final jurnal
TRANSCRIPT
8/17/2019 Final Jurnal
http://slidepdf.com/reader/full/final-jurnal 1/7
JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 1, (2014) ISSN: 2337-353 (2301-271 P!"#$)
Abstrak— PT Badak merupakan perusahaan yang bergerak dalam bisnis LNG. Sekarang ini PT Badak bermaksud akan
mengembangkan pengoperasian transportasil LNG carrier di terminal LNG bontang. PT Badak mempunyai rencana akan
membeli satu escort tug yang akan digunakan sebagai pengganti escort tug lama. Escort tug ini akan digunakan pada proses LNG,
khususnya dalam proses bersandar dan lepasnya LNG carrier ke
dan dari dermaga PT Badak NGL Bontang. Dalam rangkamendukung pengadaan tug ini, sudah dilakukan penelitian
mengenai perormance maupun nilai ekonomis dari masing!masing pilihan escort tug serta bahan bakar yang akan dipakai
escort tug pada "aktu beroperasi. Pada penelitian ini #uga sudahdianalisa bagaimana cara pengadaan escort tug, dengan
membangun bangunan baru atau menye"a. Data untuk melakukan pemilihan diperoleh dari sur$ey literatur yang
tersedia di domain publik kemudian dilakukan perbandingan
antara data!data yang didapat, lalu diproses denganmempertimbangkan engineering #udgement penulis dalam
menentukan tingkat kepentingan dan pemilihan tug menggunakan analytical hierarchy process (AHP). Pada
penelitian ini #uga sudah dilakukan analisa biaya dan kandunganbahan bakar untuk menentukan bahan bakar yang dipakai dan
analisa in$estasi untuk di#adikan bahan pertimbangan dalammemilih cara pengadaan escort tug. Setelah dilakukan
serangkaian pemilihan menggunakan %&P dan analisa pada
bahan bakar serta analisa in$estasi didapatkan hasil bah"a tipeescort tug yang akan dipakai adalah rotor tug. Sedangkan #enis
bahan bakar yang akan dipakai dan cara pengadaan yang dipilihadalah natural gas dan membangun bangunan baru.
'ata 'unci — Escort Tug, T%&#"' # E&o#o*"'
I.PENDAHULUAN
%!*"#l LN+ *%!&# '"l"$' $ $%*$ "*#
/' l* l* %#$& "! "! &% %#$& /''%$%l %#/"!"*# *%ll" l$ !" !% !o&'"ol% &l LN+. T%!*"#l "#" *%*#" 4 (%*$) #/'"$* "$ *%#%!"* &l LN+ # *%#*#/*$##, *%#"*# LN+ l* cryogenic tank #/** *%## ' " -10 6, regasifying LN+,# %#l!# /' &% 8!"#/# $!#'*"'" #'"o#l. 9"$%!*"#l LN+, &l LN+ " $*$&# &% %!*/ o#/&! *$ "*# " &'' #/ "/#&# #$& *%#$!#'%! *$# !" &l &% $#/&" %#"*##. P""#" " "!##/ &'' #$& *%## %%& embrittling &!%# ' %&'$!"* -10 6. P **# !o'%' $!#'%! "#" *%*%!l&# &$ 12 8*.
T
S$ "#" PT & N+L '%#/ *%l&&#
%#/%*#/# " $%!*"#l LN+#, "*# l $%!'%$ 8/!' *%*%!$"&# %#"#/&$# %!*"#$# LN+. 9%#/## %#"#/&$# $%!'%$ &# *%#"#/&$ l !'*$# LN+ !" &l LN+ &% $%!*"#l. U#$& *%*#$
$!#'o!$'" "#", PT & N+L *%*#" '"l"$' escort tug #/ %!#/'" '%/" %*# &l LN+ '%"#//$ %!$*$ " %!*/ # *%*#$ *%#/"&$ $l"-$l"&l " bresthing dolphin # mooring dolphin. Escort tug #/ "*"l"&" %!'# /' l* o#$#/ l 7 tug #/ '$ "#" ' $"& l& #$& "o%!'"&# "%!*/ o#$#/. ;l "#" *%*&' %!'# #/
%!/%!& " "'#"' /' l* "#" #$& *%#"#/&$&# %!o!* %#/o%!'"# " $%!*"#l /' #/ "*"l"&"# %#/#*%l&&# %#/%*#/# %*#/## # %#/o%!'"# escort tug " %!*/ PT & N+L.
