAR. TEZELFDERTIJD SLUIT ZIJ EEN RENTESWAP OP 3 JAAR AF WAARBIJ ZIJ EEN VASTE INTEREST VAN 7,5% ONTVANGT EN EEN VARIABELE INTEREST BETAALT GELIJK AAN EURIBOR. INTERESTEN VOOR ZOWEL DE LENING ALS DE SWAP ZIJN ZESMAANDELIJKS BETAALBAAR. ONDERNEMING A DUIDT DE SWAP FORMEEL AAN ALS EEN FAIR VALUE HEDGE VAN DE LENING.


• VERONDERSTEL DE VOLGENDE EURIBOR EN DAARMEE VERBANDHOUDENDE MARKTWAARDE VAN DE LENING EN DE SWAP.

EURIBORMARKTWAARDEMARKTWAARDE

SWAP LENING 30 JUNI 2002 6,0 % - 10.000.000 EURO

31 DECEMBER 20027,0 % (323.000) 9.677.000 EURO

30 JUNI 2003 5,5 % 55.000 10.055.000 EURO

Dt

Ct

55

17

Liquide middelen

Financiële schulden

10.000.000

10.000.000


• BOEKING BIJ HET AFSLUITEN VAN HET CONTRACT : 30 JUNI 2002


• BOEKING VAN HET NOMINALE BEDRAG VAN DE SWAP IN DE ORDERREKENINGEN :

Dt

Ct

09

09

Nominaal bedrag interest swap

Tegenrekening bedraginterest swap

10.000.000

10.000.000


• BOEKING BIJ HET AFSLUITEN VAN HET BOEKJAAR 31 DECEMBER 2002– DE INTEREST (7,5% VAST) OP DE

LENING WORDT BETAALD :

Dt

Ct

65

55

Financiële kosten

Liquide middelen

375.000

375.000


• OMDAT DE SWAP EEN 100% EFFECTIEVE INDEKKING IS VAN DE VASTE INTERESTLENING, IS HET TOEGELATEN DE INTERESTAFWIKKELING VAN DE SWAP OP EEN NETTO MANIER TE BOEKEN (ZOGENAAMDE SHORT-CUT METHODE). ER WORDT NETTO 1,5% ONTVANGEN (7,5% VAST MIN 6% VARIABEL)

Dt

Ct

55

75

Liquide middelen

Financiële opbrengsten

75.000

75.000


– DE VERANDERING IN DE MARKTWAARDE VAN DE LENING EN DE SWAP WORDT IN DE RESULTATENREKENING GEBOEKT

Dt

Ct

17

75



323.000

323.000

Dt

Ct

65

17

Financiële kosten

Swap contract

323.000

323.000


• BOEKING BIJ HET AFSLUITEN VAN DE PERIODE TOT 30 JUNI 2003

– DE INTEREST (7,5% VAST) OP DE LENING WORDT BETAALD

Dt

Ct

65

55

Financiële kosten

Liquide middelen

375.000

375.000


– DE SWAP WORDT NETTO AFGEREKEND : ER WORDT NETTO 0,5% ONTVANGEN (7,5% VAST MIN 7% VARIABELE)

Dt

Ct

55

75

Liquide middelen


25.000

25.000


– DE VERANDERING IN DE MARKTWAARDE VAN DE LENING EN DE SWAP WORDT IN DE RESULTATENREKENING GEBOEKT

Dt

Ct

65

17

Financiële kosten


378.000

378.000

Dt

Dt

53

17

Swap contract : te ontvangen

Swap contract : te betalen

55.000

Financiële opbrengstenCt 75 378.000

323.000


• DE BALANS OP 30 JUNI 2003 IS ALS VOLGT :

LIQUIDE MIDDELEN 9.350.000

SWAP 55.000

OVERGEDRAGEN RESULTAAT (650.000)

FINANCIELE LENING 10.055.000

Voorbeeld 2 : Beëidiging van de indekkingsverrichting

• GEGEVENSVERONDERSTEL DAT IN VOORBEELD 1, ONDERNEMING A BESLIST OP 1 JULI 2003 DE RENTESWAP TE BEEINDIGEN EN VERWACHT DE VASTE INTERESTLENING TERUG TE BETALEN OP DE VERVALDAG VAN 30 JUNI 2005.

