ТоратиКитабу - gospelgogospelgo.com › k › dungan pentateuch.pdf · 2015-02-06 ·...
TRANSCRIPT
ТоратиКитабу(Датуршон,Җефон,Левит,
исраилжынмудифур,Чунфәфалү)
На хуэй зў йү ян фан ха ди
Ба зы җи ди пин лүн җо чў җы гә җў хо да фа ди лэ: [email protected]
ISBN 978-5-93943-176-7© Фан йи Ки та бу ди Ян җю йүан, 2011
МулўЩү ян . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Да тур шон . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Җе фон . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120Ле вит . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218Исраил жын му ди фур . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285Чун фә фа лү . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
Хуа дян . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456
ГуйҗунКитабушонзандёдиминзыдицыйзы
Да тур – Да тур шон Җе фон – Җе фон Ле вит – Ле вит Фур – Исраил жын му ди фур Фа лү – Чун фә фа лү
7
ЩүянГуйҗуннянҗяму!
Ни му ди мян чян на хуэй зў йү ян ту йихуэй фан ха ди То-ра ти Ки та бу. Та сы Гуй җун Ки та бу ди йи гә бу фын. Хў да ги жын му ба дин ёҗин ди Фу ги ги ли – җы сы Гуй җун Ки та бу. Та сы зэ йи че шы җе шон дин нян ди дэ зун хў ди, йин цы сы до дун-я ди сан гә дин да ди җё мын шон – җы сы яхў ти, хри-стиан дэ ислам – йи че Гуй җун Ки та бу хуэй җә сы та ди юди бу фын сы гуй җун ди.
Мый йи гә жын, бу лүн та зэ на тар җў, та сы на йигә мин-зў ди дэ щин фу на гә җё мын еба, ё зо йи гә нын гу ба җы гә фу на зы җи ди фу му йү ян нян шон ни. Гуй җун Ки та бу ги йи че сы хур шон җў ди жын му ди за ён вын ти ги хуэй да ди ни: за му да на тар лэди, ви са за му хуә ди ни, ви са зэ шы җе шон җы му ще зы ха сы юр, жын ву чон ли ди йи ху са ба та дынди ни.
Гуй җун Ки та бу ли ту ю 60 дуә бын фу ни, ба та му гә ён Хў да ди шын жын му хын дуә ди бый нян шон ще ли. Та ба зо ха шы җе до за му шы дэ ди ту йи гә бый нян шон ди сы чин ли бян ти фә ди ни.
Ба Гуй җун Ки та бу нын фын чын лён гә да бу фын. Зэ ту йи гә бу фын ли ту ю То ра ти, Зэ бур, шын жын му ди фу дэ ли-сы фу ни. Ди эр гә бу фын сы Ин җил (ба Ин җил кә җя фан до хуэй зў йү ян шон ли). То ра ти Ки та бу – җы сы Хў да ги Му са шын жын ги ха ди ву бын фа лү фу: Да тур шон, Җе фон, Ле-вит, Исраил жын му ди фур дэ Чун фә фа лү (ги мый йи бын фу вә му ще ли гә ба йир щү ян).
Җы ву бын фу гуон бусы кэ тур ди, та му хан сы йи че Гуй җун Ки та бу ди җун-ё фу. Зэ та му ли ту ти фә ди сы: за му җя Хў да ба
Щү ян
дун-я дэ жын му зо ха ли, за му җя жын му зэ дун-яшон сан кэ-ли, за му җя та му ган туә гў на хар ли, за му җя Хў да ба Гә җя ди мин жын җян чўлэ, лян та му дин ли хә тун ли зэ му сы ги та му ба Та ди фа лү ги ги ли.
То ра ти Ки та бу сы на гў дэ яхў ти йү ян ще ха ди. На хуэй зў йү ян фан җы гә фу ди сы хур, сы йүн гў дэ яхў ти ди бын вын-ли. Нян җя му дан ба за му җя ди хуа ди йи сы бу җы до ли, та му нын зэ җы йи бын фу ди йир ди хуа дян шон ба та му зо җян.
Фан йи Ки та бу ди Ян җю йүан ги фанйи жын му, бян җи-жын му зэ му сы ги ше лү ха чў бан җы бын фу ди сы хур бон ли мон ди жын му чын щин до щеди ни.
Хуэй зў жын му ба җы йи бын фу на до шу ни дан сы нян, җы гә до вә му шон сы да щи хуан.
ФанйиКитабудиЯнҗюйүан.
9
ДаТурШоН
Датуршонфудищүян
То ра ти Ки та бу лян Да тур шон фу кэ сы ди ни. Җы сы Му са фа лү ли ту ди ту йи бын фу (на яхў ти хуа «То ра сы» җё тё хуэй җә сы фа лү).
Да тур шон фу на яхў ти йү ян ю гә җя ди мин зы ни – җы сы «Бе ре шит» (зу сы «Да тур шон»), на грек йү ян «Ге несис» (зу сы «Фа сын»). Зэ җы йи бын фу ли ту фәди сы шы җе, ди мян, жын зў, Исраил мин жын чў шы ли бян сы чин.
Фу ди тур шон (1-11 бу фын) ти фә ди сы за му җя Хў да лян Та ди хуа ба чүан шы җе зо ха ли. Кә сы Хў да ди ви-да гуон бусы зэ җы гә шон. Суй жан жын му ба гў на хар ган ха да Та гын чян ли йүан ли еба, кә сы Хў да ба та зо ха ди жын му мә лё ха ди, хан цо щин ди ни. Вон чян чи ди шы җе ди йи че ли сы – җы сы Хў да дэ жын му җун-җян ни ди лян щи.
Йи ху зэ җён фә ли ту (12-50 бу фын) ти фә ди сы нэ ще жын, ба сый Хў да җян чў лэ ли, җё та му ди ху бый чын ха Та ди мин жын ни. Зэ Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ дэ Ягў бэ ди шы эр гә эр зы сын хуә ли бян щё фә ли ту фәди сы Хў да ги та му ги ха ди щү ян: та му ди ху бый чын ха фур дуә ди ни, ба Хў да ги та му щү ха ди нэ гә ди мян җан шон ни, та му ги йи че жын зў чын ха бэ рэ кэ ти ни. Суй жан та му бусы дин хо ди жын му еба, зэ Да тур шон фу ли ту за му ба та-му ди ван җён дэ бу хо ган бан е нян ди ни, – кә сы та му ги Хў да ди җё хо ги ли хуэй да ли, зун хў Та ли.
10
Да тур 1
Зэ Да тур шон фу ли ту нын кан җян гә шы-гў ён ди ти цэ дэ ще фу ди ён зы ни, – җы есы да щи хуан ди щү фә, есы җүн мый щё фә, есы мин зў дэ жын му ди мин дан, есы сы вын ён зы ди пан вон. До вә му шон бу гуан ван, йин-цы сы йи че бын вын лян хуа гын зы ди фа шу тян ман ди-ни. Би лүн, зо жын ди сы хур (жын на яхў ти хуа фәди сы «Адам»), Хў да ба та лян тў зў шон ли (на яхў ти хуа тў сы «Адама»; Да тур 2:7). Ди эр лэ, жын ё ву ло җы гә тў ди ни (2:5, 3:23), ди сан лэ, ву чон ли ди йи ху, та йүан хуэй до тў ди ли ту ни (3:19). Җы му җя ди хуа гын зы ди фа шу ба щү фә вон хо ни да бан ди ни, хан ба зуә зо җя фә ди вон щён е җё вон хо ни дун ни. Юди сы хур хуа гын зы ди фа шу бё фә мин зы ди хуэй җә сы ди ли щүә мин зы ди чў шы ди ни. Би-лүн, Ва ви лон чын пу ди мин зы на яхў ти хуа сы «Ба вел» да «ба лал» («хуә дё» дун цы шон чў лэ ли) нын бё фә за му-җя Хў да зэ нэ тар ба ди мян шон җў ди йи че жын ди йү ян хуә дё ли зэ му сы вон на тар ба ди мян шон ди йи че жын са кэ ли (11:9). Кә сы ба җы гә хуа гын зы ди фа шу дан сы фан чи, дуә ди сы хур фан бу гуә лэ. Зэ җы гә фанйи шон ба җы му җя ди җун-ё чин куон е зы ги ди ни.
ЗамуҗяХўдабатян,димяндэтамулитудийичедунщизохали
1Да тур Хў да ба тян дэ ди мян зо ха ли. 2Ди мян сы луан-дун дун ди зэ му сы кун ди, йи куэ зы хи нан зэ мә йир кын
го ту ни, Хў да ди Лин зэ фи мян шон фи ди ни. 3Хў да фә сы: – Җё гуон лён юха. Гуон лён зу юли. 4Хў да кан җян гуон лён сы хо ди, ба гуон-
лён лян хи нан фын кэ ли, 5ба гуон лён җё чын бый тян ли, ба хи нан – еван ли.
Ху шон до лэ ли, ган зо е до лэ ли – җы сы ту йи тян. 6Хў да фә сы: – Җё тян дин зы зэ фи ди дон җун ни юха, җё та ба фи ди
шон ха фын кэ.
11
Да тур 1
Зу җы му җя чын ли. 7Хў да ба тян дин зы зо ха ли зэ му сы ба ди ха ди фи да тян дин зы го ту ди фи фын кэ ли. Зу җы-му җя чын ли. 8Хў да ба тян дин зы нан чын «тян ли». Ху шон до лэ ли, ган зо е до лэ ли – җы сы ди эр тян. 9Хў да фә сы:
– Җё тян ди ха ди фи шудо йи чур, җё ган ди чў лэ. Зу җы му җя чын ли. 10Хў да ги ган ди нан ли гә мин зы
«ди мян», ба шу цуан ди фи җё чын «хэ ли». Хў да кан җян ли, жы гә дуә му хо.
11Йи ху Хў да фә сы: – Җё зэ ди мян шон за ён ди цо му җон чў лэ: ги зыр ди цо-
мё зэ му сы җо чў гә җя ди ён зы ги зыр ди за ён фу. Та ди зыр зэ та ди го тян ли ту ни.
Зу җы му җя чын ли. 12Ди мян ба цо му сын чў лэ ли: җо чў гә җя ди ён зы ги зыр ди цо мё зэ му сы җо чў гә җя ди ён зы ги зыр ди за ён фу. Та ди зыр зэ та ди го тян ли ту ни. Хў да кан җян ли, жы гә дуә му хо. 13Ху шон до лэ ли, ган зо е до-лэ ли – җы сы ди сан тян.
14Хў да фә сы: – Җё тян дин зы шон ю гуон лён, ба бый тян дэ еван фын-
щё кэ, ба жы зы, сы җи дэ нян щян зы ги. 15Җё гуон лён зэ тян дин зы шон, зу щён дын йи ён, ба ди мян жо лён.
Зу жы му жя чын ли. 16Хў да ба лён гә да гуон лён зо ха ли: да ди – җё пый бый тян ни, щё ди – жё гуан еван ни* зэ му-сы ба щин щю зо ха ли. 17Хў да ба та му гә до тян го ту ли, җё та му җо ди мян ни, 18гуан бый тян дэ еван ни зэ му сы җё ба гуон лён лян хи нан фын щё кэ ни. Хў да кан җян ли, җы гә дуә-му хо. 19Ху шон до лэ ли, ган зо е до лэ ли – җы сы ди сы тян.
20Хў да фә сы: – Җё фи ли ту ди за ён хуә вар фан дан дан. Җё чёр да ди-
мян го ту вон тян шон фи. 21Зэ му сы Хў да хан ба хэ ли ту ди хын да ди есын, зэ фи
ли ту фан дан дан ди гә ён хуә вар дэ за ён чёр зо ха ли. Хў да кан җян җы гә дуә му хо, 22зу ги та му ги ли ку хуан ли:
* 1:16 Җы зу сы жә ту дэ йүә лён.
12
Да тур 2
– Ни му вон дуә ни йин, ба хэ ни ди фи җан ман, җё чёр зэ ди мян шон е вон дуә ни йин.
23Ху шон до лэ ли, ган зо е до лэ ли – җы сы ди ву тян. 24Хў да фә сы: – Җё ди мян ба за ён хуә вар сын чў лэ: сын лин, па чун
дэ за ён есын. Зу җы му җя чын ли. 25Хў да зэ ди шон ба за ён есын, сын лин,
па чун дэ хуә вар ду зо ха ли. Хў да кан җян ли, җы гә дуә му хо. 26Хў да фә сы: – Җё За му җо чў За му ди ён зы дэ щён фа ба жын му зо ха,
җё та му гуан йи че хэ ни ди йү, тян шон ди чёр, йи че ди мян-ди сын лин, есын дэ па чун.
27Зу җы му җя Хў да җо чў Гә җя ди ён зы ба та му зо ха ли, ба нан жын дэ нү жын зо ха ли. 28Хў да ги та му пан вонли хо ли зэ му сы фә ди:
– Ни му сын-ён чи, вон дуә ни йин чи, ба ди мян җан-ман зэ му сы гуан та; гуан хэ ни ди йү, тян шо ди чёр дэ йи че ди мян ди хуә вар.
29Хў да фә сы: – Вә ги ни му ба йи че ги зыр ди цо мё, йи че ги зыр ди
фу ди го тян ги ди ни, җё ни му чы ни. 30Ги ди мян ди есын, тян шон ди чёр, йи че па чун дэ ю мин ди хуә вар, – Вә ба чин цо дэ цэ фи ги ди ни, җё та му чы ни.
Зу җы му җя чын ли. 31Хў да ба Гә җя зо ха ди йи че дун щи кан ли – са ду тэ хо ли. Ху шон до лэ ли, ган зо е до лэ ли – җы сы ди лю тян.
2Зу җы му җя ба тян дэ ди мян, йи че тян шон ди дэ ди-мян ди дун щи ду зо ха ли. 2Ди чи тян Хў да ба Гә җя ди
гун кў зў ван ли. Ди чи тян Та ба гун ван чынли ди йи мяр, хуан ха ли. 3Хў да ги ди чи тян ди нэ йи тян пан вонли хо ли, ба та зў чын гуй җун жы зы ли, йин цы сы нэ йи тян Та ба зо ха ди гун кў ван чын лиди йи мяр, хуан ха ли. 4Җы зу сы зуә зо тян дэ ди мян ди ли сы.
13
Да тур 2
ЗэЭдемфуйүанни
Анла хў Тор ля зо тян дэ ди мян ди сы хур, 5ди шон мәю йи-гә дун зы, мәю цо мё, йин цы сы Анла хў Тор ля ги ди мян шон мә да фа йү зэ му сы мәю ву ло та ди жын. 6Гуон сы да ди ли ту тон чў лэ ди йи гў зы фи ба ди мян вон шы ни мын ли. 7Нэ хур Анла хў Тор ля на ди шон ди тў зо ли гә жын, ги та ди би зы ли ту ба хуә чи чуй ги ли, жын зу хуә ли. 8Йи ху Анла хў Тор ля зэ дун фон ни, Эдем ли ту зэ ли гә фу йүан зы, зу нэ тар Та ба зо-ха ди жын нан дун ха ли. 9Анла хў Тор ля ги йүан зы ни ба за ён хо кан дэ хо чы ди го тян фу зэ шон ли. Йүан зы ди дон җун ни җон ди йи гә ги мин ди фу зэ му сы хан ю йи гә фу ни, җы гә фу нын җё жын җы до, – са сы ха ди, са сы хо ди. 10Да Эдем ли ту тон ди йи гә хә; та җё йүан зы ди ни, йи ху та фын чын сы гў зы ли. 11Ту йи гә хә җё ди сы Фи сон: та җо чў Ха ви ла җу ви ди фон тон ди ни – җы сы ю җин зы ди вәр. 12(Нэ гә ди фон ди җин зы сы хо ди, нэ тар хан ю бдолах щён дэ оникс шы ту ни.) 13Ди эр гә хә җё ди сы Ги хон: та җо чў йи че Куш ди фон тон-ди ни*. 14Ди сан гә хә җё ди сы Тигр: та да Ас си рия дун бон гә тон ди ни. Ди сы гә хә сы Евфрат. 15Анла хў Тор ля ба жын нан дун до Эдем йүан зы ни җё та ву ло дэ җо кан җы гә йүан-зы ни. 16Анла хў Тор ля ги жын ги ли гә фын фу:
– Ба йүан зы ли ту ди йи че фу шон ди го тян ни ду нын чы, 17гуон сы ба йи гә фу шон ди го тян ни бу нын чы (җы гә фу нын җё ни җы до – са сы хо ди, са сы ха ди), йин цы сы сый чы нэ гә фу шон ди го тян, нэ йи тян та ян дин ву чон дё ни.
18Йи ху Анла хў Тор ля фә сы: – Жын йи гәр хуә ди ни, җы му бу хо. Вә ги та зо йи гә
бон бан, лян та йи ён ди. 19Анла хў Тор ля лян ди шон ди тў зў ли за ён есын дэ чёр-
ли. Йи ху ба та му лин до жын гын чян, щён кан йихар, ба са мин зы жын ги та му нан ги ни. Жын ба за му җя ди мин зы ги
* 2:13 Куш ди фон зо чян зэ Аф ри ка ди дун-бый бон гә ни лэ, җы зу сы зэ җы хур ди Еги пет, Су дан дэ Эфио пия сан гә гуй җя ди дон җун ни.
14
Да тур 3
та му нан ги ли, йи че хуә вар зу ба нэ му җя ди мин зы дый-шон ли. 20Жын ги йи че җя ни ди сын лин, чёр дэ йи ман ди есын ба мин зы нан ги ли, кә сы та му ли ту ги гә җя мә дый зо шон зу щён та йи ён ди бон бан. 21Нэ хур Анла хў Тор ля җё жын фи ли шы җё ли, та фи ди нэ гә кур ни ба та ди йи гын зы лый ба дынчў лэ ли, ба нэ гә вәр на жу ти бя чў ли. 22Анла хў Тор ля на нэ йи гын зы лый ба зо ли гә нү жын, йи ху ба та лин до нэ гә жын гын чян ли. 23Жын фә сы:
– Җы гә гў дў сы вә ди гў дў ли ту ди, жу ти сы вә ди жу ти ли ту ди. Ба та җё чын нү жын ни, йин цы сы та да жын ди шын зы шон наха ди.
24Йин ви җы гә мый йи гә жын да нён-ло зы гын чян зу-дё, лян та ди нү жын чын фон пый дуй ди ни, лён гәр чын ха йи гә шын зы ди ни.
25Та му лён гәр: нан жын дэ нү жын сы җин шын зы, та му е җы бу до, щю – җы сы са.
3Анла хў Тор ля зо ха ди чун сын ли ту дин җян ди сы чон-чун. Чон чун вын ли нү жын ли:
– Хў да җын шы бу җё ни му чы йүан зы ни ди мый йи гә фу шон ди го тянма? 2Нү жын хуэй да ди:
– Йүан зы ни ди йи че фу шон ди го тян вә му ду нын чы, 3гуон ба дон җун нэ гә фу шон ди го тян бу нын чы. Хў да фә сы бу җё вә му чы нэ гә фу шон ди го тян, ба та бу җё ду, йин цы сы ян дин ву чон ни!
4Чон чун фә сы: – Ни му бу ву чон, 5йин цы сы Хў да җы до ни, дан сы чы-
ли нэ гә го тян, ни му ди нян җин зу зын кэ ни; ни му гә җя, зу щён Хў да йи ён, нын җы до ха-хо ни.
6Нү жын кан җян ли, нэ гә фу шон ди го тян хо кан, щён зэ му сы нын ги эр ги ли. Та җю ли гә го тян зу чы шон ли. Ги та ди нан жын е ги ли гә го тян – нан жын лян та йи дар ни чы ли. 7Та му ди нян җин дон вәр зын кэ ли, дун ли – та му ди шын зы җин ди ни. Йин ви нэ гә ги гә җя на ин жирфу ди еер
15
Да тур 3
бян лигә гэ куа зы ди лян лян зы. 8Ху шон хан лён ди сы хур та му тин жян ли, за му җя Анла хў Тор ля зэ йүан зы ни зу-ди ни, зу чён до фу бый ху ли.
– 9Ни зэ на тар ни? – Анла хў Тор ля җё ли жын ли. 10Нэ гә жын хуэй да ди: – Вә тин җян ли, за му җя Ни зэ йүан зы ни зу ди ни. Вә
зу хэ ли па ли, йин цы сы вә ди шын зы җин ди ни, йин ви нэ гә чён ха ли.
– 11Сый ги ни фә ли ни сы җин шын зы ди? – Җў вын-ли. – Ни ба Вә бу җё чы нэ гә фу шон ди го тян чы ли ма?
12Жын хуэй да ди: – Ни ги вә ги ха ди нэ гә нү жын, – та ги вә ги ли нэ гә
фу шон ди го тян ли, вә зу чы ли. – 13Ни ви са җы му җя ган ли? – Анла хў Тор ля вын ли
нү жын ли. Та хуэй да ди: – Чон чун ба вә хун дё ли, йин ви нэ гә вә чы ли. 14Анла хў Тор ля ги нэ гә чон чун фә сы:
– Ви ни ган хади җы гә сы чин, Вә ба ни зуй ни: йи че сын лин дэ есын ли ту зыю ни сы җуха ди, ни зэ дў зы шон па ни, йи бый зы чы тў ни. 15Вә җё ни дэ нү жын лён гәр чын ха дуй ту ни, Ни му ди ху бый йи җя лян йи җя е чын ха дуй ту ни: Та ди эр зы да ни ди ту ни, ни ба та да җүә ху гын шон дин ни.
16Җў ги нү жын фә сы: – Ни хуэ ва ва ди сы хур ян дин чы ли ни, ён ва ва ди сы хур шу тын дун ни. Ни вон щён ни ди нан жын ни: та ги ни дон җон гуй ди ни.
16
Да тур 4
17Җў ги нан жын фә сы: – Тин ли ни ди чи жын хуа ди йи мяр, ни ба Вә бу җё чы ди го тян чы ли! Зу ви ни – ди мян сы җуха ди: Ни да ди мян шон шу кў ди дый лён шы ни. 18Ба цы язы дун зы та ги ни җон чў лэ ни, ни чы тан до ни ди ецо ни. 19Хан тон шон ни зын гә җя ди ку лён ни. Йи ху йүан хуэй до тў ли ту ни, йин цы сы ба ни да тў ли ту наха ди, йин ви ни сы тў, ни йүан хуэй чын ха тў ни.
20Ту йи гә жын, Адан, ги гә җя ди нү жын нан ли гә Хэ ва мин зы, йин цы сы та чын ха дун-яшон ди йи че жын ди ма ма ли*. 21Анла хў Тор ля на пи зы зў ли гә йи шон ги жын дэ та ди щи фу зы чуан ги ли. 22Йи ху Анла хў Тор ля фә сы:
– Ба ха-хо җы до ли ди йи мяр, жын җы хур чын ха зу лян За му ли ту ди йи гә ли. Кан, бә җё та ба ги мин ди фу ди го-тян чы, чын ха йи на вар хуә ди!
23Анла хў Тор ля ба жын да Эдем йүан зы ни ган чў чи ли, җё ву ло ди ни (да на тар ба та наха ди.). 24Ба жын ган чў чи, Та ги Эдем йүан зы ди дун бон гә гә ли гә Хе ру вим**, шу ни на ди да сы мян җуан ди хуә до, җё та кан шу ги минди фу гын чян чи ди лў ни.
КаиндэАвель
4Адан лян та ди щи фу зы Хэ ва тун ли чуон ли. Та ба ва ва хуэ шон ли, йи ху сын-ён лигә эр зы – Каин. Хэ ва фә сы:
– Че чў Җў ди бон цу вә дый лигә эр зы!***
* 3:20 «Хэва»(яхўтийүян) – җы гә хуа щён «ги сын хуә ди», «ги мин ди». ** 3:24 «Херувим» – җы сы фу сы Хў да ди йи гә тян щян. *** 4:1 «Каин»(яхўтийүян) – җы гә хуа щён «дый шон ди».
17
Да тур 4
2Йи ху та ба Каин ди щүн ди Авель сын-ён ха ли. Авель чын ха фон-ён ди жын ли, Каин сы җуон җя хан. 3‑5Гуә ли-ще зы жы зы Каин ба ди шон ди лён шы ги Җў на лэ җү чын гўр ба ни ли. Авель е да та ди ту шур ён чүн ли ту җян чў лэ ли җигә ён го зы, ба та му ди ю ги Җў жү ги ли.
Җў щи хуан ди җе шу ли Авель ди гўр ба ни ли, кә сы ба Каин ди гўр ба ни мә жын, йин ви нэ гә та чи шон лэ ли, та ди лян фа ли юцу ли. 6Җў вын ли Каин ли:
– Ви са ни чи шон лэ ли? Ви са ни фон лян ди ни? 7Ни дан-сы ган хо сы чин, ба ту тэ че лэ. Дан сы бу ган ли, гў на хар зэ мын гын чян дынди ни. Гў на хар щён гуан ни ни, кә сы ни ё ги та дон җон гуй ди ни.
8Каин ги гә җя ди щүн ди Авель фә сы: – За му зу тан до ни. Та му до ли тан до ни ли. Нэ тар Каин ги щүн ди Авель
щя ли шу ли, ба та да сы ли. 9Җў вын ли Каин ли: – Ни ди щүн ди зэ на ни ни? Каин хуэй да ди: – Бу җы до. Нан дый вә сы җо кан щүн ди ди жын ма? 10Җў фә сы: – Ни ган лигә са сы чин? Ни ди щүн ди ди ще зэ ди мян-
шон ни: ще ги Вә чў шын ди ни. 11Ни сы җу дё ди; йин ви ни лян щүн ди ди ще ба ди ян дё ли, ди мян бу җе шу ни ли. 12За му җя ни ву ло җуон җя еба, кә сы та ги ни бу ги шу-чын. Да җы гә сы хур ни чын ха юван жын дэ ли щён жын ни.
13Каин ги Җў фә сы: – Җы гә зуй до вә шон җун ди хын, вә шу бу чў. 14Ни ба
вә да ди мян шон җуй ди ни, вә да Ни ди мян чян цон ха ни. Вә чын ха юван жын дэ ли щён жын ли – мый йи гә жын ба вә нын да сы.
15Кә сы Җў фә сы: – Сый дан ба Каин да сы ли, ги та ба чи лэ зы ди чу бо ги ни. Җў зу ги Каин ди шын шон зў ли йи гә җи хо, бә җё пын-
җян та ди жын ба та да сы ли. 16Каин да Җў гын чян зу дё ли, җў до Нод ди фон ни ли, зэ Эдем йүанзынниди дун бон гә.
18
Да тур 5
17Каин лян та ди щи фу зы тун ли чуон ли, та ба ва ва хуэ шон-ли, йи ху сын-ён лигә эр зы Енох. Каин зу нэ гә сы хур шон щю гэ ли чын пу ли, ба та нан чын Енох ли, лян гә җя эр зы ди мин зы йи ён. 18Енох чын ха Ирад ди да да ли, Ирад чын ха Мехи аель ди да да ли, Мехи аель чын ха Ма фу сал ди да да-ли, Ма фу сал чын ха Ла мех ди да да ли. 19Ла мех чү ли лён гә щи фу зы: ту йи гә җё ди сы Ада, ди эр гә – Цил ла. 20Ада сын-ён лигә эр зы Ца вал. Та чын ха зэ җон фон ли ту җў ди жын му дэ фон-ён ди жын му ди да да ли. 21Та ди щүн ди ди мин зы сы Цу вал. Та чын ха йи че на лира дэ суә на зы фа ди жын му ди да да ли. 22Цил ла сын-ён лигә эр зы Ту вал каин, та сы зў те җя сы ди дэ тун пын пын зы ди те җён. Ту вал каин-ди мый мый сы Ное ма. 23Ла мех ги гә җя ди ло пә му фә сы:
– Ада дэ Цил ла, ни му ба вә тин! Ло пә му, ни му тин, вә фә са ни! Дан сы нан жын шон ли вә – вә да сы нэ гә жын ни! Дан сы эр ва зы да ли вә – вә да сы нэ гә эр вазы ни! 24Ги да сы Каин ди жын ба чи лэ зы ди чу бо ги ни, кә сы ги да сы Ла мех ди – чи бян җя чи шы хуэй.
25Адан кә лян та ди щи фу зы тун ли чуон ли. Та сын-ён-лигә эр зы, нан ли гә Сиф мин зы, йин цы сы Хэ ва фә ли: «Хў да ги вә цы мин ли гә щин эр зы, җё ти хуан щян чян Каин да сы ди Авель ни»*. 26Сиф гын чян сын-ён лигә эр зы, мин зы җё ди сы Енос; зу да нэ хур да шон жын му бэ вон туә Җў ли.
Адандихубый
5Җы сы Адан ди ху бый. Хў да ба жын зо ха ди сы хур, җо-чў гә җя ди ён зы зо ли та ли. 2Та ба нан жын дэ нү жын
зо ха ли, ги та му пан вон ли хо ли. Зо ха ди сы хур, Хў да ги та му ба мин зы е нан ги ли – «жын».
3Адан йи бый сан шы суй ди сы хур дый лигә эр зы, лян та йи ён ди. Адан ги та нан ли гә мин зы Сиф. 4Ба Сиф сын-ён-
* 4:25 «Сиф»(яхўтийүян) – җы гә хуа щён «цы мин ги ди».
19
Да тур 5
ха ди йи ху, Адан хуә ли ба бый суй; та хан дый ли эр нү ли. 5Хуә до җю бый сан шы суй шон, Адан ву чон ли.
6Сиф йи бый лин ву суй ди сы хур дый лигә эр зы Енос. 7Ба Енос сын-ён ха ди йи ху, Сиф хуә ли ба бый лин чи суй; та хан ю эр нү лэ. 8Хуә до җю бый шы эр суй шон, Сиф ву чон ли.
9Енос җю шы суй ди сы хур дый лигә эр зы Каинан. 10Ба Каинан сын-ён ха ди йи ху, Енос хуә ли ба бый шы ву суй; та хан ю эр нү лэ. 11Хуә до җю бый лин ву суй шон, Енос ву чон ли.
12Каинан чи шы суй ди сы хур дый лигә эр зы Ма ле леил. 13Ба Ма ле леил сын-ён ха ди йи ху, Каинан хуә ли ба бый сы шы суй; та хан ю эр нү лэ. 14Хуә до җю бый шы суй шон, Каинан ву чон ли.
15Ма ле леил лю шы ву суй ди сы хур дый лигә эр зы Иа ред. 16Ба Иа ред сын-ён ха ди йи ху, Ма ле леил хуә ли ба бый сан-шы суй; та хан ю эр нү лэ. 17Хуә до ба бый җю шы ву суй шон, Ма ле леил ву чон ли.
18Иа ред йи бый лю шы эр суй шон ди сы хур дый лигә эр зы Енох. 19Ба Енох сын-ён ха ди сы хур, Иа ред хуә ли ба бый суй; та хан ю эр нү лэ. 20Хуә до җю бый лю шы эр суй шон, Иа ред ву чон ли.
21Енох лю шы ву суй ди сы хур дый лигә эр зы Ма фу сал. 22Ма фу сал сын-ён ха ди йи ху, Енох хуә ли сан бый суй, та җо чў Хў да ди лў фу зу ли, та хан ю эр нү лэ. 23Енох хуә ли сан бый лю шы ву суй. 24Та җо чў Хў да ди лў фу зу ли. Йи ху Енох бу җян ли, Хў да ба та җе шу ха ли.
25Ма фу сал йи бый ба шы чи суй ди сы хур дый лигә эр зы Ла мех. 26Ла мех сын-ён ха ди йи ху, Ма фу сал хуә ли чи бый ба шы эр суй; та хан ю эр нү лэ. 27Хуә до жю бый лю шы җю суй шон, Ма фу сал ву чон ли.
28Ла мех йи бый ба шы эр суй ди сы хур дый лигә эр зы. 29Ла мех ги та нан ли гә Нух мин зы зэ му сы фә сы: «Зэ Җў җу дё ди ди шон, җы гә ва ва ги за му зэ ди мян шон ган ди гун кў шон куан щин ни*.
* 5:29 «Нух»(Нухар,яхўтийүян) – җы гә хуа щён «куан щин».
20
Да тур 6
30Нух сын-ён ха ди йи ху, Ла мех хуә ли ву бый җю шы ву суй; та хан ю эр нү лэ. 31Хуә до чи бый чи шы чи суй шон, Ла мех ву чон ли.
32Нух ву бый суй ди сы хур дый ли сан гә эр зы: Сим, Хам, Иа фет.
Нухдилисы
6Жын му зэ ди мян шон йүә щин дуә ха ли. Та му е сын-ён нү зы му ли. 2Ба жын му ди нү зы му ди җүн мый кан җян,
Хў да ди эр зы му, ба сый кан шон, зу ба та ги гә җя чү шон ли. 3Йин ви нэ гә Җў фә сы:
– Вә ди Лин лян жын му йи на вар бу зын җон, йин цы та му-сы жу ти; җё та му ди гуон йин жы зы чын ха йи бый эр шы суй.
4Зу нэ гә сы хур дэ вон ху ди жы зы шон ди мян шон хан ю да хан зы ди жын ни, йин цы сы Хў да ди эр зы му* до жын му-ди нү зы му гын чян лэ ди ни, нү зы му да та му шон сын-ён эр нү ди ни. Та му чын ха шон вон нян ди чў ли мин ди ба тыр-ли. 5Җў кан җян ли, жын му зэ ди мян шон ган ли дуә шо ха сы чин; та му щин ни ди не ти есы ха ди. 6Ба жын му зэ ди мян шон зо ха ди йи мяр, Хў да ху хуэй ли, щин ни е пә-фан ли. 7Җў зу фә сы:
– Вә ба зо ха ди жын му да ди мян шон щё ме дё ни, лян та-му ба йи че ди есын, па чун дэ чёр. Ба та му зо ха ди йи мяр, Вә ху хуэй ди ни. 8Җў гуон ба йи гә жын кан шон ли, та ди мин зы җё ди Нух.
9‑10Җы сы Нух ди ли сы. Нух ю сан гә эр зы ни: Сим, Хам дэ Иа фет. Зэ җў ди йи че жын ли ту гуон Нух сы гун до ди дэ мә цуә ди жын. Та җо чў Хў да ди лў фу зу ди ни.
11Ди мян зэ Хў да ди нян җин ни чын ха сы бу дый ди ли: та ди го ту ха сы чин ман дё ли. 12Хў да кан җян ли, ди мян чын ха сы бу дый ди ли: жын му ду зэ җя лў шон зу ди ни. 13Хў да ги Нух фә сы:
* 6:4 «Хўдадиэрзыму» – җы гә хуа нын зы фә ви да ди лин шу жын му хуэй җә сы Хў да ди тян щян му.
21
Да тур 7
– Вә ба ди мян шон җў ди жын ду щё ме дё ни: зэ ди мян-шон та му ди ха сы чин ман ди ни. Вә ба та му лян ди мян йи дар ни щё ме дё ни. 14Кә сы ни на го фер му ту бан ги гә-җя зў йи гә чуан, ги ли ту щён җи җян фон зы, ба ли-вэ на сун җё җан чў. 15Чон чи сы йи бый ву шы гә метр, куан ди сы эр шы ву гә метр, го ди сы шы ву гә метр, 16ба дин зы зэ вон го ни зў бан гә метр, да бон ни зў йи гә мын. Ба чуан ли-ту зў чын сан цын зы. 17Вә ба ди мян на хун фи ян дё ни, ба йи че юмин ди щё ме дё ни. Зэ ди мян го ту җў ди ду шә дё ни. 18‑19Кә сы лян ни вә щён дин хә тун ни. Ни лян ни ди эр зы-му, щи фу зы, эр зы ди щи фур му җин до чуан ли ту чи зэ му сы ба лён гә фон сын лин, гун ди дэ му ди, на до чуан ли ту, җё та му, зу лян ни йи ён, ба мин җю ха. 20Җё мый йи дуй дур ди чёр, сын лин дэ ди мян шон ди за ён хуә вар лян ни йи дар ни җин до чуан ли ту, җё ба мин җю ха. 21Ни ги гә җя дэ сын лин ба за ён чы ди на шон, – ги гә җя дэ та му ба лён шы ше лү ха. 22Нух зу җо чў Хў да ги ха ди фын фу ган ли.
7Хў да ги Нух фә сы: – Ни лян ни ди җя щя йи дар ни җин до чуан ли ту. Вә
кан җян ди ни, йи че җў ди жын ли ту гуон сы ни до Вә шон гун до ди. 2Ни да йи че ган җин сын лин ли ту ба чи дуй дур му ди дэ гун ди, да йи че бу ган җин ди ли ту ба йи дуй дур му ди дэ гун ди 3зэ му сы да йи че тян шон ди чёр ли ту ба чи дуй дур му ди дэ гун ди на шон. Җё та му йи ху зэ ди мян шон вон дуә ни йин чи. 4Чи тян ди йи ху Вә ги ди мян шон ба йү да фа чи ни (та щя сы шы тян дэ сы шы вэ щи ни). Вә ба Вә зо ха ди йи че хуә вар да ди мян шон щё ме дё ни.
5Нух зу җо чў Хў да ги ха ди фын фу ган ли. 6Нух лю бый суй ди сы хур, хун фи фа туә ли. 7Нух лян та ди эр зы му, та ди щи фу зы лян эр зы ди щи фур му йи дар ни җин ли чуан ли-ту ли, дуә ли хун фи ли. 8Да йи ман сын лин ли ту, ган җин-ди дэ бу ган җин ди, чёр дэ за ён ди мян шон ди па чун, 9ги чуан ли ту лэ ли йи дуй дур, му ди дэ гун ди, – җо чў Хў да фә ха ди. 10Чи тян ди йи ху хун фи фа туә ли. 11Нух лю бый
22
Да тур 8
суй ди нэ йи нян, эр йүә шы чи ди нэ йи тян, ди ха ди мә йир кын ди фи чүан ду кэ кэ ли, тян шон ди шан зы е кэ кэ ли; 12йү вон ди мян шон щя ли сы шы тян дэ сы шы вэ щи. 13Зу нэ йи тян Нух лян та ди эр зы му Сим, Хам дэ Иа фет, лян щи фу зы дэ эр зы му ди щи фур ду җин до чуан ли ту ли, 14лян та му йи дар ни йи че есын дэ сын лин җо чў гә җя ди ён зы зэ му сы йи ман ди мян шон ди па чун җо чў гә җя ди ён зы дэ йи че чёр (ю мо ди дэ ю бон зы ди) җо чў гә җя ди ён зы е ду җин чи ли. 15Та му ли ту сый ю хуә чи йи дуй дур җя җин до Нух ди чуан ли ту ли, 16мый йи гә ён зы ди гун ди дэ му ди, – за му җя Хў да ги Нух фә ли. Җў да Нух ди ху ту ба чуан ди мын гуан чў ли. 17Хун фи фа ли сы шы тян. Фи шон лэ ди сы хур, ба чуан гон челэ ли, чуан зу фу туә ли. 18Фи зы сы вон че че ди ни, ба ди мян ян дё ли. Чуан зэ фи го ту фу ди-ни. 19Фи йүә щин го ли, ба йи че зэ тян ди ха ди го сан ду гэ чў ли. 20Фи ли го сан на чи гә метр че лэ ли, сан ду зэ фи ли ту бу җян ли. 21Зу нэ хур ди мян шон җў ди йи че хуә вар ду шә дё ли: чёр, сын лин, есын дэ ди мян шон ди йи че па-чун зэ му сы йи ман жын. 22Ди мян шон сый ю хуә чи, ду ву чон ли. 23Йи че ди мян шон ди жын, сын лин, за ён хуә вар дэ тян шон ди чёр – та му ду да ди мян шон щё ме дё ди ни. Гуон сы Нух лян та зэ чуан ли ту ди хуә вар ба мин җю ха ли. 24Хун фи фа ли йи бый ву шы тян.
8Хў да ба Нух дэ лян та зэ чуан ли ту йи дар ни ди есын дэ сын лин җи че лэ ли. Хў да вон ди мян шон ба фын
да фа чи ли, фи тун ху ли, 2ди ха ди мә йир кын ди фи чүан гуан чў ли, тян шон ди шан зы ду гуан чў ли, йү җў ха ли. 3‑4Фи ман мар да ди мян шон ха чи ли, йи бый ву шы тян ди йи ху фи тун туә ли: чи йүә шы чи ди нэ йи тян чуан зан до Ара-рат ди сан шон ли. 5Фи ман мар тун ди йи чыр до шы йүә ли. Шы йүә ди ту йи тян шон сан ди дин дир чў лэ ли. 6Гуә ли сы шы тян. Нух ба зў ха ди чуон зы кэ кэ, 7зу да чуан ли ту ба йи гә ло ва фон чў чи ли. Ди мян хан мә ган ли ди йи мяр, җы гә ло ва зэ тян шон фи ди лэ. 8Йи ху Нух ба йи гә гә зы
23
Да тур 9
фон чў чи ли, щён кан йихар, фи тун ли мәю; 9кә сы гә зы ба луә ди вәр мә зо җуә, та йүан фи хуэй лэ ли, йин цы сы йи че ди хан зэ фи ли ту ни. Нух чын кэ шу ба гә зы на до чуан ли ту ли. 10Гуә ли чи тян, та кә ба гә зы фон чў чи ли. 11Нэ гә гә зы ху бар фи хуэй лэ ли – зуй ту зы ли ту че ди мас лина-фу ди еер, Нух ба хун фи җў ха ди дун ли. 12Та кә дын ли чи тян, йүан хуэй ба гә зы фон чў чи ли, кә сы нэ гә гә зы зэ мә фи ди лэ. 13Нух лю бый лин йи суй ди нэ йи нян, җын йүә чў йи фи сын ха чи ли. Нух ба чуан кэ кэ кан җян ли: ди мян ган дё ли. 14‑15Эр йүә эр шы чи тян ди нэ йи тян, ди мян ган-ли ди йи мяр, Хў да ги Нух фә ди:
– 16Ни лян щи фу зы, эр зы му лян та му ди щи фур да чуан ли ту ду чў лэ. 17Ба йи че хуә вар, чёр, ту гў дэ ди мян шон-ди па чун лин чў лэ: җё та му вон дуә ни йин чи, ба ди мян җан ман.
18Нух лян та ди эр зы му, щи фу зы лян эр зы му ди щи фур да чуан ли ту чў лэ ли; 19йи че ди мян шон ди есын, чёр, па-чун җо чў гә җя ди ён зы е чў лэ ли.
20Нух ги Җў гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы; та да мый йи-гә ён зы ди ган җин сын лин дэ чёр ли ту җян чў лэ ли җигә, жү ли шо ди гўр ба ни ли. 21Җў ба шо гўр ба ни ди щён ви до щи шон ра зы ли, ги Гә җя фә сы:
– Вә ви жын му ди ган бан ба ди мян зэ бу җу ли. Да нян-чин ди сы хур жын му ди вон щён ха еба, кә сы Вә зэ бу щё-ме йи че юмин ди ли. 22Че ди мян юди сы хур, та ди го ту са җун зы, шу шу чын, дун дэ жә, щя тян дэ дун тян, бый тян дэ еван зэ бу җў ли.
9Хў да ги Нух дэ та ди эр зы му ги ли ку хуан ли: – Ни му дуә йү сын-ён, ба ди мян җан шон. 2Җё ди-
мян шон ди йи че есын, тян шон ди йи че чёр, ди мян шон ди йи че па чун, хэ ни ди йи че йүр зун хў ни му: Вә ба та му ги ни му ди шу ни җё ги ди ни. 3Ба йи че юмин ди сын лин Вә ги ди җё ни му чы ни, зу щён сы зо чян Вә ба чин цо дэ цэ фи ги ха ди йи ён. 4Кә сы ни му йи дяр ду бу нын чы ю ще ди
24
Да тур 9
жу, йин цы сы мин зэ ще ли ту ни. 5Ви ни му ди ще, сый ёли ни му ди минли (бу фә җы сы сын лин хуэй җә сы жын), Вә е ё та ди мин ни. 6Сый дан сы са дё жын, дан лин жын ба та е са дё ни, йин цы сы жын җо чў Хў да ди ён зы зо ха ди. 7Ни му дуә йү сын-ён, ба ди мян җан шон.
8Хў да ги Нух дэ та ди эр зы му фә сы: – 9‑11Вә лян ни му дэ ни му ди ху бый зэ му сы да чуан ли ту
чў лэ ди йи че хуә вар (чёр, сын лин дэ есын) дин хә тун ни. Да җы гә сы хур хун фи ба йи че хуә вар зэ бу щё ме ли, ба ди мян зэ бу зў гуон ли.
12Хў да фә сы: – Җы зу сы Вә лян ни му дэ йи че хуә вар дин ха йи на вар ди
хә тун ди җи хо: 13Вә зэ йүн цэ ли ту щян чў лэ ли гә гон – җы зу сы Вә лян ди мян шон җў ди жын му дэ хуә вар дин ха хә-тун ди җи хо. 14Вә дан җи сы да ди мян го ту ба йүн цэ шудо йи дар ни, йүн цэ ли ту чў лэ гә гон ни. 15Нэ хур Вә зу ба Вә лян ни му дэ лян йи че хуә вар дин ха ди хә тун щён че лэ ни; хун фи зэ бу щё ме йи че хуә вар ли. 16Вә дан ба йүн цэ ли ту ди гон кан җян, зу ба гә җя лян ди мян шон җў ди жын му дэ йи че хуә вар дин ха ди йи на вар ди хә тун җи че лэ ни.
17Хў да ги Нух хан фә сы: – Җы сы хә тун ди җи хо. Вә ба та лян йи че зэ ди мян шон
җў ди хуә вар дин шон ли. 18Да чуан ли ту чў лэ ди Нух ди эр-зы му сы Сим, Хам (та сы Ха наан ди да да) дэ Иа фет. 19Та му сан гәр сы Нух ди эр зы , зу да та му шон йи че ди мян шон ди жын сын-ён ха ди. 20Нух ву ло ди ди ни; та сы ту йи гә жын, сый ба пу то йүан зы җун шон ли. 21Йи хуэй Нух ба пу то-җю хә шон зуй дё ли, йин ви нэ гә та җин шын зы зэ гә җя ди җон фон ли ту тон ха ли. 22Ха наан ди да да Хам ба та ди щю кан җян ли, зу ба җы гә ги лён гә ди щүн фә ли. 23Сим дэ Иа фет ги гә җя ди шын шон пый ли гә по зы, вон ху тун ди җин ли җон фон ли ту, ба да да ди щю лян по зы шан чў ли. Та му ба лян вон гуә мә җуан, йин ви нэ гә ба да да ди җин-шын зы мә кан җян. 24Нух зуй гуә лэ ди йи ху, җин щин лэ, ба щё эр зы ган хади җы до ха, 25фә сы:
25
Да тур 10
– Ха наан сы җу дё ди. Җё та чын ха ди щүн му ди лин-йир ди нў!
26Та хан фә ли: – Җё вә му куа җён Сим бэ вон ди Анла хў Тор ля! Җё Ха-
наан чын ха Сим ди нў чи. 27Хў да пан вон ди җё Иа фет ди ху бый җў до сы җу-ба хани! Җё Иа фет ху бый җў до Сим ху-бый ди җон фон ди дон җун ни ни! Җё Ха наан чын ха та ди нў.
28Хун фи гуә ли ди йи ху, Нух хуә ли сан бый ву шы суй. 29Хуә до җю бый ву шы суй шон, Нух ву чон ли.
10Җы сы Нух ди эр зы му ди Сим, Хам дэ Иа фет ди ху-бый. Хун фи гуә ли ди йи ху, Сим, Хам дэ Иа фет юли
эр нү ли. 2Иа фет ди эр зы му: Го мер, Ма гог, Ма дай, Иа ван, Фу-
вал, Ме шех дэ Фи рас. 3Го мер ди эр зы му: Ас кеназ, Ри фат дэ Фо гар ма. 4‑5Иа ван ди эр зы му: Эли са дэ Фар сис зэ му сы киттей жын му дэ ро даней жын му (та му ба хэ ян зы ди ди фон дэ хэ до җан шон ли). Җы зу сы Иа фет ди ху бый, та му җў ди ди фон, та му ди җя щя дэ мин зў: та му ди мый йи гә мин зў ю гә җя ди йү ян ни.
6Хам ди эр зы му: Хуш, Миц раим, Фут дэ Ха наан. 7Хуш ди эр зы му: Се ва, Ха ви ла, Са фта, Раа ма дэ Сав те ха. Раам ди эр зы му: Ше ва дэ Де дан. 8‑9Хуш ю йи гә эр зы Ним род ни; та сы дун-яшон ди ту йи гә ба тыр зэ му сы до Җў мян чян та сы йи гә ви да ди да ви жын. (Зу да җы тар чў лэ ли гә ку гәр: «Зэ Җўди мян чян ни зу щён сы Ним род йи ёнди ви да да ви-жын!») 10Да тур та ди хуон шон ди гуй җя сы Ва ви лон, Урук дэ Аккад (та му ду зэ Сен наар гуй җя ни ни). 11Ним род да җы гә гуй җя зу до Ас сирия ли, зэ нэ тар та гэ лигә Ни не вия чын пу, Ре хо вот-Ир дэ Ка лах чын пу, 12зэ Ни не вия дэ Ка лах чын пу ди (җы сы җин чын) дон җун ни гэ лигә Ре сен чын пу.
13Миц раим ди ху бый сы лудэй жын му, анамей жынму, ле хавей жын му, наф тухей жын му, 14пат русей жын му, каслухей жын му дэ кафторей жын му (та му ди ху бый сы фи листим жын му).
26
Да тур 11
15Ха наан ди эр зы сы Си дон (җы сы та ди ту шур) дэ Хет, 16та му ди ху бый сы евусей жын му, аморей жын му, гер-гесей жын му, 17хиввей жын му, аркей жынму, синей жын му, 18‑19ар вадей жын му, це марей жын му дэ ха ма тей жын му. Йи ху ха нан ей жын му ди җя щя куан куан ди ба җы му җя ди ди фон җан шон ли: да Си дон та му ди гуй җя до ли Ге рар бон гәр ли, йи ху до ли Га зы ди фон ли, да Со дом, Го мор ра, Ад ма дэ Це-воим чын пу до Ла ша ди фон ли. 20Җы зу сы Хам ди ху бый; та му ди җя щя, мин зў дэ җў ди ди фон. Та му ди гә зў фәди сы гә җя ди хуа.
21Сим е ю эр нү ли. Та сы йи че Евер ди эр зы му ди ху бый, Иа фет ди да гә гә. 22Сим ди эр зы му сы Елам, Аш шур, Ар-фак сад, Луд дэ Арам. 23Арам ди эр зы му сы Уц, Хул, Ге фер дэ Маш. 24Ар фак сат ю йи гә эр зы Са ла ни, Са ла ди эр зы сы Евер. 25Евер гын чян сын-ён ха ди лён гә эр зы: ту йи гә җё ди сы Фа лек, йин цы сы зу нэ гә сы хур ди мян фын щё кэ ди ни, ди эр гә сы Йок тан. 26Йок тан е ю эр зы му ни: Алмо дад, Ша леф, Ха цар ма веф, Ие рах, 27Га до рам, Узал, Ди кла, 28Овал, Ави-маил, Ше ва, 29Офир, Ха ви ла дэ Ио вав. Җы ду зу сы Иок тан ди эр зы му, 30та му җў ди ди фон да Ме ша вон дун бон гә, до Се-фар сан шон ди ни. 31Җы зу сы Сим ди ху бый; та му ди җя щя, мин зў дэ җў ди ди фон, та муди гә зў фәдисы гә җя ди хуа.
32Җы зу сы Нух эр зы му ди җя щя, та му ди щин мин дэ да та му гын чян чў лэ ди йи че мин зў – хун фи гуә ли ди йи ху, ди мян шон ди йиче мин зў зу да та му гын чян чў лэ ди.
Вавилондиголу
11Нэ гә сы хур чүан дун-я ю йи гә йү ян ни, йи мур-йи-ён ди хуа ни. 2Да дун бон гә зу туә, жын му до ли Сен-
наар ди пин тан ни ли, зу нэ тар та му җў ха ли. 3Та му йи җя ги йи җя фә сы:
– Лян бый тў за му зў ще зы җуан ту зэ му сы ба та зэ хуә ли ту шо йихар.
Зу җы му җя та му шы ту ди ви фын шон сы йүн туә җуан-ту ли, шы хуэй ди ви фын шон – хию.
27
Да тур 11
– 4За му гэ йи гә чын пу, лян тян йи ён го ди йи гә лу, – жын му фә сы. – Зу җы му җя за му ба мин шын дый шон ни, зэ бә җё дун-яшон мә йин щён ди са кэ ли.
5Җў ха лэ щён кан йихар жын му гэ ха ди чын пу дэ лу ни. 6Җў фә сы:
– Та му сы йи гә мин зў, та му йүн ди сы йи гә йү ян. Җы цэ сы та му ди да тур сы чин! Зў са – са ду да та му ди шу шон лэ ни. 7За му ха чи ба та му ди йү ян хуә дё, җё та му йи җя ба йи җя зэ бә дун ли!
8Җў ба та му да нэ тар ги йи че дун-яшон са кэ ли; зу җы му җя та му ба гә җя ди чын пу мә гэ чў лэ. 9Йин ви нэ гә җы гә чын пу җё ди сы Ва ви лон*; Җў зэ нэ тар ба ди мян шон җў ди йи че жын ди йү ян хуә дё ли, да нэ тар ги дун-яшон ба йи че жын са кэ ли.
Симдихубый10Җы сы Сим ди ху бый: хун фи эр нян гуә ли ди йи ху, Сим
йи бый суй ди сы хур дый лигә эр зы Ар фак сад. 11Ар фак сад сын-ён ха ди йи ху, Сим хуә ли ву бый суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 12Ар фак сад сан шы ву суй ди сы хур дый лигә эр зы Са ла. 13Са ла сын-ён ха ди йи ху, Ар фак сад хуә ли сы бый лин сан нян; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 14Са ла сан шы суй ди сы хур дый лигә эр зы Евер. 15Евер сын-ён ха ди йи ху, Са ла хуә ли сы бый лин сан нян; та хан ю эр зы му дэ нү зы-му ни. 16Евер сан шы сы суй ди сы хур дый лигә эр зы Фа лек. 17Фа лек сын-ён ха ди йи ху, Евер хуә ли сы бый сан шы суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 18Фа лек сан шы суй ди сы-хур дый лигә эр зы Ра гав. 19Ра гав сын-ён ха ди йи ху, Пе лег хуә ли эр бый лин җю суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 20Ра гав сан шы эр суй ди сы хур дый лигә эр зы Се рух. 21Се-рух сын-ён ха ди йи ху, Ра гав хуә ли эр бый лин чи суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 22Се рух сан шы суй ди сы хур дый лигә эр зы На хор. 23На хор сын-ён ха ди йи ху, Се рух
* 11:9 «Вавилон»(яхўтийүян) – җы гә хуа щён «хуә ха ди».
28
Да тур 12
хуә ли эр бый суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 24На-хор эр шы җю суй ди сы хур дый лигә эр зы Фар ра. 25Фар ра сын-ён ха ди йи ху, На хор хуә ли йи бый шы җю суй; та хан ю эр зы му дэ нү зы му ни. 26Фар ра чи шы суй ди сы хур, та гын чян сын-ён ха ди эр зы му сы Ибра мэ, На хор дэ Аран.
Фаррадихубый27Җы сы Фар ра дэ та ди ху бый: Фар ра гын чян сын-ён-
ха ди эр зы му сы Ибра мэ, На хор дэ Аран. Аран гын чян ю йи гә эр зы ни, мин зы җё ди сы Лут. 28Та ди да да Фар ра хуә-ди сы хур, Аран зэ гә җя ди зў гуй, халдей жын му ди фон ди Ур чын пу ни ву чон ли. 29Ибра мэ дэ На хор чү ли щи фур-ли: Са ра чын ха Ибра мэ ди щи фур ли, На хор ди щи фур сы Ма ли ка, Аран ди нү зы (Аран сы Ма ли ка дэ Иска ди да да). 30Са ра бу нын сын-ён, та мәю эр нү. 31Фар ра лян гә җя ди эр зы Ибра мэ, сун зы Лут (Аран ди эр зы) дэ щи фур Са ра, Ибра мэ ди щи фу зы, да халдей жын му ди ди фон ди Ур чын пу йи дар ни зу дё, щён вон Ха наан ди фон шон чи; кә сы та му до ли Хар ран чын пу ни ли, зу зэ нэ тар җў ха ли. 32Нэ тар эр бый лин ву суй шон Фар ра ву чон ли.
ХўдаханлиИбрамэли
12Җў ги Ибра мэ фә сы: – Ни ба гә җя ди зў гуй, чин чин-лў җян дэ да да ди
фон зы лё ха, до Вә ги ни зы ги ди ди фон шон чи. 2Вә ба ни зў чын ви да мин зў ди да да ни, ги ни ги Вә ди бэ рэ кэ ти ни зэ му сы җё ни дый мин шын ни: зу җы му җя ни гә җя чын-ха бэ рэ кэ ти ни! 3Сый ба ни куа җён, Вә е ба та куа җён ни зэ му сы ги та ги бэ рэ кэ ти ни! Сый җу ни ли, Вә е җу та ни! Йин ви җы гә ди мян шон җў ди йи че жын че чў ни зу юха Вә ди бэ рэ кэ ти ни!
4Ибра мэ зу җо чў Җў ги та фә ха ди хуа шон ли лў ли; Лут лян Ибра мэ йи дар ни зу дё ли. Ибра мэ чи шы ву суй ди сы хур, та да Хар ран чын пу ни зу дё ли. 5Та ба гә җя ди щи-фу зы Са ра, җы эр зы Лут, зын ха ди йи че цэ бый дэ та му зэ
29
Да тур 12
Хар ран чын пу юди йи че жын лин шон, лян та му йи дар ни зу ли Ха наан ди фон ли. Та му до ли Ха наан ли, 6йи ху до ли ли Си хем бу йүан ди йи куә Мо ре җў чы лё фу гын чян ли. Нэ гә сы хур зэ җы гә ди фон ни ха нан ей жын му җў ди ни.
7Җў до Ибра мэ гын чян фә сы: – Вә ба җы гә ди фон ги ни ди ху бый ги ги ни! Ибра мэ зу зэ нэ тар ви ги та гын чян лэ ди Җў гэ лигә шо
гўр ба ни ди җуә зы. 8Йи ху та зу ли сан ни ли. Җы гә сан ко Ве филь чын пу ди дун бон гә зан ди ни. Зу зэ нэ тар Ибра мэ за ли гә йин пан (Ве филь ли та зэ щи бонгә ни, Гай – зэ дун бон гә ни). Зэ нэ тар Ибра мэ ги Җў гэ лигә шо гўр ба-ни ди җуә зы, бэ вон ли Җў ли. 9Йи ху Ибра мэ вон Ха наан ди фон ди нан бон гә зу ли.
ИбрамэдолиЕгипетли10Нэ гә ди фон шон вә нян долэли. Ибра мэ зу ли Еги пет,
нэ тар зо туә җў ди вәр ли. 11До Еги пет гын чян, та ги Са ра фә сы:
– Вә җы до ни, ни тэ җүн ди хын. 12Еги пет жын му кан-җян ни зу дун ни, ни сы вә ди щи фу зы, йин ви нэ гә ба ни ди мин лю ха ни, ба вә да сы ни. 13Ни ги та му фә, ни сы вә ди мый мый, җы гә до вә шон ю хо ни: җы му җя ни ба вә ди мин җю ха ни!
14Ибра мэ до ли Еги пет ли. Зэ нэ тар жын му ба Са ра-ди җүн мый кан җян ли. 15Хуон шон җя ни ди гуан жын му кан җян та, зэ хуон шон мян чян куа туә та ди җүн мый ли, йин ви җы гә ба Са ра линдо нэ гә гуй җя ди хуон шон ди җя-ни ли. 16Че чў Са ра ди йин йир, Ибра мэ ди сы чин хо ли: та гын чян юли хо шо ён, ню, лү лү зы, луә туә, нан-нү нў ли. 17Нэ гә гуй җя ди хуон шон ба Ибра мэ ди щи фу зы лин до гә-җя ди фон зы ни ди йи мяр, Җў җё нэ гә гуй җя ди хуон шон лян та ди җя щя шу ли да бэ ля ли. 18Гуй җя ди хуон шон ба Ибра мэ хан до гын чян фә сы:
– Ни ган лигә са? Ви са ги вә мә фә, та сы ни ди щи фу-зы? 19Ви са ни ба та җё чын мый мый ли? Вә зу ви җы гә
30
Да тур 13
вон щён ди ба та чү шон ни! Ни ба ни ди щи фу зы лин шон куэ да җы тар зу!
20Та ги ди фын фу җё ба Ибра мэ лян щи фу зы дэ та ди йи че цэ бый сун шон зу ни.
ИбрамэлянЛутйиҗялинкэйиҗяли
13Ибра мэ ба та ди йи че цэ бый на шон, лян щи фу зы дэ Лут йи дар ни да Еги пет зу дё, йүан до ли Не гев
ди фон ли. 2Җы гә ди йи ху Ибра мэ фа ли цэ ли – ю ту гў ли, җин зы лян йин зы ли. 3‑4Да Не гев та йүан до ли Ве филь ли, до Гай дэ Ве филь дон җун ни ди вәр шон ли (зо чян зэ җы-тар та за йин пан ли зэ му сы гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы). Нэ тар Ибра мэ бэ вон ли Җў ли. 5Лян Ибра мэ зу җуан ди Лут гын чян е юли гә җя ди ту гў дэ җон фон ли. 6Ди фон кә җя ги та му лён гәр бу гу ли: та му ди цэ бый дуә ди йи-мяр, йи дар ни җў чи тэ зый чя ли. 7Зу ви җы гә Ибра мэ ди дэ Лут ди фон-ён жын му зын җон кэ ли (Зу нэ гә сы хур зэ җы гә ди фон шон җў ди ха нан ей жын му дэ периззей жын-му). 8Ибра мэ зу ги Лут фә сы:
– За му сы чин чин-лў җян, йин ви җы гә за му дэ за му-ди фон-ён жын му бу нын зын җон. 9Җы йи че ди фон зэ ни ди мян чян ни – за му ба та фын кэ. Ни дан җян чўлэ зуә бон гә, – вә зу ба юбон гә җян шон ни. Ни дан җян чўлэ юбон гә, – вә зу ба зуә бон гә җян шон ни.
10Лут кан жян ли, йи ман ди Иор дан хә ди чуан до йи-чыр до Си гор гын чян ю хо шо фи ни, зу щён сы Җў зэ ха ди йүан зы хуэй җә сы Еги пет ди фу җү ди мян (Нэ гә сы хур Җў ба Со дом дэ Го мор ра чын пу хан мә щё ме дё). 11Лут ба Иор дан хә ди чуан до җян шон, да дун бон гә зу ли. Зу җы му җя та му ди лў фын кэ ли: 12Ибра мэ җў до Ха наан ди фон ли, Лут – зэ чуан до ди чын пу бон гәр ни ли. Та зэ Со дом чын пу гын чян за ли йин пан ли. 13Со дом чын пу ни җў ди жын му ду сы щин ха ди жын му. Та му зэ Җў мян чян ган ли хо шо гў на хар.
31
Да тур 14
ИбрамэбандоХевронли14Лут да Ибра мэ гын чян зу дё ди йи ху, Җў ги Ибра мэ фә ди: – Җуан гуә чи! Да җы тар ни ба бый бон гә дэ нан бон гә,
дун бон гә дэ щи бон гә кан йихар. 15Ба ни кан җян ди җы йи че ди фон зу щён йи на вар ди цэ бый Вә ги ни дэ ни ди ху бый ги ги ни. 16Вә ба ни ди ху бый, зу щён са зы йи ён, вон дуә ни йин ни: зу щён фу бу чў лэ ди са зы йи ён, зу нэ му җя ба ни ди ху бый е фу бу чў лэ. 17Ни чи, ба Вә ги ни щён ги ди нэ гә ди фон җуан йигуәр, да җы бон гә до нэ бон гә.
18Ибра мэ ба та ди йин пан шу шон до ли Хев рон ди фон гын чян ди Мам ре җў чы лё фу ди фу лин ни ли, зу зэ нэ тар та җў ха ли зэ му сы ги Җў гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы.
ИбрамэбаЛутдиминдаҗюхали
141‑2Нэ гә сы хур сы гә хуон шон: Сен наар гуй җя ди хуон шон Амра фел, Ел ласар гуй җя ди хуон шон
Ари ох, Елам гуй җя ди хуон шон Ке дар лао мер дэ Го им гуй җя ди хуон шон Фи дал лян дан лин ди ву гә хуон шон: Со дом чын пу ди хуон шон Бара, Го мор ра чын пу ди хуон шон Бир ша, Ад ма чын пу ди хуон шон Ши нав, Се воим чын пу ди хуон шон Ше ме вер дэ Бе ла (җы хур җё ди Си гор) чын пу ди хуон шон да туә җон ли. 3Җы ву гә хуон шон ба та му ди җүн-дуй шудо Сид дим чуан до ни ли (җы хур сы Сы хэ). 4Шы эр нян та му шу ли Кедор лао мер хуон шон ди япый ли, шы сан нян шон фан че лэ ли. 5Ди шы сы нян шон Кедор лао мер лян та ди лян бон җя лэ ли. Та му зэ Аш те роф-Кар наим чын-пу ни ба ре фаим жын му, зэ Гам ди фон шон ба зузей жын-му, зэ Кири афаим ди фон ни ба эмей жын му 6дэ зэ Сеир сан ди фон шон ба хоррей жын му да бэ ли; ба та му йи чыр җуй дё са вә бян ни ди Эл-Фа ран ди фон ли. 7Да нэ тар та му җуан до Миш пат фи чүан (җы хур җё ди сы Ка дес), зу ба зэ Ха цэ цон-Та ма ра җў ди ама лик жынму дэ аморей жынму ди ди мян зў гуон ли.
32
Да тур 14
8Со дом ди хуон шон, Го мор ра ди хуон шон, Ад ма ди хуон-шон, Се воим ди хуон шон, Бе ла ди (җы хур җё ди сы Си гор) хуон шон до та му ди мян чян лэ зэ Сид дим чуан до ни лян та му да туә ли: 9лян Кедор лао мер, Элам ди хуон шон, Фи дал, Го им ди хуон шон, Амра фел, Сен наар ди хуон шон дэ Ари-ох, Ел ласар ди хуон шон. Сы гә хуон шон лян ву гә хуон шон фан дуй ли. 10Сид дим чуан до ни ю хо шо ди кын ни, кын ли ту хи-ю ман дё ди ни. Го мор ра дэ Со дом ди хуон шон ди җүн дуй да нэ тар вон ху по ди сы хур, хо шо жын де до кын ли ту ли. Шын ха ди жын му вон сан ни по дё ли. 11Дый шын жын му ба Го мор ра дэ Со дом ди зан ха ди йи че лён шы дэ цэ бый чён шон зу дё ли. 12Та му ба Со дом җў ди Ибра мэ ди җы эр зы Лут е лин шон зу ли зэ му сы ба та ди йи че цэ бый на шон ли.
13Йи гә по дё ди жын до Ибра мэ яхў ти жын гын чян лэ, ба жы ще зы сы чин ги та ду фә ли. Нэ хур Ибра мэ зэ йи гә җў чы лё фу лин гын чян җў ди ни (җы гә җў чы лё фу лин ди җў жын сы йи гә амор рей жын, мин зы җё ди Мам ре; та, та-ди ди щүн му Эш кол дэ Анер ду сы Ибра мэ ди лян бон җя). 14Тин җян та ди җы эр зы Лут зэ дўш ман ди шу ни ни, Ибра мэ да гә җя ди җя ни шу ли сан бый шы багә нын да җон ди жын (та му ду сы зэ Ибра мэ ди җя ни сын-ён ха ди), зу лян та му ба сы гә хуон шон җуй до Дан чын пу ли. 15Хи ли ба та ди жын му фын чын җигә дуй ву, ба дўш ман чүан чў, да бэ ли, йи ху йи чыр җуй до Хо ва чын пу гын чян ли, зэ Да маск ди бый бон гә. 16Та да дўш ман гын чян ба йи че цэ бый, ба Лут дэ та ди йи че цэ бый, нү жын дэ гуә гуә чи ди жын му йүан-хуэй ду дё шон ли.
МелхиседекгиИбрамэпанвонлихоли17Ибра мэ ба Кедор лао мер дэ та ди лян бон җя да бэ хуэй-
лэ ди сы хур, зэ Ша ве чуан до ни (җы хур җё ди сы Хуон шон ди чуан до) Со дом чын пу ди хуон шон до ли та ди мян чян ли. 18Мел хи се дек, Са лим ди хуон шон*, Ви да Хў да ди ахун ги
* 14:18 «Салим» – дан лин җя фә ди «Иер усалим».
33
Да тур 15
Ибра мэ ба мә мә дэ пу то җю на лэ, 19лян җы му җя ди хуа ги та пан вонли хо ли:
– Җё Ви да ди Хў да, тян дэ ди мян ди Зуә зо җя ги Ибра-мэ ги бэ рэ кэ ти! 20Җы ган Ви да ди Хў да! Та ба дўш ман ги ни ди шу ни җё ги ли!
Ибра мэ ги Мел хи се дек да та юди йи че дун щи шон ба шы чир фын ги ли.
21Со дом ди хуон шон ги Ибра мэ фә сы: – Ни гуон ба вә ди мин жын му ги вә ги ги, ба цэ бый ги
гә җя лю ха. 22Ибра мэ ги Со дом ди хуон шон фә сы: – Вә ба шу за че лэ дуй чў Ви да ди Анла хў Тор ля, тян дэ
ди мян ди Зуә зо җя дў җу ни: 23Да ни ди дун щи ли ту вә сы са ду бу на – зу сы йи гыр щян бу лүн хэ шон ди хэ дэ зы. Йи ху ни зэ бә фә ли: «Җы сы вә ба Ибра мэ зў чын ючян хан ли». 24Вә сы са ду бу на, чў гуә вә ди жын му чы дё ди чы ди. Хан лян вә зэ җон шон чи ха ди жын му Анер, Эш кол дэ Мам ре җё ба гә җя ди фын зы лин шон.
ХўдалянИбрамэдинлихәтунли
15Җы гә сы чин гуә ли ди йи ху, Ибра мэ җян ли йи гә гуэ сы чин: та ба Җў ди хуа тин җян ли:
– Ибра мэ, бә хэ па ли! Вә сы ни ди Дон пан. Ни дый хын да ди шон хо ни.
2Ибра мэ фә сы: – Ви да ди Җў! Мәю эр нү ди йи мяр, вә ёшон ни ди шон-
хо зў са ни? Вә ди җи чын жын сы да Да маск чын пу ни лэ ди Ели езер.
– 3Йин цы сы Ни ги вә мә ги эр нү, – Ибра мэ фә сы, – зу ви җы гә вә җя ни ди йи гә нў чын ха вә ди җи чын жын ни!
4Ибра мэ ба Җў ди хуа тин җян ли: – Бә, та бу нын дон ни ди җи чын жын: ни ди эр зы ё
чын ха ни ди җи чын жын ни. 5Җў ба Ибра мэ да җон фон лин чў лэ фә сы:
34
Да тур 15
– Ни ба тян кан йихар, ба тян шон ди щин щю фу йихар: нын фу гуә лэ ма? Зу җы му җя ни ди ху бый, лян щин щю йи ён, дуә ни.
6Ибра мэ щин фу ли Җў ли, Җў ба җы гә сы чин жын чын гун до ди ли. 7Җў ги Ибра мэ фә сы:
– Вә сы ба ни да халдей жын му ди фон ди Ур чын пу ни вон җы тар лин лэ ди Җў. Вә щён ба җы йи куэ зы ди фон ги ни ги ги, җё сы хуан ни.
– 8Ви да ди Җў-я! – Ибра мэ фә сы. – Вә да на ни нын җы до, җы йи куэ зы ди фон вон ху чын ха вә ди ни?
9Җў фә сы: – Ни ги Вә ла лэ йи гә сан суй ди ву ню, сан суй ди му җү-
лү, сан суй ди гун-ён, на лэ йи гә бан гәзы дэ йи гә гә ва зы. 10Ибра мэ ба җы ще зы сын лин на лэ кан чын лён бан-
гәр ли, ба та му йи гә дуй чу йи гә бэ ха ли. Ба чёр та мә кан. 11Ңә лойин ду фи ха лэ, луә до сы шу го ту ли, кә сы Ибра мэ ба та му ган дё ли. 12Жә ту луә ди сы хур, Ибра мэ фи җуә ли, хэ па ла ла ди хи нан ба та ня чў ли. 13Җў фә сы:
– Ни җы до ха, ни ди ху бый вон ху зэ пон жын ди гуй җя ни сы бый нян дон нў ни, шу япый ни. 14Кә сы Вә ги җә мә та-му ди мин зў ян дин дин зуй ни, – җы гә ди йи ху ни ди ху бый да нэ тар ба да фу гуй дый шон зу дё ни. 15Ни пин нан-ву сы ди зу дё нэ гә дун-яшон ни. Ни тэ ло ди сы хур ба ни цэ сун дё ни. 16Гуон сы ни ди ху бый ди ди сы бый зы цэ нын хуэй до җы тар, йин цы сы аморей жын му ган хади гў на хар хан мә ман ни.
17Жә ту луә дё ли, хи нан до лэ ли. Зу нэ гә сы хур лэ ли гә гон ян ди хуә лу дэ хуә бон, та му зу да кан кэ ди сын лин дон җун ни гуә ли. 18‑21Зу нэ йи тян на җы му җя ди ён зы Җў лян Ибра мэ дин ли хә тун ли:
– Вә ба җы йи куэ зы ди фон ги ни ди ху бый ги ни: җы йи куэ зы ди фон да Еги пет ди хә гын чян йи чыр до ви да-ди Евфрат хә ни, зу сы ба кеней жын му, кенезей жын му, кедмоней жын му, хеттей жын му, фе резей жын му, ре фаим-жын му, амор рей жынму, ха нан ей жын му, гер гесей жын му дэ евусей жын му ди ди фон ду ги ни.
35
Да тур 16
АгарьдэИсмаил
16Са ра, Ибра мэ ди щи фу зы, мәю эр нү. Та ю йи гә нү-нў ни, та сы еги пет ди нү жын, мин зы җё ди сы Агарь.
2Са ра ги Ибра мэ фә сы: – Җў ги вә бу ги эр нү. Ни лян вә ди нў фи җё чи, дан па
та ги вә сын-ён гә эр зы ни. Ибра мэ тин ли Са ра ди хуа ли, 3Са ра зу ба та ди нү нў,
еги пет ди нү жын Агарь, ги гә җя ди нан жын ги ги, җё та му лён гәр фи җёчи ли. Нэ хур йи да Ибра мэ җў до Ха наан ди-фон шон, гуә ли кә җя шы нян ли. 4Ибра мэ лян Агарь тун ли чуон ли. Агарь зу хуэ шон ва ва ли, йин ви нэ гә та кан бу че та ди җў жын Са ра ли. 5Са ра ги Ибра мэ фә сы:
– Ви вә ди ди җян ни ги хуэй да ни. Вә ги ни ба вә ди нў ги ги җё лян та фи җё ни, кә сы та ба ва ва хуэ шон, кан бу че вә ли. Җё Җў ги за му лён гәр пин гун до!
– 6Ни ди нў зэ ни ди шу ни ни, – Ибра мэ хуэй да ди, – щён за му җя ган ли, зу нэ му җя ган чи.
Са ра хын хын ди ба Агарь җә мә туә ли. Агарь мә шучў да та гын чян по дё ли. 7Җў да фа лэ ди йи гә тян щян зэ кун тан-ни, вон Сур зу ди лў шон ди йи гә фи чүан гын чян ба Агарь зо җуә, 8зу вын ли:
– Агарь, Са ра ди нў, ни да нан и лэ? Вон на ни зу ди ни? Та хуэй да ди: – Вә да вә ди нүҗў жын Са ра гын чян по ди ни. 9Тян щян фә сы: – Ни хуэй чи, ги ни ди нүҗў жын ди гә ту. 10Тян щян кә фә сы: – Вә ба ни ди ху бый ди фур зў чын зу нэ му дуә ди ни, сый
ду фу бу гуә лэ та му. 11Ни ди шын шон юни, – тян щян фә-сы, – ни сын-ён гә эр зы ни. Ги та нан йи гә мин зы Исмаил*, йин цы сы ви нан ди сы хур Җў тин җян ни ли. 12Ни ди эр зы вон ху, зу щён йи гә е лү лү зы, гуә жы зы ни; та фан дуй йи че
* 16:11 «Исмаил»(яхўтийүян) – җы гә мин зы ди йи сы сы «Хў да тин җян ли».
36
Да тур 17
жын ни, йи че жын е фан дуй та ни; та лян та ди ди щүн му зын җон ни.
13Ги лян та фә ли хуа ди Җў Агарь нан ли гә мин зы: «Ни-сы җян ха вә ди Хў да», йин цы сы Агарь фә ди:
– Сый ба вә кан җян ли, вә е җян ли Та ли! 14(Йин ви җы гә жын му ба нэ гә фи җин нан чын Бе эр-Ла-
хай-Рои ли*. Та зэ Ка дес дэ Ба ред дон җун ни ни.) 15Агарь ги Ибра мэ сын-ён лигә эр зы, Ибра мэ ба сын-ён ха ди эр зы җё ли гә Исмаил. 16Зу нэ гә сы хур Ибра мэ кә җя ба шы лю суй ли.
Суннэти–җысыхәтундиҗихо
17Ибра мэ җю шы җю суй ди сы хур, Җў до ли та гын-чян фә сы:
– Вә сы Ви да Хў да. Җё ни зэ Вә ди мян чян җў, чын ха йи гә мә цуә ди жын. 2Вә щён лян ни дин хә тун, ги ни дуан хо шо ху бый.
3Ибра мэ гуй до ди ха ли; Хў да кә фә сы: – 4Да җы гә сы хур шон Вә лян ни дин хә тун ни. Ни чын-
ха хо шо мин зў ди да да ни. 5Да җы хур да шон ни ди мин зы бусы Ибра мэ, ни ди мин зы сы – Ибра щи мэ, йин цы сы Вә ба ни зў чын хо шо мин зў ди да да ни**. 6Вә ба ни ди ху бый зў чын дуә йү ди ни: да ни гын чян чў лэ хо шо мин зў ни, ни ди ху бый ли ту ди юще зы жын чын ха хуон шон ни! 7Вә лян ни дэ ни ди ху бый дин йи гә хә тун ни – йи на вар ди хә тун, ги ни дэ ни ди ху бый: Вә чын ха ни ди Хў да дэ ни ди ху бый ди Хў да ни. 8Вә ги ни дэ ни ди ху бый ба ни зэ җы тар щүан-җин җў ди җы йи куэ зы ди фон ги ни, – ба йи ман Ха наан ди фон Вә ги ни ди ху бый ги ги ни. Җы гә ди фон йи на вар чын ха ни дэ ни ди ху бый ди ни. Вә зу дон та му ди Хў да ни.
9Хў да ги Ибра щи мэ фә сы:
* 16:14 «Беэр‑Лахай‑Рои»(яхўтийүян) – җы гә ди йи сы сы: «Ба вә кан-җян ли ди хуә Хў да ди фи җин». ** 17:5 «Ибращимэ» – җы гә хуа щён «Хо шо мин зў ди да да».
37
Да тур 17
– Кә сы ни е ё зун хў лян Вә дин ха ди җы гә хә тун ни; йи ху ни ди ху бый, йи бый зы гын йи бый зы е ё зун хў ни. 10Вә лян ни дэ ни ди ху бый дин лигә хә тун, йин ви җы гә ни му ду ё зун хў та ни: ги ни му ди нан жын му ду ян дин ё зў сун нэ ти ни. 11Ни му ги гә җя зў сун нэ ти, җы зу сы лян Вә дин ха хә тун ди җи хо. 12‑13Ги мый йи гә сын-ён ха ди эр ва зы ди ба тян ди нэ йи тян ё ба сун нэ ти зў дё ни – зу җы му җя йи бый зы гын йи быйзы ди. Бу фә зэ ни ди җя-ни сын-ён ха ди эр ва зы хуэй җә сы бусы да ни ди зыр шон хуэ ха ди, ги вэ гуй жынму гын чян мэ ха ди эр ва зы, ги та му ду ян дин ё зў сун нэ ти ни: зэ җя ни сын-ён ха ди дэ гэ шон мэ ха ди. Шын до ни му шын зы шон ди җы йи гә җи хо зы-фә ди Вә лян ни му дин ли йи на вар ди хә тун ли. 14Кә сы на гә нан жын мә зў сун нэ ти, ба та ди мин зы ян дин да Вә ди мин жын ли ту чү дё ни, йин цы сы та мә зун хў лян Вә дин ха ди хә тун.
