VISUAL BASIC 2010Język programowania VISUAL BASIC 2010 umożliwia tworzenie aplikacji sterowanych zdarzeniami dla systemu WINDOWS.

Jest on częścią środowiska Visual Studio 2010.

Środowisko programistyczne VISUAL BASIC 2010

Zintegrowane środowisko programistyczne (ang. Integrated Development Enviroment - IDE) Visual Studio 2010 jest tym, co użytkownik widzi używając Visual Basic 2010:

okna, pola itd.

Środowisko IDE udostępnia wiele właściwości niedostępnych w zwykłych edytorach tekstu, np.:

sprawdzenie kodu, graficzna reprezentacja gotowych aplikacji, okno wyświetlające wszystkie pliki składające się na projekt.

Tworzenie aplikacji

START → Programy → MICROSOFT VISUAL STUDIO 2010

1. Po lewej stronie okna kliknąć przycisk Nowy projekt (ang. New Project).

2. W oknie dialogowym Nowy projekt rozwinąć opcję Visual Basic w polu Zainstalowane szablony (ang. Installed Templates) po lewej stronie, a następnie wybrać opcję Windows. Pole widoczne po prawej stronie wyświetla

wszystkie szablony dostępne dla projektów wybranego typu. Wybrać szablon Aplikacja formularzy systemu Windows (ang. Windows Forms Application).

Środowisko Visual Studio 2010 umożliwia tworzenie aplikacji dla konkretnych wersji platformy NET. Na liście rozwijanej w górnej części panelu Szablony (ang. Templates) w oknie dialogowym Nowy Project (ang. New Project) zaznaczona jest wersja 4.0, jednak aplikację można zbudować także dla wersji 3.5, 3.0, a nawet 2.0 platformy.

IDE utworzy pustą aplikację dla systemu Windows. Na początku składa się ona z jednego pustego okna typu Windows Form (zwykle nazywanego formularzem) o domyślnej nazwie Form1.vb.

Kiedy środowisko Visual Studio 2010 tworzy nowy plik-zarówno w procesie tworzenia projektu, jak i w wyniku bezpośredniego polecenia programisty-nadaje mu nazwę odzwierciedlającą to, czym jest dany plik (w tym przypadku jest to formularz), dodając do niego numer.

MenuMenu środowiska Visual Studio 2010 jest dynamiczne, co oznacza, że w zależności od wykonywanych operacji dostępne są różne elementy menu. Pełne menu środowiska Visual Studio 2010 pojawia się po utworzeniu projektu i wygląda następująco: Plik Edycja Widok Projekt Kompiluj Uruchamianie Team Dane Narzędzia Testowanie Okno Pomoc

Plik (ang. File)- jest to standardowy element, który zawiera przynajmniej opcję pozwalającą zakończyć działanie programu. W tym menu znajdują się opcje pozwalające dodawać, otwierać, zamykać czy zapisywać poszczególne pliki, jak również całe projekty.

Edycja (ang. Edit)- daje dostęp do standardowych elementów związanych z plikami czy projektami: Cofnij (ang. Undo), Powtórz (ang. Redo), Wytnij (ang. Cut), Kopiuj (ang. Copy),

Widok (ang. View)- zapewnia szybki dostęp do okien udostępnianych przez środowisko, m.in. okien Eksplorator rozwiązań (ang. Solution Explorer), Właściwości (ang. Properties), Pasek narzędzi (ang. Toolbox),

Projekt (ang. Project) – pozwala dodawać do aplikacji nowe pliki, np. formularze czy klasy.

Kompiluj (ang. Build) – jest ważne, kiedy skończy się pisać aplikację i chce się ją uruchamiać bez użycia środowiska Visual Basic 2010 (np. bezpośrednio z menu START, tak jak inne aplikacje, choćby Word czy Access).

Uruchamianie (ang. Debug) pozwala uruchamiać i zatrzymywać aplikację w obrębie środowiska IDE Visual Basic 2010. To menu daje także dostęp do debugera Visual Studio 2010. Debuger umożliwia stopniowe przechodzenie przez kod z jednoczesnym podglądem jego działania.