• BOEKINGEN BIJ HET BEEINDIGEN VAN DE SWAP : DE MARKTWAARDE WORDT IN GELD ONTVANGEN

Dt

Ct

55

52

Liquide middelen

Swap

55.000

55.000


• BOEKINGEN OP 31 DECEMBER 2003, 30 JUNI 2004, 31 DECEMBER 2004 EN 30 JUNI 2005

– DE INTEREST OP DE LENING WORDT SEMESTRIEEL BETAALD

Dt

Ct

65

55

Financiële kosten

Liquide middelen

375.000

375.000


– DE LENINGPREMIE, IN TOTAAL 55.000, WORDT AFGESCHREVEN OVER DE PERIODE VAN DE LENING VOLGENS DE EFFECTIEVE INTERESTMETHODE. DE TOTALE LENINGPREMIE IS GELIJK AAN HET VERSCHIL TUSSEN DE NOMINALE WAARDE EN DE GEBOEKTE MARKTWAARDE VAN DE LENING. BOEKING OP 31 DECEMBER 2003 :

Dt

Ct

17

65


Financiële kosten

13.029

13.029


– GELIJKAARDIGE BOEKINGEN ZULLEN OOK DIENEN TE WORDEN UITGEVOERD OP DE ONDERSTAANDE DATA EN VOLGENS DE VERMELDE BEDRAGEN

30/06/2004 13.499 EURO31/12/2004 13.984 EURO30/06/2005 14.488 EURO


• OP 30 JUNI 2005 WORDT DE LENING TERUGBETAALD

Dt

Ct

17

55


Liquide middelen

10.000.000

10.000.000

Voorbeeld 3 : Futurescontract ter indekking van de waarde van de

voorraad• GEGEVENS

ONDERNEMING A IS ACTIEF IN MIJNBOUW EN HEEFT OP 1 OKTOBER 2002, 1 MILJOEN ONS ZILVER IN VOORRAAD TEGEN EEN GEMIDDELDE KOST VAN 5 EURO PER ONS. OM DE INVENTARIS TE BESCHERMEN TEGEN EEN DALING VAN DE ZILVERPRIJS, BESLIST A ZICH IN TE DEKKEN DOOR 200 ZILVERFUTURES CONTRACTEN TE VERKOPEN. IEDER CONTRACT IS VOOR 5.000 ONS ZILVER TEGEN 5,55 EURO PER ONS. DE FUTURES HEBBEN ALS VERVALDAG MAART 2003, DIE OVEREENKOMT MET DE VERWACHTE LEVERING/VERKOOP VAN DE ZILVERVOORRAAD AAN EEN JAPANSE KLANT.


voorraad

• DE SPOT EN FUTURE PRIJZEN VAN ZILVER EVOLUEREN ALS VOLGT :

Spot Future Maart, 2002

1 oktober 2002 5,40 5,5531 december 2002 5,30 5,4020 maart 2003 5,25 5,25


voorraad

• DE VERANDERING IN DE MARKTWAARDE IS ALS VOLGT :

Futures ZilvervoorraadWinst/(verlies) Winst/(verlies)

31 december 2002 150.000 (150.000)31 maart 2003 150.000 (150.000)


voorraad

• BOEKING OP 31 OKTOBER 2002

ER MOET EEN MARGIN VAN 1.500 EURO PER CONTRACT BETAALD WORDEN.

Dt

Ct

41

55

Margin account

Bank

300.000

300.000


voorraad• BOEKING PER 31 DECEMBER 2002

DE VERANDERING IN DE MARKTWAARDE VAN DE INVENTARIS EN HET FUTURESCONTRACT WORDT GEBOEKT.

Dt

Ct

53

75

Futures contract

Winst op de futures indekking

150.000

150.000

Dt

Ct

60

30

Voorraadbeweging

Zilvervoorraad

150.000

150.000


voorraad• BOEKINGEN PER 31 MAART 2003

DE VERANDERING IN DE MARKTWAARDE WORDT GEBOEKT.