15Хў да ги Ибра щи мэ хан фә сы: – Да җы гә сы хур ни ба щи фу зы зэ бә җё Са ра ли, ба та
җё Сарэ ни. 16Вә ги та ги бэ рэ кэ ти ни зэ му сы җё та ги ни сын-ён гә эр зы ни. Вә ги та ги бэ рэ кэ ти ни, җё та чын ха хо шо мин зў ди ма ма ни; та ди ху бый ли ту ди юще зы жын вон ху чын ха хуон шон ни.
17Ибра щи мэ па до ди ха, шы мир-лэ щё ди сы лён ли: «Йи-бый суй ди ло жын нын ю ва ванима? Җю шы суй ди Са рэ хан нын сын-ён ва вама?» 18Та ги Хў да фә сы:
– Дан сы Исмаил хуә са, дый Ни ди йи гә пан вон! 19Кә сы Хў да фә сы: – Ни ди щи фу зы Са рэ ги ни сын-ён гә эр зы ни, ни ги та
нан йи гә мин зы Ис хар. Вә лян та дэ та ди ху бый дин йи гә йи на вар ди хә тун ни. 20Вә ба ни че Исмаил ли бян фә ха ди чи то е тин ли: Вә ги та ги бэ рэ кэ ти ни, җё та ди ху бый дуә-йү ни зэ му сы ги та ги хо шо ху бый ни. Да Исмаил гын чян чў лэ шы эр гә вон зы ни: та чын ха ви да мин зў ди да да ни. 21Мин нян зу җы гә сы хур шон Са рэ ба эр зы сын-ён ха ни. Лян та ди эр зы Ис хар Вә дин хә тун ни.
38
Да тур 18
22Хў да ги Ибра щи мэ ба җы ще зы хуа фә ван, зу дё ли. 23Зу нэ йи тян Ибра щи мэ җо чў Хў да ди фын фу ги гә җя ди эр зы Исмаил дэ зэ та ди җя ни сын-ён ха ди йи че нан жын, мэ ха ди нў – ги йи ман җян ни ди нан жын ду ба сун нэ ти зў дё ли. 24Ибра щи мэ ги гә җя зў сун нэ ти ди сы хур, та җю шы җю суй ли; 25та ди эр зы Исмаил зў сун нэ ти ди сы хур, та шы сан суй ли. 26Зу нэ йи тян ги Ибра щи мэ дэ та ди эр зы Исмаил ба сун нэ ти зў дё ли 27зэ му сы ги йи ман зэ Ибра щи мэ җя-ни сын-ён ха җў ди нан жын дэ йи че зэ вэ гуй жын гын чян мэ ха ди нў ду ба сун нэ ти зў дё ли.
ХўдагиИбращимэщүлиэрзыли
18Шон ву җын жә ди сы хур, зэ Мам ре җў чы лё фу ди фу-лин ни, Ибра щи мэ зэ гә җя җон фон ди мын гын чян
зуә ди сы хур, Җў до ли та гын чян ли. 2‑3Ибра щи мэ ба ту тэ че лэ кан җян ли, та ди мян чян зан ди сан гә Жын. Та да җон фон мын ни по до та му гын чян, чон чон бэ лиха фә сы:
– Вә ди Җў! Ни да вә, Ни ди нў гын чян бә гуә ли, җё вә дэ чын Ни! 4Ги Ни му ба щи җүә ди фи на лэ, щи җүә чи. Зэ фу ди ха Ни му ще хуан, 5вә ги Ни му дуан лэ щер мә мә, җё Ни му зан щер шон лў ди җин, йин цы сы Ни му да вә, Ни му ди нў гын чян гуә ди ни.
Та му хуэй да ди: – Тэ хо ли, ни зу нэ му җя ган чи! 6Ибра щи мэ хуон хуон-мон мон ди по до җон фон ли ту ги
Са рэ фә сы: – Ни куэ на сан гә ки ло дин хо ди мян, ба мян хуә ха
луә щер мә мә. 7Йи ху та по до ню чүн ли ту, җян ли гә дин хо ди җуон
ню ва зы ги нў ги ги ли, җё та ган җин ба ню ва зы зэ ха зў бян йи ни. 8Ибра щи мэ гә җя ги Ки жын му ба нэ пи зы, нэ зы, ню ва зы ди җу дуан ди чи ли, гә җя зэ фу ди ха зан ха дын ли, җи сы та му чы ба ни. 9Та му вын ли Ибра щи мэ ли:
– Ни ди щи фу зы Са рэ зэ на ни ни? Та хуэй да ди:
39
Да тур 18
– Зэ җон фон ли ту ни. 10Ки жын кә фә сы: – Мин нян зу җы гә сы хур Вә йүан хуэй до ни гын чян
лэ ни, зу нэ гә сы хур Са рэ сын-ён гә эр зы ни. Са рэ зэ җон фон мын гын чян, зэ нэ гә Ки жын ди җи-
бый ху ту ба са ду тин ха ли. 11Та му лён гәр, Ибра щи мэ дэ Са рэ, нэ хур кә җя сы ло жын зэ му сы Сарэ ди мый йи-гә йүә хэ нү жын ди бин е җў ха ли. 12Та шы мир-лэ щё ди сы лён ли: «Вә ди сы хур гуә ли зэ му сы вә ди җон гуй ди е ло ли; вә да на ни ю җы гә щи хуан ни?» 13Кә сы Җў ги Ибра щи мэ фә сы:
– Ви са Са рэ щё ди ни: «Вә ло ли, нан дый хан нын сын-ён ва вама?» 14Нан дый ю Җў ган бу чын ди сы чин ни ма? Вә мин нян фә ха ди нэ гә сы хур шон йүан хуэй до ни гын чян лэ ни, Са рэ зу сын-ён гә эр зы ни.
15Са рэ хэ па ди йи мяр, чә хуон ди фә сы: – Вә мә щё! Кә сы Та хуэй да ли: – Бә, ни щё ли.
ИбращимэвиСодомчынпудижынмучитоХўдали16Ви шон лў, Ки жын му че лэ ли. Та му дуй чў ди ха ди
чуан до, Со дом чын пу ди нэ бон гә кан ли хар. Ибра щи мэ сун Та му чи ли. 17Җў ги Ибра щи мэ фә сы:
– Вә да ни гын чян бу ман Вә ган ди сы чин. 18Йин цы сы да ни шон чў лэ ви да ди дэ ли лён да ди мин зў ни, че чў ни ди мян ди йи че жын дый бэ рэ кэ ти ни. 19Ви нэ гә Вә ба ни тё җян ли, җё ни ги эр нү дэ йи че гә җя ди ху бый фә ги, җё та му да Вә ди лў шон зу, ган гун до сы чин. Зу җы му җя, Вә, Җў, ба ги ни щү ха ди са ду җё чын ни.
20Җў фә сы: – Со дом дэ Го мор ра чын пу ди жын му ган хади гў на хар
дуә ди хын, та му ди зуй җун ди хын. 21Вә ха чи щён кан йихар, йи ман ду ю зуй ни ма? Дан па бусы йи ман? Ё ца йихар ни.
40
Да тур 18
22Лён гә Ки жын җуан гуә чи вон Со дом чын пу ни зу туә ли, кә сы Ибра щи мэ шын до Җў мян чян ли. 23До ли Та гын чян Ибра щи мэ фә сы:
– Нан дый Ни лян ха жын му йи дар ни ба гун до жын му е щё ме дё ни ма? 24Дан сы җы гә чын ни ю ву шы гә гун до-жын, нан дый Ни ба та щё ме дё ни ма, ви җы ву шы гә жын бу фон шә та ма? 25Җы му җя бу щин! Ни җы му җя бу нын ган! Ни ба гун дожын му лян ха жын му йи дар ни бу нын щё ме дё. Җы му җя бу щин! Ни ги чүан дун-я дин зуй ни. Нан дый Ни нын дин бу гун до ди зуй ни ма?
26Җў хуэй да ди: – Вә дан сы зэ Со дом чын пу ли ту зо чў лэ ву шы гә гун-
до жын, ви та му Вә ба җы гә чын пу фон шә ни. 27Ибра щи мэ кә фә сы: – Вә сы хуэй дэ тў, кә сы вә дан зы фон да щён ги вә ди Җў
фә: 28дан сы ву шы гә гун до жын ли ту бу гу ву гә – нан дый ви ву гә бу гу ди жын Ни ба хў лун чын пу да лан сан дёни ма?
Җў хуэй да ди: – Бу да лан сан дё, дан сы зэ та ли ту зо җуә сы шы ву гә
гун до жын. 29Ибра щи мэ бу тын ди вын ли: – Дан сы нэ тар цэ зо җуә сы шы гә на? Җў хуэй да ди: – Дан сы нын зо җуә сы шы гә, Вә е бу да лан сан дё җы гә
чын пу. 30Ибра щи мэ фә сы: – Җё вә ди Җў ги вә фә ха ди хуа шон бә чи шон лэ ли.
Дан сы нэ тар гуон ю сан шы гә гун до жын на? Җў хуэй да ди: – Вә ба чын пу фон шә ни, дан сы зэ ли ту зо җуә сан шы-
гә гун до жын. 31Ибра щи мэ фә сы: – Вә дан зы фон да щён вын йихар вә ди Җў: дан сы нэ тар
цэ эр шы гә на? Җў хуэй да ди:
41
Да тур 19
– Ви эр шы гә е фон шә ни. 32Ибра щи мэ фә сы: – Бә җё вә ди Җў чи шон лэ ли, җы сы вә ди лин йир вын-
ти: дан сы нэ тар цэ шы гә на? Җў хуэй да ди: – Ви шы гә е фон шә ни. 33Ба хуа фә ба, Җў зу дё ли. Ибра щи мэ е хуэ йли җя ли.
Содомчынпудижынмуганхадигўнахар
191‑2Нэ лён гә тян щян до ли Со дом чын пу ли. Кә җя хи туә ли. Лут зэ чын пу ди гэ мын гын чян зуә ди ни.
Ба юҗуан җя кан җян, та зан че лэ, до ли та му гын чян бэ-лиха, фә сы:
– Чин ни му, вә ди Җў, до ни му ди нў ди җя ни. Ни му нын ба җүә щи, зэ вә ди җя ни зан йи вэ щи, ган зо йи зор зэ шон лў.
– Бу, – Та му хуэй да ди. Вә му зэ хон зын ни гуә йи вэ щи ни. 3Кә сы Лут нин нин җё ли, та му дайин ха ли. Та ба юҗуан-
җя лин до гә җя ди җян ни ли, ба ху шон ди фан шә лү ха ли, луә ли ще зы мә мә, та му зу чы ли. 4Та му хан мә дый фи ни, чын пу ди жын му – Со дом ди йи че нан жын, ло-шо ду ба Лут ди фон зы ви чў ли.
– 5Зэ ни ди җя ни зан ди нэ ще зы Жын зэ на ни ни? – та му ги Лут хан ди. – Ба та му лин чў лэ, вә му гў та му ни.
6‑7Лут да мын ни чў лэ, ба мын гуан чў фә сы: – Вә ди ди щүн му, ни му бә ган ха сы чин ли! 8Вә ю лён гә
нү зы ни, та му хан сы гў нён, – вә ба та му ги ни му ги ги ни, щён зў са зў чи, гуон сы ба вә ди җя ни ни Ки жын му бә ду ли!
– 9Гун! – та му фә сы. Ни сы ли щён жын, ни зэ жы тар хан гуан нима? Вә му җы хур ги ни ган би ги та му ган ди хан ха ди сы чин ни!
Та му ба Лут сон ди щён ба мын да лан ни, 10кә сы Лут ди Ки жын му йүан хуэй ба Лут ла до фон зы ни, ба мын суә чў ли; 11хан җё йи ман зэ мын кан гын чян зан ди ло-шо жын ди нян җин ха ли, йин ви нэ гә та му за му җя зо еба, кә сы ба вон фон зы ни җин ди мын зо бу җуә ли.
42
Да тур 19
ЛутдаСодомчынпунизудёли12Ки жын му ги Лут фә сы: – Зэ җы гә чын пу ни ни хан ю сый ни? Щин нү щү, эр-
зы му, нү зы му, зэ ю сый ни? Ба йи ман да җы тар лин чў-чи: 13Вә му ба җы гә чын щё ме дё ни! Җы тар ди жын му ди гў на хар тэ да ли, Җў ба вә му да фа лэ җё щё ме та му лэ ли.
14Лут чў чи ги нү зы му ди щин нү щү му фә сы: – Куэ да җы гә чын пу ни зу! Җў ба та җы хур зу щё ме дё ни. Кә сы та му дон чын Лут фа щё ди ни. 15Кә җя тян лён туә-
ли. Тян щян му цуй туә Лут ли: – Куэ да җы тар ба ни ди щи фу зы дэ лён гә нү зы лин-
шон зу! Бу ли ни гә җя лян ю гў на хар ди чын пу йи дар ни шә дё ни!
16Кә сы Лут бу хуон-бу мон. Зу нэ гә сы хур тян щян му ба Лут, та ди щи фу зы дэ лён гә нү зы да шу ни лин шон гә җя ба та му да чын пу ни лин чў чи ли, йин цы сы Җў щи тын Лут ли. 17Нэ хур йи гә тян щян ги Лут фә сы:
– Ни по! Ба мин җю ха! Вон ху бә вон ли! Зэ җы гә чуан-до ни бә зан ли, вон сан ни по, бу ли ву чон ни!
18Лут хуэй да ди: – Бу, вә ди Җў! 19Ни до вә шон, ни ди нў шон тэ хо ли!
Ни ди щин до вә шон ван ди хын: ни ба вә ди мин җю ха ли! Кә сы до сан шон вә по бу чи – бэ ля нян вә ди ни, вә зу вў-чон ни. 20Нэ гә щё чын пу ли җы тар бу йүан, вә нын по до нэ тар чи. Вон нэ тар вә по ди чи ни, нэ гә чын пу щё, зэ нэ тар вә ба мин нын җю ха!
21Тян щян фә сы: – Хо, ви ни вә ба җы гә ё зў шон ни: вә ба ни фә ха ди
җы гә щё чын пу хў шан ха ни. 22Кә сы вон нэ тар куэ по: ни дан сы бу до нэ тар, вә бу нын ха шу (йин ви нэ гә җы гә чын пу җё ди сы Си гор*).
* 19:22 «Сигор»(яхўтийүян:«Цоар») – җы гә щё чын пу ди мин зы щён дан лин ди йи гә хуа «Цаар» (яхў ти йү ян: «щё ди», «суй ди»).
43
Да тур 19
БаСодомдэГоморрадалансандёли23Жә ту чў лэ ди сы хур Лут до ли Си гор ли. 24Җў да тян-
шон ба җуә ди сун җё, зу щён йү йи ён, щядо Со дом дэ Го мор ра чын пу ни ли. 25Зу нэ му җя ба лён гә чын пу, йи че чуан до, йи ман жын дэ йи че зэ ди шон җон ди щё ме дё ли. 26Лут ди щи фу зы мә жын чў вон ху кан лиха – та зу бян-чын ян җў зы ли.
27Чин ба ган зо Ибра щи мэ до ли зо чян зэ Җў гын чян зан ди вәр шон ли, 28ба Со дом, Го мор ра дэ чуан до вон ли-ха, та кан җян ли: зу щён сы хуә лу ди ян да ди мян шон вон шон шон чи ди ни.
29Зу җы му җя щё ме чуан до ни ди чын пу ди сы хур, Хў да ба Ибра щи мэ җи че лэ ли. Хў да щё ме Лут җў ха ди чын пу ди сы хур, ба та да нэ тар лин чў чи ли.
БаМоавдэБен‑Аммисын‑ёнхали30Да Си гор Лут лян лён гә нү зы зу ли сан шон ли: зэ Си-
гор ли ту та мә ган шын, хэ па ли. Та му җў до сан ни ди йи гә ёдун ни ли.
31Лут ди да нүр ги мый мый фә сы: – Да да ло ли. Дун-яшон җо чў жын му ди куй чын лян
за му йи дар ни фи ди нан жын е мә ю ди. 32За му ба пу то җю ги да да гуан ги лян та фи җё лэ. На па да гә җя ди да да шон еба, кә сы за му дый эр нү ни!
33Хи ли та му ги да да ба пу то җю гуан ги ли. Да нү зы лэ лян та фи ли җё ли, да да е мә дун, йү са сы чин ли, – нүр за му җя лян та фи ха ли, за му җя зу дё ли. 34Ди эр тян та ги мый мый фә сы:
– Зуәр гә хи ли вә лян да да фи ли. Җир гә ди хи ли за му йүан хуэй ги та ба пу то җю гуан ги, ни лэ лян та фи ха. На па да гә җя ди да да шон еба, кә сы за му дый эр нү ни!
35Та му хи ли кә ги да да ба пу то җю гуан ги ли. Щё нүр лян та фи ли җё ли, да да е мә дун, йү са сы чин ли, – нүр за му җя лян та фи ха ли, зу нэ му җя зу дё ли. 36Зу җы му җя
44
Да тур 20
Лут ди лён гә нүр ба ва ва да гә җя ди да да шон хуэ шон ли. 37Да нүр сын-ён ли йи гә эр зы, ги та нан ли гә мин зы Моав. Та зу сы җир гә ди моав жын му ди да да. 38Щё нүр е сын-ён-ли йи гә эр зы, ги та нан ли гә Бен-Ам ми мин зы. Та зу сы җир гә ди аммон жынму ди да да.
ИбращимэдэАвимелех
20Да җы гә ди фон ни зу дё нан бон гә, Не гев ди фон-шон, Ибра щи мэ щян җў до Ка дес дэ Сур ди дон-
җун ни ли, йи ху җў до Ге рар ли. 2Та ба Са рэ җё ди гә җя ди мый мый, йин ви нэ гә Ге рар ди хуон шон Ави мелех ба жын да фа чи җё җе йин Са рэ чи ли, Ави мелех зу ба та ги гә җя на шон ли. 3Кә сы хи ли фи мын ди ни Хў да до ли Ави мелех гын чян фә сы:
– Йин ви ни ба җы гә нү жын ги гә җя на шон ли, ни вў чон-ни. Та сы чў ли мын ди. 4Кә сы Ави мелех ба Са рэ хан мә ду.
– Вә ди Җў-я! – та го ли жо ли. Нан дый Ни ба мә цуә ди мин жын щё ме дё ни ма? 5Нэ гә жын гә җя ги вә фә ли, нэ гә нү жын сы та ди мый мый! Нү жын гә җя е ги вә фә ли, нэ гә жын сы та ди гә гә! Вә ди лён щин ган җин, шу е мә зуй ди!
– 6Дуй ди ни, Хў да фи мын ди ни ги та хуэй да ди. Вә җы до ни, ни ди лён щин ган җин ди ни. Йин ви нэ гә Вә мә җё ни ба нэ гә нү жын чү шон, дон ли ни зэ Вә ди мян чян бә ган гў на хар ли. 7Җы хур ни ба җы гә нү жын ги ги та ди нан жын. Та сы шын жын, та чи то ди җё ни хуә ха ни. Кә-сы җи ха: дан сы ни ба та ги нан жын бу ги ги, ни дэ ни ди чин чин ду ву чон дё ни!
8Ди эр тян чин ба ган зо Ави мелех ба гә җя ди жын му шу шон, ба җы ще хуа ги та му ду фә ли, – та му ду хэ па ли. 9Ави мелех ба Ибра щи мэ җё до гын чян ги та фә ли:
– Ни ги вә му зў ли са ли? Вә ба ни за му җя дый зуй ли? Ви са ни ба вә дэ вә ди гуй җя ги җы му да ди гў на хар шон сон җин чи ли? Җы му җя мә ган ди! 10Ви са ни җы му җя ган ли?
11Ибра щи мэ хуэй да ди:
45
Да тур 21
– Вә сы лён ли, зэ җы гә ди фон шон жын му бу па щён Хў да, ви вә ди щи фу зы нын да сы вә. 12Зэ му сы та сы вә ди җын шы ди мый мый – вә да да ди нү зы, гуон ма ма сы дан-лин ди. Та чын ха вә ди щи фу зы ли, 13кә сы Хў да җё вә ба нён-ло зы ди җя лё ха вон йүан ни юҗуан ди сы хур, вә ги та фә ли: «Чин ни, за му до на ни еба, ни фә вә сы ни ди гә гә».
14‑15Ави мелех ги Ибра щи мэ ба ён, ню, нан-нү нў ду дуан ги ли, ба Са рэ йүан хуэй ги та ги ги, фә сы:
– Вә ди йи че ди фон зэ ни ди лян мян чян ни: на тар ни щён җў, нэ тар зу җў чи.
16Ги Са рэ та фә сы: – Вә ги ни ди гә гә ги йи чян йин чян ни. Җы гә зэ ни ди
чин чин ди нян чян ту ба ни ди ви чү шан чў ни зэ му сы ни кә юха мин шын ни.
17‑18Ви Са рэ, Ибра щи мэ ди щи фу зы, Җў ба Ави мелех җя ни ди йи че нү жын зў чын бу нын сын-ён ди ли. Кә сы Ибра щи мэ чи толи Хў да ли, Хў да зу ба Ави мелех дэ та-ди щи фу зы, нү нў ду кан хо ли, йин ви нэ гә та му ду кә сын-ён туә ли.
БаИсхарсын‑ёнхали
21Җў җо чў гә җя щү ха ди хуа ба Са рэ җи че лэ ли: Җў ван чын гә җя щү ха ди хуа ли. 2Са рэ ба ва ва хуэ шон-
ли; Хў да дин ха ди нэ гә сы хур, та ги суй фу да ди Ибра щи мэ сын-ён лигә эр зы. 3Ибра щи мэ ба Са рэ сын-ён ха ди эр зы җё ли гә Ис хар, 4ди ба тян ди нэ йи тян, җо чў Хў да ди фын фу, ги та зў ли сун нэ ти ли. 5Ис хар сын-ён ха ди сы хур, Ибра-щи мэ йи бый суй ли. 6Са рэ фә сы:
– Хў да ги вә зў ли гә шы щё сы чин: сый тин җян җы гә ду щё ни*.
7Та кә фә сы: – Сый ги Ибра щи мэ нын фә, та ди Са рэ нэ ва ва ни?
Җы сы ма, та ло ли ди сы хур вә ги та сын-ён лигә эр зы!
* 21:6 «Исхар»(яхўтийүян) – җы гә мин зы щён «Та щё ди ни».
46
Да тур 21
8Ва ва е җон ли. Ба нэ ги до ди нэ йи тян, Ибра щи мэ гуә-ли гә да ян щи.
ИбращимэбаАгарьдэИсмаилдафазудёли9‑10Са рэ кан җян ли, за му җя еги пет нү жын Агарь сын-ён-
ха ди эр зы Исмаил кан Ис хар ди щё шур ди ни, зу ги Ибра-щи мэ фә сы:
– Ни ба җы гә нү нў лян та ди эр зы ган чў чи! Җы гә нү-жын ди эр зы бу нын лян вә ди Ис хар йи дар ни җи чын ни ди фу гуй.
11Ибра щи мэ ба җы му җя ди хуа тин җян, тэ пә фан ли. 12Кә сы Хў да фә сы:
– Ви эр зы дэ нү нў ни зэ бә пә фан ли. За му җя Са рэ ги ни фәли, ни зу нэ му җя зў, йин цы сы да Ис хар шон ни дый Вә щү ха ди ху бый ни. 13Ги нү нў ди эр зы Исмаил Вә е ги хо шо эр нү ни, җё та му чын ха йи гә да мин зў ни, йин цы сы та есы ни ди эр зы.
14Ди эр тян ди ган зо йи зор Ибра щи мэ ги Агарь ги ли ще-зы мә мә дэ йи пи дэ фи – ба йи ман гә до та ди җя гуә зы-шон, лян ва ва йи дар ни да фа зу ли. Агарь зу дё ли, кә сы зэ Вир са вия са вә ни ми ли лў ли. 15Пи дэ ли ту ди фи е ван ли. Та ба ва ва гә до йи гә фу дун зы ди ха, 16гә җя гуә чи ли, бу щён кан ва ва ди ву чон. Зуә до ли ва ва бу йүан ди вәр шон, кў туә ли. 17Кә сы Хў да ба ва ва кў ди шын чи тин җян ли; Хў да ди тян щян да тян шон хан ли йи шын:
– Ни за ли Агарь? Бә хэ па ли! Хў да ба ни лё дё ди ва ва кў ди шын чи тин җян ли. 18Че лэ, ва ва гын чян чи, ба та ди шу җуа чў! Вә ба та ди ху бый зў чын да мин зў ни.
19Йи ху Хў да ба Агарь ди нян җин зын кэ ли, Агарь зу кан җян фи җин ли. Та до ли җин гын чян, ба пи дэ гуан-ман җё ва ва е хә ли. 20Зу да нэ гә сы хур Хў да зэ ба ва ва мә лё. Та җон да, җў до са вә ни ли, чын ха да җян ди чён шу ли. 21Та зэ Фа ран са вә ни җў ли, та ди ма ма ги та ба щи фур да Еги пет чү лэ ли.
47
Да тур 22
ИбращимэлянАвимелехдинлихәтунли22Зу нэ гә сы хур Ави мелех лян та ди җүн дуй ди ту зы Фи-
хол до ли Ибра щи мэ гын чян ли. Ави мелех фә сы: – Зэ ни ган ди йи че сы чин шон Хў да ги ни ги бон цу-
ди ни. 23Йин ви җы гә вә щён җё ни зэ Хў да ди мян чян ни дў йи гә җу, йүн зун ни бу нын хун вә, вә ди эр нү дэ вә ди сун зы: за му җя вә ги ни ган хо ли, ни зу нэ му җя ги вә дэ ги ни җў ди гуй җя ган хо ни!
24Ибра щи мэ дў ли җу ли, 25кә сы бу чин йүан ди вын ли, ви са Ави мелех ди жын му ба та ди фи җин чён до ли.
– 26Вә бу җы до, сый ба җы гә зў ли, – Ави мелех хуэй-да ди. – Ни ги вә сы са ду мә фә. Вә ту йи бян ба җы гә хуа тин ди ни.
27Ибра щи мэ ги Ави мелех дуан ли ще зы ён, ню зэ му сы лян та дин лигә хә тун. 28Ибра щи мэ ба чи гә му ён го зы да ён чүн ли ту фын кэ ли, 29Ави мелех вын ли:
– Ви са ни ба җы чи гә му ён го зы да ён чүн ли ту фын кэ ли? – 30Чин ни ба җы чи гә му ён го зы да вә гын чян җе шу-
ха, – Ибра щи мэ хуэй да ди, – йин ви фи җин сы вә ди, вә ва ли та ли, җё та му чын ха җы гә ди җи хо.
31(Нэ гә вәр җё ди сы Вир са вия, йин цы сы та му лён гәр зэ нэ тар дў ли җу ли*). 32Зэ Вир са вия лян Ибра щи мэ ба хә тун дин ха, Ави мелех дэ та ди җүн дуй ди ту зы Фи хол хуэ йли фи листим жын му ди ди шон ли. 33Ибра щи мэ зэ Вир са вия зэ ли йи куә та ма риск фу, зу зэ нэ тар бэ вон ли йи на вар хуә ди Анла хў Тор ля ли. 34Йи ху Ибра щи мэ зэ фи листим-жын му ди ди фон шон җў ли хын дуә ди жы зы.
Ибращимэдигўрбани
22Җы гә сы чин йү ли ди йи ху, гуә ли бу дуә ди сы хур, Хў да зы ян Ибра щи мэ ли.
* 21:31 «Вирсавия» – җы гә хуа ди йи сы сы «Чи гә (му ён го зы ди) фи җин» хуэй җә сы «Дў ли җу ди фи җин».
48
Да тур 22
– Ибра щи мэ! – Хў да ханли. – Вә тин ди ни, – Ибра щи мэ хуэй да ди. 2Хў да фә сы: – Ни ба ни ди эр зы – луә мур йи гә щи нэ ди эр зы Ис хар
лин шон зэ Мо риа ди фон ни чи. Нэ тар, зэ Вә ги ни зы ги ди сан шон, ни ба та ги Вә җү чын шо ди гўр ба ни.
3Ди эр тян ди ган зо йи зор Ибра щи мэ ги җү гўр ба ни ди сы чин шон кан ли ще зы цэ хуә, туә до лү лү зы шон, ба Ис хар дэ лён гә хуә җи лин шон шон ли лў ли, вон Хў да фә ха ди нэ-гә ди фон шон чи ли. 4Ди сан тян ди нэ йи тян, та ло йүан ни кан җян нэ гә ди фон ли.
– 5Ни му шын до җы тар, ба лү лү зы кан чў щер, – Ибра-щи мэ ги хуә җи му фә сы. – Вә лин шон ва ва бэ вон Хў да-чи ни, йи ху йүан хуэй до ни му гын чян ни.
6Та ба җү гўр ба ни ди цэ хуә гә до Ис хар ди җя гуэ зы шон ли. Йи ху ба җуә ди тан дэ до зы на шон, та му лён гәр вон чян зу ли. 7Ис хар ба Ибра щи мэ хан ли йи шын:
– Ада! – За ли, вә ди ва? – Ибра щи мэ хуэй да ди. Ис хар вын ли: – За му ю җуә ди тан дэ цэ хуә ни, кә сы на сы шо гўр ба-
ни ди ён го зы? – 8Вә ди ва, – Ибра щи мэ ги та фә сы, – Хў да җы до ни,
шо гўр ба ни ди ён гор зэ на ни ни! Та му лён гәр кә вон чян зу туә ли. 9До ли Хў да ги та му
фә ха ди нэ гә вәр шон, Ибра щи мэ гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы, ба цэ хуә луә до го ту ли. Та ба Ис хар бон чў, гә до шо гўр ба ни җуә зы шон ди цэ хуә го ту, 10ба до зы на чў лэ җён-мур зэ эр зы ни. 11Кә сы зу нэ гә сы хур Җў да фа лэ ди йи гә тян щян да тян шон хан ли йи шын:
– Ибра щи мэ, Ибра щи мэ! – Вә тин ди ни, – Ибра щи мэ хуэй да ди. – 12Ни ги ва ва бә щя шу ли, – тян щян фә сы. Ни ба та
бә зў сы са! Җы хур Вә җы до ни, ни па щён Хў да ни: ни ба гә җя ди эр зы – луә мур йи гә эр зы мә щи тын ги Вә ги ли!
49
Да тур 23
13Нэ гә кур ни Ибра щи мэ ба цо вәни ди йи гә гун-ён кан-җян ли, та ди гә зэ цо вә шон чан ди ни. Та гуә чи, ба гун-ён ла шон, зэ җү ха эр зы ди ви фын шон ба гун-ён җү шон, шо-дё ли. 14Ба йү ха җы гә сы чин ди ди фон Ибра щи мэ нан ли гә Ях ве-Ирэ (да жы тар чў лэ ли гә ку гәр: «Зэ Ях веди сан шон цэ нын җы до»*). 15Җў ди нэ гә тян щян кә да тян шон хан-ли Ибра щи мэ ли:
– 16Җў җы му җя фә дини: «Ви ни ган хади җы гә сы-чин – ба гә җя ди эр зы, луә мур йи гә эр зы мә щи тын ги Вә ги ли, Вә на Вә гә җя ди мин зы дў җу ни: 17Вә ян дин ги ни ги бэ рэ кэ ти ни! Вә ян дин ги ни дуан ху бый ни, та му ди фур, зу щён тян шон ди щин щю дэ хэ ян шон ди са зы йи ён, дуә ни. Ни ди ху бый ба дўш ман ди чын пу ду җан шон ни! 18Йин ви ни тин ли Вә ди хуа ли, ди мян шон ди йи че мин зў че чў ни ди ху бый ба бэ рэ кэ ти дый шон ни».
19Йи ху Ибра щи мэ до та ди хуә җи ди нэ тар, лян та му йи дар ни хуэй до Вир са ви яли – җў до нэ тар ли.
Нахордихубый20Җы гә сы чин йү ли ди йи ху, гуә ли бу дуә ди сы хур ги
Ибра щи мэ фә ли, та ди шүн ди На хор ди щи фу зы Ма ли ка сын-ён ли эр зы му ли: 21Уц (җы сы ту шу зы ва ва), Вуз, Ке-муил (җы сы Арам ди да да), 22Ке сед, Ха зо, Пил даш, Ид лаф дэ Ва фуил. 23Ва фуил гын чян сын-ён лигә нү зы Ре век ка. Җы сы Ма ли ка ги Ибра щи мэ ди щүн ди На хор сын-ён ха-ди багә эр зы. 24Чў гуә җы гә На хор ди нү нў Реу ма ги та ба Те вах, Га хам, Та хаш дэ Маах сын-ён ха ли.
Сарадивучон
23Са рэ хуә ли йи бый эр шы чи суй. 2Та зэ Ха наан ди ди фон шон, Кири аф – Ар ба (җы хур җё ди сы Хев-
рон) ву чон ли. Ибра щи мэ ви пә фан Сарэ ди ву чон кў ли, 3йи ху да вон жын гын чян гуә чи, та ги хеттей жын му фә сы:
* 22:14 «Яхве‑Ирэ»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Җў җы до ни».
50
Да тур 23
– 4Вә бусы җы тар ди, вә сы ли щён жын. Ни му ги вә ги йи гә щя мэ ти ди вәр, җё вә ба вә ди ву чон ли ди щи фу зы сун дё.
– 5‑6Вә му ди җон гуй ди! Ни ба вә му тин йихар! – хеттей-жын му хуэй да ди. Вә му ди җун җян ни ни сы Хў да щи нэ ди, гуй җун ди вон зы. Ни ба ни ди щи фу зы сун до вә му ди дин хо ди фын йүан шон: вә му ду ги ни ба гә җя ди зў бый ди фын йүан шон ди вәр ги ни.
7Ибра щи мэ че лэ ги җы гә ди фон ди мин зў – хеттей-жын му бэ лиха, 8‑9фә сы:
– Ни му дан сы дайин җё вә ба мэ ти сун дё җы тар, чин ни му щин йи гә хо: ни му ба Цо хар ди эр зы Еф рон чи то ди җё та ба та ди ди бян ни ди Мах пела ёдун мэ ги вә. Та җы дуә шо, вә зэ ни му ди мян чян ба чян йи ман ду чў ги, мэ-шон ни, җё та чын ха сун мэ ти ди вәр.
10Зэ хеттей жын му дон җун ни зуә ди Еф рон ги Ибра-щи мэ ги ли хуэй да ли (ба җы гә хуа чын пу гэ мын гын чян шу цуан ди йи че хеттей жын ду тин җян ли):
– 11Җы му җя бу дуй, вә ди җон гуй ди! Ни ба вә тин-йихар: вә щён ба җы йи куэ ди лян ёдун дуан ги ни ни. Вә ди мин жын сы вә ди гў ва: вә ба җы йи куэ ди дуан ги ни, җё ни ба мэ ти сун дё!
12Ги җы тар җў ди жын му бэ лиха, 13Ибра щи мэ ги Еф-рон фә ли (ба та фә ха ди хуа йи ман шу цуан ди жын ду тин җян ли):
– Чин ни тин вә ди хуа: ни да вә гын чян ба җы йи куэ ди ди җя чян җе шу ха, вә зу ба мэ ти сун до нэ тар ни!
14Еф рон хуэй да ди: – 15Хо, вә ди җон гуй ди! Чин ни тин вә ди хуа! Җы йи куэ
ди ди җя чян сы сы бый йин чян – җы до за му лён гәр шон щён да сы дуә ма? Чин ни зэ нэ тар ба мэ ти сун дё!
16Ибра щи мэ ги Еф рон дин ха ди җя чян дайин ха ли, зу ги та зэ гў ва-хеттей жын му мян чян фә чў лэ ди җя чян, сы бый куэ йин зы ги ги ли. (Мый йи гә йин чян ди фын лён ду сы җо чў мэ мэ жын ди куй чын суан ха ди.) 17‑18Зу җы му җя зэ
51
Да тур 24
Мам ре бон гәр ни ди, Мах пела ёдун гын чян ди Еф рон ди ди чын ха Ибра щи мэ гә җя ди ли; лян ёдун дэ зэ ди ни җон ди йи че фу. Җы гә ди гў ва сы зэ чын пу гэ мын шон шу цуан ди йи че хеттей жын. 19Җы гә ди йи ху Ибра щи мэ ба гә җя ди щи фу зы Са рэ сун до ёдун ли ту ли. Җы гә ёдун зэ Ха наан ди фон шон ди, Мам ре бон гәр ни ди (җы хур җё ди сы Хев-рон), Мах пела ди ни ни. 20Хеттей жын му ди зо чян ди нэ йи куэ ди дэ ёдун до ли Ибра щи мэ ди шу ни ли, та чын ха сун мэ ти ди вәр ли.
Исхарчүлищифурли
24Нэ гә сы хур шон Ибра щи мэ кә җя чын ха суй фу да ди ло жын ли. Зэ мый йи гә ган ди сы чин шон Җў ги та
ги бон цу ди ни. 2‑3Ибра щи мэ ги гуан та җя ни ди дин ло ди хуә җи фә сы:
– Ни ба шу гә до вә ди куа зы шон, дуй чў Анла хў Тор ля, тян дэ ди ди Хўда, дў җу, ни бу нын ги вә ди эр зы чү Ха наан бын ди ди нү зы. 4Ни ё до вә ди зў гуй ни, вә ди чин чин җя-ни, – зу да нэ тар ни ё ги вә ди эр зы Ис хар чү лэ гә щи фур ни.
5Хуә җи вын ди: – Дан сы нэ гә нү зы лян вә йи дар ни вон җы гә ди фон шон
бу щён лэ на? Вә җё ни ди эр зы хуэй до нэ гә зў гуй ни ма да на тар ни лэ ли?
– 6Йүн зун җы му җя бә ган ли, – Ибра щи мэ хуэй да ди. Ба вә ди эр зы вон нэ тар бә да фа ли! 7Хў да, тян ди Җў, ба вә да нён-ло зы ди җя ни, да вә ди зў гуй вон чў лин ди сы хур, ги вә фә ли зэ му сы дў ли җу ли, Та ба җы гә ди фон ги ги вә ди ху бый ни. Та гә җя ё ба йи гә тян щян да фа до ни ди мян чян, җё ни ги вә ди эр зы чү лэ гә щи фур ни. 8Дан сы нү зы лян ни бу щён лэ, җы гә дў ха җу ди хуа лян ни мәю лян щи ли, кә сы ни бу нын ба вә ди эр зы вон нэ тар да фа!
9Хуә җи ба шу гә до җон гуй ди куа зы шон, дў ли җу ли. 10Йи ху нэ гә хуә җи зэ җў жын гын чян на ли шы гә луә туә, за ён җы чян ди дун щи шон ли лў ли. Та ё до Ме со по та мия ди фон шон На хор җў ди чын пу ни ни.
52
Да тур 24
11До ли нэ тар, та ба луә туә бон до чын пу вэ ту ди фи җин бон гәр ни ли. Кә җя ху бар ли. Зу нэ гә сы хур нү зы му да чын пу ни чў лэ да фи лэ ди ни. 12Ибра щи мэ ди хуә җи фә сы:
– Вә ди җў жын Ибра щи мэ бэ вон ди Анла хў Тор ля! Җир гә Ни ги вә да фа лэгә хо йүн чи, ба вә ди җў жын бә вон дё ли! 13Җы сы ма, вә зэ фи җин бон гәр ни зан ди ни, зэ җы тар чын пу ни ди нү зы му да фи ди ни. 14Вә щён ги та му ли ту ди йи гә фә: «Чин ни, җё вә да ни ди гуан зы ли ту хә-щёр фи». Та дан сы фә: «Чин ни хә. Ба ни ди луә туә вә е йин ни», – та зу сы Ни ги Ни ди нў Ис хар зо ха ди щи фур. Җё җы гә сы чин чын ха йи гә җи хо: Ни ба вә ди җў жын мә вон дё.
15Та ба җы гә хуа хан мә фә ван ни, йи гә гў нён кә җя до ли та гын чян ли, та ди җя гуэ зы шон дан ди гуан зы. Җы гә гў нён-ди мин зы җё ди Ре век ка, та сы Ва фуил ди нү зы (Ва фуилсы Ма ли ка дэ Ибра щи мэ щүн ди ди На хор ди эр зы). 16Ре век ка җон ди тэ хо кан, хан сы гў нён – нан жын му лян та мә фи җё. Та до ли җин гын чян ба гуан зы гуан ман ли. Та вон ху зу ди сы хур, 17Ибра щи мэ ди хуә җи по до та гын чян, фә сы:
– Чин ни, җё вә да ни ди гуан зы ли ту хә щер фи! – 18Чин ни хә, вә ди җон гуй ди, – та хуэй да ди. Ган җин
зу да җя гуэ зы шон ба гуан зы чү ха лэ, җё Ибра щи мэ ди хуә-җи хә ли. 19Йи ху та фә сы:
– Җы хур вә ги ни ди луә туә ду ба фи е да лэ ни, җё та-му хә гу.
20Та куэ куэ ди ба фи до до йин ту гў ди цо ли ту, йүан-хуэй по до җин гын чян ли – зу җы му җя та да ли фи ли, ба луә туә ду йин бо ли. 21Нэ гә хуә җи йи шын ду мә чў, кан та ли, щён җы до, Җў ги та ди лў шон ги ли хо йүн чи ли му. 22Луә туә хә гу ли ди йи ху, та ги нэ гә гў нён ги ли гә вон би-зы шон дэ ди җин хуан зы (та ди фын лён бон җер сы 5 грамм), хан ги ли лён гә җин җуә зы (та ди фын лён бон җер сы 100 грамм). 23Йи ху та зу вын ли:
– Чин ни ги вә фә, ни сы сый ди нү зы? Ни да да ди җя ни нын зо шон зан ди вәр ма?
53
Да тур 24
24‑25Та хуэй да ди: – Вә сы Ва фуил ди нү зы (Ва фуилсы Ма ли ка дэ На хор-
ди эр зы). Вә му ю хо шо мый цо дэ ту гў ди цо лё ни. Зан ди вәр е зо шон ни.
26‑27Ибра щи мэ ди хуә җи гуй ха бэ вонли Җў ли, та зу фә сы: – Вә куа җён вә ди җў жын Ибра щи мэ бэ вон ди Анла хў
Тор ля! Та ба ги вә ди җў жын ги ха ди щү ян шы щин-шы-йи ди ван чын ли. Җў дуан дуар ба вә лин до вә ди җў жын ди чин чин җя ни ли!
28Ре век ка по до ма ма ди җя ни, ба җы ще сы чин ду фә ли. 29‑30Ре век ка ди гә гә Ла ван ба мый мый ди хуан зы дэ җин җуә зы кан җян зэ му сы җы до, нэ гә жын фә ли са ли, та ган җин вон җин нэ тар зу ли, до ли Ибра щи мэ ди хуә җи гын чян ли. Нэ гә хуә җи лян та ди луә туә хан зэ җин гын-чян зан ди ни. 31Ла ван фә сы:
– Җў ги ха бэ рэ кэ ти ди жын! Чин ни до вә ди җя ни. Ви-са ни зэ җы тар зан ди ни? Вә кә җя ги ни ба фон зы ше лү бян йи ли, ба луә туә ди вәр е шә лү ха ли.
32Ибра щи мэ ди хуә җи җин до фон зы ни ли. Ба луә туә ду гэ кэ, ги та му ба мый цо дэ цо лё на лэ ли, ги ки жын дэ лян та йи тун лэ ди жын му ба щи җүә ди фи на лэ ли. 33Ба чы ди е дуан дилэ ли, кә сы Ибра щи мэ ди хуә җи фә сы:
– Ба вә вон җы тар да фа лэ ди сы чин фә ба, вә нэ хур цэ чы ни.
– Ни фә, – та му хуэй да ди. 34Та зу фә туә ли: – Вә сы Ибра щи мэ ди хуә җи. 35Җў ги вә ди җў жын ги ли
бэ рэ кэ ти ли, ги та цы минли фу гуй ли: ён дэ ню, җин-йин, нан-нү нў, луә туә дэ лү лү зы. 36Вә ди җў жын ди щи фу зы Са рэ ло ли ди сы хур, ги та сын-ён лигә эр зы; җў жын ба йи че цэ бый ги та гуә ги ли. 37Вә ди җў жын җё вә дў ли җу ли, бу җё ги та ди эр зы чү Ха наан ди фон ди бын ди ди нү зы, 38җё вә до та ди зў гуй ни, чин чин җя ни, зу да нэ тар ги та ди эр зы чү лэ гә щи фур ни. 39Вә ба җў жын вын ли: «Дан сы нэ гә нү зы лян вә бу щён лэ на?» 40Та ги вә җы-
54
Да тур 24
му җя хуэй да ли: «Җў, ба вә ди гуон йин жы зы җы до ди йи мяр, – Та гә җя ба йи гә тян щян лян ни да фа чи ни, зэ ни ди лў шон ги хо йүн чи ни, җё ни ги вә ди эр зы да вә ди зў ли ту, да вә ди җя щя ни чү лэ гә щи фур ни. 41Ни дан до вә ди чин чин җя, дан сы та му ги ни бу ги нү зы, нэ хур ни дў ха ди җу лян ни мәю лян щи ли». 42Җир гә до җин гын-чян вә фә ли: «Җў, вә ди җў жын Ибра щи мэ ди Хў да! Ни дан сы щён ги вә ди лў шон ги хо йүн чи ли», 43җы сы ма, вә җы хур зэ җин гын чян зан ди ни. Ги ти фи лэ ди на гә нү зы вә дан фә: «Чин ни җё вә да ни ди гуан зы ли ту хә йи дяр фи». 44Та дан сы хуэй да: «Чин ни хә, ги ни ди луә туә вә е да лэ фи ни», – нэ зу сы Җў ги вә ди җў жын ди эр зы җян-ха ди щи фур». 45Вә хан мә дый сы лён җы гә ни, Ре век ка кә җя зэ җя гуэ зы шон дан ди гуан зы до ли җин бон гәр ни, гуан туә фи ли. Вә вын та ёли фи ли. 46Та суй бяр ги вә ба гуан зы ги ги, фә сы: «Чин ни хә. Ба ни ди луә туә вә е йин бо ни». Вә хә бо ли, йи ху та ги луә туә ба фи е на лэ ли. 47Вә вын ли: «Ни сы сый ди нү зы?» Та хуэй да ли: «Ва фуил ди нү зы (Ва фуилсы На хор дэ Ма ли ка ди эр зы)». Вә зу ги та ба би зы шон дэ ди хуан зы дэ җуә зы ги ги ли, 48гә җя гуй ха бэ вонли Җў ли. Вә куа җён ли вә ди җў жын Ибра щи мэ бэ вон ди Анла хў Тор ля ли, йин цы сы Та ба вә дуан дуар лин до җы тар ли, җё ги вә ди җў жын ди эр зы ба та щүн ди-ди сун нүр чү шон ни. 49Җы хур хуа зэ ни му шон ни: ни му щён җё вә ди җў жын ди чи то чын ма бу чын? Ни му ги гә хуэй да, җё вә җы до ха, ё зў са ни.
50Ла ван дэ Ва фуил хуэй да ди: – Ба җы гә сы чин Җў дин ли, йин ви нэ гә вә му бу нын
фә «дуй» хан сы «бу дуй». 51Җы сы ма, Ре век ка, – ни ба та лин шон чи. Җё ни ди җў жын ди эр зы җо чў Җў фә ха ди хуа ба та чү шон.
52Ба җы гә хуа тин җян, Ибра щи мэ ди хуә җи йүан хуэй гуй ха бэ вонли Җў ли. 53Йи ху та ги Ре век ка ба йи шон, җин-йин зы ди бэ шы на чў лэ ли, ги та ди гә гә дэ ма ма е дуан ли гуй җун ли щин ли. 54Җы гә ди йи ху та лян лэ ди
55
Да тур 24
жын му ба фан чы ба, фи җё чи ли. Ди эр тян ди ган зо йи зор Ибра щи мэ ди хуә җи фә сы:
– Чин ни му, җё вә хуэй до вә ди җў жын нэ тар чи. 55Ре век ка ди ма ма дэ гә гә хуэй да ди: – Җё та зэ вә му ди җя ни хан зан шы тян! – 56Ни му бә дон вә ли, – Ибра щи мэ ди хуә җи фә сы.
Җў ги вә ди лў ги ли хо йүн чи ди йи мяр, чин ни му җё вә хуэй до вә ди җў жын гын чян!
– 57За му ба Ре век ка хан дилэ, – та му фә сы, җё та гә җя дин җўйи.
58Та му ба Ре век ка хан ди лэ вын ли: – Ни лян җы гә жын чи бу чи? Та хуэй да ди: – Чи ни. 59Та му ба Ре век ка, нэ ха та ди нү жын, Ибра щи мэ ди хуә җи
дэ лян та тун лў ди жын му да фа ди сы хур, 60лян җы му җя ди хуа ги Ре век ка пан вонли хо ли:
– Вә му ди мый мый! Җё ни ди ху бый ди фур чын ха чян-чян-ван ван ди! Җё ни ди эр нү му ба дўш ман ди чын пу ду җан шон!
61Ре век ка лян та ди нү хуә җи му чи до луә туә го ту, гын-шон Ибра щи мэ ди нэ гә хуә җи зу туә ли. Та ла ди Ре век ка вон җя ни хуэй ди ни. 62Ис хар цэ да Бе эр-Ла хай-Рои хуэй-лэ ли (та нэ хур зэ Не гев ди фон шон җў ли). 63Ху шон ди сы-хур та до ли тан до ни йи кан са, – ба до гын чян ди луә туә кан җян ли. 64Ре век ка ба Ис хар е кан җян ли. Та да луә туә го ту ха лэ, 65вын ли Ибра щи мэ ди хуә җи ли:
– Вон за му җы бон гә лэ ди нэ гә жын сы сый? – Нэ сы вә ди җў жын, – хуә җи хуэй да ди. Ре век ка ба гэ ту на шон, ба гә җя шан чў ли. 66Ибра щи-
мэ ди хуә җи ги Ис хар ба гә җя ди юҗуан фә ба ли ди йи ху, 67Ис хар ба Ре век ка лин до та ди ма ма зо чян җў ди нэ гә җон фонни ли, Ре век ка чын ха та ди щи фур ли. Ис хар щи нэ Ре век ка ли, йин ви нэ гә та ди пә фан до ву чон дё ди ма ма шон е гуә ли.
56
Да тур 25
Ибращимэдиданлинхубый
25Ибра щи мэ кә бан лигә җя, та ди щин ло пә, мин зы җё ди сы Хет ту ра, 2ги та сын-ён ли эр зы ли: Зим ран,
Иок шан, Ме дан, Ма диан, Иш бак дэ Шуах. 3Иок шан гын чян сын-ён ха ди Ше ва дэ Де дан. Де дан ди ху бый сы ашурей жын му, ле тушей жын му дэ леумей жын му. 4Ма-диан ди эр зы му: Ефа, Ефер, Хан ох, Ави да дэ Ел дага. Та му ду сы Хет ту ра ди ху бый. 5Ба юди йи че цэ бый Ибра щи мэ гуә ги Ис хар ли. 6Ба нүнўмуди эр зы му Ибра щи мэ хуә ди сы хур зу да фа до дун бон гә ли – дун бон гә ди ди фон ли Ис-хар йүан. Ги та му е ги ли ще зы цэ бый.
Ибращимэдивучон7Ибра щи мэ хуә ли йи бый чи шы ву суй. 8Та зэ җы гә
дун-яшон хуә гу, хын да ди суй фу шон ву чон ли, зу ли та ди зў зў-бый бый гын чян ли. 9Та ди эр зы му Ис хар дэ Исмаил ба Ибра щи мэ сун до ли Мам ре бу йүан ди Еф рон – хеттей-жын Цо хар эр зы ди ди ни ли – Мах пела ёдун ни ли. 10Җы йи куэ ди сы Ибра щи мэ да хеттей жын гын чян мэ гуә лэ ди: ба Ибра щи мэ дэ Са рэ зу сун до нэ тар ли.
11Ибра щи мэ ву чон ли ди йи ху, Җў ги та ди эр зы Ис хар ги ли бэ рэ кэ ти ли. Ис хар зэ Бе эр-Ла хай-Рои фи җин гын-чян җў ли.
Исмаилдихубый12Җы сы Сарэ ди нү нў, еги пет нү жын Агарь ги Ибра щи мэ
сын-ён ха ди эр зы Исмаил ди ху бый. 13Исмаил эр зы му ди мин зы, җо суй фу да ди: На ваиоф (Исмаил ди ту шу зы), Ке дар, Адбе ел, Мив сам, 14Миш ма, Ду ма, Мас са, 15Ха дад, Фе ма, Ие тур, На фиш дэ Кед ма. 16Җы сы Исмаил ди эр зы-му, шы эр гә мин зў ди шы эр гә вон зы, – та му ди мин зы, щён җуон дэ йин пан. 17Исмаил хуә до йи бый сан шы чи суй шон ву чон ли, – зу ли та ди зў зў-бый бый гын чян ли. 18Та ди ху бый зэ Еги пет бян ни (зу Ашур чи ди лў шон), да
57
Да тур 25
Ха ви ла вон Сура ди нэ гә ди фон ни җў ли. Та му лян зы җи ди чин чин ду мә лэ вон ди.
БаИсавдэЯгўбэсын‑ёнхали19Җы сы Ибра щи мэ ди эр зы Ис хар дэ та ди ху бый ди ли сы,
(Ибра щи мэ сы Ис хар ди да да). 20Ис хар сы шы суй ди сы хур ба Ре век ка чү шон ли. Ре век ка сы Ме со по та мия ди фон шон җў ди ара мей жын Ва фуил ди нү зы, ара мей жын Ла ван ди мый мый. 21Ис хар ди щи фу зы мәю эр нү. Ис хар ви гә җя-ди щи фу зы чи толи Җў ли. Җў ба та ди чи то тин җян ли: Ре век ка хуэ шон ли. 22Зэ дў зы ли ту ди эр зы му йи җя лян йи җя да туә чуй ли.
– Җы ма, – Ре век ка фә сы, са сы чин дын вә ди ни? Та зу вын Җў чи ли. 23Җў ги та фә сы: – Лён гә мин зў да ни ди дў зы ни чў лэ ни. Йи гә ди ли чи
би ди эр гә ди да. Да ди чын ха щё ди ди хуә җи ни. 24Зуә йүә сы хур до ли, җы сы ма, Ре век ка ди дў зы ни югә
фон фор ни. 25Ту йи гә ён ха ди йүә ва зы сы хун хун ди, хун-шын го ту җон ди мо, зу щён есын ди пи зы; ба та җё чын Исав ли*. 26Ху ту, на шу шур җуа ди Исав ди җүә ху гын, ди эр гә ён ха ли; ба та нан чын Ягў бэ ли**. Та му сын-ён ха ди сы хур Ис хар лю шы суй ли.
Исавбагәҗядитушузыдичүаншымэдёли27Эр ва зы му җон да ли. Исав чын ха тан до ни ди жын ли;
та ли суә да ви ди ни. Ягў бэ сы мян шан ди җя ни ди жын. 28Та му ди да да Ис хар нэ чы ечёр ди жу, йин ви нэ гә та ба Исав кан ди хо; кә сы ма ма Ре век ка щи нэ Ягў бэ.
29Йи хуэй, Ягў бэ но бан тон ди сы хур, Исав фа та та ди да да ви ди шон хуэй лэ ли.
– 30Ни ги вә ба җы гә хун янсый ди ги щер җё вә хә! Вә фа ли! – та ги Ягў бэ фә сы.
* 25:25 «Исав»(яхўтийүян) – җы гә хуа щён «Җон мо ди (жын)». ** 25:26 «Ягўбэ»(яхўтийүян) – җы гә хуа щён «Җуа җүә ху гын ди (жын)».
58
Да тур 26
(Йин ви җы гә ба та җё чын Едом ли*.) – 31Ни ги вә ба ту шу зы ди чүан шы мэ ги, – Ягў бэ хуэй-
да ди. – 32Лян ту шу зы ди чүан шы вә нын зў йи гә са? – Исав
фә сы, – вә җы хур ву чон ни! – 33Щян ту ни дў йи гә җу! – Ягу бэ фә сы. Исав ги Ягў бэ
ба ту шу зы ди чүан шы мэ ги ди йи мяр, дў ли җу ли. 34Нэ хур Ягў бэ цэ ги та ги ли щер мә мә дэ хун ду ди бан тон. Чы ба, хә ба, че лэ, зу ли, Исав е ба нэ гә ту шу зы ди чүан шы мә гуан щян.
ИсхарзэГерардифоншонҗўдини
26Гуй җя ни вә нян кә до лэ ли (зу щён зо чян, Ибра щи-мэ ди сы хур шон), Ис хар зу ли Ге рар чын пу ни ли,
фи листим жын му ди хуон шон Ави мелех гын чян ли. 2Җў до Ис хар гын чян фә сы:
– Ни вон Еги пет бә чи, җў до Вә ги ни зы ги ди нэ гә ди фон ни. 3Ни зэ нэ гә ди фон шон зан ха, Вә лян ни зэ йи дар ни ни, ги ни ги бэ рэ кэ ти ни. Вә ба ги ни да да Ибра-щи мэ дў ха ди җу ван чын ни: ба җы гә ди фон ги ни дэ ни ди ху бый ги ги ни. 4Вә ба ни ди ху бый зў чын дуә йү ди ни, зу лян тян шон ди щин щю йи ён, зу нэ му дуә зэ му сы ги та му ба җы ще зы ди фон ду ги ги ни. Че чў ни ди ху бый ди мян шон ди йи че мин зў ба бэ рэ кэ ти дый шон ни, 5йин цы сы Ибра щи мэ тин Вә ли, зун хў Вә ди йи че фын фу, мин лин дэ фа лү ли.
6Ис хар җў до Ге рар чын пу ни ли. 7Дан сы бын ди жынму да та шон вын кэ Ре век ка ли, та хуэй да ди:
– Җы сы вә ди мый мый. Ба «щи фу зы» та мә ган фә: зэ хэ па ви Ре век ка та му ба
та да сы ни, йин цы сы Ре век ка җон ди тэ хо кан. 8Гуә ли бу шо ди жы зы ли. Йи хуэй Ави мелех, фи листим жын му ди хуон шон, да чуон зы шон кан җян ли, за му җя Ис хар ба Ре-век ка щи хан ди ни. 9Та ба Ис хар хан ди лэ вын ли:
* 25:30 «Едом»(яхўтийүян) – җы гә хуа щён «Хун ди».
59
Да тур 26
– Та сы ни ди щи фу зы ма?! Ви са ни фә ли та сы ни ди мый мый?
Ис хар хуэй да ди: – Вә дан сы жын чын та сы вә ди щи фу зы, вә хэ па ви та
ба вә да сы ни. – 10Ни ги вә му зў ли гә са? – Ави мелех фә сы. Дан сы
вә му ли ту ди йи гә жын лян та тун ли чуон, до вә му шон җы сы дуә му да ди гў на хар!
11Ави мелех ги та ди мин жын ги ли гә фын фу: – Сый дан сы ба җы гә жын дэ та ди щи фу зы ду, ги та
дин сы зуй ни. 12Җў до нэ гә гуй җя ни, Ис хар җун туә мый зы ли. Җў ги
та ги ли бэ рэ кэ ти ли: зу нэ йи нян та ди шу чын чын ха йи-бый лэ зы ли. 13Та ди фу гуй йүә дуә ли. Та чын ха хын да ди ючян хан ли: 14җы хур та гын чян ю хо шо ён чүн, ню чүн дэ хуә җи ни. Фи листим жын му нян жә туә та ли. 15Та му ба йи че фи җин лян тў мэ чў ли; җы ще җин сы Ибра щи-мэ хуә ди сы хур та ди нў му ва ха ди. 16Нэ хур Ави мелех ги Ис хар фә ли:
– Зу туә. Ни до вә му шон чын ха ли лён да ди ли. 17Ис хар зу до Ге рар чуан до ни ли, зэ нэ тар за ли йин пан ли.
18Зэ нэ тар та цун ва ли җин ли; җы ще җин сы Ибра щи мэ хуә ди сы хур ва ха ди, кә сы Ибра щи мэ ву чон ли ди йи ху, фи листим жын му ба та му ду мэ дё ли. Ис хар ги нэ ще җин ба зо чян та да да Ибра щи мэ нанха ди мин зы йүан хуэй нан ги ли. 19Йи хуэй та ди нў му зэ чуан до ни ва ди ди сы хур, ба йи ку фи чүан зо җуә ли, 20кә сы ге рар ди фон-ён жын му лян Ис хар ди фон-ён жын му зын җон че лэ ли, та му фә сы:
– Җы сы вә му ди фи! Ви җы гә җин зын җон ли ди йи мяр, ба та зу нан чын
Есек ли*. 21Дан лин ва чў лэ ли йи ку җин; ви та кә зын-җон ли, ба та җё чын Сит на ли**. 22Нэ хур Ис хар зэ йүан чўр
* 26:20 «Есек»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «зын җон». ** 26:21 «Ситна»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «да чуй».
60
Да тур 26
кә ва ли йи ку җин, нан ли гә мин зы Ре хо воф*, йин цы-сы та фә ли: «Җў лин йир ни ги вә му ги ли гә куан да ди ди фон, җё вә му зэ җы гә ди фон шон дуә йү ха ни». 23Йи ху Ис хар хуэй до Вир са ви яли. 24Зэ нэ тар, ту йи вэ щи Җў до та гын чян фә сы:
– Вә сы ни да да Ибра щи мэ ди Хў да. Бә хэ па ли: Вә лян ни зэ йи дар ни ни. Вә ги ни ги бэ рэ кэ ти ни зэ му сы ба ни-ди ху бый зў чын дуә йү ди ни. Вә ба җы гә ви Ибра щи мэ, Вә ди нў, зў ни.
25Ис хар зу зэ нэ тар гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы, бэ-вонли Җў ли, йи ху зэ нэ тар за ли йин пан ли. Та ди нў ва туә җин ли.
ИсхарлянАвимелехдинлихәтунли26Зу нэ гә сы хур да Ге рар чын пу ни Ави мелех лян та ди
гуан жын Аху заф, җүн дуй ди ту зы Фи хол до Ис хар гын-чян ли.
– 27Ви са ни му зэ вә гын чян лэ ли? – Ис хар вын ли. Зо-чян ни му җян бу дый вә зэ му сы ба вә ган чў чи ли.
– 28Вә му кан җян ди ни, Җў лян ни зэ йи дар ни ни, – та-му хуэй да ди. Йин ви нэ гә вә му щён җё дў ха ди җу ба за му бон чў. За му дин йи гә хә тун! 29Ни дў гә җу: ни ги вә му бу ган ха; вә му ги ни е мә ган сы са ха сы чин, гуон сы хо, җё ни пин нан да вә му гын чян зу дё. Җы хур Җў ги ни ги ли Та ди бэ рэ кэ ти ли!
30Ис хар ги та му гуә ли гә ян щи: та му чы ли, хә ли. 31Ди эр тян ди ган зо йи зор та му йи җя ги йи җя дў ли җу ли. Ис хар ба ки жын му сун ли, та му пин нан-ву сы ди йүан хуэй зу ли. 32Зу нэ йи тян, ва җин ди нў му ба фи зо җуә ли ди йи мяр, ги Ис хар ги ли щин ли. 33Ис хар ги нэ гә җин нан ли гә мин зы Ши ва**. (Йин ви нэ гә йи чыр до җы хур җы гә чын ди мин-зы сы: «Бэ ер-Ши ва»).
* 26:22 «Реховоф»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «куан да ди ди фон». ** 26:33 «Шива»(яхўтийүян) – йи сы сы «дў ха ди җу».
61
Да тур 27
Исавдищифурму34Исав сы шы суй ди сы хур ба хеттей жын ди Бе эр ди нүр
Иегу дифь чү шон ли, хан ба хеттей жын ди Елон ди нүр Васе мафа чү шон ли. 35Ис хар дэ Ре век ка лян та му йи дар-ни җў ди нан ди хын.
ИсхаргиЯгўбэпанвонлихоли
27Җы хур Ис хар кә җя ло ли, нян җин е ма ли. Йи хуэй та ба да эр зы хан до гын чян ли:
– Вә ди эр зы! – та ги Исав фә сы. – Вә тин ди ни, да да! – нэ гә хуэй да ди. 2Ис хар фә сы: – Вә кә җя ло ли, е бу җы до, зэ хуә дуә му щер ни. 3Ни
ба гун лян җян на шон зэ тан до ни да еҗи чи. 4На ди лэ, ги вә ба вә щи нэ ди чы ди зў щён, вә чы ба, ву чон ли ди зы чян ги ни пан вон гә хо ни.
5Кә сы Ре век ка ба та му ди хуа тин ха ли. Исав зу дё да еҗи чи ди нэ гә сы хур, 6‑7та зу ги Ягў бэ фә сы:
– Вә тин җян ли, ни ди да да ги ни ди гә гә Исав фә ди, җё та ба еҗи на лэ зў щён ни. Да да чы ба ли ди йи ху, зэ Җў ди мян чян ги Исав ги гә җя ди зы чян ву чон ли ди пан вон ни. 8Җы сы ма, вә ди эр зы, ни тин, вә ги ни фә, ни ё зў са ни. 9Ни чүн ли ту чи, җян чўлэ лён гә җү лү. Вә ба та му, да да за му җя нэ чы, ба чы ди зу нэ му җя зў щён ни; 10ни зу дуан ди чи, җё та чы ба ба гә җя ди зы чян ву чон ли ди пан вон ги ни ги ги.
– 11Вә ди гә гә Исав хун шын го ту җон ди мо, – Ягў бэ хуэй да ди, кә сы вә ди жу пи зы гуон ди ни. 12Дан сы да да мын мын ди ба вә дуйи ха на? Та дан сы җы до вә хун та ди ни, нэ хур та ги вә бу пан вон хо, до зэ сы та җу вә ни.
13Кә сы ма ма фә ди: – Җё җы гә җу шын до вә шон, вә ди эр зы. Ни гуон тин
вә. Ни чи на лэ. 14Ягў бэ ба җү лү на лэ ли. За му җя Ис хар нэ чы, Ре век ка
зу нэ му җя ба чы ди зў щён ли. 15Йи ху та ба да эр зы Исав-
62
Да тур 27
ди дин хо ди йи шон на шон, ги щё эр зы Ягў бэ чуан ги ли. 16Ба Ягў бэ ди шу лян бә зы на җү лү пи зы бо чў ли ди 17йи ху, ги Ягў бэ ба зў ха ди жу дэ мә мә ги ги ли. 18Та җин до да да гын чян фә сы:
– Ада! – За ли, вә ди ва! – Ис хар хуэй да ди. Ни сы на гә? – 19Вә сы Исав, ни ди ту шу зы, – Ягў бэ хуэй да ди. Вә
ба ни фә ха ди йи че ду зў шон ли. Ни че лэ, зуә ха, чы еҗи, йи ху ги вә пан вон гә хо.
– 20Вә ди эр зы, – Ис хар вын ли, – ни за ба еҗи җуа ди җы му куэ?
Нэ гә хуэй да ди: – Ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ги вә ба хо йүн чи да фа лэ ли. – 21Вә ди эр зы, ни до вә гын чян. Вә щён ба ни дуйи хар:
ни җын шы сы вә ди эр зы Исав ма? 22Ягў бэ до ли да да гын чян ли, Ис хар ба та ду ли хар фә сы: – Шын чи сы Ягў бэ ди, шу сы Исав ди. 23Йин ви Ягў бэ ди шу го ту, зу щён Исав ди йи ён, ю мо ни,
Ис хар ба та мә җын дый, зу ги та пан вонли хо ли. – 24Ни зу сы вә ди эр зы Исав ма? – да да вынли Ягў бэ ли. Ягў бэ фә сы: – Зу сы ди, ада. 25‑26Ис хар зу фә ли: – Ни җё вә ба ни ди еҗи чы щер, вә ди эр зы, вә зу ги ни
пан вон хо ни. Ягў бэ ги да да ба чы ди дэ пу то җю дуан лэ ли. Хә ба, чы-
ба, Ис хар фә сы: – Ни до вә гын чян лэ, вә ди эр зы, ба вә щин тын йихар. 27Ягў бэ до ли да да гын чян, ба та щин тын ли. Ба та ди
йи шон ви до вын җян, Ис хар на җы му җя ди хуа ги та пан-вонли хо ли:
– Вә ди эр зы ди ви до – җы сы Җў ги ха бэ рэ кэ ти ди тан-до ди ви до. 28Пан вон ди җё Хў да ги ни ба тян шон ди лу фи ги ги, ди мян ди го тян, җё мә мә дэ пу то җю дуә йү ди. 29Җё дан лин мин зў фу сы ни, җё җын му ги ни ди ту. Ги ди щүн му
63
Да тур 27
ни дон җон гуй ди: ни ма ма ди эр зы му ги ни ди ту ни. Сый ба ни җу, та гә җя чын ха җу дё ди ни, сый ги ни пан вон хо, нэ гә е хо ни!
ИсавчитодиҗёИсхаргитапанвонхони30Ис хар ги Ягў бэ пан вон ли хо ли. Ягў бэ җён да Ис хар
гын чян чў лэ, Исав да да ви ди шон хуэй лэ ли. 31Та е ба чы ди зў щён, ги да да на лэ фә сы:
– Ада! Ни че лэ, ба вә на лэ ди еҗи чы щер зэ му сы ни ги вә пан вон гә хо.
– 32Ни сы сый? – Ис хар вын ли. Нэ гә хуэй да ди: – Вә сы ни ди эр зы, ни ди ту шу зы, Исав. 33Ис хар хэ па ли ди йи мяр, җан җан-чи чи ди фә сы: – На му сый, ган ни лэ ди нэ гә сы хур, ба еҗи на лэ җё
вә чы ли? Вә ги та пан вон ли хо ли, нэ гә пан вон зу лян та шын ха ни!
34Ба җы гә хуа тин җян, Исав да шын дэ пә фан ди хан туә ли: – Ада, ни ги вә е пан вон гә хо! 35Җы сы ни ди щүн ди до вә гын чян лэ ли, – Ис хар фә сы.
Та чә хуон ди ба ни ди пан вон дё дё ли. 36Исав фә сы: – Ягў бэ, ба та җы му җя җё ди мә цуә: та кә җя лён бян ба
вә хун дё ли. Щян ту ни ба вә ди ту шу зы ди чүан шы дё дё ли, җы хур ба вә ди пан вон! Нан дый, – Исав вынли да да ли, – ги вә йи гә пан вон ду мә шын ма?
37Ис хар хуэй да ди: – Вә ба та зў чын ни ди җон гуй ди ли, ба йи че ди щүн
зў чын та ди нў ли, ги та ба мә мә дэ пу то җю пан вон ги ли. Вә ги ни хан нын зў йи гә са, вә ди эр зы?
– 38Нан дый, – Исав кә вынли Ис хар ли, – ни гын чян, вә ди ада-я, цэ ю йи гә пан вон ни ма? Ни ги вә е пан вон гә хо, вә ди ада!
Исав зу да шын кў туә ли. 39Ис хар ги та фә сы:
64
Да тур 28
– Ни ди җя ли фу җү ди ди фон дэ тян шон ди лу фи йүан-ни. 40Ни на ни ди до гуә жы зы ни, ни фу сы щүн ди ни. Кә сы сы хур до ли – ни фан че лэ ни, ба җя гуэ зы шон бый ди җун дан зы лё ха лэ ни.
41Йин ви Ягў бэ да да да гын чян ба пан вон на шон ли, Исав ги Ягў бэ җи ли чу ли. «Да да ву чон ли ди йи ху, – Исав сы лён ди, – вә ба вә ди щүн ди Ягў бэ да сы ни!» 42Ба да эр-зы му щён ха ди җы гә сы чин ги Ре век ка сун ги ли. Та ба щё эр зы Ягў бэ җё лэ, фә ди:
– Ни ди гә гә Исав щён ба ни да сы ни. 43Вә ди эр зы, ни тин, вә ги ни фә са ни: ни вон Хар ран ди фон, вә ди гә гә Ла ван ди җя ни по. 44Ни зэ нэ тар җў ще зы сы хур, дын ди җё ни гә гә ди чи щё. 45Та ди чи щё ли ди зэ му сы ба ни ган-хади нэ гә сы чин вон дёли ди йи ху, зу нэ гә сы хур вә да фа чи жын ни, җё ба ни да нэ тар лин хуэй лэ ни. Вә мә щин йи тян ба лён гәр ду дю дё!
46Ре век ка ги Ис хар фә сы: – Ви Исав ди щи фур му, хеттей нү жын му, вә ди гуон йин
жы зы чын ха бу хо ди ли. Дан сы Ягў бэ ба бын ди, хеттей-жын му ди нү зы, зу щён җы ще гә му, чү шон, нэ хур вә мәю хуә ди лў ли!
Исавханчүлийигәщифур
28Ис хар ба Ягў бэ хан ди лэ ги та пан вон ли хо ли, ги ли җы му җя ди фын фу ли:
– Ни бә лян ха нан ей жын ди нү зы җе хун ли. 2Ни вон Ме со по та мия ди фон, ни ма ма ди да да Ва фуил җя ни чи, зу нэ тар ба та гә гә Ла ван ди йи гә нү зы чү шон. 3Җё Ви-да Хў да ги ни ги бэ рэ кэ ти ! Җё ни ди ху бый сын-ён ди, йин дуә, җё хо шо мин зў да ни гын чян чў лэ! 4Җё Хў да ги ни дэ ни ди ху бый ба ги Ибра щи мэ ги ха ди бэ рэ кэ ти ги ги, җё ни ди, зу лян ли щён жын йи ён, җы хур җў ди ди-фон (җы зу сы Хў да ги Ибра щи мэ дуан ха ди нэ гә ди фон) чын ха ни ди!
65
Да тур 28
5Ис хар лян эр зы ли бе ли ди йи ху, Ягў бэ зу ли Ме со-по та мия ли, Ла ван ди җя ни ли (Ла ван сы ара мей жын, Ва фуил ди эр зы, Исав дэ Ягў бэ ди ма ма, Ре век ка ди гә гә).
6‑7Исав җы до ли: та ди да да Ис хар ги Ягў бэ ги ди ку хуан җё зэ Ме со по та мия чү щи фур чи ни; лян ку хуан йи тун, да да ги Ягў бэ ги ди фын фу, бу җё чү ха нан ей жын ди нү зы; Ягў бэ зўн ху да да дэ ма ма ди йи мяр, кә җя зу ли Ме со-по та мия ли. 8‑9Нэ хур Исав ба та да да бу щи хуан ха нан-ей жын му ди щи фур дун ли ди йи мяр, зу до исмаил җя ли, зу ги гә җя кә чү ли гә щи фур – Ма ха лафь, На ваиоф ди мый мый, Ибра щи мэ эр зы ди Исмаил ди нү зы.
ЯгўбэзэВефильҗянхадифимын10Ягў бэ да Вер савия чўлэ, зули Хар ран ли. 11До ли
йи чўр хи ли ди йи мяр, та зан ха ли, ба шы ту җын до ту ди ха, фи ха ли. 12Фи мын ди ни Ягў бэ мын җян ли гә ба тян дэ ди мян лян ди йи гә ти җя: Хў да ди тян щян му зэ җы гә ти җя шон шон лэ-ха чи зу ди ни. 13Җў зэ го ту зан ди ги та фә сы:
– Вә сы ни ди ба ба Ибра щи мэ дэ да да Ис хар бэ вон ди Анла хў Тор ля. Вә щён ба җы йи куэ ди, зэ на тар ни җы-хур фи ди ни, ги ги ни дэ ни ди ху бый ни. 14Ни ди ху бый, зу щён са зы йи ён, дуә ха ни, та му зэ дун щи-нан бый ду җў ни. Че чў ни дэ ни ди ху бый, ди мян шон ди йи че мин зў ба Вә ди бэ рэ кэ ти дый шон ни. 15Вә лян ни зэ йи дар ни ни: бу лүн ни до на ни, Вә кан шу ни ни, ба ни йүан да фа до нэ гә гуй җя ни ни. Вә ба ни бу лё ха: Вә щү ха ди ду чын ни.
16Ягў бэ щин лэ хуэй да ди: – Җў җын шы зэ җы гә вәр шон ни, кә сы вә мә җы до! – 17Җы гә вәр дуә му хэ па! – та ха ди фә сы. – Җы сы Хў-
да ди җя, тян ди гэ мын! 18Ди эр тян ди ган зо йи зор Ягў бэ ба та җын ди нэ гә шы-
ту на шон, дуан дуар, зу щён гуй җун шы ту, җё зан ха ли; ги шы ту го ту до ли ще зы чин-ю. 19Ба җы гә вәр та җё чын Ве-
66
Да тур 29
филь ли* (зо чян нэ гә чын пу җё ди сы Луз). 20Ягў бэ ги ли гә җы му җя ди вар дэ:
– Хў да-я, дан сы Ни лян вә зэ йи дар ни, зэ лў шон кан шу вә, ги вә ги чы ди, чуан ди; 21вә дан сы пин нан-ву сы хуэй до нён-ло зы ди җя ни, нэ хур Ни чын ха вә бэ вон ди Хў да ни. 22Зэ җы тар вә гәха ди да шы ту чын ха Хў да ди җя ни; да Ни ги вә ги ха ди йи че дун щи шон, вә ги Ни ба шы чир ги ги ни.
ЯгўбэдолиЛавандиҗянили
29Ягў бэ вон йүан ни зу ли. До дун фон жын му җў ди ди фон шон, 2та зэ тан до ни кан җян ли йи ку җин,
зэ та ди бон гәр ни сан чүн ён тон ди ни (зэ җы тар сў чон йин ту гў ди ни). Җин ди ку лян да шы ту ня чў ди ни: 3йи че чүн шудо җы тар ди сы хур, фон-ён жын му ба җы гә шы ту нуә гуә чи, йин ён ди ни, йи ху кә ба җин ня чў ди ни.
– 4Ди щүн му, ни му сы на ни ди? – Ягў бэ вынли фон-ён-жын му ли.
– Да Хар ран лэ ди, – нэ ще му хуэй да ди. 5Та вын ли: – Ни му ба На хор ди эр зы, Ла ван җы до ни ма бу җы до? Та му хуэй да ди: – Җы до ни. – 6Та җў ди за му гә? – Ягў бэ вын ли. – Җў ди хо, – ги та хуэй да ди. Нэ ма, та ди нү зы Ра хиль
ёди ён чүн вон җы тар лэ ди ни. – 7Жә ту хан го ди ни, – Ягў бэ ги фон-ён жын му фә-
сы, – шу сын ли чи хан зо щер. Ни му ба ён ду йин йихар, вон цо чон ни ёди чи.
8Кә сы та му хуэй да ди: – Чүн бу шу цуан ди йи тун, вә му бу нын да җы тар зу. Ё ба
җин го ту ди шы ту гун гуә чи ни, нэ хур вә му цэ нын йин ён. 9Та му щүан хуон ди сы хур, Ра хиль ёди да да ди ён чүн
до лэ ли, та сы нү фон-ён җя. 10Кан җян та лян ён чүн, Ягў-
* 28:19 «Вефиль»(яхўтийүян) – йи сы сы «Хў да ди җя».