Dane (ang. Data) – pomaga używać informacji pochodzących z bazy danych. Przy jego użyciu można wyświetlać i dodawać źródła danych, a także podglądać dane.

Narzędzia (ang. Tools) – udostępnia polecenia pozwalające na konfigurację IDE Visual Studio 2010, jak również odnośniki do zainstalowanych zewnętrznych narzędzi

Testowanie (ang. Test) – udostępnia opcje umożliwiające tworzenie i wyświetlanie jednostek testowych dla aplikacji. Testy te służą do sprawdzenia funkcjonowania kodu źródłowego w różnych scenariuszach.

Okno (ang. Window) - jest standardowo udostępniane w wielu aplikacjach pozwalających na jednoczesne otwieranie kilku okien, np. w programach Word czy Excel. Polecenia tego menu pozwalają przełączać się między oknami otwartymi w środowisku.

Pomoc (ang. Help) daje dostęp do dokumentacji środowiska Visual Studio 2010. Dostęp do tych informacji jest możliwy na wiele sposobów (np. poprzez odnośniki systemu pomocy, indeks lub wyszukiwanie). Udostępnia także opcje pozwalające połączyć się z witryną Microsoftu w celu pobrania aktualizacji lub zgłoszenia problemu.

Paski narzędziŚrodowisko IDE udostępnia wiele pasków narzędzi, m.in.:

Formatowanie (Formatting), Edytor rysunków (Image Editor) Edytor tekstu (Text Editor).

Te paski można dodawać i usuwać z IDE za pomocą opcji menu Widok / Paski narzędzi. Każdy pasek zapewnia szybki dostęp do często używanych poleceń, dzięki czemu nie trzeba przechodzić przez szereg opcji menu. Na przykład ikona Nowy projekt, znajdująca się po lewej stronie domyślnego paska narzędzi (pasek narzędzi Standardowy) to odpowiednik opcji Plik / Nowy projekt.

Pasek narzędzi jest podzielony na grupy powiązanych ze sobą opcji rozdzielonych pionowymi liniami.

Jeżeli zapomni się, do czego służy dana ikona, można umieścić nad nią kursor myszy. Spowoduje to pojawienie się podpowiedzi z nazwą opcji paska narzędzi.

Okna środowiska Visual Studio 2010Najczęściej używane okna to:

Okno narzędzi (ang. Toolbox) – zawiera podzielone na kategorie rozmaite kontrolki i komponenty, które można dodawać do aplikacji. Są one bardzo zróżnicowane: od prostych przycisków, poprzez łącza danych, po niestandardowe kontrolki kupione lub napisane przez programistę. Kontrolki takie jak pola tekstowe, przyciski, przyciski opcji czy listy rozwijane można wybrać i narysować na formularzu.

Okno projektowe (ang. Design) – to miejsce, w którym przeprowadza się wiele operacji. W tym miejscu można tworzyć interfejs użytkownika w formularzach.

Eksplorator rozwiązań (ang. Solution Explorer) – zawiera hierarchiczny podgląd rozwiązania. Rozwiązanie może zawierać wiele projektów, natomiast sam projekt zawiera formularze, klasy, moduły i komponenty, które służą do rozwiązywania konkretnych problemów.

Okno Właściwości (ang. Properties) – pokazuje właściwości udostępniane przez wybrany obiekt. Właściwości to zbiór wewnętrznych danych obiektu, które zwykle opisują jego wygląd lub działanie.Choć właściwości można

określić także w kodzie, często dużo łatwiej ustawić je w czasie projektowana aplikacji (np. przez dodanie kontrolki do formularza). Należy zauważyć, że właściwość File Name formularza ma wartość Form1.vb. Jest to nazwa fizycznego pliku z kodem formularza i informacjami o układzie jego elementów.

UWAGA!