Dt

Ct

53

75

Futures contract

Winst op de futures indekking

150.000

150.000

Dt

Ct

60

30

Voorraadbeweging

Zilvervoorraad

150.000

150.000


voorraad

• DE FUTURES WORDEN AFGEREKEND

Dt

Ct

55

41

Bank

Margin account

600.000

300.000

Futures contractCt 53 300.000


voorraad

• DE INVENTARIS WORDT VERKOCHT

Dt

Ct

55

70

Bank

Verkopen

5.250.000

5.250.000

Dt

Ct

60

30

Voorraadbeweging

Voorraad

4.700.000

4.700.000

Cash flow hedging

• Betracht de veranderingen in de toekomstige cash flows te compenseren

• Het risico tot wisselende cash flows kan verband houden met een bestaand activum of passivum of met een verwachte toekomstige transactie die evenwel nog geen vaste verbintenis is

• Indeling voor niet geboekte, vaste verbintenissen als volgt:– IAS 39 : Cash flow hedge– ED IAS 39/FAS 133 : Fair value hedge

Cash flow hedging

• Voorwaarden :– De transactie moet toch zeer waarschijnlijk

zijn– De transactie moet specifiek geïdentificeerd

zijn– Wanneer een groep van toekomstige

transacties beoogd wordt, moet deze groep hetzelfde risicoprofiel hebben

Cash flow hedge voorbeelden

• Foreign currency forward om toekomstige inkomsten genererende of kosten genererende transacties in te dekken

• Interest rate swap om lening met een variabele interestvoet in te dekken

• Optie om een verwachte aankoop van vaste activa in te dekken

• Commodity future om een niet vaste verbintenis in te dekken

Cash flow hedging – Ogenblik van boeken

IAS 39 : Het indekkingsresultaat wordt in het resultaat genomen wanneer de transactie zich VOORDOET

FAS 133 / ED IAS 39 : Het indekkingsresultaat wordt uit het eigen vermogen gehaald en in resultaat genomen op het moment dat de

onderliggende transactie HET RESULTAAT BEINVLOEDT

Hoe wordt een cash flow hedge geboekt?

Eigen vermogen fungeert als wachtrekening voor de indekkingsresultaten

Deze “wachtrekening” (other comprehensive income) moet per trimester aangepast worden zodanig dat zij gelijk is aan het minste van (lower of):De gecumuleerde winst of verlies van het

indekkingsinstrumentDe gecumuleerde winst of verlies van de onderliggende

transactie (tegen marktwaarde)

Boeking van een cash flow hedge• TABEL 1

(Winst)verlies (Winst)verlies (Winst)verlies (Winst)verliesop de op het geboekt in geboekt in

toekomstige indekkings- eigen vermogen de verlies- en transactie instrument winstrekening

Scenario 1 10 (15) (10) (5)

Scenario 2 10 (5) (5) 0

Scenario 3 0 (5) 0 (5)

Scenario 4 0 5 0 5

Scenario 5 (10) 15 10 5

Scenario 6 (10) 5 5 0

Scenario 7 (5) 0 0 0

Scenario 8 5 0 0 0

Boeking van een cash flow hedge

• TABEL 2Huidig Gecumuleerd Huidige Gecumuleerd GecumuleerdTrimesterNetto

(W)Verlies (W)Verlies(W)Verlies (W)Verlies (W)Verlies(W)Verliesimpact

toekomstige toekomstige hedging hedging in het getransfer.Verlies en

transactie transactie instrument instrument eigen verm. Naar EV winstrek.

• Trim.