67
Да тур 29
бэ до ли җин гын чян, ба шы ту гун гуә чи, йин туә ён ли. 11‑12Йи ху та ба Ра хиль щин тын ли хар, да шын кў ди фә ди, та сы та да да ди чин чин, Ре век ка ди эр зы. Ра хиль по хуэй чи ги да да фә чи ли. 13Ба вон та му җя ни лэ ди Ягў бэ вэ сын тин җян, Ла ван зу почў чи җе йин ки жын чи ли, ба та бо чў щин тын ли, лин до гә җя ди җя ни ли. Ягў бэ ба йү ха ди җы-ще зы сы чин ги та ду фә ли. 14Ла ван фә сы:
– Җын шы ни сы вә ди чин чин, вә ди гў ду дэ шын зы! Йи да Ягў бэ зэ Ла ван җя җў ха, гуә ли кә җя йи гә йүә ли.
ЯгўбэвиРахильдэЛиягиЛаванзўхуәдини15Йи хуэй Ла ван ги та фә сы: – Ни сы вә ди чин чин еба, ни бый кар ги вә зў хуә ни ма?
Ни ги вә фә, ни щён ё за му җя ди гун чян ни? 16Ла ван ю лён гә нү зы ни: да ди җё ди сы Лия, щё ди сы –
Ра хиль. 17Ли я ди нян җин хо кан, кә сы Ра хиль җон ди тэ җүн мый. 18Ягў бэ щи нэ Ра хиль ли, та зу ги Ла ван фә сы:
– Ви ни ди щё нү зы Ра хиль, вә ги ни зў чи нян ди хуә ни. – 19Нын чын, – Ла ван ги та хуэй да ди, – җя пон жын ди
гун ту, җё та лян ни җе хун. Ни шын до җы тар. 20Ви Ра хиль Ягў бэ ги Ла ван зў ли чи нян хуә, кә сы нэ
чи нян до та шон зу щён сы җи тян, – та зу нэ му щи нэ Ра-хиль. 21Җы сы ма, лин йир та ги Ла ван фә сы:
– Вә ди щи фур зэ на ни ни? Сы хур до лэ ли, вә ё чү та ни. 22Ла ван ба йи ман лин җү хан ди лэ гуә ли гә щи сы. 23Хи-
ли та ги Ягў бэ ба гә җя ди нү зы Лия лин лэ ли, Ягў бэ лян та фи ли җё ли. 24Ла ван ба гә җя ди нү нў Зел фа ги Лия ги-ги җё цы ху та ни. 25До ли ди эр тян ди ган зо ли – Ягў бэ ди мян чян сы Лия!
– Ни лян вә зў ли гә са? – Ягў бэ ги Ла ван фә сы. Щён да сы вә ви Ра хиль ги ни мә зў хуә ма? Ви са ни ба вә хун ха ли?
– 26Вә му җы тар ди куй чын сы, – Ла ван хуэй да ди, – щян-ту ни ё чў җя да нү зы ни, йи ху цэ ба щё ди. 27Җы ма, дан сы Ли я ди щи сы ди йи чи гуә, вә ба щё нү зы ги ни е ги ги ни, зу ви җы гә ни ё ги вә хан зў чи нян хуә ни.
68
Да тур 30
28Ягў бэ дайин ли. Щи сы ди нэ йи чи гуә ли ди йи ху, Ла-ван ги та ба щё нү зы Ра хиль чў җя ги ли, 29ба гә җя ди нү нў Вал ла ги нү зы ги ги җё цы ху та ни. 30Ягў бэ лян Ра хиль е тун ли чуон ли. Та ба Ра хиль би Лия нэ ди дуә, зу ви та ги Ла ван хан зў ли чи нян хуә.
Ягўбэдиэрнүму31Җў кан җян ли, Лия бусы щи нэ ди, йин ви җы гә җё та
дуә йү сын-ён ни, Ра хиль чын ха бу ён ди ли. 32Лия хуэ шон-ли, сын-ён лигә эр зы, ба та җё чын Ру вим ли*.
– Җў ба вә ди пә фан кан җян ли, – та фә сы. Җы хур, ха ба, вә ди нан жын нэ вә ни.
33Йи ху та йүан хуэ шон ли, кә сын-ён лигә эр зы. – Җў тин җян ли, вә бусы щи нэ ди, – та фә сы, – ги вә
кә цы мин ли гә эр зы! Ба эр ва зы нан чын Щи мэ ли**. 34Йи ху кә хуэ шон ли, цун
сын-ён лигә эр зы. – Җы хур вә ди нан жын ян дин җан дё вә шон ни, – та
фә сы, йин цы сы вә ги та сын-ён ли сан гә эр зы! Ги ва ва нан ли гә Ле вий*** мин зы. 35Та йүан хуэй хуэ
ва ва ли, кә сын-ён лигә эр зы. – Җы хур вә куа җён Җў ни! – та фә сы. Ба ва ва нан чын Яхў ти ли****. Җы гә ди йи ху та зэ мә сын-ён.
30Ра хиль кан ди та бу нын ги Ягў бэ сын-ён ва ва ди йи мяр, нян жә туә җе җе ли.
– Ги вә ги йи гә ва ва, – та ги Ягў бэ фә сы, – бу ли вә ву чон ни!
2Кә сы Ягў бэ чи шон лэ ги та хуэй да ди: – Щён да вә сы Хў да ма, ги ни бу ги эр нү?
* 29:32 «Рувим» – җы гә мин зы щён «Та ба вә ди пә фан кан җян ли». ** 29:33 «Щимэ» – җы гә мин зы щён «Та тин җян ли». *** 29:34 «Левий» – җы гә мин зы щён «Җан дё ди (жын)». **** 29:35 «Яхўти» – җы гә мин зы щён «Куа җён».
69
Да тур 30
3Җы сы ма, Вал ла, вә ди нү нў, – Ра хиль фә сы. – Лян та ни фи җё чи, җё та ги вә ди кә ще го ту сын-ён гә ва ва. Да та гын чян еба, кә сы вә ю эр нү ни!
4Ра хиль ба гә җя ди нү нў ги ги нан жын ли, җё лян та фи җё ни. Ягў бэ лян Вал ла фи ли җё ли, 5та хуэ шон ли, ги Ягў бэ сын-ён лигә эр зы.
– 6Хў да ги вә ган лигә гун до, – Ра хиль фә сы. Та ба вә ди чи то тин җян ли, ги вә ги ли гә эр зы.
Та ба эр ва зы нан чын Дан ли*. 7Вал ла кә хуэ шон ли, ги Ягў бэ йүан сын-ён лигә эр зы.
– 8Вә лян җе җе хын хын ди пин ли, – Ра хиль фә сы, – ба та вә пин гуә ли!
Та зу ба эр зы нан чын Неф фа лим ли**. 9Нэ гә сы хур Лия, кан җян та зэ бу нын сын-ён ди йи мяр, ба гә җя ди нү нў Зел фа ги ги Ягў бэ җё лян та фи җё ни. 10Зел фа ги Ягў бэ сын-ён лигә эр зы.
– 11Чын гун! – Лия фә сы. Ги ва ва нан ли гә Гад*** мин зы. 12Зел фа ги Ягў бэ сын-ён-
ли ди эр гә эр зы. – 13Йүн чи! – Лия фә сы. Нү жын му ба вә җё чын ю йүн-
чи ди ни! Ги ва ва нан ли гә Асир**** мин зы. 14Йи хуэй, шу мый зы ди сы хур, Ру вим зэ тан до ни зо-
ли щер ман дра гор го тян***** ги гә җя ди ма ма Лия на лэ ли. Ра хиль ги Лия фә сы:
– Чин ни, җё ба ни эр зы зо җуә ди нэ ще зы ман дра гор го тян ги ги вә.
– 15Ни ба вә ди нан жын җё дё ди хан бу гу ма? – Лия фә сы. Җы хур хан щён ё вә эр зы зо җуә ди ман дра гор ма?
* 30:6 «Дан» – җы гә мин зы щён «Ган гун до ди (жын)». ** 30:8 «Неффалим» – җы гә мин зы щён «Хын хын ди пин». *** 30:11 «Гад» – җы гә мин зы щён «Чын гун». **** 30:13 «Асир» – җы гә мин зы щён «Йүн чи». ***** 30:14 «Мандрагорготян» – жын му фә ди, дан сы ба җы гә го тян чы шон, нан жын нэ нү жын ни.
70
Да тур 30
– Җы гә ван щи, – Ра хиль щү ги ли, – нан жын лян ни фи ни, вә лян ман дра гор хуан ни.
16Ху шон Ягў бэ хуэй до җя ни ли. Лия до та гын чян фә сы: – Ни до вә ди фон зы ни. Вә ба ни да мый мый гын чян
лян вә эр зы зо җуә ди ман дра гор го тян хуан шон ли! 17Җў ба Ли я ди чи то тин җян ли: та кә хуэ шон ли, ги
Ягў бэ сын-ён ли ди ву гә эр зы. – 18Җы сы, Лия фә ди, – йин ви вә ба нан жын лян гә-
җя ди нү нў фын ли, Хў да ги вә ги ха ди шон хо. Та ги эр зы ги ли гә Исса хар* мин зы. 19Лия кә хуэ шон ли,
ги Ягў бэ сын-ён ли ди люгә эр зы. – 20Хў да ги вә дуан лигә гуй җун ли щин! – та фә сы.
Җы хур, ха ба, вә ди нан жын куа вә ни, йин цы сы вә ги та сын-ён ли люгә эр зы!
Ба эр зы нан чын За ву лон ли**. 21Йи ху Лия сын-ён лигә нү зы, ба та нан чын Ди на ли. 22Кә сы ба Ра хиль Хў да е җи че лэ ли, ба та ди чи то тин җян ли, ба та зў чын нын сын-ён ва ва ди ли. 23Ра хиль хуэ шон ли; сын-ён лигә эр-зы, зу фә ди:
– Хў да ба вә да щю шон дуә дё ли. 24Та ги эр зы нан ли гә Юсуф*** мин зы зэ му сы чи то ли: – Җё Җў ги вә зэ тян йи гә эр зы!
ЯгўбэчитодиҗёЛаванбатафонкэни25‑26Юсуф сын-ён ха ди йи ху, Ягў бэ ги Ла ван фә сы: – Чин ни, җё вә лян эр нү дэ щи фу зы му хуэй до җя ни,
вон зў гуй чи. Ви та му вә ги ни зў ли хуә ли. Ни гә җя җы-до ни, ги ни вә фи ли дуә му ще зы гун кў!
– 27Чин ни, тин йихар вә! – Ла ван ги та фә сы. Вә суан гуа ли, җы до ли: че чў ни Хў да ги вә е ги ли Та ди бэ рэ кэ ти-ли. 28Ни ги вә фә, ни ё за му җя ди гун чян ни?
* 30:18 «Иссахар» – җы гә мин зы щён «Шон хо». ** 30:20 «Завулон» – җы гә мин зы щён «Тэ нэ». *** 30:24 «Юсуф» – җы гә мин зы щён «Җў тян ги ли».
71
Да тур 30
– 29Ни гә җя җы до ни, – Ягў бэ хуэй да ди, – за му җя вә ги ни зў ли хуә ли, йи да вә лэ ни ди чүн чын ха за му җя ди ли. 30Вә до лэ ди сы хур, ни ди сын лин бу дуә, җы хур дуә шо! Зу җы му җя Җў, вә до лэ ди йи мяр, ги ни е ги ли бэ рэ кэ ти ли! Җи сы вә ви вә ди җя щя зў хуә ни?
– 31Ни фә, ни ё за му җя ди гун чян ни? – Ла ван вын ди. – Вә да ни гын чян бу ё сы са, – Ягў бэ хуэй да ди, – вә
вон чян чи е нын ги ни фон дэ җо кан ни ди ту гў, кә сы лян йи гә тё җян. 32Җир гә за му ба йи че чүн җуан гуә лэ, җё ни да нэ тар ба йи че ю дян дян зы, ю пян пян зы ди хи ён, ю пян пян зы ди дэ ю дян дян зы ди җү лү җян чўлэ, ги гә җя лю ха. Кә сы вон ху җы му җя ди сын лин чын ха вә ди гун чян ни. 33Зу җы му җя ни бу нан ди ба вә ди шы щин нын ца җуә: да җы гә сы хур да шон, ни дан щён ба вә ди гун чян кан йихар, ни дан зэ вә ди чүн ли ту зо чў лэ йи гә мәю дян дяр, пян пяр ди җү лү хуэй җә сы бусы хи ён, ни зу җы до ни, нэ сы вә да ни ди чүн ли ту ту ха ди.
– 34Вә дайин ни, – Ла ван фә сы. Зу җо чў ни ди хуа ган. 35Зу нэ йи тян Ла ван ба йи че хуа ди, ю пян пяр ди гун җү лү,
йи че ю дян дяр дэ пян пяр ди лян бый йин зы ди му җү лү, ба йи че хи ён җян чўлэ, ги ги гә җя ди эр зы му ли, 36та му ли Ягў бэ вон йүан ни зу ли сан тян лў.
Ягў бэ фон ли Ла ван ди шын ха ди ту гў ли. 37Та ба пла тан, ба дан дэ бый ён фу ди лю җы җы зы на шон, да та му го ту ба җи лю зы пи зы бә доли, җё нэ тар бый цэ хуә чын ха гуон ди ли. 38Ба җы му җя ди җы җы зы та гә до фи цо ли ту ли (сын лин да на тар хә ди ни), җё җү лү дэ ён ду хә фи ди сы хур, кан җы ще зы җы җы зы ни – зу нэ гә сы хур та му пый дуй ни. 39Җү лү дэ ён пый дуй ди сы хур, кан ли ю до дор җы җы зы-ди йи мяр, та му щяха ди җү лү го зы дэ ён го зы ду сы хуа ди, ю дян дяр дэ ю пян пяр ди. 40Ягў бэ ба ён го зы фын чў лэ, җё та му кан Ла ван чүн ни ди хуа-хи сын лин ни. Җы хур Ягў-бэ ю гә җя ди чүн ни, ба та му та ли Ла ван ди чүн дан лин фон ли. 41Җин да ди сын лин пый дуй ди сы хур, Ягў бэ ги цо ли ту, зэ та му ди нян мян чян гә җы җы зы ди ни, җё та му
72
Да тур 31
зэ җы ще җы җы зы гын чян пый дуй ни. 42Су чя чяр сын лин пый дуй ди сы хур, та ба җы җы зы мә гә ди. Зу җы му җя су-чя чяр сын лин шын до Ла ван гын чян ли, ю җин ди – Ягў бэ гын чян ли. 43Ягў бэ чын ха җын шы ючян хан ли, та гын чян ю хо шо ён чүн дэ җү лү чүн ни, нан-нү нў, луә туә дэ лү лү зы.
ЯгўбэдаЛавангынчянподёли
31Ягў бэ җы до ли, Ла ван ди эр зы му ба та җы му җя фәди ни:
– Ягў бэ ба за му да да ди йи че дун щи ду на шон ли! Че чў за му да да ди цэ бый та дый ли фу гуй ли!
2Ягў бэ гә җя канлэ ли, Ла ван бу щён зо чян йи ён, лян та хо. 3Җў ги Ягў бэ фә сы:
– Ни хуэй җя, чин чин нэ тар чи. Вә лян ни зэ йи дар ни ни. 4Ягў бэ да фа ди жын җё ба Ра хиль дэ Лия җё до та фон-ён-
ди нэ гә тан до ни ни, 5ги та му фә ли: – Вә кан ди ни му ди да да бу щён зо чян йи ён, лян вә хо.
Кә сы вә да да ди Хў да лян вә зэ йи дар ни ни. 6Ни му гә җя җы до ни: вә ба йи че җин зан шон, ги ни му ди да да фи ли гун кў ли, 7кә сы та ба вә хун ли зэ му сы ба дин ха ди гун чян зы сы гэ бянди ни. Гуон сы Җў мә җё та ги вә ган ха. 8Дан-сы ни му ди да да ги вә фә: «Ни ди гун чян сы ю дян дяр ди сын лин», – йи че сын лин ду щя ди ю дян дяр ди. Дан фә: «Ни ди гун чян сы хуа сын лин», – йи че сын лин щя ди хуа-ди. 9Зу җы му җя Хў да ги вә ба ни му да да ди чүн ги ги ли. 10Йи хуэй, сын лин пый дуй ди сы хур, фи мын ди ни вә җян ли, йи че па до му җү лү шон ди гун җү лү ду сы хуа ди, ю дян дяр дэ ю пян пяр ди. 11«Ягў бэ!» – Хў да ди йи гә тян щян ба вә фи мын ди ни хан ли. Вә хуэй да ли: «Вә тин ди ни!» 12Та ги вә фә сы: «Ни кан, йи че пый му җү лү ди гун җү лү ду сы хуа ди, ю дян дяр хуэй җә сы ю пян пяр ди. Вә ба Ла ван ги ни зў са ди ду кан җян ди ни. 13Вә сы ни ди Хў да; зэ Ве филь Вә до ни гын чян ли; нэ тар ни ба чин-ю до до йи куэ да шы ту шон ди йи ху, ги Вә ги ли вар дэ ли. Ни че лэ, да җы гә гуй җя зу, вон гә җя ди зў гуй ни чи».
73
Да тур 31
14Ра хиль дэ Лия ги Ягў бэ хуэй да ди: – Нан дый вә му да да да ди цэ бый литу хан дый фын зы-
ни ма? 15Та ба вә му суан ди сы пон жын: ба вә му мэ дё ли, ба йи че ви вә му наха ди чян та чы дё ли. 16Дан сы җы му җя ли, Хў да да вә му ди да да гын чян җё дё ди йи че цэ бый – җы сы вә му ди дэ вә му эр зы ди. За му җя Хў да ги ни фәди ни, ни зу нэ му җя ган.
17Ягў бэ ба та ди ва му дэ щи фу зы му нан дун до луә туә шон, 18ба зын ха ди йи че фу гуй шу шон, ба зэ Ме со по та мия та дый ха ди сын лин на шон, вон Ха наан ди фон, ги гә җя ди да да Ис хар җў ди нэ бон гә зу туә ли.
19Ла ван зу нэ гә сы хур җё ён мо чи ли, Ра хиль ба да да җя ни ди җигә кан шу җя ди хў да му ди ён зы ту ли.
20‑21Зу җы му җя Ягў бэ ба ара мей жын Ла ван хун дё ли: ги та сы са мә фә, ту ту-мә мә лян гә җя ди йи че цэ бый да та гын чян зу дё ли. Да Евфрат хә гуә чи, Ягў бэ вон Га ла ад сан нэ бон гә зу туә ли.
ЛаваннянлиЯгўбэли22Ди сан тян ди нэ йи тян ба Ягў бэ зу дё ди ги Ла ван сун-
ги ли. 23Нэ хур Ла ван ба чин чин-лян шу му шу цуан, нян туә Ягў бэ ли. Чи тян ди йи ху ба та му зэ Га ла ад сан шон нян-шон ли. 24Зу нэ ван щи фи мын ди ни Хў да до ара мей жын Ла ван гын чян фә сы:
– Ни кан, ги Ягў бэ бу нын ган ха! 25Ла ван кә җя ли Ягў бэ бу йүан ли: Ягў бэ зэ Га ла ад сан-
шон за ли йин пан ли, зу зэ нэ тар, Га ла ад сан шон Ла ван лян чин чин му е ба йин пан за шон ли. 26Ла ван ги Ягў бэ фә сы:
– Ни зў са ди ни? Ни ба вә хун ха ли! Ба вә ди нү зы му, зу щён җон шон дый ха ди гуә гуә чи ди жын му йи ён, ган-шон зу ли! 27Ви са ни да вә гын чян ту ту-мә мә зу ли, ба вә хун ха ли, ги вә сы са ду мә фә? Вә ба ни нын лян го щин ди чү зы, щён чин ди йин сун, 28кә сы ни зу ди сы хур мә җё вә ба нү зы му дэ сун зы му ду щин тын йихар! Ни ган ли, щён мын ту йи ён, ган ди сы чин ли. 29Вә нын ги ни му ви ган хади
74
Да тур 31
җы гә сы чин хо хор җя хуан ги, кә сы җир гә ди ван щи ни да-да ди Хў да ги вә фә ли: «Ни кан, ги Ягў бэ бу нын ган ха!» 30Дуй ли, ни да вә гын чян зу дё ли, йин цы сы щён ли гә җя-ди чин җя ли. Кә сы ви са ни ту ли вә ди хў да му ди ён зы ли?
– 31Вә хэ па ли, – Ягў бэ ги Ла ван хуэй да ди, – сы лён-ди, ни ба ни ди нү зы му йүан на гуә чи ни. 32Кә сы ба ни ди хў да му ди ён зы дан сы да сый гын чян зо җуә, нэ гә бу хуә! Җё за му ди чин чин дон гў ва жын му: ба вә юди йи че ни му ца, дан сы ю ни му ди ли – на ди чи!
(Ягў бэ мә җы до Ра хиль ту ли хў да му ди ён зы ли). 33Ла ван ба Ягў бэ ди, Ли я ди дэ лён гә нү нў ди җон фон
ца гуә лэ ли, кә сы сы са ду мә зо җуә. Да Ли я ди җон фон чў-лэ, та җин до Ра хиль ди җон фон ли ту ли. 34Ра хиль зу нэ гә сы хур ба хў да му ди ён зы сый до луә туә ди нан зы ли ту ли, гә җя зуә до го ту ли. Да да ца туә та ди җон фон ли, кә сы сы са е мә зо җуә, 35Ра хиль ги та фә сы:
– Җё вә ди җон гуй ди бә хэ чи ли, вә бу нын зан до та ди мян чян: вә хэ нү жын бин ди ни.
36Кә сы җы хур Ягў бэ чи шон лэ ли, ги Ла ван җён зуй ли: – Вә ю са цуә ни, ганли са зуй ли, ни ба вә нян шон ди?
37Ни ба вә ди йи че дун щи ца гуә лэ ли – ни до ди сы ба гә җя ди са зо җуә ли? Ги вә зы ги, җё чин чин му пин гун до! 38Эр-шы нян вә ги ни зў ли хуә ли. Зу нэ гә сы хур ни ди му ён дэ му җү лү ду мә лю дё гуә. Вә ба ни ди чүн ни ди ён мә чы гуә. 39Дан сы, ю йи бян, ба сын лин җё есын чә ли, вә ба та му ги ни мә на лэ ди, вә гә җя ги ни хуан җон ли. Бу лүн бый тян хуэй җә сы еван – ни җё вә ви нэ гә ту дё ди сын лин пый ли. 40Бый тян жә ту сэ вә ди ни, хи ли вә нэ дун ди ни, йи няр ду мә за ди. 41Вә зэ ни җя ни гу әли эр шы нян. Шы сы нян ви ни ди нү зы му ги ни фи ли гун кў ли, лю нян – ви сын лин, кә сы ни зы сы гэ бян ги вә дин ха ди гун чян ли. 42Дан сы лян вә йи дар ни мәю вә да да му ди Хў да, зу сы Ибра щи мэ дэ Ис-хар ди Хў да (Ибра щи мэ ба Та тэ нэ ли, Ис хар па щён Та ли), ни ба вә лян кун шу да фа зу дё ни. Кә сы Хў да кан җян вә-ди ви чү дэ гун кў ди ни: зуәр гә ди хи ли Та гә җя хў ли вә ли!
75
Да тур 31
ЯгўбэлянЛавандинлихәтунли43Ла ван ги Ягў бэ хуэй да ди: – Җы сы вә ди нү зы му, вә ди сун зы му, вә ди сын лин.
Ни ди нян мян чян йи че ду сы вә ди. Нан дый вә ба гә җя ди нү зы му дэ сун зы му дый зуйни ма? 44За му дин йи гә хә тун, җё за му дон җун ни югә гў ва.
45Ягў бэ зу на ли йи куэ да шы ту, дуан дуар ба та гә ха ли, зу щён гуй җўн шы ту йи ён, 46йи ху ги гә җя ди чин чин му фә сы:
– Ни му шы шы ту. Та му шы ли йи дуй шы ту, зэ та ди бон гәр ни чы ли, хә ли.
47Ла ван ба җы гә дуй нан чын Ие гар-Са га ду фа ли, Ягў бэ җё чын Га ла ад ли*. 48Ла ван фә сы:
– Җир гә җы йи дуй шы ту сы за му ди хә тун ди гў ва. Йин ви нэ гә ба җы гә ди фон җё ди Га ла ад. 49Хан җё ди
Миц па**, йин цы сы Ла ван кә фә ли: – Вә му йи җя ба йи җя кан бу җян ли ди йи ху, җё Җў ца кан
за му. 50Ни дан сы дый зуй вә ди нү зы му хуэй җә сы чў гуә та му зэ чү щи фу зы , җи ха: бусы жын, Хў да сы за му ди гў ва!
– 51‑52Ни кан, – Ла ван ги Ягў бэ кә фә сы, – җы сы йи дуй шы ту зэ му сы зэ та му дон җун ни вә гәха ди җы гә гуй җун шы ту – та му ду сы за му ди гў ва. Вә лян ха щин бу нын гуә ни ди шы ту дуй ди мян, ни лян ха щин е бә гуә вә ди шы ту дуй ди мян дэ гуй җун шы ту. 53Җё Ибра щи мэ ди Хў да дэ На хор ди Хў да (зу сы та му ди да да му бэ вон ди Хў да) ги за му пин гун до!
Ягў бэ на гә җя ди да да Ис хар па щён ди Хў да дў ли җу ли. 54Йи ху Ягў бэ зэ җы гә сан шон җү ли гә гўр ба ни, ба чин-чин му чин ди җё чы фан ли. Чы ба ли ди йи ху, та му шын до сан ни зан ли йи вэ щи. 55Ди эр тян ди ган зо йи зор Ла ван
* 31:47 «Иегар‑Сагадуфа»(арамеййүян),«Галаад»(яхўтийүян) – җы лён гә мин зы ди йи сы сы йи ён ди: «Гў ва ди йи дуй шы ту». ** 31:49 «Мицпа»(яхўтийүян) – җы гә мин зы ди йи сы сы «Җо кан ди лў».
76
Да тур 32
че лэ, ба сун зы му дэ нү зы му щин тын ли, ги та му пан вон ли хо ли, йи ху дуй чў җя ни шон ли лў ли.
ЯгўбэшәлүдийинИсавни
32Ягў бэ зу лў ди сы хур, та ба Хў да ди тян щян му пын-җян ли. 2Кан җян та му, Ягў бэ фә сы:
– Җы сы Хў да ди йин пан. Зу ба җы гә вәр нан чын Ма ха наим ли*. 3Ягў бэ ба гә җя ди сун щин жын му да фа до та ди гә гә Исав
гын чян ли, Сеир ди фон ли, Едом гуй җя ни ли, 4җё та му ба җы му җя ди хуа сун ги ни:
«Ги вә ди җў жын, Исав. Ни ди нў, Ягў бэ җы му җя фәди ни: „Вә хын дуә ди сы хур зэ вэ гуй, Ла ван җя җў ли. 5Җы хур вә ю по ню дэ лү лү зы ни, ён чүн, нан-нү нў ни. Вә ги ни, вә ди җў жын, да фа җы гә щин ди ни, вон щён ди җё ни ди щин до вә шон хо ни“».
6Сун щин жын му хуэй лэ, ги Ягў бэ фә сы: – Вә му зэ ни ди гә гә Исав җя чи ли. Та вон ни гын чян
лэ ди ни, лян та йи дар ни сы бый жын. 7Ягў бэ хэ па за ли. Та ба гә җя ди жын му, ён чүн, ту гў,
луә туә фын чын лён гә йин пан ли. 8«Дан сы, – Ягў бэ сы-лён ди, – Исав пу ди чи ба йи гә йин пан да ван, ди эр гә йин пан ни ди жын му нын по дё». 9Ягў бэ го ли жо ли:
– Җў-я! Вә ди да да му ди Ибра щи мэ дэ Ис хар ди Хў да! Ни зо чян ги вә ги ха ди фын фу җё вә хуэй җя ни, зў гуй чи ни; Ни щү ди хў вә ни! 10Вә бу җы гў җе шу Ни ги ни ди хуә җи фан чон ги ди нэ чин дэ хо йи. Зо чян вә гуә Иор дан хә ди сы хур, Вә шу ни гуон на ди йи гә җў гун зы, җы хур вә юли лён гә йин пан ли. 11Ни ба вә да вә ди гә гә Исав ди шу ни җю ха! Вә хэ па ни: та лэ ба вә му йи ман лян нү жын му дэ ва ваму йи дар ни да сы ни! 12Ни ги вә щү ли гә җя ди хў чў ли, Ни щү ли: вә ди ху бый чын ха мәю фур ди ни, зу щён хэ ян-шон ди са зы йи ён!
* 32:2 «Маханаим»(яхўтийүян) – җы гә ди йи сы сы «Лён гә йин пан».
77
Да тур 32
13Ягў бэ зэ нэ тар гуә ли йи ван щи, ди эр тян ди ган зо йи-зор да гә җя ди чүн ни ги Исав җян ли ли щин ли: 14‑15эр бый му җү лү, эр шы гә гун җү лү, эр бый му ён, эр шы гә гун-ён, сан шы гә җи нэ зы ди луә туә лян луә туә гозы, сы шы гә ву-ню, шы гә по ню, эр шы гә му цо лү лү зы дэ шы гә җё лү лү зы. 16Та зу ба җы ще сын лин йи ба зы җя фын кэ, ги мый йи ба зы гә ли гә ё сын лин ди жын, ги та му ба сын лин җё ги, фә сы:
– Ни му вон чян чи, йи җя гын йи җя ди. 17Җи сы ба вә ди гә гә Исав пын җян, – Ягў бэ ги ё чүн ди ту йи гә жын фә-сы, – Та вын ни ни: «Ни сы сый ди нў? Вон на ни чи ди ни? Ёди сый ди сын лин?» 18Ни фә: «Җы сы ни ди нў ди – Ягў-бэ ди сын лин, ги та ди җў жын Исав да фа чи ди ли щин. Ягў бэ гә җя зэ вә му ху ту зу ди ни».
19Ги ди эр гә ё чүн ди жын, ди сан гә дэ ги йи че дан лин ди Ягў бэ ги ди фын фу җё лян Исав йү мян ди сы хур зу җы му җя фә ни 20зэ му сы ян дин ё фә ни: «Ни ди нў – Ягў бэ зэ вә му ху ту зу ди ни». Зу җы му җя, че чў щян ту ни да фа чи ди нэ ще зы ли щин, Ягў бэ щён җё Исав ди щин ван. «Йи ху, – Ягў бэ сы лён ди, – вә гә җя лян та җян мян ни. Дан па, нэ хур та ба вә лян хо щин җе йин ни». 21Ба ли щин чян ту да фа зу дё, Ягў бэ шын до йин пан гуә ли йи ван щи.
ЯгўбэзэПенуэлляндыйдоСыйбанлиҗёли22Кә сы нэ йивэ щи Ягў бэ че лэ, ба та ди лён гә щи фу зы,
лён гә нү хуә җи, шы йи гә эр зы цу че лэ гуә ли Иа вок хә ли. 23Та ба йи ман ду нуә до дан лин хә ян зы шон ли, ба йи че гын чян юди, на гуә чи ли, 24гә җя йи гәр шын до зо чян зан-ха ди нэ гә вәр шон ли. Җы сы ма, дый до Сый до тян лён ди сы хур лян та бан ли җё ли. 25Кан сы ба Ягў бэ да бу гуә ди йи мяр, дый до Сый ба та да куа зы шон да ли ха – гў ду ду да гў җе зы шон чў лэ ли, 26– зу ги Ягў бэ фә сы:
– Ни ба Вә лё кэ. Кә җя тян лён ли. – Бу лё кэ, Ни ги вә пан вон гә хо, – Ягў бэ хуэй да ди. – 27Ни ди мин зы җё ди са? – дый до Сый вын ли. Та хуэй да ди:
78
Да тур 33
– Ягў бэ. 28Дый до Сый зу фә сы: – Да җы гә сы хур да шон ба ни бу җё Ягў бэ, ба ни җё
Исраил ни*, йин цы сы ни лян Хў да дэ жын му бан ли җё-ли – ба та му йин шон ли.
– 29Чин Ни ги вә фә, Ни ди мин зы сы са? – Ягў бэ вын ли. Кә сы дый до Сый хуэй да ди: – Бә вын Вә ди мин зы ли. Та зу ги Ягў бэ пан вон ли хо ли. 30Ба йү ха сы чин ди нэ гә
вәр Ягў бэ нан чын Пе нуэл ли**, йин цы сы та фә ди: «Зэ җы тар вә мян дуй мян җян ли Хў да ли, хан хуә ха ли». 31Жә-ту чў лэ ли. Ягў бэ да Пе нуэл зу дё ли. Та чүә ди зу кэ лў ли. 32(Йин ви җы гә Исраил ди ху бый йи чыр до җир гә бу чы куа зы шон ди җин җин зы – йин цы сы зу да куа зы ди җы гә җин җин зы шон дый до Сый ба Ягў бэ да ли).
ЯгўбэлянИсавйүлимянли
33Ягў бэ кан җян ли: Исав вон та гын чян лэ ди ни, лян та йи дар ни сы бый жын. Ягў бэ ги Лия, Ра хиль дэ
лён гә нү хуә җи ди ва ва ги ди фын фу, җё зан до ма ма ди бон гәр ни ни. 2Та җё та му җы му җя зан ха ли: ту ни – та-му ди ва му, та му ди ху ту – Лия дэ та ди ва му, та му ди ху-ту – Ра хиль дэ Юсуф. 3Ягў бэ гә җя до ли чян ту ли; ган ту до гә гә ди мян чян, та җи ли чи бян ди гун. 4Кә сы Исав по до та гын чян, ба та бо чў, җү до кон зы шон ли, щин тын ли – та му лён гәр кў ли. 5Ба нү жын му дэ ва му кан җян, Исав вын ли:
– Та му сы ни ди сый? Ягў бэ хуэй да ди: – Җы сы Хў да ги ни ди нў цы мин ха ди эр нү. 6Нү хуә җи лян гә җя ди ва му до ли Исав гын чян, ги та
бэ лиха. 7Йи ху Лия дэ та ди ва му до чи бэ лиха, лин йир ни Юсуф лян Ра хиль е бэ лиха. 8Исав вын ли:
* 32:28 «Исраил» – җы гә мин зы щён «Лян Хў да бан ха җё ди жын». ** 32:30 «Пенуэл»(яхўтийүян) – җы гә ди йи сы сы «Хў да ди лян мян».
79
Да тур 33
– Вә зэ лў шон пын җян ди нэ гә сы са чүн? – Нэ сы вә вон щён ди җё ни ди щин до вә шон хо ни,
вә ди җў жын. – 9Вә ди са ду гуди ни, щүн ди, – Исав фә сы. Ни ба ни ди
цэ бый ги гә җя лю ха. – 10Бу, – Ягў бэ хуэй да ди, – ни ди щин дан до вә шон хо,
ба вә ди ли щин җе шу ха! Лян ни вә йү мян, зу щён сы лян Хў да мян дуй мян зэ му сы ни ди щин до вә шон зу җы му ван! 11Ни ба вә ди ли щин җе шу ха, йин цы сы Хў да ги вә ба са ду ги ли ли, вә са ду юни.
Ягў бэ чи то ди җё Исав җе шу ли щин ни, Исав дайин ха ли. – 12За му ё шон лў ни, – Исав ги Ягў бэ фә сы. Вә лян
ни йи дар ни чи ни. 13Кә сы Ягў бэ хуэй да ди: – Ни җы до жы будо, вә ди җў жын, вә ди ва му фа до ли.
Вә ди му ён дэ ву ню ду сы җи нэ зы ди: дан сы ба та му ган-туә, та му йи ман йи тян ли ту сы дё ни. 14Вә чин ди, җё ни, вә ди җў жын, щян туни зу, вә – ни ди нў, ху ту ман мар, за му җя сын лин дэ ва му зу ди ни, зу ни. Зу җы му җя до ни гын чян ни, вә ди җў жын, до Сеир ни.
– 15Дан сы нэ гә ли, вә ба вә ди йи ба зы жын ги ни лю ха-ни, – Исав фә ли.
Кә сы Ягў бэ хуэй да ди: – Бу ё! Гуон җё ни ди щин, вә ди җў жын, до вә шон ван! 16Зу нэ йи тян Исав шон ли эр җә зы ди лў ли, вон Сеир зу-
туә ли. 17Кә сы Ягў бэ вон Сок хоф зу туә ли. Зу зэ нэ тар та ги гә җя гэ лигә фон зы, ги сын лин да лигә вә пын зы. (Йин ви нэ гә җы гә вәр җё ди Сок хоф*.) 18Да Ме со по та мия хуэй-лэ, Ягў бэ пин нан-ву сы до ли Ха наан ди фон шон ди Си хем чын пу ни ли, ли чын пу бу йүан за ли гә йин пан. 19Та за ха йин пан ди нэ йи куэ ди фон Ягў бэ да Ем мор ди эр зы му на йи бый йин чян мэ шон ли. (Ем мор сы Си хем ди да да.) 20Зу
* 33:17 «Сокхоф»(яхўтийүян) – җы гә мин зы ди йи сы сы «Вә пын зы».
80
Да тур 34
зэ нэ тар та гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы, ба та нан чын Эл-Эло хе-Исраил ли*.
ЛянДинанингўдифилиҗёли
34Йи хуэй Лия ги Ягў бэ сын-ён ха ди нү зы Ди на чў чи, щён кан йихар бын ди гў нён му ни. 2Нэ гә гуй җя ни ди
вон зы евей жын Ем мор ди эр зы Си хем ба та кан җян, җуа-чў нин гў ди лян та фи ли җё ли. 3Та ба Ягў бэ ди нү зы Ди на кан шон ли, лян та гуан ван ли, ги та фә ли чин жә хуа ли. 4Си хем ги гә җя ди да да Ем мор фә сы:
– Ни ги вә ба җы гә гў нён чү ги. 5Ягў бэ җы до ли, Си хем ба та ди нү зы Ди на зў чын бу-
ган җин ди ли. Зу нэ гә сы хур та ди эр зы му зэ тан до ни фон сын лин ди ни; Ягў бэ ган та му хуэй лэ, сы са ду мә зў. 6Ем мор, Си хем ди да да до ли Ягў бэ җя щён лян та щүан йихар ни. 7Зу нэ гә сы хур Ягў бэ ди эр зы му ба йү ха ли ди җы до, да тан до-ни хуэй лэ ли. Та му пә фан ди дэ чи хын хын ди, йин цы сы гў Ягў бэ ди нү зы, лян та фи җё – җы до Исраил шон сы дин да лян ди сон дый: җы му җя бу нын ган!
8Ем мор фә сы: – Си хем, вә ди эр зы нэ ли ни му ди нү зы ли. Чин ни му,
җё вә ди эр зы лян та җе хун! 9Җё за му чын ха чин чин; ни-му ди җя чү вә му ди нү зы му, вә му ди җя чү ни му ди нү зы-му. 10Ни му лян вә му йи дар ни җў, вә му ди гуй җя зэ ни му мян чян ни – ни му нын зэ җы тар җў ха, сунсун-дун дун ди юҗуан, җан ди мян.
11Си хем гә җя ги Ди на ди да да дэ ди щүн му фә ли җы-му җя ди хуа ли:
– Ни му щин йи гә хо, ба ни му фә ха ди са ду вә ги ни му ги ни! 12Ни му дин йи гә дин да ди җя чян дэ дин фу гуй ди ли щин – вә ба ни му фә ха ди са ду ги ни, гуон сы ни му ба җы гә нү зы ги вә чү ги.
* 33:20 «Эл-Эло хе-Исраил» (яхў ти йү ян) – җы гә ди йи сы сы «Исраил ди Хў да сы Ви да ди».
81
Да тур 34
13Ягў бэ ди эр зы му, йин ви ба та му ди мый мый зў ли бу ган җин ли ди йи мяр, ги Си хем дэ та ди да да сы гуэ ди хуэй да ли:
– 14Вә му бу нын җы му җя ган, – та му фә сы. Ба мый мый ги ги мэ зў ха сун нэ ти ди нан жын – җы до вә му шон сы хэ-щю. 15Ни му дан җе шу йи гә тё җян, вә му зу дайин ни: ни му ё чын ха лян вә му йи ён ди ни, ги ни му ди нан жын йи ман ё ба сун нэ ти зў шон ни. 16Зу нэ гә сы хур вә му ба гә җя ди нү зы му җё ни му чү ни, ба ни му ди нү зы му вә му е чү ни, вә му зу лян ни му җў до йи дар ни ни, чын ха йи гә мин зў-ни. 17Дан сы ни му бу тин вә му ди хуа, е бу зў сун нэ ти ли, нэ хур вә му ба мый мый на шон зу ни.
18Ем мор дэ Си хем лян җы му җя ди тё җян дайин ха ли. 19Си хем зу нэ гә кур ни ги гә җя ба сун нэ ти зў ли – та зу нэ му нэ Ягў бэ ди нү зы. Си хем зэ да да ди җя щя ли ту сы дин тэ нэ ди жын. 20Зу җы му җя, зан до гә җя ди чын ни ди гэ мын мян чян, Ем мор дэ Си хем ги та му чын ни җў ди жын му фә ли:
– 21Җы ще жын ду сы за му ди лян шу. Җё та му зэ за му ди ди фон ни җў, сунсун-дун дун ди юҗуан. Вәр ги та му шон е дуә. Вә му чү та му ди нү зы, ба вә му ди нү зы е җё та му чү. 22Кә сы вәё лян за му җў дэ чын ха йи гә мин зў, та му ю йи гә тё җян ни: җё ги за му ди йи че нан жын ян дин, зу щён та му ди нан жын йи ён, зў сун нэ ти ни. 23Та му ди чүн, та му ди цэ бый дэ та му ди ту гў – җы ду чын ха за му ди ни, дан сы за му ба та му ди тё җян җе шу ха, та му зу лян за му йи дар ни җў ни!
24Чын пу ди жын му ги Ем мор дэ Си хем дайин ли, йи че чын пу ди нан жын ги гә җя ба сун нэ ти зў дё ли. 25Ди сан тян ди нэ йи тян, та му бу щин ди нэ гә сы хур, Ди на ди гә гә му, Ягў бэ ди эр зы Щи мэ дэ Ле вий ба до на шон, мәю нан ви җин ли чын ли ту, ба йи че зэ ли ту җў ди нан жын да сы ли. 26Ба Ем мор дэ Си хем е кан сы ли, да Си хем ди җя ни ба Ди на лин шон зу дё ли. 27Ягў бэ ди эр зы му ба жын му са дё ди йи ху, хуэй до нэ гә вәр шон ли, йин цы сы зэ нэ тар ба та му ди мый мый зў чын бу ган җин ди ли, та му ба чын пу ди йи че
82
Да тур 35
фу гуй дё чён шон ли. 28Та му ба ён, ню, лү лү зы ёшон зу ли, ба йи че зэ тан до ни дэ чын пу ни зо җуә ди ду на шон ли, 29ба йи че жын ди фу гуй на шон ли, ба ва му дэ нү жын му лин шон зу ли, ба фон зы ни ди йи че ду чён шон ли.
30Ягў бэ ги Щи мэ дэ Ле вий фә сы: – Ни му ги вә ба бэ ля дэ лэ ли! Ни му ба вә җё бын ди ди
жын му – ха нан ей жын му дэ фе резей жын му җян бу дый ни. За му ди жын шо, та му дан сы шудо йи дар ни ба вә да сы ни, нэ хур за му ди зў е зу мә ю дё ни!
31Кә сы Щи мэ дэ Ле вий ги та хуэй да ди: – Лян вә му ди мый мый, зу щён лян мэ гә җя шын зы ди
нү жын, җы му җя бу нын ган!
ХўдагиЯгўбэпанвонлихоли
35Хў да ги Ягў бэ фә сы: – Ни че лэ, вон Ве филь чи. Зу нэ тар җў ха, ги ни
гын чян лэ ха ди Хў да (ни да Исав гә гә гын чян по ди нэ гә сы хур) гэ йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы.
2Ягў бэ ги гә җя ди җя щя дэ йи че жын фә ли: – Ба ни му гын чян юди йи че пон жын хў да му ди ён зы
эр дё, ба гә җя зў ган җин, ба йи шон хуан шон. 3За му вон Ве филь чи ни. Зэ нэ тар ги вә йү бэ ля ди сы хур ги ха бон-цу ди дэ лян вә зэ ман гә чўр йи дар ни юҗуан ха ди Хў да гэ йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы.
4Та му ги Ягў бэ ба пон жын хў да му ди ён зы ду ги ги ли, да эр дуә нян зы шон ба хуан зы ма ха лэ е ги ги Ягў бэ ли. Ба җы-ще дун щи Ягў бэ мэдо Си хем чын пу гын чян ди җў чы лё фу ди ха ли. 5Та му шон ли лў ли. Хў да ба җу ви ди чын пу ни җў ди жын му ха хў ди, мә җё та му нян Ягў бэ ди эр зы му. 6Ягў бэ лян гә җя ди жын му до ли Ха наан ди мян ди Луз чын пу ни ли (җы хур сы Ве филь). 7Зу зэ нэ тар та гэ лигә шо гўр ба ни ди җуә зы. Та ба җы гә вәр нан чын «Эл-Ве филь»ли, йин цы сы зу зэ җы тар Ягў бэ да гә гә гын чян по ди нэ гә сы хур, Хў да до та гын чян ли.
83
Да тур 35
8Нэ ха Ре век ка ди нү жын Де во ра ву чон ли. Ба та мэдо Ве филь бон гәр ни ли, җў чы лё фу ди ха ли, ба җы гә җў чы-лё фу нан чын Аллон-Ба хутли*.
9Ягў бэ да Ме со по та мия хуэй лэ ди йи ху, Хў да кә зэ та гын чян лэ ли, ги та пан вон ли хо ли. 10Та фә сы:
– Ни ди мин зы сы Ягў бэ, кә сы җир гә да шон ба ни бу җё Ягў бэ. Җы хур ни ди мин зы сы Исраил!
Зу җы му җя Та ги Ягў бэ ба Исраил мин зы нан ги ли. 11Хў да хан ги та фә ли:
– Вә сы Ви да Хў да. Җё ни сын-ён дэ вон дуә ни йин: мин зў да ни шон чў лэ ни, хо шо ди мин зў! Да ни шон хуон-шон му чў лэ ни! 12Ги Ибра щи мэ дэ Ис хар ги ги ли ди нэ гә ди фон, Вә ги ни дэ ни ди ху бый ги ги ни.
13Хў да да Ягў бэ гын чян зу дё ди йи ху, 14Ягў бэ зэ Хў да лян та фә ха ди нэ гә вәр шон гә ли йи гә да шы ту, ги шы ту шон ба пу то җю дэ чин-ю до ги ли. 15Та ба җы гә вәр нан чын Ве филь ли.
Рахильдивучон16Та му ба Ве филь гуә ли ди йи ху, ли Еф ра фа бу йүан ди
нэ гә вәр шон, Ра хиль зуә йүә ди сы хур до ли. Та зуә нан за-ли, 17Ра хиль шу ли тын дун ли.
– Бә хэ па ли, – ло-нён пә фә сы. – Ни кан, ни кә дый-лигә эр зы!
18Лин йир дуан чи ди Ра хиль ги эр зы нан ли гә Бе но ни** мин зы. Кә сы да да ба та нан чын Вениа мин ли***. 19Зу җы-му җя Ра хиль ву чон ли. Ба та мэдо вон Еф ра фа зу ди нэ гә лў бя нили. (Ба Еф ра фа җы хур җё ди сы Виф леем.) 20Ягў бэ ги та ди фын кын го ту гә ли гә да шы ту. Та до җы гә сы хур хан зэ нэ тар зан ди ни – зэ Ра хиль фын кын го ту ди да шы ту.
* 35:8 «Аллон‑Бахут»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Кў шын ди җў чы лё фу». ** 35:18 «Бенони» – җы гә мин зы ди йи сы сы «Вә шу ха тын дун ди эр зы». *** 35:18 «Вениамин» – җы гә мин зы ди йи сы сы «Юшу ди эр зы».
84
Да тур 36
21Исраил кә шон ли лў ли. Миг дал-Га дер нэ бон гә та за ли гә йин пан.
Ягўбэдиэрзыму22Зэ нэ тар зан ди сы хур, Ягў бэ ди ту шур Ру вим лян да да
тун чуон ди нү нў Вал ла фи ли җё ли. Да да ба җы гә җы до ли. Ягў бэ ю шы эр гә эр зы ни: 23Ли я ди эр зы му: Ру вим (Ягў-
бэ ди ту шу зы), Щи мэ, Ле вий, Яхў ти, Исса хар дэ За ву лон. 24Ра хиль ди эр зы му: Юсуф дэ Вениа мин. 25Ра хиль ди нү нў Вал ла ди эр зы му: Дан дэ Неф фа лим. 26Ли я ди нү нў Зел фа-ди эр зы му: Гад дэ Асир. Җы сы зэ Ме со по та мия ди фон ни сын-ён ха ди Ягў бэ ди эр зы му.
Исхардивучон27Ягў бэ до ли гә җя ди да да Ис хар җў ди нэ гә Мам ре,
Кири аф-Ар ба ди фон ни ли (җы хур җё ди сы Хев рон). Зэ нэ-тар щян ту ни Ибра щи мэ җў ли, йи ху Ис хар. 28Ис хар хуә ли йи бый ба шы суй. 29Та зэ җы гә дун-яшон хуә гу, хын да ди суй фу шон ву чон ли, зу ли зў зў-бый бый гын чян ли. Та ди эр зы му Исав дэ Ягў бэ ба та сун дё ли.
Исавдихубый
36Җы сы Исав ди (та есы Едом) ху бый. 2Исав лян лён гә Ха наан ди нү зы җе ли хун ли: Ада, хеттей жын
Елон ди нү зы дэ Оливе ма, Ана ди нү зы (Анасы евей жын Ци веон ди эр зы). 3Хан чү ли Васе мафь, Исмаил ди нү зыли, тасы На ва цоф ди мый мый. 4‑5Ада ги Исав сын-ён лигә Ели-фаз, Васе мафь сын-ён ли Ра гуил, Ие ус, Иег лом дэ Ко рей. Җы сы зэ Ха наан сын-ён ха ди Исав ди эр зы му.
6Исав ба гә җя ди щи фу зы му, эр зы му, нү зы му, йи че жын дэ зэ Ха наан дый ха ди чүн, йи че ту гў, йи че цэ бый шу шон, зу ли дан лин гуй җя ни ли, да та ди щүн ди Ягў бэ гын чян вон йүан ни зу ли. 7Та му ди цэ бый дуә ди йи мяр, лён гәр җў до йи дар ни тэ зый чя ли: та му җў ди нэ гә ди фон
85
Да тур 36
ги лён гәр дэ ту гў ди чүн бу гу ли. 8Исав җў до Сеир сан ди фон ни ли. (Исав – та сы Едом).
9Җы сы зэ Сеир сан ди фон ни җў ди Исав ди ху бый (Исав сы идумей жын му ди да да). 10Исав ди эр зы му: Ели фаз – җы-сы Ада ги та сын-ён ха ди эр зы. Ра гуил – җы сы Васе мафь сын-ён ха ди эр зы. 11Ели фаз ди эр зы му: Фе ман, Омар, Це фо, Га там дэ Ке наз. 12(Лян Ели фаз тун чуон ди нү нў Тим на ги та сын-ён лигә Ама лик). Җы сы Исав щи фу зы ди Ада ди сун-зы му. 13Ра гуил ди эр зы му: На хаф, Зе рах, Шам ма дэ Ми за. Җы сы Исав щи фу зы ди Васе мафь ди сун зы му. 14Оливе ма, Ана ди нү зы (Анасы Ци веон ди эр зы) ги Исав сын-ён ли Ие ус, Иег лом дэ Ко рей. 15Җы сы Исав эр зы му ди җя щя. Исав ту шу зы ди Ели фаз ди ху бый: Фе ман ди җя щя, Омар-ди, 16Ко рей ди җя щя, Га фам дэ Ама лик ди җя щя. Җы сы Ели фаз ди җя щя, Ада ди ху бый, та му зэ Едом ди мян шон җў ди ни. 17Исав эр зы ди Ра гуил ди ху бый: На хаф ди җя щя, Зе рах ди җя щя, Шамм дэ Миз ди җя щя. Җы сы Ра гуил ди җя щя, Исав щи фу зы ди Ба семат ди ху бый, та му зэ Едом ди мян шон җў ди ни. 18Исав щи фу зы ди Оливе ма ди ху бый: Ие ус ди җя щя, Иег лом дэ Ко рей ди җя щя. Җы сы Ана нү-зы ди, Исав щи фу зы ди Оливе ма ди җя щя. 19Җы сы Исав ди ху бый (та есы Едом) дэ та му ди җя щя.
Сеирхоррейжындихубый20Зэ җы гә гуй җя ни җў ди ди Сеир хоррей жын ди эр зы му:
Ло тан, Шо вал, Ци веон, Ана, 21Ди шон, Эцер дэ Ди шан. Җы сы зэ Едом гуй җя ни җў ди хоррей жын му ди җя щя, Сеир ди ху бый. 22Ло тан ди эр зы му: Хо ри дэ Ге ман. Ло тан ди мый мый сы Фам на. 23Шо вал ди эр зы му: Алван, Ма на хаф, Эвал, Ше фо дэ Онам. 24Ци веон ди эр зы му: Аиа дэ Ана (зу нэ гә Ана, фон Ци веон да да ди лү лү зы ди, зу сы та зэ са вә ни ба жә фи чүан зо җуә ли) 25Ана ди эр нү му: Ди шон дэ Оливе ма, Ана ди нү зы, 26Ди шон ди эр зы му: Хем дан, Эш бан, Иф ран дэ Хе ран. 27Эцер ди эр зы му: Бил ган, Заа-ван дэ Акан. 28Ди шан ди эр зы му: Уц дэ Аран. 29‑30Җы сы
86
Да тур 37
хоррей жын му ди җя щя: Ло тан ди җя щя, Шо вал ди җя щя, Ци веон ди җя щя, Ана ди җя щя, Ди шон ди җя щя, Эцер дэ Ди шан ди җя щя. Җы сы зэ Сеир ди мян шон җў ди хоррей-жын му ди җя щя.
Едомдихуоншонму31Исраил жын му хан мәю хуон шон ди сы хур, җы ще жын
зэ Едом ви ли вон ли: 32щян ту ни Веор ди эр зы Бе ла ви ли вон ли, та ди җин чын сы Дин га ва. 33Бе ла ву чон ли ди йи ху, да Во сор лэ ди Зе рах ди эр зы, Ио вав ви ли вон ли. 34Ио вав ву чон ли ди йи ху, да фе ман жын му ди гуй җя ни лэ ди Ху-шам ви ли вон ли. 35Ху шам ву чон ли ди йи ху, Бед да ди эр зы (Бе дад зэ Моав ди фон ни ба Ма диан ди фон шон ди жын му да бэ ли) Га дад ви ли вон ли, та ди җин чын җё ди сы Авиф. 36Га дад ву чон ли ди йи ху, да Мас река лэ ди Сам ла ви ли вон ли. 37Сам ла ву чон ли ди йи ху, да хә бон гәни ди Ре хо воф чын пу ни лэ ди Саул ви ли вон ли. 38Саул ву чон ли ди йи-ху, Ах бор ди эр зы Ба ал-Ха нан ви ли вон ли. 39Ба ал-Ха нан, Ах бор ди эр зы ву чон ли ди йи ху, Га дар чын ха хуон шон ли, та ди җин чын җё ди сы Пау. Га дар ди щи фу зы сы Ме гета-веель, Ма тред ди нү зы, Ме за гав ди сун нүр.
40Җы сы Исав ди җя щя, та му җў ди ди фон дэ та му ди мин зы: Фимна ди җя щя, Алва ди җя щя, Ие теф ди җя щя, 41Оливе ма ди җя щя, Эла ди җя щя, Пин он ди җя щя, 42Ке-наз ди җя щя, Фе ман ди җя щя, Мив цар ди җя щя, 43Маг диил дэ Ирам ди җя щя. Җы зу сы Едом ди җя щя дэ зэ нэ гә гуй-җя ни та му җў ди ди фон. Идумей жын му ди да да сы Исав.
Юсуфдэтадидищүнму
37Ягў бэ жў до Ха наан ли – зэ та ди да да зо чян җў ха ди нэ гә гуй җя ни ли.
2Җы сы Ягў бэ җя щя ди ли сы. Юсуф шы чи суй ли. Та лян ди щүн му фон ён ди ни, ги
Вал ла дэ Зел фа ди эр зы му бон ли мон ли зэ му сы ба та му ган ди бу хо сы чин та ги да да сун ди ни. 3Ягў бэ шон ли суй-
87
Да тур 37
фу ди сы хур, ба Юсуф сын-ён ха ли, йин ви нэ гә Ягў бэ ба та би дан лин эр зы му щи нэ ди дуә, – ги та хан дуан лигә хуа хан сан зы. 4Ди щүн му кан җян та му ди да да ба Юсуф би та му щи нэ ди дуә, зу нэ му хын туә Юсуф ли, йи гә хо хуа ги та ду мә щин фә ли.
5Йи хуэй Юсуф зў ли гә фи мын. Та ба фи мын ги ди щүн-му фә ги ли – та му йүә щин җян бу дый та ли.
– 6Ни му тин йихар, – та фә сы, – вә мын җян са ли! 7Зу щён сы зэ тан до ни за му кун кун зы ди ни, вә ди кун зы дуан дуар зан ха ли, ни му ди кун зы ба та ви чў ли зэ му сы ба ё гу ха ги та бэ ли!
8Ди щүн му хуэй да ди: – Ни вон щён ди ги вә му дон хуон шон ни ма? Щён дон
вә му ди ту зыни ма? Та му йүә щин җян бу дый та ли – ви та ди фи мын дэ фә-
ха ди нэ гә хуа. 9Юсуф кә зў ли гә фи мын, та йүан хуэй ба фи мын ги ди щүн му фә ли:
– Вә мын җян ли, зу щён сы жә ту, йүә лён дэ шы йи гә щин щю ги вә бэ лиха!
10Та ба җы гә фи мын ги да да дэ ди щүн му фә ли ди йи ху, да да ма ли та ли:
– Ни мын җян са фи мын ди ни? Нан дый вә, ни ди ма ма дэ ни ди ди щүн му ду до ни гын чян лэ, гуй до ди ха ги ни бэ ни ма?
11Ди щүн му чи шон лэ ли, кә сы да да ба та фә ха ди хуа җи ха ли.
БаЮсуфмэдё,линдоЕгипетли12Йи хуэй Юсуф ди гә гә му зу до Си хем бон гәр ни фон
да да ди ён чи ли. 13Исраил ги Юсуф фә сы: – Ни ди ди щүн му зэ Си хем бон гәр ни фон ён ди ни. Вә
щён ба ни вон нэ тар е да фа чи ни. – Вә бян йиди ни, – Юсуф ги да да хуэй да ди. – 14Ни чи, – да да фә сы, – кан йихар, та му ди сы чин
за му гә, сын лин пин нан ди ни ма. Хуэй лэ ги вә фә ги.
88
Да тур 37
Да да лян Юсуф ли мян ли, гуә ли Хев рон ди чуан до, Юсуф до Си хем ли. 15Зэ нэ тар та пын җян ли гә жын.
– Ни зэ җы тар зо са ди ни? – та ба тан до ни җуан ди Юсуф вын ли.
– 16Вә зо вә ди ди щүн му ди ни, – Юсуф хуэй да ди. Ни ги вә фә йихар, та му зэ на тар фон ён ди ни?
– 17Та му да җы тар зу дё ли, – нэ гә жын ги та фә ди, – вә тин җян ли, та му фә сы вон До фан чи ни.
Юсуф нян шон ди щүн му чи ли, – ба та му зэ До фан зо-җуә ли. 18Нэ ще му ло йүан ни зу кан җян Юсуф ли, ган ту та до лэ, шон лён ди да сы та ни.
– 19Җы сы ма, нэ гә зў фи мын ди жын лэ ди ни! – та му йи җя ги йи җя фә сы. 20За му ба та да сы, эр дё фи җин ли-ту, йи ху фә, есын ба та нё сы ли. Нэ хур кан, за му җя та ди фи мын чын ни!
21Ру вим тин җян җы гә, ба Юсуф җю ха ли. – За му ба та бә да сы ли, – Ру вим фә сы. 22Бә җё ще тон-
ли! Ба та лян гә җя ди шу да сы ди гун ту, за му ба та эр дё нэ гә кун тан ди фи җин ли ту.
(Җын шы ди, та вон щён ди ба Юсуф ди мин җю ха, ги да да сун хуэй чи ни).
23Җён Юсуф до ди щүн му гын чян, та му да та ди шын-зы шон ба хуа хан сан зы ма ха лэ, 24ба та җуа чў эр дё фи җин ли ту ли. Фи җин кун ди ни, ли ту мәю фи.
25Җён мыр ди щүн му зуә ха чы ни, та му кан җян ли, да Га ла ад нэ бон гә исмаил җя ди жын му ди луә туә лян зы лэ-ди ни – та му ди луә туә вон Еги пет ба щён сун җё, бальзам йүә дэ ла дан щён ла шон чи ди ни. 26Яхў ти фә сы:
– За му да сы щүн ди ю са хо чў ни? Хан ё ба да сы та ди зуй цон ха ни. 27За му ба та ги исмаил җя ди жын му мэ ги, за му-ди шу е ган җин ха ни. Та есы за му ди щүн ди, за му ди ще.
Ди щүн му дайин ха ли. 28Ма диан ди фон шон ди мэ мэ-жын му до гын чян ди сы хур, ди щүн му ба Юсуф да фи-җин ли ту дын чўлэ, ги исмаил җя ди жын му на эр шы куэ йин зы ди җя чян мэ ги ли, нэ ще му ба та да Еги пет лин шон
89
Да тур 38
зу ли. 29Ру вим хуэй лэ, до фи җин гын чян йи кан са – Юсуф мә ю ли! Пә фан ди йи мяр, та ба гә җя ди йи шон чә лан ли.
– 30Эр ва зы мә ю ди! – Ру вим до ди щүн му гын чян фә сы. Зў са ни? Вә җы хур вон на ни чи ни?
31Нэ хур ди щүн му ба Юсуф ди хан сан зы на шон, зэ ли гә гун җү лү, зэ нэ гә ще ли ту ба хан сан зы хў зон ли. 32Йи ху ги да да на лэ фә сы:
– Җы сы ма, вә му ба са зо җуә ли! Ни кан – җы сы ни эр зы ди хан сан зы ма?
33Ягў бэ йи кан зу хан туә ли: – Вә эр зы ди хан сан зы! Ба та җё есын нё сы ли! Ба вә ди
Юсуф чә сы ли! 34Ба гә җя ди йи шон чә лан, ба йи куэ зы цў ма бу бон до
куа зы шон, Ягў бэ ви гә җя ди эр зы кў ли хо шо жы зы. 35Эр-зы му дэ нү зы му ду лэ чүан фә та ли, кә сы Ягў бэ мә щин шу чүан фә.
– Бу! – та фә сы. Вә кў вә ди эр зы ни! Лян кў шыр вә зу вә ди эр зы гын чян ни, вон нэ гә дун-я чи ни!
Та хан ви Юсуф кў ли. 36Ма диан ди фон шон ди жын му нэ гә сы хур ба Юсуф
лин до Еги пет ги По ти фар, хуон шон ди йи гә гуан жын, щя е бин ди ту зы, мэ ги ли.
ЯхўтидэФамарь
38Зу нэ гә сы хур Яхў ти ба ди щүн му лё ха, лян йи гә одоллами жын, мин зы җё ди сы Хи ра, җў до йи бин-
чир ли. 2Зэ нэ тар та ба йи гә ха нан ей жын ди Шуа ди нү зы кан шон ли. Яхў ти лян та җе ли хун, йи дар ни фи ха ли, 3та хуэ шон ли, сын-ён лигә эр зы – ги та нан ли гә Ир мин зы. 4Та кә хуэ шон ли, сын-ён ли ди эр гә эр зы, ги та нан ли гә Онан мин зы. 5Йи ху цун сын-ён лигә, ба та җё чын Ше-ла ли (җы гә сы чин зэ Ке зив йү ха ди). 6Ги гә җя ди ту шу зы Ир Яхў ти чү ли гә щи фур, та ди мин зы җё ди сы Фа марь. 7Кә сы Ир ди ган бан дый зуй Җў ли, йин ви нэ гә Җў ба та-ди мин ёдё ли.
90
Да тур 38
8Яхў ти ги Онан фә сы: – Ни лян ни гә гә ди гуа фу җў чи. Ни ба ни гә гә ти-
хуан шон, ги та ба ху бый лю ха. 9Кә сы Онан җы до ди ни, Фа марь сын-ён ха ди ва му бу суан та ди ва ва, йин ви нэ гә мый йи бян, лян та фи җё ди сы хур, Онан ба зыр са до ди-шон ди ни, бу җё ти гә гә хуэ ва ва. 10Та ди җы гә ган бан е дый зуйли Җў ли, йин ви нэ гә Җў ба та ди мин е ёли.
11Нэ хур Яхў ти ги Фа марь фә сы: – Вә ди эр зы Ше ла мә җон да ди йи мяр, ни чи, зу щён
гуа фу йи ён, зэ ни ди нён-ло зы ди җя ни җў чи. Та фә җы гә хуа ди сы хур сы лён ли: «Зэ бә җё щё ди, лян
да ди йи ён, ву чон дё». Фа марь зу хуэй до нён-ло зы ди җя ни ли. 12Гуә ли хо шо-
ди сы хур, Шуа ди нү зы, Яхў ти ди щи фу зы ву чон ли. Зун щё ди жы зы ван ли ди йи ху, Яхў ти лян гә җя ди лян шу одоллами жын Хи ра зу ли Фам на җё ён мо чи ли. 13Фа марь ба та ди гун гун зу ли Фам на җё ён мо чи ди җы до ли ди йи-ху, 14та ба гуа фу ди йи шон хуан дё, ба лян на гэ ту шан чў, зуә до вон Фам на зу лў ди Енаим чын пу ди гэ мын чян ту-ли. (Та җы до ли, Ше ла җон да ли еба, кә сы ба та ги Ше ла бу чү ди ни). 15Кан җян Фа марь, Яхў ти ба та мә жын дый, дон чын хў лон ди нү жын ли, йин цы сы та ди лян на гэ ту шан чўди ни. 16До нэ гә нү жын гын чян, та зуә до лў бон-гәр ни фә сы:
– Вә лян ни фи ни. Кә сы та зун мә җы до нэ сы та ди щи фур! Нү жын вын ли: – Ни ги вә ги са ни, дан сы ни лян вә фи? – 17Вә ги ни да фа лэ йи гә җү лү ни, – та хуэй да ди. Кә сы нү жын фә сы: – Бә да фа ли, ба дин чян лю ха. – 18Ни ё за му җя ди дин чян ни? – Яхў ти вын ли. Та
хуэй да ди: – Ё ни ди ю чуә зы ди гэ җы зы, ёшон ди дэ зы дэ шу ни ди
җў гун зы ни.
91
Да тур 38
Яхў ти ба ёха ди дун щи ду ги ги, лян та фи ли җё ли. Фа-марь да та шон хуэ шон ли, 19йи ху че лэ, зу дё ли, да лян шон ба гэ ту ма дё, кә ба гуа фу ди йи шон чуан шон ли. 20Яхў ти щён ба гә җя ди гэ җы зы, дэ зы дэ җў гун зы йүан хуэй на шон, зу ба гә җя ди лян шу одоллами жын лян җү лү ги нэ гә нү жын да фа чи ли, кә сы нэ гә зо лэ-зо чи, мә зо җуә та. 21Нэ хур та ба бын ди ди жын му вын ли:
– Зэ Енаим лў бон ни зуә ди хў лон ди нү жын зэ на ни ни? Кә сы та му ги та хуэй да ди: – Нэ тар мәю хў лон ди нү жын. 22Та до Яхў ти гын чян фә сы: – Вә мә зо җуә та. Бын ди ди жын му фәди ни, нэ тар мәю
хў лон ди нү жын. 23Яхў ти хуэй да ди: – Нэ ще дун щи җё зэ та гын чян шын ха чи. За му бә
сон дый гә җя ли. Вә ги та ба җү лү да фа чи ли, кә сы ни ба та мә зо җуә!
24Сан йүә йи ху ги Яхў ти фә ли: – Фа марь, ни ди щи фур хў лон ди ба лян да ха ли, җы хур
та хуэ ва ва ди ни. – Ни му ба та зэ хуә дуй шон шо дё, – Яхў ти ги ли фын фу ли. 25Ба Фа марь вон шу зуй ди вәр шон на шон чи ди сы хур,
та чи то ди җё ги гун гун фә ги ни: – Сый сы җы гә дун щи ди җў жын, зу да нэ гә жын шон
вә хуэ шон ли. Ни кан, ба җы гә гэ җы зы, ёшон ди дэ зы дэ җў гун зы жын дый ли му?
26Яхў ти жын дый ли. – Та фә дуй ди ни, вә мә дуй ди, – Яхў ти фә сы. Вә ба та
ги вә ди эр зы Ше ла мә чү ги ди йи мяр, зу җы му җя йү ли. Яхў ти лян та зэ мә фи җё. 27Фа марь зуә йүә ди сы хур
до лэ ли, та җы до ли, та хуэ ди сы фон фор. 28Та ён ди сы хур, ва ва ди шу шур чў лэ ли, ло-нён пә ги та го ту бон лигә хун щян, фә сы: «Та сы ту ни ён ха ди». 29Кә сы йүә ва зы ба шу шур йүан дын җин чи ли, та ди щүн ди ту ни чў лэ ли. «Ни за му җя ба лў да кэ ли?» – ло-нён пә вын ли; ги йүә ва зы нан ли гә
92
Да тур 39
Фа рес* мин зы. 30Та ди ху ту ён ха ди ди эр гә ди ва ва шу шон бон ди хун щян щяр. Ба та җё чын Зара ли**.
ЮсуфдэПотифардищифузы
39Ба Юсуф лин до Еги пет лэ ли. Зэ нэ тар йи гә еги-пет жын, мин зы җё ди сы По ти фар, – хуон шон ди
гуан жын, щя е бин ди ту зы, – ба Юсуф да исмаил җя ди жын му гын чян мэ шон ли. 2Җў лян Юсуф зэ йи дар ни-ни, йин ви нэ гә та ю хо йүн чи ни. Юсуф зэ та ди еги пет җў жын ди җя ни җў ха ли. 3Та ди җў жын ба Җў лян Юсуф зэ йи дар ни ди кан җян ли, йин цы сы зэ йи че Юсуф ган ди сы чин шон, Җў ги та ги бон цу ди ни. 4Еги пет жын По ти-фар ба Юсуф кан шон ли, та чын ха нэ гә жын ди хуә җи ли, йи ху җў жын җё Юсуф гуан та ди җя дэ йи че дун щи ли. 5Зу да нэ гә сы хур, че чў Юсуф Җў ги еги пет жын ги ли бэ-рэ кэ ти ли; та ди җя дэ тан до юли бэ рэ кэ ти ли. 6Ба гә җя ди йи че дун щи җў жын ги Юсуф җё дэ ги ли, җё та гуан ни; да җы хур да шон җў жын ди цо щин сы чы дэ хә.
Юсуф җон ди тэ хо кан. 7Җў жын ди щи фу зы ба та кан-шон ли, фә сы:
– Ни лян вә фи ха. 8Кә сы Юсуф мә дайин, ги та хуэй да ди: – Җў жын ба та гуан ди йи че дун щи ги вә җё ги ли, та җы-
хур зэ җя ни мә гуан сы са ди. 9Зэ җы гә җя ни мәю йи гә би вә ви да ди жын. Җы тар ги вә мәю сы са җин чў ди, – чў гуә ни: ни сы та ди щи фу зы. За му җя вә нын ган җы му җя ди ха сы чин, җо чў Хў да ган гў на хар?!
10Мый йи тян җў жын ди щи фу зы чүан фәли Юсуф ли, кә сы Юсуф мә дайин лян та фи җё. 11Йи хуэй ви зў гә җя ди хуә, Юсуф җин до җў жын ди фон зы ни ли. Нэ хур фон зы ни сый ду мә ю ди, 12нэ гә нү жын ба та да йи шон шон җуа чў кә фә ли:
* 38:29 «Фарес» – җы гә мин зы щён «ба лў да кэ ли». ** 38:30 «Зара» – җы гә мин зы нын ю җы му җя ди йи сы ни «Хун хур ди, зу щён ган зо ди шо чи йи ён».
93
Да тур 40
– Ни лян вә фи ха. Ба гә җя ди йи шон шын до та ди шу ни, Юсуф да фон зы ни
по чў чи ли. 13Нү жын кан җян ли, Юсуф по чў чи ли, кә сы йи-шон шын до та ди шу ни ли, 14та ба хуә җи му хан ди лэ фә сы:
– Ни му кан: ба җы гә яхў ти жын лин до җы тар җё та чуа-щё за му ни ма! Та лэ вон щён ди лян вә фи җё ни! Вә да шын хан туә ли. 15Та ба вә хан ди зылулу ди шын тин җян – ба йи шон ду шын ха ли, да фон зы ни по дё ли!
16Нү жын ба Юсуф ди йи шон шын до та гын чян ли, дын ди җи сы та ди нан жын хуэй лэ ни. 17Йи ху та ги нан жын фә ли:
– Ни лин лэ ди нў, нэ гә яхў ти жын, зэ вә гын чян лэ ли, щён чуа щё вә ни! 18Вә зылулу ди хан туә ли. Та ба гә җя ди йи шон ду шын ха, по ли!
19Тин җян щи фу зы ди хуа: «Җы сы ма, ни ди нў җён мыр лян вә зў са ни», – Юсуф җў жын ди чи шон лэ ли. 20Та ги-ди фын фу җё ба Юсуф җуа чў, ядо хуон шон я жын му ди бан фон зы ли ту ни.
Зу җы му җя Юсуф до бан фон зыни ли. 21Кә сы Җў лян та зэ йи дар ни ни, ги та ги ли гә хо йи: бан фон зыни ди ту-зы ди щин до Юсуф шон ван ли. 22Ба бан фонзы ни зуә ди йи че жын та ги ги җё Юсуф җо кан ни. Бан фонзы ни йү са сы чин, Юсуф ду ги хуэй да ди ни. 23Зу җы му җя бан фон-зыни ди ту зы сы са ду бу гуан ли, – йин цы сы Җў лян Юсуф зэ йи дар ни ни, ги та ди йи че сы чин шон ги бон цу ди ни.
Юсуфгибанфонзызуәдилёнгәжынпәщёлифимынли
40Җы гә сы чин гуә ли ди йи ху, хуон шон ди гуан пу-то җю ди ту зы дэ хуон шон ди дуан мә мә ди ту зы зэ
еги пет хуон шон ди мян чян ба цуә сы чин ган ха ли. 2Хуон-шон ги та ди гуан жын му – гуан пу то җю ди ту зы дэ дуан мә мә ди ту зы чи шон лэ ли, 3‑4ги ди фын фу җё ба та му ядо хуон шон я жын му ди бан фон зыни ни, зу зэ Юсуф зуә ди нэ гә бан фон зы ли ту. Бан фонзы ди ту зы җё Юсуф фу сы нэ лён гә гуан жын ни. Гуә ли бу да ди гун фу, 5йи бян хи ли лён гә зуә бан фонзы ди жын – гуан пу то җю ди ту зы дэ дуан
94
Да тур 40
мә мә ди ту зы зў ли гә фи мынли. Мый йи гә мын җян ли гә җя ди, ю йи сы ди фи мынли. 6Ди эр тян ди ган зо йи зор Юсуф до ли та му гын чян канлэ ли, кә сы та му лён гәр ди щин ни бу нан вын.
– 7‑8Ни му цу са ди ни? – Юсуф вын ли. Хуон шон ди гуан жын му ги лян та му йи дар ни, зэ та ди
җў жын фон зы ни яха ди Юсуф, хуэй да ди: – Вә му зў ли гә фи мын, кә сы мәю пә щё та ди жын. Юсуф фә сы: – Пә щё – җы сы да Хў да шон ди. Ни му ги вә ба фи мын
фә йихар. 9Гуан пу то җю ди ту зы фә сы: – Вә мын җян ли, зу щён сы вә ди мян чян – пу то ён зы.
10Та го ту сан гә җы зы. Та му җон туә ли, хуар чў лэ ли, пу то җе шон ли, фу ли. 11Вә ди шу ни на ди хуон шон хә пу то җю ди гуан гуар. Вә ба пу то җю шон, ня чын пу то фи, до до гуан-гуар ли ту ги хуон шон дуандичи ли.
– 12Җы ма ни ди фи мын ди пә щё, – Юсуф ги та фә сы. Сан гә җы зы – җы сы сан тян. 13Сан тян гуә ли ди йи ху, хуон шон кә ба ни тэ че лэ ни: ба ни йүан гә до зо чян ви-фын шон ни, ни кә, зу щён нэ хур йи ён, ги та дуан пу то җю гуан гуар ни. 14Кә сы ни ган йи гә хо сы чин: дан сы йүн чи суй ни, ни бә вон дё ли; лян хуон шон фә хуа ди нэ гә сы хур җи че лэ вә, ба вә да җы тар фон чў чи! 15Йин цы сы ба вә да яхў ти жын му ди ди фон ни ту шон лэ ли! Зэ җы тар вә е мә ган сы са ха, кә сы ба вә ядо бан фон зыни ли.
16Дуан мә мә ди ту зы кан җян пә щё сы хо ди, ги Юсуф фә сы:
– Вә мын җян ли, зу щён сы вә ди ту шон сан гә куон зы; 17го ту ди куон зы ли ту – ги хуон шон шо ха ди за ён мә мә; кә сы чёр да җы гә куон куон зы ли ту до ди чы ди ни.
– 18Җы ма ни ди фи мын ди пә щё, – Юсуф ги та фә сы. Сан гә куон зы – җы сы сан тян. 19Гуә ли сан тян ди йи ху, хуон шон ба ни е тэ че лэ ни: ба ни дё до фу шон, чёр фи ди лэ до ни ди шын зы ни.
95
Да тур 41
20Сан тян ди йи ху сы хуон шон ди сын жы; та ги гә җя ди гуан жын му гуә ли гә ян щи. Ба нэ лён гә жын та зу нэ йи-тян зэ жын му ди нян мян чян тэ че лэ ли: ба гуан пу то җю ди ту зы дэ дуан мә мә ди ту зы. 21Ба гуан пу то җю ди ту зы йүан гә до зо чян ви фын шон ли, җё та кә ги хуон шон дуан хә пу то җю ди гуан гуар ни. 22Ба дуан мә мә ди ту зы – дё ха ли: йи ман, за му җя Юсуф пә щё ли, зу нэ му җя чын ли. 23Кә-сы гуан пу то җю ди ту зы ба Юсуф дэ та ди чи то вон дё ли.
ЮсуфгиЕгипетдихуоншонпәщёлифимынли
41Эр нян гуә ли ди йи ху, хуон шон зў ли гә фи мын: зу щён сы та зэ Нил хә бон гәр ни зан ди ни. 2Да Нил
ли ту чў лэ ли чи гә ню. Хо кан ди, җуон ди, та му зэ хә ян зы-шон ди ви зы ли ту фон ди ни. 3Та му ху ту да Нил ли ту чў лэ ли чи гә дан лин ню, бин тэзы ди, су чя чя ди, лян та му зан до йи дар ни ли. 4Җы сы ма, нэ ще бин тэзы дэ су чя чя ди ню ба хо кан дэ җуон ню ду чы шон ли! Хуон шон җин щин лэ ли. 5Та фи җуә ли ди йи ху, кә мын җян ли гә дан лин фи мын: чи гә мый суй зы да йи гә ган гар шон җон чў лэ ли, хо кан ди, бо бо рди. 6Та му ху ту җон чў лэ ли чи гә кун ди, жә фын да-ха ди мый суй зы. 7Җы сы ма, нэ ще кун мый суй зы ба чи гә бо бо рди, ли ту ю мый зы ди мый суй зы чы шон ли! Хуон шон җин щин лэ ли. Җы зу сы та ди фи мын. 8Ди эр тян ди ган зо йи зор хуон шон җин ди, ба йи че еги пет ди суан гуа ди жын дэ ю эр ги ли ди жын хан ди лэ, ги та му ба фи мын фә ги ли, кә сы сы сый ба та мэ дый пә щё кэ. 9Зу нэ гә сы хур гуан пу-то җю ди ту зы ги хуон шон фә ли:
– Вә ба гә җя ди ту ни ди гў на хар сы лён че лэ ли! 10Йи хуэй хуон шон ги гә җя ди нў му чи шон лэ ли, ба вә дэ дуан мә-мә ди ту зы ядо щя е бин ту зы ди бан фон зы ли ту ли. 11Йи бян хи ли вә му лён гәр мын җян ли гә фи мын, ю йи сы ди фи-мын. 12Вә му гын чян ю йи гә хуә җи ни, яхў ти жын, щя е-бин ту зы ди нў. Вә му ги та ба зў ха ди фи мын фә ги ли, та ги вә му ба фи мын пә щё кэ ли – ги мый йи гә фә ли, та ди фи мын ди йи сы сы са. 13Та за му җя фә ли, зу нэ му җя чын-
96
Да тур 41
ли: ба вә йүан хуэй да фа до зо чян ви фын шон ли, ба нэ гә, дан лин ди, дё ха ли.