9l* %#/o%!'"# " $%!*"#l LN+ "$&#escort tug #/ $ *%l&&# o%!'" #/ *# #*%#8*"# &%'%l*$#. K%**# %!*#<%! escort tug *%!&# '$ l #/ "%!l&#, l "#" $"& l%'!" %!# # #/'" !" escort tug l* *%## &lLN+. U#$& '% $%!*"#l, &%*## # &%'%l*$#*%!&# '% l #/ '#/$ %#$"#/ &!%# $%!*"#lLN+ # &l LN+ *%*"l"&" $"#/&$ '%#'"$"<"$' #/ $"#//"$%! $!&# *# '%#$# '$ *%!$.
S%#/ %#/# l $%!'%$ "$' *& &#"l&&# &8"# $%&#"' # %&o#o*"' tug !" %%! 8%#"'harbour tug "$ Voith Water Tractor , Azimuth Stern Drie,
!otor Tug , Tractor "lus $%!*'& %*"l"# # &! #$! "%'%l # LN+ #$& " o%!'"&# " $%!*"#l LN+o#$#/ '%!$ ! %#/##. M%#/"#/$ %#%l"$"#'%%l*# #/ "l&&# To*', 2011 #/ %!8l=S$" Ko*!'" T%&#"' # E&o#o*"' 9 J%#"';!o! T/ "$ Voith Water Tractor # Azimuth Stern
Drie Tug l* %#//### " $%!*"#l LN+ M!K!#/= # *%*#"#/&# 8%#"' harbour tug '8# %l* *%l&&# #l"' $%! # &! '%!$ ! %#/# escort tug#
II. DASAR TEORI
A.ASD (Azimuth Stern Drive)
AS9 tug *%!&# tug %#/# '"'$%* !ol'" #/ %!"%l&#/ '* '%%!$" &l #o!*l l"#, #*# " $#/ %!/%!& 306. P!ol'" $*# $%!"!" !" #"$azimuth propeller #/ *%*"l"&" kort$nozzle namun $ %!/%!& 306 '%"#// &l *%*"l"&" *#%<%! #/#l. %'!# propeller force *o%l "!o"#*"& ""$#/ %!'!&# $o!'" %*$ &!# # &!</ o!o#/ $%!*'& #/ "'%&# ol% l"!# #/*'& propeller . S"'$%* !ol'" "#" *%*%!"&#
turning circles #/ &%"l # %#/%#$"# &l %#/# 8!& #/ %&$.
K8"# T%&#"' # E&o#o*"' Escort Tug #$& T%!*"#l LN+ : S$" K'' PT &
>!%#& N/! # I!. ?'"' 9" A!#, M.S., P.9.
J!'# T%&#"& P%!&l#, >&l$' T%&#olo/" K%l$#, I#'$"$$ T%&#olo/" S%l No%*%! (ITS)Jl. A!"% R*# ;&"*, S! 0111 I#o#%'"
e$mail : '"'@#."$'.."
1
8/17/2019 Final Jurnal
http://slidepdf.com/reader/full/final-jurnal 2/7
JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 1, (2014) ISSN: 2337-353 (2301-271 P!"#$)
+*! II.1 AS9
B.VWT (Vith W!ter Tr!"tr)
Voith %ater tractor l '% tug #/ '#/$ %!% %#/# $"% tug l"## '% tug %#/# &o#'%*%#!"& # #"&, $%!"!" !" l*#/ &l #/ !%l$" $!, Vo"$ S#%"%! P!o%ll%! (VSP), %l"##/ l"#/- l"#/ # "#. K% VSP, %l"##/ l"#/-l"#/ # "#*%!&# %l%*%# &$" "!o"#*"', *%!%& *%#"$&#/ #/&$ "!o"#*"& '%l* %!o%!'". S%l* $%'"#, '#/$ %#$"#/ #$& *%**" %#/! !"*'"#/-*'"#/ /"# %!"l& $!"&#, *"'l# fin#/ *%*#" %#/! $%! &%&$# &%*",
'$"l"$', # %!"l& rolling tug , $%$" &%**#*%*$! *%#!#.