1 10 10 (15) (15) (10)(10) (5)

2 10 20 (5) (20) (20)(10) 5

3 0 20 (5) (25) (20)0 (5)

4 0 20 5 (20) (20)0 5

5 (10) 10 15 (5) (5)15 0

6 (10) 0 5 0 05 0

7 (5) (5) 0 0 00 0

8 5 0 0 0 00 0

Voorbeeld 4 : Futurescontract ter indekking van een verwachte

verkoopstransactie

• GEGEVENS

VERONDERSTEL DEZELFDE GEGEVENS ALS VOORBEELD 3 ONDERNEMING A DUIDT EVENWEL DE VERKOCHTE FUTURES FORMEEL AAN ALS EEN CASH FLOW HEDGE VAN DE VERWACHTE VERKOOP VAN DE ZILVERVOORRAAD AAN DE JAPANSE KLANT (ER IS NOG GEEN VAST VERKOOPCONTRACT)


verkoopstransactie

– 1 MILJOEN ONS ZILVERVOORRAAD ; KOSTPRIJS 5.000.000 EURO

– DE SPOT EN FUTURE PRIJZEN VAN ZILVER EVOLUEREN ALS VOLGT :Spot Future Maart, 2003

1 oktober 2002 5,40 5,5531 december 2002 5,30 5,4020 maart 2003 5,25 5,25

– DE VERANDERING IN DE MARKTWAARDE IS ALS VOLGT :Futures ZilvervoorraadWinst/(verlies) Winst/(verlies)

31 december 2002 150.000 (150.000)31 maart 2003 150.000 (150.000)


verkoopstransactie

• BOEKING PER 31 OKTOBER 2002

– ER MOET EEN MARGIN VAN 1.500 EURO PER CONTRACT BETAALD WORDEN.

Dt

Ct

41

55

Margin account

Bank

300.000

300.000


verkoopstransactie

• BOEKING PER 31 DECEMBER 2002

– DE VERANDERING IN DE MARKTWAARDE VAN DE FUTURE WORDT GEBOEKT IN EIGEN VERMOGEN.

Dt

Ct

53

...

Futurescontract

Wachtrekening futures indekking(onderdeel eigen vermogen)

150.000

150.000


verkoopstransactie

• BOEKING PER 20 MAART 2003

– DE VERANDERING IN DE MARKTWAARDE VAN DE FUTURE WORDT GEBOEKT IN HET EIGEN VERMOGEN.

Dt

Ct

53

...

Futurescontract

Wachtrekening futures indekking(onderdeel eigen vermogen)

150.000

150.000


verkoopstransactie

– DE FUTURE WORDT AFGEWIKKELD

Dt

Ct

55

41

Bank

Margin account

600.000

300.000

FuturescontractCt 53 300.000


verkoopstransactie– DE VOORRAAD WORDT VERKOCHT.

Dt

Ct

55

70

Bank

Verkopen

5.250.000

5.250.000

Dt

Ct

60

30

Voorraadbeweging

Voorraad

5.000.000

5.000.000


verkoopstransactie

– DE WACHTREKENING “FUTURES INDEKKING” WORDT

AFGEBOEKT NAAR DE VERLIES- EN WINSTREKENING.

Dt

Ct

...

70

Wachtrekening “futuresindekking”

Verkopen

300.000

300.000

Activa en passiva uitgedrukt in vreemde valuta

• Fair value hedge

– Termijncontracten altijd aan marktwaarde

– Proratering van report en deport niet meer vereist

Voorbeeld 5 : Concept “Basic adjustment” in IAS 39

• GEGEVENS

OP 31 OKTOBER 2002 PLANT VENNOOTSCHAP XYZ DE AANKOOP VAN EEN MAINFRAIME. DE AANKOOP ZAL PLAATSVINDEN IN USD EN DE MUNTEENHEID VAN ONDERNEMING XYZ IS DE EURO. DE TOEKOMSTIGE AANKOOP WORDT VERWACHT PLAATS TE VINDEN OP 31 MAART 2003. DE PRIJS VAN EEN NIEUWE MAINFRAME BEDRAAGT 1 MIO USD. TENEINDE ZICH IN TE DEKKEN TEGEN EEN KOERSSTIJGING VAN DE USD, KOOPT ONDERNEMING XYZ FX-CONTRACTEN VOOR DE AANKOOP VAN 1 MIO USD AAN DE KOERS VAN 1 USD = 0,95 EURO


• De evolutie van de spot- en forwardkoers is als volgt :

Spot Forward Winst (verlies)

op FX contract

31 oktober 2002 0,94 0,95 -31 december 2002 0,95 0,96 10.00031 maart 2003 0,97 0,97 10.000


• BOEKING PER 31 DECEMBER 2002

Dt

Ct

53…

…

FX contract

Wachtrekening indekkingsver.