14Хуон шон да фа ди жын җё хан Юсуф чи ли. Ба та ган җин да бан фонзы ни на чў лэ, ба хў зы гуа җин, йи шон хуан дё, та зу зан до хуон шон мян чян ли.
Хуон шон фә сы: – 15Вә зў ли гә фи мын, кә сы сы сый ду бу нын ги вә ба
та пә щё кэ. Вә тин җян ли, ни, дан сы ба фи мын тин җян, нын пә щё кэ та.
– 16Җы гә сы чин мә зэ вә шон, – Юсуф хуэй да ди. Хў да ви хуон шон ди пин нан ги пә щё ни.
17Хуон шон ги Юсуф фә сы: – Вә мын җян ли, зу щён сы вә зэ Нил хә ян зы шон зан ди-
ни, 18да Нил хә ли ту чў лэ ли чи гә ню. Җуон ди, хо кан ди, та му зэ хә ян зы шон ди ви зы ли ту фон ди ни. 19Та му ху ту да Нил ли ту чў лэ ли чи гә дан лин ню, бин тэзы ди, су чя чя ди: жу лян гў ду, – зэ Еги пет вә мә җян гуә җы му су ди ню. 20Нэ ще, бин тэзы дэ су чя чя ди ню ба чи гә җуон ню чы шон-ли! 21Җуон ню шын до та му ди дў зы ни ли, кә сы ба та му ди бо дў зы кан бу лэ: ню, зу щён зо чян йи ён, хан зу сы нэмугә су чя чя ди. Вә зу җин щин лэ ли. 22Йи ху вә зў ли гә дан лин фи мын: чи гә мый суй зы да йи гә ган гар шон җон чў лэ ли, хо кан ди, ли ту ди мый зы бо бо рди. 23Та му ху ту җон чў лэ ли чи гә щи щир ди, кун ди, жә фын да ха ди мый суй зы, 24– зу нэ ще щи щир мый суй зы ба чи гә хо кан мый суй зы мә шын чы шон ли! Вә ба гә җя ди фи мын ги суан гуа ди жын му фә-ли, кә сы та му ги вә мә ги шон сы са ди хуэй да.
25Юсуф ги хуон шон хуэй да ди: – Җы лён гә фи мын тун йи ди ни. Хў да ги ни фә ли, Та
щён ган са ни. 26Чи гә хо ню – җы сы чи нян, чи гә хо мый-суй зы – җы есы чи нян. Йин ви нэ гә, җы лён гә фи мын тун йи ди ни. 27Та му ху ту чў лэ ди нэ ще су чя чя ди дэ бу хо ди ню – җы сы зэ лэ ди чи нян. Зэ му сы чи гә лян жә фын да-ха ди кун мый суй зы, җы е зу сы та – чи нян ди вә нян. 28Зу җы му җя вә ги хуон шон фәди ни: Хў да ги ни фәди ни, Та
97
Да тур 41
щён ган са ни. 29Чи нян ди фу җү нян вон Еги пет ди мян-шон до лэди ни, 30кә сы та му ху ту, чи нян ди вә нян до лэ ни, җин җон ди йи мяр, зо чян ди фу гуй ди йин зы ду бу шын. Вә нян ба гуй җя зў кун ни, 31да ту ни ди фу гуй шон йин зы ду бу шын – зу җы му җин җон да ди нэ гә вә нян. 32Җы гә фи мын лён бян мын җян ли ди йин йир сы Хў да ба җы гә сы-чин кә җя дин ха ли, Хў да щүан җин җё та чын ни. 33Йин ви җы гә хуон шон ё җян чў лэ гә ю эр ги ли ди, цун мин жын ни, зу җё та гуан Еги пет гуй җя ни. 34Җё хуон шон зэ Еги пет гуй җя ни хан ба ца гуан жын му җян чўлэ, җё та му җы хур лэ ди нэ гә фу гуй ди чи нян шон да мин жын гын чян ба ву фын зы ди җуон җя шу шон, 35җё вон чын пу ди хуон шон ди цон фон ли ту шу лён шы. 36Нэ хур зэ Еги пет гуй җя ни ги нэ чи нян ди вә нян зан ха ди лён шы зу юни, – гуй җя ба вә нян нын шу гуә!
ЮсуфгуанЕгипетгуйҗядини37Юсуф ди хуа до хуо шон дэ та ди гуан жынму ди щин ни ли. – 38Ба дан лин җы му җя ди жын зо бу шон, – хуон шон
ги гуан жын му фә сы, – йин цы сы Хў да ди Шын Лин лян та зэ йи дар ни ни!
39Йи ху та ги Юсуф фә ди: – Йин ви Хў да ги ни ба җы йи че сы чин кэ кэ ли, мәю
би ни эр ги ли да ди цун мин жын. 40Да җы гә сы хур да шон ни гуан вә ди гуй җя ни, вә ди мин жын тин ни ди хуа ни. Гуон сы на хуон шон ди ви фын вә би ни го. 41Вә ба ни зў-чын йи че Еги пет гуй җя ди гуан жын ли!
42Та ба гә җя ди ю чуә зы ди гэ җы зы ма дё ги Юсуф дэ ги-ли. Та ги Юсуф чуан ли йи шын бә ма бу ди гуй җун йи шон, ги та ди бә зы шон гуа лигә җин лян лян зы. 43Та ги Юсуф ги ли гә зэ гуй җя ни ди эр гә жын зуә ди ма чә. Юсуф зу ди сы хур, та ди хуә җи йи лў хан ди ни: «Тын лў, тын лў!». Зу җы му җя хуон шон ба Юсуф зў чын йи че Еги пет гуй җя ди гуан жын ли.
44Еги пет ди хуон шон ги Юсуф фә сы:
98
Да тур 41
– Вә на вә ди хуон шон ди чүан шы ги фын фу ди ни: да җы гә сы хур да шон зэ Еги пет ди ди мян шон сый ду бу нын зу йи бу, шу е бу нын дун тан, дан сы бу вын ни!
45Хуон шон ги Юсуф нан ли гә щин мин зы, Цаф наф-Пан-еах, ги та ба Илио поль чын пу ди ахун ди По ти фе ра ди нү зы Асе не фа чү ги ли. Зу җы му җя хуон шон ба Юсуф да фа чи җё гуан Еги пет ни. 46Юсуф сан шы суй ди сы хур зан до Еги пет ди хуон шон ди мян чян ли. Та да хуон шон гын чян зу дё, ба йи че Еги пет гуй җя зу җуан ли. 47Чи гә фу җү нян ли ту ди ди ги ли хо шо шу чын. 48Ба җы нян щян зэ Еги-пет шу ха ди йи че лён шы Юсуф ги чын пу ни фын ги ли: ги мый йи гә чын пу – да бон гәр тан до ни шу ха ди җуон җя. 49Та шу ха ди лён шы, зу щён хэ ян зы шон ди са зы йи ён, дуә, фу чи ду фу бу гуә лэ ли.
50Вә нян хан мә до ди нэ гә сы хур, Асе не фа, Илио поль чын пу ди ахун ди По ти фе ра ди нү зы ги Юсуф сын-ён ли лён гә эр зы. 51Ги ту шу зы Юсуф нан ли гә Ма нас сия* мин-зы, йин цы сы та фә ди: «Хў да җё вә ба вә ди йи че бэ ля дэ нён-ло зы ди җя вон дё ли». 52Ба ди эр гә нан чын Еф рем-ли**, йин цы сы та фә ди: «Хў да зэ зуә нан ха ди ди фон шон ги вә ги ли ва му ли». 53Лин йир шу чын ди нэ чи нян до ли йир шон ли. 54Зу щён Юсуф зо зор фә ха ди нэ чи гә вә нян до лэ ли. Нэ гә вә до ли йи че гуй җя ли, кә сы Еги пет гуй-җя ни ман гә чўр ду ю зан ха ди лён шы ни. 55Кә сы йи че еги пет жын е нэли вә дў зы ли, та му вын хуон шон ётуә мә мә ли, хуон шон фә сы:
– Ни му зэ Юсуф гын чян чи, та фә са, ни му зу зў са. 56Чүан дун-яшон ду сы вә нян. Юсуф ба цон фон кэ кэ
ги еги пет жын му мэ туә лён шы ли. (Зэ Еги пет гуй җя ни вә нян ди җин җон йүә щин да ли.) 57Да лин җя ди гуй ни жын му ду е зэ Еги пет, Юсуф гын чян лэ мэ лён шы ди ни, йин цы сы йи че жын зэ ди мян шон шу вә ди ни.
* 41:51 «Манассия» – җы гә мин зы щён «Җё вон дё ни». ** 41:52 «Ефрем» – җы гә мин зы щён «Ги ли ва му ли».
99
Да тур 42
ЮсуфдидищүнмузэЕгипетмэмыйзылэли
421‑2Ягў бэ тин җян Еги пет ю лён шы ни, зу ги эр зы-му фә ди:
– Ни му йи җя ба йи җя вон са ди ни? Вә тин җян ли, Еги-пет ю лён шы ни. Ни му зэ нэ тар чи, мэ ще зы лён шы, җё ба за му бә вә сы ли.
3Юсуф ди шы гә ди щүн зу ли Еги пет мэ лён шы чи ли. 4Гуон ба Вениа мин, Юсуф ди чин щүн ди, Ягў бэ да гын-чян мә фон кэ: зэ хэ па лян та йү бэ ля. 5Ягў бэ ди эр зы му, лян дан лин жын му йи ён, до ли Еги пет мэ лён шы лэ ли, йин цы сы йи че Ха наан ди фон е шу вә ди ни. 6Та му до лэ ди нэ гә гуй җя ди гуан жын сы Юсуф, – та гуан мэ лён шы ди сы чин ди ни. Ди щүн му до ли та гын чян, чон чон ди ги та бэ лиха. 7Та ба лэ ли ди жын му вон ли ха, зу жын дый ли, кә сы җуон чын пон жын, нин ни ди вын ли:
– Ни му да на ни лэ ли? – Вә му да Ха наан ди фон мэ лён шы лэ ли, – та му хуэй да ди. 8(Юсуф ба гә җя ди ди щүн му жын дый ли, кә сы та му ба
та мә жын дый!) 9Юсуф ба зо чян гә җя зў ха ди фи мын сы лён че лэ фә сы: – Ни му сы ца гуан жын му. Ни му лэ щён ца йихар, вә му
гуй җя ни ди мә хў чў ди вәр зэ на ни ни. – 10Мәю, вә му ди җон гуй ди! – та му хуэй да ди. Вә му, ни-
ди нў, мэ лён шы лэ ли. 11Вә му ду сы ди щүн му, йи гә да да ди эр зы му, вә му сы шы щинжын му! Вә му, ни ди нў, йүн зун мә дон гуә ца гуан жын му!
– 12Бу, – Юсуф фә сы, – ни му ца лэ ли, вә му гуй җя ди мәю хў чў ди вәр зэ на ни ни.
– 13Вә му сы, ни ди нў му, шы эр гә ди щүн, – та му хуэй-да ди. Вә му сы йи гә да да ди эр зы му, да Ха наан ди фон шон лэ ди. Дин щё ди щүн ди лян да да шын ха ли. Йи гә ди щүн кә җя мә ю ли.
– 14Җы сы ма, – Юсуф фә ди, – вә фә ли: ни му сы ца гуан-жын му. 15Кә сы вә му щён зы ян ни му. Вә на хуон шон ди
100
Да тур 42
мин дў җу ни: дан сы ни му ди дин щё ди щүн ди җы тар бу лэ, ба ни му да җы тар бу фон кэ. 16Ни му да фа йи гә жын җё лин ни му ди щүн ди чи, дан лин жын шын до бан фон-зыни ни – нэ хур за му кан ни, ни му ди хуа сы шыди ма бусы шы ди. Дан сы бу сыди ли – ни му зу сы ца гуан жын му! Вә на хуон шон ди мин дў җу ни!
17Зу җы му җя Юсуф ба та му на сан тян ядо бан фон-зыни ли. 18Ди сан тян ди нэ йи тян та ги та му фә ли:
– Вә за му җя фә, ни му зу нэ му җя зў, йин цы вә сы па щён Хў да ди жын. 19Ни му дан сы шы щинжын му ли, җё ни му ли ту ди бу лүн сый шын до бан фонзы ни, җё шын ха ди жын-му ба лён шы ги нэ вә ди жын му на хуэй чи, 20йи ху лян дин щё ди щүн ди до вә гын чян лэ. Дан сы ни му ди хуа йи че сы шы ди, нэ хур ба ни му ди мин җю ха ни.
Та му зу җы му җя ган ли. – 21Җы сы за му ви щүн ди шу зуй ди ни! – та му йи җя ги
йи җя фә сы. Вә му кан җян та ди пә фан ли, кә сы за му җя та ба за му чи то ли еба, зун мә щи тын та. Җы хур пә фан до ли за му шон ли!
22Ру вим фә сы: – Вә ги ни му зо чян мә фә гуә ма: «Ги җы гә эр ва зы бә
ган ха ли»? Кә сы ни му мә тин. Җы хур за му ви та ди ще хуан җон ди ни.
23Ба Юсуф дун та му ди хуа ди, ди щүн му бу җы до, – йин-цы сы Юсуф че чў фанйи жын ги та му фә ли хуа ли. 24Юсуф зу гуә чи, кў туә ли. Йи ху кә лэ, лян та му кә фә ли хуа ли, йи ху ба Щи мэ җян чўлэ, ги ди фын фу, җё ди щүн му ди мян чян ба та бон чў ни.
ЮсуфдидищүнмухуэйдоХанаандифонли25Йи ху Юсуф ги ди фын фу, җё ба та му ди ку дэ на лён шы
җуон ман ни, ба мый йи гә жын ди йин зы йүан хуэй гә до та ди ку дэ ни ни зэ му сы җё ги ще зы шон лў ди чы ди ни. Зу җы му җя ган ли. 26Ди щүн му ба лён шы туә до лү лү зы шон, да нэ тар зу дё ли. 27Хи ли, ще хуан ди сы хур, та му ли ту ди
101
Да тур 42
йи гә ба ку дэ гэ кэ щён ви лү лү зы ни, кә сы го ту ба гә җя ди йин зы кан җян ли.
– 28Вә ди йин зы йүан до вә гын чян ли! – та ги ди щүн му фә сы. Җы сы ма, зэ го ту ни!
Та му ди щин кә тын ли йи ха. Да лигә лын жан, та му йи-җя вын туә йи җя ли:
– Хў да ги за му зў ли са ли? 29До ли Ха наан ди фон, да да гын чян, эр зы му ги та ба
лян та му йи че йү ха ди фә ли: – 30Гуан нэ гә гуй җя ди жын лян вә му нин нин ди фә ли,
ба вә му дон чын ца гуан та му гуй җя ди жын му ли. 31Вә му фә ли, вә му сы шы щинжын му, бусы ца гуан жын му. 32Вә-му йи ман сы шы эр гә ди щүн, ду сы йи гә да да ди эр зы му, йи гә ди щүн кә җя мә ю ли, дин щё ди җы хур зэ Ха наан лян да да йи дар ни ни. 33Кә сы гуан нэ гә гуй җя ди жын ги вә му хуэй да ди: «Вә зы ян ни, ни му фә ди шы хуа ма бусы шы хуа: ба ни му ли ту ди йи гә вә җё шын ха ни, дан лин ба лён шы ги җя ни ди нэ вә ди жын му на хуэй чи, 34лян дин щё ди щүн ди йүан хуэй до вә җы тар. Нэ хур вә цэ щин фу-ни, ни му бусы ца гуан жын му, ни му сы шы щинжын – вә зу ба ни му ди гә гә е лё кэ ни зэ му сы җё ни му зэ вә му ди гуй җя ни сунсун дун дун юҗуан ни».
35Та му да ку дэ ли ту чү туә дун щи ли, мый йи гә ди щүн му да ку дэ ли ту ба гә җя ди җя бо зы лян йин зы зо җуә ли. Ба җы гә кан җян, ди щүн му дэ да да хэ ли па ли.
– 36Ни му ба вә ди эр зы му йи җя лян йи җя дё дёди ни, – Ягў бэ ги та му фә сы. – Юсуф мә ю ли. Щи мэ мә ю ли. Җы-хур щён ба Вениа мин лин шон зу. Йи че бэ ля до вә шон ли!
37Ру вим ги да да хуэй да ди: – Ни ба вә ди лён гә эр зы да сы, дан сы вә ба Вениа мин
йүан хуэй бу лин хуэй лэ. Ни ба та җё фу ги вә, – вә ян дин җё та хуэй лэ ни.
– 38Бу, – Ягў бэ фә сы, – вә ди эр зы лян ни му бу чи. Та-ди гә гә ву чон ли, Вениа мин йи гәр шын до вә гын чян ли.
102
Да тур 43
Дан сы зэ лў шон лян та йү гә бэ ля на? Ви ни му ди цуә, вә, суй фу да ди ло хан, пә фан ди йи мяр, вон нэ гә дун-я чи ни!
ЮсуфдидищүнмулянВениаминхуэйдоЕгипетли
43Кә сы вә нян ди җин җон йүә щин да ли. 2Да Еги пет на лэ ди лён шы ван ли ди йи ху, да да ги та му фә сы:
– Ни му чи зэ мэ щәр лён шы! 3Яхў ти хуэй да ди: – Нэ гә жын ги вә му ги ди нин нин ди фын фу, дан сы вә-
му лян дин щё ди щүн ди йи дар ни бу лэ, бу җун до та ди мян чян. 4Ни дан сы ба та лян вә му лё кэ, вә му ги ни мэ лён шы чи ни. 5Дан сы бу лё кэ ли, вә му е бу нын чи, йин-цы сы нэ гә жын фә ли, дан сы мәю щё щүн ди ли, вә му бу җун до та ди мян чян.
– 6Ни му ви са җы му җя нан ви вә ни? – Исраил фә сы. Ви са фә ли, ни му хан ю йи гә щүн ди ни?
7Та му хуэй да ди: – Нэ гә жын ба йи ман ду вын ли: ба вә му ди җя, ба чин-
чин, да да гон чён дини ма, хан ю ди щүн му. Та вын ли, вә му хуэй да ли. Вә му да на ни җы до ни, та ги ди фын фу, җё ба дин щё ди щүн ди лин до та гын чян ни?
8Яхў ти зу ги гә җя ди да да Исраил фә ли: – Ни ба та лян вә лё кэ, вә му зу чи ни. Нэ хур йи ман ду
хуә ха ни – вә му, ни дэ за му ди эр нү да нэ вә дў зы шон ба мин җю ха ни. 9Вә сы та ди бо жын, та ян дин хуэй лэ ни. Да вә гын чян ни вын: дан сы вә ба та йүан хуэй ги ни бу лин-ди лэ, нэ хур до ван ди сы хур вә до ни шон ю зуй ни. 10Дан сы вә му бу мә ян, вә му кә җя лён бян лэ-чи ли!
– 11Нэ хур, – Исраил фә сы, – җы му җя зў: ба гә җя ди ку-дэ на йи че, за му гуй җя ни фу җү ди, зу щён сы бальзам йүә, фын ми, щён сун җё, ла дан щён, хә ту, ба дан ду җуон ман, ги нэ гә жын, зу щён ли щин йи ён, сун ги. 12Ба йин зы на лён лэ зы дуә – ба ги ни му гә до ку дэ ли ту ди нэ гә йин зы хуан ги; нэ тар, дан па, та му цуә ли. 13Ба Вениа мин лин шон, ни му йүан вон нэ гә жын гын чян чи. 14Җё Ви да Хў да ба
103
Да тур 43
нэ гә жын ди щин до ни му шон зў ван, җё та ба ни му ди гә гә дэ Вениа мин фон кэ! Кә сы до вә шон – дан сы вә ё дю дё эр нү, зу нэ му җя йү ни.
15Ди щүн му ба ли щин на шон, ба лён лэ зы ди йин зы е на шон, до ли Еги пет, зан до Юсуф ди мян чян ли – җы йи-бян лян Вениа мин йи дар ни. 16Юсуф кан җян Вениа мин лян та му зэ йи дар ни ни, ги та ди гуан җя хў ди жын фә сы:
– Ба җы ще жын ни лин до вә ди җя ни. Йүн на му ще зы сын лин, зу ба нэ му ще зы зэ дё, ба чы ди зў бян йи – җир-гә ди шон ву та му лян вә чы фан ни.
17Гуан җя хў ди жын җо чў Юсуф ди хуа ган ли, ба ди щүн-му лин до та ди җя ни ли. 18Ди щүн му җин Юсуф җя ни ди йи мяр, хэ ли па ли, йи җя ги йи җя фә туә ли:
– Ба за му вон нэ тар ви ту ни ди ку дэ ли ту ди йин зы лин-шон чи ди ни! Та му, ха ба, мын мын ди пу шон лэ, ба за му ня чў, нин гў ди зў чын нў, ба за му ди лү лү зы ду чён шон ни!
19Йин ви нэ гә до җя ни ди мын кан шон та му ги гуан җя-хў ди жын фә ли:
– 20Чин ни, вә му ди җў жын, җё вә му фә лён җү хуа! Вә му кә җя зэ җы тар лэ ли йи бян мэ ли лён шы ли. 21Йи ху хуэ йли җя ли, кә сы хи ли, ще хуан ди сы хур, вә му ба ку дэ гэ кэ кан җян ли: мый йи гә жын ди ку дэ го ту ю та ди йин-зы ни, та на му щер чў ги ли, зу нэ му щер гә ди ни. Вә му ба җы гә йин зы йүан хуэй на лэ ли. 22Вә му хан на лэ ще зы мэ лён шы ди йин зы. Вә му е бу җы до, сый нэ хур ба йин зы гә до вә му ди ку дэ ни ли.
– 23Ни му фон щин, – гуан җя хў ди жын ги та му фә сы, – бә хэ па ли. Дан па, ни му ди Хў да, зу сы ни му да да му ди Хў да, чёчёр ги ни му ба җы гә фу гуй гә до ку дэ ни ли. Ба ни му ди йин зы вә нэ хур ман ли җе шу ха ли!
Ба Щи мэ ги та му лин чў лэ, 24нэ гә жын чин ди җё йи ман ду җин Юсуф ди җя ни ли. Йи ху та ба щи җүә ди фи на лэ-ли, ги лү лү зы ба цо лё е ги ги ли. 25Шон ву җе йин Юсуф ди йи мяр, ди щүн му ба ли щин бэ кэ ли: ги та му кә җя фә ги-ли, нэ тар та му йи дар ни чы фан ни. 26Юсуф до ли җя ни ди
104
Да тур 44
сы хур, та му ги та чон чон ди бэ лиха, ба ли щин дуан ги ли. 27Юсуф ба та му вын ху ли ди йи ху, кә вын ли:
– Ни му ги вә ти фә ха ди ни му ло да да ди сы чин за му гә? Та гон чён дини ма?
– 28Вә му ди да да, ни ди нў, хуә ди ни дэ гон чён ди ни, – ди щүн му хуэй да ди, йи ху чон чон ги Юсуф бэ лиха.
29Юсуф ба гә җя ди чин щүн ди Вениа мин кан лиха. – Җы сы, – та фә сы, – ни му ди, ги вә фә ха ди дин щё ди
щүн ди ма? Та кә фә сы: – Җё Хў да ди щин до ни шон ван, вә ди ва! 30Юсуф ди щин до щүн ди шон зу нэ му чин жә ли, та дуан
йи дяр мә кў ха. Та мон мон ди зу ли дан лин фон зы ни, зэ нэ тар кў ли. 31Йи ху ба лян щи дё, кә до ли ки жын му гын-чян ли, ба гә җя җуа до шу ни, ги ди фын фу җё ба чы ди на лэ ни. 32Ги Юсуф дан лин дуан чы ди ли, ги ки жын му дан лин, ги еги пет жын му е дан лин. (Еги пет жын му дан лян яхў ти жын му йи дар ни чы фан, зу чын ха бу ган җин ди ни.) 33Ди щүн му җо чў суй фу ди зуә до Юсуф ди мян чян ли, чё чи-ди йи җя вон йи җя ди ни. 34Юсуф да гә җя ди җуә зы шон ги та му да фа ли чы ди ли – ги Вениа мин, зэ ха лэ, би дан лин на ву лэ зы дуә. Та му лян Юсуф йи дар ни хун чы да хә ли.
Юсуфбатадийинванванзычёнхали
44Юсуф ги гуан та ди җя хў ди жын фә сы: – Та му нын на дуә му щер зу ги нэ му ще зы, ку дэ
ли ту ба лён шы җуон ман. Ги мый йи гә ку дэ ди го ту ба та ди йин зы гә шон. 2Ги дин щё щүн ди ди ку дэ ни, лян йин зы йи дар ни, ба вә ди йин ван ван зы е гә ги.
За му җя Юсуф фә ли, гуан җя хў ди жын зу нэ му җя зў ли. 3Ди эр тян ди ган зо йи зор, ба ки жын му лян та му ди лү лү зы йи дар ни да фа шон хуэй чи ли. 4Ди щүн му да чын ни чў лэ, хан мә дый зу йүан ни, Юсуф зу ги гуан җя хў ди жын фә сы:
– Ни куэ нян та му чи! Нян шон, зу фә: «Ви са ни му ги ган хади хо сы чин хуан ха сы чин ди ни? 5Ви са ни му ту ли
105
Да тур 44
вә ди җў жын ди йин ван ван зы ли? Вә ди җў жын да нэ гә ван ван зы ли ту хә ди ни, зэ му сы на та суан гуа ди ни. Ни му ган лигә ха сы чин!»
6Гуан җя хў ди жын ба та му нян шон, за му җя җё та фә-ни, та зу нэ му җя фә ли. 7Ди щүн му хуэй да ди:
– Вә му ди җў жын, ви са ни җы му җя фә ни? Вә му, ни ди нў му, бу нын җы му җя ган. 8Ба вә му ку дэ ли ту ди йин зы ду вә му йүан хуэй ги ни му да Ха наан на ди лэ ли! Нан дый вә му да ни ди җў жын ди җя ни нын ту йин зы хуэй җә сы җин зы ма? 9Дан сы вә му ли ту ди сый гын чян ба ту дё ди зо җуә, җё ги та дин сы зуй чи, вә му ду ги ни ди җў жын дон нў ни.
– 10Ни му за му җя фә ли, зу нэ му җя җё чын ха, – гуан җя хў ди жын хуэй да ди. Дан сы сый гын чян ба ту дё ди зо җуә, нэ гә зу чын ха вә ди нў ни, дан лин ду пин нан ди хуэй җя ни.
11Ди щүн му мон мон ди ба ку дэ на ха лэ зу гэ кэ ли. 12Гуан җя хў ди жын җо чў суй фу – да ло да до дин щё ди – ду ца-кан та му ли, зэ Вениа мин ди ку дэ ни ба ван ван зы зо җуә ли. 13Ди щүн му пә фан ди йи мяр, ба йи шон ду чә лан ли, кә ба лү лү зы то шон вон чын пу ни зу туә ли. 14Яхў ти дэ ди щүн му до лэ ди сы хур, Юсуф зэ җя ни ни. Та му гуй до та ди мян-чян ли, 15кә сы Юсуф ги та му фә сы:
– Ви са ни му зў ли җы гә ли? Нан дый бу җы до ма, зу щён вә йи ён ди җы му җя ди жын нын суан гуа ни?
– 16Вә му ги ни, вә му ди җў жын, нын фә са ни? – Яхў ти фә сы. – За му җя ба гә җя щи бый ни? Хў да ба вә му ди цуә җе кэди ни. Да җы хур да шон вә му ду сы вә му ди җон гуй-ди нў – нэ гә, зэ сый гын чян ба ван ван зы зо җуә ли, дэ дан лин ди.
– 17Бу дуй, – Юсуф фә сы. – Вә җы му җя бу зў! Да сый гын чян ба ван ван зы зо җуә ли, нэ гә зу чын ха вә ди нў ни, дан лин ду пин нан-ву сы вон да да гын чян чи.
ЯхўтивиВениаминчитолиЮсуфли18Нэ хур Яхў ти до Юсуф гын чян фә ли:
106
Да тур 44
– Вә ди җў жын! Вә чи то ни җё ни ди нў лян ни фә хуа. Ни ги ни ди нў шон бә чи шон лэ ли, йин цы сы ни зу щён хуон шон йи ён! 19Ни, вә ди җў жын, вын ли ни ди нў му ли, вә му ю да да дэ дан лин ди щүн му. 20Вә му ги ни, вә му ди җў жын, хуэй да ли, вә му ди да да хуә ди ни, кә сы ло ли, та хан ю йи гә дин щё ди эр зы ни. Җы сы та ди ло ли ди сы хур шон-ди ва ва. Да ма ма ди эр нү му ли ту, та йи гәр хуә ха ли – та ди гә гә ву чон ли. Да да ба та щи нэ ди хын. 21Ни ги ди фын фу, җё вә му ни ди нў му, ба дин щё ди щүн ди лин до ни гын-чян лэ ни. 22Вә му ги ни, вә му ди җў жын, фә ли, та бу нын лё да да: та дан ли кэ да да, да да зу ву чон дё ни. 23Кә сы ни ги вә му, ни ди нў му, фә ли, дан сы лян щё щүн ди йи дар ни бу лэ, нэ хур бу җун зэ ни ди мян чян зан. 24Вә му хуэй до җя ни, до да да, ни ди нў, гын чян ба ни ди хуа, вә ди җў-жын, ги та сун ги ли. 25Йи ху вә му ди да да ги ди фын фу, җё вә му кә мэ щер лён шы ни. 26Вә му ги та хуэй да ли, мәю щё щүн ди вә му бу нын чи, йин цы сы мәю та вә му бу җун зэ ни ди мян чян зан. 27Вә му ди да да, ни ди нў, ги вә му җы-му җя фә ли: «Ни му гә җя җы до ни: вә ди щи фу зы ги вә сын-ён ли лён гә эр зы. 28Йи гә мә ю ли. Вә дун ли: ба та җё есын нё сы ли. Зэ вә мә җян та. 29Җы хур ни му щён ба ди эр гә лин шон зу ни. Дан сы лян та йү гә бэ ля на? Ви ни му ди цуә, вә, суй фу да ди ло хан, пә фан ди йи мяр, вон нэ гә дун-я чи ни!» 30‑31Вә дан мәю вә да да ди эр зы (та щи нэ ди эр зы), хуэй до ни ди нў, вә ди да да гын чян, да да дан сы кан җян мәю та ди эр зы, та зу ву чон ни. Нэ хур вә му ди да да, ни-ди нў, бый ту ло хан, ви вә му ди цуә, пә фан ди йи мяр, вон нэ гә дун-я чи ни! 32Вә сы бо жын, вә ги да да щү ха ли: та ди эр зы ян дин хуэй чи ни. Дан сы вә ба та бу лин до җя ни, до ван ди сы хур вә до та шон ю зуй ни. 33Вә ди җў жын! Йин ви җы гә, җё вә, ни ди хуә җи, зэ вә ди щүн ди ди ви фын шон чын ха ни ди нў, шын до җы тар! Җё та лян ди щүн му йи-дар ни хуэй чи. 34Мәю та вә бу нын хуэй чи зэ му сы бу нын кан да да ди пә фан!
107
Да тур 45
Юсуфгигәҗядидищүнмуфәли,тасысый
45Юсуф зэ пон жын ди мян чян кә җя жын бу чў ли. – Ни му ду чў чи! – Юсуф хан ли йи шын.
Сый ду мә зэ гын чян ди сы хур, Юсуф ги ди щүн му фә ли, та сы сый. 2Кә сы та зу нэ му да шын җя кў ли, еги пет жын-му ду тин җян ли, шын чи до ли хуон шон ди фон зы ни ли.
– 3Вә сы Юсуф, – та ги ди щүн му фә сы, – Вә ди да да хан хуә ди ни ма?
Кә сы ба та му ха җин ли ди йи мяр, ди щүн му хуа ду фә-бу чў лэ ли.
– 4Ни му гын чян лэ, – Юсуф фә сы. Ди щүн му до ли та гын чян ли. – Җы сы вә, Юсуф, – та ги та му фә сы, – ни му вон Еги-
пет мэ чў чи ди щүн ди. 5Кә сы ни му бә зуә нан ли, ви җы гә бә нан ви гә җя ли, йин цы сы Хў да ба вә да фа до җы тар җё ба ни му ди мин җю ха ни. 6Җы сы ма, кә җя эр нян жын му нэ вә дў зы ди ни зэ му сы хан ву нян жын му бу нын шу җуон җя. 7Хў да ба вә зэ ни му ди ту ни да фа до җы тар ли, җё ни му дэ ни му ди ху бый зэ җы гә ди мян шон хуә ха ни – хуә ха ни дэ дуә йү ха ни. 8Бусы ни му – җы сы Хў да ба вә да фа до җы тар ли; Та зў ди җё вә ги хуон шон чын ха зу щён да да йи ён ли, зў-чын йи че та ди җя ни ди җон гуй ди ли, йи че Еги пет гуй җя ди гуан жын ли. 9Ни му җин куэ вон вә ди да да гын чян чи, ги та фә: «Зу җы му җя ни ди эр зы Юсуф фәди ни: Хў да ба вә зў чын йи че Еги пет ди гуан жын ли. Бә мә ян ли, җё вон вә гын чян лэ. 10Ни лян ни ди эр зы му дэ сун зы му йи дар ни, лян йи че ён чүн, сын лин, ту гў дэ цэ бый лэ, җў до ли вә бу йүан ди нэ гә Ге сем ди фон ни. 11Зэ нэ тар вә ба ни ди гуон йин жы зы зў ди җё ни, ни ди җя щя, ни ди сын лин ду бу зуә нан, йин цы сы чян ту хан ю ву нян ди вә нян ни».
– 12Ни му кан! – Юсуф хан ли йи шын. – Вениа мин, вә ди щүн ди, ни кан! Җы сы вә, вә лян ни му фә хуа ди ни! 13Ни му ги вә ди да да фә ги, зэ Еги пет вә дуә му ви да дэ ю
108
Да тур 45
мин шын. Ни му ба җы тар җян ха ди ду фә ги, ган җин ба да да вон җы тар лин шон лэ!
14Та ба та ди щүн ди Вениа мин бо чў, да шын кў туә ли. Вениа мин бо чў та е хан ди кў ли. 15Йи ху да шын кў ди, Юсуф ба дан лин ди щүн му бо чў щин тын ли; җы гә ди йи ху та ди ди щүн му лян та фә туә хуа ли.
16Юсуф ди ди щүн му до ли та гын чян ди нэ гә щин вын е са до хуон шон ди җин лу-бо дян ли. Хуон шон дэ та ди гуан-жын му го щин за ли. 17Хуон шон ги Юсуф фә сы:
– Ни ги ди щүн му фә ги, җё та му ба лү лү зы то шон вон Ха наан ди фон шон чи, 18җё да нэ тар ба да да дэ гә җя ди җя щя лин ди лэ. Вә ги та му зэ Еги пет ба дин хо ди ди фон ги ги ни, – җё та му зэ җы гә ди фон фон куэ җў чи! 19Ни ги та му ги гә фын фу, җё та му зэ Еги пет ба ла ва му дэ нү-жын му ди ма чә на шон; җё та му ба гә җя лян да да ла шон лэ. 20Җё ни му бә шә дый шын ха ди дун щи ли: Еги пет ди дин хо ди чын ха ни муди ни!
21Исраил ди эр зы му зу җы му җя зў ли. Юсуф җо чў хуон-шон ди фын фу ги та му ба ма чә дэ лў шон ди чы хә ги ги ли 22зэ му сы ги мый йи гә жын ги ли щин йи шон ли. Ги Вениа-мин ги ли сан бый йин чян дэ ву то щин йи шон. 23Ги та ди да да зэ шы гә то ха ди гун лү лү зы шон ба йи че еги пет ди дин хо ди дун щи да фа чи ли, зэ шы гә му лү лү зы шон – лён шы, мә мә дэ дан лин зэ лў шон чы ди чы хә.
– 24Ни му чи, лў шон бә зын җон ли, – ли кэ ди сы хур та ги ди щүн му фә ли.
25Та му да Еги пет зу дё, хуэй до Ха наан ди фон шон ли, да да ди нэ тар ли.
– 26Юсуф хуә ди ни, – та му ги Ягў бэ фә ли, та җы хур гуан йи че Еги пет гуй җя ди ни.
Ягў бэ ди щин кә тын ли йи ха: та мә щин фу. 27Кә сы эр-зы му ги та ба Юсуф ди йи че хуа фә ги ли, та лян гә җя ди нян җин ба Юсуф ги та да фа лэ ди, җё ба та ла шон зу ди нэ-ще зы ма чә җян ли, – та ди щин йи ха го ли. 28Исраил фә сы:
109
Да тур 46
– Гу ли! Юсуф, вә ди эр зы хуә ди ни?! Мә ву чон ди зы чян, вә ян дин чи лян та йү мян ни!
ЯгўбэдэтадиҗящябандоЕгипетли
46Исраил ба йи че гә җя ди цэ бый шу шон, шон ли лў ли. До Вир са вия нэ тар, та ги Хў да, – та да да Ис хар ди
Хў да, – җү ли гә гўр ба ни. 2Хў да хи ли фи мын ди ни хан ли та ли:
– Ягў бэ, Ягў бэ! – Вә тин ди ни! – Исраил хуэй да ди. 3Хў да фә сы: – Вә сы ни да да ди Хў да. Бә хэ па ли, вон Еги пет чи: зэ
нэ тар Вә җё ни ди ху бый чын ха йи гә да мин зў ни. 4Вә гә җя лян ни вон Еги пет чи ни; йи ху Вә гә җя да нэ тар ба ни ди ху бый кә лин чў лэ ни. Юсуф лян гә җя ди шу ба ни ди нян җин шан чў ни.
5Зу җы му җя Ягў бэ ба Вир са вия лё ха ли. Зэ хуон шон ги та му ги ха ди ма чә шон, Исраил ди эр зы му ла ли Ягў бэ, ва му дэ нү жын му ли; 6та му ди чян ту ёли гә җя ди чүн ли, ла ли зэ Ха наан дый ха ди цэ бый ли. Зу җы му җя Ягў бэ лян гә җя ди ху бый йи дар ни бан до Еги пет ли. 7Ба йи че гә җя ди ху бый: эр зы, сун зы, нү зы дэ сун нүр та лин до Еги пет ли.
8Җы сы бан до Еги пет ди Исраил эр зы му ди мин зы: Ягў бэ дэ та ди эр зы му. Ягў бэ ди ту шу зы – Ру вим. 9Ру вим ди эр-зы му: Хан ох, Фал лу, Хец рон дэ Хар ми. 10Щи мэ ди эр зы му: Ие муил, Иа мин, Огад, Иа хин, Цо хар дэ ха нан ей нү жын ди эр зы Саул. 11Ле вий ди эр зы му: Гир сон, Кааф дэ Ме ра ри. 12Яхў ти ди эр зы му: Ир, Онан, Ше ла, Фа рес дэ За ра. Ир дэ Онан зэ Ха наан ди фон ни ву чон ли, Фа рес ди эр зы му сы Ес ром дэ Ха мул. 13Исса хар ди эр зы му: Фо ла, Фу ва, Иов дэ Шим рон. 14За ву лон ди эр зы му: Се ред, Елон дэ Иах леил. 15Җы сы Лия ги Ягў бэ зэ Ме со по та мия сын-ён ха ди эр зы му, та хан сын-ён ли йи гә нү зы Ди на. Эр зы дэ нү зы – йи ман сан шы сан гә жын.
110
Да тур 46
16Гад ди эр зы му: Ци фион, Хаг ги, Шу ни, Эц бон, Ери, Аро ди дэ Аре ли. 17Асир ди эр зы му: Им на, Иш ва, Иш ви дэ Бриа. Та му ди мый мый сы Се рах. Бриа ди эр зы му: Хе вер дэ Мал хиил. 18Җы сы Ягў бэ да Зел фа гын чян дый ха ди ху бый – шы люгә жын. Зел фа сы Ла ван ги гә җя ди нү зы Лия ги ха ди нү нў.
19Ягў бэ ди щи фу зы Ра хиль сын-ён ха ди эр зы му: Юсуф дэ Вениа мин. 20Зэ Еги пет Илио поль чын пу ни ахун ди По-ти фе ра ди нү зы, Асе не фа ги Юсуф сын-ён ха ди эр зы му сы Ма нас сия дэ Еф рем. 21Вениа мин ди эр зы му: Бе ла, Бе хер, Аш бел, Ге ра, Наа ман, Эхи, Рош, Муп пим, Хуп пим дэ Ард. 22Җы сы Ягў бэ да Ра хиль гын чян дый ха ди шы сы гә ху бый.
23Дан ди эр зы: Ху шим. 24Неф фа лим ди эр зы му: Иах цеил, Гу ни, Ие цер дэ Шил лем. 25Җы сы Ягў бэ да Вал ла гын чян дый ха ди ху бый – чи гә жын. Вал ласы Ла ван ги та ди нү зы Ра хиль ги ха ди нү нў.
26Лян Ягў бэ йи дар ни до Еги пет ди җы җыр ди ху бый, бу суан щи фур му, йи ман лю шы люгә жын. 27Лян зэ Еги пет Юсуф гын чян сын-ён ха ди лён гә эр зы йи дар ни суан чў лэ, бан до Еги пет ди Ягў бэ ди җя щя йи ман ю чи шы гә жын ни.
ЯгўбэдэтадиҗящязэЕгипетҗўдини28Ягў бэ ба Яхў ти да фа до чян ту ли, ги Юсуф гын чян,
җё Юсуф ба та му зэ Ге сем ди фон ни җе йин ни. Та му до ли Ге сем ли. 29Юсуф ги ди фын фу җё ба та ди ма чә то шон ни, йи ху зу до Ге сем җе йин да да Исраил чи ли. Та зан до да-да ди мян чян, ба та бо чў, зэ та ди хуэ вә ни чон чон ди кў ли. 30Исраил фә сы:
– Җы хур, вә ба ни ди хуә мян зы җян ли ди йи мяр, вә нын ву чон.
31Юсуф ги гә җя ди ди щүн му дэ да да ди җя щя фә сы: – Вә ги хуон шон фә чи ни, да Ха наан вә ди ди щүн му дэ
да да ди җя щя до җы тар лэ ли, 32та му сы фон-ён ди жын, фон сын лин ди ни, ба сын лин дэ ту гў, суй ди дэ да ди, йи че цэ-бый лян гә җя йи дар ни на шон лэ ли. 33Дан сы хуон шон ба
111
Да тур 47
ни му җё дилэ, вын ни му ди гун зуә хуә, 34ни му ги җы му җя-ди хуэй да: «Вә му, ни ди нў му, зу щён вә му ди зў зў-бый бый йи ён, да суй ди сы хур зу сы фон-ён ди жын му». Нэ хур ба ни му зу шын до Ге сем ди фон ни ни, йин цы сы ба йи ман, сый фон ён ди ни, еги пет жын му суан ди сы бу ган җин ди.
Вәняндолэли
47До ли хуон шон гын чян, Юсуф фә сы: – Вә ди да да дэ ди щүн му лян сын лин чүн, щё ди
дэ да ди, гә җя ди цэ бый да Ха наан до лэ ли. Җы хур та му зэ Ге сем ди фон ни ни.
2Юсуф ба ву гә ди щүн лин до хуон шон гын чян ли. 3Хуон-шон вын ли, та му ган са ди ни, нэ ще му хуэй да ди:
– Вә му, ни ди нў му, зу щён вә му ди зў зў-бый бый йи ён, фон ён ди ни.
4Хан фә ли: – Вә му до ли җы гә ди фон шон щён җў йи кур ни. Ги вә му,
ни ди нў му, мәю фон-ён ди вәр, йин цы сы җы хур Ха наан ди фон ди жын му нэ вә ди ни. Вә му чин ни, җё вә му, ни ди нў му, җў до Ге сем ди фон ни.
5Хуон шон ги Юсуф фә сы: – Ни ди да да дэ ди щүн му до ли ни гын чян ли, 6йи че
еги пет ди ди мян зэ ни ди мян чян ни: ни ба та му бан до за му гуй җя ни ди дин хо ди вәр шон. Җё та му җў до Ге сем ди фон шон. Ни дан сы зэ та му ли ту ба йүн ди жын нын зо шон, җё та му җо кан вә ди сын лин чүн.
7Йи ху Юсуф ба хуон шон лян гә җя ди да да Ягў бэ жын-шы ли. Ягў бэ ги хуон шон пан вон ли хо ли, 8нэ гә зу вын ли:
– Ни җи суй ли? – 9Зэ җы гә дун-яшон вә хуә ли йи бый сан шы суй, –
Ягў бэ хуэй да ди. Җы гә би вә ди зў зў-бый бый хуә ха ди шо еба, кә сы җы ще юҗуан ха ди нян щян сы нан ди.
10Ги хуон шон кә пан вон ли гә хо, Ягў бэ зу дё ли. 11Юсуф, җо чў хуон шон ди фын фу, ба да да дэ ди щүн му бан до Еги-пет ди дин хо ди ди фон ни ли, Раам сес чын пу жу ви ди ди-
112
Да тур 47
фон ни. 12Ги да да, ди щүн му дэ йи че да да ди җя щя, Юсуф җо чў җя ни ди ва му фынли лён шы ли.
13Еги пет дэ Ха наан вә нян ди җин җон зу нэ му да ди йи-мяр, гуй җя ни кә җя мәю лён шы ли. 14Ги жын му мэ лён-шы ди сы хур, Юсуф ба йи че еги пет ди мян шон дэ Ха наан ди мян шон ди йин зы шудо хуон шон ди җин лу-бо дян ни ли. 15Еги пет дэ Ха наан мәю йин зы ди йи мяр, еги пет жын му до ли Юсуф гын чян фә сы:
– Ги вә му ги щер лён шы! Нан дый җё вә му зэ ни ди мян чян ву чон ни ма? Йин зы мә ю ли.
– 16Дан сы йин зы мә ю ли, – Юсуф хуэй да ди, – ни му ба сын лин ёди лэ, вә ба лён шы на сын лин хуан ни.
17Та му ба гә җя ди сын лин чүн ёди лэ ли, Юсуф ба лён шы лян сын лин хуан ли: на ма, ён, ню дэ лү лү зы. Зу нэ йин ян ли ту та ги та му на лён шы хуан ли сын лин ли.
18Ди эр нян еги пет жын му лэ җы му җя фә ли: – Вә му бу ман хў ни, вә му ди җон гуй ди, вә му ди йин зы
дэ вә му ди сын лин – йи че ду до ли ни ди шу ни ли. Җы хур, чў гуә вә му ди шын зы дэ ди фон, вә му ги ни сы са ги бу шон-ли. 19Нан дый ни җё вә му зэ ни ди мян чян ву чон ни ма, җё вә му ди ди фон кун дёни ма? Ни ба вә му дэ вә му ди ди фон хуан чын лён шы, вә му зу чын ха хуон шон ди нў ни, вә му ди ди фон чын ха та ди цэ бый ни. Гуон сы ни ги вә му ги щер җун зы, җё вә му ба мин җю ха, җё ди фон бә кун дё ли.
20Зу җы му җя Юсуф ба йи че Еги пет ди фон ги хуон шон мэ шон ли. Вә нян тэ җин җон да ди йи мяр, еги пет жын му, йи ман ду ба гә җя ди ди фон мэ ги та ли. Йи че ди фон чын ха хуон шон гә җя ди ли, 21ба еги пет жын му зэ йи че гуй җя-ни – да җы бон гә до нэ бон гә – Юсуф зў чын хуон шон ди нў ли. 22Гуон сы ба Еги пет ахун му ди ди фон Юсуф мә дый мэ шон, йин цы сы та му да хуон шон җе шу ха ди ди фон шон ён хуә гә җя ди ни, йин ви нэ гә та му мә мэ та му ди ди фон. 23Юсуф ги еги пет жын му фә сы:
– Җы хур вә ба ни му ди ди фон дэ ни му гә җя ги хуон шон мэ шон ли ди йи мяр, ни му ба җун зы на шон җун ди чи. 24Да
113
Да тур 48
җы гә сы хур да шон ба ву фын ди йи лэ зы ди җуон җя ни му ё ги ги хуон шон ни, ба дан лин ву фын ди сы лэ зы ги гә җя, җя ни дэ эр нү ё шын ха ни: ги чы ди дэ җун ди ди.
25Еги пет жын му хуэй да ди: – Ни ба вә му ди мин җю ха ли! Ни ди щин до вә му шон
ван ди хын, вә му ди җон гуй ди. Да җы гә сы хур да шон вә-му сы хуон шон ди нў.
26Ба Юсуф дин ха ди фа лү ву җин зэ Еги пет хан зун хў-ди ни: ги хуон шон ба ву фын ди йи лэ зы җў он җя ги ди ни. Гуон сы Еги пет ахун му ди ди фон мә чын ха хуон шон ди.
Ягўбэдилинйирдичито27Исраил жын му җў до Еги пет ди Ге сем ди фон ни ли. Зу
зэ нэ тар та му җанли ди фон ли, сын-ён та му ди ва му ли, жын фур е дуә ха ли. 28Ягў бэ зэ Еги пет җў ли шы чи нян; та хуә ли йи бый сы шы чи суй. 29Ву чон до ли ди йи мяр, та ба Юсуф хан ди лэ фә сы:
– Ни щин йи гә хо, ба шу гә до вә ди куа зы шон ги вә дў җу, ни ба вә ди чи то бу нын вон дё, җё та ван чын: ба вә ди мэ ти зэ Еги пет бә сун ли! 30Вә ву чон ли ди йи ху, ни ба вә да Еги пет на чў лэ, ба вә сун до зў зў-бый бый ди фын йүан шон.
– Ни за му җя фә ли, вә зу нэ му җя зў ни, – Юсуф хуэй да ди. – 31Ни ги вә дў җу, – Ягў бэ фә сы. Юсуф дў ли җу ли; зэ чуон шон фи ди Ягў бэ ман мар че лэ,
ги та бэ лийихар, до ли гә ще.
ЯгўбэгиЕфремдэМанассияпанвонлихоли
48Гуә ли бу дуә ди сы хур, җы до ха та ди да да бу щин ди, Юсуф ги та гын чян ба лён гә эр зы, Ма нас сия дэ
Еф рем лин ди лэ ли. – 2Ни ди эр зы Юсуф лэ ли, – жын му ги Ягў бэ фә ли. Ягў бэ ба йи че җин зан шон, зуә до чуон шон, 3ги Юсуф
фә сы: – Йи хуэй, зэ Луза, Ха наан ди фон ни, Ви да Хў да до ли
вә гын чян ли. Та ги вә ги ли бэ рэ кэ ти ли 4зэ му сы фә ли:
114
Да тур 48
«Вә җё ни ди ху бый сын-ён ди йин дуә ни, җё хо шо мин зў да ни гын чян чў лэ, ба җы гә ди фон, зу щён йи на вар ди цэ-бый, ги ни ди ху бый ги ги ни». 5Җы сы ма, җы хур, – Ягў бэ ги Юсуф фә сы, – вә ба ни ди лён гә, вә хан мә до Еги пет-ди сы хур, сын-ён ха ди эр зы суан чын гә җя ди ни. Җы хур Еф рем дэ Ма нас сия, зу лян Ру вим дэ Щи мэ йи ён, чын ха вә ди ни. 6Йи ху ни дан ю дан лин эр зы му, – нэ сы ни ди; та му че чў Еф рем дэ Ма нас сия да та му җи чын ди цэ бый ли ту ба гә җя ди фын зы лин шон ни. 7Вә ди Ра хиль, – Ягў-бэ фә сы, – шон лў ди сы хур, ли Еф ра фа бу йүан ву чон ли. Нэ хур вә да Ме со по та мия вон Ха наан хуэй лэ ди ни. Вә зу ба та сун до нэ тар ли – вон Еф ра фа чи ди нэ гә лў бян ни ли (ба Еф ра фа җы хур җё ди сы Виф леем).
8Ба Юсуф ди ва му кан лиха, Исраил вынли та ли: – Җы сы сый? – 9Җы сы зэ җы тар Хў да ги вә цы мин ха ди эр зы му, –
Юсуф хуэй да ди. – Ни ба та му лин до вә гын чян лэ, – Исраил фә сы, – җё
вә ги та му пан вон гә хо. 10Ло ли ди йи мяр, Исраил ди нян җин е ма ли, шын кан-
бу җян ли. Юсуф ба ва му лин до да да гын чян ли; Исраил ба та му бо чў, щин тын ли, 11ги Юсуф фә сы:
– Вә е мә вон щён җян ни ди хуә мян, кә сы җы хур Хў да җё вә ба ни ди эр зы му җян ли.
12Юсуф ба гә җя ди ва му да Исраил ди туй шон на ха-лэ, – чон чон ги да да бэ лиха. 13Юсуф ба гә җя ди эр зы му лин до Исраил гын чян ди сы хур, җё Еф рем зан до та ди юбон гә ли (ли Исраил – зэ зуә мян ни), җё Ма нас сия зан до зуә бон гә ли (ли Исраил – зэ юмян ни). 14Кә сы Исраил ба ю шу гә до дин щё ди эр зы, Еф рем ди ту шон ли, ба зуә шу гә до ту шур, Ма нас сия ди ту шон ли; та ди шу зу да чын шы зы ли. 15‑16Исраил ги Юсуф на җы му җя ди хуа пан вонли хо ли:
– Хў да-я! Зэ Ни ди лян мян чян вә ди да да му, Ибра щи мэ дэ Ис хар җў ли! Йи чыр до җы хур Ни сы вә ди йи на вар ди
115
Да тур 49
Фон-ён җя! Ни сы ба вә да йи че бэ ля шон җю ха мин ди Тян щян! Җё Ни ги җы лён гә эр ва зы пан вон гә хо! Җё вә ди мин зы дэ вә да да му ди – Ибра щи мэ дэ Ис хар ди – мин зы че чў җы лён гә эр ва зы шын ха! Җё та му зэ ди мян шон дый хо шо эр нү дэ ху бый!
17Юсуф кан җян ли, та ди да да ба ю шу гә до Еф рем ди ту шон ли, сы лён ди җы сы мә дуй ди, ба да да ди шу на шон, вон щён ди ба та ди шу да Еф рем ди ту шон гә до Ма нас сия-ди ту го ту ни.
– 18Бусы җы му җя, да да, – Юсуф фә сы. – Җы сы ту шу зы, ни ба ю шу гә до та шон. 19Кә сы Исраил мә дайин, зу фә ди:
– Вә җы до ни, вә ди эр зы. Да Ма нас сия гын чян е чў лэ йи гә ви да мин зў ни. Кә сы щё ди ба да ди пин гуә ни; да та гын чян чў лэ хо шо мин зў ни.
20Җы сы Исраил ги җы лён гә эр ва зы нэ йи тян пан вон-ха ди хуа:
– Ни му ги исраил жын му чын ха бэ рэ кэ ти ни. Та му йи-җя ги йи җя пан вон ди фә ни: «Җё Хў да ба ни зў чын зу щён Еф рем дэ Ма нас сия!»
Зу җы му җя та ба Еф рем гә до Ма нас сия ди чян ту ли. 21Йи ху Исраил ги Юсуф фә сы:
– Вә щүан җин ву чон ни. Кә сы Хў да лян ни му зэ йи дар-ни ни, та ба ни му йүан хуэй лин до ни му ди зў зў-бый бый җў ди ди фон шон ни. 22Вә ги ни – бусы ги ни ди ди щүн му – ба йи гә фу җү ди фон, Си хем ги ги ни. Вә ба җы гә ди фон на до дэ гун җян да аморей жын му гын чян да гуә лэ ли.
Ягўбэдишукурдихуа
49Ягў бэ ба гә җя ди эр зы му хан ди лэ ли: – Ни му шу цуан: вә ги ни му фә ни, за му җя ди сы-
чин вон чян дын ни муди ни. 2Ни му йи дар ни лэ, Ягў бэ ди эр зы му, ни му тин, – ба гә җя ди да да, Исраил тин!
3Ру вим, вә ди ту шур! Ни сы вә ди ли лён, Ни сы вә чын нан жын ди йи ху сын-ён ха ди ту йи гә эр зы, Ни би йи че вә ди эр зы му ди дин тэ нэ ди, ли лён дин да ди! 4Ни зу щён
116
Да тур 49
сан ни ха лэ ди фа фи йи ён; кә сы ни бу нын дон ту йи гә, ни лян да да ди нү жын фи ли җё ли – ба вә ди би вә зў зон ли!
5Щи мэ дэ Ле вий, ди щүн му! Ни му ди до зы сы дэ дў ди җүн-чи! 6Вә бу цан җя ни му ди хуэй, зэ ни му ди базы ли ту вә бу зуан ган. Дан сы ни му чи шон лэ ли – да сы жын ни; хун хуә-кэ ли – ба по ню зў чын бан нян хан ни. 7Ни му сы ди чи сы җуха ди, йин цы та му сы дэ дў ди. Вә ба ни му зэ Исраил гуй-җя ни фын кэ ни! Җё ни му зэ гә җя ди мин жын ли ту са кэ ни!
8Яхў ти, ни ди ди щүн му куа җён ни ни! Ни ди шу зэ ни ди дўш ман ди бә зы шон ни. Ни ди ди щүн му зэ ни ди мян чян ди ту ни. 9Яхў ти, вә ди эр зы, ни зу щён нян чин сы зы, ба нё сы ди сын лин ян ха чи ди йи ху, зу дё ди ни. Зу щён цон ха ди сы зы тон до ди шон ни – сый нын җин дун сы зы ни? 10Яхў ти ба хуон шон ди җў гун зы җуа ди ни; та ди ху бый йи на вар гуан гуй җя ни. Мин жын вон ху ги та чў фи ни, ги та ди ту ни. 11Та ба лү лү зы зэ пу то тё шон бон ди ни, пу то ён зы шон бон суй лү ва зы ди ни. Ба йи шон та зэ хун пу то җю ли ту щи-ди ни. 12Та ди нян җин би пу то җю хи; та ди я би нэ зы бый.
13За ву лон зэ хэ ян зы шон җў ни, нэ тар чуан ду зан ди ни. Та ди бян җе до Си дон чын пу ни ни.
14Исса хар зу щён җин да ди лү, зэ туә зы дон җун ни тон ди ни. 15Та кан җян ли, нан вын сы хо ди, җы гә ди мян е җүн мый, зу ба гә җя ди җи бый сый до җун дан зы ди ха ли, зу җы му җя чын ха хуә җи ли.
16Дан гуан гә җя ди мин зў ни; та есы Исраил ди йи гә зў. 17Дан чын ха, зу щён лў шон ди чон чун ни, зэ лў шон па ди ю дў ди чон чун. Ба ма диндо туй шон ни, чи ма ди жын е зу па ха ни.
18Җў, Ни ба вә хў шан ха! Вә зы вон Ни ни! 19Ба Гад дан җё йи ба зы зый ку пу шон – та зу җуан гуә лэ
җуй та му ни. 20Асир гын чян фу җү чы ди, ба хуон шон ди чы хә та гун-
ди ни. 21Неф фа лим зу щён зы ю ди юлў гор, та сын-ён хо кан
ва ва зы ни.
117
Да тур 50
22Юсуф зу щён фу җү пу то ён зы, фи чүан гын чян ди пу то ён зы. Та ди җы җыр жо чў чён шон пу ди ни. 23Дўш ман пу шон та лэ ли, ги та бо ли чу ли, шуйи го ди чён шу лян та да ли җон ли. 24Кә сы та ди гун фан чон сы нин ди, йин цы сы ги та ги җин ди сы Ягў бэ ди Хў да ди да ли лён зэ му сы Фон-ён-җя ди мин зы, Исраил ди Да Шы ту! 25Та сы ни ди да да ди Хў да, Та ги ни ги бон цу ди ни; Та сы ли лён да ди Хў да, Та ги ни ги бэ рэ кэ ти ни. Та ги ни ги тян шон ди йү ни, ди ха ди фи чүан ни, ню, ма кә чүн ди, ва му дуә, 26җё ни ди лён шы чын ни, хуар чин чир кэ ни; җё шон вон нян ди сан ги ни ги бэ рэ кэ ти ни, җё йи на вар ди сан пә пәр ги фу җү ли щин ни! Вә пан вон ди җё ба йи че бэ рэ кэ ти ги Юсуф ги ги ни; та сы ди щүн му ли ту җян чў лэ ди жын.
27Вениа мин зу щён сы елон: ган зо йи зор кын җуа ха ди сын лин ди ни; ху шон чә зо ха ди чы ди ди ни.
28Җы зу сы шы эр гә Исраил ди зў дэ да да ги та му пан-вон ха ди хо. Ги мый йи гә зў – гә җя ди пан вон.
Ягўбэдивучон29Ягў бэ ги эр зы му фә сы: – Вә щүан җин ву чон ни. Ни му ба вә мэдо вә ди зў-
зў-бый бый бон гәр ни, хеттей жын Еф рон ди тан до ни ди ёдун ни. 30Җы гә ёдун зэ Ха наан ди фон шон ни, Мам ре бон гәр ни ни, Мах пела тан до ни ни. Ба җы гә тан до Ибра-щи мэ да хеттей жын Еф рон гын чян, зу щён сун мэ ти ди вәр, мэ шон ли. 31Зэ нэ тар ба Ибра щи мэ дэ та ди щи фу зы Са рэ, Ис хар дэ та ди щи фу зы Ре век ка мэ дё ди ни, нэ тар вә ба Лия е сун дё ли. 32Җы гә тан до дэ ёдун зэ хеттей жын му гын чян мэ ха ди.
33Ги эр зы му ба җы му җя ди йи туә ги ги, Ягў бэ фи до чуон шон ву чон ли, зу ли зў зў-бый бый гын чян ли.
50Юсуф па до да да ди шын зы го ту, да шын кў ди, щин-тын вон жын ди лян ли. 2Ги гә җя ди хуә җи-дэ фу му та
ги ди фын фу, җё ба Исраил ди мэ ти лян бальзам йүә мә до ни.
118
Да тур 50
3Сы шы тян, җо чў куй чын, дэ фу му ба шын зы лян бальзам мә ли, чи шы тян еги пет жын му ви та пә фан ли. 4Зун щё ди сы хур гуә ли ди йи ху, Юсуф ги хуон шон ди гуан жын му фә ли:
– Җё ни му ди щин до вә шон ван, ни му ги хуон шон фә йихар, 5вә ди да да хуә ди сы хур җё вә дў ли җу ли: ву-чон ли ди йи ху, вә ба та ё сун до Ха наан ни, мэдо та зо чян ги гә җя ше лү ха ди нэ гә фын ли ту ни. Чин ни җё вә чи ба да да сун дё, йи ху вә хуэй лэ ни.
6Хуон шон дайин ха ли: – Ни чи, ба да да сун дё. Ба дў ха ди җу ван чын. 7Юсуф шон ли лў сун да да чи ли, лян та йи дар ни йи че
хуон шон ди гуан жын, хуон шон гын чян ди йи че жын, Еги-пет гуй җя ни ди йи че да жын, 8йи че Юсуф ди җя щя, та ди ди щүн му дэ йи че та му да да ди җя щя йи дар ни ду чи ли; Ге сем ди фон ни гуон сы та му ди ва ва дэ сын лин шын ха ли. 9Ба та лян ма чә сун ли, чи ма ди бин дэ хо шо жын. 10До до Гор ен-Гаа тад, Иор дан хә нэ бон гә, та му пә фан ди да шын кў туә ли – чи тян та му кў ли Юсуф ди да да ли. 11Зэ җы тар җў ди ха нан ей жын му тин җян Гор ен-Гаа тади кў шын, фә ди:
– Ни му тин, еги пет жын му пә фан ди за му җя кў ди ни! (Йин ви нэ гә Иор дан хә нэ бон гә ди җы гә вәр җё ди сы
Авел-Миц раим*). 12Эр зы му ба да да ди вон щён ван чын ли: 13ба та на до
Ха наан, сун дё Мах пела тан до ни ди ёдун ли ту ли. Ба җы гә ли Мам ре бу йүан ди вәр зо чян Ибра щи мэ да хеттей жын Еф рон гын чян, зу щён сун мэ ти ди вәр, мэ шон ли. 14Ба мэ-ти сун дё лиди йи ху, Юсуф ди ди щүн му дэ йи дар ни лэ ди йи че жын ду хуэ йли Еги пет ли.
Юсуфҗётадидищүнмудищиннанвынхали15Җы хур, да да ву чон ли ди йи ху, Юсуф ди ди щүн му сы-
лён туә ли: «Дан сы Юсуф, зу щён ту ни йи ён, ги вә му ю чи,
* 50:11 «Авел‑Мицраим»(яхўтийүян) – җы гә ди йи сы сы «Еги пет жын-му ди кў шын».
Да тур 50
ви вә му ги та ган хади нэ гә ха дан бо чу на?» 16Та му чин ди жын җё ги Юсуф фә ни:
– Да да ван ди зо чян ги вә му йи туә ди, 17җё ги ни фә ни: «Чин ни фон шә ни ди ди щүн му ди гў на хар, та му ди цуә дэ ги ни ган хади нэ гә хэ». Ни ба вә му фон шә, йин цы вә му сы ни да да ди Хў да ди нў му!
Юсуф кў ли, тин җян җы му җя ди хуа. 18Ди щүн му лэ, гуй до та мян чян фә ли: – Вә му сы ни ди нў! – 19Бә хэ па ли, – Юсуф хуэй да ди. Нан дый вә сы Хў да-
ма? 20Ни му ги вә ган ли ха ли, кә сы Хў да ба җы гә ха зў чын хо ли: ба дуә му ще зы жын ди мин зэ җы гә ди йин йир шон җю ха ли! 21Бә хэ па ли. Вә ян дин ба ни му дэ ни му ди ва му җо кан ни.
Җы щер хуа җё та му ди щин нан вын ха ли.
Юсуфдивучон22Зу җы му җя Юсуф лян та да да ди җя щя җў до Еги пет ли.
Та хуә ли йи бый шы суй; 23та ба гә җя ди чун сун зы, зу сы Еф рем ди сун зы му, ду җян ли; хан ба Махир ди йүә ва зы му гә до кә ще го ту ли. (Махир сы Ма нас сия ди эр зы.)
– 24Вә щүан җин ву чон ни, – Юсуф ги гә җя ди ди щүн му фә ли. Кә сы жы зы до лэ ни, Хў да җи че лэ ни му, ба ни му да җы тар лин до Та ги Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ щү ха ди нэ гә ди фон шон ни.
25Юсуф җё Исраил ди эр зы му дў ли җу ли, җи сы Хў да ба та му җи че лэ, җё та му зу ди сы хур ян дин ба та ди мэ ти да Еги пет е на шон зу ни. 26Юсуф йи бый шы суй шон зэ Еги пет ву чон ли. Ба та ди мэ ти лян бальзам йүә мә до, гә до гуан цэ ли ту ли.
120
ҖЕФоН
Җефонфудищүян
То ра ти Ки та бу ди ди эр бын фу лян җы му җя ди хуа да тур ди ни: «Җы сы ма, җы сы Ягў бэ эр зы му ди мин зы...» – зу да җы тар та ди яхў ти ди мин тон «Мин зы» чў лэ ли. Йи ху зэ грек ди фанйи шон фу дый ли «Эк со дос» мин-зы ли (җы сы «Зу дё»). Зэ җы йи бын фу шон ба Исраил мин жын сын хуә ли ту ди йи гә җун-ё сы чин бё ди ще ди-ни – җы сы да нў цэ шон чў лэ ди җе фон. Йин ви нэ гә зэ хуэй зў фанйи шон ба җы йи бын фу җё ди сы «Җе фон». Бу шо ди нян та му зэ ли лён да ди Еги пет гуй җя, зу щён нў йи ён, җў ли. Җы гә сы чин сы зэ за му ди шы дэ зо чян ди бон җер 1500 нян шон йү ха ди.
Зэ фу ди ту йи гә бан ни (1-19 бу фын) ти фә ди сы Му са шын жын ди сын хуә. Хў да ба та җян чўлэ, җё та ба исраил-жын му да еги пет ди япый шон җе фон чў лэ ни. Зэ фу ди ди эр гә бан ни зы фә ди сы за му җя (20-40 бу фын) Хў да лян исраил мин жын зэ Синай сан шон дин ли хә тун ли зэ му сы ги та му ба дин ёҗин ди фа лү ги ли. Җы тар хан ще ди за му җя мин жын лян Та ба хә тун пә лан ли зэ му сы щён щи ди ба Хў да ди гуй жун җон фон ще ди ни. Җы ще фа лү ди җун-ё бу фын сы юмин ди шы гә Да тян мин.
Зу җы му җя че чў Зы җи ди ви да ди сы юр, че чў Зы җи ди фа лү, Хў да ги Му са шын жын дэ исраил жын му ба Зы-җи ди җын шы ди мин зы дэ Та ди щин кэ кэ ди ни. Бусы дан лин ди, гуон сы луә мур йи гә Хў да фә гуан дун-я дэ
121
Җе фон 1
жын му ди чүан шыди ни. Йин ви нэ гә Хў да ёчю ди җё жын му гуон бэ вон Та ни.
Зэ җы йи бын фу ли ту Анла хў Тор ля хан ди җё жын му па щён дэ щи нэ Та ни, зун хў Та ди фын фу ни, ба дан лин жын, зу лян гә җя йи ён, шан щин кан ни. Йи ху Эр са Мә сих фә ги ни, Гуй җун Ки та бу ди җун-ё йи сы зу зэ җы лён гә фын фу ли ту ни.
ИсраилжынмузэЕгипетшулияпыйли
1Ягў бэ ди эр зы му ба гә җя ди җя щя лин шон, лян Ягў-бэ йи дар ни до ли Еги пет ли. Ягў бэ эр зы му ди мин зы
җё ди сы: 2Ру вим, Щи мэ, Ле вий, Яхў ти, 3Исса хар, За ву-лон, Вениа мин, 4Дан, Неф фа лим, Гад дэ Асир*. 5Ягў бэ ху бый ди фур йи ман ю чи шы гә жын ни. Та ди йи гә эр зы Юсуф зо чян зу зэ Еги пет ни. 6Йи ху Юсуф ву чон ли. Та ди мин жын лян та му ди нэ йи дэ жын е ву чон ли. 7Исраил-жын му** сын-ён ли хо шо ва му, йин ви җы гә та му ди фур дуә ха ли, чын ха ви да мин зў ли, ба чүан Еги пет җў ман ли.
8Йи ху ба Еги пет хуон шон ди ви фын йи гә щин хуон-шон җан шон ли, та жын бу дый Юсуф. 9Җы гә хуон шон ги еги пет жын му фә ди:
– Ни му кан, исраил жын ди фур дуә ха ли, та му ди ли-лён би за му ди да ли. 10Мын мын ди җон дан че лэ, та му лян дуй ту му йи дар ни нын пу шон лэ, да за му ни, йи ху да җы тар по дё ни. За му ян дин ё сы йи гә җян чё, җё та му ди фур зэ бә җон ли.
11Зу җы му җя еги пет жын му ба ца кан нў му ди гуан жын му да фа чи, нин гў ди җё исраил жын му шу кў ни, зў җун хуә ни, зу на җы му җя ди фон фа ба та му җә мә ли. Исраил жын му ги хуон шон щю гэ ли лён гә чын пу, мин зы җё ди Пи фом дэ
* 1:4 Җы сы Ягў бэ ди шы эр гә эр зы. Та му зу сы исраил жын му ди зў-зў-бый бый. Вон чян да та му шон чў лэ ли шы эр гә зў. ** 1:7 «Исраил жын му» зу сы Ягў бэ ди ху бый, та ди дан лин мин зы җё ди «Исраил».
Җе фон 2
Раам сес, җё ги хуон шон чын ха зан лён шы ди ди фон ни. 12Еги пет жын му ба исраил жын му за му җя җә мә еба, кә сы исраил жын му йүә щин дуә ха ли; та му сандо сы җу-ба хали, йин ви җы гә еги пет жын му хэ патуә исраил жын му ли. 13‑14Еги пет жын му дэ дў ди җё исраил жын му шу җин кў ни, ба та му ди гуон йин жы зы зў ди тэ нан ли; җё та му туә тў-кэ ни, зэ ди ни зў хуә ни, та му ди мин кў ди хын.
15Еги пет хуон шон ба яхў ти ди лён гә ло-нён пә җё лэ (йи гә мин зы җё ди Шиф ра, ди эр гә ди мин зы җё ди Фуа), ги та му фә ди:
– 16Ни му ги яхў ти нү жын му җе шу йүә вазы ди сы хур хо хор кан, та му дан сын-ён эр ва зы, ни му зу ба йүә ва зы да сы; дан сын-ён нү зы, шын ха, җё хуә чи.
17Кә сы җы лён гә ло-нён пә па щён Хў да ни, җо чў хуон шон-ди фын фу мә ган, та му ба ва му ди мин лю ха ли. 18Хуон шон ба та му җё лэ, вын ли:
– Ни му ви са җы му җя ган ди ни? Ви са ба эр ва зы му ду шын ха ли?
19Нү жын му хуэй да ли: – Яхў ти ди нү жын му бу щён еги пет нү жын му: та му ди
гон чён хо ди хын, вә му хан мә до гын чян, та му кә җя ён ха ли. 20‑21Җы лён гә нү жын па щён Хў да ди йи мяр, Хў да хо хор
җо кан та му ли, ги та му ди җя ги ли бэ рэ кэ ти ли. Исраил-жын му йүә щин дуә ха ли, та му чын ха ви да ди мин зў ли.
22Лин йир Еги пет ди хуон шон ги та ди йи че мин жын ги ли гә фын фу:
– Ба яхў ти ди эр ва зы му җы ни сын-ён ха, ян дин эр дё Нил хә ни, ба нү зы му шын ха җё хуә чи.
БаМусасын‑ёнхали
2Зу нэ гә сы хур Ле вий ди йи гә ху бый лян йи гә гў нён җе ли хун ли. Җы гә гў нён лян та сы йи гә зў ди ху бый.
2Та ди щи фур сын-ён ли йи гә эр зы. Ма ма кан ди җы гә ва ва тэ хо кан ди хын, ба та цон ли сан гә йүә. 3Ма ма ба җы гә ва ва вон ху зэ бу нын цон ди йи мяр, на ви зы бян ли йи-
123
Җе фон 2
гә куон зы, ба ли ту на сун җё җан чў, бә җё фи җин чи, ба ва ва гә до куон зы ли ту ли. Йи ху та ба куон зы цон дё Нил хә бон гәр ни ди ви зы ли ту ли. 4Җы гә ва ва ди җе җе зан до ло йүан ни лю шын кан ли, йи ху йү са ни.
5Еги пет хуон шон ди нүр зэ хә ни щи зорлэ ли. Та ди нү хуә-җи му зэ хә ян зы шон лэ-чи лон ди ни. Мын мын хуон шон ди нүр ба ви зы ли ту ди йи гә куон зы кан җян, зу җё хуә җи ги та на лэ ли. 6Хуон шон ди нүр ба куон зы кэ кэ йи кан са: куон-зы ли ту фи ди йи гә эр ва зы. Кан җян җы гә ва ва кў ди ни, хуон шон нүр ди щин до та шон ван ли, зу фә ди:
– Җы сы яхў ти жын му ди ва ва. 7Нэ гә җе кур ни ва ва ди җе җе чў лэ, ги хуон шон ди нүр
фә ди: – Җё вә чи, зо йи гә яхў ти нү жын, җё та лэ ги ни ба
җы гә ва ва нэ да, нын чын ма? 8Хуон шон ди нүр фә ди: – Хо, ни чи! Нэ гә нүр зу по ди чи, ба ва ва ди ма ма җё дилэ ли. 9Хуон-
шон ди нүр ги нэ гә нү жын фә ди: – Ба җы гә ва ва на шон чи, ги вә нэ да; вә ги ни чў гун-
чян ни. Нэ гә нү жын ба ва ва на хуэй чи нэ чи ли. 10Гуә ли ще жы-
зы, җы гә ва ва җон да ли, ма ма ба та ги хуон шон ди нүр лин дилэ ли. Җы гә ва ва ги хуон шон ди нүр чын ха зу щён эр зы йи ён ли. Хуон шон ди нүр фә ди:
– Вә да фи ли ту ба җы гә ва ва ло чўлэ ди йи мяр, ба та ди мин зы җё чын Му са!*
МусаҗочўМадиандифонподёли11Гуә ли ще жы зы Му са җон да ли. Йи хуэй та чў чи щён ба
та ди мин жын яхў ти жын му да ло йихар ни. Ба та му за му җя шу кў ди, зў җун хуә ди Му са кан җян ли. Йи бян та кан җян-ли, за му җя йи гә еги пет жын ба та ди ди щүн ли ту ди йи гә
* 2:10 «Муса» – җы гә мин зы щён яхў ти ди хуа «Да фи ли ту ло чўлэ ди».
124
Җе фон 2
яхў ти жын да ди ни. 12Му са ба җу ви кан ли хар, ба сы сый зэ мә кан җян, та ба нэ гә еги пет жын да сы, ба мэ ти цон дё са зы ли ту ли. 13Ди эр тян Му са кә до ли нэ тар ли. Та ба лён гә да чуй ди яхў ти жын кан җян, зу ги ю цуә ди жын фә ди:
– Ви са ни чи фу ни гә җя мин зў ди жын ди ни? 14Нэ гә жын хуэй да ди: – Сый җё ни ги вә му дон лин шу дэ вын гуан сы ди жын ни?
Ни щён ба вә, зу щён нэ гә еги пет жын йи ён, е да сы ни ма? Му са тин җян җы гә хуа щин ни хэ ли па ли, зу сы лён ди: – Да җя кә җя җы до ли, вә ган лигә са сы чин! 15‑16Еги пет гуй җя ди хуон шон тин җян җы гә сы чин, щён
ба Му са да сы ни. Йин ви җы гә Му са по дё ли, до ли Ма диан ди фон, җў до нэ тар ли. Йи тян, Му са зэ да фи ди җин бон гәр ни зуә ди сы хур, Ма диан ди фон шон ди йи гә ахун ди чи гә нүр да фи лэ ли. Та му ба хә фи ди ён цо на фи гуан ман, щён йин та му да да ди ён ни, 17кә сы җигә фон-ён жын му лэ, ба та му да нэ тар җуй дё ли. Нэ хур Му са че лэ, ба гў нён му хў ха ли, хан ги та му бон мон да ли фи ли, ба та му ди ён ду йин бо ли. 18Гў нён му хуэй лэ, та му ди да да Ра гуил вынли та му ли:
– Ви са ни му җир гә хуэй лэ ди җы му зо? 19Та му хуэй да ди: – Йи гә еги пет жын ги вә му бон ли мон ли, ба чи фу вә-
му ди фон-ён жын му җуй дё ли, хан ги вә му бон мон да ли фи ли, ба ён ду йин бо ли.
20Да да ба та му кә вын ли: – Нэ гә жын зэ на ни ни? Ни му ви са ба та шын до нэ тар-
ли? Куэ чи, ба та чин ди лэ, җё лян за му йи дар ни чы фан лэ! 21Му са дайин ха, җў до җы тар ли; Ра гуил ба гә җя ди нүр,
мин зы җё ди Сеп фора ги Му са ги ги ли, җё Сеп фора җя ли та ли. 22Сеп фора сын-ён лигә эр зы. Му са фә ди:
– Вә сы зэ вэ гуй җў ди ли щён жын, йин ви нэ гә вә ги җы гә ва ва нан йи гә Гир сам* мин зы ни!