+*! II.2 V?T
#.Tr!"tr P$u%
T!$o! l' *%!&# tug %#/# "#'$l'" /#/# #$!V?T %#/# AS9. Tug "#" *%*#" oith schneider
propeller, '$ azimuth stern drie thruster , # *o""&'"'&%/. 9%#/# '"'$%* !ol'" #/ "*"l"&" $!$o! l'** *%#!"& &l %#/# &!# #/ %'!. T!$o! l' 8/ *%*#" &%&$# $!"&# #/ %'! /"# %# *# %l&#/. 9%#/# # "#o<'" $!$o! l' "#" $%!8" %#"#/&$# $!"&# '%%'! 53 /"# %# # %l&#/ "#"#/&# conentional tug . S%l"# "$ %#/# *%*o""&'" '"'$%* !ol'" "#",$%!8" %#"#/&$# side thrust $!$o! l' '%%'! 2.
+*! II.3 T!$o! Pl'
D.Rtr Tu&
Ro$o! $/ *%!&# harbour tug %#/# "#<o'" !" AS9#/ *# *%*#" $"/ Azimuth "ropeller . Tug "#"*%*#" Azimuth "ropeller /"# l# #
'$ Azimuth "ropeller " /"# !"$#. 9%#/# ''## !ol'" #/ "*"l"&"#, !o$o! $/ *%*#" *#<%! #/ /' # bollard pull #/ $"#//" !" AS9 #V?T tug# S%! /!"' %'! Ro$o! T/ *%*#"
performance #/ *"! '* %#/# Tractor "lus, #'8 8%#"' P!ol'" #/ "&" %!%. Ro$o! tug *%*#" &%#//l# l* l %!*#<%! &''#l* l *%#" &%%$# #/ "'!$&# !"conentional tug "$ $ *%#" &%%$# #/"'!$&# &$ *%*# LN+ $#&%! # l*&$ 5 '*" 7 *%#"$, '%#/&# conentional tug *%*%!l&# &$ l%" !" 10 *%#"$ #$& *%#" &$
#/ "'!$&#. S%l"# "$ l* l bollard pull , !o$o! $/ 8/ *%*#" &%#//l# "$ $"/ !o$o! $/ $*%#%"&# $%#/ $!"&# #/ '* %'!# %#/#%*$ conentional tug .
+*! II.4 Ro$o! T/
E.Pemi$ih!n 'en&!n AHP
9l* *%$o% A;P "l&&# l#/&-l#/& '%/" %!"&$ (K!' S!" # Al" R*#", 1B) :. M%#%"#"'"&# *'l # *%#%#$&# 'ol'" #/
""#/"#&#. . M%*$ '$!&$! "%!!&" #/ "l" %#/# $8#
$*.. M%*$ *$!"& %!#"#/# %!'#/# #/
*%#//*!&# &o#$!"'" !%l$" $ %#/! '%$"%l%*%# $%! $8# $ &!"$%!" #/ '%$"#/&$ "$'#.
. M%l&&# M%#%"#"'"&# %!#"#/# %!'#/#'%"#// "%!ol% 8*l %#"l"# '%l!# '%#&
# C D(#-1)2F , %#/# # l #&# %l%*%##/ "#"#/&#.
S&l %!#"#/# %!#"#/# %!'#/# #*&## #/ "%!&%#l&# ol% S$ "' "l"$ " . I#$%#'"$' K%%#$"#/#1G K% %l%*%# '* %#$"#/#, 9 %l%*%# *%*#" %#/! #/ '* %'!3G El%*%# #/ '$ '%"&"$ l%" %#$"#/ !" %l%*%##/ l"##, P%#/l*# # %#"l"# '%"&"$ *%#o&o#/'$ %l%*%# "#"#/&# %l%*%# #/ l"##5G El%*%# #/ '$ l%" %#$"#/ !" #/ l"##,P%#/l*# # %#"l"# '#/$ &$ *%#o&o#/ '$%l%*%# "#"#/&# %l%*%# #/ l"##