Jeśli któreś z tych okien nie jest widoczne na ekranie, można je wybrać w menu Widok, co spowoduje wyświetlenie potrzebnego okna. Jeżeli użytkownikowi nie odpowiada położenie danego okna, można je zawsze przenieść, klikając pasek tytułu (niebieski pasek u góry okna) i przeciągając je w nowe miejsce. Okna środowiska IDE mogą pływać (zajmować niezależną pozycją) lub być dokowane.

Przedrostki stosowane w nazwach kontrolek w języku Visual Basic 2010.Jeden z najczęściej używanych sposobów nazywania kontrolek (formantów), przyjęty w wielu językach programowania, został zaproponowany przez węgierskiego naukowca, dr. Charlesa Simonyiego. Wymyślił on krótkie przedrostki, które pozwalają programistom łatwo identyfikować typ danych zmiennej. Stanowi on skrótowy identyfikator typu kontrolki. Dzięki temu w kodzie dużo łatwiej zauważyć, jakiego typu jest używana kontrolka.

Najczęściej stosowane przedrostki w języku Visual Basic 2010:

KONTROLKA-nazwa angielska

KONTROLKA-nazwa polska Zastosowanie PRZEDROSTEK

Button Przycisk

Po jego wciśnięciu zostają wykonane przypisane mu polecenia przez procedurę zdarzenia

btn

ComboBoxLista rozwijana (pole kombi)

Przed jej rozwinięciem widoczna jest tylko jedna wartość, pozostałe są widoczne dopiero po jej rozwinięciu. Możliwość zaznaczenia tylko jednej wartości z listy

cbo

CheckBox Pole wyboru

Można zaznaczyć niewykluczające się wartości (możliwość zaznaczenia kilku wartości jednocześnie)

chk

Label Etykieta

Stanowią najczęściej opis, komentarz do zawartości innych formantów. Można je również użyć do wyświetlania wyników.

lbl

ListBox Lista wartości

Nie jest rozwijana. Widoczne są wszystkie wartości. Możliwość zaznaczenia jednej lub kilku wartości

lst

MainMenu Menu główne mnu

RadioButton Przycisk opcji

Można zaznaczyć wykluczające się wartości (możliwość zaznaczenia tylko jednej wartości)

rdb

PictureBox Pole obrazu Do niego wstawiane są obrazy pic

TextBox Pole tekstoweSłużą najczęściej do wprowadzania danych i ich modyfikacji.

txt

Sub to przykład słowa kluczowego. W programowaniu słowo kluczowe to specjalne słowo, które pozwala poinformować środowisko programistyczne, że musi wykonać określoną operację.

Słowo kluczowe Sub informuje język Visual Basic 2010, że jest to procedura, czyli metoda, która nie zwraca wartości. Kod wpisany między Private Sub a End Sub to procedura obsługi zdarzenia

UWAGA! Wiersze rozpoczynające się od apostrofu to komentarze, czyli tekst przeznaczony dla programistów piszących kod lub użytkowników nie znających języka programowania a nie dla komputera. Tekst oznaczony jako komentarz jest podczas wykonywania programu ignorowany.

UWAGA! W górnej części edytora kodu widoczne są dwie listy rozwijane. Pozwalają one szybko przejść do różnych fragmentów kodu. Po umieszczeniu kursora myszy nad polem znajdującym się po lewej stronie, będzie widoczna podpowiedź informująca, że jest to lista Class Name. Po rozwinięciu tej listy będą widoczne wszystkie obiekty, pojawiające się w aplikacji.

Prawa lista nosi nazwę Method name. Jej rozwinięcie pozwala zobaczyć listę wszystkich zdefiniowanych funkcji i zdarzeń obiektu wybranego z listy Class Name. Jeśli do obsługi danego formularza potrzeba dużo kodu, listy rozwijane pozwalają szybko przejść do szukanego obszaru, przeskakując do wybranego fragmentu kodu.

1.1.1. Zmienne i stałe

Zmienna to zidentyfikowana część pamięci mająca swoją nazwę oraz określoną wielkość. Jest to miejsce w pamięci komputera, w którym może być przechowywana pewna wartość, do której mamy dostęp poprzez nazwę.