10.000

10.000


• Boeking op 31 maart 2003

Dt

Ct

53…

…

FX contract


10.000

10.000

Dt

Ct

20…

44…

Materiële vaste activa

Leveranciers

970.000

970.000


Dt

Ct

44…

55…

Leveranciers

R/C Bank

970.000

950.000

FX contractCt 53… 20.000


• Op dit moment wordt ook de winst op het FX contract vanuit het eigen vermogen overgeboekt naar de betreffende rekening van de vaste activa.

Dt

Ct

…

20…


Materiële vaste activa

20.000

20.000

Vaste verbintenissen

• IAS 39 : Cash flow hedge, omdat vaste verbintenis “off balance sheet” wordt gerapporteerd

• ED IAS 39/FAS 133 : Fair value hedge omdat de prijs vast is en het risico dus gerelateerd is met de fair value

Voorbeeld 6 : Indekking met termijncontract vreemde valutarisico

bij vaste verbintenissen

• STEL ZELFDE GEGEVENS ALS VOORBEELD 3 of 4, OP UITZONDERING DAT DE ONDERNEMING BESLUIT EEN VASTE VERBINTENIS AAN TE GAAN MET DE JAPANSE KLANT OM DE VOORRAAD (1 MILJOEN ONS) ZILVER TE VERKOPEN OP 20 MAART 2003 TEGEN 804.750.000 YEN. TEZELFDERTIJD DEKT DE ONDERNEMING ZICH IN DOOR EEN TERMIJNCONTRACT TE KOPEN, MAART 2003 MET FORWARDRATE = 145 YEN / 1 EURO (5.550.000 EURO ONTVANGEN, 804.750.000 YEN BETALEN).



DE WISSELKOERS EN DE MARKTWAARDE VAN DE TERMIJNCONTRACTEN EVOLUEREN ALS VOLGT:

Termijnkoers Marktwaardemaart 2001 termijncontracten

1 oktober 2002145 YEN / EURO -31 december 2002157 YEN / EURO420.000 EURO20 maart 2003 163 YEN / EURO 612.883 EURO


bij vaste verbintenissen• BOEKING OP 31 DECEMBER 2002

– DE MARKTWAARDE VAN HET TERMIJNCONTRACT WORDT GEBOEKT VIA EIGEN VERMOGEN

Dt

Ct

53

...

Termijncontract

Wachtrekening indekkings-verrichtingen

420.000

420.000



• BOEKING OP 31 MAART 2003

Dt

Ct

53

...

Termijncontract


192.883

192.883


bij vaste verbintenissen– DE ZILVERVOORRAAD WORDT VERKOCHT : 804.750.000

YEN x 163 YEN/EURO

Dt

Ct

40

70

Debiteuren

Verkopen

4.937.117

4.937.117

Dt

Ct

60

30

Voorraadbeweging

Voorraad

5.000.000

5.000.000


bij vaste verbintenissen– HET TERMIJNCONTRACT WORDT UITGEOEFEND

Dt

Ct

55

53

Bank

Termijncontract

612.883

612.883



– DE WACHTREKENING WORDT AFGEBOEKT

Dt

Ct

...

70


Verkopen

612.883

612.883

Voorbeeld 6 bis : Indekking met termijncontract vreemde valutarisicobij vaste verbintenissen : ED IAS 39

BOEKING OP 31 DECEMBER 2002

• DE MARKTWAARDE VAN HET TERMIJNCONTRACT EN DE VASTE VERBINTENIS WORDT GEBOEKT

Dt

Ct

53

70

Termijncontract


420.000

420.000

Dt

Ct

60

49

Financiële kosten

Vaste verbintenis

420.000

420.000


BOEKING OP 31 MAART 2003

• DE EVOLUTIE IN DE MARKTWAARDE VAN HET TERMIJNCONTRACT EN DE VASTE VERBINTENIS WORDT GEBOEKT.