7G S$ %l%*%# 8%l' l%" *$l& %#$"#/ !" %l%*%#l"##, S$ %l%*%# #/ &$ "'o&o#/ # o*"##$%!l"$ l* !&$%&.G S$ %l%*%# *$l& %#$"#/ !" %l%*%# l"##,&$" #/ *%#&#/ %l%*%# #/ '$ $%! %l%*%#l"# *%*%l"&" $"#/&$ %#%/'# $%!$"#//" #/ *#/&"#*%#/$&#.2,4,,BG N"l"-#"l" #$! #"l" %!$"*#/#- %!$"*#/# #/ %!%&$#, N"l" "#" "%!"&# "l &o*!o*" " #$! 2 "l"# K%l"&# G J"& #$& &$"<"$' " *%#$ '$ #/& "#"#/ %#/# &$"<"$' 8,*& 8 *%*#" #"l" &%l"&## "#"#/ %#/# ".%. M%#/"$#/ #"l" %"/%# # *%#/8" &o#'"'$%#'"#. J"& $"& &o#'"'$%# *& %#/*"l# $ "l#/".. M%#/l#/" l#/& 3,4, # 5 #$& '%l! $"#/&$
"!!&"./. M%#/"$#/ <%&$o! %"/%# !" '%$" *$!"&' %!#"#/#
%!'#/#
2
8/17/2019 Final Jurnal
http://slidepdf.com/reader/full/final-jurnal 3/7
JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 1, (2014) ISSN: 2337-353 (2301-271 P!"#$)
. M%*%!"&' &o#'"'$%#'" "!!&". Ko#'"'$%#'" !' "$ '* %#/# 0.1
+*! II.5 S&%* %*"l"# %#/# A;P
III. ETODOLOIP /"# "#" &# "!"&# %%! &%/"$# #/"l&&# l* %#%l"$"# !" l (%#/*l# $)'*" &"! %*'# %#/# "$&## &%'"*l# %'%!$ *%$o% %*%# #/ "&" l* %#%l"$"# "#".
A.T!h!* Pen&um*u$!n D!t!
U#$& *%#/&# %#%l"$"# "$&# !o'%' %#/*l# $ #/ ##$"# &# "/#&# #$& #l"' %#%l"$"#. 9$ #/ "'"l&# "%!ol% !"literature, paper , # 8!#l.
B.T!h!* Pen&$!h!n D!t!
T %#/ol# $ $%!"!" !" $"% "$ '$"&o*!$" # !*%$!"&. %!"&$ %#8%l'# !" $-$ $%!'%$ :
1. S%$%l *%#/*l&# $ !" %!/" '*%! &%*"# $ $%!'%$ "ol '%"#// $%!l"$ %!%# #$! %%! 8%#"' $/ o$ #/ &#"/#&# PT & $%!'%$ l* %%! $olo& &! #$! l"# :
• &aneuer
• 'ollard pull
• Safe to%ing
• To%ing oer stern
• To%ing oer bo%
• Safe connecting to stern
• Safe connecting to bo%
• " P%*#/##
• " O%!'"o#l
2. P%*"l"# escort tug *%#//#&# Analytical (ierarchy "rocess ) A;P)
H#/ %!l "l&&# '$ *%l&&# #l"' A;P(Saaty, T .L. 10),"$ :
1. M%#%#$&# $8# A;P '%! &%'%l!#.
T8# A;P %#%l"$"# "#" l *%l&&# %*"l"# 8%#"' $/ #/ $%$ #$& *%*#$ %#/o%!'"# LN+ $#&%!.
2. M%#%#$&# $o! #/ %!%!# l* %#/*"l# &%$'# ( Decision &aking ) .
A&$o! #/ %!%!# l* %#/*"l# "#"l o%ner ad*udgement #/ "&"l" ol% %#l"'.
3. M%#%#$&# &!"$%!" #/ %!l"%!$"*#/&# #$& *%#" $8# ( goal ).K!"$%!" #/ "%!$"*#/&# l
"erformance, 8%#"' # &!, # P%#/#&l.
4. M%#%#$&# '-&!"$%!" #/ %! " $"#/&$ '%$%l &!"$%!".5. M%#%#$&# alternatie #/ "/#&# #$&
*%#" $8# "$ V?T, AS9, $ T!$o! Pl'.
. M%l&&# <!"'" #"l" %!#"#/# %!'#/# $"#/&$ &!"$%!".
7. M%l&&# %!#"#/# %!'#/# $"#/&$ '-&!"$%!" *%#//#&# *udgement %!'!&# $ #/ "%!ol%.
B. M%l&&# %!#"#/# '%$"alternatie *%#//#&# oo$ #/ "$!" %!#"#/#.
. M%l&&# %!"$#/# A;P
IV. ANALISIS DAN PEBAHASAN
A.Pemi$ih!n Escort Tug 'en&!n AHP
Perhitun&!n +!,tr Pem--t!n untu, ,riteri! ut!m!