Wartości te zapisywane są w pamięci w sposób dynamiczny, tzn. stara wartość zmiennej zostaje zamazana nowo przypisaną wartością. Również zakończenie pracy programu powoduje utratę wartości wszystkich zmiennych.

Nazwy zmiennych powinny spełniać określone wymagania:

powinny zaczynać się od litery mogą zawierać litery, cyfry, znaki podkreślenia w nazwie zmiennej nie można umieszczać spacji, kropki, & itp. nazwami zmiennych nie mogą być słowa kluczowe Visual Basic (np. if, end,

while itd.) nazwy nie mogą być dłuższe niż 255 znaków

Przykłady poprawnych nazw zmiennych:

suma x20 wynik_x

Przykłady niepoprawnych nazw zmiennych:

1y (nie powinna zaczynać się od cyfry)

x&y (zawiera niedozwolony znak &) moja dana (zawiera spację) imie.syna (niedozwolona kropka)

Ponieważ w Visual Basic duże i małe litery nie są rozróżniane, można używać dowolnych kombinacji (np. nazwy Suma, suma, SUMA, Suma oznaczają tę samą zmienną.

Zmienne mogą mieć określony typ danych, który definiuje, jaki rodzaj informacji może być przechowywany jako wartość tej zmiennej. Typ zmiennej warunkuje wielkość pamięci zajmowanej przez zmienną:

Visual Basic rozróżnia następujące typy danych zmiennych: Integer – typ całkowitoliczbowy, obejmuje liczby całkowite w zakresie od

minus 32 768 do 32 767. Zajmuje 2 bajty pamięci, wartość domyślna 0. Long - typ całkowitoliczbowy długi, obejmuje liczby całkowite w zakresie od

minus 2 147 483 648 do 2 147 483 647. Zajmuje 2 bajty pamięci, wartość domyślna 0.

Single – typ rzeczywisty zmiennoprzecinkowy pojedynczej precyzji. Obejmuje liczby rzeczywiste w zakresie -3.402823e+38 do -1.401298e-45 oraz 1.401298e-

45 do 3.402823e+38. Zajmuje 4 bajty pamięci, wartość domyślna 0. Double - typ rzeczywisty zmiennoprzecinkowy podwójnej precyzji. Obejmuje

liczby rzeczywiste w zakresie -1.79769313486232e+308 do -4.9406564581247e-

324 oraz 4.9406564581247e-324 do 1.79769313486232e+308. Zajmuje 8 bajtów pamięci, wartość domyślna 0.

String – typ łańcuchowy. Obejmuje tekst o określonej długości nie większej niż 32 767 znaków, np. string*10 zawiera dziesięć znaków, wartość domyślna ”” (łańcuch pusty).

Boolean – typ logiczny. Posiada dwie wartości True- prawda oraz False- fałsz. Zajmuje 2 bajty pamięci, wartość domyślna False.

Date – typ daty i czasu. Obejmuje daty w zakresie od 1 stycznia 100 r. do 31 grudnia 9999 roku. Zajmuje 8 bajtów pamięci, wartość domyślna 0.

Currency – typ walutowy, stałoprzecinkowy. Obejmuje liczby rzeczywiste z zakresu od -922337203685477,5808 do 922337203685477,5807 z 15 cyframi przed przecinkiem i 4 cyframi po przecinku. Zajmuje 8 bajtów pamięci, wartość domyślna 0.

Variant – dowolny typ identyfikowany przez Visual Basic w zależności od pierwszego użycia tej zmiennej. Zajmuje od 1 do 8 bajtów pamięci, wartość domyślna EMPTY (puste).