Dt

Ct

53

75

Termijncontract


192.883

192.883

Dt

Ct

65

49

Financiële kosten

Vaste verbintenis

192.883

192.883


• DE ZILVERVOORRAAD WORDT VERKOCHT : 804.750.000 YEN x 163 YEN/EURO

Dt

Ct

40

70

Debiteuren

Verkopen

4.937.117

4.937.117

Dt

Ct

60

30

Voorraadbeweging

Voorraad

5.000.000

5.000.000


– DE VASTE VERBINTENIS WORDT AFGEBOEKT

Dt

Ct

49

70

Vaste verbintenis

Verkoop

612.883

612.883


– HET TERMIJNCONTRACT WORDT UITGEVOERD

Dt

Ct

55

53

Liquide middelen

Termijncontract

612.883

612.883

Indekking van een netto investering in een buitenlandse entiteit

• Als een cash flow hedge

• Winst en verlies in eigen vermogen

• Winsten en verliezen op indekkingsinstrument ook in eigen vermogen

• Overboeking uit eigen vermogen naar resultatenrekening indien participatie wordt uitgeboekt (verkocht)

Niet effectieve hedges

Verschillende redenen:• Notioneel en hoofdsommen van afgeleid

product en ingedekt item• Eindvervaldatum en repricing• Onderliggende interestvoeten• Onderliggende munten• Kredietverschillen

Stopzetting van de indekkingsverrichting

• Fair value hedge– Waardering activa/passiva : marktwaarde bij stopzetting

– Waardering financiële instrumenten : marktwaarde

• Cash flow hedge– Toekomstige transactie blijft waarschijnlijk : gecumuleerd

hedgingresultaat in eigen vermogen

– Toekomstige transacties is onwaarschijnlijk : gecumuleerd hedgingresultaat in resultatenrekening

Voorbeeld 7

• GEGEVENS

EEN SPAGHETTI FABRIEK DENKT OP 1 NOVEMBER 2002 DAT ZIJ OP 28 FEBRUARI 2003 TARWE ZAL MOETEN AANKOPEN.DE VERWACHTING IS GEBASEERD OP HET PRODUCTIEBUDGET EN ER IS NOG GEEN AANKOOPVERPLICHTING. ZIJ VREEST EEN STIJGING VAN DE TARWEPRIJS EN DAAROM KOOPT ZIJ FUTURECONTRACTEN TARWE, TERMIJN 28 FEBRUARI 2003.

Voorbeeld 7 VERONDERSTEL DE VOLGENDE EVOLUTIE VAN DE

TARWEPRIJS EN VAN DE MARKTWAARDE VAN DE FUTURE:

Tarweprijs Marktwaarde future

winst/(verlies) 1 november 2002 250

31 december 2002 230 gedaald (20.000)28 februari 2003 260 gestegen 10.000

OP 1 JANUARI 2003 BESLIST DE ONDERNEMING EEN VASTE AANKOOPVERPLICHTING VAN TARWE AAN TE GAAN, TE LEVEREN OP 28 FEBRUARI 2003.

Wijzigingen in treasury approach

• Macro-hedge van een netto onderliggende positie enkel nog

toegestaan onder bepaalde voorwaarden

• Indekking van netto posities in vreemde valuta door treasury centers in

toegestaan voor toekomstige transacties of vaste verbintenissen onder

bepaalde voorwaarden

• De onderneming die de vreemde valuta exposure heeft, moet partij

zijn bij het indekkingscontract; maar dit indekkingscontract mag een

intercompanycontract zijn


• Een intercompany afgeleid product = hedging van valutarisico, op voorwaarde dat :

– Aan alle voorwaarden van een foreign currency cash flow hedge is voldaan

– De uitgevende onderneming dient één of meerdere afgeleide producten als indekking aan te gaan bij een EXTERNE PARTIJ


AANKOOP USD600 MIO

VERKOOP USD200 MIO OP TERMIJN

AANKOOP USD400 MIO OP TERMIJN

BANK A BANK B

TREASURY CENTER

SUB AUSD 400 MIO

SHORT

SUB AUSD 400 MIO

SHORT

Wijzigingen in treasury approach• Netto indekking van risico uit intercompany

afgeleide producten– De uitgevende onderneming dient externe

contracten aan te gaan welke op nettobasis het risico per vreemde munt indekken. Vervaldag max. 31 dagen verschil Af te sluiten binnen 3 dagen

– Documentatie op het niveau van elke individuele intergroepsonderneming.