9l* *%l&&# %*"l"# *%#//#&# A;P l#/& %!$* #/ "l&&# l *%*%!"&# %#"l"# !"$%!" $* *# ' &!"$%!" #/ &# "/#&#l* %*"l"#.
T%l IV.1 M$!"&' >&$o! P%*oo$# K!"$%!" U$*
"erformanceA#l"'%&o#o*"'
"erformance 1 3
A#l"'%&o#o*"' 0.333 1
1.333 4
T%l IV.2 M$!"&' >&$o! P%*oo$# S&!"$%!" A#l"'E&o#o*"'
A#l"' %&o#o*"'" %*#/## " S%
"P%*#/## 1 0.333
" O%!'"o#l 3 1
4 1.333
T%l " $' *%!&# o#$o !" %*%!"# oo$ criteria $* # '&!"$%!".
Perhitun&!n !,tr ev!$u!%i untu, %u-,riteri!
P /"# "#" &# "l&&# %!#"#/# %!'#/# %*$ $"% &l (AS9, V?T, T!$o! Pl', # Ro$o! $/) #$& '%$" '&!"$%!" !" *'"#/-*'"#/ &!"$%!"$*.
3
8/17/2019 Final Jurnal
http://slidepdf.com/reader/full/final-jurnal 4/7
JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 1, (2014) ISSN: 2337-353 (2301-271 P!"#$)
T%l IV.3 M$!"&' &$o! E<l'" S&!"$%!" "O%!'"o#l
AS9 V?TT!$o!Pl' Ro$o! T/
AS9 1 3 4 0.5
V?T 0.333 1 2 0.333T!$o!Pl' 0.25 0.5 1 0.2
Ro$o! T/ 2 3 5 1
3.5B3 7.5 12 2.033
T%l " $' *%!&# o#$o 'l '$ %!#"#/# %!'#/# '&!"$%!" " o%!'"o#l. S%$%l'%* %l%*%# ""'" *& $ $%!&"! &# "l&&# %!"$#/# oo$.
T%l IV.4 P%!"$#/# oo$ Ro$o! T/ K!"$%!"A#l"' E&o#o*"'
Rtr Tu&
&$o!%<l'"
&$o! oo$
oo$%<l'"
"P%*#/## 0.244 0.25 0.01"O%!'"o#l 0.4 0.75 0.34
0.411
T%l IV.5 oo$ To$l Ro$o! T/
Rtr Tug &$o!%<l'"
&$o
! oo$ oo$ To$l
"erformance 0.34 0.75 0.273
N"l"E&o#o*"' 0.411 0.25 0.103
0.37
T%l " $' *%!&# o#$o $%l %!"$#/# oo$.9%#/# *%#/"$#/ oo$ '%* &!"$%!" *&"$&# '"l '%/" %!"&$ :Ro$o! $/ %#/# oo$ 0.37 $ 37., $!$o! l' 0.31$ 31., AS9 0.17 $ 17., # V?T 0.12B $12.B.
B.An!$i%! -!h!n -!,!r
9l* %#%l"$"# "#" *%'"# #/ "&" l *%'"#%#/# *%!& Roll' Ro% "$ *%'"# %#/# *%#//#&# # &! /' # # &! "%'%l. A#l"' %!#"#/# "#" "l&&# # %#/# *%*#"#/&# %!&"!# " #/ "&%l!&# "l *%*&" &% 8%#"' # &! .A %%! &o*o#%# #/ $ %!%#/! l**%#%#$&# #"l" !" &o#'*'" # &! #$! l"# %'! &'"$' *%'"# #/ "/#&# %#/# *'' 8%#"' # &!#.Ko#'*'" # &! (l$!!) G D Engine Size (K?) C S>O(/&?.!) F 9%#'"$ (/*3)
9%#/# *%#//#&# !*' '%%!$" "$', *& $"$%#$&# &o#'*'" '%$" # &! *%'"# #/"&". 9l* $/' &"! "#", &o*o#%# S>O $%l"$%#$&# &$lo/ *%'"# M9O "$ 1B5 (/&?.!) #LN+ '%%'! 7 (/&?.!).
T%l IV.4 Ko%"'"%# l* *%#%#$# &o#'*'" # &!