* 2:22 «Гирсам» – җы гә мин зы щён яхў ти ди хуа «ли щён жын», «вэ-гуй жын».
125
Җе фон 3
23Гуә ли җи нян, Еги пет ди хуон шон ву чон ли. Исраил-жын му зў ди хуә җун ди хын, та му ду шын хуан ди ни. Та му чи то ди җё Хў да ба та му җю ха ни, ги та му бон мон ди җё ба та му да за кў ни җе фон чў лэ ни. 24Хў да ба та му ди шын-хуан тин җян, ба Та лян та му ди зў зў-бый бый Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ зо чян дин ха ди хә тун җи че лэ ли. 25Хў да ба исраил жын му шу япый ди гуон йин жы зы кан җян, цо-щин ли та му ли.
ХўдабаМусаҗянчўлэли
3Му са фон та вэ фу Ио фор ди* ён ди ни (Ио фор сы Ма-диан ди фон шон ди йи гә ахун). Йи тян Му са ба ён чүн
ёдо са вә ни, до ли Хо рив сан гын чян ли. Җы сы Хў да ди гуй җун сан. 2Мын мын ди Му са зэ җы тар ба Җў да фа-лэ ди тян щян зэ хуә җуә ди цы язы ли ту кан җян ли. Му са кан ди: цы язы ли ту хуә җуә ди ни, кә сы цы язы мә җуә дё. 3Та сы лён ли:
– Җы сы йи гә чи гуэ сы чин: ви са цы язы җуә ди ни, кә сы җуә бу дё? Җё вә вон чян чи кан йихар!
4Җў кан җян Му са до ли гын чян ли, зу да цы язы ли ту хан ли:
– Му са! Му са! Му са хуэй да ди: – Вә зэ җы тар ни! 5Хў да фә ди: – Ни зан до ло йүан ни! Ба җүә шон ди хэ туә дё, йин цы сы
ни зэ йи гә гуй җун ди вәр шон зан ди ни. 6Вә сы ни ди зў-зў-бый бый ди Хў да; зу сы Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ ди Хў да.
Му са хэ па ди йи мяр, ба лян мын чў ли, бу ган вон Хў да. 7Җў хан ги та фә ди:
– Вә кан җян ли, за му җя Вә ди мин жын зэ Еги пет шу җә мәди ни. Вә е тин җян ли, за му җя та му да шын хан ди, җё Вә ба та му да за кў ни җе фон чў лэ ни. Вә ба та му ди
* 3:1 Иофор – җы сы Ра гуил ди дан лин ди гә мин зы.
126
Җе фон 3
тын кў җы до ли. 8Йин ви җы гә Вә ха лэ, щён ба та му да еги пет жын му ди шу ни җе фон чў лэ ни, ба та му да җы тар лин чў чи, лин до куан да хо ди фон шон ни. Нэ гә ди фон фу җү ди хын, нэ тар ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни. Зэ нэ тар ха нан ей жын му, хеттей жын му, амор рей жынму, фе резей-жын му, евей жын му дэ иевусей жын му җў ди ни. 9Җын шы Вә ба Вә ди мин жын ди шын хуан тин җян ли, е кан җян ли, за му җя еги пет жын му ба та му чи фу ди ни. 10Щүан зэ Вә ба ни да фа до Еги пет ди хуон шон гын чян чи ни. Ни чи, ба Вә ди мин жын да Еги пет лин чў лэ.
11Кә сы Му са ги Хў да фә ди: – Вә сы сыйса? Вә за му җя нын до Еги пет ди хуон шон
гын чян ни, за му җя ба исраил жын му лин чў лэ ни? 12Хў да фә сы: – Вә лян ни зэ йи дар ни ни. Ни ба исраил жын му да
Еги пет лин чў лэ ди йи ху, ни му зэ җы гә сан шон бэ вон Вә лэни: җы зу сы Вә ги ни ги ха ди җи хо.
13Му са фә ди: – Вә до исраил жын му гын чян ги та му дан фә: «Ни му ди
зў зў-бый бый ди Хў да ба вә да фа до ни му гын чян ли», та му нын вын вә: «Та ди мин зы җё ди са?», нэ хур җё вә фә са ни?
14Хў да ги Му са фә ди: – ВӘ СЫ ВӘ. Ни чи, ги та му фә: «Ба вә ги ни му да фа-
лэ ди нэ гә Хў да ди мин зы җё ди „ВӘ СЫ ВӘ“*». 15Хў да ги Му са хан фә ди: – Ни ги исраил жын му фә: «Анла хў Тор ля ба вә да фа лэ-
ли. Та сы ни му ди зў зў-бый бый, зу сы Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ бэ вон ди Анла хў Тор ля». Жын му йи бый зы гын шон йи бый зы йи на вар на җы гә мин зы хан Вә ни. 16Ни чи, җё исраил жын му ди ло жын му шудо йи дар ни, ги та му фә ги: «Ни му ди зў зў-бый бый, зу сы Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ
* 3:14 «ВӘСЫВӘ»(яхўтийүян:«ЭХЬЕАШЕРЭХЬЕ») – җы гә хуа хан ю дан лин йи гә йи сы ни: «Вә сы йи на вар юди». Җы гә хуа щён дан лин йи гә хуа: «Җў» (яхў ти йү ян: «ЯХ ВЕ»).
127
Җе фон 4
бэ вон ди Анла хў Тор ля, до ли вә ди мян чян лэ, фә ди: „Вә щян щяр кан җян ни му ли, е кан җян еги пет жын му ги ни му ган ли са ли. 17Вә щү ли: Вә ба ни му да Еги пет лин чў лэ ни, бә җё ни му зэ шу җә мә ли. Вә ба ни му лин до ха нан ей-жын му, хеттей жын му, амор рей жынму, фе резей жын му, евей жын му дэ иевусей жын му җў ди фу җү ди мян шон ни, нэ тар ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни“».
18Исраил жын му тин ни ди хуа ни. Йи ху ни лян Исраил-ди ло жын му ё до Еги пет хуон шон ди мян чян, ги та фә ни: «Яхў ти жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля до ли вә му мян-чян ли. Җы хур ни ги йи гә ку хуан, җё вә му зу са вә ни, зу сан тян ди лў, ги вә му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба гўр ба ни җү ги». 19Вә җы до ни, Вә дан нин гў ди бу җё Еги пет ди хуон шон ба ни му фон кэ, та ба ни му йүн зун бу фон кэ. 20Кә сы Вә на Вә ди да ли лён ба еги пет жын му җә мә ни, на гә ён ди кэ ра мэ ти ба та му зуй ни. Лин йир Еги пет ди хуон шон ба ни му фон кэ ни. 21Вә җё еги пет жын му тэ нэ ни му ни, йин ви җы гә ни му да нэ тар чў лэ ди сы хур кун шу бу чў лэ. 22Мый йи гә исраил нү жын до лин җү җя чи, ба та җя ни җў ди еги пет нү жын дэ лин җү ди еги пет нү жын-ди җин-йин дун щи лян йи шон ёшон ни. Ни му ба нэ ще дун щи ги ни му ди эр нү чуан ги дэ дэ шон, зу җы му җя ба еги пет жын му ди фу гуй на шон зу ни.
ХўдагиМусабащянкэрамэтидилилёнгигили
4Му са ги Җў хуэй да ди: – Исраил жын му дан бу щин фу вә ли, бу тин вә ди
хуа ли, дан фә: «Хў да йүн зун зэ ни ди мян чян мә лэ гуә!», нэ хур җё вә за му җя бан ни?
2Җў вын та ди ни: – Ни ди шу ни на ди са? Му са хуэй да ди: – Җы сы җў гун зы. 3Җў фә ди: – Ни ба та пе до ди ха.
128
Җе фон 4
Му са ба җў гун зы җы ни пе до ди ха, җў гун зы дон вәр зу бян чын чон чун ли; Му са да та гын чян по дё ли. 4Җў ги Му са фә ди:
– Ни ба шу чын кэ, ба чон чун ди йи ба җуа чў. Му са ба шу чын кэ, ба чон чун ди йи ба җуа чў, чон чун
йүан хуэй бян чын җў гун зы ли. 5Җў хан фә ди: – Ни дан җы му җя зў, исраил жын му зу щин фу ни: та му ди
зў зў-бый бый, – зу сы Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ бэ вон ди Анла хў Тор ля җын шы до ли ни ди мян чян ли.
6Җў ги Му са кә фә ди: – Ни ба шу чуә до хуэ вә ни. Му са зу ба шу чуә до хуэ вә ни ли. Та ба шу йүан хуэй да
хуэ вә ни чү чў лэ йи кан са: та ди шу шон ма фын бин куә куә зы җон ман ли, зу щён щүә йи ён, бый быр ха ли.
7Җў фә ди: – Җы хур ни ба шу йүан хуэй чуә до хуэ вә ни. Му са зу җы му җя зў ли, йи ху ба шу чү чў лэ йи кан са: шу
кә хо ли, кә лян хун шын йи ён ли. 8Җў хан фә ди: – Та му дан бу щин фу ни, хуэй җә сы бу щин фу ту йи гә
кэ ра мэ ти, җы гә кэ ра мэ ти җё та му ян дин щин фу ни. 9Та-му хан дан бу щин фу җы лён гә кэ ра мэ ти зэ му сы бу тин ни ди хуа, ни чи, зэ Нил хә ни ёщер фи, до дё ди ха, фи зу бян чын ще ни.
10Кә сы Му са чи то Хў да ди фә сы: – Җў! Ни ба вә бә да фа ли: вә йүн зун мә дон гуә фә җя-
зы, зо чян е бусы җы му җя ди жынлэ. Щян зэ Ни лян вә, Ни ди нў, фә хуа ди сы хур вә е бусы йи гә фә җя зы. Вә сы йи гә фә бу лэ хуа ди, шә ту нин ди жын.
11Җў ги та фә ди: – Сый ги жын ба зуй ба зы ги ги ли? Сый җё жын чын
яба хуэй җә сы җё жын ди эр дуә лун ни? Сый җё жын кан-җян ни хуэй җә сы җё нян җин ха ни? Җы зу сы Вә, Җў! 12Ни щян зэ зу чи! Вә ги ни бон мон фә хуа ни; Вә гә җя ги ни җё ги ни, җё ни ё фә са ни.
129
Җе фон 4
13Кә сы Му са йүан хуэй хуэй да ди: – Бу, Җў! Чин Ни ба дан лин сый да фа чи! 14Ви Му са ди җы гә хуа Җў ди чи шон лэ, зу фә ди: – Нан дый ни мәю гә гә ма, мин зы җё ди Ха ру нэ, та есы
Ле вий ди йи гә ху бый? Вә җы до ни, та сы йи гә фә җя зы. Щян зэ та чў лэ җе йин ни ни; ба ни кан җян, та ян дин го-щин ни. 15Ни ги та фә ги, та ё фә са ни; Вә ги ни лян та бон мон фә хуа ни. Вә гә җя ги ни му җё ги ни, җё ни му ё зў са ни. 16Ха ру нэ зу щён ни ди зуй йи ён, та ги исраил жын му ти ни фә хуа ни. Ни ги Ха ру нэ, зу щён Хў да йи ён, пә щё ги, җё та ё фә са ни. 17Ни ба җы гә җў гун зы на шон, йин цы сы ни вон ху на җы гә дун щи щян кэ ра мэ ти ни.
МусахуэйлиЕгипетли18Му са хуэй лэ, до та вэ фу Ио фор ди мян чян фә ди: – Чин ни ба вә фон кэ, җё вә хуэй Еги пет чи, ба вә ди
чин чин му да ло йихар, та му хан ду хуә ди ни ма хан сы мә хуә ди.
Ио фор дайин ли, зу ги Му са фә ди: – Хо, ни пин нан-ву сы ди чи! 19Му са хан зэ Ма диан ди фон шон ди сы хур, Җў ги та
фә ди: – Ни хуэй Еги пет чи, йин цы сы щён ба ни да сы ди нэ ще
жын кә җя ву чон ли. 20Му са җё та ди щи фу зы лян лён гә эр зы чи до лү шон,
гә җя җо чў Хў да ди фын фу ба җў гун зы на шон, вон Еги пет зу ли. 21Җў ги Му са кә фә ди:
– Вә ги ни ба щян гә ён кэ ра мэ ти ди бын сы ги ги ли. Ни до ли Еги пет, ян дин ё зэ Еги пет хуон шон ди мян чян ба җы ще кэ ра ме ти ду щян ги ни. Кә сы Вә җё та ди щин нин ни, зу җы му җя та ба Вә ди мин жын бу фон кэ. 22Нэ хур ни ё ги Еги пет ди хуон шон фә ни: «Җў җы му җя фәди ни: „Исраил сы Вә ди ту шу зы! 23Вә җё ни ба Вә ди эр зы фон-кэ бэ вон Вә чи ни, кә сы ни бу дайин. Йин ви җы гә Вә ба ни ди ту йи гә эр зы да сы ни!“»
130
Җе фон 5
24Хи ли зэ лў шон Му са зэ җон фон ни хуан ха ли. Зэ нэ тар Җў до ли та гын чян, щён ба та да сы ни. 25‑26Йин ви җы гә Му са ди щи фу зы Сеп фора на ли йи гә шы ту до зы, ги гә-җя ди эр зы зў ли сўн нэ ти ли, йи ху на ва ва ди ба ба зы шон гә ха лэ ди пи пи зы ба Му са ди җүә нэ ги ли хар, зу ги та фә ди:
– Ни зу сы вә на ще хуан гуә лэ ди нү щү! Йин ви җы гә Җў ба Му са мә да сы. «На ще хуан гуә лэ ди
нү щү», – җы сы та фә ди зў ха сун нэ ти ди ще. 27Нэ гә сы хур Җў ги Ха ру нэ фә ди:
– Ни чў чи, до са вә ни җе йин Му са чи. Ха ру нэ до ли Хў да ди сан гын чян, ба Му са йү җян ли.
Ха ру нэ ба Му са кан җян, зу ба та щин тын ли. 28Му са ги Ха ру нэ фә ли, Җў за му җя ба та да фа лэ ли, ги ди фын фу, җё та фә са ни, щян чў лэ са кэ ра мэ ти ни. 29Зу җы му җя Му са лян Ха ру нэ до ли Еги пет, җё Исраил ло жын му ду шудо йи дар ни ли. 30Ха ру нэ ба Җў ги Му са фә ха ди хуа ги та му ду җён ли. Йи ху Му са зэ исраил жын му ди мян чян ба нэ җигә кэ ра мэ ти щян ли. 31Жын му ду щин фу ли. Та му тин-җян Җў җо кан та му лэ ли, ба та му шу җә мә ди кан җян ли, та му зу гуй ха бэ вонли Җў ли.
МусалянХарунэзэЕгипетхуоншондимянчянни
5Йи ху Му са лян Ха ру нэ до ли Еги пет хуон шон ди мян-чян фә ди:
– Исраил жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля җы му җя фәди-ни: «Ни ба Вә ди жын му фон кэ, җё та му до са вә ни гуә җе чи, бэ вон Вә чи».
2Еги пет ди хуон шон фә ди: – Җў сы Сыйса? Ви са вә ё тин Та ди хуа ни зэ му сы ба
исраил жын му фон кэ ни? Вә жын бу дый Җў; вә е ба исраил-жын му бу фон кэ!
3Му са лян Ха ру нэ кә фә ди: – Яхў ти жын му бэ вон ди Хў да до ли вә му ди мян чян-
ли. Щүан зэ ни ги йи гә ку хуан, җё вә му зэ са вә ни зу сан тян ди лў, зэ нэ тар ги Анла хў Тор ля ба гўр ба ни җү ги. Вә-
131
Җе фон 5
му җы му җя дан бу ган, нэ хур Та җё вә му хэ җун бин ни хуэй җә сы җё дўш ман ба вә му щё ме дё ни.
4Еги пет ди хуон шон ги та му лён гәр фә ди: – Ви са ни му дон гуа нэ ще мин жынди ни, бу җё та му зў
хуә? Бә җё да та му ли; ни му гә җя е ган ни му ди хуә чи! 5Ни-му кан: исраил жын му ди фур кә җя би Еги пет ди жын фур дуә ха ли. Җы хур ни му хан щён җё та му ба хуә лё ха ни ма?
6Зу нэ йи тян Еги пет ди хуон шон ги гуан жын му дэ исраил-жын му ди бан зы ди ту зы му ги ди фын фу фә ди:
– 7Да җир гә да шон, исраил жын му туә тў кэ ди сы хур, ни му ги та му бә ги мый цо ли. Җы хур җё та му гә җя зо мый цо чи, 8кә сы ба җуан ту ди фур, зу щён зо чян, җё та-му ду зў гу, йи куэ җуан ду бә җё шо. Та му щян ди йи мяр, зу чи то вә ди ни, җё ба та му фон кэ ни, ги та му ди Хў да җү гўр ба ни чи ни. 9Җё та му ё зў хан җун ди хуә ни. Та му дан мон ли, зу мәю тин щян хуа ди гун фу ли.
10Еги пет ди гуан жын му лян исраил жын му бан зы ди ту зы му чи, ги исраил жын му фә ди:
– Хуон шон фә ди, та ги ни му зэ бу гун йүн мый цо ли. 11Җы хур ни му гә җя бу лүн зэ на тар зо мый цо чи, кә сы ни му ба җуан ту ди фур, зу щён зо чян, ё зў гу ни, йи куэ ду бу нын шо.
12Зу җы му җя исраил жын му чў чи зэ Еги пет ди сы җу-ба-хани мый цо ди ви фын шон шу мый ца зы ди ни. 13Еги пет ди гуан жын му нин гў ди, җё та му мый йи тян ба җуан ту ди фур зў гу ни, зу щён та му ю мый цо ди сы хур зў ли ди йи ён. 14Җы хур хуон шон ди гуан жын му ба зо чян да исраил жын-му ди җун җян ни җян чў лэ ди ту зы му на бян зы да ди, вын та му ди ни:
– Ви са зў хуә ди жын му ба җуан ту, зу щён зо чян йи ён, мә зў гу ди?
15Нэ ще исраил жын ди ту зы му до Еги пет хуон шон ди мян чян, чи то ди фә ди:
– Хуон шон! Ви са ни ги ни ди нў му җы му җя ган ди-ни?! 16Гуан жын му ги вә му бу ги мый цо еба, җё вә му туә
132
Җе фон 6
җуан ту ни! Щүан зэ хан да вә му ди ни! Ни кан, ни ди еги-пет жын му ган ди җы гә сы гў на хар.
17Хуон шон фә ди: – Ни му щян ди йи мяр, зу чи тоди ни, җё вә ба ни му
фон кә, ги ни му ди Җў җү гўр ба ни чи ни. 18Чи, куэ куэ ди зў хуә чи! Вә му ги ни му бу ги мый цо, кә сы ни му, лян зо чян йи ён, ба җуан ту ё зў гу ни.
19Исраил жын му ди ту зы му тин җян ба җуан ту ди фур, лян зо чян йи ён ё зў гу ни, та му мин бый ли: да бэ ля до ли та му ди ту шон ли! 20Та му да Еги пет хуон шон гын чян зу дё, ба вэ ту дын ди Му са лян Ха ру нэ кан җян ли. 21Та му зу ги Му са лян Ха ру нэ фә ди:
– Җё Җў ян дин җы до ха, ни му ги вә му ган лигә са сы-чин! Ни му җё Еги пет ди хуон шон лян та ди гуан жын му хэ хын вә му ни, җё та му юли да сы вә му ди йин йир ли. Җў ян дин зуй щин ни му ни!
22Му са чи то Җў ди фә сы: – Җў! Ни ви са җы му җя җә мә Ни ди мин жынди ни? Ви са
Ни ба вә да фа до җы тар лэ ли? 23Да вә до Еги пет хуон шон ди мян чян ви Ни ди мин зы фә хуа ди сы хур да шон, хуон шон ба Ни ди мин жын йүә щин дэ дў ди җә мә кэ ли, кә сы Ни ба та му мә җе фон чў лэ!
6Җў ги Му са фә ди: – Җы хур ни кан, Вә ги Еги пет ди хуон шон зў са ни.
Вә ба та би җян ди, җё та гә җя ба Вә ди мин жын фон кэ ни. Вә җын шы би җян ди, җё та ба исраил жын му да гә җя ди гуй җя ни ган чў чи ни.
Хўдащүхадихуа2Хў да ги Му са фә ди: – Вә сы Җў! 3Вә сы Чүан нын ди Хў да. Зо чян Вә зэ Ибра-
щи мэ, Ис хар, Ягў бэ мян чян лэ гуә. Кә сы ба Вә ди гуй җун мин зы «Җў» Вә йүн зун ги та му мә щян гуә. 4Зо чян Вә лян та му дин ли хә тун ли, щү ди ба та му бан до Ха наан
133
Җе фон 6
ди фон шон ни. Нэ гә сы хур шон та му зэ нэ гә ди фон шон, лян ли щён жын му йи ён, җў гуә. 5Җы хур Вә тин җян ли, исраил жын му за му җя шын хуан ди ни, йин цы сы еги-пет жын му ба та му, зу щён нў йи ён, җә мәди ни. Вә зу ба дин ха ди нэ гә хә тун җи че лэ ли. 6Йин ви җы гә ни чи, ги исраил жын му җы му җя фә: «Хў да фә ди: „Вә сы Җў! Вә ба ни му да Еги пет лин чў лэ ни, да еги пет жын му ди япый ба ни му җе фон чў лэ ни, бу җё ни му, зу щён нў йи ён, зэ шу җә мә ли. Вә ба Вә ди ю да ли лён ди шу чын кэ, ги еги-пет жын му дин сын за зуй ни. Вә ба ни му ди мин җю ха ни. 7Ни му чын ха Вә ди мин жын ни, Вә сы ни му ди Хў да. Вә ба ни му да еги пет жын му ди шу ни җе фон чў лэ ни, нэ хур ни му зу җы до ни, Вә, Анла хў Тор ля, – зу сы ни му ди Җў. 8Зо чян Вә ги Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ дў ли җу ли, ба Ха наан ди-фон ги та му ги ги ни. Вә ба ни му ян дин лин до нэ тар ни, җё нэ гә ди фон йи ху чын ха ни муди ни. Вә сы Җў!“»
9Му са ба җы ще хуа ги исраил жын му фә ли, кә сы та му бу тин та ди хуа, йин цы сы та му ди хуә тэ җун ди хын зэ му сы щин ни кә җя мәю зы вон ли. 10Җў ги Му са фә ди:
– 11Ни чи, ги Еги пет ди хуон шон фә: «Ни ян дин ба исраил жын му да Еги пет ё фон кэ ни».
12Му са ги Җў фә ди: – Исраил жын му бу тин вә, нан дый Еги пет ди хуон шон
тин вә ни ма? Вә сы йи гә фә бу лэ хуа ди жын. 13Җў ги Му са лян Ха ру нэ ги ди фын фу фә ди: – Ни му чи, ги исраил жын му дэ Еги пет ди хуон шон
фә: Вә, Җў, ги ни му ги ди фын фу, җё ба исраил жын му да Еги пет лин чў лэ ни.
МусалянХарунэдизў14Җы ду сы исраил жын му мый йи гә җя щя ди зў зў-бый-
бый: Ягў бэ ди ту шу зы ди мин зы җё ди Ру вим. Ру вим ди сы гә эр зы сы: Хан ох, Фа лу, Хец рон дэ Хар ми – җы сы Ру вим ди ху дэ. 15Щи мэ ди люгә эр зы сы: Ие муил, Иа мин, Огад, Иа хин, Цо хар дэ Саул (Саул ди ма ма сы ха нан ей нү жын) – җы сы
134
Җе фон 7
Щи мэ ди ху дэ. 16Ле вий ди сан гә эр зы сы: Гир сон, Кааф дэ Ме ра ри. Ле вий хуә ли йи бый сан шы чи суй. 17Гир сон ди лён гә эр зы сы: Лив ни дэ Ши меи; та му гә җя ю хо шо ху-бый ни. 18Кааф ди сы гә эр зы сы: Ам рам, Иц гар, Хев рон дэ Узи ил. Кааф хуә ли йи бый сан шы сан суй. 19Ме ра ри ди лён гә эр зы сы: Мах ли дэ Му ши. Җы зу сы Ле вий ди зў дэ та ди ху бый. 20Ам рам ба гә җя ди гў гў Ио ха вед чү шон ли; та ба Ха ру нэ лян Му са сын-ён ха ли. Ам рам хуә ли йи бый сан шы чи суй. 21Иц гар ди сан гә эр зы сы: Ко ра, Не фег дэ Зих ри. 22Узи ил ди сан гә эр зы сы: Ми саил, Ел ца фан дэ Сиф ри. 23Ха ру нэ ба Ели са ве та чү шон ли (Ели са ве та сы Ами надав ди нүр, есы Наа ссон ди мый мый). Ели са ве та ги Ха ру нэ сын-ён ли сы гә эр зы: На дав, Авиуд, Елиа зар дэ Ифа мар. 24Ко ра ди сан гә эр зы сы: Асир, Ел кана дэ Авиа саф – җы сы Ко ра ди зў. 25Ха ру нэ ди эр зы Елеазар ба Фу тиил ди йи гә нүр чү шон ли. Елеазар ди щи фур ги та сын-ён ли йи гә эр зы, мин зы җё ди Фи не ес. Җы зу сы Ле-вий ху бый ди ту зы му дэ та му ди җя щя.
ХарунэзущёнМусадифәҗязы26Җў ги Ха ру нэ лян Му са зо чян ги ди фын фу, җё та му ба
исраил жын му җо чў мый йи гә җя щя йи ба зы лян йи ба зы да Еги пет лин чў лэ ни. 27Җы лён гә жын зо чян чи то ли, җё Еги пет хуон шон ба исраил жын му фон кэ ни. 28Зо чян Җў зэ Еги пет ги Му са фә гуә:
– 29Вә сы Җў! Ни ё ба Вә ги ни фә ха ди йи че хуа ги Еги-пет ди хуон шон фә ги ни.
30Кә сы Му са фә ди: – Хў да-я! Ни җы до ни, вә бусы йи гә фә җя зы, Еги пет ди
хуон шон тин вә ди хуани ма?
7Җў фә ди: – Вә җё ни ги Еги пет ди хуон шон чын ха зу щён Хў да
йи ён ни, җё ни ди гә гә Ха ру нэ ги та, зу щён ни ди фә җя-зы йи ён, фә хуа ни. 2Ни ба Вә ги ни ги ха ди йи че фын фу
135
Җе фон 7
ги Ха ру нэ фә ги, җё та ги хуон шон фә, җё хуон шон ба исраил жын му да та ди гуй җя ни фон кэ. 3‑4Кә сы Вә җё хуон шон ди щин нин ни. Вә ги Еги пет щян чў лэ ли хо шо кэ ра мэ ти дэ чё чи сы чин еба, кә сы хуон шон хан мә тин ни ди хуа. Нэ хур Вә ги Еги пет дин сын за зуй ни. Вә ба Вә ди мин жын – Исраил ди эр нү, йи ба зы лян йи ба зы да нэ гә ди фон лин чў лэ ни. 5Вә ба Вә ди шу чын кэ, зуй та-му ни, ба исраил жын му да нэ гә гуй җя лин чў лэ ни, нэ хур еги пет жын му зу җы до ни – Вә сы Җў!
6Му са лян Ха ру нэ җо чў Җў ди фын фу ган ли. 7Та му лян Еги пет ди хуон шон фә хуа ди сы хур, Му са нэ хур кә җя ба-шы суй ли, Ха ру нэ ба шы сан суй.
Харунэдиҗўгунзы8Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 9Хуон шон дан җё ни му щян йи гә кэ ра мэ ти, ни ги
Ха ру нэ фә ги, җё ба җў гун зы эр дё хуон шон мян чян, нэ гә җў гун зы зу бян чын чон чун ни.
10Му са лян Ха ру нэ до хуон шон мян чян, җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ли: Ха ру нэ ба җў гун зы на шон, эр дё Еги пет ди хуон шон лян та ди гуан жынму ди мян чян ли, нэ гә җў гун-зы зу бян чын чон чун ли. 11Хуон шон дон вәр ба та ди суан щин щю ди дэ суан гуа жын му җё дилэ, җё та му е на гә җя ди фа чи җы му җя ган ли. 12Та му ба шу ни ди җў гун зы эр дё ди ха, нэ ще җў гун зы е бян чын чон чун ли; кә сы Ха ру нэ ди җў гун зы ба та му ди җў гун зы ду щи шон ли. 13За му җя Җў фә ли, Еги пет хуон шон ди щин нин дё ли, та мә тин Му са лян Ха ру нэ ди хуа.
ЗэЕгипетйүлитуйигәбэляли–ще14Җў ги Му са фә ди: – Еги пет хуон шон ди щин нин ди хын, та мэ щин фон кэ
Вә ди мин жын. 15Мир гә ган зо хуон шон җо чў Нил хә зу ди сы хур, ни до та ди мян чян. Зэ шу ни ба нын бян чон чун ди нэ гә җў гун зы на шон, до хә ян зы шон, ба хуон шон дын ди.
136
Җе фон 8
16Ни ги хуон шон җы му җя фә: «Яхў ти жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба вә да фа лэ җё вә ги ни фә ни: ни ги йи гә ку хуан, ба Җў ди мин жын фон кэ, җё та му зэ са вә ни бэ вон Та чи, кә сы ни йи чыр до щян зэ бу тин хуа. 17Җў җы му җя фәди ни: „Щян зэ ни җы ха: Вә зу сы Җў“! Ни кан, вә на җы гә җў гун зы ба Нил хә ни ди фи дайихар, фи дон вәр зу бян чын ще ни. 18Йү ду сы дё ни, хә ди фи чу дё ди йи мяр, еги пет жын му бу нын хә җы гә фи»!
19Җў ги Му са кә фә ди: – Ни ги Ха ру нэ фә ги, җё та ба җы гә җў гун зы на шон,
ба та ди шу җо чў Еги пет йи че ди хә, фи чү, ло ба дэ җин чын кэ йихар, фи зу бян чын ще ни. Чүан Еги пет ди гуй җя ни сы җу-ба хани ду ю ще ни: фи тун зы ни дэ шы ту гон зы ни ду сы ще.
20Му са лян Ха ру нэ җо чў Җў ди фын фу ган ли. Ха ру нэ зэ Еги пет ди хуон шон лян та ди гуан жынму ди мян чян ба җў гун зы чын кэ, ба Нил хә ни ди фи да ли йихар, хә ни ди фи дон вәр зу бян чын ще ли. 21Хә ни ди йү ду сы дё ли, фи чу дё ди йи мяр, еги пет жын му бу нын хә җы гә фи ли. Чүан Еги пет ман гә чўр ду сы ще. 22Йи ху хуон шон ди суан щин щю ди дэ суан гуа жын му на гә җя ди фа чи е җы му җя ган ли, җё фи бян чын ще ли. Зу щён Җў фә ха ди йи ён, Еги пет хуон шон ди щин хан нин ди, бу тин Му са лян Ха ру нэ ди хуа. 23Еги пет хуон шон хуэ йли гә җя ди җин лу-бо дян ни ли, щин ни йи-дяр ду бу цо щин җы гә сы чин. 24Еги пет ди йи че жын бу нын хә Нил хә ни ди фи йи мяр, та му зэ хә ди җу ви ни ва кын ди ни, щён да ди ли ту ба хә ди фи ва чў лэ ни. 25Да Җў җё Нил хә ни ди фи бян чын ще ди нэ йи тян да шон, кә җя гуә ли чи тян ли.
Диэргәбэля–лэгуазы
8Җў ги Му са фә ди: – Ни чи, ги Еги пет ди хуон шон фә: «Җў җы му җя
фәди ни: „Ни ба Вә ди мин жын фон кэ, җё та му бэ вон Вә-чи. 2Ни дан ба та му бу фон кэ, Вә зуй щин ни ди гуй җя ни.
137
Җе фон 8
Вә ба лэ гуа зы да фа до Еги пет ди йи че ди фон шон ни. 3Нил хә ли ту ди лэ гуа зы фан дан дан ни; та му да хә ли ту чў лэ, җин ни ди җя ни дэ фи җё ди фон зы ни, тёдо ни фи җё ди чуоншонни, ни ди гуан жынму ди дэ мин жын ди җя ни ни, җин хуә лу ли ту ни, тёдо хуә мян ди пын ли ту ни. 4Лэ гуа зы тёдо ни ди мин жын дэ гуан жынму ди шын шон ни!“»
5Җў ги Му са фә ди: – Ни ги Ха ру нэ фә, җё та ба җў гун зы на шон, ба шу җо чў
Еги пет ди фон ди йи че хә, фи чү дэ ло ба чын кэ йихар, җё лэ гуа зы ду чў лэ, ба чүан Еги пет гуй җя пу ман.
6Ха ру нэ ба җў гун зы на шон, ба шу җо чў Еги пет ди йи-че ю фи ди ди фон шон чын кэ ли хар, лэ гуа зы дон вәр зу да фи ли ту тё чў лэ, ба чүан Еги пет гуй җя пу ман ли. 7Кә сы суан гуа жын му ба гә җя ди фа чи сы шон, җё лэ гуа зы ба чүан гуй җя е пу дё ли. 8Еги пет ди хуон шон ба Му са лян Ха ру нэ җё ди лэ, ги та му фә ди:
– Чин ни му чи то Җў ба җы ще лэ гуа зы да вә дэ вә ди мин жын гын чян җуй чў чи, нэ хур вә зу ба ни му ди жын му фон кэ ни, җё та му чи ги Җў ба гўр ба ни җү ги ни.
9Му са хуэй да ди: – Вә щён ви ни чи то Җў ни. Ни гә җя ба сы хур дин ха,
вә лэ ви ни, ви ни ди гуан жын му дэ мин жын чи то Хў да ни. Нэ хур Хў да ба йи че лэ гуа зы да ни гын чян, да ни ди фон зы ни ган чў чи ни; та му ду сы дё ни, гуон шын до Нил хә ли ту ни.
10Еги пет хуон шон фә сы: – Ни мир гә ви вә чи то. Му са фә ди: – Вә җо чў ни ди хуа ган ни, җё ни җы ха: чүан дун-яшон
мәю дан лин ди, зу щён вә му ди Анла хў Тор ля йи ён ди! 11Лэ-гуа зы да ни гын чян, да ни ди җя ни, ни ди гуан жын му дэ ни ди мин жын гын чян зу дё ни, та му гуон шын до Нил хә ли ту ни.
12Му са лян Ха ру нэ да Еги пет хуон шон гын чян зу дё, Му-са чи то ли Җў ли, җё Та ба зо чян да фа дё Еги пет хуон шон гын чян ди лэ гуа зы на шон зу дё ни. 13Җў җо чў Му са ди чи то
138
Җе фон 8
ган ли: мый йи гә фон зы ни ди, йүан зы ни ди лян ди ни ди лэ гуа зы ду сы дё ли. 14Еги пет жын му ба сы дё ди лэ гуа зы шу чын дуй ли, сы дё ди лэ гуа зы ди чу ви до ба чүан гуй җя гуан ман ли. 15Хуон шон йи кан са: бэ ля гуә ли, лэ гуа зы ду сы дё ли, та ди щин йүан хуэй нин дё ли, зу щён Җў фә ха ди йи ён, та бу тин Му са лян Ха ру нэ ди хуа.
Дисангәбэля–цонйин16Җў ги Му са фә ди: – Ни ги Ха ру нэ фәги, җё та на җў гун зы ба ди шон ди
тў дайихар: Еги пет ди йи че ди фон шон ди тў зу бян чын цон йин ни.
17Та му зу җы му җя ган ли. Ха ру нэ на җў гун зы ба ди шон ди тў да ли хар, Еги пет йи че ди фон шон ди тў ду бян чын цон-йин ли, та му ба жын му лян ту гў ви нян ли. 18Суан гуа жын-му е щён җё тў бян чын цон йин ни, кә сы та му мәю җы гә бын сы. Нэ хур цон йин ба жын му лян ту гў ду ви нян ли. 19Суан гуа жын му ги Еги пет ди хуон шон фә ди:
– Җы сы Хў да ган хади сы чин! Кә сы хуон шон ди щин кә нин дё ли, зу щён Җў фә ха ди
йи ён, та бу тин Му са лян Ха ру нэ ди хуа.
Дисыгәбэля–хавын20Җў ги Му са фә ди: – Мир гә ган зо йи зор Еги пет ди хуон шон җо чў хә зу ди
сы хур, ни до та ди мян чян, ги та фә: «Җў җы му җя фәди-ни: „Ни ба Вә ди мин жын фон кэ, җё та му бэ вон Вә чи. 21Ни дан йүан хуэй ба та му бу фон кэ, нэ хур Вә лян ха-вын зуйщинни, ни ди гуан жын му дэ йи че мин жын ни; еги пет жын му ди җя ни дэ Еги пет ди йи че ди фон шон ду юха ха вын ни. 22Кә сы нэ йи тян Вә ди мин жын җў ди Ге сем ди фон шон йи гә ха вын ду бу фидичи. Вә җы му җя ган ди йин цы сы щён җё ни җы ха: Вә, Җў, – зу сы чүан ди мян-шон ди Җў! 23Вә ба Вә ди мин жын лян ни ди мин жын фын кэ ни. Җы гә кэ ра мэ ти мир гә зу йү ни!“»
139
Җе фон 9
24Җў зу җы му җя ган ли: кә чүн ди ха вын фи до Еги пет хуон шон ди җин лу-бо дян ли, та ди гуан жынму ди фон зы ни дэ чүан Еги пет ди ди фон шон ли. Еги пет ман гә чўр шу ли ха вын ди чи фу ли. 25Еги пет ди хуон шон ба Му са лян Ха-ру нэ җё ди лэ, ги та му фә ди:
– Чи, зэ вә ди гуй җя ни ги ни му ди Хў да ба гўр ба ни җү ги! 26Му са фә ди: – Җы му җя ган бу чын, йин цы сы вә му дан зэ җы тар
ги Анла хў Тор ля җү гўр ба ни, еги пет жын му чи шон лэ-ни. Еги пет жын му дан кан җян вә му җү ди гўр ба ни дэ цэ та му ди ни, та му на шы ту ба вә му да сы ни! 27Вә му ян дин ё җо чў Анла хў Тор ля ди фын фу ган ни: зэ са вә ни, зу сан тян ди лў, ги Анла хў Тор ля ба гўр ба ни җү ги ни.
28Еги пет ди хуон шон фә ди: – Вә ги ни му ги кухуанни, җё ни му до са вә ги ни му
бэ вон ди Анла хў Тор ля ба гўр ба ни җү ги; кә сы ни му тэ бә зу ди йүан ли. Ни му ви вә чи то Хў да.
29Му са хуэй да ди: – Җы сы ма, вә да ни ди мян чян зу дё, чи то Җў чи ни,
мир гә ха вын зу да ни, ни ди гуан жын му дэ ни ди йи че мин жын гын чян фи дё ни. Кә сы ни зэ бә хун вә му ли, бә дон гуа вә му ги Җў җү гўр ба ни чи.
30Му са да Еги пет хуон шон ди мян чян зу дё, чи то ли Җў ли. 31Җў зу җо чў Му са ди чи то ган ли. Йи че ха вын да Еги пет хуон шон ди, та ди гуан жын му дэ мин жын ди гын чян йи гә ду мә шын ха, фи дё ли. 32Кә сы җы йи хуэй Еги пет хуон шон ди щин кә нин дё ли, та ба исраил жын-му мә фон кэ.
Дивугәбэля–сынлиндивынбин
9Җў ги Му са фә ди: – Ни чи, до Еги пет хуон шон ди мян чян, ги та фә:
«Яхў ти жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля җы му җя фәди ни: „Ни ба Вә ди мин жын фон кэ, җё та му бэ вон Вә чи. 2‑3Ни дан ба та му бу фон кэ, Вә җё ни ди ма, лү, луә туә, ню, ён
140
Җе фон 9
лян җү лү – йи че сын лин хэ вын бин ни. 4Вә ба исраил-жын му ди йи че сын лин дэ еги пет жын му ди йи че сын лин фын кэ ни. Исраил жын му ди сын лин йи гә ду бу сы. 5Вә, Җў, кә җя ба жы зы дин ха ли: мир гә җы гә сы чин зу зэ җы тар йү ни!“»
6Җў ди эр тян җо чў Та фә ха ди ган ли: еги пет жын му ди йи че сын лин хэ ли вын бин, сы дё ли, кә сы исраил жын-му ди йи гә сын лин ду мә сы. 7Еги пет ди хуон шон да фа ди хуә җи му ца кан исраил жын му ди сын лин чи ли. Җы сы ма, исраил жын му ди йи гә сын лин ду мә сы дё! Кә сы Еги пет хуон шон ди щин хан нин ди, та ба исраил жын му мә фон кэ.
Дилюгәбэля–куәкуәзы8Йи ху Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – Ни му да хуә лу ни ман мар җуа йи ба хуэй; йи ху җё
Му са ба җы гә хуэй зэ Еги пет хуон шон ди мян чян җо чў тян са до кун җун ни. 9Җы ще хуэй, зу щён тў, са до Еги пет ди фон шон ди гә ли-гә лор ни, йи ху жын му дэ сын лин ди шын шон чў куә куә зы ни.
10Му са лян Ха ру нэ шу ни ба хуэй җуа шон, до ли хуон-шон мян чян ли. Му са ба хуэй са до кун җун ни ли. Җы гә хуэй дон вәр зу җё жын му лян сын лин ди шын шон чў-ли куә куә зы ли. 11Суан гуа жын му зэ бу нын до Му са ди мян чян лэ ли, йин цы сы та му, лян йи че еги пет жын йи ён, хун шын шон е чў ли куә куә зы ли. 12За му җя Җў ги Му са фә ли, Еги пет хуон шон ди щин хан нин ди, та бу тин Му са лян Ха ру нэ ди хуа.
Дичигәбэля–лынзы13Җў ги Му са кә фә ди: – Мир гә ган зо йи зор ни до Еги пет хуон шон ди мян чян,
ги та фә: «Яхў ти жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля җы му җя фәди ни: „Ни ба Вә ди мин жын фон кэ, җё та му бэ вон Вә чи. 14Йин цы сы җы йи хуэй ни кә дан бу тин Вә ди хуа, Вә гуон бусы зуй щин ни ди гуан жын му дэ мин жын ни,
141
Җе фон 9
Вә лян та му йи дар ни ян дин е зуй щин ни ни. Җы му җя җё ни җы ха: чүан дун-яшон мәю дан лин ди, зу щён Вә йи-ён ди Хў да! 15Вә дан ба ни лян ни ди мин жын на вын бин зуй ли, ни му да зо ду ву чон ли. 16Вә ба ни ди мин хў ха ли, йин цы сы Вә щён ги ни щян чў лэ Вә ди ли лён ни, җё Вә ди мин шын сан дё чүан дун-яшон ни. 17Кә сы ни хан фан-дуй Вә ди мин жынди ни, бу щён ба та му фон кэ. 18Мир гә зу җы гә сы хур Вә җё щя да лын зы ни. Да Еги пет гуй җя ли че лэ ди нэ йи тян да шон, йүн зун мә щя гуә җы му сын-за ди лын зы. 19Щян зэ ни ба жын му да фа чи, җё та му ба Еги пет ди ни ди йи че сын лин лян нэ тар юди йи че дун щи ду шудо фон зы ни. На гә жын лян сын лин дан шын до тан до ни, та му бу җиндо фон зы ли ту, щя ха лэ ди лын зы ба та му ду да сы ни!“»
20Җў ди җы ще хуа ба Еги пет хуон шон ди юще зы жын ха-ди йи мяр, та му зу ба гә җя ди нў дэ сын лин ган җин линдо фон зы ни ли. 21Дан лин ди жын мә тин Җў ди хуа, щин ни йи дяр ду мә цо щин гә җя ди нў дэ сын лин, ба та му шын до ди ни ли. 22Җў ги Му са фә ди:
– Ни ба шу җо чў тян чын кэ, лын зы зу щядо Еги пет ди йи че мин жын, сын лин дэ ди ни җон ди цо шон ни.
23Му са ба җў гун зы җо чў тян чын кэ ли хар, Җў зу ба за-луй, лын зы дэ дян да фа до чүан Еги пет ди ди җе шон ли. 24Лян щя лын зы дэ шан дян; да Еги пет гуй җя ли че лэ ди нэ йи тян да шон, йүн зун мә щя гуә җы му да ди сын за лын-зы. 25Лын зы ба Еги пет ди ни ди йи че дун щи щё ме дё ли: ба жын му дэ сын лин, ди ни җон ди цо дэ фу ду да дё ли. 26Гуон исраил жын му җў ди Ге сем ди фон шон мә щя лын-зы. 27Еги пет хуон шон ба Му са лян Ха ру нэ кә җё ди лэ, ги та му фә ди:
– Җы йи хуэй вә ган ли гў на хар ли. Вә лян вә ди мин-жын ду цуә ли, Җў сы Гун до ди. 28Чин ни му чи то Җў, җё җы гә за луй лян лын зы җў ха! Вә дайин ни, чи, вә ба ни му фон кэ ли, ни му зэ җы тар бә шын ли.
29Му са ги та фә ди:
142
Җе фон 10
– Вә җы ни да җы гә чын пу ни чў чи, ба шу чын кэ, чи то Җў ни: нэ хур за луй лян лын зы дон вәр җўха ни. Җы му җя җё ни җы ха, – Хў да сы чүан дун-я ди Җў. 30Кә сы вә җы до-ни, ни лян ни ди гуан жын му хан бу па щён Анла хў Тор ля!
31Лын зы ба хў ма лян да мый ду да дё ли, йин цы сы нэ-хур хў ма җён кэ ли хуар ли, да мый е юли мый суй зы ли. 32Лын зы ба мый зы мә да сы, йин цы сы мый суй зы хан мә чў лэ ни. 33Му са да Еги пет хуон шон ди мян чян зу дё, да чын пу ни чў чи, ба шу чын кэ чи толи Җў ли. За луй лян лын зы дон вәр җў ха ли, йү е бу щя ли. 34Кә сы Еги пет ди хуон шон йи кан са: йү, лын зы лян за луй мә ю ли, та цун ган туә гў на хар ли. Хуон шон лян гуан жынму ди щин кә нин дё ли. 35Зу щён Җў зо чян ги Му са фә ха ди йи ён, Еги-пет хуон шон ди щин кә нин дё ли, та мә щин ба исраил-жын му фон кэ.
Дибагәбэля–хуончун
10Җў ги Му са фә ди: – Ни чи, до Еги пет хуон шон ди мян чян. Вә җё та
лян та ди гуа жын му ди щин нин дё ли, Вә щён зэ та му җун-җян ни щян Вә ди кэ ра мэ ти ни. 2Вә щён җё ни ги ни ди эр зы, ни эр зы ди эр зы му фә ни: Вә ги еги пет жын му ган ли са ли, щян за му гә кэ ра мэ ти ли. Ба җы ще сы чин ни му ё җи ха ни: Вә сы Җў!
3Му са лян Ха ру нэ до Еги пет хуон шон ди мян чян фә ди: – Яхў ти жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля җы му җя фәди-
ни: «Ни хан вон җи сы бу тин Вә ди хуа ни? Ни ба Вә ди мин жын фон кэ, җё та му бэ вон Вә чи. 4Ни дан ба та му бу фон кэ, җы сы ма, мир гә Вә ба хуон чун да фа до ни ди гуй җя ни ни. 5Чян-ван ди хуон чун ба Еги пет йи че ди фон зо-нян ни, жын му ба ди мян ду кан бу җян ни. Зо чян лын-зы ба са мә да сы, җы хур хуон чун ба шын ха ди чы дё ни, ба ди ни җон ди фу ду чы дё ни. 6Хуон чун до ни ди җя ни ни, до ни ди йи че гуан жын дэ мин жын ди җя ни ни, ба йи че фон зы җан ман ни. Ни ди зў зў-бый бый ба җы му гә бэ ля да
143
Җе фон 10
та му җў до җы тар ди нэ йи тян да шон, йи чыр до җир гә ди жы зы, йүн зун мә җян гуә».
Му са ба хуа фә ван, җуан гуә чи, да Еги пет хуон шон-ди мян чян чў чи ли. 7Еги пет хуон шон ди гуан жын му ги хуон шон фә ди:
– Җы гә жын хан вон җи сы җә мә за му ни? Ни ба нэ ще исраил жын фон кэ, җё та му бэ вон та му ди Анла хў Тор-ля чи. Нан дый ни хан кан бу җян ма, Еги пет гуй нян кәр лан бо дый ли?
8Еги пет ди хуон шон җё Му са лян Ха ру нэ йүан хуэй до та ди мян чян, ги та му фә ди:
– Хо, ни му чи, бэ вон ни му ди Анла хў Тор ля чи. Сый лян ни му ё чи ни?
9Му са хуэй да ди: – Вә му ди ло-шо, эр нү ду чи ни, лян йи че ён дэ ню, йин-
цы сы вә му ян дин зэ нэ тар ё гуә җе чи, бэ вон вә му ди Җў ни. 10Еги пет ди хуон шон фә ди: – Вә на ни му ди Җў дў җу ди ни: вә бу җё ни му ба ни му ди
щи фу зы лян ва му лин шон зу! Ни му ян дин ю ха вон щён-ни. 11Бу, бу дый чын! Ни му дан щён бэ вон ни му ди Җў чи, вә гуон җё ни му ди нан жын чи ни.
Хуон шон ба җы гә хуа фә ба, зу ба Му са лян Ха ру нэ җуй чўчи ли. 12Йи ху Җў ги Му са фә ди:
– Ни ба шу җо чў Еги пет чын кэ йихар, җё хуон чун ба чүан гуй җя җан ман. Та му лэ, ба ди шон җон ди йи че цо чы дё ни; зо чян лын зы ба са мә да сы, хуон чун ба шын ха-ди ду чы дё ни.
13Му са ба җў гун зы җо чў Еги пет ди фон шон чын кэ ли-хар. Җў җё дун фын гуа че лэ, гуа до Еги пет гуй җя ни ли. Җы гә дун фын җын җыр гуа ли йи тян дэ йи ван щи; ган до ган зо, фын ба хо шо хуон чун гуа ди лэ ли. 14Хуон чун до-ли Еги пет ди йи че ди фон шон ли. Чян-ван ди хуон чун ба ди пи зы пу ман ли. Җы му дуә ди хуон чун зэ җы гә ди фон-шон зочян мә йү гуә, йи ху е мә йү гуә. 15Хуон чун зу нэ му дуә ди йи мяр, та му ба чүан ди мян гэ чў ли, сы җу-ба ха ду
144
Җе фон 10
хи дё ли! Та му ба тан до ни ди лын зы мә да сы ди йи че цо лян фу шон ди го тян ду чы дё ли. Еги пет ди йи че ди фон шон лян йи гә лю цоцор дэ йи гә фу еер ду мә шын ха. 16Еги пет-ди хуон шон хуон хуон-мон мон ди ба Му са лян Ха ру нэ кә җё ди лэ, ги та му фә ди:
– Вә ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля дэ ги ни му ган ли гў на хар ли! 17Щүан зэ чин ни му ба вә ди гў на хар җы йи хуэй е фон шә! Ни му чи то ди җё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба җы гә бэ ля да вә гын чян җә гуә чи.
18Му са да Еги пет хуон шон гын чян чў чи, чи то ли Җў ли. 19Җў җё щи фын гуа че лэ ли; җы гә да фын ба йи че хуон чун гуа до Хун хэ ли ту ли. Зу җы му җя Еги пет ди фон шон йи гә хуон чун ду мә ю ли. 20Кә сы Җў җё Еги пет хуон шон ди щин кә нин дё ли, та мэ щин ба исраил жын му фон кэ.
Диҗюгәбэля–хинан21Йи ху Җў ги Му са кә фә ди: – Ни ба шу җо чў тян чын кэ йихар, да хи нан ба чүан
Еги пет зон ян ни. 22Му са ба шу җо чў тян чын кэ ли хар, да хи нан ба чүан
Еги пет зон ян ли сан тян. 23Еги пет жын му йи гә ба йи гә кан бу җян ли, сан тян та му зэ зан ди вәр шон мә дун тан. Кә сы исраил жын му җў ди ди фон шон ю гуон лён ни. 24Еги-пет ди хуон шон ба Му са җё лэ, фә ди:
– Чи, бэ вон ни му ди Анла хў Тор ля чи! Ба ни му ди нү жын лян ва му ду лин шон чи; кә сы җё ни му ди ню, ён ян дин шын до җы тар.
25Му са хуэй да ди фә сы: – Бу, бу дый чын! Ни ян дин ги вә му ё ба җү гўр ба ни-
ди дэ шо гўр ба ни ди сын лин ги ги ни, җё вә му ги Анла хў Тор ля хо хор ба гўр ба ни җү ги. 26Вә му ба йи че сын лин ё на шон зу ни, йи гә ду бу нын шын ха. Вә му ян дин гә җя ги Анла хў Тор ля ба җү гўр ба ни ди сын лин ё җян ги ни. Хан мә до нэ тар ди зы чян, вә му бу җы до, ба на гә сын лин ё ги Анла хў Тор ля җү ги ни.
145
Җе фон 11
27Кә сы Җў җё Еги пет хуон шон ди щин кә нин дё ли, та мэ щин ба исраил жын му фон кэ. 28Хуон шон ги Му са фә ди:
– Ни да җы тар гун! Бә җё вә зэ җян ни ли. Вә зэ йи хуэй ба ни дан кан җян, ни ву чон ни!
29Му са фә ди: – Ни фә дуй ди ни: җын шы ни зэ бу җян вә ли.
Дишыгәбэля–тушузымудивучон
11Җў ги Му са кә фә ди: – Вә ги Еги пет ди хуон шон лян та ди мин жын да фа
лин йир ди йи гә бэ ля ни. Йи ху та ян дин ба ни му фон кэ ни, хан ба ни му ду да җы тар ган чў чи ни. 2Ни чи, ги исраил-жын му фә ги, җё та му да лин җү гын чян ба җин-йин дун щи ёшон.
3Җў җё еги пет жын му тэ нэ исраил жын му ни. Еги пет ди гуан жын му лян мин жын е тэ нэ Му са ди ни, сы лён ди та сы йи гә ви да жын. 4Му са ги Еги пет ди хуон шон фә ди:
– Җў җы му җя фәди ни: «Җир гә бан-ени Вә да Еги пет ди җун җян ни зу гуә чи ни. 5Еги пет ди мый йи җя зы ди ту йи гә эр зы ду ву чон ни: да щян зэ ди хуон шон ди ту йи гә эр зы шон да тур, йи чыр до зэ мә фон ни мә мян ди нў нү ди ту йи гә эр зы шон. Йи че сын лин ди ту шу зы е сы дё ни. 6Еги пет ди ди фон шон ман гә чўр нын тин җян да кў-луан ху ди шын-чи; җы му гә сын за юцу Еги пет хан мә йү гуә ни, вон ху е бу йү ли. 7Кә сы исраил жын му җя ни ди гу ва зы җо чў жын дэ сын лин ду бу чў шын ли! Нэ хур ни зу җы до ни: Вә сы Җў! Вә ба еги пет жын му лян исраил жын му фын кэ ни».
8Лин йир Му са фә ди: – Дан сы ни ди гуан жын му до вә ди мян чян лэ, гуй ха,
чи то ди җё вә лян вә ди мин жын да җы тар зу дё, нэ хур вә цэ да җы тар зу дё ни.
Му са чи хын хын ди да Еги пет хуон шон ди мян чян зу дё-ли. 9Җў зо чян ги Му са фә гуә:
146
Җе фон 12
– Еги пет ди хуон шон бу тин ни ди хуа, зу җы му җя Вә зэ Еги пет хан нын щян дуә йү ди кэ ра мэ ти.
10Му са лян Ха ру нэ зэ Еги пет хуон шон ди мян чян щян ли җы ще зы кэ ра мэ ти, кә сы Җў җё хуон шон ди щин нин дё ли, хуон шон ба исраил жын му да та ди гуй җя ни мә фон кэ.
ИсраилжынмудиПасхаҗечи
12Җў зэ Еги пет ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2Ба җы гә йүә суан чын ни му ди җын йүә*. Да җы гә
йүә да шон щин нян кэ тур ни. 3Ни му ги исраил жын му ду фә ги: җы йүә ди ди шы тян җё мый йи җя зы ди җон гуй ди ян дин ви та ди җя щя җян йи гә ён го зы хуэй җә сы җү лү го-зы. 4Та ди җя щя ди жын ку зы дан шо, ба йи гә ён го зы йи ха чы бу шон, нэ хур җё та лян та ди дин җин ди лин җү җо чў җя ни ю җи ку жын, зу ба ён го зы фын кэ. Җя ни җигә жын нын чы шон, зу җо чў нэ җигә жын фур фын кэ. 5Сын лин ли ту ни му ян дин ё җян чўлэ йи гә йи суй ди, мәю дуан-бян ди гун-ён го зы хуэй җә сы гун җү лү гозы ни. 6Җё җы гә сын лин зэ ни му ди җя ни шын до җы гә йүә ди ди шы сы тян ди хи ли. Йи ху җё йи че исраил жын ба гә җя щү ха ди сын лин зэ дё. 7Зэ сый җя ди җя ни чы жу, мин жын зу ба нэ гә фон зы ди лён ха ни ди мын куон лян мын куон го ту на зэ ха ён ди ще ё мә дё ни. 8Нэ йи ван щи та му ба ён жу зэ хуә шон ё ко фу, чы дё ни; лян кў цо дэ мәю җё мян ди мә мә ё чы ни. 9Ба ён жу ян дин ё ко фу ни, бу нын чы сын жу, е бу нын чы зэ фи ли ту җў ха ди жу. Ни му ян дин ё чы хў лун ко ха ди ён го зы ни, лян ту, туй ба зы дэ йи че чон чон-дўдў. 10Ни му бу нын ба шын ха ди жу гә до ди эр тян. Жу дан мә чы шон шын ха ли, хи ли ба та ян дин ё зэ хуә ли ту шо дё ни. 11Ни му чы кэ ли, ёни ба дэ зы лый шон, җүә шон ба хэ чуан-шон, шу ни ба җў гун зы на шон, куэ куэ ди ё чы ни – җы сы Җў ди Пас ха җе чи.
* 12:2 На яхў ти йү ян ба җын йүә җё ди «Авив»; җы гә бон җер сы за му-ди сы йүә.
147
Җе фон 12
12Нэ йи ван щи Вә зу гуә Еги пет, ба йи че ту шу зы – эр ва зы дэ сын лин ди гун ту шу зы ду са дё ни. Вә ги та му зы ги ни: Еги пет ди йи че хў да му бу җы сыса. Вә сы Җў! 13Мын-куон шон ди ще зу сы ни му зэ на ни җў ди җи хо. Вә кан җян җы гә ще, зу да ни му ди фон зы гын чян зу гуә чи ни. Вә зуй еги пет жын му ди сы хур, ба ни му йи дяр ду бу хэ. 14Ни му нян нян ян дин ё гуә җы гә җе чи ни, ви Җў зун хў та ни. Ни му ди ху бый е ян дин ё зун хў җы гә җе чи ни – жы сы Вә ги ни му ги ха йи на вар ди фа лү.
Мәюҗёмянмәмәдиҗечи15Җў хан фә ди: – Җы чи тян ли ту ни му бу нын чы ю җё мян ди мә мә,
гуон ё чы мәю җё мян ди мә мә ни. Да ту йи тян да шон, ни-му зу ба җя ни ди йи че җё мян чү дё. Сый җы чи тян ли ту дан чы ю җё мян ди мә мә, ба та ди мин зы ян дин да Вә ди мин жын ди җун җян ни чү дё ни. 16Ту йи тян дэ ди чи тян ни му шудо йи дар ни бэ вон Хў да. Җы лён тян, чў гуә шә лү чы ди, ни му са хуә ду бу нын ган. 17Ни му ё зун хў җы гә мәю җё мян ди мә мә җе чи ни, йин цы сы зу җы йи тян Вә ба ни му ди йи че зў да Еги пет лин чў лэ ли. Ни му лян ни му ди ху бый ян дин ё зун хў җы гә җе чи ни – җы сы Вә ги ни му ги ха йи на вар ди фа лү. 18Да ту йи гә йүә ди ди шы сы тян ху шон да шон, до ди эр шы йи тян ди ху шон, ни му бу нын чы ю җё мян ди мә мә. 19Җы чи тян ли ту ни му җя ни бу нын гә җё мян. Чы ю җё мян чы ди ди жын бу лүн бын гуй җя сын-ён ха ди хуэй җә сы вэ гуй жын еба, ба та му ди мин зы ян дин да Вә ди мин жын ди җун җян ни чү дё ни. 20Ни му бу нын чы ю җё мян ди чы ди; ни му җў ди йи че ди фон шон ду ё чы мәю җё мян ди мә мә ни.
ИсраилжынмутуйихуэйгуәлиПасхаҗечили21Му са ба исраил жын ди йи че ло жын җё ди лэ, ги та му
фә ди:
148
Җе фон 12
– Җё мый йи җя зы ди җў жын җян чўлэ йи гә ён го зы, ба та зэ дё, ни му гуә Пас ха җе чи чи. 22Ни му ба зэ дё ди ён го зы ди ще до дё пын пын зы ни, на йи ба ис соп цо, ба та зэ җы гә ще ли ту мын шы, йи ху ба мын лян мын куон го ту на ще мә дё. Йи чыр до ди эр тян ган зо сый ду бә чў мын. 23Җў са еги пет жын му ди сы хур, ба мын куон шон лян мын го ту мәха ди ще кан җян, да җы тар зу гуә чи ни. Җў җё хэ мин-ди тян щян бу җин ни му ди җя, ба ни му бу да сы. 24Ни му лян ни му ди эр зы му ян дин ба җы ще фын фу, зу щён фа лү йи ён, ё зун хў ни. 25Җи сы ни му до Җў ги ни му щү ха ди ди фон шон ли, ни му ё зун хў җы гә җе чи ди ган бан ни. 26Ни-му ди эр нү дан вын ни му: «Җы гә куй чын ю са йи сы ни?» 27Ни му ё хуэй да ни: «Җы сы ги Җў җү ди Пас ха* җе чи ди гўр ба ни, йин цы сы Та зэ Еги пет да исраил жын му ди җя гын чян зу гуә чи ли. Җў ба еги пет жын му да сы ли, кә сы ба за му ди мин җю ха ли».
Исраил жын му гуй ха бэ вонли Җў ли. 28Та му зу җо чў Җў ги Му са лян Ха ру нэ ги ха ди фын фу ган ли.
БаЕгипетдитушузы‑эрвазыдусадёли29Бан-ени Җў ба еги пет жын му ди йи че ту шу зы-эр ва-
зы са дё ли: да щян зэ ди хуон шон ди ту йи гә эр зы да шон йи чыр до бан фонзы ни зуә ди фан жын му ди ту шу зы шон. Ба йи че сын лин ди ту шу зы е да сы ли. 30Хи ли Еги пет ди хуон шон дэ та ди гуан жын му лян чүан гуй җя ди мин жын ду җин щин лэ ли. Еги пет ди сы җу-ба хани нын тин җян да-кў-луан ху ди шын чи, йин цы сы мый йи җя зы ву чон жын ли. 31Еги пет ди хуон шон хи ли зу ба Му са лян Ха ру нэ җё ди лэ, ги та му фә ди:
– Куэ да җы тар зу! Ни му лян ни му ди исраил жын му куэ куэ ди да вә ди гуй җя ни чў чи. Җо чў ни му ди йи че чи-то бэ вон ни му ди Анла хў Тор ля чи! 32Ба ни му ди ён чүн дэ ню чүн ду ёшон чи. Ни му ги вә е пан вон гә хо.
* 12:17 Пасха – җы гә хуа щён яхў ти ди хуа «Да гын чян зу гуә чи ди».
149
Җе фон 12
33Еги пет жын му ба исраил жын му цуй ди, җё куэ куэ ди да та му ди гуй җя ни зу дё ни, та му фә ди:
– Ни му дан бу зу, нэ хур вә му ду ву чон ни. 34Исраил жын му ба мәю җё мян ди мян гә до хуә мян
пын ни, на йи шон гуә чў (нэ гә сы хур та му хан ги җы гә мян ли ту мә гә җё мян), бый до җя гуэ зы шон ли. 35Та му җо чў Му са ги ха ди фын фу зэ еги пет жын му гын чян ёли җин-йин дун щи дэ йи шон ли. 36Җў җё еги пет жын му тэ нэ Та ди мин жын ни. Исраил жын му ё са, еги пет жын му зу ги ли са ли. Зу җы му җя исраил жын му ба еги пет жын му ди фу гуй на шон зу ли.
ИсраилжынмудаЕгипетчўлэли37Исраил жын му да Раам сес чын пу ни чў лэ, бу щин йи-
чыр зу до Сок хоф ди фон ни ли. Бу суан нү жын му лян ва му, гуон нан жын ю лю бый чян жынни. 38Исраил жын му ёди ню дэ ён да Еги пет зу ли. Лян та му йи дар ни хо шо дан-лин мин зў ди жын е чў лэ ли. 39Зэ лў шон та му да Еги пет на чў лэ ди мәю җё мян ди мян луә ли мә мә ли, йин цы сы еги пет жын му ба та му куэ куэ ди да нэ тар ган чў чи ли, та му ба дан лин чы ди ду мә ше лү бян йи.
40Исраил жын му зэ Еги пет җў ли сы бый сан шы нян. 41Сы бый сан шы нян гуә ли ди нэ йи тян, Җў ди мин жын-ди зў йи ман да Еги пет чў лэ ли. 42Җы йи ван щи Җў гә җя бо хў ли исраил жын му ли, ба та му да Еги пет лин чў лэ ли. Җы сы Җў ди йи ван щи! Исраил жын му ди йи бый зы гын йи бый зы җы йи ван щи ё бу фи җё.
ЗамуҗяёгуәПасхаҗечини43Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – Җы сы Вә ги ни му ги ха ди Пас ха җе чи ди фа лү: дан лин
мин зў ди жын му бу нын чы җы гә Пас ха җе чи ди ён го зы. 44Ни му ги мэ ха ди нў ян дин ё зў сун нэ ти ни, йи ху та цэ нын чы җы гә ён го зы ди жу ни. 45Зэ ни му җя ни дон ки ди дан лин мин зў ди жын лян гўха зў хуә ди жын е бу нын чы
150
Җе фон 13
җы гә Пас ха җе чи ди жу. 46Ни му ба җы гә жу ян дин ё зэ җя ни чы ни, вон вэ ту бә на чў чи. Ба ён го зы ди гў дў йи гә ду бә җә хуэ. 47Йи че исраил жын ё зун хў җы гә җе чи ни. 48Мә зў сун нэ ти ди жын бу нын чы җы гә жу. Зэ ни му җун җян ни җў ди на гә вэ гуй жын дан щён зун хў Пас ха җе чи ди куй чын, ни му ян дин щян ту ни ги та ди җя ни ди йи че нан жын ба сун нэ ти ё зў дё ни. Зу җы му җя та му чын ха зу щён сын-ён ха ди исраил жын ни, нэ хур та му цэ нын чы Пас ха җе чи ди ён го зы. 49Мый йи гә сын-ён ха ди исраил-жын лян ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жын йи мур-йи ён ё зун хў җы гә фа лү ни.
50Исраил жын му ду зун ли Җў че чў Му са лян Ха ру нэ ги ха ди фын фу ли. 51Җў зу нэ йи тян ба исраил жын му да Еги пет лин чў лэ ли.
«Нимубаҗыйитянҗиха»
13Җў ги Му са фә ди: – 2Ни му ба йи че ту шу зы ги Вә ё ги ги ни, йин цы-
сы исраил жын му ди ту йи гә эр зы лян сын лин ди ту шу зы ду сы Вә ди.
3Му са ги исраил жын му фә ди: – Ни му ду ба җы йи тян ё җи ха ни. Җир гә ни му да Еги пет
зу дё ли – җы сы ни му дон ли нў ди ди фон. Җир гә сы Җў на Та ди да ли лён ба ни му лин чў лэ ди жы зы. Ни му бу нын чы ю җё мян ди мә мә. 4Ни му да Еги пет чў чи ди җы йи тян сы җын йүә*, – җы зу сы ту йи гә йүә. 5Җў зо чян ги ни му ди зў зў-бый бый дў ли җу ба ха нан ей жын му, хеттей жын му, амор рей жынму, евей жын му дэ иевусей жын му җў ди ди фон ги ни му ги ги ни. Җи сы Җў ба ни му лин до тон ню нэ зы дэ фын ми ди фу җү ди фон шон, ни му ё нян нян гуә җы гә җе-чи ни. 6Чи тян ли ту чў гуә мәю җё мян ди мә мә ни му бә чы дан лин мә мә, йи ху ди чи тян ди нэ йи тян ни му ё гуә җы гә
* 13:4 На яхў ти йү ян ба җын йүә җё ди «Авив»; җы гә бон җер сы за му-ди сы йүә.
151
Җе фон 13
җе чи ни, җин ян Җў ни. 7Җы чи тян ли ту ни му ян дин ё чы мәю җё мян ди мә мә ни. Ни му җў ди ди фон шон бу нын гә җё мян хуэй җә сы ю җё мян ди мә мә. 8Җе чи да тур ди нэ йи тян ни ё ги эр зы пә щё ни: «За му гуә җы гә җе чи ди йин йир сы Җў ба за му да Еги пет җе фон чў лэ ди сы хур, щян ли ви да кэ ра мэ ти ли». 9Ни гуә җы гә җе чи ди сы хур, җы гә ги ни зу щён зэ ни ди шу шон дэ бын лу шон дэ ди йи гә җи хо йи ён, җё ни йи на вар нян дэ щи щүә Җў ди фа лү ни, йин цы сы Җў на Гә җя ди да ли лён ба за му да Еги пет лин чў лэ ли. 10Ни му ё нян нян зэ дин ха ди җы гә сы хур шон гуә җы гә җе чи ни.
Тушузымулибяндифынфу
– 11Җў зо чян ги за му лян за му ди зў зў-бый бый дў ли җу ли, Та ба за му лин до Ха наан ди фон шон ни. 12Йин ви нэ гә ни ба йи че ту шу зы ян дин ги Җў ё җү ги ни. Мый йи гә сын лин ди гун ту шу зы есы Җў ди. 13Кә сы ба лү ди гун ту шу зы ни на ён го зы ё хуан гуә лэ ни. Ни дан на ён-го зы ба та бу хуан гуә лэ, нэ хур ян дин ба лү ва зы ди бә зы ё җә хуэй ни. Ни ян дин ё ба ни ди ту йи гә эр зы е хуан-гуә лэ ни. 14Вон ху ни му ди эр зы вын ни му ни: «Җы гә ю са йи сы ни?» Ни җы му җя хуэй да: «Җў ба вә му на да ли лён да Еги пет – вә му дон нў ди ди фон шон – лин чў лэ ли. 15Нэ хур Еги пет хуон шон ди щин нин дё ли, ба вә му бу фон кэ, Җў ба Еги пет ди ту шу зы му – да жын ди ту йи гә эр зы дашон йи чыр до сын лин ди ту шу зы – йи че ду да сы ли. Йин ви җы гә вә му ба йи че сын лин ди гун ту шу зы ги Җў җү гиди-ни, ба ту йи гә эр зы ду хуан гуә лэ ди ни». 16Ни зун хў җы гә фын фу, йин цы сы җы гә ги ни, зу щён зэ ни ди шу шон лян бын лу шон дэ ди йи гә җи хо йи ён, җё ни җи ха: Җў на Гә-җя ди да ли лён ба за му да Еги пет лин чў лэ ли.
Йүнцэҗўзыдэхуәҗўзы17Еги пет ди хуон шон ба исраил жын му фон кэ ди сы хур,
Хў да ба та му да фи листим жын му ди ди фон, да нэ гә җе-лў шон мә лин. Хў да фә ди:
152
Җе фон 14
– Дан сы па щён Вә ди мин жын пын җян да җон ди сы чин, таму щин ни ху хуэй ни, йүан хуэй щён хуэй Еги пет чи ни.
18Йин ви җы гә Хў да ба та му да йүан лў шон, зу гуә са-вә вон Хун хэ лин шон зу ли. Исраил жын му на ди җүн-чи да Еги пет чў лэ, кә җя шә лү ди да җон ни. 19Му са ба ву чон ли ди Юсуф ди гў дў на шон зу ли, йин цы сы Юсуф ву чон ди зо чян җё исраил жын му зэ та ди мян чян дў ли җу ли, фә сы:
– Хў да җю ни му мин ди сы хур, ни му ян дин ба вә ди гў дў да җы гә вәр шон лян ни му йи дар ни на шон зу .
20Исраил жын му да Сок хоф ди фон шон зу дё, до ли Ефам ди фон шон ли, зэ нэ тар та му за ли йи гә йин пан. Җы гә вәр зэ са вә ди бян җе ни. 21Бый тян Җў зэ йүн цэ җў зы ни зэ та му ту ни зу ди, зы лў ди ни; хи ли Җў зэ хуә җў зы ни зэ та му ди ту ни зу ди, на хуә ги та му җо лёнди ни. Зу җы му җя җё та му йи тян, йи ван щи нын зу лў. 22Бый тян йүн цэ җў зы, хи ли хуә җў зы бу тын ди зэ та му ту ни зу ди ни.
ИсраилжынмугуәлиХунхэли
14Җў ги Му са фә ди: – 2Ни чи, ги исраил жын му фә ги, җё та му җә гуә лэ,
зан до Пи-Гахи роф ди фон ди дуй мян зы, Миг дол ди фон лян Хун хэ ди дон җун ни, ко Ва ал-Це фон гын чян. Ба йин-пан за до Хун хэ гын чян. 3Еги пет ди хуон шон сы лён ди, исраил жын му ми ли лў ли, са вә ба та му дон чў ли. 4Вә җё хуон шон ди щин нин дё ни, та чў лэ, җуй ни му ни. Вә ба Еги пет ди хуон шон лян та ди җүн дуй да бэ ни. Нэ хур та му зу тэ нэ Вә ни, җы ха ни – Вә сы Җў!
Исраил жын му зу җы му җя ган ли. 5Еги пет ди хуон шон тин җян исраил жын му кә җя по дё ли, та лян та ди гуан-жын му щин ни ху ли хуэй, фә ди:
– За му ган ли йи гә са сы чин?! За му җё исраил жын му по дё ли, җы хур за му ба җы ще зы нў дю дё ли!
6‑7Еги пет ди хуон шон шон ли ма чә, ба лин җүн дуй ди җүн гуан дэ җүн дуй җё ди лэ, лян лю бый дин хо ди ма чә
153
Җе фон 14
дэ Еги пет ди йи че дан лин ди ма чә йи дар ни да Еги пет чў-лэ ли. 8Җў җё Еги пет хуон шон ди щин нин дё ли; хуон шон чў лэ, җуй исраил жын муди ни еба, исраил жын му ту на ди го гор ди, йи дяр ду мә хэ па да Еги пет зу дё ли. 9Еги пет ди җүн дуй, йи че ма, ма чә лян ма шон чи ди җүн жын му ба исраил жын му зэ Хун хэ бон гәр ни нян шон ли. Та му ди йин пан зэ җы тар зади ни; нэ гә вәр ко Пи-Гахи роф ди фон гын чян ни, зэ Ва ал-Це фон ди фон ди дуй мян ни. 10Исраил-жын му йи кан са: Еги пет ди хуон шон лян җүн дуй ба та му җуй шон ли, тэ хэ ли па ли, зу чи то ди җё Җў ба та му ди мин җю ха ни. 11Та му ги Му са фә ди:
– Нан дый зэ Еги пет мәю сун вә му ди вәр ма? Ни ви са ба вә му лин до җы гә са вә ни ву чон лэ ли? Ни ба вә му да Еги пет лин чў лэ, ни кан, ни ган лигә са сы чин! 12Нан-дый вә му чў лэ ди сы хур ги ни зо чян ба җы гә нын йү ди сы чин мә фә гуә ма? Вә му ги ни фә ли: «Ни бә гуан вә-му ди сы чин, җё вә му зэ Еги пет дон нў чи до вә му шон хо ди хын». Зэ Еги пет йи на вар дон нў би зэ са вә ни ву-чон ди чён щёр!
13Му са хуэй да ди: – Ни му бә хэ па ли! Зан ди вын выр ди. Җир гә ни му
кан җян ни, за му җя Җў җю ни му ни! Ни му ба җы ще еги-пет жын йүн зун зэ бу җян. 14Җў ви ни му җын җан ди ни; ни му гуон ё нан вын ха ни.
15Җў ги Му са фә ди: – Ни ви са ла ди кў шыр чи то Вә ди ни? Ни җё исраил-
жын му вон чян зу. 16Ни ба ни ди җў гун зы на че лэ, җо чў хэ зы чын кэ йихар. Хэ ни ди фи фын кэ ни, исраил жын му да ган нан ди шон нын зу гуә чи. 17Вә җё еги пет жын му ди щин чон нин дё ни, йин ви җы гә та му җин до хэ ли ту җуй ни му ни. Кә сы Вә ба Еги пет ди хуон шон, ба та ди җүн дуй, ма чә лян чи ма ди җүн жын ду да бэ ни. Та му тэ нэ Вә ни! 18Вә ба та му да бэ ди йи ху, та му зу җы дони – Вә сы Җў!
19Хў да ди тян щян зо чян зэ Исраил дуй ву ди ту ни зу ди-лэ, щүан зэ зан до Исраил дуй ву ди ху ту ли. Йүн цэ җў зы
154
Җе фон 14
е зан до Исраил дуй ву ди ху ту ли, 20зан до еги пет жын му лян исраил жын му ди җун җян ни ли. Ги еги пет жын му йүн цэ чын ха хи нан ли, кә сы ба исраил жын му җо лён ли. Йин ви җы гә җын җыр йи ван щи Еги пет ди җүн дуй мә-дый до исраил жын му гын чян. 21‑22Му са җо чў хэ ба шу чын кэ ли хар, Җў зу на дун фын ба хэ ни ди фи гуа туә ли. Дун фын гуа ли җын җыр йи ван щи, фи фын кэ ли, зу щён лён тў чён йи ён, зан ха ли, хэ ди зы ган ли. Исраил жын-му да ган ди зы шон гуә ли хэ ли. 23Еги пет жын му җуй исраил жын муди ни, та му лян ма, ма чә дэ ма шон чи ди җүн жын му е ду җин ли хэ зы ли ту ли. 24Тян лён ди зы чян, Җў да хуә җў зы лян йүн цэ җў зы ли ту ба Еги пет җүн дуй вон ли хар, җё та му йи ха ду луан хуон ли. 25Җў җё Еги пет ма чә ди гў лў нон дё ни ли ту ли, гў лў бу җуан ли. Еги пет-жын му фә ди:
– Җў ги исраил жын му бон мон да за му ди ни. За му куэ-куэ ди да та му ди мян чян ё по ни!
26Җў ги Му са фә ди: – Ни ба шу җо чў хэ зы чын кэ, җё фи йүан хуэй хәдо йи-
дар ни, ба еги пет жын му лян та му ди ма чә дэ ма шон чи ди җүн жын му ду ян сы чи.
27Му са ба шу җо чў хэ чын кэ ли, ган зо хэ ни ди фи йүан-хуэй хәдо йи дар ни ли, зу щён зо чян йи ён ли. Еги пет жын му җо чў да фи лон по ди ни, Җў ба та му ду зэ хэ ли ту ян сы ли. 28Хэ ни ди фи, зу щён зо чян йи ён, до йи дар ни ли, ба йи че җуй исраил жын му ди ма чә, чи ма ди җүн жын му лян Еги пет-ди җүн дуй ян сы ли – йи гә ду мә шын ха. 29Исраил жын му да хэ ди ган ди зы шон зу ди сы хур, фи фын кэ ди ни, зу щён лён тў чён йи ён. 30Нэ йи тян Җў ба исраил жын му ди мин да еги пет жын му ди шу ни җю ха ли. Исраил жын му җян-ли: еги пет жын му ди мэ ти зэ хэ ян шон ни. 31Исраил жын му кан җян за му җя Җў на гә җя ди да ли лён ба еги пет жын му да бэ ли, та му хэ па ди тэ нэли Җў ли, ба Та дэ Та ди хуә җи Му са щин фу ли.