TREASURY CENTER

BANK

VERKOOP USD500 MIO

SUB AUSD 500 MIO

LONG

SUB AUSD 500 MIO

LONG

SUB CUSD 100 MIO

SHORT

SUB CUSD 100 MIO

SHORT

AANKOOP USD100 MIO

VERKOOP USD400 MIO

Is het nog waard aan hedging te doen?

• Voorkomen van schommelingen in nettoresultaat• Complexe implementatie issues• Eenvoudiger om alles te waarderen aan

marktwaarde en veranderingen in resultaat te nemen?

• Waarschijnlijk onaanvaardbaar• Nood aan omslachtige regelgeving om aan

hedge-accounting te doen

Toelichting (disclosures)

• Accounting regels mbt inkomstenerkenning

• Methodes en assumptie gebruikt voor de bepaling van FVs

• Redenen en details indien niet in staat om FV te bepalen

• Risk management objectieven/politiek

• Detail van winsten/verliezen die in resultatenrekening, eigen vermogen en in activa/passiva werden geboekt

• Gedetaileerde informatie voor indekkingsverrichtingen

Ander punten die IAS 39 behandelt

Allesomvattende definities van financiële instrumenten

Alle financiële activa en schulden (incl afgeleide producten) op de balans

Activa initieel aan kostprijs, vervolgens meestal aan reële waarde

Ander punten die IAS 39 behandelt

Schulden normaliter “amortised cost”, behalve marktwaarde voor:Afgeleide productenSchulden aangehouden voor handelsdoeleinden

Veranderingen in marktwaarde in :In de winsten verliesrekeningIn eigen vermogen

Hedge accounting op basis van economische werkelijkheid

In andere standaarden

Subs, assocs, JVs

Employee benefits

Leases

Contingent considerationIn business combination

Andere uitsluiting

Eigen aandelen

Verzekeringscontracten

Specifieke garanties

“WeatherDerivatives”

“Own Use” Commodity

Binnen de scopeDebt and equity investments

Originated loansDebt

Afgeleide productenInterest rate swaps, etc

Draagwijdte

Financiële activa (4 categoriën) Held for trading (incl alle afgeleide

producten) Held-to-maturity Leningen/vorderingen door de vennootschap

gegenereerd Available-for-sale (residuele catergorie)

Financiële activa

Financiële schulden Held for trading (incl alle afgeleide

producten) Alle andere schulden (residuele catergorie)


Erkenning en initiële waardering

• De vennootschap dient een financieel activum of schuld (incl afgeleid product) tot uiting te brengen in haar balans op het ogenblik dat zij partij wordt binnen een contract.

• Initiële waardering: kostprijs

• Transactiekosten dienen geïncorporeerd in de aanschafprijs

Opeenvolgende waarderingen

Fair value

• Alle afgeleide producten, financiële activa (behalve infra) en schuldtitels aangehouden voor tradingdoeleinden

Amortised cost

• Bepaalde financiële activa

– Leningen en vorderingen door vennootschap gegenereerd

– Held-to-maturity investeringen

– Niet genoteerde investeringen indien FV redelijkerwijs niet kan worden bepaald

• (non trading) financiële schulden

Samenvatting : waardering en erkenning activa

Waardering Verandering in boekwaarde

Trading Fair value Resultatenrek.