'%$%l *%#$&# &o%%'"%#-&o%%'"%# #/ "$&##$& *%#/%$" # &! *# #/ l%" &o#'*$",
*& ""$#/ %! &o#'*'" # &! *%'"# %! 8*#.
T%l IV.5 P%!#"#/# &o#'*'" # &!
!% DO
/n%um%i
357.8
543.7 l$!!
9!" &o#'*'" # &! "$', &# ""$#/ %! %#/%l!# " '%l* '$ $# %#/# %!&"!# &l %!o%!'" '%l* 3 8* %! !". 9%#/# %'$"*'" !/ /'# M9O l R. 3570 # R. B24B.
T%l IV. " # &! l* &$ 1 $#
Gas Diesel
Biaya yangdikeluarkan(1th)
Rp1,398,772,053
Rp4,910,845,921
!% DO
E0T1PE N+ 9IESEL
E0ER/ Roll Ro% Roll Ro%
BHP 2430 250 &?
E0+UEL LN+ M9O
S+O# 7 1B5 /&?! DENSIT1 0.455 0.B71 $o#*
E0#ONS 0.25B 0.372 *!
4
8/17/2019 Final Jurnal
http://slidepdf.com/reader/full/final-jurnal 5/7
JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 1, (2014) ISSN: 2337-353 (2301-271 P!"#$)
9!" $%l " $' $ &"$ '"*l&# %#//##/' '%/" # &! l%" *%#/#$#/&# '%! 8#/&
#8#/
"#"#/&# *%#//#&# # &! "%'%l.
#.Pemi$ih!n "!r! *en&!'!!n ,!*!$ (-!n&un!n -!ru !t!u%e2!)
P %!"$#/# "#" &# "**&# '%o!#/o%ner
*%#/"#<%'$'"&# #/# #$& *%*#/# '% &l#/ "&%*"# !" &l $%!'%$ 8/ &# "'%&#.P %!"$#/# "#" &# "l"$&# %'$"*'" %! "o%!'"o#l &l *%l"$" " %/", " %!$## %!"&#, " %!l%#/&# &o#'*'", " '!#'"# " *"#"'$!'".
T%l IV.7 9$ l &%#/# Ro$o! T/
T%l IV.7 *%!&# $%l $ l &%#/# !o$o! $/,"*# $%l IV.7 "'&%#!"o&# '%o!#/ o#%!
*%*#" *ol #/ 25 !" %!"$#/# !/ &l # "#8*# !" #& '%%'! 75 !" !/ &l %#/# 8#/& &$ *%*"#8* 10 $# '%!$ #/ 10 %! $#. S%#/&# $%l IV.B *%!&# $%l "#<%'$'" %*#/## !o$o! $/ l* 8#/& &$ 20 $#. T%lIV.B ##$"# &# "8"&# '! #$& *%#/%$"&%l&# *# &%#$#/# #/ "' "$ !" %*#/## &l. 9!" $%l IV.B 8/ $ "$*"l&# " !$%! $%! IRR.
+*! IV.1 +!"& charter per day %#/# IRR Ro$o! T/
IRR *%!&# l8 %#/%*l"# !" '%!#/&"# &%/"$#cash flo% #/ "l&&# '%l* 20 $#. S%*"'l &$'%o!#/ o%ner *%#%$&# " charter '%%'! 4,70.57oll! %! l# *& #"l" IRR l 10, l "#"*%!%'%#$'"&# %#/# " charter 4,70.57 oll! *& o%ner &# *%#$&# &%#$#/# '%$%l 20 $#'%%'! 10 $ %#/# &$ l"# *%#$&# &%#$#/#'%%'! #/ #& #/ "&%#&#.
9%#/# *%*%!$"*#/&# $%l net cash flo% # $%l " !$%! $%! #"l" IRR $ "#l"' /"*#&%#$#/# '%!$ !"'"&o "l *%l&&# %#/# &l%#/# ! #/## ! $# '%.
+apital cost #/## ! :
• ;!' *%#/%l!&# #/ '%%'! 25 !"
%!"$#/# " #/## ! #$& "8"&#*ol l
• ;!' *%*"#8* #/ '%%'! 75 !" %!"$#/#
" #/## ! &% #& +apital cost '% :
• T"& %!l *%#/%l!&# " *ol
%*#/##
• T"& %!l *%*"#8* #/ &% #& #$&
&%%!l# %*#/## &l
K%#$#/# #/## ! :
DATA/ETERANAN SATUAN
JENIS KAPAL Rotor tug
Harga Kapal7,758,143.