Typ zmiennej oraz zasięg jej działania (dostępność) zależy od miejsca oraz sposobu jej zadeklarowania. Zmienne mogą być deklarowane:

w sekcji deklaracji modułu w sekcji deklaracji formularza na początku procedury, w której będą wykorzystane

Zasięg działania określa poza tym użyte słowo kluczowe: DIM – oznacza lokalny zasięg zmiennej, ograniczony do procedury lub

modułu, w którym zmienna ta została zadeklarowana. PUBLIC – oznacza zmienną dostępną w dowolnym miejscu w programie, w

różnych modułach i formularzach. PRIVATE – deklaruje zmienne, które będą widoczne tylko w obrębie modułu

lub formularza, w którym zostały zadeklarowane. STATIC – pozwala zadeklarować zmienne, które nie ostaną usunięte z

pamięci komputera po zakończeniu działania procedury, lecz ich ostatnia wartość będzie dostępna tylko w następnym wywołaniu procedury. Oczywiście po zakończeniu działania całego programu zmienne te znikają z pamięci i przestają być dostępne.

1.1.2. Podejmowanie decyzji (instrukcja warunkowa)

Program napisany w Visual Basicu wykonywany jest sekwencyjnie, tzn. instrukcje wykonywane są jedna po drugiej w kolejności zapisanej w programie. Czasami jednak istnieje konieczność zaburzenia tego porządku i wykonania jednej z dwóch lub więcej instrukcji w zależności od spełnienia określonego warunku, wynikającego np. z wartości wprowadzonych danych.

Podejmowanie decyzji, którą drogę wybrać umożliwiają instrukcje IF oraz Select Case.

1.1.2.1. Instrukcja IF …THEN…ELSE

Jeżeli dalsze działanie programu uzależnione jest od spełnienia pewnego warunku, wówczas należy wykorzystać instrukcję warunkową IF.

IF warunek THEN

Instrukcje, gdy warunek jest spełniony

ELSEIF warunek THEN (w przypadku gdy jest to kolejny warunek, ale nie ostatni)

Instrukcje, gdy dany warunek jest spełniony

ELSE (gdy jest to już ostatni warunek)

Instrukcje, gdy warunek nie jest spełniony

END IF

Schemat blokowy (algorytm, czyli przedstawienie krok po kroku sposób działania programu) instrukcji warunkowej wygląda następująco:

Rys. Instrukcja warunkowa prosta IF…THEN

Rys. Instrukcja warunkowa złożona IF…THEN…ELSE

1.1.3. Instrukcja przypisania

Do nadania wartości zmiennej służy instrukcja przypisania. Ma ona postać:

zmienna=wartość

Po lewej stronie znaku „=” musi stać nazwa zmiennej, natomiast po prawej stronie może znaleźć się stała. W wyniku instrukcji przypisania obliczane jest wyrażenie stojące po prawej stronie znaku „=” i obliczona wartość przyjmowana jest jako wartość zmiennej stojącej po lewej stronie znaku „=”.

Przykłady instrukcji przypisania:

X=3.5 Imię=”Tadeusz” Suma=x+y k=k+1

UWAGA! Należy zwrócić uwagę na ostatni przykład przypisania: k=k+1. Jest on jak najbardziej prawidłowy (mimo iż z matematycznego punktu widzenia wydaje się niepoprawny). Należy bowiem pamiętać, że znak „=” użyty w instrukcji przypisania nie służy do porównywania wartości lewej i prawej strony, lecz do nadania lewej stronie wartości stojącej po prawej stronie (ewentualnie wcześniej obliczonej jako wynik wyrażenia).

Zatem w ostatnim przykładzie najpierw obliczane jest wyrażenie k+1, które przyjmuje określoną wartość w zależności od aktualnej wartości zmiennej k (np. gdy aktualna wartość zmiennej k wynosi 5, to wyrażenie to przyjmie wartość 6), a następnie obliczona w ten sposób wartość podstawiana jest pod wartość k (w rezultacie zmienna k przyjmie wartość 6).

Najlepiej jest, gdy zmienna stojąca po lewej stronie znaku ma ten sam typ jak wyrażenie lub stała stojąca po jego prawej stronie. Nie jest to jednak konieczne, gdyż Visual Basic, jeśli jest to możliwe, dokona odpowiedniej konwersji. Należy jednak liczyć się wtedy z tym, że mogą nastąpić pewne przekłamania lub zaokrąglenia.