Originated Amortised cost Report of deport afgeschreven

Held-to-maturity

Amortised cost Report of deport afgeschreven

Available for sale

Fair value* Resultatenrek. Of eigen vermogen

* tenzij in uitzonderlijke gevallen, fair value niet betrouwbaar kan gemeten worden (IAS stricter dan US GAAP)

Samenvatting : waardering en erkenning schulden

Measurement Changes in carryingamount

Trading

Other liabilities

Fair Value

Amortised cost

Resultatenrek.

Premie of discount wordt afgeschreven

Transfert van activa binnen verschillende categoriën

Trading

Winst/verlies in eigen vermogen

overgeboekt naar resultatenrek

Held to maturity*

HerwaarderingAan fair value(via resultatenrek.)

Winst/verlies in eigen vermogen

wordt afgeschreven

Herwaardering aan fair value(ofwel via resultatenrek of eigen

vermogen

Available-for-sale

“Tainting” van de portfolio

• Verbod om financiële activa nog te classifiëren als “held-to-maturity” indien er een verkoop of transfert van een niet-onbelangrijk deel van de held-to-maturity activa heeft plaatsgevonden

• uitzonderingen:– Dicht bij eindvervaldag met minimaal effect op fair value;– Na ontvangst van merendeel van origineel kapitaalbedrag;– Als gevolg van een “non-recurring” gebeurtenis, buiten de wil

van de vennootschap om en niet geanticipeerd.

• Duurtijd: verbod neemt einde op einde van het tweede financieel jaar volgend op de verkoop of transfert.

Impairment van financiële activa

• Bepaal boekwaarde

• Vergelijk met realiseerbare waarde

• Afwaardering indien nodig

Derecognition

• Activa - rechten gerealiseerd, afgelopen of

controle overgedragen.

• Component aanpak (e.g. kredietrisico).

• Schulden - wettelijk uitgedoofd, gecancelled, of

afgelopen.

• Verschil tussen boekwaarde en opbrengst in de

resultatenrekening.

Verdere evolutie


IAS 39 – Voorstellen in het “verbeteringsproject”

• In juni 2002 heeft de IASB een exposure draft gepubliceerd met de bedoeling een aantal amendementen toe te voegen aan zowel IAS 32 als IAS 39. Bedoeling van de IASB is om de complexiteit van het toepassen van beide standaarden te verminderen. IASB verwacht om een herwerkte versie van de standaard voor financiële instrumenten uit te vaardigen tijdens het eerste kwartaal van 2003.

• Belangrijkste voorstellen:

– Fair value measurement : vennootschap mogelijkheid laten bij aanvang een financieel actief/passief te waarderen tegen werkelijke waarde met verandering van de werkelijke waarden in de resultatenrekening (bv bij hedges van fair value exposures, geen bifurcatie meer van embedded derivatives)

IAS 39 – Voorstellen in het “verbeteringsproject”

– Verdere guidance hoe werkelijke waarde dient bepaald

– Impairment losses – toenadering naar FAS 5 benadering

– Hedge van een niet-uitgedrukt firm commitment onder IAS 39 cash flow hedge veranderen in fair value hedge (vergelijkbaar met US GAAP)

– Afstappen van “basic adjustment principle” ten voordele van “recycling” uit eigen vermogen (vergelijkbaar met US GAAP)

– Verandering in bepaling van waarde bij schuldtitel waaraan een equity instrument mee verbonden is (convertible bonds) – eerst schuldtitel waarderen en vergelijken met totale waarde -> verschil is waarde eigenvermogensdeel

Recapitulatie

• Principes van IAS 32• Classificatie als schulden of eigen

vermogensinstrumenten• Presentatie en toelichting • Principes van IAS 39• Hedge en non-hedge accounting• Bepaal of contracten onder IAS 39 vallen• Criteria voor hedge accounting• Boeken van financiële instrumenten

Vragen

[email protected] /Tel: +32 3 259 33 04

[email protected] /Tel: +32 2 710 96 08

financial instruments ias 32 : disclosure & presentation ias 39 : recognition & measurement...

Documents

standaarden dia

infrastructuur dia

als een schuld

worden gehanteerd dia

het eigen vermogen dia

wisselkoersen en rentetarieven

een eigen vermogensinstrument

desbetreffende risicos