3 !S"
Harga Kapal93,097,723,
57 Rp
#u$gaP%$&a'a$ 10( ) ta*u$
+oal A-al 1,939,53 !S"
P%$&a'a$ 5,818,08 !S"
Ja$ga-atup/'aara$ 10 ta*u$
N%la% u$ga
581,80.77 )ta*u$PENEL!ARAN
+oal A-al1,939,535.
91
P%$&a'a$Poo
5,818,07.72 )ta*u$
5
8/17/2019 Final Jurnal
http://slidepdf.com/reader/full/final-jurnal 6/7
JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 1, (2014) ISSN: 2337-353 (2301-271 P!"#$)
• "' *%#$&# &%#$#/# 8#/& #8#/
'%'" %#/# " charter #/ "$%#$&#
• T"& %!l *%l&&# %!%### %#%#
&l "l '$ '$ "%!l&#
• K## &l "' '" "/#&# '$
"$&# #$& o%!'"o#l " %!*/K%#$#/# '% :
• T"& *%*%!l&# " #/ %'! " l
• T"& %!l *%#/%l!&# " o%!'"o#l
R"'"&o #/## ! :
• A"l $%!8" %#/%#$"# o%!'"o#l " %!*/,
&%*#/&"## &l &# %!%#$" %!o%!'" #*%#% &%!'&# &l
R"'"&o '% :
• T"& $%!'%"# &l #/ &# "'%
• K%*#/&"## '%'""&'" &l $"& *%*%#"
&o#"'" %!*/ l%" %'!
9%#/# *%l"$ &%#$#/# # !"'"&o " $' $ &"$
#l"' %!%# #$! #/## ! %#/# '%.#/## ! *%*#" " %#/%l!# #/ $"#//" l %*#/## '%#/&# '% $"& %!l*%#/%l!&# " #/ $"#//" l. #/## !*%*#" &%#$#/# #/ l%" %'! !" '%'%! 8#/& #8#/ '%#/&# !"'"&o #/ "*"l"&"#$"& $%!ll %'! '%l* %#/o%!'"# " %!*/ %!8l#%#/# l#!.
T%l IV.B N%$ ' lo $# &%-0 '*" $# &%-20 Ro$o! T/
V./ESIPULAN
9!" '"l %*'# l* *%l&&# %*"l"# escort tug #/ $%l "l&&# '%%l*# !" %#/%!8# $/'&"! "#" $ "'"*l&# :
1. J%#"' escort tug #/ &# "&" " %!*/ PT& N+L '%'" %#/# *%$o% A;P l !o$o! $/ "&!%#&# !o$o! $/ *%*#" oo$ $%!$"#//" '%/" performance # #"l" %&o#o*"'"#"#/&# 8%#"' $/ l"##. 9%#/# oo$0.37$ 37. '%#/&# $!$o! l' 0.31 $31., AS9 0.171 $ 17., # V?T 0.12B$ 12.B.
2. # &! #/ &# "&" l* %#/o%!'"# %'o!$ $/ "#" l # &! /',&!%# "#"l" l%" !* l"#/&#/# # !/ # &!# l%" *! !" # &! 9"%'%l.
3. P%#/# %'o!$ $/ "#" &# "l&&# %#/# !*%*$ #/## ! &!%# #/## ! "#"$ *%#/#$#/&# '%! 8#/& #8#/, #"l %'o!$ $/ $"& "/#&# " %!*/ PT& *&# %'o!$ $/ $ "'%&# &%9%!*/ l"##.
U#$& %#%l"$"# '%l#8$# "#8!&# /! %#%l"$"# l%"&o*l%&' l* *%*&" &!"$%!" %*"l"# &!%# "l&"$ *%#//#&# *%$o% A;P &!%# &!"$%!" #/ l%"&o*l%&' &# *%#/'"l&# &%$'# #/ l%" <l".9l* *%l&&# %*"l"# # &! "#8!&# %#%l"$"# #/ &# $#/ 8/ *%*%!$"*#/&# &"#%!8!" *%'"# #/ ""l" '%!$ &%%# "!&# l%"
#& *%*$ '&%#!"o l* *%l&&# %*"l"#& *%#% $ #/## !.U#APAN TERIA /ASIH
P%#l"' &# #& $%!"*&'" &% & ?'"' 9"A!# #/ $%l *%*"*"#/ %#/# %# &%'!#T"& l 8/ %#l"' &# $%!"*&'" 8/ &%$%*#-$%*# '$ o'%# %*"*"#/ #/ '%ll *%*%!"'%*#/$ "'$ '' # %!'*-'* "'$ /%*"!.