155
Җе фон 15
МусадэМариамдичүзы
15Му са лян исраил жын му ги Җў чон ли гә чү зы:
Вә куа җён Җў ни, йин цы сы Та ба ви да дый шын на лэ ли!
Та ба Еги пет ди ма дэ ма шон чи ди җүн жын му эр дё хэ ли ту ли!
2Җў сы вә ди Бо хў җя; Та ба вә ди мин җю ха ли! Та сы вә ди Хў да, вә щён куа җён Та ни! Та сы вә ди да да ди Хў да, вә щён куа җён Та ни! 3Җў сы Җүн жын; «Җў» – зу сы Та ди мин зы! 4Та җё Еги пет ди җүн дуй дэ та му ди ма чә де до хэ
ли ту ли, ба дин хо ди җүн гуан му зэ Хун хэ ли ту ян сы ли! 5Шын хэ ба та му гэ чў ли, зу щён шы ту йи ён, ба та му ян дё хэ ди зы ни ли! 6Җў! Ни ди юшу ю би бу чын ди да ли лён ни! Җў! Ни ди юшу ба дуй ту му да суй ли! 7Ни на ви да ли лён ба фан че лэ ди жын му да бэ ли! Ни ди чи ба та му, зу щён хуә шо мый цо ди йи ён,
шо дё ли! 8Ни җо чў хэ зы чуй ли йи ку чи, фи дуй до
йи дар ни, зу щён чён йи ён, зан ха ли! Хэ ди зы ган дё ли. 9Дуй ту фә ди: «Вә щён ба та му нян шон җуа чў ни. Ба та му ди фу гуй суй бяр чён шон, фын кэ ни. Вә ба до на чў лэ, ба та му ду са дё ни». 10Җў! Ни гуон чуй ли йи ку чи, хэ зу ба еги пет жын му ян сы ли! Та му, зу щён щи ла йи ён, ян дё шын фи ли ту ли!
156
Җе фон 15
11Җў! Зу щён лян Ни йи ёнди, хан ю Ви да диХў да ни ма?!
Сый хан, зу щён Ни йи ён, гуй җун дэ сын за? Сый хан, зу щён Ни йи ён, нын щян кэ ра мэ ти? 12Ни ба Ни ди юшу чын кэ ли, ди тў ба дуй ту му мэ чў ли! 13Ни ба Ни җю ха ди җы гә мин жын на йүн зун
гэ будё ди нэ чин лин ди ни! Ни на Ни ди да ли лён ба та му вон Ни ди гуй җун
ди фон шон лин ди ни. 14Мин зў тин җян, зу хэ ли па, луан хуон ли. Фи листим жын му да ли лын җан ли. 15Ба Едом ди фон шон ди вон зы му ха җин ли; сын за ба Моав ди фон шон ди лин шу жын му
җуа чў ли; Ха наан ди фон шон җў ди жын му пә фан ха ли. 16Сын за дэ хэ па ба та му җуа чў ли! Җў! Та му кан җян Ни ди да ли лён хэ па ди, зу щён шы ту йи ён, зан ди ни, дын ди, җи сы чын ха Ни ди мин жын да та му ди мян чян зу гуә чи ни! 17Ни ба Ни ди мин жын лин до Ни ди го сан шон, ба
та му, зу щён фу йи ён, зэ до нэ тар! Нэ сы Ни, Җў, ги Ни Гә җя җян чў лэ ди
җў ди вәр, зу сы Ни Гә җя щю гэ ха ди гуй җун Сы! 18Җў! Ни йи на вар сы Хуон шон, Ни ди Хуон шон ди чүан ли йүн зун бу ван.
19Исраил жын му да ган ди шон гуә ли хэ зы ли, кә сы Еги пет ди ма чә, ма дэ ма шон чи ди җүн жын му җин ли хэ ли ту ди сы хур, Җў җё фи хә чў ба та му ду ян сы ли.
20Ха ру нэ ди җе җе Ма риам нү шын жын шу ни ба ба ла гўр на шон, дан лин нү жын лян та йи дар ни йи ха ни да ба ла гўр-ди ни, йи ха ни тё тё ву ди ни. 21Ма риам ги та му чон туә ли:
– За му ё куа җён Җў ни,
157
Җе фон 16
йин цы сы Та ба ви да дый шын на лэ ли! Та ба Еги пет ди ма дэ ма шон чи ди җүн жын му ду
эр дё хэ ли ту ли!
Меррадифоншондикўфи22Йи ху Му са ба исраил жын му да Хун хэ гын чян лин шон
зу дё, до ли Сур са вә ни ли. Зэ җы гә са вә ни та му зу ли сан тян, зо бу җуә хә ди фи. 23Та му до ли Мер ра ди фон шонли, кә сы нэ тар ди фи е хә бу чын, йин цы сы фи кў ди хын. Йин-ви җы гә ба нэ гә ди фон җё ди Мер ра*. 24Исраил жын му гон до Му са ди вын ли та ли:
– Җё вә му хә са ни? 25Му са чи то туә Җў ли, Җў зу ба йи куэ зы му ту ги та зы-
ги ли. Му са ба му ту на шон, эр дё фи ли ту, фи дон вәр кә җя нын хә ли. Җў зэ нэ тар ба Та ди фа лү дэ мин лин ги та му ги ги ли, хан зэ нэ тар ба та му зы ян ли. 26Анла хў Тор ля фә сы:
– Ни дан тин Вә ди хуа, зэ Вә ди мян чян ган гун до, зун хў Вә ди мин лин, нэ хур Вә на еги пет жын му шу ха ди йи гә бэ ля ду бу зуй щин ни, йин цы Вә сы канхо ни ди бинди Җў!
27Йи ху исраил жын му до ли Елим ди фон шон ли; нэ тар ю шы эр гә фи чүан лян чи шы гә ми зор фу ни. Та му зэ фи бон гәр ни ба йин пан за ха ли.
Манналёншыляннанчунчёр
16Исраил ди йи че мин жын да Елим ди фон шон чи шын зу дё ли. Та му да Еги пет чў лэ ди эр гә йүә ди шы ву
тян ди нэ йи тян до ли Син са вә ни ли. Та му зан ди җы гә вәр зэ Елим лян Син са вә ди дон җун нини. 2Исраил жын му зэ җы гә са вә ни гон до Му са дэ Ха ру нэ ли, 3ги та му лён-гәр фә ди:
– Җў зо чян дан ба вә му зэ Еги пет да сы – җы гә до вә му-шон дуә му хо! Зэ Еги пет вә му зэ жу гуә гын чян зуә ди лэ,
* 15:23 «Мерра»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Кў ви до».
158
Җе фон 16
дў зы йи на вар чы боди ни. Кә сы ни му ба вә му лин до җы гә са вә ни, щён җё вә му зэ җы тар вә сы ни ма?
4Җў ги Му са фә ди: – Вә ги ни му да тян шон ги чы ди ни. Җё мин жын мый
йи тян чў чи, нэ йи тян сы йүн дуә шо лён шы, зу шу дуә шо. Җы му җя Вә нын зы ян та му, кан та му ба Вә ди фын фу зун хў ни ма бу зун хў. 5Ди лю тян ди нэ йи тян җё та му ба лён тян ди лён шы шу ха, ба чы ди шә лү ха.
6Му са лян Ха ру нэ ги исраил жын му фә ди: – Җў ба ни му да Еги пет лин чў лэ ли – ни му ба җы гә
җир гә ху шон зу җы до ха ни. 7Мир гә ган зо йи зор ни му ба Җў ди ли лён дэ гуон лён кан җян ни. Та ба ни му ди гон до кә җя тин җян ли. Сый дан сы гон до вә му, та гон до Җў ди ни!
8Му са кә фә ди: – Җў ху шон ги ни му ги жу ни, ган зо ги ни му ги чы бо ди
лён шы ни, җё ни му ра зы ни, йин цы сы Та кә җя тин җян-ли, за му җя ни му гон до Та ди ни. Ни му дан гон до вә му, шы да шы җы зу сы ни му гон до Җў ди ни!
9Му са ги Ха ру нэ фә ди: – Ни чи, җё йи че исраил жын шудо йи дар ни, зан до
Җў ди мян чян, йин цы сы Та кә җя ба та му ди гон до ди хуа тин җян ли.
10Ха ру нэ ги Исраил ди йи че жын фә хуа ди сы хур, та му ба ту җуан гуә чи җо чў са вә ни йи кан са, мын мын ди ба Җў ди гуон лён зэ йүн цэ ли ту кан җян ли. 11Җў ги Му са фә ди:
– 12Вә кә җя ба исраил жын му ди гон до хуа тин җян ли. Ни ги та му фә ги: ху шон та му чы жу ни, ган зо чы чы бо ди лён шы ни. Җы му җя та му зу җы до ни, Вә, Анла хў Тор ля-сы, та му ди Җў!
13Ху шон йи да чүн нан чун чёр фи ди лэ, луә до ди пи зы-шон, ба йин пан ду пу дё ли. Ган зо лў фи луә до йин пан ди сы җу-ба ханили. 14Лў фи ган дё ди йи ху, са вә ни ди ди мян-шон пу ли йи цын зы, зу щён хи ли луә ха ди фон йи ён ди, бә пян пяр дун щи. 15Исраил жын му ба җы гә дун щи кан җян, бу җы до җы гә сы са, зу йи гә вын йи гәди ни:
159
Җе фон 16
– Җы сы са-я? Му са ги та му фә ди: – Җы зу сы Җў ги ни му ги ха ди лён шы. 16Җў зо чян ги-
ди фын фу: ни му ду ё шу җы гә дун щи ни; мый йи гә жын гә җя нын чы дуә шо, та зу ё шу дуә шо ни. Мый йи җя зы ди йи ку зы жын гуон нын шу лён гә ки ло.
17Исраил жын му җо чў ги ха ди фын фу ган ли: юще зы жын шу ди дуә, юще зы жын шу ди шо. 18Жын му лён җы гә дун щи ди сы хур йи кан са: сый шу ди дуә, та мәю дуә йү ди; сый шу ди шо, ги та гу ли. Мый йи гә жын нын чы дуә шо, та зу шу ли нэ му щер. 19Му са ги та му фә ди:
– Бу җун җё сый ба җы гә лён шы шын до ди эр тян. 20Кә сы юще зы жын мә тин Му са ди хуа, лю ха ли щер
лён шы. До ли ди эр тян ган зо йи зор, лю ха ди нэ ще зы лён-шы ли ту сын ли чун ли, юли чу ви до ли. Җы му җя ган ди жын му җё Му са чи шон лэ ли. 21Мый йи тян ган зо йи зор жын му җо чў гә җя ди чы шу шу лён шы ди ни. Жә ту сэ ди сы хур, җы гә лён шы зу щё дё ли.
22Ди лю тян та му дуә йү шу ли лён лэзы ди лён шы, мый йи гә жын шу ли сы гә ки ло. Мин жын ди йи че лин шу ги Му са ба җы гә сы чин фә ги ли. 23Му са ги та му хуэй да ди:
– Җў кә җя ги ли фын фу ли: мир гә сы за му хуан ди жы-зы. Мир гә сы бэ вон Җў ди гуй җун шан бэ. Җир гә ни му ё цо са ни, зу цо ха, ё җў са ни, зу җў ха, ба шын ха ди лён шы ги мир гә лю ха.
24Та му җо чў Му са ги ха ди фын фу ган ли: ба шын ха ди лён шы ги ди эр тян лю ха ли, җы ще лён шы ли ту е мә сын чун, е мәю са чу ви до. 25Му са фә ди:
– Җир гә ни му чы лю ха ди лён шы! Йин цы сы җир гә сы бэ вон Җў ди гуй җун шан бэ жы зы. Ни му зэ йин пан вэ ту җир гә зо бу җуә лён шы. 26Ни му ё лю тян шу лён шы ни, ди чи тян сы шан бэ, нэ йи тян йин пан вэ ту са ду мәю.
27До ли ди чи тян ди нэ йи тян, юще зы жын йүан хуэй чў чи зо лён шы чи ли, кә сы та му ба са ду мә зо җуә. 28Җў ги Му са фә ди:
160
Җе фон 17
– Ни му до жи сы хан бу щён зун хў Вә ди фын фу? 29Ни-му җи ха, Вә сы Җў! Вә ё җё ни му хуан йи тян ни, йин ви җы гә ди лю тян Вә ги ни му ги лён тян ди лён шы ни; до ди чи тян, мый йи гә жын ё шын до җя ни ни, бә чў чи ли.
30Йин ви җы гә исраил жын му ди чи тян ду хуан ха ли. 31Исраил жын му ба җы гә лён шы җё ди «ман на», та зу щён ко риандр ди җун зы, ян сый бый быр ди, ви до зу щён лян фын ми луә ха ди бин зы йи ён. 32Му са фә ди:
– Җў ги за му ги ди җы му җя ди фын фу: ба лён гә ки ло ман на ги за му ди ху бый лю ха, җё та му кан: Җў ба за му да Еги пет лин чў лэ ди сы хур, зэ са вә ни ги за му ги ли лён шы ли.
33Му са ги Ха ру нэ фә ди: – Ни на йи гә гуан зы, ги ли ту до лён гә ки ло ман на, гә до
Җў ди мян чян. Җы сы ги за му ди ху бый лю ха ди. 34Ха ру нэ җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли. Та
ба җы гә гуан зы гә до хә тун щён зы гын чян цон ха ли. 35‑36Исраил жын му ба ман на чы ли сы шы нян, йи чыр до та му җў до Ха наан ди фон шон ди нэ гә сы хур. 36(Нэ хур жын му лён лён шы ди фын лён ю эр шы гә литр.)
Дашытулитутончўлэдифи(Фур20:1‑13)
17Исраил ди йи че жын җо чў Җў ди фын фу да Син са-вә ни чи шын зу дё ли. До ли Ре фи дим ди фон шон, та му
ба йин пан за ха ли; нэ тар мәю хә ди фи. 2Исраил жын му кә гон до туә Му са ли, та му фә ди:
– Вә му кон ли, ни ги вә му ба фи ги ги! Му са хуэй да ди: – Ни му ви са гон до вә ди ни? Ви са ни му зы ян Җў ди ни? 3Кә сы мин жын кон ли, хан гон до Му са ли. Та му фә ди: – Ни ви са ба вә му да Еги пет лин чў лэ ли? Ни щён җё
вә му лян вә му ди эр нү дэ сын лин кон сы ни ма? 4Му са чи то туә Җў ли: – Хў да-я! Җё вә лян җы гә мин жын за му җя бан ни? Та му
куэ зу на шы ту ба вә да сы ни.
161
Җе фон 17
5Җў ги Му са фә ди: – Ни лян җигә исраил жын му ди ло жын йи дар ни зу до
мин жын ту ни. Ни шу ни ба зо чян да ли Нил хә фи ди нэ гә җў гун зы на шон. 6Зэ Хо рив сан ди йи куэ да шы ту шон Вә зан до ни ди мян чян ни. Ни ба нэ йи куэ да шы ту на җў-гун зы дайихар, фи зу тон чў лэ ни, җё жын му хә чи.
Му са зэ Исраил ло жын му ди мян чян зу җы му җя ган-ли. 7Ба нэ гә ди фон җё ли гә Мас са дэ Ме ри ва*, йин цы сы исраил жын му зэ нэ тар зын җон дэ зы ян Җў ли:
– Җў хан лян за му зэ йи дар ни ма, мә зэ?
Исраилжынмулянамаликжынмудалиҗонли8Ама лик жынму лэ, до ли Ре фи дим ди фон ни лян исраил-
жын му да кэ җон ли. 9Му са ги На вин ди эр зы Иса фә ди: – Ни җян чўлэ җигә жын, шә лү ди мир гә лян ама лик-
жынму да җон чи. Мир гә вә ба Хў да ди җў гун зы на до шу ни, зан до сан дин зы шон ни.
10На вин ди эр зы Иса җо чў Му са ги ха ди фын фу ган-ли: чў чи лян ама лик жынму да ли җон ли. Нэ гә сы хур Му са, Ха ру нэ лян Ор шон ли сан дин зы шон ли. 11Му са дан ба шу за че лэ, исраил жын му ба җон йин ди ни; та ба шу дан лё ха чи, ама лик жынму йин ди ни. 12Кә сы йи ху Му са ди шу фа ли, Ха ру нэ лян Ор на лэ ли йи куэ зы шы-ту, җё Му са зуә до го ту ли. Та му лён гәр зан до лён ха ни йи чыр до жә ту луә ди сы хур, фу ли Му са ди шу ли. 13Зу җы му җя На вин ди эр зы Иса ба ама лик жынму да бэ ли. 14Җў ги Му са фә ди:
– Ни ба җы гә дый шын ще ха, бә җё ху бый вон дё ли, хан ги На вин ди эр зы Иса фә ги: Вә ба йи че ама лик жын ван чүан щё ме дё ни!
15Му са ги Җў щю гэ ли гә җү гўр ба ни ди җуә зы, ги та нан ли йи гә мин зы, җё чын «Җў сы вә ди Чи». 16Та фә ди:
* 17:7 «Масса»дэ«Мерива» – җы лён гә хуа щён яхў ти ди хуа: «Зын җон» дэ «Зы ян».
162
Җе фон 18
– Җў дў җу ди ни, Та йи на вар лян ама лик жынму җын-җан ни.
ИофордалоМусалэли
18Му са ди вэ фу Ио фор – та сы Ма диан ди фон шон ди ахун – тин җян ли, Хў да ба исраил жын му да Еги-
пет лин чў лэ ди сы хур, ги Му са лян Та ди мин жын ган ли са сы чин ли. 2‑3Ио фор зу лэ, ба Му са да ло ли, хан лин ди Му са ди щи фу зы Сеп фора (зо чян Му са ба та ди щи фу зы шын до вэ фу ди җя ни ли) лян лён гә эр зы. Сеп фора ди йи гә эр зы ди мин зы җё ди Гир сам, йин цы сы Му са зо чян фә гуә: «Вә сы зэ вэ гуй җў ди ли щён жын». 4Дан лин йи гә эр зы ди мин зы җё ди Ели езер*, йин цы сы Му са зо чян фә гуә: «Вә да да ди Хў да сы вә ди Бон бан, ба вә ди мин җю ха ли, мә җё Еги пет ди хуон шон ба вә да сы». 5Ио фор лин ди Му са ди щи фу зы лян лён гә эр зы до ли са вә ни ли. Нэ тар Му са ба йин пан за до Хў да ди гуй җун ди сан гын чян ли. 6Ио фор җё жын му ги Му са фә ли: «Ни ди вэ фу, ни ди щи фу зы лян лён гә эр зы лэ ли». 7Му са тин җян җы гә хуа, чў чи җе йин вэ фу чи ли, ба Ио фор лў чў щин тын ли. Та му йи гә ба йи гә вын ху ли, йи ху җин ли Му са ди җон фонни ли. 8Му са ба Җў за му җя җю ли исраил жын му ди мин, ги Еги пет ди хуон-шон лян та ди мин жын ган хади йи че сы чин ду ги Ио фор фә ли. Та хан ги вэ фу ба исраил жын му зэ лў шон йү ха ди йи че кў нан ли бян фә ли зэ му сы за му җя Җў ба та му ди мин җю ха ли. 9Ио фор тин җян җы йи че сы чин го щин за-ли. 10Та фә ди:
– Җы ган Хў да! Җў да Еги пет ди хуон шон лян та ди мин-жын ди шу ни ба ни му җе фон чў лэ ли! Җы ган Хў да! Җў да дон нў ди япый шон ба ни му җе фон чў лэ ли! 11Җир гә вә җы до ли: Җў би дан лин йи че хў да му ви да, йин цы сы еги-пет жын му ба исраил жын му җә мә ди сы хур, Җў ба җы ще ви да сы чин ган ли!
* 18:4 «Елиезер»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Хў да сы вә ди Бон бан».
163
Җе фон 18
12Ио фор ги Хў да ба шо ди гўр ба ни лян дан лин гўр ба-ни җү ги ли. Ха ру нэ лян Исраил ди ло жын му лэ, лян та йи дар ни зэ Хў да ди мян чян чы ли җы гә гуй җун чы ди ли.
Мусабалиншужынмуҗянчўлэли(Чунфәфалү1:9‑18)
13Ди эр тян Му са вын ли мин жын ди гуан сы ли, жын му зэ та ди мян чян да ган зо йи чыр зан до ху шон ли. 14Ио фор ба җы гә кан җян, вынли Му са ли:
– Ни ги җы ще жын ган са ди ни? Ви са ни йи гәр зуә ди ни, җё жын му да ган зо йи чыр до ху шон зэ ни ди туан йүар ни зан ди ни?
15Му са хуэй да ди: – Вә ян дин ё җы му җя ган ни, йин цы сы мин жын до вә
гын чян лэ, чи то ди җё вә вын Хў да ди вон щён ни. 16Лён гә жын юли са сы чин, зу лэ зо вә ди ни, җё вә вын та му ди гуан сы ни, сый ди дуй ди ни, сый ди цуә ди ни. Вә хан ги та му пә щё Хў да ди фа лү дэ мин лин ди ни.
17Ио фор фә ди: – Ни җы му җя мә ган дуй ди. 18Ни кан, ни лян ни ди
мин жын фа дё ли. Ни йи гәр ба җы ще сы чин ган бу лё. 19Ни тин йихар вә ди хуа, вә ги ни ги йи гә йи җян, пан вон ди җё Хў да лян ни зэ йи дар ни. Ни ё чын ха мин жын ди бё-фәни, ба та му ди сы чин ги Хў да фә ни. 20Ни ба Хў да ди фа лү дэ фын фу ги та му җё тё ди пә щё хо, җё та му җы до, ё ган са ни, за му җя гуә гуон йин жы зы ни. 21Чў гуә җы гә ни да мин жын ди җун җян ни җян чўлэ җигә ю бын сы ди жын, җё та му ги исраил жын му дон лин шу: мый йи чян жын ли ту – йи гә лин шу; йи бый жын, ву шы гә жын, шы гә жын ду җё ю та му ди лин шу. Ни ё па щён Хў да ди, ба нын ко чў ди, бу чы чян ди жын му җян чў лэ ни. 22Нэ ще лин шу-жын са сы хур ду нын вын мин жын ди гуан сы. Ёҗин ди сы чин ли бян та му нын вын ни, ба щё сы чин гә җя нын ган дё. Зу җы му җя та му ба ни дан ди дан зы лян ни нын фын кэ, җё ги ни чин чёрха. 23Ни дан җо чў Җў ди фын фу
164
Җе фон 19
җы му җя ган, нэ хур ни бу фа, ба мин жын ди гуан сы куэ-куэ ди е нын вын дё.
24Му са ба вэ фу ди җуйи тинли, 25зэ исраил жын му җун-җян ни ба ю бын сы ди, нын ган сы чин ди жын му җян чўлэ, җё та му ги мый йи чян жын, йи бый жын, ву шы гә дэ шы гә жын дон ли лин шу ли. 26Та му са сы хур ду вын жын му ди гуан сыди ни, са ёҗин ди сы ли бян вын Му са ди ни, ба щё сы чин гә җя ган ди ни. 27Йи ху Му са ба Ио фор сун шон зу ли, Ио фор зу хуэ йли та гә җя җў ди ди фон ли.
ИсраилжынмузэСинайсангынчянни
191‑2Исраил жын му да Ре фи дим ди фон ни зу дё ли. Та му да Еги пет зу дё, сан йүә чў йи до ли Синай са вә ни ли.
Зэ йи гә сан гын чян та му ба йин пан за ха ли. 3Му са шон ли сан лян Хў да йү мян чи ли. Җў да сан шон ба Му са хан ди, җё та ги Ягў бэ ди ху бый, исраил жын му фә ги ни:
– 4Ни му кә җя җян ли: Вә, Җў, ги еги пет жын му ган ли са ли. Вә ба ни му за му җя кан шу ди ни, зу щён му йин ба гә җя ди йин ва зы зэ бон зы шон бый ди, ба ни му на до Вә гын чян ли. 5‑6Ни му дан тин Вә ди хуа, зун хў Вә ди хә тун, нэ хур ни му чын ха Вә ди мин жын ни. Чүан дун-я ду сы Вә-ди, кә сы гуон ни му сы Вә җян чў лэ ди гуй җун мин жын, ни му сы бэ вон Вә ди ахун му.
7Му са да сан шон ха лэ, ба Исраил ди ло жын му җё ди лэ, ба Җў ди фын фу йи җү лян йи җү ги та му фә ли. 8Исраил-жын му йи щин-йи җи ди хуэй да ли:
– Вә му җо чў Җў ди хуа ян дин ган ни. Му са ба та му ди хуэй да ги Җў фә ги ли. 9Җў ги Му са фә ди: – Вә зэ йүн цэ ли ту до ни гын чян лэ ни, җё Вә ди мин-
жын тин җян, Вә лян ни за му җя фә хуа ди ни, да җы гә шон җё та му йи на вар щин фу ни ни.
Му са ба исраил жын му ди хуа ги Җў фә ги ли. 10Җў ги та хуэй да ди:
– Ни чи, ги мин жын фә ги: җир лян мир та му ба гә җя ё зў ган җин ни, ба йи шон щи җин ни, 11до хур гә шә лү бян-
165
Җе фон 19
йи, йин цы сы нэ йи тян Вә, Җў, ха лэ до Синай сан шон, җё йи че исраил жын ду нын кан җян Вә ни. 12Ни ё зэ сан ди җу ви ни хуа йи гә лў лў зы ни, ги мин жын фә ги: та му бу нын гуә җы гә лў лў зы, бу нын шон сан, е бу нын зэ җы гә сан гын чян зан. Сый ба җы гә сан на җүә та шон, ба та ян дин ё да сы ни. 13На шы ту ба та да сы хуэй җә сы на җян чуә сы, сый ду бу нын ду та ди мэ ти. Жын хуэй җә сы сын лин дан мә зун хў җы гә фын фу, ба чуй ла ба ди шын йин тин җян дан шон сан, ба та ян дин ё да сы ни.
14Му са да сан шон ха лэ, ги мин жын ги ди фын фу, җё та му ба гә җя зў ган җин ни, шә лү бян йи бэ вон Җў ни. Мин жын ба гә җя ди йи шон щи җин ли. 15Му са ги та му фә ди:
– До хур гә ни му ду ё шә лү бян йи ни; ни му бу нын җин щи фу зы ди фон зы.
16Ди сан тян ди ган зо йи зор за луй ди шын щён туә ли, шан туә дян ли, йи куэ йүн цэ до сан шон ли, ба зу щён чуй ла ба ди да шын йин ди щён шын тин җян ни. Йин пан ни ди жын му тин җян җы гә сын за за ди щён шын, хэ па ди ду да-кэ лын җан ли. 17Му са ба жын му да йин пан ни лин чў лэ, та му ду җе йин Хў да чи ли. Та му зан до сан гын зы ди ха ли. 18Синай сан шон мо ян ди ни, йин цы сы Җў зэ хуә ли ту зан до сан шон ли. Җы гә ян лян хуә лу ли ту чў лэ ди ян йи ён. Сан ду җан туә ли. 19Җы гә сы хур ла ба ди шын чи йүә щин да ли. Му са лян Хў да фә ли хуа ли, Хў да на за луй ги Му са ги ли хуэй да ли. 20Җў зан до Синай сан ди дин зы шон, җё Му са шон лэ ни. Му са зу шон ли сан ли. 21Җў ги та фә ди:
– Ни ха чи, ги жын му ги йи гә нин нин ди фын фу: та му бу нын ба ни хуа ха ди лў лў зы зу гуә чи кан Вә лэ, бә җё жын-му ву чон ли. 22Ахун му ё щян ту ни ба гә җя зў ган җин ни, йи ху цэ нын до Вә гын чян. Та му җы му җя дан бу ган, Вә зуй щин та му ни.
23Му са ги Җў фә ди: – Ни ди мин жын бу нын шон лэ, йин цы сы Ни фә ли:
җы гә сан сы Ни җян чў лэ ди, Ни хан ги ди фын фу, җё зэ сан ди җу ви ни хуа йи гә лў лў зы ни.
166
Җе фон 20
24Җў ги Му са фә ди: – Ни ха чи, ба Ха ру нэ лин шон лэ, кә сы ахун му дэ мин-
жын бу нын зу гуә лў лў зы, до Вә җы тар, бә җё Вә ба та му зуй дё ли.
25Му са да сан шон ха лэ, до ли мин жын гын чян, зу ба Җў ди хуа ги та му йи ман фә ли.
ШыгәДатянмин(Чунфәфалү5:1‑21)
20Җы сы Хў да фә ха ди хуа: – 2Вә сы ни бэ вон ди Анла хў Тор ля. Вә зо чян ба
ни да Еги пет, ни дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ли. 3Чў гуә Вә ни ба дан лин ди хў да му бә бэ вон!
4Ни җо чў тян шон го ту ди, ди шон хуэй җә сы фи ди ни-ди хуә вар ги гә җя са ён зы ду бә зў, 5бә бэ вон, е бә фу сы та му, йин цы Вә сы ни бэ вон ди Анла хў Тор ля. Вә, зу щён чы цў ди нан жын йи ён, сый хэ хын Вә, Вә зуй щин та ни, е зуй щин та ди сан бый зы, сы бый зы ди ху бый ни. 6Кә сы сый нэ Вә, зун хў Вә ди мин лин, Вә ди щин до нэ гә жын шон дэ та ди ху бый шон ван ди хын, йи чыр до та ди ди йи чян ди бый зы шон ван ни.
7Бый кар бә ти фә Вә ди мин зы. Сый дан бый кар ти фә Вә ди мин зы, Вә ян дин зуй щин та ни.
8Ни ба шан бэ ди нэ йи тян бә вон дё зэ му сы ё ба җы гә гуй җун ди йи тян зун хў ни. 9Лю тян ни зў хуә, са сы чин ду нын ган, 10кә сы ди чи тян сы Вә җян чў лэ ди шан бэ. Җы йи тян на па сый: ни, ни ди эр нү, нан-нү нў, сын лин хуэй жә сы ни ди җя ни җў ди вэ гуй жын – сы сый са хуә ду бу нын ган. 11Вә, Җў, лю тян ди сы хур ба тян, ди, хэ лян ли ту ди йи че ду зо ха ли, ди чи тян ди нэ йи тян Вә хуан ха-ли. Йин ви җы гә Вә, Җў, ги шан бэ ди җы йи тян пан вонли бэ рэ кэ ти ли зэ му сы ба җы йи тян җян чў лэ ли.
12Тэ нэ ни ди нён-ло зы, җё ни ди гуон йин жы зы зэ Вә ги ни ги ха ди ди фон шон чын ха чон йүан ди.
13Бә да сы жын.
167
Җе фон 20
14Бә ган хў лон ди гў на хар. 15Бә ту сы са. 16Ги жын бә дон җя гў ва. 17Бә нян жә дан лин жын ди фон зы, щи фу зы, нан-нү нў,
ню, лү хуэй җә сы дан лин ди са.
Минжынхэлипали(Чунфәфалү5:22‑23)
18Мин жын тин җян за луй ди щён шын дэ чуй ла ба ди да шын йин, кан җян шан ди дян, сан шон җуә ди хуә, мо ди ян – та му хэ па за ли; зан до ло йүан ни 19ги Му са фә ди:
– Чин ни ги вә му фә хуа, вә му ян дин тин ни. Хў да дан ги вә му фә хуа, вә му хэ па ву чон ни!
20Му са ги та му хуэй да ди: – Ни му бә хэ па, Хў да щён ба ни му зы ян йихар ни, җё
ни му па щён ди тэ нэ Та ни, тин Та ди хуа ни, бу ган гў на-хар ни.
21Кә сы мин жын хан зэ ло йүан ни зан ди ни, гуон Му са йи гәр вон чян зу ли, җин ли Хў да зан ди хи йүн цэ ли ту ли.
Шогўрбанидиҗуәзылибяндифалү22Җў ги Му са ги ди фын фу: – Ни ги исраил жын му җы му җя фә: «Ни му кан җян-
ли: Вә, Җў, за му җя да тян шон лян ни му фә ли хуа ли. 23Чў гуә Вә, ни ги гә җя на җин зы хуэй җә сы йин зы бә зў дан лин ди хў да му, е бә бэ вон та му. 24Ни му на тў ги Вә ба шо гўр ба ни ди җуә зы зў шон, зэ җы гә гўр ба ни ди җуә зы-шон ни му ба ню, ён ги Вә җү чын шо дё ди дэ пин нан ди гўр ба ни. Зэ Вә ги ни му дин ха ди бэ вон Вә ди мый йи гә вәр шон Вә до лэ, ги ни му пан вон хо ни. 25Ни му дан на шы ту ги Вә зў шо гўр ба ни ди җуә зы, ба шы ту вон пин ни бә кан. Йин цы сы на кан пин ди шы ту ба шо гўр ба ни ди җуә зы хў зон ни. 26Ги Вә бә зў ю тэ тэ зы ди шо гўр ба ни ди җуә зы, йин цы сы ни му шон тэ тэ зы ди сы хур, бә җё ба ни му ди щю ти кан җян ли».
168
Җе фон 21
Сыйүннўдифалү(Чунфәфалү15:12‑18)
21Ни ба җы ще фа лү ги исраил жын му фә ги: 2«Ни дан мэ йи гә яхў ти ди нў, җё та лю нян фу сы ни. До ли
ди чи нян ни ги та йүан хуэй ба зыю ги ги, та ги ни са чян ду бу гэ. 3Та ги ни дон нў ди зы чян дан мә җе хун, зу кэ ли җё та йи гәр чи. Ги ни дон нў ди зы чян та дан кә җя җе ли хун ли, да ни гын чян зу ди сы хур җё та ба гә җя ди щи фу-зы лин шон чи. 4Дан сы җў жын ги та ба щи фу зы чү ги ли, йи ху щи фу зы ги та сын-ён ли эр нү ли, та ди щи фу зы лян эр нү ду сы та ди җў жын ди, нэ хур та йи гәр ё зу дё ни. 5Кә-сы нэ гә нў дан фә: «Вә нэ вә ди җў жын лян вә ди щи фу зы дэ эр нү ни. Вә бу щён ё зыю, да җы тар бу зу», 6нэ хур җё та ди җў жын ба та лин до бэ вон Хў да ди вәр шон, йи ху җў-жын на җуй зы ба та ди эр дуә дан дан зы зэ мын хуэй җә сы мын куон шон нон тун. Зу җы му җя та йи бый зы чын ха та җў жын ди нў ни.
7Сый дан ба гә җя ди нүр мэ дё, җё дон нү нў, җы гә нү нў бу нын, зу щён наннў йи ён, дый зыю. 8Ба та мэ шон ди нэ-гә җў жын зо чян дан щён чү та ни, кә сы йи ху бу нэ та ли, җў жын ё җё нү нў ди да да ба нүр мэ хуэй чи ни. Җў жын бу нын ба нү нў ги дан лин мин зў ди жын мэ дё, йин цы сы та ба гә җя ги нэ гә нү нў щү ха ди хуа пә хуэ ли. 9Сый дан ба мэ ха ди нү нў ги гә җя ди эр зы чү ги, җё җы гә нү нў ги та дон чын зу щён гә җя ди нүр йи ён. 10Сый дан ба ди эр гә щи фу зы бан шон ли, җё та ги да пәзы, зу щён зы чян йи ён, ба чы ди, йи шон гун йүн шон зэ му сы та лян щи фу зы хан ё лэ вон ни. 11Та ги да пәзы ба җы сан гә сы чин дан бу ган, нэ хур җё та ян дин ги та ба зыю ги ги, зэ щи фу зы гын чян бу нын ё лин ган ди чян.
Гидахажындижынёдинсазуйни12Сый дан ба жын да ли, йи ху нэ гә жын ву чон ли, ги да-
ли ди жын ян дин ё дин сы зуй ни. 13Сый дан бусы байир ,
169
Җе фон 21
мә фон чў ди ба жын да сы, та нын по дё Вә дин ха ди ди фон-шон, шын до нэ тар. 14Кә сы сый дан сы ба байир ба жын да сы, ги та ян дин ё дин сы зуй ни. На па та по дё Вә ди шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян, вон щён ди ба сы зуй дуә дё ни еба, ба та ё да сы ни.
15Сый ба гә җя ди нён-ло зы да ли, ги та ян дин ё дин сы зуй ни.
16Сый дан ба жын ту шон, йи ху мэ дё ли хуэй җә сы ги гә җя шын ха җё ги та дон нў ни, ги ту ха ди нэ гә жын ян-дин ё дин сы зуй ни.
17Сый дуә щян ли нён-ло зы ли, ги та ян дин ё дин сы зуй ни. 18‑19Лён гә жын да чуй ди сы хур, дан сы йи гә ба ди эр гә
на шы ту хуэй җә сы чуй ту да ли, кә сы ба та мә да сы (дэ ли шон ли, фи до чуон шон ли), йи ху че лэ, җў ди җў гун зы чў-мын нын зу лў, нэ хур да ха та ди нэ гә жын ян дин җо чў та бу щин ха ди жы зы ги та ё пый чян ни зэ му сы ба та кан ха бин ди чян е ё пый ги ни.
20Сый дан ба гә җя ди нан нў хуэй җә сы нү нў на бон бон зы да ли, нў дон вәр ву чон ли, ги җў жын ё дин зуй ни. 21Кә сы дан гуә ли йи-лён тян нў ву чон ли, ги җў жын бу дин зуй, йин цы сы та ба гә җя ди цэ бый дю дё ли – җы гә зу сы ги та дин ха ди зуй.
22Лён гә жын да чуй ди сы хур дан ба хуэй ва ва ди нү жын шон ли, ви җы гә нү жын ба ва ва щё йүә дё ли, кә сы та мә дэ дан лин ди са шон, нэ хур шонха нү жын ди нэ гә жын ян дин ё пый чян ни. Нү жын ди нан жын фә дуә шо чян, та зу ё зэ вын гуан сы ди жын му ди мян чян ба нэ ще зы чян пый ги ни. 23‑25Кә сы нэ гә нү жын дэ ха ди шон дан тэ җун ли, нэ хур ги нэ гә жын ё дин җы му җя ди зуй ни: мин хуан мин, нян җин хуан нян җин, я хуан я, шу хуан шу, җүә хуан җүә, шо ха ди шон хуан шо ха ди шон, да ха ди шон хуан да ха ди шон, на бян зы да ха ди шон хуан бян зы да ха ди шон.
26Сый дан ба гә җя ди нан нў хуэй җә сы нү нў ди нян җин да ли йи чуй, ви җы гә нў ди нян җин ха дё ли, җў жын ян дин ё ба нэ гә нў фон кэ ни – җы сы та ви нян җин пый ха ди.
170
Җе фон 22
27Җў жын дан ба нў ди я да дё ли, та ба нэ гә нў ё фон кэ-ни, – җы сы та ви я пый ха ди зыю.
Сы йүн сын лин ди фа лү. 28Ню дан ба нан жын хуэй җә сы нү жын ди сы, ба нэ гә ню ё на шы ту да сы ни, ба та ди жу бә чы. Ню ди җў жын мәю зуй. 29Кә сы на йигә ню дан зо чян чин чир шон гуә жын, ги ню ди җў жын ба җы гә ли бян фә-гуә, кә сы та мә тин, ба ню хо хор мә бон, йин ви җы гә ню ба жын ди сы ли, нэ хур ба нэ гә ню ё на шы ту да сы ни, ги ню ди җў жын дин сы зуй ни. 30Ги ню ди җў жын дан ви ню ди сы ди жын ди мин фа чян, та ян дин ба ги та дин ха ди йи че ди чян ё пый ги ни. 31Ню дан ба эр ва зы хуэй җә сы яту ди сы, ба җы гә сы чин е ё җо чў җы гә фа лү вон кэ суан ни. 32Ню дан ба нан нў хуэй җә сы нү нў ди сы, ню ди җў жын ян дин ё ги нў ди җў жын пый сан шы гә йин чян ни; ба ню ё на шы ту да сы ни.
33Сый дан ба фи җин мә гэ чў хуэй җә сы ва ли йи гә щин җин, кә сы ба та ди гэ зы кэ кэ лё ха ли, йин ви җы гә ню хуэй-җә сы лү де до җин ли ту, 34нэ гә жын ян дин ё ги сын лин ди җў жын пый чян ни, ба сы шу ги гә җя шын хани. 35Ню ба лин җү ди ню дан ди сы, нэ хур җё лён гә җў жын ба җы гә ню мэ дё, ба чян лян жу тин тир фын кэ. 36На йигә ню дан зо чян чин чир лян дан лин ди ню ди ли җон ли, кә сы нэ гә ню ди җў жын мә тин, ба ню йүан хуэй хо хор мә бон, нэ хур та ян дин ба хуә ню ги лин җү ё пый ги ни, ба ди сы ди ню ги гә җя шын ха ни.
Пыйчянлибяндифалү
22Сый дан ба ту ха ди йи гә ню хуэй җә сы ён зэ дё ли хуэй җә сы мэ дё ли, та ян дин ё ви йи гә ню пый ву гә
ню ни, ви йи гә ён пый сы гә ён ни. 2‑4Зый ва зы ян дин ё ба йи че ту ха ди дун щи пый ги ни. Та дан мәю пый ди са ли, нэ хур зу ба та мэ дё, җё дон нў чи – җы сы та ви гә җя ту ха-ди дун щи пый ха ди. Ба та ту ха ди сын лин, бу гуан ню, лү хуэй җә сы ён (сын лин хан хуә ди сы хур) дан зэ та гын чян зо җуә ли, нэ хур та ё ви йи гә сын лин пый лён гә ни.
171
Җе фон 22
Сый дан хи ли ту ту-мә мә ди җин дан лин жын ди җя ни, җў жын ба та зо җуә да сы ли, да сы та ди нэ гә җў жын мәю зуй. Дан сы җы му җя ди сы чин жә ту чў лэ ди хуэй жә сы тян-чи лён ди сы хур йү ли, нэ хур да сы та ди җў жын ю зуй ни.
5Сый зэ ди ни хуэй җә сы пу то йүан зы ни фон гә җя ди ню, ён ди сы хур, та ди сын лин дан ба жын җя ди ни җон ди җун зы чы ли, нэ хур та ян дин ба гә җя ди ди ни җон ди дин хо ди җун зы хуэй җә сы пу то ги жын җя ё пый ги ни.
6Сый зэ гә җя ди ди ни шо цы язы ди сы хур, хуә дян зы дан де дё дан лин жын ди ди ни, хуә ба нэ гә жын ди мә шу-ха ди хуэй җә сы гә ха лэ ди мый зы шо дё, нэ хур дян ха хуә ди жын ян дин ги жын җя ё пый ги ни.
7Сый дан ги ли чин йүан ба дан лин жын ди чян хуэй-җә сы гуй җун ди дун щи бо хў чў ни, йи ху зый ва зы дан ба җы ще дун щи да та ди җя ни ту дё, ба зый ва зы җуа чў ли, нэ хур зый ва зы ян дин ё пый лён лэ зы ни. 8Ба зый ва зы дан мә җуа чў, нэ хур нэ гә җя ни ди җў жын ян дин до бэ вон Хў да ди вәр шон ё дў җу ни, йин цы сы та мә на жын җя ги та йи туә ха ди цэ бый.
9Лён гә жын дан зын җён сый сы ню, ён, лү, йи шонди хуэй җә сы дан лин дю дё дун щи ди җўр, та му ё до бэ вон Хў-да ди вәр шон ни. Хў да ба сый дан суан чын ю зуй ди, нэ гә жын зу ё ги ди эр гә жын пый лён лэ зы ни.
10Сый дан ба та ди лү, ню, ён хуэй җә сы дан лин сын лин ги дан лин ди жын йи туә ха җё та кан ни, кә сы сын лин дан сы дё, дэ ли шон ли хуэй җә сы җё зый ва зы ту дё ли зэ му сы ги җы гә сы чин мәю гў ва жын, 11нэ хур җо кан сын лин ди жын ян дин ё до бэ вон Хў да ди вәр шон дў җу ни, фә ни, та ба ги та йи туә ха ди жын җя ди сын лин мә ту. Зу җы му-җя сын лин ди җў жын ё ги җы гә сы чин ги чин йүан ни, җо кан сын лин ди жын са ду бу пый. 12Ба сын лин дан да җо кан сын лин ди жын гын чян ту дё ли, нэ хур та ян дин ё ги җў жын пый ги ни. 13Есын дан ба сын лин нё сы, җо кан сын лин ди жын ян дин ба шын ха ди сы шу ё на лэ, ба гә җя щи бый ни, нэ хур та бу пый сы са.
172
Җе фон 22
14Сый дан ги дан лин ди жын, та ди җў жын мә зэ нэ-тар ди сы хур ба сын лин җе ги, сын лин дан дэ ли шон ли хуэй җә сы сы дё ли, нэ хур җе ха сын лин ди жын ё ги җў жын ян дин пый ги ни. 15Нэ гә сы хур җў жын дан зэ нэ тар, җе ха сын лин ди нэ гә жын са ду бу пый. Сын лин дан гў хади, ги җў жын ба гўха ди нэ ще зы чян ё ги ги ни.
Жынли‑дэдолибянзэмусыҗёмындифалү16Сый дан ба мә җе хун ди гў нён җо шон, лян та йи дар ни
фи ли җё ли, та ян дин ё ви җы гә гў нён чў җе хун ди чян ни, йи ху ба та ё чү шон ни. 17Гў нён ди да да дан ги дуан җүә-хуа, ба нүр ги та бу ги, нэ гә ди фон ди жын му чү щи фур ди сы хур чў дуә шо җе хун ди чян, та е ё ги гў нён ди да да чў нэ ще зы чян ни.
18Ги суан гуа ди нү жын ян дин ё дин сы зуй ни. 19Сый лян сын лин фи җё, ги та ё дин сы зуй ни. 20Чў гуә ги Вә, Җў, сый дан ги дан лин ди хў да му җү гўр-
ба ни, ги та ян дин ё дин сы зуй ни. 21Ба ли щён жын бә җә мә, е бә чи фу. Ни му җи ди, ни му
гә җя зо чян зэ Еги пет е дон ли ли щён жын ли. 22Бә чи фу гуа фу дэ ети му. 23‑24Ни му дан чи фу та му, Вә, Җў, ба та му да шын хан ди чи то тин җян, Вә чи шон лэ ба ни му са дё ни, нэ хур ни му ди щи фу зы зу чын ха гуа фу ни, эр нү е чын ха ети му ни.
25Ни дан ба чян ги Вә ди мин жын ли ту ди бу лүн на йигә чүн жын җе ги, ни бу нын, зу щён фон җон жын йи ён, зэ та гын чян дуә йү ё чян. 26Ни дан дин чян ди вәр шон на жын-җя ди йи шон, жә ту луә ди зы чян ни ян дин ги та хуан ги, 27йин цы җы сы та ди луә мур йи җян йи шон, на җы гә йи-шон та ба гә җя ди шын зы гэ ди ни. Мәю җы гә ли, та на са ба гә җя гуә чў, фи җё ни? Та чи то ди җё Вә ги та бон мон ни, Вә ян дин тин җян ни, йин цы Вә сы щин ван ди Хў да.
28Бә дэ цэ Хў да ли, е бә җу ма ни ди мин жын ди лин шу. 29Ни ба щин шу чын ди ту йи бян шу ха ди лён шы, пу то-
җю лян чин-ю ги Вә ё ги ги ни. Ба ни ди ту шу зы ги Вә е
173
Җе фон 23
ги ги ни. 30Ба ни ди йи че по ню, гун-ён ди ту шу зы е ги Вә ги ги ни. Та му дан сы щя ха ли, җё та му лян ву ню хуэй җә сы му-ён шын чи тян, до ди ба тян ё ги Вә ги ги ни.
31Ни му сы Вә ди мин жын, йин ви җы гә ни му бә чы есын нё сы ди сын лин жу, ба нэ гә жу ги гу ва зы ги ги җё чы чи.
«Нимуёдонгундодэшыщинжынмуни»
23Ни бә сун щян хуа; ги бу гун до жын бә бон мон, ги та бә дон җя гў ва. 2Дуә йибан зы жын дан ган ха
сы чин, ни гын шон та му бә ган. Зэ вын гуан сы ди вәр шон ги хуэй да ди сы хур, дуә йибан зы жын дан ба гун до зў фан, ни гын шон та му бә зу. 3Вын гуан сы ди сы хур ви чүн жын-ди чүн бә пян щён та.
4Ни дан ба ни ди дўш ман ди ми ли лў ди ню хуэй җә сы лү пын җян, ба та ги җў жын ла ди чи ги ги. 5Дансы ни ди дўш ман ди туә җун дун щиди лу де дё ли, ни вон гуә бә зу, ги лү бон йихар, ба та ла че лэ.
6Ба чүн жын ди гуан сы вон гун до ни бан. 7Бә чә хуон, бә хэ гун до жын му дэ мәю цуә ди жын ди мин, йин цы сы Вә ян дин зуй щин ган җы му җя ха сы ди жын ни. 8Бә чы чян, йин цы сы чы ха ди чян ба жын ди нян җин зў ха дё ни зэ му сы ба гун до жын ди сы чин зў фан ни.
9Бә чи фу ли щён жын. Ни му җы до ли щён жын ди гуон-йин жы зы ни, йин цы сы ни му гә җя зо чян зэ Еги пет е дон гуә ли щён жын.
Дичинянзэмусыдичитяндифалү10Ни ба ни ди ди җун лю нян, шу лю нян ди шу чын, 11ди
чи нян ни бә җун та, җё ди хуан йи нян, е бә шу ди ни ди сы са, җё чүн жын му чы нэ ще ди шон җон чў лэ ди го тян чи, ба шын ха ди җё есын чы чи. Ни лян ни ди пу то дэ оли ва йүан зы е җы му җя ё бан ни.
12Лю тян ни ган сы чин, ди чи тян ни ё хуан ха ни, җё ни ди нў лян ни гўха ди вэ гуй жын, ни ди ню, лү лү зы ду хуан йи тян.
174
Җе фон 23
13Ба Вә, Җў, ги ни му фә ха ди җы ще хуа ни му ян дин ё зун хў ни. Ни му чў гуә Вә бу нын чи то дан лин хў да му, ба та му ди мин зы ду бә ти фә.
Сангәдинёҗиндиҗечи(Җефон34:18‑26;Чунфәфалү16:1‑17)
14Нян нян ни му ё ви Вә гуә сан гә җе чи ни. 15Җын йүә ни (зу җы гә йүә ни ни му да Еги пет чў лэ ли) ни му ё гуә Мәю җё мян мә мә ди җе чи ни. Җо чў Вә ги ни му ги ха ди фын фу, җы гә җе чи ди чи тян ли ту ни му бу нын чы ю җё мян ди мә мә. Ни му бу нын кун шу бэ вон Вә лэ.
16Ни да ни ди ди ни шу ту йи гә шу чын ди сы хур, ё гуә Гә мый зы ди җе чи ни.
Чю тян шу го тян ди сы хур, ни ё гуә Вә пын зы ди җе чи ни. 17Ко чў җы сан гә җе чи, ни җя ни ди йи че нан жын йин ян ли ту сан бян ё до Вә ди мян чян бэ вон Вә ни, ни му ди ви-да Җў ни.
18Ни ги Вә җү гўр ба ни ди сы хур, лян гўр ба ни йи дар ни бә җү ю җё мян ди мә мә.
Гуә җы ще җе чи ди сы хур, ба җү ха гўр ба ни ди сын лин ди ю бу нын шын до ди эр тян ган зо.
19Нян нян ба щин шу чын ди ту йи хуэй шу ха ди лён шы на до ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ди сы ни.
Ни ба җү лү го зы зэ та ма ма ди нэ зы ли ту бә җў.
Хўдадитянщянзэисраилжынмудитунизуни20Вә ба тян щян ги ни да фа до ту ни ни, Та зэ лў шон бо хў
ни ни. Та ба ни лин до Вә ги ни шә лү ха ди ди фон шон ни. 21Ни ё лю шын тин та ди хуа ни. Ни бу нын фан дуй та, йин-цы сы Вә ба та да фа чи ли, та бу фон шә фан дуй ди ган бан. 22Ни дан тин та ди хуа, зун хў Вә ди йи че фын фу, нэ хур Вә лян ни ди йи че дўш ман да җон ни. 23Вә ди тян щян зэ ни ди ту ни зу ди, ба ни лин до амор рей жынму, хеттей жын му, фе резей жын му, ха нан ей жын му, евей жын му дэ иевусей-жын му җў ди ди фон шон ни. Вә ба та му щё ме дё ни. 24Ни
175
Җе фон 24
бә бэ вон та му ди хў да му, е бә фу сы та му, гын шон та му ди җё мын бә җуан. Ни ба та му ди му ту ва ваму да лан, ба та му бэ вон ди шы ту җў зы йи ман цый дё. 25Ни му дан бэ вон Вә, ни му ди Анла хў Тор ля, Вә ги ни му ги чы ди лян фи ни, е бу җё ни му хэ бин. 26Ни му ди фон шон ди нү жын му бу щё йүә ва ва, сын-ён та му ни. Вә ги ни ги чон шу фу ни.
27Вә җё ни ди дўш ман па щён Вә ни. Вә җё лян ни да-җон ди жын му луан хуон ни; йи че дўш ман җә гуә чи, да ни ди мян чян по дё ни. 28Вә ба хуон ми фыр да фа до ни ди мян чян ни, җё та му ба евей жын му, ха нан ей жын му дэ хеттей жын му да ни гын чян ган дё ни. 29Кә сы Вә ба та-му да ни гын чян йин ян ди жы зы ли ту бу ган, бу җё нэ гә ди фон кун дё, җё есын ба нэ гә ди фон бә җан ман. 30Вә ба та му ман мар да нэ тар ган ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи-сы ни му ди жын фур дуә ха ни, нэ хур ни му нын ба нэ гә ди фон на до гә җя ди шу ни. 31Вә җё ни ди бян җе да Хун хэ до Ди җун хэ гын чян ни, да са вә до Евфрат хә гын чян ни. Вә ги ни му ба ли лён ги ги ни, җё ба нэ гә ди фон шон җў ди жын му да бэ ни, ни му ба та му да ни му ди мян чян ган зу ни. 32Ни лян та му хуэй җә сы лян та му ди хў да му бә дин хә тун! 33Бә җё та му зэ ни ди гуй җя ни җў, йин цы сы та му җё ни ги Вә ган гў на хар ни. Ни дан бэ вон та му ди хў да му, җы гә вон ху ги ни чын ха хэ мин ди вон ни».
Хўдалянисраилжынмудинлихәтунли
24Җў ги Му са фә ди: – Ни лян Ха ру нэ, На дав, Авиуд дэ чи шы гә Исраил ди
лин шу до Вә ди сан шон лэ, зан до йүан йүар бэ йиха. 2Гуон ни йи гәр до Вә гын чян, бә җё дан лин жын му вон чян зу, е бә җё мин жын лян ни йи дар ни шон сан.
3Му са да сан шон ха лэ, ги мин жын ба Җў фә ха ди йи-че хуа дэ фын фу фә ги ли. Исраил жын му йи щин-йи җи хуэй да ди:
– Вә му җо чў Җў ди хуа ян дин ган ни.
176
Җе фон 24
4Му са ба Җў ди йи че фын фу ще шон ли. Ди эр тян ган зо йи зор та зэ сан гын зы ди ха щю гэ ли йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы, хан гә ли шы эр гә шы ту җў зы – мый йи гә шы ту сы ви Исраил ди шы эр гә зў ди йи җя зы. 5Йи ху Му са ба җигә Исраил ди щё хуәр да фа чи, җё ги Җў ба ню ва зы ла ди лэ, жү чын шо ди гўр ба ни дэ пин нан ди гўр ба ни ли. 6Му са ба сын лин ди бан гәзы ще до дё пын ли ту, ба шын ха ди бан-гәзы са дё шо гўр ба ни ди җуә зы шон ли. 7Йи ху та ба дин ха хә тун ди фу на лэ, ба Җў ди йи че фын фу ги мин жын да шын нян ли. Мин жын фә ди:
– Вә му җо чў Җў ди хуа ян дин ган ни, е хо хор тин Та ди хуа ни.
8Нэ хур Му са на пын ли ту ди ще ба мин жын са ли хар, ги та му фә ди:
– Җы гә ще сы Җў җо чў Та ди фын фу лян ни му дин ха хә тун ди җи хо.
9Йи ху Му са, Ха ру нэ, На дав, Авиуд лян чи шы гә Исраил-ди лин шу йи дар ни шон ли сан ли. 10Та му ба исраил жынму бэвонди Хў да кан җян ли; Та ди җүә ди ха, зу щён на гуй җун сап фир бо шы шы ту йи ён, пуха ди лў, лан йин йир ди, зу-щён тян ди ян сый йи ён. 11Хў да ба җы ще Исраил ди лин шу мә шон. Та му ба Хў да җян ли, йи ху Исраил ди лин шу му чы ли, хә ли.
МусазэСинайсаншонни12Җў ги Му са фә ди: – Ни шон ли сан ё до Вә ди җы тар лэ ни. Ни зэ җы тар-
ди сы хур, Вә щён ги ни ги лён пян шы ту ни. Вә ги җы гә шы ту шон ба җё тё Вә ди мин жын ди йи че фа лү дэ фын фу ще шон ли.
13Му са лян та ди бон бан Иса шә лү бян йи ли. Му са шон-ли Хў да ди сан шон ли. 14Та ги Исраил ди лин шу му фә ди:
– Ни му зэ җы гә йин пан ни йи чыр до вә му хуэй лэ, дын вә му. Ха ру нэ дэ Ор лян ни му шын ха ни, ни му дан ю са сы чин вын та му лён гәр.
177
Җе фон 25
15Му са шон ли Синай сан ли, йүн цэ ба сан җә чў ли. 16‑17Җў ди гуон лён луә до сан шон ли. Исраил жын му ба җы гә гуон лён, зу щён зэ сан дин зы шон җуә ди хуә йи ён, кан җян ли. Йүн цэ ба сан җә чў ли лю тян, ди чи тян Җў да йүн цэ ли ту җё ли Му са ли. 18Му са шон чи, җин до йүн-цэ ли ту ли. Та зэ нэ тар зан ли сы шы тян дэ сы шы ван щи.
ГиХўдадигуйҗунҗонфондуанхадилищин(Җефон35:4‑9)
25Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги исраил жын му фә ги, җё та му ба ли щин
ги Вә на лэ. Сый җынщин гә җя щён ги Вә дуан ли щин, ни му җе шу ха. 3‑4Ни му ба җы му җя ди ли щин җе шу ха: җин зы, йин зы дэ тун; хо ма бу, дан чин, зы хун дэ хун-лон лор янсый ди ён мо зэ му сы җү лү мо, 5‑7гун-ён ди хун ян сый пи зы, җүн мый пи зы, зо җүә фу ди му ту; ги дын зан гуан ди чин-ю, гә ён щён ви до ди цо (на җы ще зы цо ба гуй җун щён-ю дэ шо ди щён пый ха ди), ги Исраил ди да ахун чуан ди ефод хан сан зы шон дэ кон зы шон на оникс дэ дан лин гуй җун шы ту зан ха ди кон зы шон дэ ди лян-лян зы. 8Җё мин жын ги Вә гэ йи гә гуй җун җон фон, Вә җў до та му ди җун җян ни ни. 9Ба Хў да ди гуй җун җон фон лян та ли ту ди йи че җя хуә ни му җо чў Вә ги ни зы ги ди ён зы зў ха.
Хәтунщёнзы(Җефон37:1‑9)
10Ни му на зо җүә фу ди му ту зў йи гә щён зы. Җы гә щён зы ди чон дуан сы йи бый шы гә сан ти метр, куан ди сы лю шы люгә сан ти метр, го ди сы лю шы люгә сан ти метр. 11Ба җы гә щён зы на җын шы ди җин езы да ли ту дэ вэ ту бо чў, хан ги җу ви ни ба җин бян бяр да шон. 12Зў сы гә җин чүан чүан зы, йи ху ба та му нан до щён зы ди сы гә туй туй-зы шон: җы бон гә лён гә, нэ бон гә лён гә. 13На зо җүә фу ди му ту зў лён гә ган зы, ба та му на җин езы бо чў, 14йи ху ба
178
Җе фон 25
ган зы щён до щён зы лён ха ни ди җин чүан чүан зы ли ту, җё ба хә тун щён зы на җы лён гә ган зы нын гон челэ. 15Ба җы лён гә ган зы ё шын до җин чүан чүан зы ли ту ни, ба та му вон чў бә чў. 16Ба Вә ги ни ги ги ди лён пян шы ту (го ту ще ди Вә ди фын фу) гә до җы гә щён зы ли ту.
17Ни ги хә тун щён зы на җын шы ди җин езы зў йи гә гэ гэ зы, чон дуан сы йи бый шы гә сан ти метр, куан ди сы лю шы люгә сан ти метр; 18‑19ги җы гә җин гэ гэ зы го ту е на җин езы да лён гә Хе ру вим*: гэ гэ зы ди җы бон гә лян нэ бон гә ду ю Хе ру вим ни. Зу җы му җя җё лён гә Хе ру вим лян гэ гэ зы хәдо йи дар ни. 20Лён гә Хе ру вим мян дуй мян-ди ни, на җон кэ ди бон зы ба гэ гэ зы гэ чў ди ни. 21Ни ба Вә ще ха фын фу ди нэ лён пян шы ту гә до җы гә щён зы ли ту, на гэ гэ зы ба щён зы гэ чў. 22Вә лян ни йү мян ди сы хур, Вә зэ гэ гэ зы шон зан до лён гә Хе ру вим ди дон җун ни, ба Вә ги исраил жын му ги ди фын фу зэ нэ тар ги ни фә ни.
Бэгуйҗунмәмәдиҗуәзы(Җефон37:10‑16)
23Ни на зо җүә фу ди му ту зў йи гә җуә зы, чон дуан сы җю-шы гә сан ти метр, куан ди сы сы шы ву гә сан ти метр, го ди сы чи шы гә сан ти метр. 24Ба җы гә җуә зы на җын шы ди җин езы бо чў, ги та ди җу ви ни ба җин бян бяр да шон. 25Ги җуә зы ди җу ви ни ни зў чи шы ву гә милли метр куан ди чён чён зы, йи ху ги җы гә чён чён зы ба җин бян бяр да шон. 26Ги җы гә җуә зы зў сы гә җин чүан чүан зы, ба та му нан до җуә зы ди сы гә гуэ зы ди туй туй зы шон. 27Җё җин чүан чүан зы ба җуә зы ди чён чён зы ко чў; ба җуә зы гон челэ ди сы хур, ги җин чүан чүан зы ли ту ё щён ган зы ни. 28Ни на зо җүә фу ди му ту ба гон җуә зы ди ган зы зў шон, ба та му на җин езы бо чў. 29На җын шы ди җин зы ба җуә зы шон гә ди пан зы, де зы зэ му сы гуан пу то җю ди пин дэ ван ван зы зў шон. 30Ба
* 25:19 «Херувим»(яхўтийүян) – тян щян му ди йи ба зы. Мый йи гә Хе-ру вим ю бон зы ни, та му ди лян мян лян жын ди йи ён.
179
Җе фон 26
җуә зы ё гә до хә тун щён зы ди чян ту ни, Вә ди мян чян ди җуә зы шон йи на вар ё бэ гуй җун мә мә ни.
Гуйҗунюдынзан(Җефон37:17‑24)
31Ни на җын шы ди җин зы зў йи гә юдын зан. Ба юдын зан ди гын зы лян җў зы на да ха ди җин зы зў шон. Җё юдын зан-шон ди мый йи гә хуар, хуар ди бо бо зы лян бан бар ду лян юдын зан хәдо йи дар ни. 32Да юдын зан ди лён бон гә ё чў лэ люгә җы җы зы ни: җы бон гә сан гә, нэ бон гә сан гә. 33Мый йи гә җы җы зы шон ю сан гә хуар ни, ён зы зу щён шы лю хуар йи ён; хуар ю хуар бо бо зы лян бан бар ни. 34Юдын зан ди җў зы шон е ю сы гә хуар ни, ён зы зу щён шы лю хуар йи ён, ю хуар бо бо зы лян бан бар ни. 35Сан фон җы җы зы ди мый йи гә ди ди ха ду ю йи гә хуар бо бо зы ни. 36Ба хуар бо бо зы, җы җы зы лян юдын зан ду ё на йи куэр җын шы ди җин зы да ха ни. 37Ни ги юдын зан хан ё зў чи гә дын ни, ба та му нан до юдын зан шон, җё вон чян мян са гуон лён. 38На җын-шы ди җин зы ги юдын зан ба чян зы лян пан пан зы зў ха. 39Ба юдын зан лян юдын зан шон ди йи че дун щи на сан шы ву гә ки ло җын шы ди җин зы зў ха. 40Ни кан, ни ё җо чў Вә зэ сан шон ги ни зы ха ди ён зы ян дин зў ни.
Хўдадигуйҗунҗонфон(Җефон36:8‑38)
26Ни на хо ма бу, лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян ги Хў да ди гуй җун җон фон ба шы гә
дан зы җы ха. Ги дан зы го ту ба Хе ру вим за шон. 2Мый йи гә дан зы ди чон дуан ду сы йи мур-йи ён ди: чон ди сы шы эр гә метр, куан ди сы лён гә метр. 3Ба ву гә дан зы йи гә лян йи гә лё до йи дар ни, җё чын ха йи куэ зы, лян дан лин ву гә дан зы е җы му җя зў. 4Ги мый йи куэ зы дан зы ди лён ха ни фын чон ни ди бян бяр шон ба дан чин янсый ди ку ку зы ван шон. 5Ба ву шы гә ку ку зы лё до йи куэ зы дан зы ди бян бяр шон, ба ву шы гә ку ку зы лё до дан лин дан зы куэ зы бян бяр шон.
180
Җе фон 26
Ку ку зы дуй ку ку зы. 6Ни на җин зы зў ву шы гә гу да зы, йи ху ба лён куэ зы дан зы лян до йи дар ни, зу җы му җя Хў да ди гуй җун җон фон чын ха йи гә ни.
7Ни на җү лү мо җы шы йи гә дан зы, ба Хў да ди гуй җун җон фон ди дин зы на җы ще дан зы зў шон. 8Мый йи гә дан зы ду сы йи мур-йи ён ди: шы сан гә метр чон, лён гә метр куан. 9Ни ба ву гә дан зы лё до йи дар ни, җё чын ха йи куэ зы, ба дан лин ди люгә е лё до йи дар ни, җё чын ха ди эр куэ зы. Ба ди люгә дан зы җә чын лён цын зы, гуа до Хў да ди гуй җун җон фон ди мян чян. 10Ба ву шы гә ку ку зы зан до ту йи куэ зы ди дин ху ту ди дан зы ди бян бяр шон, хан ба ву шы гә ку ку зы зан до дан лин йи куэ зы дан зы ди бян-бяр шон. 11Ни зў ву шы гә тун гу да зы, на гу да зы ба ку ку зы гўчў, ба лён куэ зы ди дан зы лян до йи дар ни, җё җон фон ди дин зы чын ха йи куэ зы. 12Җё дуә йү чў лэ ди бан лэзы дан зы зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди ху ту да ла ха. 13Җё лён ха ни дуә йү чў лэ ди бан гә метр дан зы зэ җы гә Хў да ди гуй җун җон фон ди лён бон гә да ла ха.
14Ги җон фон зў лён гә дин зы: ба йи гә на гун-ён ди хун пи зы зў шон, ба ди эр гә на җүн мый ён пи зы зў шон, җё та му чын ха гэ җон фон вэ ту ди дин зы.
15Ни на зо җүә фу ди му ту ги Хў да ди гуй җун җон фон ба зан ди куон зы зў шон. 16Мый йи гә куон сы гә метр го, лю шы люгә сан ти метр куан; 17мый йи гә куон ю лён гә вон чў чў лэ ди му ту язы ни, на та му ба лён гә куон ё лян до йи дар ни ни. Ба йи че куон ду җы му җя зў ха. 18Ни ги Хў да-ди гуй җун җон фон ди нан бон гә зў эр шы гә куон, 19ги җы эр шы гә куон ди ха зў сы шы гә йин гын зы, ги мый йи гә куон ди ха зў лён гә йин гын зы. 20Ги җон фон ди бый бон гә е зу җы му җя зў эр шы гә куон 21зэ му сы сы шы гә йин гын зы, мый йи гә куон ди ха зў лён гә йин гын зы. 22Ги җон фон ди щи бон гә (җы гә зу сы Хў да ди гуй җун җон фон ди ху ту) зў люгә куон; 23ги ху ту ди лён гә гуэ зы е зў лён гә куон. 24Ба җы лён гә куон да ди ха йи чыр до го ту на йи гә чүан зы лян до йи дар ни. Ба лён гә гуэ зы ди лён гә куон ду җы му җя
181
Җе фон 27
зў ха. 25Йи ман зў багә куон дэ шы люгә йин гын зы, мый йи гә куон ди ха лён гә йин гын зы.
26Ни на зо җүә фу ди му ту ба шы ву гә ган зы зў шон: ву гә ган зы ги Хў да ди гуй җун җон фон җы бон гә ди куон, 27ву гә ган зы ги нэ бон гә ди куон зэ му сы ву гә ган зы ги җон фон-ди ху ту (җы зу сы җон фон ди щи бон гә). 28Ба му ту ган зы ё нан до куон ди дон җун ни ни, җё та му да җон фон ди җы-бон гә до нэ бон гә. 29Ни на җин езы ба куон бо чў зэ му сы ба гә ган зы ди чүан зы на җин зы зў шон; ба му ту ган зы е на җин езы бо чў. 30Ба Хў да ди гуй җун җон фон җо чў Вә ги ни зэ сан шон зы ги ди ён зы да че лэ.
31Ни ги хо ма бу шон лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян зэ му сы җү лү мо җы йи гә мын лян зы. Ги җы гә мын лян зы го ту ба Хе ру вим за шон. 32Ба җы гә мын-лян зы гуа до на зо җүә фу ди му ту зў ха ди сы гә җў зы шон. Ба җы сы гә җў зы на җин езы бо чў, е на җин зы ги җў зы го ту ба гу да зы зў шон. Ги җў зы ба сы гә йин гын зы зў шон. 33Ба мын лян зы гуа до гу да зы шон, ба хә тун щён зы гә до җы гә мын лян зы ди бый ху. Җы гә мын лян зы ба Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ди Гуй җун вәр лян Дин гуй җун вәр фын-кэ ни. 34Ни ба гэ гэ зы гә до хә тун щён зы шон. Җы гә щён зы зэ Дин гуй җун вәр шон гә ди ни, 35ба җуә зы гә до Дин гуй-җун вәр ди вэ ту, Хў да ди гуй җун җон фон ди бый бон гә. Ба дын зан гә до нан бон гә, җуә зы ди дуй мян.
36Ни ги җон фон ди мын на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян җы йи гә мын лян зы (го ту ба хуар за шон). 37Ни ги җы гә мын лян зы на зо җүә фу ди му ту зў ву гә җў зы, ба та му на җин зы бо чў, ги го ту на җин езы ба гу да зы зў шон. Ни ги җы ву гә җў зы на тун е зў ву гә гын зы.
Шогўрбанидиҗуәзы(Җефон38:1‑7)
27Ни на зо җүә фу ди му ту ба шо гўр ба ни ди җуә зы зў ха. Ба җы гә шо гўр ба ни ди җуә зы зў чын сы фонзы ди:
182
Җе фон 27
чон дуан сы лён гә бан метр, куан ди сы лён гә бан метр, го ди сы йи гә бан метр. 2Зэ шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гуэ зы шон зў сы гә гә*, җё та му лян җуә зы хәдо йи дар ни. Ба җуә зы лян гә йи ман на тун езы бо чў. 3Ба шу хуэй ди де зы, суй те щян зы, ван ван зы, ца ца зы, но но зы зў шон, ба җы ще дун щи ду на тун да ха. 4Ги шо гўр ба ни ди җуә зы на тун зў йи гә лу цы зы, ги җы гә лу цы зы ди сы гә гуэ зы на тун зў сы гә чүан чүар. 5Ба лу цы зы гә до шо гўр ба ни ди җуә зы бян бян зы ди ха, ба та нан до җү гўр ба ни җуә зы ди дон җун ни. 6На зо җүә фу ди му ту ги шо гўр ба ни ди җуә зы ба ган зы зў шон, йи ху на тун езы ба та му бо чў. 7Ба ган зы щён до лён ха ни ди җин чүан чүан зы ли ту, җё ба шо гўр-ба ни ди җуә зы нын гон челэ. 8Ба шо гўр ба ни ди җуә зы на му ту бан бан зы зў шон, җуә зы ди дон җун ни кун ди ни. Ни ян дин ё җо чў Вә зэ сан шон ги ни зы ги ди ён зы зў шон ни.
Хўдадигуйҗунҗонфондийүанзы(Җефон38:9‑20)
9Ни на хо ма бу ба дан зы җы ха, на җы гә дан зы ба Хў да ди гуй җун җон фон ди йүан зы чүан чў. Нан бон гә ди дан зы ё сы шы сы гә метр чон ни. 10Ги җы гә дан зы зў эр шы гә җў зы, ги җы эр шы гә җў зы зў эр шы гә тун гын зы. Ба җў зы шон-ди чүан зы дэ ган зы ду на йин зы зў ха. 11Ба бый бон гә ди дан зы е җы му җя зў шон: дан зы сы шы сы гә метр чон, ги дан зы зў эр шы гә җў зы. Эр шы гә җў зы е зэ эр шы гә тун гын зы шон нан ди ни. Ба җў зы шон ди чүан зы дэ ган зы ду на йин зы зў шон. 12Йүан зы щи бонгә ди дан зы сы эр шы эр гә метр куан, ю шы гә җў зы ни, зэ шы гә гын зы шон нан ди ни. 13Йүан зы дун бон гә ди дан зы есы эр шы эр гә метр куан-ди. 14‑15Җон фон ди мын лён бон гә ни ю чи гә метр куан ди дан зы ни, хан ю сан гә җў зы ни, ги җў зы зў сан гә гын зы. 16Ни ги йүан зы ди мын зў җю гә метр ди мын лян зы, ги хо ма бу шон лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди
* 27:2 Җы гә җуә зы шон ди сы гә гә ди ён зы зу щён ню ту шон ди гә йи ён.
183
Җе фон 28
мо щян ба җы гә мын лян зы җы ги, го ту ба хуар за шон. Ги сы гә җў зы зў сы гә гын зы. 17Ба гуй җун җон фон ди йүан зы җу ви ни ди җў зы йи ман на йин зы зў ха ди ган зы лян чў. Ба җў зы шон ди гу да зы на йин зы зў ха, ба гын зы на тун да ха. 18Җё Хў да ди гуй җун җон фон ди йүан зы чын ха сы шы сы гә метр чон, эр шы эр гә метр куан, лён гә метр го. Ба дан зы на хо ма бу җы ха, ба җў зы ди гын зы на тун да ха. 19Ба Хў да ди гуй җун җон фон ли ту сы йүн гә ён ди җя жү, җон фон ди дэ йүан зы ди йи че җуон җуон зы ду на тун зў ха.
Дяндынзандифынфу(Левит24:1‑4)
20Ни ги исраил жын му ги гә фын фу, җё та му ба оли ва няха ди дин хо ди чин-ю ги ни на лэ, до дё юдын зан ли ту, җё та йи на вар са лён. 21Җё Ха ру нэ лян та ди ху бый зэ гуй җун җон фон ни ба хә тун щён зы мян чян ди мын лян-зы вэ ту зан ди юдын зан дян җуә. Җы гә юдын зан зэ Вә, Җў ди мян чян да ху шон йи чыр до ган зо ё җуә ни. Йи че исраил жын лян та му ди ху бый ян дин йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни.
Исраилахундигуйҗунйишон(Җефон39:1‑7)
28Ни ё да исраил жын му ли ту ба ни гә гә Ха ру нэ лян та ди сы гә эр зы На дав, Авиуд, Елеазар лян Ифа-
мар хан чў лэ ни, җё та му дон Исраил ди ахун, җё фу сы Вә. 2Ни ё ги ни гә гә Ха ру нэ ба Исраил ди ахун чуан ди гуй җун йи шон фын шон ни, җё та ди ён шы чын ха ви да ди зэ му сы хо кан ди. 3Ни ба Вә зо чян ги ли да бын сы ди йи че җён жын җё ди лэ, ги та му фын фу ди җё ги Ха ру нэ ба дон Исраил ахун ди йи шон фын ги, җё та ги Вә дон җян чў лэ ди Исраил ди ахун. 4Ни җё та му ба кон зы шон дэ ди лян лян-зы, ефод*, по зы, за ха хуар ди хан сан зы, дэс тар мо зы дэ
* 28:4 «Ефод» – җы сы дуан щю зы ди йи гә чон хан сан зы.
184
Җе фон 28
ёни ди дэ зы фын ги. Ги ни гә гә Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба җы ще гуй җун йи шон фын ги, җё та му дон Исраил ди ахун, фу сы Вә. 5Җён жын му ба җы ще йи шон ё на җин щян, дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ хо ма бу фын шон ни.
6Җё та му на җин щян, дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ хо ма бу ба ефод фын шон, ги го ту ба хуар за шон. 7Ги ефод ди лён ха ни зў лён гә дэ дэ зы, җё ба дэ дэ зы нын гуа до лён гә җя гуэ зы шон. 8Ба ефод шон ди дэ зы на фын ха ефод йи ён ди цэ лё фын ги. Җы зу сы на җин щян, дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ хо ма бу фын ха ди. Җё җы гә дэ зы лян ефод хәдо йи-дар ни. 9Ни ги лён гә оникс шы ту го ту ба Ягў бэ ди шы эр гә эр зы ди мин зы ки ха. 10Җо чў та му ди ло-шо ба люгә мин зы ки до йи гә шы ту шон, ба люгә мин зы ки до ди эр-гә шы ту шон. 11Зу щён җён жын зэ шы ту шон ки зы ти ди йи ён, ба Ягў бэ ди шы эр гә эр зы ди мин зы зэ җы лён гә шы ту шон ки ха, йи ху ба җы лён гә шы ту щён до җин вә вә зы ли ту, 12бон до ефод ди җя гуэ зы шон гуа ди дэ зы-шон, җё җы лён гә шы ту бё фә Исраил ди шы эр гә зў. Җё Ха ру нэ зэ Җў ди мян чян ба җы гә дэ до гә җя ди җя гуэ зы-шон, та му ди мин зы зу щён йин яр йи ён. 13‑14Ни зў лён гә ю хуа зы ди җин вә вәр лян лён гә җын шы ди җин лян ляр. Ба җин лян ляр зў чын зу лян нин чў ди шын шын зы йи ён, йи ху лян до җин вә вәр шон.
