култура и етика во сообраќајот - avto skola zebra i etika vo... · 2015....
TRANSCRIPT
култура и етика во сообраќајот
KULTURA I ETIKA VO SOBRA]AJOT
Prof. d-r Kiril Temkov
Dvi`eweto e edna od su{tinite, karakteristikite i
celite na postoe~koto, pa i na lu|eto. Vo nego se
obedinuvaat energijata i strasta za promena na
mestoto vo soobraznost so osnovnite egzistentni
kategorii prostorot i vremeto.
@iveeweto e dvi`ewe i sé se stremi kon dvi`ewe.
Soobra}ajot neposredno e involviran vo sozdavaweto
na dene{nata kultura.
Zaedno so realnosta i potencijalite na soobra}ajot,
kako i so nastanite koi se slu~uvaat so soobra}ajot,
so odnesuvaweto na lu|eto vo soobra}ajot i so
posledicite od soobra}ajnata razdvi`enost se
razvivaat i
kulturata i etikata na soobra}ajot
kako posebni formi na ~ove~koto `iveewe i
postapuvawe.
Kulturata na soobra}ajot
se odnesuva na li~noto i kolektivnoto ~uvstvuvawe
na negovata smisla i korisnost, na baraweto za
sobrazno podgotvuvawe i za ovozmo`uvawe na negovo
nepre~eno razvivawe i odvivawe, na znaewata za
soobra}ajot i za soobra}ajnite sredstva i aspekti
na koristeweto, na prisposobenosta za koristeweto
na sovremenite brzini i na odnosot kon rezultatite
i posledicite od soobra}ajot itn.
Stanuva zbor za cela gama pogledi, opredelbi,
re{enija, koi se va`ni za `ivotot i dvi`eweto na
~ovekot, vo negovata zaednica i vo celoto ~ove{tvo.
Etikata na soobra}ajot
gi prestoruva soznanijata za su{tinata, silata,
pozitivnite i negativnite strani na soobra}ajot vo
moralen vrednosen sistem i kodeks, koj }e ovozmo`i
humano, pravilno, vnimatelno, vistinski korisno,
zakonito i benevolentno u~estvo вo soobra}ajot i vo
negovoto koristewe
Kant: Treba, zna~i mo`e{!,
@an-Mari Gijo: Mo`e{, zna~i treba!
Osnovnata norma na etikata na soobra}ajot
glasi:
Misli na sebe i na drugite!
Osoben problem kaj nas (a i nasekade vo svetot), a koj
specijalno ja istaknuva etikata na soobra}ajot, se grdite
posledici za mladite, koi stradaat od negri`livite
voza~i i od nevnimatelnosta vo soobra}ajot, na koi im se
odzema {ansa da go pro`iveat `ivotot.
Isto taka, mo{ne e opasno eventualnoto nesvesno
prifa}awe od strana na mladite na lo{ite naviki na
postarite vo soobra}ajot, osobeno na nivnite roditeli i
bliski, {to mladite go gledaat i mo`e da go imitiraat
koga samite }e stanat u~esnici vo soobra}ajot.
NAMESTO ZAKLU^OK
Ostrata, neotstapna etika vo soobra}ajot e nov
imperativ za site lu|e.
Dokolku sakame da gi u`ivame blagodatite na
razvieniot soobra}aj, toj mora da bide praven so
jasna i stabilna eti~ka svest na sekogo za svojata
odgovornost vo soobra}ajot, so pridr`uvawe kon
upatstvata i normite vo soobra}ajot i so postojano
vodewe smetka za sebe i za drugite, kako osnovna
eti~ka pozicija na sekoja izgradena li~nost.
Mora da se predupreduva na negativnite moralni
postapki vo soobra}ajot i samite lu|e da se
samokontroliraat za od nivnoto odnesuvawe vo
soobra}ajot da ne stradaat tie samite, drugite lu|e i,
posebno, decata. Koga site gledaat kako se postapuva
lo{o i se pravi zlo, i tie pomisluvaat deka i tie mo`at
toa da go pravat, pa taka se vlijae da se gradi lo{a
etika na soobra}ajot, na op{ta neodgovornost i sl.
Osobeno e zlo ako decata ne nau~at {to e pravilno vo
soobra}ajot. Koga tie gledaat kako vozat nivnite
roditeli, a tie mo`ebi gre{at i ne postapuvaat
pravilno, decata se nau~uvaat deka taka e dobro i se
podgotvuvaat tie da vozat isto taka. Posledicite }e
bidat krajno negativni za niv, tie prvite }e nastradaat
vo soobra}ajot, za{to od nebre`noto i lo{oto vozewe
prvin stradaat samite onie koi ne postapuvaat dobro.
П О У К А
Soobra}ajot stanuva sé poopasen, kolku i da
rastat predupreduvawata i kontrolite. Za toa
najmnogu mo`e da pomogne vistinskata eti~ka
namera na ~ovekot da vnimava na pravilata i
propisite i negovata iskrena `elba da ne
napravi {teta sebesi i na drugite.
БЛАГОДАРИМЕ НА ВНИМАНИЕТО
Републички совет за безбедност
на сообраќајот на патиштата