8/17/2019 Final Jurnal
http://slidepdf.com/reader/full/final-jurnal 7/7
JURNAL TEKNIK POMITS Vol. 2, No. 1, (2014) ISSN: 2337-353 (2301-271 P!"#$)
DA+TAR PUSTA/A
A!'l#, o%#.2010 Analitycal +omparison of Different Tanker Simulators bytilizing A(" ðod . M!"$"*% >l$ o I'$#l T%#"l U#"<%!'"$.
!!'. 2004. Ship design and performance for master and mates# Lo#o# :%l<%'"%!
9"<"'o# o! *!"$"*% "#'$! (9MI). 2005. !eport -.nteractie tug simulationstudy first .!o#: >ORE T%#olo/
9%8o#/, 8o#. 2012# Ship Assist in /ully E0posed +onditions 12oint .ndustry "ro*ect Safetug . T/#olo/. So$*$o#,U& : T/#olo/
;%#'%#, %#&. 2013. !eport on Safe Tug "recedures. N%$%!l#
;%#'%#, %#&. Azimuth Stern Drie 3uidelines. N%$%!l#: T% N$"lI#'$"$$
I/l%'"', S#$"/o. 2005. +oncept and 4peration &ode of The Adance Electronic +ontrol System of The Azimuth "ropeller in Tugs. Jo!#l o M!"$"*% R%'%!.
J!/%#', "!&. 200. Voith sheneider propeller$an efficient propulsion system
for D" controlled essels. +%!*#:#*" o'"$"o#"#/ o**"$%.
J!/%#', "!&. 200. Voith Water Tractor$ .mproed &anouerability and Seakeeping 'ehaiour . N%$%!l# : T/#olo/
J#'%#, *!"#'. 2012. Safe Escorting Duties"ut in perspectie. T% A!$ o T/#olo/' P%!.
J#'%#, *!"#'. 2012. "ilot Transfer %ith Tug . T% A!$ o T/#olo/' P%!.
J#'%#, *!"#'. 2012. Ship (andling in "ort . T% A!$ o T/#olo/' P%!.
K'$%!%#, <#. 2012. The ltimate 'alance 'et%een Safe Ship Assist and Safe Escorting Duties. T% A!$ o T/#olo/' P%!.
P!'!,R"$%. 2013. "erancangan 5apal 6+T "engangkut +73 'erbahan 'akar 3as di Daerah 5alimantan timur . S!: T/' &"!.
P!o Sl%#/&%. 200. 'uku A*ar Ekonomi Teknik . P!o/!* S$" K%$%&#"&#P%!$#"# >&l$' P%!$#"# U#'.
l"%/, >!#'. 200. Deelopment of +alculation "rogram for Escort /orces of Stern Drie tug 'oats. ;oll#: 1$ I#$%!#$"o#l T/ #Sl</% o#<%#$"o#.
Slo, '$%<%. 2012. Tractor "lus "erformance. USA: >o!% o*#
S!", K!' # R*#", M. Al" (1B), Sistem "endukung 5eputusan Suatu Wacana Struktural .dealisasi 8 .mplementasi 5onsep "engambilan 5eputusan, R%*8 Ro'&!, ##/.
S$, T.L. 10. Decision &aking for 6eaders, R?S Pl"$"o#', P"$$'!/.
S$"&#o.2013 Sistem "endukung 5eputusan &etode A(" untuk "emilihanSis%a dalam &engikuti 4limpiade Sains di Sekolah &enengah Atas.
P%!.
S"#/, Jo##%'. 200. "enerapan Analitycal (ierarchi "rocess dalam "emilihan "erusahaan 'adan saha &ilik 7egara )'&79 sebagaiTempat 5er*a &ahasis%a niersitas Sumatera tara . USU: S&!"'".
Hl"',$o*'. 2011. Studi komparasi teknis dan ekonomis pada dua *enisharbour tug yaitu oith %ater tractor dan azimuth stern drie dalam penggunaannya di terminal 673 muara karang . S!: T/' &"!.
7