Конзышондэдилянлянзы(Җефон39:8‑21)
15Ни ги Исраил ди да ахун зў йи гә кон зы шон дэ ди лян лян зы (ни му на җы гә лян лян зы нын җы до Хў да ди вон щён). Ба җы гә лян лян зы ни лян ефод йи ён ди це лё фын ги: на җин щян зэ му сы дан чин, зы хун, хун лон лор янсый ди мо щян фын ги, е ба хуар за шон. 16Ба та зў чын сы фонзы ди: лён цын зы, эр шы эр гә сан ти метр чон, эр-шы эр гә сан ти метр куан. 17Ни ги җы гә лян лян зы шон-
185
Җе фон 28
ди вә вә зы ли ту зан сы до до зы гуй җун шы ту: ги ту йи до до зы ба ру бин, то паз дэ изум руд зан шон; 18ги ди эр до до зы ба кар бункул, сап фир дэ алмаз зан шон; 19ги ди сан до до зы ба яхонт, ма но шы ту дэ аме тист зан шон; 20ги ди сы до до зы ба хри солит, оникс дэ яс пис зан шон. Ба җы ще гуй җун шы ту ду зан до җин вә вә зы ли ту. 21Ги шы эр гә шы ту ли ту, ги мый йи гә шы ту го ту ба Ягў бэ-ди йи гә эр зы ди мин зы ки ха, җё җы шы эр гә шы ту бё-фә Исраил ди шы эр гә зў. 22Ни на җын шы ди җин зы ги кон зы шон дэ ди лян лян зы шон зў йи гә җин лян ляр, ба та зў чын зу щён нин чў ди шын шын зы йи ён. 23Хан ё зў лён гә җин чүан чүар ни, йи ху ба та му бон до кон зы шон дэ ди лян лян зы ди лён ха ни, 24ба нэ лён гә җин лян ляр куан до кон зы шон дэ ди лян лян зы лён ха ни ди лён гә җин чүан чүар шон. 25Ба җин ляр ляр ди дан лин ди лён гә йир куан до лён гә җин вә вә зы ли ту, җы му җя ба та му лян до ефод ди чян ту ди җя гуэ зы шон ди лён гә дэ зы шон. 26Ни зў лён гә җин чүан чүар, ба та му гуа до кон зы шон дэ ди лян лян зы ха ту ди лён гә йир шон; та ди ли зы зэ ефод гын-чян ни. 27Зэ зў лён гә җин чүан чүар, ба та му гуа до ефод ди чян ту, лён гә җя гуэ зы шон гуа ди дэ зы ди ха ту (җы гә зэ щян фын зы гын чян ни), зэ ефод ди дэ зы ди шон ту. 28На дан чин янсый ди дэ зы ба кон зы шон дэ ди лян лян зы-ди чүан чүар лян ефод ди чүан чүар бон до йи дар ни, җё кон зы шон дэ ди лян лян зы зэ ефод дэ зы ди шон ту, бә җё кон зы шон дэ ди лян лян зы сун дё ли.
29Ха ру нэ җин Гуй җун вәр шон ди сы хур, та ба җы гә кон зы шон дэ ди лян лян зы (та ди вә вә зы ни ю Исраил ди шы эр гә зў ди мин зы ни) ё дэ шон ни. Зу җы му җя Вә, Җў, йи на вар җи щён Вә ди мин жын ни. 30Ба урим дэ тум мим* җуон до җы кон зы шон дэ ди лян лян зы ди ку дэ зы ли ту, җё Ха ру нэ до Вә мян чян ди сы хур ба та му ян дин на лэ. Та зэ
* 28:30 «Урим»дэ«Туммим» – җы сы лён гә гуй җун дун щи. Исраил ди ахун му на та му вын Хў да ди вон щён ди ни.
186
Җе фон 28
Вә мян чян ди сы хур, йи на вар ё зэ гә җя ди шын зы шон дэ җы гә лян лян зы ни, зу җы му җя та цэ нын ба Вә ги исраил-жын му нан суан ха ди вон щён җы до ха.
31Ни ги ефод ди ха хан ё дан лин фын йи гә по зы ни. Ба җы гә по зы на дан чин янсый ди мо щян фын шон. 32Ги җы гә по зы ди дон җун ни лю ха йи гә ба ту нын сый җин-чи ди ку зы. Вәё ба по зы ди ку зы бә чә лан, ба җу ви на ху ма бу фын шон. 33‑34По зы ди ха ди бян бяр шон на дан чин, хун лон лор дэ дан хун янсый ди мо щян ба шы лю за шон, та му ди дон җун ни на җин зы ба лин дор зў шон: йи гә шы-лю, йи ху йи гә лин дор; йи гә шы лю, йи ху йи гә лин дор. 35Ха ру нэ ган Исраил ахун ди гун сы ди сы хур, ян дин ё чуан җы гә по зы ни. Та җин ли Гуй җун ди вәр, до Вә мян чян ди сы хур хуэй җә сы чў чи ди сы хур, ба лин дор ди щён шын нын тин җян. Зу җы му җя Ха ру нэ ба мин җю ха ни.
36Ни на җын шы ди җин езы зў йи гә мин мир пэ пэ зы, ги мян зы шон ба «Ги Җў фын чў лэ ди» хуа ки ха. 37‑38На дан чин янсый ди дэ зы ба пэ пэ зы бон до дэстармо зы чян ту, җё Ха-ру нэ ба җы гә пэ пэ зы дэ до бын лу шон. Зу җы му җя Вә, Җў, ба исраил жын му ги Вә җү ха ди йи че ли щин җе шу ха ни. Мин жын җү гўр ба ни ди сы хур дан цуә ли, нэ хур Ха ру нэ ви җы гә ги хуэй да ни.
39На хо ма бу ги Ха ру нэ ба чон хан сан зы фын шон, на хо ма бу фын йи гә дэстармо зы, зў йи гә ю за ха хуар ди дэ зы.
40Ги Ха ру нэ ди эр зы му ба чон хан сан зы, дэ зы лян дэстармо зы фын шон, җё та му ди ён шы ви да зэ му сы хо кан. 41Ни ба җы ще йи шон ги ни гә гә Ха ру нэ лян та ди эр зы-му чуан ги, йи ху на щён-ю ба та му мә йихар, зу җы му җя ба та му җян чўлэ, җё та му дон Исраил ди ахун му, фу сы Вә. 42На ма бу ба йи шон ди ха чуан ди дуан кў зы ги та му фын ги. Җё җы гә кў кў зы да ёни йи чыр до да туй шон, җё ба та му ди щю чи гэ чў. 43Ха ру нэ лян та ди эр зы му җин Хў да ди гуй җун җон фон хуэй җә сы зэ Гуй җун вәр шон ган Исраил ахун ди гун сы ди сы хур, ян дин ё чуан җы гә кў зы ни, бә җё та му ди щю кэ кэ ли. Зу җы му җя ба та му ди
187
Җе фон 29
мин бу хэ. Җы сы ги Ха ру нэ лян та ди йи че ху бый дин-ха ди йи на вар ди фын фу.
ЗамуҗядонИсраилдиахунни(Левит8:1‑36)
29Вәё җё та му дон Исраил ди ахун му дэ фу сы Вә, ни лян Ха ру нэ дэ та ди эр зы му җы му җя ган: 2на дин
хо ди мян ба мәю җё мян ди мә мә, лян чин-ю хуә ха ди нон дэ йи гә на чин-ю мәха ди бин зы луә шон. 3Ба җы ще зы мә-мә, нон лян бин зы җуон до куон зы ли ту; ни җү пон ю ва зы лян лён гә гун-ён ди сы хур, ба мә мә ги Вә на лэ.
4Ни ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му лин до Вә ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, йи ху ба та му на фи щиҗин. 5‑6Йи ху ни ги Ха ру нэ ба чон хан сан зы, по зы дэ ефод чуан шон, ба кон зы шон дэ ди лян лян зы дэ шон, ба дэ зы җи шон, ба дэс тар мо зы ги та дэ до ту шон, ба җин чүан зы (җы гә җин чүан зы шон ки ха ди «Ги Җў фын чў лэ ди» хуа) чан до мо зы шон – җы ду сы Исраил ди ахун чуан ди гуй-җун йи шон. 7Йи ху ни ба гуй җун щён-ю до дё Ха ру нэ ди ту шон, ба та мә йихар.
8‑9Ни ба Ха ру нэ ди эр зы му лин ди лэ, ги та му ба чон хан-сан зы чуан шон, ба дэ зы җи шон, ба дэс тар мо зы дэ шон. Зу җы му җя ё ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му ги Вә җян чў лэ ни. Җо чў җы гә фа лү та му лян та му ди ху бый йи на вар ё дон Исраил ди ахун ни, фу сы Вә ни.
10Ни ба пон ю ва зы ла до Хў да ди гуй җун җон фон мын гын чян, җё Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә пон ю ва зы ди ту шон. 11Зу зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, зэ Вә ди мян чян ба җы гә пон ю ва зы зэ дё. 12Ни на ни ди зы ту зан йи дяр ще, ба җү гўр ба ни җуә зы-ди сы гә гә мә йихар. Ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха. 13Йи ху ни ба пон ю ва зы ди кә лон ди йи че ю, ган зы ди дин хо ди йи лэ зы, лён гә ёзы дэ ёзы шон ди ю йи-ман ги Вә җү ги, зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё. 14Ба шын ха ди пон ю ва зы ди ню жу, пи зы дэ дў зы ни ди фын ду ё
188
Җе фон 29
зэ йин пан ди вэ ту шо дё ни. Җы сы вон бый ни щи Исраил ахун ди гў на хар ди гўр ба ни.
15Ни ла ди лэ йи гә гун-ён, җё Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә гун-ён ди ту шон. 16Йи ху ни ба гун-ён зэ дё, ба та ди ще са дё шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни; 17‑18ба жу че чын куэ куәр, ба чон чон-дўдў лян чян туй зы щи җин, ба җы ще лян гун-ён ди ту зэ му сы дан лин ди куэ куәр йи дар-ни гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, йи ман ду шо дё. Җы гә шо дё гўр ба ни ди щён ви до җё Вә, Җў, ра зы ни.
19Ни хан ба ди эр гә гун-ён ла ди лэ, җё Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә гун-ён ди ту шон. 20Ни ба гун-ён зэ дё, зан йи дяр ще, йи ху на җы гә гун-ён ди ще ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му ди ю эр дуә дан дан зы мә йихар, е ба та му-ди ю шу ди да му зы ту лян ю җүә ди да му зы ту мә йихар. Ба шын ха ди ще са дё шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни. 21Йи ху ни на шо гўр ба ни ди җуә зы шон ди ще дэ гуй җун щён-ю ба Ха ру нэ лян та ди йи шон сайи хар, ба та ди эр зы му лян та му ди йи шон е сайи хар. Зу җы му җя Ха ру нэ лян та ди эр зы му дэ та му ди йи шон зу чын ха ги Вә җян чў лэ ди ни.
22Ни хан ё ба гун-ён ди кә лон ди ю, йи ба, ган зы ди дин хо ди йи лэ зы, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю дэ ю да туй на-шон, 23да ги Вә җү ги ди йи куон зы мә мә ли ту на йи гә мәю җё мян ди мә мә, йи гә лян чин-ю мян ди нон дэ йи гә бин зы. 24Ба җы ще чы ди ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ги до шу ни, ги Вә дуан чын гуй җун ли щин. 25Йи ху ни да та му ди шу ни ба чы ди йүан хуэй на шон, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, ги Вә җү чын шо ди гўр ба ни, ба та шо дё. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Вә ра зы ни.
26Ни ба җы гә гун-ён ди щүн ца зы ги Вә дуан чын гуй җун ли щин. Җы сы ги ни фын ги ди йи лэ зы жу.
27Ни ба гун-ён ди щүн ца зы лян да туй фын чў лэ, ги Вә дуан чын гуй җун ли щин; йи ху ба җы йи лэ зы ян дин ё ги исраил ди ахун му ги ги ни. 28Җы сы Вә гэ бян бу чын-ди фын фу: Вә ди исраил мин жын җү пин нан гўр ба ни ди сы хур, ба сын лин ди щүн ца зы лян да туй ё ги Исраил ди
189
Җе фон 29
ахун му ги ги ни. Җы сы Вә ди мин жын ги Вә, Җў, җү ха ди ба вэ ли щин.
29Җи сы Ха ру нэ ву чон ли, ба та ди гуй җун йи шон ё ги та ди ху бый шын ха ни, җё та му дон Исраил ди ахун, фу сы Вә ди сы хур чуан шон. 30Ха ру нэ ди эр зы му дон Исраил ди ахун ди сы хур, җи сы до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ди Гуй җун вәр шон фу сы Вә, та ба җы гә гуй җун йи шон йи-ман ё чуан чи тян ни.
31Ни ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му зо чян җян чўлэ җё дон ахун му ди сы хур сы хуан ди гун-ён ди жу на шон, зэ гуй-җун вәр шон ба җы гә жу ё җў фу ни. 32Җё та му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян ба җы гә ён жу лян куон-зы ли ту ди мә мә чы дё. 33Җы сы ба та му җян чўлэ җё дон ахун му ди сы хур, ви фон шә та му ди гў на хар сы хуан ха ди җы ще чы ди, йин ви җы гә та му зу ё чы җы гә чы ди ни. Гуон Исраил ди ахун нын чы җы гә чы ди, йин цы җы гә сы Хў да җян чў лэ ди гуй җун чы ди, дан лин жын бу нын чы та. 34Ба ён жу хуэй җә сы мә мә дан мә чы ван, шын до ган зо ли, ни ба җы гә ян дин ё шо дё ни; бу нын чы та, йин цы җы гә сы Хў да җян чў лэ ди гуй җун чы ди.
35Җо чў Вә ги ни ги ха ди йи че фын фу ни ян дин ги Ха-ру нэ лян та ди эр зы му чи тян ё гуә та му ди гуй җун куй-чын ни. 36Тян тян мир ни ба йи гә пон ю ва зы җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни, җё шо гўр ба ни ди җуә зы ган җин ди; на чин-ю ба шо гўр ба ни ди җуә зы мә дё, җё та чын ха гуй җун ди. 37Җын җыр чи тян ни җы му җя ё ган ни, җё шо гўр ба ни ди җуә зы йи ман чын ха гуй җун ди. На па сый хуэй җә сы са ба шо гўр ба ни ди җуә зы дуйи хар, та е зу чын ха гуй җун ди ни.
Тянтянмиряндинёҗүдигўрбани(Фур28:1‑8)
38Тян тян мир зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон ни йи на вар ё җү лён гә йи суй ди ён го зы ни. 39Ба йи гә ён го зы ган зо җү шон, ба ди эр гә ху шон җү шон. 40Җү ту йи гә ён го зы ди сы хур,
190
Җе фон 30
ни ян дин ба йи гә ки ло хо мян лян йи гә литр җын шы ди чин-ю ё хуә до йи дар ни ги Җў җү шон ни. Ги җү гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни са йи гә литр пу то җю. 41Ху шон ни җү ди эр гә ён го зы ди сы хур, е зу щён ган зо йи ён, ба мян ди гўр ба-ни җү шон зэ му сы ба пу то җю са шон. Җы гә шо гўр ба ни ди щён ви до җё Вә, Җў ра зы ни. 42Ба җы гә шо ди гўр ба ни йи на вар ё зэ Вә ди мян чян, зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян җү ни. Җы зу сы Вә лян Вә ди мин жын йү-мян ди дэ фә хуа ди вәр. 43Вә зэ нэ тар лян исраил жын му йү мян ни. Вә ди гуон лён җё нэ гә вәр чын ха гуй җун вәр ни. 44Вә җё гуй җун җон фон лян шо гўр ба ни ди җуә зы чын ха гуй җун ди ни, хан ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му җян чўлэ, җё та му дон Исраил ди ахун му ни, фу сы Вә ни. 45Вә ян дин зэ исраил жын му ди җун җян ни җў ни, ги та му дон Хў да ни. 46Та му зу җы ха ни, Вә, Анла хў Тор ля сы, та му ди Җў. Вә да Еги пет ба та му лин чў лэ ли, җё зэ та му ди дон җун ни җў ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, та му ди Җў.
Шощёндиҗуәзы(Җефон37:25‑28)
30Ни на зо җүә фу ди му ту зў йи гә шо щён ди җуә зы. 2Ба җы гә шо щён ди җуә зы зў чын сы фонзы ди:
чон дуан сы сы шы ву гә сан ти метр, куан ди сы сы шы ву гә сан ти метр, го ди сы җю шы гә сан ти метр. Зэ җы гә җуә зы ди сы гә гуэ зы шон зў сы гә гә, җё та му лян җуә зы хәдо йи-дар ни. 3Ни на җын шы ди җин езы ба шо җуә зы ди мян зы, сы ха ни дэ сы гә гә бо чў, ги туан йүар ни ба җин бян бяр да шон. 4Ги шо щён ди җуә зы зў лён гә җин чүан чүан зы, ба та му нан до җуә зы лён ха ни ди җин бян бяр ди ха. Ни му ба җы гә шо щён ди җуә зы вон че гон ди сы хур, нын ба ган зы щён до җин чүан чүан зы ли ту. 5Ба ган зы ду на зо җүә фу ди му ту зў шон, йи ху на җин зы ба та му бо чў. 6Ба шо щён ди җуә зы ё гә до мын лян зы вэ ту ни. Җы гә мын лян зы ху ту гә ди хә тун щён зы, зэ нэ тар Вә лян ни му йү мян ни. 7‑8Тян-тян мир ган зо йи зор Ха ру нэ лэ, да җә дын зан ди сы хур, та ё
191
Җе фон 30
зэ шо щён ди җуә зы шон шо щён ни. Ху шон дян дын зан ди сы хур, е ё шо щён ни. Ни му лян ни му ди ху бый йи на вар ги Җў җы му җя ё шо щён ни. 9Ни му бу нын зэ җы гә шо щён ди җуә зы шон шо дан лин щён, е бу нын җү шо дё ди хуэй җә сы мян ди гўр ба ни, бу нын ба пу то җю до дё җы гә җуә зы шон. 10Нян нян йи хуэй Ха ру нэ ба җы гә шо щён ди җуә зы ё зў ган җин ни: ба җуә зы ди сы гә гә на вон бый ни щи гў на хар гўр ба ни ди ще сайи хар. Ни му лян ни му ди ху бый йи на вар ё зун хў җы гә гуй җун куй чын ни. Җё җы-гә шо щён ди җуә зы чын ха Вә, зу сы Җў, җян чў лэ ди дин гуй җун дун щи.
«Багәҗядиминмэхуэйлэдифалү»11‑12Җў ги Му са фә ди: – Ни суан исраил жын му фур ди сы хур, мый йи гә жын
ё ги Вә ги мэ хуэй лэ та ди мин ди җя чян ни. Зу җы му җя суан жын му ди фур ди сы хур, та му ба хэ та му мин ди бэ ля нын дуә дё. 13Суан щин мин ди сы хур нэ гә жын ян дин ги Җў пин гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён, ё чў бан гә ше кель йин чян ни (йи гә ше кель йин чян ю эр шы гә ге ра ни)*. 14Суан щин мин ди сы хур, да эр шы суй да шон нэ гә жын ё ги Җў чў җы гә чян ни. 15Ни му чў мэ хуэй лэ ни му мин ди җы гә йин чян ди сы хур, ючян хан дуә йү бә чў, чүн жын шо бә чў, ду йи мур-йи ён ё чў бан гә ше кель йин чян ни. 16На исраил жын му шу ха ди җы ще йин чян ни ба Хў да ди гуй җун җон фон бо хў чў. Җы сы та му ви гә җя ди мин чў ха ди чян. Йин ви җы гә Вә җи щён дэ бо хў та му ни.
Тунпын17‑18Җў ги Му са фә ди: – Ни на тун зў йи гә щи абдэ зы ди пын. Ги җы гә тун
пын на тун зў йи гә гын зы. Йи ху ба та гә до Хў да ди гуй-
* 30:13 Зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни сы йүн ди йи гә ше кель йин чян, ли ту бон җер ю 11 грамм ни; йи гә ге ра ли ту бон җер ю 0,6 грамм ни.
192
Җе фон 30
җун җон фон зэ му сы шо щён ди җуә зы ди дон җун ни, ги пын ли ту ба фи до шон. 19‑21Ха ру нэ лян та ди эр зы му җин Хў да ди гуй җун җон фон хуэй җә сы до шо щён ди җуә зы гын чян, шо щён ди сы хур та му ян дин ё на җы гә пын ни-ди фи щи шу дэ җүә ни. Та му ян дин ё щи шу дэ җүә ни, та му дан җы му җя ган, бу шон цун гә җя. Җы сы та му лян та му ди хубый йи на вар ё зун хў ди фын фу.
Гуйҗунщён‑ю22‑23Җў ги Му са фә ди: – Ни ба дин хо ди ю дэ щён ви до ди дун щи на шон:
люгә ки ло щи тон тон ди смир на, сан гә ки ло цуан ко рица, сан гә ки ло цуан ви зы, 24люгә ки ло кас сия зэ му сы сы гә литр оли ва чин-ю (ба җы ще щён дун щи на гуй җун ди җон фон сы йүн ди фын лён лён ди ни). 25Ба җы йи че цуан дун щи зу щён пый щён фи ди йи ён, хуә до йи дар ни, зў чын гуй җун щён-ю. 26‑28Ни на җы гә гуй җун щён-ю ба Вә ди гуй җун җон фон, хә тун щён зы, җуә зы лян җуә зы шон-ди йи че җя хуә, дын зан лян та ди йи че сы йүн ди дун щи, шо щён ди җуә зы, шо гўр ба ни ди җуә зы лян та ди йи че сы йүн ди дун щи, щи абдэ зы ди тун пын лян та ди гын зы ду мә йихар. 29Ни ба җы йи че дун щи ги Вә, Җў, ё җян-чў лэ ни, җё та му йи ман чын ха гуй җун ди. Сый хуэй җә-сы са ба җы ще гуй җун дун щи дуйи хар, та му е чын ха гуй җун ди ни. 30Ни ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му на җы гә гуй җун ю мә йихар, җё та му дон Исраил ди ахун, фу сы Вә. 31Ни ги исраил жын му фә ги: «Ни му лян ни му ди ху бый бэ вон Хў да ди сы хур ё сы йүн җы гә гуй җун юни. 32Ни му бу нын на җы гә гуй җун ю мә дан лин жын, е бу нын ги ни му гә җя на цуан дун щи зў җы му җя ди щён-ю. До ни му шон җы гә чин-юсы Хў да җян чў лэ ди гуй җун щён-ю. 33Сый дан на йи мур-йи ён ди цуан дун щи пый җы му җя ди щён-ю хуэй җә сы на җы гә ю мә дан лин жын (чў гуә Исраил ди ахун), ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни».
193
Җе фон 31
Шодищён34Җў ги Му са фә ди: – Ни ба цуан дун щи: стак ти, они ха, хал ван лян җын-
шы ди щён йи мур-йи ён на шон, 35ба та му, зу щён пый щён фи ди йи ён, хуә до йи дар ни, зў чын шо ди щён. Ги жы гә щён ли ту гә щер ян, җё та чын ха җын шы ди гуй җун щён. 36Ни ба та му за мә мәр ди, йи ху на до Вә ди гуй җун җон фон ли ту, гә до хә тун щён зы ди мян чян, Вә лян ни йү мян ди вәр шон. До ни му шон җы гә щён сы Җў җян-чў лэ ди гуй җун ди щён. 37Ни му бу нын ги гә җя җы му жя пый щён. До ни му шон җы сы Вә җян чў лэ ди гуй җун щён. 38Сый дан ги гә җя пый җы му җя ди щён зэ му сы шо җы-гә щён, ба нэ гә жын ди мин зы ян дин да Вә ди мин жын ли ту чү дё ни.
ЗэХўдадигуйҗунҗонфоннигангунсыдижынму(Җефон35:30‑36:1)
311‑2Җў ги Му са фә ди: – Вә да Яхў ти ди зў ни ба Ор ди сун зы, Урия ди эр зы
Ве селеил җян чў лэ ли. 3Вә ба Вә ди Шын Лин ги та ги ги ли, җё та чын ха ю ар ги ли ди, цун мин ди, бын сы да ди дэ җы до гә ён шуйи ди жын ни. 4Та ю бын сы на җин зы, йин зы, тун да гә ён ди җя хуә; 5нын кан гуй җун шы ту, нын ки му ту дэ зў гә ён ди щи хуә. 6Вә да Дан ди зў ни ба Ахи са мах ди эр зы Аголиав е җян чўлэ, җё та ги Ве селеил бон мон ни. Вә ба ар ги ли ги йи че ю бын сы ди жын е ги ги ли, җё та му җо чў Вә ди фын фу ба гә ён ди дун щи зў ха: 7Хў да ди гуй җун җон-фон, хә тун щён зы, хә тун щён зы ди гэ гэ зы, Хў да ди гуй җун җон фон сы йүн ди йи че җя хуә; 8җуә зы лян та сы йүн ди йи че җя хуә, на җын шы ди җин зы зў ха ди дын зан лян та ди сы-йүн ди йи че дун щи, шо щён ди җуә зы, 9җү шо гўр ба ни ди җуә зы лян та ди йи че сы йүн ди дун щи, щи абдэ зы ди тун пын лян та ди гын зы; 10Ха ру нэ лян та ди эр зы му ган Исраил ахун ди гун сы ди сы хур чуан ди гуй җун йи шон; 11гуй җун
194
Җе фон 32
щён-ю дэ зэ Гуй җун вәр шон шо ди щён – йи ман дун щи җо чў Вә ги ни ги ха ди фын фу җё та му зў ха.
Зунхўшанбэдифалү12‑13Җў ги Му са ги ди фын фу җё ги исраил жын му фә ни: – Ни му ян дин ё зун хў Вә ди шан бэ ни, йин цы җы сы Вә
лян ни му җун җян ни ди йи гә җи хо. Җы гә җи хо зы фә ди сы Вә, Җў, ба ни му җян чўлэ, җё ни му ги Вә дон мин жын ни. 14Ни му ян дин ё зун хў шан бэ ни, йин цы сы җы йи тян гуй-җун ди хын. Сый дан бу зун хў җы йи тян, дан ган гә җя ди сы чин, ба нэ гә жын ди мин зы ё да та ди мин жын ли ту чү дё ни. 15Лю тян ни му нын ган сы чин, кә сы ди чи тян ни му ё хуан ха ни, ба җы йи тян ги Вә җү ги ни. На йигә жын шан бэ дан ган сы чин, ги та ё дин сы зуй ни. 16Исраил жын-му йи на вар ё зун хў шан бэ ни – җы сы Вә лян та му дин ха хә тун ди җи хо. 17Җы сы Вә лян исраил жын му җун җян-ни ди йи гә җи хо, йин цы сы Вә, Җў, лю тян ба тян дэ ди зо ха ли, ди чи тян ди нэ йи тян Вә ба хуә тын ха, хуан ха ли.
18Хў да зэ Синай сан шон ги Му са ба җы ще хуа фә ба, йи ху ба лён пян шы ту ги та ги до шу ни ли. Хў да ба Та ди Да тян мин на гә җя ди зы ту щедо җы лён пян шы ту шон ли.
Җиннювазы(Чунфәфалү9:6‑29)
32Исраил жын му кан ди Му са хан да сан шон мә ха лэ, та му ду шудо Ха ру нэ гын чян фә ди:
– Вә му бу җы до лян нэ гә, ба вә му да Еги пет лин чў лэ-ди Му са йү ли са ли. Йин ви җы гә ни ги вә му зуә зо йи гә дан лин хў да, җё та ба вә му лин шон!
2Ха ру нэ ги та му фә ди: – Ни му ба ни му ди щи фу зы му лян эр нү ди эр дуә шон
дэ ди җин эр җуй зы ма ха лэ, ги вә на лэ. 3Жын му ба та му ди җин эр җуй зы шудо йи дар ни, ги Ха-
ру нэ ги ги ли. 4Ха ру нэ ба эр җуй зы йи ман хуә до йи дар ни шо дё, зў ли гә ню ва зы ди җин ён зы. Мин жын фә ди:
195
Җе фон 32
– Исраил жын му, ни му кан! Җы зу сы ба за му да Еги пет лин чў лэ ди хў да!
5Ха ру нэ зэ җин ню ва зы ди мян чян зы ли йи гә шо гўр-ба ни ди җуә зы, ги жын му фә ди:
– Мир гә ги Җў гуә җе чи ни. 6Ди эр тян ган зо мин жын ла лэ ли җигә сын лин, ба
юще зы сын лин җү чын шо ди гўр ба ни ли, ба юще зы җү чын пин нан гўр ба ни ли. Йи ху та му зуә ха, лян чы дэ хә ди, хў ган ди, хун хуә кэ ли. 7Җў ги Му са фә ди:
– Ни куэ куэ ди да сан шон ха чи, йин цы сы ни да Еги пет лин чў лэ ди жын му ган гў на хар ди ни, чын ха сы бу дый ди ли. 8Та му кә җя да Вә ги та му фын фу ха ди лў шон зу дё ли. Та му на җин зы зў ли гә ню ва зы, гуй ха бэ вон нэ гә сын лин ди ни, ги та җү ли гўр ба ни ли. Фә ди нэ гә ню ва зы сы ба та му да Еги пет лин чў лэ ди хў да. 9Вә җы до ни, җы ще мин жын ди пи чи җён ди хын! 10Җы хур ни бә дон гуа Вә ли: Вә щён ба Вә ди йи че чи ги та му щян чў лэ, ба та му щё ме дё. Вә щён җё ни лян ни ди ху бый чын ха ви да мин зў ни.
11Кә сы Му са ги та бэ вон ди Анла хў Тор ля чи то ди фә сы: – Анла хў Тор ля! Ви са Ни җы му җя чи шон лэ хэ чи Ни ди
мин жынди ни? Нан дый та му бусы Ни на Ни ди ви да ли-лён да Еги пет җю ха ди жын му ма? 12Ви са җё еги пет жын му фә ни; Ни ба исраил жын му ба байир да Еги пет лин чў лэ, щён ба та му йи ман ду зэ сан ни да сы, ван чүан щё ме дё ни? Хў да-я, вә чи то Ни, җё Ни ди чи щё дё, җё Ни ди щин ван-йихар, җё Ни ди мин жын бә йү җы гә бэ ля ли. 13Вә чи то Ни, җё Ни ба Ни ди хуә җи му Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ җи че лэ! Ни җи ди ни, Ни зо чян ги та му дў ли җу ли, җё та му ди ху бый, зу щён тян шон ди щин щю йи ён, дуә ха ни, хан щү ди, ба җы йи че ди фон ги та му ди ху бый ги ги ни, җё җы гә ди фон йи ху йи на вар чын ха та му ди ни.
14Җў ди щин ван ли, ги Та ди мин жын мә ган Та зо чян фә ха ди бэ ля. 15Му са ди шу ни на ди лён пян шы ту, та ха-ли сан ли. Мый йи пян шы ту ди лён мян зы шон ду ще ди Да тян мин. 16Хў да гә җя ба җы лён пян шы ту зў шон ли,
196
Җе фон 32
мян зы шон ба Та ди Да тян мин ки ха ли. 17Иса ба жын му ди да шын хан ди шын чи тин җян, ги Му са фә ди:
– Вә зэ йин пан ни тин җян да җон ди шын чи ди ни! 18Му са фә ди: – Җы гә бу щён дый шын ди шын чи, е бу щён җон да-
бэ дё ди шын чи, җы сы чон чү зы ди шын чи. 19Му са җы ни җин йин пан ни ба җин ню ва зы лян тё
тё ву ди жын му кан җян, чи шон лэ ли. Та зу зэ сан гын зы ди ха ба на ха лэ ди лён пян шы ту эр дё ди ха, да суй ли. 20Та ба жын му зў ха ди җин ню ва зы на лэ, эр дё хуә ли ту шо дё-ли, йи ху ба җин зы мә чын тў, лян фи хуә до йи дар ни җё исраил жын му ба җы гә фи хә ли. 21Та вынли Ха ру нэ ли:
– Җы ще жын ги ни зў ли са ли, ви са ни җё та му ган җы му җун ди гў на хар ни?
22‑23Ха ру нэ хуэй да ди: – Чин ни ги вә бә сын чи ли, вә ди җонгуйди! Ни җы до-
ни, җы ще жын нэ ган ха сы чин. Та му ги вә фә ди: «Вә му бу җы до лян нэ гә, ба вә му да Еги пет лин чў лэ ди Му са, йү ли са сы чин ли. Йин ви җы гә ни ги вә му зў йи гә дан лин хў да, җё та ба вә му лин шон!» 24Вә җё та му ба гә җя ди җин зы ги вә на лэ ли. Сый ю җин зы, та му ду шудо йи дар ни, ги вә на лэ ли. Вә ба җы гә җин зы эр дё хуә ли ту, зу җы гә ню ва зы чў лэ ли!
25Му са кан җян ли, Ха ру нэ ба жын му гуан бучў, жын-му чын ха сы бу дый ди ли, дўш ман ди щё шур ли. 26Му са зу зан до йин пан ди мын чян ту да шын фә ди:
– Сый сы Җў ди жын – ду до вә ди җы бон гә лэ! Ле вий зў ди йи че жын до ли та гын чян зан ха ли. 27Му са
ги та му фә ди: – Исраил жын му бэ вон ди Анла хў Тор ля фын фу ди җё
ни му ли ту ди мый йи гә жын ба до на чў лэ, да җы бон гә до нэ бон гә ба чүан йин пан җуан йи гуар, на па та му сы ди-щүн му, лян шу му хуэй җә сы лин җү му еба, ба та му са дё ни!
28Ле вий зў ди жын му җо чў Му са ди фын фу ган ли: нэ-йи тян бон җер ба сан чян жын са дё ли. 29Му са ги Ле вий зў ди жын му фә ди:
197
Җе фон 33
– Җир гә Җў ба ни му җян чўлэ җё ни му ган Исраил ахун му ди гун сы ни. Ни му ба гә җя ди эр зы му лян ди щүн му да сы ли, Җў ги ни му ги бэ рэ кэ ти ни.
30Ди эр тян Му са ги жын му фә ди: – Ни му ган хади гў на хар җун ди хын. Җы хур вә йүан хуэй
ё шон сан ни, до Җў гын чян чи то ди җё Та ба ни му фон шә. 31Му са йүан хуэй до ли Җў гын чян фә ди: – Җы ще жын ган хади гў на хар җун ди хын. Та му ги гә җя на
җин зы зў ли гә дан лин хў да ди ён зы, бэ вонли та ли. 32Хў да-я! Чи то Ни фон шә та му ди гў на хар, Ни дан бу фон шә та му, вә чи то Ни ди җё ба вә ди мин зы да Ни ще ха ди фу ли ту чү дё.
33Җў хуэй да ди: – Сый зэ Вә ди мян чян ган ли гў на хар ли, Вә зу ба нэ гә
жын ди мин зы да Вә ще ха ди фу ли ту чү дё ни. 34Щян зэ ни чи, ба җы гә мин жын лин до Вә ги ни фә ха ди ди фон шон. Вә ба Вә ди тян щян да фа до ни ди мян чян җё та лин ни ни. Кә сы вон ху ди жы зы ви җы ще жын ган хади гў на хар Вә ян дин зуй та му ни.
35Җў ба мин жын на вын бин зуй ли, йин цы сы та му җё Ха ру нэ ги та му на җин зы зў ли гә ню ва зы.
ИсраилжынмудаСинайсангынчянзудёли
33Җў ги Му са фә ди: – Ни лян Еги пет лин чў лэ ди мин жын да җы тар
зу дё, до Вә ги Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ лян та му ди ху бый щү ха ди нэ гә ди фон шон чи. 2Вә ба Вә ди тян щян да фа-чи җё лин ни ни. Вә ба ха нан ей жын му, амор рей жынму, хеттей жын му, фе резей жын му, евей жын му дэ иевусей-жын му ган чў чи ни. 3Ни чи ди ди фон фу җү ди хын, нэ тар ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни. Кә сы Вә лян ни му йи дар ни бу чи, йин цы сы ни му ди пи чи җён ди хын, зу хэ па Вә ба ни му зэ лў шон нын щё ме дё.
4Мин жын тин җян җы гә хуа пә фан ха ли, та му на җин-йин дун щи зэ бу да бан гә җя ли. 5Җў ги Му са ги ди фын фу җё ги мин жын фә ни:
198
Җе фон 33
– Ни му ди пи чи җён ди хын, Вә дан лян ни му йи дар ни чи, на па бу дуә ди гун фу еба, Вә ба ни му ду нын щё ме дё. Җы хур ни му ба ни му дэ ди җин-йин йи ман ма ха лэ, җё Вә сы лён йихар, Вә лян ни му зў са ни.
6Йин ви җы гә исраил жын му да Синай сан гын чян зу-дё ди йи ху, та му ба гә җя ди җин-йин йи ман ма ха лэ, зэ бу да бан гә җя ли.
7Мый йи хуэй исраил жын му зэ йин пан ни ди сы хур, Му са ли йин пан ни йүан йүар ди да ли йи гә җон фон, ба та җё ли гә «Лян Җў йү мян ди җон фон». Сый щён чи то Җў, щён вын са, нын до нэ тар чи. 8Мый йи хуэй Му са вон йү мян ди җон фон гын чян зу ди сы хур, мин жын зэ гә җя ди җон фон мын ку ни зан ди вон Му са ди ни, йи чыр дын ди җи сы та җин до йү мян ди җон фон ли ту ни. 9Му са җин чи ли ди йи ху, йүн цэ луә ха лэ зу зан до йү мян ди җон-фон мын ку гын чян ли. Җў нэ хур да йүн цэ ли ту лян Му са фә ли хуа ли. 10Мин жын кан ди йүн цэ дан зан до йү мян җон фон ди мын ку ни, та му зу йи ман гуй ха бэ вон туә Җў ли. 11Җў лян Му са мян дуй мян фә хуа ди ни, зу щён на гә жын лян гә җя ди пын-ю фә хуа ди йи ён. Му са вон йин пан ни хуэй ди сы хур, та ди нян чин бон бан На вин ди эр зы Иса зу шын до йү мян ди җон фон ли ту ди ни.
МусабаХўдадигуонлёнканҗянли12Му са ги Җў фә ди: – Ни зо чян ги вә ги ди фын фу җё вә ба мин жын лин до
нэ гә ди фон шон чи ни, кә сы Ни мә фә, Ни ба сый лян вә йи дар ни да фа чи ни. Ни фә гуә, Ни ба вә җы до ди хо ди-хын, е щи нэ вә ни. 13Дан сы җы му җя ли, вә чи то ди җё Ни ба Ни ди лўдо ги вә зы ги, Хў да-я, җё вә фу сы Ни, хан зэ Ни гын чян җе шу Ни ди нэ чин. Вә чи то ди җё Ни җи че лэ: җы гә мин зў сы Ни ди мин зў.
14Җў фә ди: – Вә гә җя лян ни йи дар ни чи ни. Вә ги ни ги пин нан ни. 15Му са хуэй да ди:
199
Җе фон 34
– Хў да-я, Ни дан лян вә му йи дар ни бу чи, вә чи то Ни-ди, җё вә му да җы тар бә зу. 16Ни дан лян вә му йи дар ни бу чи, сый нын ба вә лян Ни ди мин жын зэ Ни ди мян-чян җе шу ха ди Ни ди нэ чин җы до ха? Ни дан лян вә му зэ йи дар ни, нэ хур цэ ба вә му лян дун-яшон ди йи че дан лин мин зў ди жын нын фын щё кэ.
17Җў ги Му са фә ди: – Вә җо чў ни ди йи че чи то ган ни, йин цы сы Вә ба ни
җы до ди хо ди хын, е щи нэ ни ни. 18Му са фә ди: – Хў да-я! Вә чи то Ни ди җё Ни ба Ни ди ви да гуон лён
ги вә зы йихар. 19Җў хуэй да ди: – Вә җё Вә ди йи че гуон лён да ни ди мян чян гуә чи ни,
ба Вә ди гуй җун мин зы зэ ни ди мян чян да шын фә ни. Вә сы Җў, Вә ди щин до Вә тё җян ха ди жын му шон ван-ни, Вә ба та му щи тын ни. 20Вә бу җё ни кан җян Вә ди лян мян, йин цы сы кан җян Вә ди нэ гә жын бу нын хуә. 21Вә гын чян ю йи гә вәр ни, ни нын зан до нэ тар ди йи гә сан шон. 22Җи сы Вә ди Ви да гуон лён вон гуә гуә кэ ли, Вә ба ни цон до сан дун ли ту ни, на Вә ди шу дў чў, дын ди, җи сы Вә зу гуә чи ни. 23Йи ху Вә ба Вә ди шу на гуә чи, ни ба Вә да җи бый ху ту нын кан җян еба, кә сы ни бу нын җян Вә ди лян мян.
34Җў ги Му са фә ди: – Ни ба лён пян шы ту, зу щён зо чян ди нэ лён пян
йи ён, е туй мин. Вә ба ни да суй ди нэ лён пян шы ту шон ще ха ди хуа йүан хуэй щедо җы лён пян шы ту шон ни. 2Мир гә ган зо йи зор ни шә лү ди шон Синай сан, зэ сан дин зы шон ни зан до Вә ди мян чян. 3Сый ду бу нын лян ни йи дар ни шон лэ, е бу нын зэ сан ди туан йүар ни жо; ба ню, ён зэ сан гын чян е бә фон.
4Му са ба лён пян шы ту, зу щён зо чян ди йи ён, туй мин, ди эр тян ган зо йи зор җо чў Җў ги та ги ха ди фын фу ба шы ту
200
Җе фон 34
на шон, шон ли сан ли. 5Җў да йүн цэ ли ту до лэ, лян Му са зан до йи дар ни, ба Та ди гуй җун мин зы, – «Җў», – да шын фә ли. 6Җў да Му са мян чян зу гуә чи, да шын хан ди:
– Вә сы Анла хў Тор ля! Вә ди щин ван ди хын, Вә ба жын щи тын ди ни, Вә ди жын нэ да ди хын, Вә ди щи нэ да ди хын, Вә сы ко чў ди! 7Вә ба Вә щү ха ди ги йи чян бый зы шон ди жын зун хў ди ни, ба жын му ди зуй, цуә ву дэ гў на хар ду фон шә ди ни, кә сы сый фан зуй ли, Вә ба та ди ху бый йи-чыр до сан, сы бый зы ян дин зуй ни.
8Му са ган җин па до ди ха бэ вонли Хў да ли. 9Та зу фә ди: – Җў! Вә дан зэ Ни ди мян чян ба нэ чин җе шу ха ли, вә
чи то ди җё Ни, Җў, лян вә му йи дар ни зу! Җы ще мин-жын ди пи чи җён ди хын, кә сы вә му чи то ди җё Ни фон шә вә му ди цуә ву дэ гў на хар. Ни ба вә му, лян Ни ди мин жын йи ён, җе шу ха.
Хўдалянисраилжынмуйүанхуэйдинлихәтунли(Җефон23:14‑19;Чунфәфалү7:1‑5;16:1‑17)
10Җў ги Му са фә ди: – Җы хур Вә лян исраил жын му дин хә тун ни. Вә щён
зэ та му ди мян чян ган ви да сы чин. Җы му җя ди сы чин дун-яшон на ни ду мә йү гуә, на йигә мин зў ди жын ду мә җян гуә; җё ни ди җу ви ни җў ди жын му ду ба Вә, Җў, ган хади ви да сы чин кан җян. Йин цы сы Вә щён ви ни му ган җё жын му хэ па ди сы чин ни. 11Ба җир гә Вә ги ни му ги ха ди фын фу ни му ё зун хў ни. Вә ба амор рей жынму, ха-нан ей жын му, хеттей жын му, фе резей жын му, евей жын му дэ иевусей жын му да ни му ди мян чян ган зу ни. 12Ни му щё щин ди, лян нэ гә ди фон шон җў ди жын му бә дин хә-тун, йин цы сы җы гә вон ху ги ни чын ха хэ мин ди вон ни. 13До зэ зы ни му ба та му шо гўр ба ни ди җуә зы ё цый дё ни, ба та му бэ вон ди шы ту җў зы да лан ни, ба та му бэ вон ди Астар та нү хў да ди гуй җун фу лин кан дё ни. 14Ни му бу нын бэ вон дан лин хў да му, йин цы сы Вә, Анла хў Тор ля, зу щён чы цў ди нан жын йи ён, бу шу нэ гә, сый ги Вә фан лян ди ни.
201
Җе фон 34
15Ни му лян нэ гә ди фон шон җў ди жын му бә дин хә тун, йин цы сы та му бэ вон гә җя ди хў да му ди ни, ги та му җү гўр ба ни ди сы хур, ба ни му е чин шон чи ни, нэ тар ни му е чы ги та му ди хў да му җү ги ди жу ни. 16Ни му ги гә җя ди эр зы му бә чү дан лин мин зў ди щи фур, йин цы сы та му ди щин бян гуәчи бэ вон гә җя хў да му ди сы хур, ба ни му ди эр зы му лин шон е җё бэ вон та му ди хў да му ни. 17Ни ба дан лин хў да му ди сы са ён зы ги гә җя бә зў.
18Ни ба Мәю җё мян мә мә ди җе чи зун хў ди. Ни җо чў Вә ги ха ди фын фу җын йүә чи тян ди нэ йи тян ё чы мәю җё-мян ди мә мә ни, йин цы сы ни Авив йүә ни да Еги пет чў лэ ли.
19Йи ман ди ту йи гә эр зы лян йи че сын лин щяха ди ту йи гә гун ту шу зы, бу гуан ню, ён – ду сы Вә ди. 20Ба лү лү-зы ди ту шу зы на ён го зы ё хуан гуә лэ ни. Ни дан на ён го зы ба та бу хуан гуә лэ, нэ хур ян дин ба лү ди бә зы җә хуэй ни. Ни ян дин ба ни му ди ту йи гә эр зы хуан гуә лэ.
Ни бу нын кун шу бэ вон Вә лэ. 21Лю тян ни нын зў хуә, кә сы ди чи тян ди нэ йи тян ни
ян дин ё хуан ха ни. На па җун ди ди сы хур, на па шу шу-чын ди сы хур еба, ни ян дин ё хуан ха ни.
22Гә мый зы ди сы хур ни ё гуә Гә мый зы ди җе чи ни. Чю тян шу го тян ди сы хур ни ё гуә Вә пын зы ди җе чи ни.
23Йи че нан жын нян нян сан бян ё до Вә, Анла хў Тор ля-ди мян чян ни, бэ вон Вә ни, исраил жын му ди Хў дани. 24Вә ба дан лин мин зў ди жын му да ни ди мян чян ган дё ни, җё ни ди ди фон йүә щин да ни. Нян нян сан бян ни ян дин ё до Вә ди мян чян ни, бэ вон Вә ни. Вә бу җё сы сый вон щён ди ба ни ди тў ди җан шон.
25Ни ги Вә җү гўр ба ни ди сы хур, лян гўр ба ни йи дар ни бә җү ю җё мян ди мә мә. Ба Пас ха җе чи шон зэ дё ён го зы ди жу бу нын шын до ди эр тян ган зо.
26Нян нян шу шу чын ди сы хур, ба ту йи гә го тян на лэ, гә до ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ди сы ни.
Ба җү лү го зы зэ та ма ма ди нэ зы ли ту бә җў. 27Җў ги Му са фә ди:
202
Җе фон 35
– Ни ба җы ще хуа ще ха, йин цы сы Вә на җы ще зы хуа лян ни дэ исраил жын му дин хә тун ни.
28Му са лян Җў зэ нэ тар зан ли сы шы тян, сы шы ван-щи, са ду мә чы, е мә хә. Та ба җы гә хә тун ди хуа, Шы гә Да тян мин щедо лён пян шы ту шон ли.
Мусадасаншонхалэли29Му са ба Шы гә Да тян мин зэ шу ни на шон, да Синай
сан шон ха лэ ли. Та ди лян мян шон гуон лён җо ди ни, йин цы-сы та лян Җў фә ли хуа ли, кә сы та гә җя ба җы гә бу җы до. 30Ха ру нэ лян исраил жын му кан җян Му са ди лян мян шон гуон лён җо ди ни, ба та му ха ди, бу ган вон Му са гын чян чи. 31Му са ба та му җё ди лэ ли. Ха ру нэ дэ мин жын ди йи че лин шу до ли гын чян, Му са лян та му фә ли хуа ли. 32Йи ху шын ха ди мин жын лэ, е до ли Му са гын чян ли. Му са ба Җў зэ Синай сан шон ги та ги ха ди йи че фын фу ги да җя фә ги ли. 33Му са лян та му ба хуа фә ван, на гэ ту ба гә җя ди лян мян гэ чў ли. 34Мый йи бян та җин до Хў да ди гуй җун җон фон лян Җў фә кэ хуа ли, зу ба гэ ту чү дё ди ни. Да нэ тар чў лэ, та ба Җў ги ха ди йи че фын фу ги исраил жын му фәди ни. 35Мин жын ба Му са ди лян мян җо лён ди кан җян ли. Йи ху Му са йүан хуэй ба гә җя ди лян гэ чў ди ни. Мый йи бян зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни лян Җў фә хуа ди сы хур, та зу ба гэ ту чү дё ди ни.
«ДичитянсыВәҗянчўлэдигуйҗунжызы»
35Му са ба Исраил ди йи че жын җё до хуэй шон, ги та му фә ди:
– Җы сы Җў ги ха ди фын фу, җё ни му зун хў ни: 2ни му ю лю тян ди жы зы ни, җы лю тян ли ту ни му нын ган гә-җя ди сы чин. Ди чи тян сы Вә җян чў лэ ди гуй җун жы зы. Шан бэ ди җы йи тян ни му ян дин ви Вә, Җў, ё хуан ха ни. Сый шан бэ ди нэ йи тян дан ган са сы чин, ги та ё дин сы зуй ни. 3Шан бэ ди нэ йи тян ни му зэ гә җя ди җя ни бә дян хуә ли.
203
Җе фон 35
Хўдадигуйҗунҗонфоннисыйүндицэлё(Җефон25:1‑9)
4Му са зэ хуэй шон ги йи че исраил жын фә сы: – Җў җы му җя фын фу ди ни: 5‑6ни му ги Җў ба ли щин
дуан ги. Сый щён җы му җя ган, җё та ба җин зы, йин зы, тун дуан ги; хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди ён мо зэ му сы җү лү мо; 7‑8гун-ён ди хун янсый ди пи зы, җүн мый пи зы, зо җүә фу ди му ту; ги дын зан гуан ди чин-ю, гә ён ди щён ви до ди цо (на җы ще зы цо ба гуй җун щён-ю дэ шо ди щён пый ха ди); 9ги Исраил ди да ахун ба чуан ди ефод хан сан зы дэ на оникс дэ дан лин гуй җун шы ту зан ха ди кон зы шон дэ ди лян лян зы дуан ги.
10Җё ни му ли ту ди бын сы да ди җён жын му лэ, җо чў Җў ги ха ди йи че фын фу ба йүн ди дун щи зў шон: 11гуй җун җон фон, та ди дин зы зэ му сы вэ ту ди дин зы, Хў да ди гуй-җун җон фон ди гу да зы, куон, ган зы, җў зы, куон ди гын зы, 12хә тун щён зы, та ди ган зы, гэ гэ зы зэ му сы мын лян зы; 13бэ гуй җун мә мә ди җуә зы, та ди ган зы дэ гә ён ди җя хуә зэ му сы жуә зы шон бэ ди гуй җун мә мә; 14гуй җун юдын зан лян сы йүн ди йи че дун щи; юдын зан ди дын зэ му сы дын ди чин-ю; 15шо щён ди җуә зы лян та ди ган зы; гуй җун щён-ю зэ му сы шо ди щён; Хў да ди гуй җун җон фон мын ку ди мын-лян зы; 16шо гўр ба ни ди җуә зы лян тун лу цы зы, та ди ган-зы лян сы йүн ди йи че җя хуә; щи абдэ зы ди тун пын лян та ди гын зы; 17гуй җун җон фон ди йүан зы ди дан зы, та ди җў зы лян җў зы ди гын зы, йүан зы ди мын лян зы; 18гуй җун җон фон лян йүан зы ди йи че җуон җуон зы зэ му сы шын зы; 19Исраил ди ахун зэ Гуй җун вәр шон ган гун сы ди сы хур чуан ди гуй җун йи шон, җы зу сы ги Исраил ди ахун Ха ру нэ лян та ди эр зы му фын ха ди гуй җун йи шон.
20Му са җё хуэ йи сан дё ли, йи че исраил жын хуэ йли җя-ли. 21Җы гә ди йи ху сый щён җы му җя ган, ба ли щин ги Җў на лэ ли: зў Хў да ди гуй җун җон фон ди цэ лё, бэ вон Хў-да ди сы хур йи че йүн ди дун щи зэ му сы ги Исраил ди ахун
204
Җе фон 35
фын гуй җун йи шон ди дун щи. 22Нан-нү, сый ди щин ни щён дуан са, го го-щин щин ди ба җин бе җын зы, эр җуй-зы, гэ җы зы, бә зы шон дэ ди җў җў зы лян гә ён дан лин ди җин дун щи ги Җў на лэ ли. 23Сый гын чян ю хо ма бу, дан-чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди ён мо зэ му сы җү лү мо, гун-ён ди хун янсый ди пи зы хуэй жә сы җүн мый пи зы е на лэ ли. 24Сый ю нын гў ба йин зы хуэй җә сы тун на лэ, ги Җў дуан ги ли; сый ю зо җүә фу ди му ту е на лэ ли. 25Шуйи го ди нү жын му ба ён мо нян чын дан чин, зы хун дэ хун лон-лор янсый ди мо щян на лэ ли. 26Та му е на җү лү мо нян ли щян ли. 27Мин жын ди лин шу му ба ги ефод хан сан зы го ту зэ му сы кон зы шон дэ ди лян лян зы го ту зан ди оникс лян дан лин ди гуй җун шы ту на лэ ли. 28Та му хан ба ги дын-зан гуан ди чин-ю, гә ён ди щён ви до ди цо дэ ю е на лэ ли (на җы ще зы цо ба гуй җун щён-ю дэ шо ди щён пый ха ди). 29Җў че чў Му са ги ха ди фын фу, җё жын му ган Та фә ха ди сы чин ни, йи че исраил жын, бу фә нан-нү, сый ди щин ни юли вон щён ли, зу ви җы гә сы чин ба ли щин на лэ, ги Җў дуан ги ли.
ВеселеилдэАголиав(Җефон31:1‑11)
30Му са ги исраил жын му фә ди: – Җў кә җя да Яхў ти ди зў ни ба Ор ди сун зы, Урия ди
эр зы Ве селеил җян чў лэ ли, 31Хў да ба Та ди Шын Лин ги та ги ги ли, җё та чын ха ю ар ги ли ди, цун мин ди, бын сы да ди зэ му сы җы до гә җун гә ён шуйи ди жын ни. 32Та ю бын сы на җин зы, йин зы, тун да гә ён ди җя хуә ни; 33нын кан гуй-җун шы ту; нын ки му ту зэ му сы зў гә ён ди щи хуә. 34Җў е ги Ве селеил лян Дан зў ди Ахи са мах ди эр зы Аголиав ба җё щүә дан лин жын му ди ар ги ли ги ги ли. 35Җў ги та му ба бын сы ги ги, җё та му нын зў гә ён ди щи хуә, би лүн: ки му ту, за хуар, җы бу, на хо ма бу, дан чин, зы хун дэ хун-лон лор янсый ди мо щян фын за ён ди йи шон. Та му ду ю зў гә шы-гә ён дун щи ди шуйи ни.
205
Җе фон 36
36Ве селеил, Аголиав лян дан лин ю шуйи ди җён жын (Җў ги та му ги ли ар ги ли зэдэ да бын сыли, җё та му
җы до, за му җя ё зў Хў да ди гуй җун җон фон ни), ду ё җо чў Җў ди фын фу ган йи че гун зуә ни.
Минжынналэлихошолищин2Му са ба Ве селеил, Аголиав лян дан лин җён жын, ги
сый Җў ги ли бын сы ли, ба гә җя щён ги бон цу ди жын му җё лэ, җё та му зў туә хуә ли. 3Та му да Му са ди шу ни ба исраил жын му ви зў Хў да ди гуй җун җон фон дуан ги ди йи че ли щин лин шон ли. Кә сы тян тян ган зо мин жын хан на лэ ли щин ди ни, ги Му са җё ди ни. 4Йин ви җы гә нэ ще бын сы да ди җён жын да гә җя ди зў хуә ди вәр шон лэ, 5ги Му са фә ди:
– Мин жын ба гун зуә шон сы йүн ди йи че ли щин на лэ ли, кә сы җы гә би Җў фын фу ха ди дуә ли.
6Йин ви җы гә Му са фын фу ди, җё ги чүан йин пан фә-ни: җё мин жын ви Хў да ди гуй җун җон фон зэ бә на лэ ли щин ли. Жын му зэ бу на лэ ли, 7йин цы сы йи че җе ха ди кә җя ги хуә шон фу йү гу ли, хан ду шын ха ни.
БаХўдадигуйҗунҗонфонгэшонли(Җефон26:1‑37)
8Зў хуәди жын му ли ту нэ ще бын сы да ди җён жын гэ ли Хў да ди гуй җун җон фон ли. Та му на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян ги Хў да ди гуй җун җон фон җы ли шы гә дан зы, хан ги дан зы го ту ба Хе ру вим за шон ли. 9Мый йи гә дан зы ди чон дуан ду сы йи мур-йи-ён ди: чон ди сы шы эр гә метр, куан ди сы лён гә метр. 10Та-му ба ву гә дан зы йи гә лян йи гә лё до йи дар ни, җё чын ха йи куэ зы ли, лян дан лин ву гә дан зы е җы му җя зў ли. 11Ги мый йи куэ дан зы ди лён ха ни фын чон ни ди бян бяр шон ба дан чин янсый ди ку ку зы зан шон ли. 12Ба ву шы гә ку ку зы е лё до йи куэ дан зы ди бян бяр шон ли, ба ву шы гә ку ку зы лё до дан лин куэ зы ди дан зы ди бян бяр шон ли. Ку ку зы дуй
206
Җе фон 36
ку ку зы. 13На җин зы зў ли ву шы гә гу да зы, йи ху ба лён куэ дан зы лян до йи дар ни ли. Зу җы му җя Хў да ди гуй җун җон фон чын ха йи гә ли.
14Ве селеил, Аголиав дэ дан лин бын сы да ди жын на җү-лү мо җы ли шы йи гә дан зы, ба Хў да ди гуй җун җон фон ди дин зы на җы ще дан зы шанчў ли. 15Мый йи гә дан зы ду сы йи мур-йи ён ди: шы сан гә метр чон, лён гә метр куан. 16Та-му ба ву гә дан зы лё до йи дар ни, җё чын ха йи куэ зы ли, ба дан лин люгә е лё до йи дар ни, җё чын ха ди эр куэ зы ли. 17Ба ву шы гә ку ку зы зан до ту йи куэ зы ди дин ху ту ди дан-зы ди бян бяр шон ли, хан ба ву шы гә ку ку зы зан до дан лин йи куэ дан зы ди бян бяр шон ли. 18Зў ли ву шы гә тун гу да зы, на гу да зы ба ку ку зы гўчў, ба лён куэ дан зы лян до йи дар-ни, җё җон фон ди дин зы чын ха йи куэ зы ли.
19Та му хан ги җон фон зў ли лён гә дин зы: ба йи гә на гун-ён ди хун пи зы, ба ди эр гә на җүн мый ён пи зы зў-шон ли, җё та му чын ха гэ чў җон фон вэ ту ди дин зы ли. 20На зо җүә фу ди му ту ги Хў да ди гуй җун җон фон ба зан ди куон зў шон ли. 21Мый йи гә куон сы гә метр го, лю шы люгә сан ти метр куан; 22мый йи гә куон ю лён гә вон чў чў лэ ди му ту язы ни, на та му ба лён гә куон лян до йи дар ни ли. Ба йи че куон ду җы му җя зў ха ли. 23Та му ги Хў да ди гуй җун җон фон ди нан бон гә ни зў ли эр шы гә куон, 24ги җы эр шы гә куон ди ди ха зў ли сы шы гә йин гын зы, ги мый йи гә куон ди ди ха зў ли лён гә йин гын зы. 25Ги җон фон ди бый бон гә ни е җы му җя зў ли эр шы гә куон 26зэ му сы сы шы гә йин гын зы, мый йи гә куон ди ди ха зў ли лён гә йин гын зы. 27Ги җон-фон ди щи бон гә (җы гә зу сы Хў да ди гуй җун җон фон ди ху ту) зў ли люгә куон; 28ги ху ту ди лён гә гуэ зы е зў ли лён гә куон. 29Ба җы лён гә куон да ди ха йи чыр до го ту на йи гә чүан зы лян до йи дар ни ли. Ба лён гә гуэ зы ди лён гә куон ду җы му җя зў ха ли. 30Та му йи ман зў ли багә куон дэ шы люгә йин гын зы, мый йи гә куон ди ха ю лён гә йин гын зы ни.
31Та му на зо җүә фу ди му ту зў ли шы ву гә ган зы: ву гә ган зы ги Хў да ди гуй җун җон фон җы бон гә ди куон, 32ву гә
207
Җе фон 37
ган зы ги нэ бон гә ди куон зэ му сы ву гә ган зы ги җон фон-ди ху ту (җы зу сы җон фон ди щи бон гә). 33Ба му ту ган зы нан до куон ди дон җун ни, җё та му да җон фон ди җы бон гә до нэ бон гә ни. 34Та му на җин езы ба куон бо чў ли зэ му сы ба гә ган зы ди чүан зы на җин зы зў шон ли; ба му ту ган зы е на җин зы бо чў ли.
35На хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ җү лү мо җы ли гә мын лян зы. Ги җы гә мын лян-зы го ту ба Хе ру вим за шон ли. 36На зо җүә фу ди му ту зў ли сы гә җў зы, ба җы гә мын лян зы гуа до го ту ли. Ба җы сы гә җў зы на җин езы бо чў ли, на җин зы ги җў зы го ту ба гу-да зы зў шон ли. Хан ги җў зы зў ли сы гә йин гын зы. 37Ги җон фон ди мын на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун-лон лор янсый ди мо щян җы ли йи гә мын лян зы (го ту ба хуар за ги ли). 38Та му ги җы гә мын лян зы зў ли ву гә җў зы дэ гу да зы, ба җў зы ди шон ту дэ җў зы шон ди ган зы йи ман на җин езы бо чў ли; хан ги җў зы на тун зў ли ву гә гын зы.
Бахәтунщёнзызўшонли(Җефон25:10‑22)
37Ве селеил на зо җүә фу ди му ту ба хә тун щён зы зў-шон ли. Җы гә щён зы ди чон дуан сы йи бый шы гә
сан ти метр, куан ди сы лю шы люгә сан ти метр, го ди сы лю шы люгә сан ти метр. 2Та ба җы гә щён зы на җын шы ди җин езы да ли ту дэ вэ ту бо чў ли, хан ги җу ви ни ба җин бян бяр да шон ли. 3Та зў ли сы гә җин чүан чүан зы, йи ху ба та му нан до щён зы ди сы гә туй туй зы шон ли: җы бон гә лён-гә, нэ бон гә лён гә. 4На зо җүә фу ди му ту зў ли лён гә ган зы, ба та му на җин зы бо чў ли, 5йи ху ба ган зы щён до щён зы лён ха ни ди җин чүан чүан зы ли ту ли, җё ба хә тун щён зы на җы лён гә ган зы гон челэ ни. 6Та хан на җын шы ди җин зы зў ли йи гә гэ гэ зы: чон ди сы йи бый шы гә сан ти метр, куан-ди сы лю шы люгә сан ти метр. 7‑8Ги җы гә җин гэ гэ зы го ту е на җин зы да ли лён гә Хе ру вим: гэ гэ зы ди җы бон гә лян нэ бон гә ду ю Хе ру вим ни. Зу җы му җя лён гә Хе ру вим лян
208
Җе фон 37
гэ гэ зы хәдо йи дар ни ли. 9Лён гә Хе ру вим мян дуй мян ди-ли, на җон кэ ди бон зы ба гэ гэ зы гэ чў ди ни.
Бабэгуйҗунмәмәдиҗуәзызўшонли(Җефон25:23‑30)
10Ве селеил на зо җүә фу ди му ту зў ли йи гә җуә зы: чон-дуан сы җю шы гә сан ти метр, куан ди сы сы шы ву гә сан-ти метр, го ди сы чи шы гә сан ти метр. 11Та ба җы гә җуә зы на җын шы ди җин езы бо чў ли, ги та ди җу ви ни ба җин бян бяр да шон ли. 12Ги җуә зы ди җу ви ни зў ли чи шы ву гә милли метр куан ди чён чён зы, йи ху ги җы гә чён чён зы ба җин бян бяр да шон ли. 13Ве селеил ги җы гә җуә зы зў ли сы гә җин чүан чүан зы, ба та му нан до җуә зы ди сы гә гуэ зы ди туй туй зы шон ли. 14Җин чүан чүан зы ба җуә зы ди чён чён зы ко чў ли; ба җуә зы гон челэ ди сы хур, ги җин чүан чүан зы ли ту ё щён ган зы ни. 15На зо җүә фу ди му ту ба гон җуә зы ди ган зы зў шон ли, ба та му на җин езы бо чў ли. 16Ве селеил на җын шы ди җин зы ба җуә зы шон гә ди пан зы, де зы зэ му сы гуан пу то җю ди пин дэ ван ван зы зў шон ли.
Баюдынзанзўшонли(Җефон25:31‑40)
17Ве селеил на җын шы ди җин зы зў ли гә юдын зан; ба юдын зан ди гын зы лян җў зы на да ха ди җин зы зў шон ли. Җё юдын зан шон ди мый йи гә хуар, хуар ди бо бо зы лян бан бар ду лян юдын зан хәдо йи дар ни ли. 18Да юдын зан-ди лён бон гә чў лэ ди люгә җы җы зы: җы бон гә сан гә җы-җы зы, нэ бон гә сан гә. 19Мый йи гә җы җы зы шон ю сан гә хуар ни, ён зы зу щён шы лю хуар йи ён, ю хуар бо бо зы лян бан бар ни. 20Юдын зан ди җў зы шон ю сы гә хуар ни, ён-зы зу щён шы лю хуар йи ён; хуар ю бо бо зы дэ бан бар ни. 21Сан фон җы җы зы ди мый йи гә ди ди ха ду ю йи гә хуар бо бо зы ни. 22Ба хуар бо бо зы, җы җы зы лян юдын зан ду на йи куэр җын шы ди җин зы да шон ли. 23Ве селеил хан ги юдын зан на җын шы ди җин зы зў ли чи гә дын, юдын зан
209
Җе фон 38
чян нян зы ди чян зы лян пан пан зы. 24Та на сан шы ву гә ки ло җын шы ди җин зы ба юдын зан лян юдын зан шон ди йи че дун щи зў шон ли.
Башощёндиҗуәзызўшонли(Җефон30:1‑5)
25Ве селеил на зо җүә фу ди му ту зў ли гә шо щён ди җуә-зы. Та ба җы гә җуә зы зў чын сы фон зыди ли: чон дуан сы сы шы ву гә сан ти метр, куан ди сы сы шы ву гә сан ти метр, го ди сы җю шы гә сан ти метр. Та зэ җы гә җуә зы ди сы гә гуэ зы шон хан зў ли сы гә гә, җё та му лян җуә зы хәдо йи-дар ни ли. 26Та ба шо щён ди җуә зы ди мян зы, сы ха ни дэ сы гә гә на җын шы ди җин езы бо чў ли, ги туан йүар ни ба җин бян бяр да шон ли. 27Та хан ги шо щён ди җуә зы зў ли лён гә җин чүан чүан зы, ба та му нан до җуә зы лён ха ни-ди җин бян бяр ди ха ли. Ба җы гә шо щён ди җуә зы гон ди сы хур, нын ба ган зы щён до җин чүан чүан зы ли ту. 28Ве-селеил на зо җүә фу ди му ту ба ган зы зў шон, йи ху на җин езы ба та му бо чў ли.
Багуйҗунщён‑юдэшодищёнпыйхали(Җефон30:22‑38)
29Ве селеил, зу щён пый щён фи ди җён жын йи ён, ба гуй-җун щён-ю дэ җын шы шо ди щён пый ха ли.
Башогўрбанидиҗуәзызўшонли(Җефон27:1‑8)
38Ве селеил на зо җүә фу ди му ту ба шо гўр ба ни ди җуә-зы зў шон ли. Та ба җы гә җуә зы зў чын сы фонзы ди:
чон дуан сы лён гә бан метр, куан ди сы лён гә бан метр, го ди сы йи гә бан метр. 2Та зэ шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гуэ зы шон зў ли сы гә гә, җё та му лян җуә зы хәдо йи дар-ни ли. Ба җуә зы лян гә йи ман на тун езы бо чў ли. 3Та ги шо гўр ба ни ди җуә зы ба йи че сы йүн ди җя хуә зў шон ли: шу хуэй ди де зы, суй те щян зы, ван ван зы, ца ца зы, но но-
210
Җе фон 38
зы. Ба җы йи че дун щи ду на тун да ха ли. 4Ве селеил хан ги шо гўр ба ни ди җуә зы на тун зў ли гә лу цы зы. Ба җы гә лу цы зы гә до шо гўр ба ни ди җуә зы ди бян бян зы ди ха ли, ба та нан до шо гўр ба ни җуә зы ди җун бу фын ли; 5на тун зў ли сы гә чүан чүар, йи ху ба та му нан до җы гә лу цы зы ди сы гә гуэ зы шон ли. 6Та хан на зо җүә фу ди му ту ба ган зы зў шон ли, йи ху на тун езы ба та му бо чў ли; 7ба ган зы щён до лён ха ни ди җин чүан чүан зы ли ту ли, җё ба шо гўр ба ни ди җуә зы нын гон челэ. Та ба шо гўр ба ни ди җуә зы на му ту бан бан зы зў шон ли; җуә зы ди дон җун ни кун ди ни.
Бащиабдэзыдитунпынзўшонли(Җефон30:18)
8Ве селеил ба щи абдэ зы ди тун пын дэ та ди тун гын зы на нү жын му җо лян ди тун җин җин зы зў шон ли (җы ще нү жын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян ган гун сыди ни).
БаХўдадигуйҗунҗонфондийүанзычүанчўли(Җефон27:9‑19)
9Ве селеил на җүн мый ма бу ба дан зы җы ха ли, на җы-гә дан зы ба Хў да ди гуй җун җон фон ди йүан зы чүан чў ли. Нан бон гә ди дан зы сы шы сы гә метр чон. 10Ги җы гә дан-зы зў ли эр шы гә җў зы, ги җы эр шы гә җў зы зў ли эр шы гә тун гын зы. Ба җў зы шон ди чүан зы дэ ган зы ду на йин зы зў шон ли. 11Ба бый бон гә ди дан зы е җы му җя зў шон ли: дан зы сы шы сы гә метр чон, ю эр шы гә җў зы ни. Эр шы гә җў зы е зэ эр шы гә тун гын зы шон нан ди ни. Җў зы шон ди чүан зы дэ ган зы ду сы на йин зы зў ха ди. 12Йүан зы ди щи-бонгә ди дан зы эр шы эр гә метр куан, ю шы гә җў зы ни, зэ шы гә гын зы шон нан ди ни. Җў зы шон ди чүан зы дэ ган зы ду сы на йин зы зў ха ди. 13Йүан зы дун бон гә ди дан зы е эр шы эр гә метр куан. 14‑15Җон фон ди мын лён бон гә ни ду ю чи-гә метр куан ди дан зы ни; сан гә җў зы зэ сан гә гын зы шон нан ди ни. 16Ве селеил ба йүан зы җу ви ди йи че мын лян зы
211
Җе фон 38
на җүн мый ма бу җы ха ли. 17Ба җў зы ди гын зы ду на тун зў ха ли; ба җў зы шон ди гу да зы, ган зы лян җў зы го ту на йин зы зў шон ли. Ба йүан зы ди җу ви ди җў зы ду на йин зы зў ха ди ган зы лян чў ли. 18Ба мын лян зы ги хо ма бу шон лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян җы ха ли, ги го ту ба хуар за шон ли. Җы гә мын лян зы ю җю гә метр чон дэ лён гә метр куан, зу щён йүан зы ди дан зы йи ён. 19Ги җы гә мын лян зы ба сы гә җў зы зў шон ли, җў зы зэ сы гә гын зы шон нан ди ни. Ба лян җў зы ди ган зы, җў зы шон ди гу да зы зэ му сы го ту е на йин зы зў шон ли. 20Хў да ди гуй җун җон фон ли ту лян йүан зы ни сы йүн ди йи че җуон җуон зы ду сы на тун зў ха ди.
ЗўХўдадигуйҗунҗонфондисыхурсыйүнлидуәшогуйҗунтегон
21Җы сы зў Хў да ди гуй җун җон фон гунзуэ ди сы хур сы-хуан ха ди йи че җин зы, йин зы дэ тун җон суан ди дан дан зы. (Җы гә җон фон ли ту ю лён пян шы ту ни, го ту ще ди Шы гә Да тян мин.) Ба җы гә җон суан ди дан дан зы ле вит жын му җо чў Му са ди фын фу ще ха ли. Исраил ди ахун Ха ру нэ ди эр зы Ифа марь ба та му ди гун зуә җо кан ли.
22Яхў ти ди зў Оров ди сун зы, Урия ди эр зы Ве селеил ба Җў җо чў Му са ги ха ди йи че фын фу ду ган ли. 23Ги та бон-мон ди жын сы Дан зў ди Ахи са мах ди эр зы, мин зы җё ди Аголиав. Та сы йи гә ю ар ги ли ди, ю бын сы ди җён жын, та нын ки шы ту, җы бу, за хуар, ги хо ма бу шон лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян җы за ён йи шон.
24Ви зў Хў да ди гуй җун җон фон, ба жын му ги Җў дуан-ха ди ли щин ли ту ди җин зы йи ман сы йүн ли йи чян ки ло (ба җы йи че җин зы ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ли). 25Җо чў исраил жын-му ди фур шу ха ди йин зы йи ман ю 3430 ки ло (ба җы йи-че йин зы ди фын лён ду на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ли). 26Җы сы да 603500 жын шон җо чў та му ди фур шу ха ди йин зы. Мый йи гә жын да эр-
212
Җе фон 39
шы суй да шон чў ли бан гә гуй җун ди ше кель йин чян. 27Та му на 3400 ки ло йин зы ба Хў да ди гуй җун җон фон ди җў зы лян җў зы ди йи бый гын зы зў шон ли. Ги мый йи гә җў зы сы йүн ли сан шы сы гә ки ло йин зы. 28На шын ха ди сан шы гә ки ло йин зы Ве селеил ба җў зы шон ди гу да зы дэ ган зы зў шон ли, хан ба җў зы ди го ту на йин зы бо чў ли. 29Жын му ги Җў йи ман дуан ли 2425 ки ло тун. 30Ве селеил на җы гә тун ба Хў да ди гуй җун җон фон ди мын ди гын зы, шо гўр ба ни ди җуә зы, җуә зы ди тун лу цы зы, җуә зы шон сы йүн ди йи че дун щи ду зў шон ли; 31хан ги йүан зы ди туан йүар ни лян йүан зы ди мын ку ни ба гын зы на тун зў шон ли зэ му сы ба җон фон лян йүан зы ди йи че җуон-җуон зы е на тун зў шон ли.
ГиИсраилдиахунмубагуйҗунйишонфынгили(Җефон28:1‑14)
39Та му на дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян ги Исраил ди ахун му зэ Гуй җун вәр шон
ган гун сы ди сы хур ба чуан ди гуй җун дэ хо кан йи шон фын шон ли. Җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу, та му зу ги Ха ру нэ ба гуй җун йи шон фын ги ли.
2Та му на җин щян, дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян лян хо ма бу ба ефод фын шон ли. 3Та му ба җин зы да чын бә пян пян зы, ба та җё чын щи щян, йи ху лян дан-чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ хо ма бу җы до йи дар ни ли. 4Та му ги ефод ди лён ха ни зў ли лён гә дэ дэ зы, ба дэ дэ зы нын гуа до лён гә җя гуэ зы шон. 5Ба ефод шон ди дэ зы на фын ли ефод йи ён ди цэ лё фын шон ли. Җы зу сы та му на җин щян, дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян дэ хо ма бу, җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу зў ха-ди. Йи ху та му җё җы гә дэ зы лян ефод хәдо йи дар ни ли. 6Та му ба лён гә оникс шы ту зў бян йи, щён до җин вә вәр ли ту ли, зу щён ки зы ти ди йи ён, го ту ба Ягў бэ ди шы эр гә эр зы ди мин зы ки шон ли. 7Йи ху ба җы лён гә шы ту бон-до ефод җя гуэ зы шон гуа ди дэ зы шон ли, җё та му бё фә
213
Җе фон 39
Исраил ди шы эр гә зў ни. Та му ба җы ще сы чин җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли.
8Та му ба кон зы шон дэ ди лян лян зы лян ефод йи ён ди це лё фын шон ли: на җин щян зэ му сы дан чин, зы хун, хун-лон лор янсый ди мо щян фын шон ли, ба хуар е за шон ли. 9Җы гә кон зы шон дэ ди лян лян зы сы сы фонзы ди зэ му сы лён цын зы ди: эр шы эр гә сан ти метр чон, эр шы эр гә сан ти метр куан. 10Та му ги кон зы шон дэ ди лян лян зы шон ди вә вә зы ли ту зан ли сы до до зы гуй җун шы ту: ги ту йи до зы шон ба ру бин, то паз дэ изум руд зан шон ли; 11ги ди эр до зы шон ба кар бункул, сап фир дэ алмаз зан шон ли; 12ги ди сан до-до зы шон ба яхонт, ма но шы ту дэ аме тист зан шон ли; 13ги ди сы до зы шон ба хри солит, оникс дэ яс пис зан шон ли. Ба җы ще зы гуй җун шы ту ду зан до җин вә вә зы ли ту ли. 14Зэ җы шы эр гә шы ту ли ту ди мый йи гә шы ту шон та му ба Ягў бэ ди йи гә эр зы ди мин зы ки шон ли, җё җы шы эр гә шы ту бё фә Исраил ди шы эр гә зў ни. 15Та му на җын шы ди җин зы ги кон зы шон дэ ди лян лян зы зў ли йи гә җин лян ляр, ба та зў-чын зу щён нин чў ди шын шын зы йи ён ли. 16Та му зў ли лён гә җин вә вә зы, хан зў ли лён гә җин чүан чүар, йи ху ба та му бон до кон зы шон дэ ди лян лян зы ди лён ха ни ли. 17Та му ба нэ лён гә җин лян ляр куан до кон зы шон дэ ди лян лян зы ди лён ха ни ди лён гә җин чүан чүар шон ли. 18Ба җин лян ляр-ди дан лин ди лён гә йир куан до лён гә җин вә вә зы ли ту ли, җы му җя ба та му лян до ефод чян ту ди җя гуэ зы шон ди лён гә дэ зы шон ли. 19Та му зў ли лён гә җин чүан чүар; ба та му гуа-до кон зы шон дэ ди лян лян зы ди ха ту ди лён гә йир шон ли; та ди ли зы зэ ефод гын чян ни. 20Та му хан зў ли лён гә җин чүан чүар, ба та му гуа до ефод чян ту ли, лён гә җя гуэ зы шон гуа ди дэ зы ди ха ту (җы гә зэ щян фын зы гын чян ни), зэ ефод дэ зы ди шон ту ни. 21Җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу, та му на дан чин янсый ди дэ зы ба кон зы шон дэ ди лян лян зы ди чүан чүар лян ефод ди чүан чүар бон до йи дар ни ли, җё кон-зы шон дэ ди лян лян зы зэ ефод ди дэ зы ди шон ту ни, бә җё кон зы шон дэ ди лян лян зы сун дё ли.
214
Җе фон 39
22Ги ефод ди ха хан дан лин фын ли йи гә по зы. Ба җы гә по зы на дан чин янсый ди мо щян фын шон ли. 23Ги җы гә по зы ди дон җун ни лю ха ли йи гә ба ту нын сый җин чи ди ку зы. Вәё җё ба по зы ди ку зы бә чә лан ли, җу ви ни на ху ма бу фын шон ли. 24‑26Ги по зы ди ди ха ди бян бяр шон на дан чин, хун лон лор дэ дан хун янсый ди мо щян ба шы лю зў шон ли, та му ди дон җун ни на җин зы ба лин дор зў шон ли: йи гә шы лю, йи ху йи гә лин дор; йи гә шы лю, йи ху йи гә лин дор, җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу зў шон ли.
27‑28Ве селеил лян Аголиав ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба чон хан сан зы, дэс тар мо зы, дин мо зы, дуан кў кў зы ду на хо ма бу фын шон ли. 29Җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын-фу, та му е на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди мо щян зў ли гә ю за ха хуар ди дэ зы. 30На җын шы ди җин зы зў ли гә мин мир пэ пэ зы, ги мян зы шон ба «Ги Җў фын чў лэ ди» хуа ки ха ли. 31На дан чин янсый ди дэ зы ба пэ пэ зы бон до дэстармозыди чян ту ли. Та му җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли.
«Мусабазўхадихуәйиманцалигәгуар»(Җефон35:10‑19)
32Зу җы му җя ба гэ Хў да ди гуй җун җон фон ди йи че хуә зў ван ли. Исраил жын му ба җы ще сы чин җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли. 33Та му ба гуй җун җон фон дэ ли ту сы йүн ди йи че дун щи на до Му са ди мян чян ли. Ли ту ю гу-да зы, куон, ган зы, җў зы, куон ди гын зы ни; 34на гун-ён ди хун янсый ди пи зы дэ җүн мый ён пи зы зў ха ди лён гә дин-зы, гэ чў ди мын лян зы, 35хә тун щён зы, та ди ган зы зэ му сы гэ гэ зы; 36бэ гуй җун мә мә ди җуә зы лян та ди гә ён җя хуә зэ му сы жуә зы шон бэ ди гуй җун мә мә; 37на җын шы җин зы зў ха ди гуй җун юдын зан лян сы йүн ди йи че дун щи; юдын-зан ди дын зэ му сы дын ди чин-ю; 38на җин езы зў ха ди шо щён ди җуә зы, гуй җун щён-ю зэ му сы шо ди щён, Хў да ди гуй җун җон фон ди мын лян зы; 39шо гўр ба ни ди тун җуә зы лян тун лу цы зы, та ди ган зы лян сы йүн ди йи че җя хуә;
215
Җе фон 40
щи абдэ зы ди тун пын лян та ди гын зы; 40гуй җун җон-фон ди йүан зы ди дан зы, та ди җў зы лян җў зы ди гын зы; йүан зы ди мын лян зы, шын зы дэ җуон җуон зы зэ му сы зэ гуй җун җон фон ли ту сы йүн ди йи че дун щи; 41Исраил-ди ахун зэ Гуй җун вәр шон ган гун сы ди сы хур чуан ди гуй җун йи шон, җы зу сы ги Исраил ди ахун Ха ру нэ лян та ди эр зы му фын ха ди гуй җун йи шон. 42Исраил жын му җо чў Җў ги Му са ги ха ди йи че фын фу ду ган ли. 43Му са ба зў ха ди хуә йи ман ца ли гә гуар, җы сы ма: исраил жын му җо чў Җў ги ха ди фын фу ба йи че сы чин ван чын ли. Му са ги та му пан вон ли хо ли.
БаХўдадигуйҗунҗонфондачелэли
40Җў ги Му са ги ди фын фу фә ди: – 2Ту йи гә йүә ди чў йи ни ба Хў да ди гуй җун җон-
фон ё да че лэ ни, 3ба хә тун щён зы на до ли ту зэ му сы ба мын лян зы гэ чў. 4Ни ба җуә зы гон җин чи, ба җуә зы шон ди йи че сы йүн ди дун щи гә до го ту, ба юдын зан е на җин чи, ги го ту ба юдын зан ди дын нан шон. 5Ба шо щён ди җин җуә зы гә до хә тун щён зы ди мян чян, йи ху ба мын лян зы гуа до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын шон. 6Ба шо гўр ба-ни ди җуә зы гә до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын чян ту, 7ба щи абдэ зы ди пын гә до Хў да ди гуй җун җон фон лян шо гўр ба ни җуә зы ди дон җун ни, ги ли ту ба фи гуан ман. 8Хў да ди гуй җун җон фон ди туан йүар ни ба йүан зы чүан чў, ги мын ку ни ба мын лян зы гуа шон.
9На гуй җун щён-ю ба Хў да ди гуй җун җон фон лян ли ту сы йүн ди йи че дун щи мә йихар, җё та му чын ха Вә, Хў да, җян чў лэ ди гуй җун дун щи. 10Йи ху на гуй җун щён-ю ба шо гўр ба ни ди җуә зы лян йи че сы йүн ди җя хуә е мә йихар, җё та му ван чүан чын ха Вә, Хў да, җян чў лэ ди гуй җун дун щи. 11Зу җы му җя ба щи абдэ зы ди пын лян та ди гын зы е на гуй җун щён-ю мә йихар, җё чын ха гуй җун ди.
12Ни ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му лин до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, җё та му зэ нэ тар ба абдэ зы щи дё.
216
Җе фон 40
13Ги Ха ру нэ ба Исраил ахун ди гуй җун йи шон чуан ги, на гуй җун щён-ю ба Ха ру нэ мә йихар, җё та чын ха гуй җун, җян чў лэ ди жын, ги Вә ган ахун ди гун сы. 14Ба Ха ру нэ ди эр зы му линди лэ, ги та му ба чон хан сан зы чуан шон, 15на гуй җун щён-ю ба та му мә йихар, зу щён ни ба та му ди да-да на щён-ю мә ли ди йи ён, җё та му чын ха гуй җун ди, ги Вә җян чў лэ ди жын му, җё та му ги Вә ган ахун ди гун сы. Җы гә гуй җун куй чын ба та му ги Вә, Җў, җян чўлэли, җё та му дэ та му ди ху бый йи на вар ги Вә ган ахун ди гун сы ни.
16Му са җо чў Җў ги та ги ха ди йи че фын фу ду ган ли. 17Зу җы му жя та му да Еги пет зу дё ди ди эр нян ди ту йи гә йүә ди чў йи ба Хў да ди гуй җун җон фон да че лэ ли. 18Му са ба Хў да ди гуй җун җон фон да че лэ ли: ба гын зы нан шон, ба куон ли че лэ, на му ту ган зы ба куон йи гә лян йи гә лян-чў ли. 19Му са на дин зы ба Хў да ди гуй җун җон фон гэ чў ли, го ту хан на вэ ту ди дин зы шан чў ли, та ба җы йи че җо чў Җў ди фын фу ду ган ли. 20Му са ба лён пян шы ту (го ту ще ди Хў да ди Да тян мин) гә до хә тун щён зы ли ту, йи ху ба ган зы щён до лён хани ди җин чүан чүан зы ли ту ли зэ му сы ба гэ-гэ зы гэ до хә тун щён зы го ту ли. 21Йи ху Му са җо чў Җў ги та ги ха ди фын фу ба хә тун щён зы гон до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту, ба мын лян зы гуа шон ли.
22Му са ба җуә зы гә до Дин гуй җун вәр ди мын лян зы ди вэ ту ли (җы сы Хў да ди гуй җун җон фон ди бый бон гә). 23Му-са җо чў Хў да ги та ги ха ди фын фу, ба ги Җў җү ги ди мәю җё мян ди мә мә бэдо җуә зы шон ли. 24Та ба юдын зан гә до Хў да ди гуй җун җон фон ди нан бон гә ли, – җы сы җуә зы ди дуй мян. 25Му са җо чў Җў ди фын фу ба юдын зан ди дын зэ Җў ди мян чян дян җуә ли. 26Та ба җин җуә зы гә до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ли, мын лян зы ди чян ту, 27зэ җы гә җуә зы шон җо чў Җў ги ха ди фын фу шо ли щён ли. 28Та ги Хў да ди гуй җун җон фон ди мын ку ни ба мын лян зы гуа-шон ли, 29зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын ку гын чян ба гўр ба ни ди җуә зы фон шон, зэ җы гә җуә зы шон ба шо ди гўр ба ни дэ мян ди гўр ба ни шо ли. Му са ба җы ще сы чин
Җе фон 40
җо чў Җў ги ха ди фын фу ду ган ли. 30Та ба щи абдэ зы ди пын гә до Хў да ди гуй җун җон фон лян шо гўр ба ни җуә зы-ди дон җун ни ли, ги пын ли ту ба фи гуан ман ли. 31‑32Мый йи бян Му са, Ха ру нэ лян Ха ру нэ ди эр зы му җин Хў да ди гуй җун җон фон ди зы чян, җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын-фу, зэ щи абдэ зы ди пын ли ту ба шу дэ җүә щи дё, йи ху цэ җин Хў да ди гуй җун җон фонди ни. 33Му са ги Хў да ди гуй-җун җон фон ди дэ шо гўр ба ни ди җуә зы ди туан йүар ни ба йүан зы чүан чў ли, ги мын ку шон ба мын лян зы гуа шон ли. Зу җы му җя та ба йи че хуә зў ван ли.
ЙүнцэбаХўдадигуйҗунҗонфонгэчўли(Фур9:15‑23)
34Йүн цэ ба Хў да ди гуй җун җон фон гэ чў ли, Җў ди гуон-лён ба җон фон гуан ман ли. 35Му са мә дый җин Хў да ди гуй җун җон фон ли ту, йин цы сы йүн цэ ба Хў да ди гуй җун җон фон гэ чў ли, Җў ди гуон лён ба җон фон гуан ман ли. 36Мый йи хуэй җи сы йүн цэ да Хў да ди гуй җун җон фон шон че лэ, исраил жын му зу ба йин пан шу дё, кә шон лў ди ни. 37Йүн цэ да гуй җун җон фо шон дан бу че лэ, та му е бу зу. 38Исраил жын му зэ са вә ни ю дуә да щер жы зы еба, бый-тян ни та му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ба Җў ди йүн цэ йи на вар кан җян ди ни, йи ван щи та му ба йүн цэ дон җун ни җуә ди хуә кан җян ди ни.
218
ЛЕВиТФубЫН
Левитфудищүян
Җы гә фу ди мин зы зэ яхў ти ди Ки та бу шон да («Җў ба Му са шын жын җё ли...») бын вын ди ту тур хуа шон чў лэ-ли. «Ле вит» мин зы да Ки та бу ди гў дэ грек ди фанйи шон наха ди; фу ли ту хо шо җё мын фа лү. Та му ги Ле вий зў ли ту чў лэ ди Исраил ахун му ди гун сы шон ю гуан щи ни.
Зэ фу ли ту ще ди, за му җя Хў да ги Му са шын жын зэ Синай сан гын чян ба дан лин ди за ён фа лү ги ги ли. Фу ди тур шон (1-10 бу фын) ба ги ахун му дин ха ди фа лү дэ җү гўр ба ни ди жын ву бё ди ще ди ни. Җү гўр ба ни ди җун-ё йи-сы сы ги Хў да ви Та ди ли щин до йи гә ще, ги Та ба җы гў ди зун җин ги ги зэ му сы ба гә җя ган хади гў на хар щи бый. Йи ху (зэ 11-16 бу фын ли ту) ги исраил жын му ги ди сы җё ба гуй җун да бу гуй җун, ган җин да бу ган җин шон нын фын щё кэ ди фын фу дэ мин лин. Зэ (17-27 бу фын ни) ще ди дан лин фын фу. Җы ще фын фу ги та му гә җын ди, җя хў-ди, шә хуэй ди дэ җин җи ди жын ву ю гуан щи ни. Дан сы исраил жын му ба җы ще жын ву ван чын, нэ хур та му нын чын ха Хў да җян чў лэ ди гуй җун жын му ни.
Зэ фу ли ту бё фә ще ха ди бу шо фа лү лян гў дэ Җин-чўр Дун фон ди дан лин мин жын ди фа лү щён дихын. Зэ җы ще фа лү ли ту фын щё кэ ди ни, ви за му җя ди фан дуй Хў да ди дэ фан дуй жын му ди зуй ян дин ё дин сы зуй ни зэ му сы ви за му җя ди зуй фа чян ни. Чў гуә җы ще зун хў, фа лү жын му зэ йи че сы шон вон щён ди җё Хў да ра зы ни.
219
Ле вит 1
Хў да ба исраил жын му җян чў лэ ди йин йир сы, җё та му ги йи че жын чын ха хо ён зы ни. Исраил мин жын ди щүан җү ги ди нын гу җё чын ха жын ли-до ли ди ён зы ни зэ му сы Хў да да йи че жын гын чян дын нэ му җя ди гуон-йин жы зы ди ён зы ди ни. Йин ви нэ гә йи ху Эр са Мә сих ба Ле вий фу ди 19:18 бу фын зы ги ли – «ба гын чян жын, зу щён ни му нэ гә җя ди йи ён, нэ». Җы сы Хў да ги ха ди йи че фа лү ди лён гә җун-ё фын фу ли ту ди йи гә, лян щи нэ Хў да ди фын фу йи тун.
ГиХўдаҗүдишодигўрбани
1Җў ба Му са җё до Та ди гуй җун җон фон гын чян, ги та фә ди:
– 2Ни ги исраил жын му ги җы му гә фын фу: ни му ли ту сый ги Җў җү гўр ба ни ди сы хур дан щён җү сын лин, нэ-хур та да ню чүн хуэй җә сы ён чүн ли ту ду нын җү сын лин.
3Сый дан ба ню җү чын шо ди гўр ба ни, нэ хур та ба йи-гә мәю дуан бян ди по ню ё җян чўлэ, ла до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян ни, зу җы му җя Җў ба нэ гә жын ди гўр ба ни җе шу ха ни. 4Йи ху нэ гә жын ба шу ё гә до җү гўр-ба ни ди пон юди ту шон ни; Җў зу ба җы гә шо ди гўр ба ни җе шу ха ни зэ му сы ба нэ гә жын ди гў на хар фон шә ни. 5Зыху нэ гә жын ё зэ Җў ди мян чян ба җы гә по ню зэ дё ни. Дон ахун му ди Ха ру нэ ди эр зы му ё ба җы гә пон юди ще на до Җў гын чян, йи ху ба җы гә ще са до җон фон мын гын чян-ди шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 6Йи ху җү гўр ба ни ди нэ гә жын ба пон юди пи зы ё бә дё, ба жу че чын куэ куэ зы-ни. 7‑8Дон ахун му ди Ха ру нэ ди эр зы му ба цэ хуә ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, ба хуә дян җуә, ба жу куэ куэ зы, ту лян кә лон ди ю ду гә до шо гўр ба ни җуә зы ди хуә шон шо-дё ни. 9Ба пон юди чон чон-дўдў лян туй ба зы ё на фи щи ган җин ни. Йи ху Исраил ди йи гә ахун ба җы йи че ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. Җы гә шо дё гўр ба ни ди щён ви до зу җё Җў ра зы ни.
Ле вит 2
10Сый дан ба ён хуэй җә сы җү лү җү чын шо ди гўр ба ни, нэ хур та ё җян чўлэ йи гә мәю дуан бян ди гун-ён ни. 11Та ё зэ шо гўр ба ни җуә зы ди бый бон гә зэ Җў мян чян ба җы гә гун ён зэ дё ни. Дон ахун му ди Ха ру нэ ди эр зы му ба җы гә гун-ён ди ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 12Җү гўр ба ни ди нэ гә жын ба жу ё че чын куэ куэ зы ни, йи ху Исраил ди ахун ба җы йи че лян ту дэ кә лон ни ди ю ду ё гә до шо гўр ба ни җуә зы ди хуә шон шо дё ни. 13Ба гун-ён ди чон чон-дўдў лян туй ба зы на фи ё щи ган җин ни. Йи ху Исраил ди ахун ба җы йи че ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. Җы гә шо дё гўр ба ни ди щён ви до зу җё Җў ра зы ни.
14Сый дан ги Җў ба чёр җү чын шо ди гўр ба ни, нэ хур та ё ба йи гә бан гәзы хуэй җә сы гә ва зы җян чў лэ ни. 15Йи ху Исраил ди ахун ба чёр ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, ба та ди бә зы нин хуэ, ба ту гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни, хан ба чёр ди ще ё до дё шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян ни. 16Йи ху та ё ба чёр ди сў зы лян ли ту ди дун щи йи дар ни то чў лэ, эр дё шо гўр ба ни җуә зы ди дун бон гә ни (зэ җы гә вәр шон ба шо дё сын лин ди хуэй эр дё ди ни). 17Җы гә ахун ё ба чёр ди лён гә бон зы җуа чў, ба чёр җә хуэ, кә сы ба бон зы бу нын фын кэ, йи ху ба чёр гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. Җы гә шо дё гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни.
Мяндидэлёншыдигўрбани
21‑2Сый дан ги Җў җү мян ди гўр ба ни, та ё щян ту ни ба лён шы мә чын мян, ги мян ли ту ба чин-ю до шон,
ба шо ди щён гә шон, йи ху ба җы гә мян на до дон Исраил ахун ди Ха ру нэ ди эр зы му мян чян ни. Йи гә ахун ба йи ба мян лян чин-ю дэ за ён шо ди щён ё на шон, гә до шо гўр-ба ни ди җуә зы шон шо дё ни, зу щён йи гә җи хо йи ён. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 3Ба шын ха ди мян ги Ха ру нэ дэ та ди эр зы му ё ги ги ни – җы сы гуй җун ди йи лэ зы, йин цы сы җы гә йи лэ зы сы ги Җў җү ги ди җы гә гўр ба ни ли ту шын ха ди.
221
Ле вит 3
4Ни дан ба хуә лу ли ту шо ха ди мян җү чын гўр ба ни, ни ба мян ё лян чин-ю хуә ха, йи ху зў чын мәю җё мян ди мә мә хуэй җә сы на чин-ю мәха ди мәю җё мян ди нон.
5Ни дан ба но но зы ли ту цо ха ди мян җү чын гўр ба ни, ни ба мян ё лян чин-ю хуә ха, зў чын мәю җё мян ди бин зы ни. 6Ба җы гә бин зы җү ди сы хур, ни ё ба та бый кэ, ги ли ту ба чин-ю до шон ни. Җы сы мян ди гўр ба ни.
7‑8Ни дан ба гуә ли ту цо ха ди мян җү чын гўр ба ни, ни ба мян ё лян чин-ю хуә ха, на до Җў мян чян, ги Исраил ди ахун җё ги ни. Ахун ба җы гә гўр ба ни ё на до шо гўр ба ни-ди җуә зы гын чян, 9йи ху ба җы гә мян ди йи лэ зы гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни, зу щён йи гә җи хо йи ён. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 10Ба шын ха ди мян ё ги Ха ру нэ дэ та ди эр зы му ги ги ни; җы сы гуй җун ди йи лэ зы, йин цы сы җы гә йи лэ зы сы ги Җў җү ги ди җы гә гўр ба ни ли ту шын ха ди.
11Ни му ги Җў җү ги ди йи че мян ди гўр ба ни ли ту бу нын гә җё мян. Ни му бу нын ба җё мян хуэй җә сы фын ми ги Җў җү чын гўр ба ни. 12Ни му ба җы гә мян ди гўр ба ни, зу щён нян нян фу ли ди ту йи гә го тян йи ён, ги Җў ё җү ги ни, кә-сы бу нын ба җы гә гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё; йин цы сы та ди щён ви до җё Җў бу ра зы.
13Ни ги җү ги ди йи че мян ди гўр ба ни ли ту ё гә ян ни, йин цы сы ян сы Хў да лян ни му дин ха ди хә тун ди җи хо. Ни ги йи че җү гўр ба ни ди дун щи ли ту ё гә ян ни.
14Ни дан ба ту йи гә чў лэ ди мый суй зы ги Җў җү чын гўр ба ни, ба ко ган ди мый суй зы хуэй җә сы мәха ди мый зы ё җү ги ни. 15Ги ли ту хан ё до чин-ю зэ му сы гә шо ди щён ни – җы сы лён шы ди гўр ба ни. 16Йи ху Исраил ди ахун ё ба җы гә мый зы ди йи лэ зы лян чин-ю дэ за ён шо ди щён ду шо дё ни, зу щён йи гә җи хо йи ён – җы сы ги Җў шо ди йи лэ зы.
Пиннангўрбани
3Сый дан ба ню җү чын пин нан гўр ба ни, та ё ба мәю дуан бян ди по ню хуэй җә сы ву ню җян чўлэ, ги Җў
222
Ле вит 3
җү ги ни. 2Та ба шу ё гә до җү гўр ба ни ди ню ди ту шон, зэ гуй җун ди җон фон мын гын чян ба та зэ дё ни. Дон ахун му ди Ха ру нэ ди эр зы му ба җы гә ню ди ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 3‑4Йи ху җү гўр ба ни ди нэ гә жын ё ба кә лон ни ди ю, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю зэ му сы ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә дё, ги Җў җү чын пин нан гўр ба ни ни. 5Йи ху Исраил ди ахун му ба җы ще-зы дун щи ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, лян шо ди гўр ба ни йи дар ни шо дё ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни.
6Сый дан ба ён хуэй җә сы җү лү ги Җў җү чын пин нан гўр ба ни, та ё ба мәю дуан бян ди гун-ён дэ гун җү лү хуэй җә-сы му ён дэ му җү лү җян чўлэ, ги Җў җү ги ни. 7‑8Та дан ба ён ги Җў җү ги, та ба шу ё гә до җү гўр ба ни ди ён ди ту шон, зэ гуй җун җон фон мын гын чян ба та зэ дё ни. Йи ху Исраил-ди ахун му ба җы гә ён ди ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 9‑10Йи ху җү гўр ба ни ди нэ гә жын ё ба ён ди ю, йи ба (ба та ё да җи лён ган зы гын чян гә ха лэ ни), кә лон ди йи че ю, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю зэ му сы ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә дё, ги Җў җү чын пин нан гўр ба ни ни. 11Йи ху Исраил ди ахун ба җы ще зы дун щи ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. Җы сы ги Җў шо ди йи лэ зы.
12‑13Сый дан ба җү лү ги Җў җү ги, та ба шу ё гә до җү гўр ба ни ди җү лү ди ту шон, зэ гуй җун ди җон фон мын гын-чян ба та зэ дё ни. Йи ху Исраил ди ахун му ба җы гә җү лү ди ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 14‑15Йи ху җү гўр ба ни ди нэ гә жын ё ба кә лон ди йи че ю, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю зэ му сы ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә дё ни. Җы сы ги Җў шо ди йи лэ зы. 16Йи ху Исраил ди ахун ба җы ще дун щи ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни – җы сы ю щён ви до ди, на хуә шо ди гўр ба ни. Йи че кә лон ди ю ду сы Җў ди. 17Ни му бу лүн зэ на тар җў еба, йи дяр ду бу нын чы кә лон ди ю дэ ще. Ни му дэ ни му ди ху бый йи на-вар ё зун хў җы гә фа лү ни.
223
Ле вит 4
Жынмумәфончўганлигўнахардисыхурёҗүсагўрбанини
4Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги исраил жын му фә ги: сый дан мә фончў
ган ли гў на хар ли, ба Җў ди фын фу мә зун хў, та ё җы му-җя ган ни.
3Исраил ди да ахун дан ган ли гў на хар ли, зу җы му җя ба йи че мин жын зў чын бу ган җин ди ли, та ё ви гә җя ди гў на хар ба йи гә мәю дуан бян ди пон ю ва зы ги Җў җү чын вон бый ни щи та ди гў на хар ди гўр ба ни ни. 4Та ба поню-ва зы ё ла до Җў ди җон фон ди мын гын чян, ба шу гә до җы гә пон ю ва зы ди ту шон, зэ Җў ди мян чян ба та зэ дё ни. 5Йи ху Исраил ди да ахун ба пон ю ва зы ди йи дяр ще ё на до гуй җун ди җон фон ли ту, 6на зы ту ба җы гә ще зан йихар, йи ху зэ Гуй җун вәр шон гуа ди мын лян зы мян чян ба ще ё са чи бян ни. 7Та хан ба йи дяр ще ё мә до гуй җун җон-фон ли ту ди шо щён ди җуә зы ди сы гә гә шон ни*. Йи ху та ба шын ха ди ще ё до дё гуй җун җон фон мын гын чян ди шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха ни. 8‑9Та хан ё да җы гә поню-ва зы ди кә лон ни ба йи че ю, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю зэ му сы ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә дё, 10гә до шо гўр-ба ни ди җуә зы шон, на хуә шо дё ни, зу щён мый йи хуэй ба пин нан гўр ба ни ди сын лин кә лон ди ю шо дё ди йи ён. 11‑12Кә сы та ё ба пон ю ва зы ди пи зы, йи че жу, ту, туй ба зы, чон чон-дўдў дэ фын на до йин пан вэ ту ди ган җин вәр шон (зэ нэ гә вәр шон ба шо ха сын лин ди хуэй эр дё ди ни), зэ нэ тар гә до цэ хуә шон шо дё ни.
13Исраил ди йи че жын дан мә фончў ган ли гў на хар ли, ба Җў ди фын фу мә зун хў, 14та му ба гә җя ган хади гў на хар җы до ли ди йи ху, да җя ё ви гә җя ди гў на хар ба йи гә пон-ю ва зы җү чын вон бый ни щи җы гә гў на хар ди гўр ба ни ни.
* 4:7 Җы гә җуә зы ди сы гә гуэ зы шон ю сы гә гә ни; җы сы гә гә ди ён зы зу щён ню ту шон ди гә йи ён.
224
Ле вит 4
Та му ба пон ю ва зы ё ла до Җў ди җон фон ди мын гын чян ни. 15Йи ху шә хуэй ди ло жын му ба шу ё гә до нэ гә пон ю ва зы ди ту шон, зэ Җў ди мян чян ба та зэ дё ни. 16Исраил ди да ахун ба пон ю ва зы ди йи дяр ще ё на до гуй җу н җон фон ли ту, 17на зы ту ба җы гә ще зан йихар, йи ху зэ Гуй җун вәр шон гуа ди мын лян зы мян чян ба ще ё са чи бян ни. 18Та хан ба йи дяр ще ё мә до гуй җун җон фон ли ту ди шо щён ди җуә зы ди сы гә гә шон ни. Йи ху та ба шын ха ди ще ё до дё гуй җун җон фон мын гын чян ди шо гўр ба ни ди җуә зы ди-ха ни. 19Та хан ба пон ю ва зы ди кә лон ди йи че ю гә дё, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. 20Та ба җы гә пон ю ва зы ё җү шон ни, зу щён вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни йи-ён. Зу җы му җя Исраил ди ахун ё ба йи че жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та му ди гў на хар фон шә ни. 21Йи ху та ба пон ю ва зы ё на до йин пан вэ ту на хуә шо дё ни, зу щён та ви гә җя ди гў на хар җү ги ди нэ гә пон ю ва зы шо дё-ди йи ён. Җы сы ви йи че жын ди гў на хар җү ги ди гўр ба ни.
22Исраил ди лин шу жын дан мә фончў ган ли гў на хар ли, ба та бэ вон ди Анла хў Тор ля ди фын фу пә лан ли, 23та ба гә җя ган хади гў на хар җы до ди йи ху, ви җы гә гў на хар ба йи гә мәю дуан бян ди гун җү лү ё җү чын гўр ба ни ни. 24Та ба шу ё гә до нэ гә гун җү лү ди ту шон, зэ шо гўр ба ни ди җуә зы ди бый бон гә ба та зэ дё ни (нэ тар ба шо гўр ба ни-ди сын лин зэ ди ни). Җы сы вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни. 25Йи ху Исраил ди ахун ё на зы ту зан щер җы гә гун җү лү ди ще, ба та мә до шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гә-шон, ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха ни. 26Йи ху та ба нэ гә гун җү лү ди кә лон ди йи че ю ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни, зу щён ба пин нан гўр ба ни кә лон ди ю шо дё ди йи ён. Зу җы му җя Исраил ди ахун ба җы гә лин шу жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да ба та ди гў на хар зу фон шә ни.
27Исраил жын му ли ту ди җян дан жын дан мә фончў ган ли гў на хар ли, ба Җў ди фын фу пә лан ли, 28та ба гә җя ган хади гў на хар җы до ди йи ху, ё ви җы гә гў на хар ба йи-
225
Ле вит 5
гә мәю дуан бян ди му җү лү җү чын гўр ба ни ни. 29Та ба шу ё гә до нэ гә му җү лү ди ту шон, зэ шо гўр ба ни ди җуә зы ди бый бон гә ба та зэ дё ни (нэ тар ба шо гўр ба ни ди сын лин зэ ди ни), зу җы му җя җү вон бый ни щи гў на хар ди гўр-ба ни ни. 30Йи ху Исраил ди ахун ё на зы ту зан щер җы гә му җү лү ди ще, мә до шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гә шон ни, ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха ни. 31Йи-ху та ба нэ гә му җү лү ди кә лон ди йи че ю ё гә дё ни, зу щён ба пин нан гўр ба ни ди кә лон ди ю гә дё ди йи ён. Йи ху та ба йи че кә лон ни ди ю ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни, ба җы гә ги Җў җү чын щён ви до ди гўр ба ни ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун ба җы гә жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да ба та ди гў на хар зу фон шә ни. 32Нэ-гә жын дан ба ён го зы җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни, та ё ба мәю дуан бян ди му-ён го зы җян чўлэ, 33ба шу гә до нэ гә му-ён го зы ди ту шон, зэ шо гўр ба ни җуә зы ди бый бон гә ба та зэ дё ни (нэ тар ба шо гўр ба ни ди сын лин зэ ди ни). 34Йи ху Исраил ди ахун ё на зы ту зан щер җы гә му-ён го зы ди ще, мә до шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гә шон, ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха ни. 35Йи ху та ба нэ гә му-ён го зы ди кә лон ди йи че ю ё гә дё ни, зу щён мый йи хуэй ба пин нан гўр ба ни ди кә лон ди ю гә дё ди йи ён. Йи ху та ба йи че кә лон ди ю ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы-шон, лян ги Җў җү ги ди шо ди гўр ба ни йи дар ни шо дё ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун ба җы гә жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да ба та ди гў на хар зу фон шә ни.
Визамугәжынмудигўнахарёҗүгўрбанини
5Ба сый дан җё до вын гуан сы ди ви фын шон җё дон гў ва, кә сы та бу щён ба та кан җян ди дэ җы до ди йи че сы-
чин фә чў лэ, нэ хур та ю гў на хар ни, җы гә зуй зэ та шон ни. 2Сый дан мә фончў ду ли хар бу ган җин ди дун щи, би лүн:
сы ха ди есын, сын лин, па чун, нэ хур нэ гә жын зу чын ха бу ган җин ди ли, җы гә зуй зэ та шон ни.
226
Ле вит 5
3Сый дан мә фончў ду ли хар зэ жын ди шын шон чў лэ ди бу ган җин ди са дун щи ли, бу лүн нэ гә дун щи сы са, нэ гә жын е зу чын ха бу ган җин ди ли; ба гә җя ган хади сы чин җы до ли ди йи ху, җы гә зуй зэ та шон ни.
4Сый дан мә фончў ви на па хо сы чин, на па ха сы чин бу гуан щян дў ли җу ли, суй жан та йи ху мин бый ли еба, җы гә зуй зэ та шон ни.
5Сый дан ган ли гў на хар ли, та ян дин ё жын җы гә гў на хар-ни. 6Йи ху та ви та ган хади гў на хар ба йи гә му ён хуэй җә сы му җү лү ги Җў ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба-ни ни. Йи ху Исраил ди ахун ё ба та ди гў на хар вон бый ни щи дё ни. 7Сый дан җү бу че йи гә ён, та ви та ди гў на хар ба лён гә бан гәзы хуэй җә сы лён гә гә ва зы ги Җў ё җү ги ни, ба йи гә җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни. 8Нэ гә жын ба чёр ё ги Исраил ди ахун ги ги ни; ахун щян ту ни ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ё җү ги ни. Та ё ба чёр ди бә зы нин хуэ ни, кә сы ба ту бу җун фын кэ. 9Йи ху та ба йи дяр ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди йи хани ни, җё чёр ди ще тон до шо гўр ба ни ди җуә-зы ди ха. Җы сы вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни. 10Йи ху та ё җо чў фа лү ба ди эр гә чёр җү чын шо ди гўр ба ни ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун ё ба җы гә жын ган хади гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни.
11Сый дан җү бу че лён гә бан гәзы хуэй җә сы лён гә гә ва зы, та нын ви гә җя ган хади гў на хар ба йи гә ки ло мян җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, кә сы ба чин-ю вон ли ту бу җё до, ба шо ди щён е бә гә, йин цы җы сы вон бый-ни щи гў на хар ди гўр ба ни, бусы мян ди гўр ба ни. 12Нэ гә жын ба мян ги Исраил ди ахун ё ги ги ни; ахун ба йи ба мян на шон, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон ё шо дё ни, зу щён йи гә җи хо йи ён. Җы сы ги Җў җү ги ди вон бый ни щи гў-на хар ди гўр ба ни. 13Зу җы му җя Исраил ди ахун ба җы гә жын ган хади гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни. Ба шын ха ди мян җо чў мян гўр ба ни ди фа лү ги Исраил ди ахун ги ги ни.
227
Ле вит 6
Вонбыйнищизуйдигўрбани14Җў ги Му са хан фә ди: 15Сый дан мә фончў ба ги Җў җү ги дун щи мә җү ги, та
ё ви та ди зуй ба йи гә мәю дуан бян ди гун-ён ги Җў җү-чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни. Ба җы гә гун-ён ди җя чян ё җо чў ахун ди суан фа на гуй җун җон фон ни сы-йүн ди ше кель йин чян суан ни. 16Нэ гә жын ба та ги Җў мә җү ги ди дун щи ё пый шон ни, хан ба җы гә гуй җун дун-щи ди җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё пый шон ни. Та ба җы йи че ё ги Исраил ди ахун ги ги ни; ахун ви җы гә жын ба гун-ён җү шон, ба та ган хади гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни.
17Сый дан мә җы до ган ли гў на хар ли, ба Җў ди фын фу пә лан ли, та ю гў на хар ни, җы гә зуй зэ та шон ни. 18Та ян дин ё ба йи гә мәю дуан бян ди гун-ён ги Исраил ди ахун ги ги, җё җү чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни. Ба гун-ён ди җя чян ё җо чў ахун ди суан фа суан ха ни. Йи ху ахун ба җы гә жын мә җы до ган хади гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни. 19Та зэ Җў ди мян чян фан ли зуй ли еба, җы гә гўр ба ни ба та ди зуй вон бый ни щи дё ни.
6Җў ги Му са хан фә ди: – 2‑3Сый дан зэ Җў мян чян ган ли гў на хар ли – би лүн,
йи гә жын дан ги сый ба чян хуэй җә сы дун щи йи туә ха, җё та хў чў ни, кә сы нэ гә жын йи ху бу щён ба җы ще чян хуэй җә сы дун щи ги жын җя хуан ги; хуэй җә сы сый ту ли жын җя ди дун щи; хуэй җә сы хун ли жын җя; хуэй җә сы чә ли хуон ли, фәди сы ба дун щи дю дё ли, хан дў ли җу ли, бу жын зо җуә ди дю дё ди дун щи – нэ гә жын ян дин ё җү гўр ба ни ни. 4‑5Та дан ган ли ти фә ха ди җы ще гў на хар, нэ-хур та ян дин ба на бу шы щин фон фа дый ха ди җы ще чян хуэй җә сы дун щи – би лүн, ту ха ди, чён ха ди, йи туә ха ди, зо җуә ди, дў ли җя җу ди – йи че ги жын җя ё хуан ги ни, хан ба җы ще дун щи җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё пый шон ни.
228
Ле вит 6
6Та дан ба гә җя ган хади йи че гў на хар вон бый ни щи дё, та ба йи гә мәю дуан бян ди гун-ён ё ла до Исраил ди ахун гын чян, ба җы гә гун-ён ги Җў җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни. Ба гун-ён ди җя чян ё җо чў ахун-ди суан фа суан ха ни. 7Исраил ди ахун зэ Җў мян чян ё ба җы гә жын ган хади йи че гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни.
Тянтянмиршодигўрбани8Җў ги Му са хан фә ди: – 9Ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му хан ба шо ди гўр ба ни-
ди фа лү ё ги ги ни. Ба шо ди гўр ба ни ё гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, да ху шон йи чыр до ган зо җын җыр йи ван щи зэ хуә шон шо ни. 10Исраил ди ахун ба ма бу ди чон по зы лян кў зы ё чуан шон, ба шо гўр ба ни ди җуә зы шон шын-ха ди шо дё гўр ба ни ди хуэй шу че лэ, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян ни. 11Йи ху ба йи шон хуан дё, ба хуэй ё на-до йин пан вэ ту ди ган җин вәр шон ни. 12Җё шо гўр ба ни җуә зы шон ди хуә бу дуан ди җуә ни, бу җё ме дё. Мый йи-тян ган зо Исраил ди ахун ё вон шо гўр ба ни ди җуә зы шон җя цэ хуә ни, ба шо ди гўр ба ни бэдо җуә зы шон, хан ё шо пин нан гўр ба ни ди кә лон юни. 13Җё шо гўр ба ни җуә зы-шон ди хуә йи тян йи ван щи бу дуан ди җуә ни, бу җё ме дё.
Мяндигўрбани14Җы сы мян ди гўр ба ни ди фа лү. Дон Исраил ахун му-
ди Ха ру нэ ди эр зы му ё зэ шо гўр ба ни җуә зы ди мян чян ги Җў җү мян ди гўр ба ни ни. 15Исраил ди ахун ба йи ба мян, чин-ю лян за ён шо ди щён ё на шон, гә до шо гўр ба-ни ди җуә зы шон шо дё ни, зу щён йи гә җи хо йи ён. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до зу җё Җў ра зы ни. 16‑17Ба шын ха ди мян Исраил ди ахун ё зу чын мә мә, чы дё ни. Җы гә мә мә ян дин сы мәю җё мян ди, ба та ё зэ Гуй җун вәр шон чы ни (җы зу сы зэ Җў ди җон фон ди йүан зы ни). Җў ба гўр ба ни ди җы гә йи лэ зы ги Исраил ди ахун му ги ди ни; җы гә зу щён
229
Ле вит 6
вон бый ни щи гў на хар ди зэ му сы щи зуй ди гўр ба ни йи-ён, гуй җун ди хын. 18Ха ру нэ ди ху бый ли ту ди мый йи гә нан жын нын чы җы гә гўр ба ни; җы сы ги та му дэ та му ди ху бый щү ха ди йи на вар ди йи лэ зы. Дан лин са дун щи дан пын до җы гә гўр ба ни шон, та е чын ха гуй җун ди ни.
19‑20Җў ги Му са хан фә ли: – Ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му җян чўлэ, җё та му дон
Исраил ахун ди нэ йи тян, та му ё ги Җў мый йи хуэй ба йи гә ки ло мян җү ги ни: ху шон җү бан гә ки ло, ган зо е җү бан гә ки ло. 21Ба мян ё лян чин-ю хуә до йи дар ни, зэ но но зы ли ту луә дё, йи ху ба та на чў лэ, да суй, ги Җў җү-чын мян ди гўр ба ни ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до зу җё Җў ра зы ни. 22Ба на гә Ха ру нэ ди эр зы дан сы җян чўлэ, җё та дон Исраил ди щин да ахун ди нэ гә сы хур, та йи на вар ё җү җы му җя ди гўр ба ни ни. Ба җы гә гўр ба ни йи ман ё шо дё, ги Җў җү шон ни. 23Ба Исраил ди ахун җү ги мян ди гўр ба ни йи ман ё шо дё ни; дан лин жын бу нын чы җы гә гўр ба ни.
Вонбыйнищигўнахардигўрбани24Җў ги Му са хан фә ди: – 25Ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му фә: ба вон бый ни щи
гў на хар ди гўр ба ни ё зэ шо гўр ба ни җуә зы ди бый бон гә зэ дё ни (нэ тар зэ шо гўр ба ни ди сын лин ди ни). Җы сы тэ гуй җун гўр ба ни. 26На гә Исраил ди ахун дан ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни җү ди ни, та ё зэ Гуй җун вәр шон, зэ Җў ди җон фон ди йүан зы ли ту чы җы гә гўр ба ни ди жу-ни. 27Дан лин са дун щи дан пын до җы гә гўр ба ни шон, та е чын ха гуй җун ди ни. Җы гә гўр ба ни ди ще дан де до йи-шон шон, ба җы гә йи шон ё зэ Гуй җун вәр шон щи җин ни. 28Ба җў ха җы гә гўр ба ни жу ди ва гуә ё да лан ни, ба тун гуә на фи щи җин ни, хан ё ца җин ни. 29Исраил ди ахун му ли ту ди мый йи гә нан жын ду нын чы җы гә гўр ба ни ди жу – җы сы тэ гуй җун гўр ба ни. 30Җи сы ба гўр ба ни ди ще на до Җў ди җон фон ли ту, җё зэ Гуй җун ди вәр шон вон
230
Ле вит 7
бый ни щи жын му ди гў на хар, нэ хур ба җы гә гўр ба ни ди жу бу нын чы, ба та ян дин ё зэ хуә шон шо дё ни.
Вонбыйнищизуйдигўрбани
7Җы сы вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди фа лү; җы сы тэ гуй җун гўр ба ни. 2Ба җы гә гўр ба ни ё зэ шо гўр-
ба ни җуә зы ди бый бон гә зэ дё ни (нэ тар зэ шо гўр ба ни ди сын лин ди ни), ба та ди ще ё са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ни. 3‑4Ба йи че кә лон ди ю, йи ба, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю зэ му сы ган зы ди дин хо ди йи лэ зы ду ё гә дё, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон ни. 5Исраил ди ахун ё зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон ба җы йи че ги Җў шо дё ни; җы сы вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни. 6Исраил ди ахун му ли ту ди мый йи гә нан жын нын чы җы гә гўр ба ни ди жу; ба та ё зэ Гуй җун вәр шон чы ни, йин цы җы сы тэ гуй җун гўр ба ни.
7Вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни лян вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди фа лү сы йи гә: ба гўр ба ни ди жу ё ги Исраил ди ахун ги ги ни, та на җы гә гўр ба ни ба жын му-ди зуй вон бый ни щи ди ни. 8Исраил ди ахун дан ба на гә жын ди шо ди гўр ба ни җү ги, та ба сын лин ди пи зы ги гә җя ё шын ха ни. 9Исраил ди ахун дан ба мян ди гўр ба ни җү-ги – бу лүн сы хуә лу ли ту ко ха ди, гуә ли ту цо ха ди хуэй-җә сы но но зы ли ту луә ха ди мян еба, – та ба җы йи че мян ги гә җя ё шын ха ни. 10Ба йи че мян ди гўр ба ни – бу лүн сы лян чин-ю хуә ха ди хуэй җә сы ган мян еба, – Ха ру нэ ди йи че эр зы ба җы гә мян ги та му гә җя ё шын ха ни; та му ба җы гә гўр ба ни тин тир ги гә җя ё фын кэ ни.
Сасычиншонёҗүпиннангўрбанини11Җы сы ги Җў җү ги ди пин нан гўр ба ни ди фа лү. 12Сый
дан ги Җў до ще, ги Та җү пин нан гўр ба ни, чў гуә җү гўр-ба ни ди сын лин та хан ба мәю җё мян ди мә мә ё җү шон ни: лян чин-ю хуә ха ди мә мә, на чин-ю мәха ди нон зэ му сы лян чин-ю луә ха ди бин зы. 13Чў гуә җы ще дун щи та хан ба җигә ю җё мян ди мә мә ё җү шон ни. 14Та ё да җы ще мә мә
231
Ле вит 7
ли ту ба йи гә мә мә ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. На-гә Исраил ди ахун дан ба пин нан гўр ба ни ди ще са до шо гўр ба ни җуә зы ди бон гәр ни, та ба җы гә ли щин ги гә җя ё шын ха ни. 15Ба пин нан гўр ба ни ди жу зэ җү гўр ба ни ди нэ йи тян ё чы ван ни, бә шын до ди эр тян ди ган зо.
16Сый дан ги Хў да ги ли гә вар дэ хуэй җә сы гә җя щён җү йи гә гўр ба ни, нэ хур та ба гўр ба ни ди жу ё зэ җү гўр ба-ни ди нэ йи тян чы дё ни, шын ха ди жу ди эр тян е нын чы. 17Ди сан тян гўр ба ни ди жу дан хан шын ха ли, ба җы гә жу ё шо дё ни. 18Сый дан ди сан тян хан чы җы гә пин нан гўр ба ни ди жу, Хў да ба та җү ха ди гўр ба ни бу җе шу; ба та җү ха ди бу суан гўр ба ни. Җы гә гўр ба ни сы бу ган җин ди; сый чы җы гә гўр ба ни ди жу, та ю зуй ни. 19Бу лүн са бу ган-җин дун щи дан пын до җы гә гўр ба ни ди жу шон, ба җы гә жу е бу нын чы, ба та ё шо дё ни.
Мый йи гә ган җин жын нын чы пин нан гўр ба ни ди жу. 20Кә сы бу ган җин ди жын дан чы ли җы гә жу, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 21Сый дан ду ли бу ган җин ди са дун щи, йи ху дан чы ги Җў җү ги ди пин нан гўр ба ни ди жу – та ду ха ди бу лүн сы жын, сын лин хуэй җә сы дан лин бу ган җин ди дун щи – ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.
22Җў ги Му са хан фә ди: – 23Ни ги исраил жын му фә ги, җё та му бә чы ню ди, ён ди
дэ җү лү ди кә лон ди ю. 24Сы дё ди хуэй җә сы җё есын нё сы ди сын лин кә лон ди ю е бә чы, кә сы ба җы гә ю дан лин нын сы йүн. 25Сый ба ги Җў җү ги ди шо дё ди сын лин ди кә лон ю дан чы, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 26Исраил жын му на па зэ на тар җў еба, бу нын чы чёр ди хуэй җә сы сын лин ди ю ще ди жу. 27Сый бу зун хў җы гә фын фу, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.
28Җў ги Му са хан фә ди: – 29Ни ги исраил жын му фә ги: сый ги Вә, Җў, җү пин нан
гўр ба ни, та ё ба җы гә гўр ба ни жу ди йи лэ зы ги Җў зў чын
232
Ле вит 8
ли щин ни. 30Та на гә җя ди шу ба җы гә ли щин ё на лэ, ги Җў җү чын гўр ба ни ни; ба сын лин кә лон ди ю лян щүн ца зы гә дё, ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. 31Исраил ди ахун ба кә лон ди ю гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон ё шо дё ни; ба щүн ца зы ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ё ги ги ни. 32‑33Дан на гә ахун ба пин нан гўр ба ни ди кә лон ди ю лян ще җү гиди ни, ни му ба ю да туй дуан чын ли щин ги та ё ги ги ни. 34Җў ба гўр ба ни ди щүн ца зы лян ю да туй да исраил жын му шон на-шон, зу щён гуй җун ли щин ги Ха ру нэ ахун дэ та ди эр зы му дуан ги ни. Исраил жын му ба җы гә жу ги та му ё ги ги ни. Җы сы йи на вар ё зун хў ди фа лү. 35Ба Ха ру нэ лян та ди эр-зы му җян чўлэ, җё дон Исраил ахун му ди нэ йи тян да шон, җы сы ги та му щү ха ди йи на вар ди йи лэ зы.
36Нэ йи тян Җў ги исраил жын му ги ли фын фу ли, җё ба гўр ба ни ди җы гә жу ги Исраил ди ахун му ги ги ни. Исраил-жын му йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни.
37Җы ще фа лү ти фә шо ди гўр ба ни, мян ди гўр ба ни, вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни, вон бый ни щи зуй ди гўр-ба ни, ба Исраил ди ахун җян чў лэ ди гўр ба ни зэ му сы пин-нан гўр ба ни ди ни. 38Җў зэ кун тан ни, зэ Синай сан шон ба җы ще фа лү ги Му са ги ги ли. Нэ йи тян Та ги исраил жын му ги ли фын фу ли, җё та му ги Җў җү гўр ба ни ни.
ХарунэлянтадиэрзымучынлиИсраилдиахунмули(Җефон29:1‑37)
8Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му ё лин до Вә ди гуй-
җун җон фон ди мын гын чян ни, хан ё на лэ Исраил ди ахун чуан ди гуй җун йи шон, гуй җун щён-ю, йи гә пон ю ва зы (вон ху ба та ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни-ни), лён гә гун-ён лян йи куон зы мәю җё мян ди мә мә ни, 3йи ху җё йи че исраил жын шудо нэ тар.
4Му са җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ли. Йи че исраил-жын шудо гуй җун җон фон мын гын чян ли. 5Йи ху Му са ги та му фә ди:
233
Ле вит 8
– Вә җы хур ган ди сы чин сы җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ди ни.
6Му са зу ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му лин до гын чян, ба та му на фи щи җин ли. 7Йи ху Му са ба чон хан сан зы ги Ха ру нэ чуан шон, ба дэ зы җи шон, хан ба по зы лян ефод* чуан шон, ба ефод на гуй җун дэ зы җи до Ха ру нэ ди шын шон ли. 8Йи ху Му са ба кон зы шон дэ ди лян лян зы ги Ха ру нэ дэ шон ли, ба урим дэ тум мим** җуон до кон зы шон дэ ди лян лян зы ди ку дэ зы ли ту ли. 9Йи ху Му са ба йи гә дэс тар мо зы дэ до Ха ру нэ ди ту шон, ба на җин зы да ха ди чүан зы чан до җы гә мо зы ди туан йүар ли, җы гә зу щён Җў ба Ха ру нэ җян чў лэ ди йи гә җи хо йи ён. Му са ба җы ще сы чин җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ли.
10Йи ху Му са на гуй җун щён-ю ба Хў да ди гуй җун җон-фон лян ли ту ди йи че дун щи мә ли, зу җы му җя җё җы ще дун щи чын ха Җў җян чў лэ ди гуй җун дун щи ни. 11Та хан ба гуй җун щён-ю ги шо гўр ба ни ди җуә зы шон зэ му сы җы гә җуә зы шон гә ди дун щи шон са ли чи бян, хан ги щи абдэ зы ди пын лян гә җы гә пын ди җя зы шон са ли чи бян, җё җы ще дун щи чын ха Җў җян чў лэ ди гуй җун дун щи ни. 12Йи ху Му са ба гуй җун щён-ю до дё Ха ру нэ ди ту шон, җё та дон Җў ди җян чў лэ ди ахун ни. 13Му са ба Ха ру нэ ди эр-зы му лин до гын чян, ги та му ба чон хан сан зы чуан шон, ба дэ зы җи шон зэ му сы ба дэс тар мо зы дэ шон ли. Та ба җы ще сы чин җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ли.
14Йи ху Му са ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди пон ю ва зы ла лэ ли; Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә пон ю ва зы ди ту шон ли. 15Му са ба җы гә пон ю ва зы зэ дё, на зы ту зан ли йи дяр ще, мә до шо гўр ба ни җуә зы-ди сы гә гә шон ли. Зу җы му җя ба шо гўр ба ни ди җуә зы зў ган җин ли. Йи ху та ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди
* 8:7 «Ефод» – җы сы дуан щю зы ди йи гә хан сан зы. ** 8:8 «Урим»дэ«Туммим» – җы сы лён гә гуй җун дун щи, Исраил ди ахун му на та му вын Хў да ди вон щён ди ни.
234
Ле вит 8
җуә зы ди ха ли. Зу җы му җя Му са ба шо гўр ба ни ди җуә зы зў ган җин, җё та чын ха Җў җян чў лэ ди вәр ни. 16Йи ху Му са ба пон ю ва зы кә лон ди йи че ю, ган зы ди дин хо ди йи лэ зы, лён гә ёзы дэ ёзы шон ди ю йи ман гә до шо гўр ба ни ди җуә-зы шон шо дё ли. 17Ба шын ха ди пон ю ва зы ди пи зы, жу дэ дў зы ни ди фын Му са на до йин пан вэ ту шо дё ли. Ба җы ще сы чин та җо чў Җў ди фын фу ган ли.
18Йи ху Му са ба шо гўр ба ни ди гун-ён ла лэ ли; Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә гун-ён ди ту шон ли. 19Му са ба җы гә гун-ён зэ дё, ба ще са до шо гўр ба ни җуә-зы ди сы ха ни ли. 20‑21Йи ху та ба ён жу че чын куэ куэр, на фи ба чон чон-дўдў дэ да туй щи җин, ба җы ще лян гун-ён ди ту дэ кә лон ди ю йи дар ни гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон йи ман шо дё ли. Му са ба җы ще сы чин җо чў Җў ди фын фу ган ли. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ли.
22Йи ху Му са ба дан лин йи гә гун-ён на лэ ли, – җы сы ви җян чўлэ Исраил ди ахун му җү ги ди гўр ба ни. Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба шу гә до җы гә гун-ён ди ту шон ли. 23Му са ба җы гә гун-ён зэ дё, зан ли йи дяр ще, на җы гә гун-ён ди ще ба Ха ру нэ ди ю эр дуә дан дан зы, ю шу ди да му зы ту дэ ю җүә ди да му зы ту мә ли хар. 24Йи ху та ба Ха ру нэ ди эр-зы му лин до гын чян, на җы гә гун-ён ди ще ба та му ди ю эр дуә дан дан зы, ю шу ди да му зы ту дэ ю җүә ди да му зы ту е мә ли хар, ба шын ха ди ще са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ли. 25Му са хан ба кә лон ди ю, йи ба, ган зы ди дин хо ди йи лэ зы, лён гә ёзы лян ёзы шон ди ю дэ ю да туй на-шон ли. 26Йи ху та да ги Җў җү ги ди йи куон зы мә мә ли ту ба йи гә мәю җё мян ди мә мә, йи гә лян чин-ю хуә ха ди нон дэ йи гә бин зы на чў лэ, гә до җы гә гун-ён кә лон ди ю шон дэ ю да туй шон ли, 27зу ба җы ще чы ди ги Ха ру нэ лян та-ди эр зы му ги до шу ни ли; та му зу ба җы ще чы ди ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ли. 28Йи ху Му са да та му ди шу ни ба чы ди йүан хуэй на шон, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, шо дё ли. Җы сы ви җян чўлэ Исраил ди ахун ги Җў җү ги-ди гўр ба ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни.
235
Ле вит 9
29Йи ху Му са ба җы гә гун-ён ди щүн ца зы ги Җў е дуан чын гуй җун ли щин ли; җы сы ги Му са ян дин ё фын ги ди жу. Та ба җы ще сы чин җо чў Җў ги ха ди фын фу ган ли.
30Му са ба йи дяр гуй җун щён-ю лян шо гўр ба ни ди җуә-зы шон ди ще на шон, са до Ха ру нэ лян та ди эр зы му шон ли, хан са до та му ди йи шон го ту ли. Зу җы му җя җё та му ду чын ха Җў җян чў лэ ди жын му ли; җё та му ди йи шон зэ Җў мян чян е чын ха ган җин ди ли.
31Йи ху Му са ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му фә ди: – Ни му ё җо чў Җў ги ха ди фын фу ба жу на до гуй җун
җон фон ди мын гын чян, зэ нэ тар ба жу җў фу ни, йи ху ба җы гә жу зэ му сы куон зы ли ту ди мә мә йи дар ни чы ни (ба җы гә мә мә ви җян чўлэ ахун му ди гуй җун куй чын шә лү-ха ли). 32Ба шын ха ди жу лян мә мә ё зэ хуә шон шо дё ни. 33Ни му чи тян ё шын до гуй җун җон фон ли ту ни, бә зу дё, дын ди җё ба җян чўлэ ни му ди йи че гуй җун куй чын зун-хў дё. 34За му җир гә ган хади сы чин ду сы җо чў Җў ги за му ги ха ди фын фу ган ли ди; Та ба җы гә фын фу ги ги ли, щён ба ни му ди гў на хар вон бый ни щи дё ни. 35Ни му ян дин чи тян ё шын до гуй җун җон фон ли ту ни, йи тян йи ванщи зэ нэ тар ё зун хў Җў ди фын фу ни. Дан бу зун хў ли, ни му ян-дин ву чон ни. Җы зу сы Җў ги вә ги ха ди фын фу.
36Ха ру нэ лян та ди эр зы му җо чў Җў ги ха ди фын фу ган-ли. Ба җы ще фын фу Җў че чў Му са ги та му ги ги ли.
ХарунэгиҖўҗүлигўрбанили
9Ди ба тян ди нэ йи тян, Му са ба Ха ру нэ, та ди эр зы му лян Исраил ди ло жын му җё лэ, 2зу ги Ха ру нэ фә ди:
– Ни ба йи гә мәю дуан бян ди пон ю ва зы ги Җў ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, хан ба йи гә мәю дуан бян ди гун-ён ё җү чын шо ди гўр ба ни ни. 3Йи ху ни җё исраил жын му ба йи гә гун җү лү ла лэ (ба та ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни), хан ба йи суй ди, мәю дуан бян ди йи гә пон ю ва зы лян ён го зы ла лэ (ба та му ё җү чын шо ди гўр ба ни ни), 4хан ба йи гә пон ю ва зы лян
236
Ле вит 9
йи гә гун-ён ла лэ (ба та му ё җү чын пин нан гўр ба ни ни). Ни му ба җы ще сын лин лян чин-ю хуә ха ди мян йи дар ни ги Җў ё җү ги ни. Ни му ян дин ба җы ще сы чин ё ган дё ни, йин цы сы җир гә Җў до ни му мян чян лэ ни.
5Жын му җо чў Му са ди фын фу ба сын лин дэ дун щи на до Җў ди җон фон ди мын гын чян ли. Йи че исраил жын шудо нэ тар щён бэ вон Җў ни. 6Нэ хур Му са фә ди:
– Җў ги ди фын фу җё ни му ган җы ще сы чин ни, җё ни му ба Та ди гуон лён кан җян ни.
7Йи ху та ги Ха ру нэ фә ди: – Ни ё до шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян ни, ба вон бый ни
щи гў на хар ди гўр ба ни лян шо ди гўр ба ни җү шон ни, ба ни гә җя ди лян мин жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни. Ни ё җо чў Җў ги ха ди фын фу ба җы ще гўр ба ни җү шон ни, ба мин жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни.
8Ха ру нэ зу до ли шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян, ба поню ва зы зэ дё, җү чын гўр ба ни ли, зу җы му җя ба гә җя-ди гў на хар вон бый ни щи дё ли. 9Ха ру нэ ди эр зы му ба ще на до та мян чян, та зу на зы ту зан ли йи дяр ще, мә до шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гә шон ли, ба шын ха ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы ди ха ли. 10Йи ху Ха ру нэ җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ба кә лон ди ю, лён гә ёзы дэ ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ли. 11Та хан ба ню ди пи зы лян жу на до йин пан вэ ту шо дё ли.
12Йи ху Ха ру нэ ба шо дё гўр ба ни ди сын лин зэ дё ли. Та ди эр зы му ба ще на до та мян чян, та зу ба ще са до шо гўр-ба ни җуә зы ди сы ха ни ли. 13Та му ба сын лин ди ту лян жу куэ зы ги Ха ру нэ ги ги ли, та зу ба җы ще дун щи гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ли. 14Йи ху та ба сын лин ди чон чон-дўдў лян туй ба зы щи ган җин, лян шо ди гўр ба ни йи дар ни шо дё ли.
15Йи ху Ха ру нэ ви мин жын җү ли гўр ба ни ли. Та ба вон бый ни щи мин жын ди гў на хар ди гун җү лү на шон зэ дё ли; йи ху ба нэ гә гун җү лү зу щён зо чян вон бый ни щи та гә-җя гў на хар ди гўр ба ни йи ён җү шон ли. 16Та хан ба шо дё
237
Ле вит 10
гўр ба ни ди сын лин ла лэ, җо чў фа лү ба та е җү шон ли. 17Лин ху Ха ру нэ ба мян ди гўр ба ни җү шон ли: ба йи ба мян гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ли. (Чў гуә мый йи тян ган зо шо ди гўр ба ни, та хан җү ли җы гә гўр ба ни-ли). 18Зэ му сы Ха ру нэ хан ба по ню лян гун-ён зэ дё, ви мин жын җү ли пин нан гўр ба ни ли. Та ди эр зы му ба сын-лин ди ще на до та мян чян, та зу ба ще са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни ли. 19‑20Ха ру нэ ба по ню лян гун-ён ди йи че кә лон ди ю, йи ба, лён гә ёзы шон ди ю дэ ган зы ди дин хо ди йи лэ зы гә до җү гўр ба ни ди щүн ца зы шон, на до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, зэ нэ тар шо дё ли. 21Та хан җо чў Му са ди фын фу ба щүн ца зы лян ю да туй ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ли.
22Зу җы му җя Ха ру нэ ба вон бый ни щи гу на хар ди гўр-ба ни, шо ди гўр ба ни дэ пин нан гўр ба ни җү шон ли. Та ба шу за че лэ, ги мин жын пан вон ли хо ли, йи ху да җү гўр ба ни ди ви фын шон ха лэ ли. 23Му са лян Ха ру нэ җин-ли Җў ди җон фонни ли, йи ху да нэ тар чў лэ, ги мин жын пан вон ли хо ли. Зу җы гә сы хур йи че мин жын ба Җў ди гуон лён кан җян ли: 24Җў мын мын да фа лэ ди хуә ба шо ди гўр ба ни лян шо гўр ба ни җуә зы шон ди кә лон ди ю шо дё ли. Мин жын ба җы гә сы чин кан җян, го щин ди хан туә ли, гуй до ди шон ли.
НадавлянАвиудганхадигўнахар
10Ха ру нэ ди лён гә эр зы На дав лян Авиуд мый йи гә ба гә җя ди шо щён ди суй хуә лу на шон, дян хуә-
ли, зэ дян җуә ди хуә ли ту шо ли щён ли, йи ху ба җы гә ги Җў җү ги ли. Кә сы Җў ги та му мә ги җё дян җы гә хуә ди фын фу, йин ви нэ гә Хў да ба та му дян ха ди хуә мә җе шу. 2Зу нэ гә сы хур Җў да фа лэ ди хуә ба та му лён гәр шо сы ли, та му зу зэ Җў мян чян ву чон ли. 3Нэ хур Му са ги Ха ру нэ фә ди:
– Җў зо чян фә гуә: «Сый ги Вә дон ахун ди ни, Вә ги та му ба Вә ди гуй җун ли лён зы ги ни. Вә җё Вә ди гуон лён
238
Ле вит 10
ба Вә ди мин жын җо лён ни. Да җир гә йү ха ди җы гә сы-чин шон ни зу җы до ли, Хў да ди җы гә хуа ю са йи сы ни.
Ха ру нэ йи шын ду мә чў. 4Му са ба Ха ру нэ ди ба ба Узи ил ди лён гә эр зы, мин зы
җё ди Ми саил лян Ел ца фан җё лэ, ги та му фә ди: – Ни му ба ни му ди щүн му ди мэ ти да җы гә Гуй җун
вәр шон на чў чи, сун до йин пан вэ ту чи. 5Та му җо чў Му са ди фын фу ба җы лён гә мэ ти ди йи шон
җуа чў, ба та му на чў чи, сун до йин пан вэ ту ли. 6Йи ху Му са ги Ха ру нэ лян та ди лён гә дан лин эр зы
Елеазар дэ Ифа мар фә ди: – Ни му бу нын пи ту-сан фа, ба йи шон чә лан да кў-луан-
хў, бә җё ни му гә җя ву чон ли, е бә җё Җў ги йи че исраил-жын чи шон лэ ли. Кә сы ни му ди чин чин, Исраил ди йи че мин жын нын ви Җў шо сы ди җы лён гә жын ла кў шын ни. 7Ни му да гуй җун җон фон ли ту бә чў чи, бә җё ни му ву-чон ли, йин цы сы Җў ба ни му җян чўлэ, на гуй җун щён-ю мә ли. Җы гә щён-ю зэ ни му шон ни.
Та му җо чў Му са ди хуа ган ли.
ГиИсраилдиахунмугихадиданлиндифалү8Җў ги Ха ру нэ фә ди: – 9Ни дэ ни ди эр зы му дан хә ли са җю ли, нэ хур ни му бу
нын җин Вә ди гуй җун җон фон ли ту, бә җё ни му ву чон ли. Ни му лян ни му ди ху бый йи на вар ё зун хў җы гә фа лү ни. 10Ни му ян дин ба Хў да җян чў лэ ди дун щи лян дун-яшон ди дун щи ё фын щё кэ ни, ба ган җин лян бу ган җин дун щи е фын щё кэ ни. 11Ни му ба Вә че чў Му са ги ха ди йи че фа лү ги исраил жын му ё пә щё ни.
12Му са ги Ха ру нэ лян та ди шын ха ди лён гә эр зы Елеазар дэ Ифа мар фә ди:
– Ни му ба ги Җў җү гўр ба ни ди сы хур шын ха ди мян на-шон, ё зў чын мәю җё мян мә мә ни, зэ шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян чы ни, йин цы җы сы гуй җун гўр ба ни. 13Ни му ё зэ Гуй җун вәр шон чы җы гә мә мә ни. Җы сы ги Җў җү ги ди
239
Ле вит 11
гўр ба ни ли ту ги ни му лян ни му ди ху бый щү ха ди йи на-вар ди йи лэ зы. Җы сы Җў ги вә ги ха ди фын фу.
14Ни му лян ни му җя ни ди жын му ду нын чы ги Җў дуан ги ди гуй җун ли щин (җы зу сы щүн ца зы лян да-туй). Ни му зэ ган җин вәр шон ё чы җы гә жу ни. Җы сы да исраил жын му җү ги ди пин нан гўр ба ни ли ту ги ни му лян ни му ди ху бый фын ха ди йи лэ зы. 15Исраил жын му ба сын лин кә лон ди ю шо дё, ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ди сы хур, ба да туй лян щүн ца зы е ё на лэ ни. Җо-чў Җў ги ха ди фын фу, ба җы гә жу йи на вар ги ни му лян ни му ди ху бый ё фын ги ни.
16Му са ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди гун җү-лү щи щир зо ли, йи кан са: ба та кә җя шо дё ли. Му са ги Елеазар дэ Ифа мар чи шон лэ, зу вын та му ли:
– 17Ни му ви са зэ Гуй җун вәр шон мә чы вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди жу? Җы сы дин гуй җун гўр ба ни. Җў ба җы гә гўр ба ни ги ни му ги ги ли, җё ба йи че исраил-жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни. 18Ни му кан: ба җы гә гўр ба ни ди сын лин ще мә на до Гуй җун вәр ли ту, йин ви җы гә ни му җо чў вә ди фын фу ян дин зэ нэ тар ё чы җы гә гўр ба ни ди жу ни!
19Ха ру нэ ги Му са фә ди: – Җир гә мин жын ба вон бый ни щи та му ди гў на хар ди
гўр ба ни лян шо ди гўр ба ни ги Җў җү ги ли, кә сы вә йү ли җы гә бэ ля ли. Вә җир гә дан ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди жу чы, нан дый җы гә нын җё Җў ра зы ни ма?
20Му са ба җы гә хуа тин җян, хуэй да ли: – Зу сы, ни фә дуй ди ни.
Ганҗиндэбуганҗиндисынлин(Чунфәфалү14:3‑21)
11Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2‑3Ни му ги исраил жын му ба җы ще фа лү ё ги ги ни:
На гә сын лин ди ти зы дан сы фын чын лён бан гәди зэ му сы нэ гә сын лин чы цо ди ни, ба нэ му җя ди сын лин жу ни му
240
Ле вит 11
нын чы. 4‑6Кә сы ни му бә чы луә туә, тё тў зы хуэй җә сы тў-зы, йин цы сы до ни му шон җы ще сын лин сы бу ган җин ди; та му чы цо ди ни еба, кә сы та му бусы фон ти хэ зы. 7Ни му е бә чы җў жу, йин цы сы җў сы бу ган җин ди сын лин; җў сы фон ти хэ зы еба, кә сы та бу чы цо. 8Ба җы ще сын лин жу ни му ду бә чы, е бә ду та му ди сы шу; до ни му шон та му сы бу ган җин ди сын лин.
9Фи ли ту фу ди на гә хуә вар дан ю йү чы дэ йү җя, ба нэ гә хуә вар ни му нын чы. 10Кә сы фи ли ту фу ди на гә хуә вар дан мәю пё зы дэ йү җя, ба нэ гә хуә вар ни му бә чы. 11До ни му шон та му сы бу ган җин ди, ба та му ди жу ни му бә чы, е бә ду та му ди сы шу. 12Фи ли ту фу ди на гә хуә вар дан мәю йү чы дэ йү җя, ба нэ гә хуә вар ни му бә чы.
13‑19Ба җы му җя ди чёр ни му ду бә чы: йин, мо туйин, хи йин, ңә лойин, хи нә ло йин, ло ва, туә җи, цы җё зы, дё-йүлон, ёзы, щин ху, баклан, ибис, тян ңә, ло гуан, бый йин, цы ло, чин җуон, чу бу бу дэ ебе хўр. 20‑21Мый йи гә ю бон зы ди чун чун зы (чў гуә нын тё ди чун чун зы), до ни му шон ду сы бу ган җин ди. 22Кә сы ни му нын чы ма за, ба за хуэй җә сы юма за. 23Йи че дан лин ю бон зы ди, бу нын тё ди чун чун зы, до ни му шон ду сы бу ган җин ди.
24‑28Сый ба на гә ю ти зы ди сын лин ди сы шу, ти зы бу фын чын лён бан гәди сын лин ди сы шу, бу чы цо ди сын-лин ди сы шу зэ му сы ю сы гә җуа зы ди сын лин ди сы шу ду ли хар, та йи чыр до ху шон чын ха бу ган җин ди ли. Сый ба җы ще сын лин ди сы шу на до шу ни ли, та ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни, кә сы йи чыр до ху шон та сы бу ган җин ди.
29‑30Ха лючў, ло чў, ха лочў, чон чун, шә чун зы зэ му сы дан-лин зэ ди шон па ди чун до ни му шон ду сы бу ган җин ди. 31Сый ба та му хуэй җә сы та му ди сы шу ду ли хар, та йи чыр до ху шон чын ха бу ган җин ди ни. 32Та му ди сы шу дан де до са дун щи шон (бу лүн му ту ди, бу ди, пи зы ди) хуэй җә сы ма бу ди ку дэ шон, на па җы гә дун щи зэ са шон сы йүн ни, та му ду чын ха бу ган җин ди ли. Ба җы ще дун щи ё гә до фи
241
Ле вит 11
ли ту ни; кә сы йи чыр до ху шон та му сы бу ган җин ди. 33Җы-ще есын ди сы шу дан де до ва гуә ли ту, гуә ли ту ди дун щи зу чын ха бу ган җин ди ли; ни му ё ба җы гә гуә да лан ни. 34Җы гә гуә ни ди фи дан де до жын му ди чы ди шон, җы гә чы ди зу чын ха бу ган җин ди ли. Жын му хә ди са дун щи дан де до җы гә гуә ли ту, та е чын ха бу ган җин ди ли. 35Җы ще есын ди сы шу бу лүн де до са дун щи шон, җы гә дун щи зу чын ха бу ган җин ди ли; ба хуә лу дэ нон кын зы ё да лан ни. 36Җы ще есын ди сы шу дан де до җы щер дун щи шон, та му чын ха бу ган җин ди ли; кә сы җы ще зы есын ди сы шу дан де до фи чүан хуэй җә сы фи җин ли ту еба, та му сы ган җин ди. 37Җы ще есын ди сы шу дан де до җун зы шон еба, җы щер җун зы сы ган җин ди. 38Кә сы җы ще җун зы шон дан ю фи-ни зэ му сы җы ще есын ди сы шу дан де до фи ли ту, җы щер җун зы зу чын ха бу ган җин ди ли.
39Ни му нын чы ди сын лин дан сы дё ли, сый ба та ду ли-хар, та йи чыр до ху шон чын ха бу ган җин ди ни. 40Сый дан чы ли җы гә сы дё ди сын лин жу, та ян дин ба йи шон ё щи ган җин ни, кә сы йи чыр до ху шон та сы бу ган җин ди. Сый дан ба җы гә сы шу на шон, та ба йи шон ё щи ган җин ни, кә сы йи чыр до ху шон та сы бу ган җин ди.
41‑42Ба ди шон па ди чун, бу лүн сы дў зы шон па ди, на сы-гә җүә зу ди хуэй җә сы на хо шо җүә җүә зы зу ди, ни му ду бә чы. 43Ни му бә чы җы ще ди шон па ди чун, бә җё ни му гә җя чын ха бу ган җин ди. 44Вә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля; ни му ё чын ха гуй җун дэ ган җин жын му ни, йин цы Вә сы гуй җун ди зэ му сы ган җин ди. Ни му бә чы җы щер зэ ди шон па ди чун, бә җё ни му гә җя чын ха бу ган җин ди. 45Вә сы Җў; Вә ба ни му да Еги пет ди фон ни лин чў лэ ли, щён дон ни му ди Хў да. Ни му ё чын ха гуй җун дэ ган җин жын му ни, йин цы Вә сы гуй җун ди зэ му сы ган җин ди.
46Җы гә фа лү ти фә сын лин, чёр, фи ли ту фу ди хуә вар дэ зэ ди шон па ди чун чун зы ди ни. 47Ни му ян дин ба ган-җин лян бу ган җин сын лин ё фын щё кэ ни, ба нын чы ди лян бу нын чы ди сын лин е фын щё кэ ни.
242
Ле вит 12
Басын‑ёнхававадинүжынзамуҗязўганҗинни
12Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги исраил жын му фә, зуә йүә ди нү жын дан ба
эр ва зы сын-ён ха, йи ху чи тян нэ гә нү жын сы бу ган җин ди, зу щён та мый йи гә йүә хэ нү жын бин ди сы хур бу ган җин ди йи ён. 3Ди ба тян ги эр ва зы ян дин ё зў сун нэ ти ни. 4Йи ху нэ гә нү жын ё дын сан шы сан тян ни, йи чыр до тон ди ще тын чў ди сы хур, та цэ чын ха ган җин ди ни. Та хан мә чын ха ган җин ди сы хур, ба Хў да җян чў лэ ди сы са гуй җун дун щи бу нын ду, е бу җун җин Гуй җун вәр ли ту чи.
5Зуә йүә ди нү жын дан ба нү ва зы сын-ён ха, йи ху шы сы тян нэ гә нү жын сы бу ган җин ди, зу щён та мый йи гә йүә хэ нү жын бин ди сы хур бу ган җин ди йи ён. Йи ху нэ-гә нү жын ё дын лю шы лю тян ни, йи чыр до ще тын чў ди сы хур, нэ хур та цэ чын ха ган җин ди ни.
6Ба эр ва зы хуэй җә сы нү ва зы сын-ён ха ди нү жын чын ха ган җин ди йи ху, та ба йи суй ди ён го зы ё җү чын шо ди гўр-ба ни ни, хан ба йи гә бан гәзы хуэй җә сы гә ва зы ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни. Та ба җы гә ён го зы лян чёр ё на до Җў ди гуй җун җон фон мын гын чян, ги Исраил ди ахун ги ги ни. 7Исраил ди ахун ба җы гә гўр ба ни ги Җў ё җү ги ни, ба нэ гә нү жын зў ган җин ни. Зу җы му җя нэ гә нү жын чын ха ган җин ди ни.
8Нэ гә нү жын дан мэ бу че йи гә ён го зы, җё та ба лён гә бан гәзы хуэй җә сы лён гә гә ва зы на шон, ба йи гә җү чын шо ди гўр ба ни, ба ди эр гә җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни. Исраил ди ахун ба нэ гә нү жын ё зў ган җин ни. Зу җы му җя та чын ха ган җин ди ни.
Жынданхэлимафынбинли
13Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2Сый ди жу пи зы шон дан чў лэ гә да, зы зы зы хуэй-
җә сы дян дяр ли, җы гә бин дан нын бян чын ма фын бин, нэ хур ба нэ гә жын ё лин до Ха ру нэ ахун хуэй җә сы дон
243
Ле вит 13
ахун му ди та ди эр зы му мян чян ни. 3Та му ли ту ди йи гә ахун ба нэ гә жын ди пи зы шон ди бин вәр щи щир ё кан йихар-ни. Бин вәр шон ди хан мо дан чын ха бый быйр ди зэ му сы бин вәр дан би дан лин пи зы шын щер, – җы сы ма фын бин. Исраил ди ахун ё ги да җя мин да мин фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди. 4Нэ гә жын ди бин вәр дан чын ха бый быйр-ди, кә сы би дан лин пи зы йи дяр ду мә шын, хан мо е мә бян чын бый янсый ди, нэ хур Исраил ди ахун ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни ни. 5Ди чи тян Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын щи щир ё кан йихар ни. Бин-вәр дан мә гэ бян, зэ е мә йин да, нэ хур Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни ни. 6Ди чи тян Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын ё кан йихар ни; бин вәр дан бян ли ян сый ли, зэ е мә йин да, нэ хур та ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди; та хэ ди җы гә бин сы щүан. Нэ гә жын ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни; зу җы му җя та чын ха ган җин ди ли. 7Кә сы Исраил ди ахун дан ба та кан ли, ги да җя фә ли нэ гә жын сы ган җин ди, йи ху бин вәр дан йүан хуэй йин да ли, нэ гә жын ё йүан хуэй до Исраил ди ахун мян чян ни. 8Исраил ди ахун йүан хуэй ба та щи щир ё кан йихар ни. Бин вәр дан йин да ли, Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди; та хэ ди җы гә бин сы ма фын бин.
9Сый дан хэ ли ма фын бин ли, ба та ё лин до Исраил ди ахун мян чян ни. 10‑11Исраил ди ахун ба нэ гә жын щи щир ё кан йихар ни. Та ди жу пи зы шон ди бин вәр дан чын ха бый быйр ди ли, хан мо е чын ха бый быйр ди ли, хан ю тон ще нун ди куә куә зы ли, – җы сы ло ма фын бин. Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди, кә сы ба та бу ё суә до фон зы ни, йин цы сы та кә җя сы бу ган җин ди. 12‑13Ма фын бин дан сандо та ди йи че пи зы шон, да ту до җүә ду сы ма фын бин, нэ хур Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын ё кан йихар ни. Та дан кан җян ма фын бин ба нэ гә жын ди хун шын йи ман ду гэ чў ли, та зу ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди, йин цы сы та ди йи че пи зы чын ха
244
Ле вит 13
бый быйр ди ли. 14Нэ гә жын ди пи зы шон дан ю тон ще нун ди куә куә зы ли, нэ гә жын сы бу ган җин ди. 15Исраил ди ахун кан җян нэ гә жын ю тон ще нун ди куә куә зы ди сы хур, ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди, йин цы сы тон ще нун ди куә куә зы сы ма фын бин. 16Кә сы бин вәр дан хо ли, чын ха бый быйр ди ли, нэ гә жын зу ё йүан хуэй до Исраил ди ахун мян чян ни. 17Исраил ди ахун йүан хуэй ба та ё кан йихар ни. Бин вәр дан җын шы чын ха бый быйр ди ли, Исраил ди ахун ги да җя ё фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди.
18Сый ди жу пи зы шон чў ли куә куә зы ли, йи ху җы гә куә-куә зы хо ли, 19кә сы бин вәр дан йүан хуэй җун ли, чын ха бый быйр ди ли, хан ю хун-бый янсый ди дян дяр ли, нэ гә жын ё до Исраил ди ахун мян чян ни. 20Исраил ди ахун ба нэ гә жын щи щир ё кан йихар ни. Бин вәр дан би дан лин-ди пи зы шын щер зэ му сы мо дан чын ха бый быйр ди ли, Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди; та ди куә куә зы чын ха ма фын бин ли. 21Исраил ди ахун дан кан җян бин вәр шон ди хан мо мә чын ха бый быйр ди зэ му-сы бин вәр дан би дан лин ди пи зы йи дяр е мә шын, кә сы дё ли ян сый ли, та ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни ни. 22Бин вәр дан йин да ли, Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди – җы сы ма фын бин. 23Бин вәр дан мә гэ бян, зэ е мә йин да, җы бусы ма фын бин ди куә куә зы, Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди.
24Сый дан ю шо ха ди шон, җы гә шон дан чын ха бый-быйр ди хуэй җә сы ю хун-бый янсый ди дян дяр ли, 25нэ-хур Исраил ди ахун ба нэ гә жын щи щир ё кан йихар ни. Шон ди хан мо дан чын ха бый быйр ди ли, бин вәр дан би дан лин ди пи зы шын щер – җы сы шо ха ди шон го ту чў ха ди ма фын бин; Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди. 26Исраил ди ахун дан кан җян бин вәр шон-ди хан мо мә чын ха бый быйр ди зэ му сы бин вәр дан би дан лин ди пи зы йи дяр е мә шын, кә сы бян ли ян сый ли, Исраил ди ахун ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни-ни. 27Ди чи тян Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын ё
245
Ле вит 13
кан йихар ни. Бин вәр дан йин да ли – җы сы ма фын бин. Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин-ди. 28Бин вәр дан мә гэ бян, зэ е мә йин да, кә сы бян ли ян сый ли, җы бусы ма фын бин. Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди, йин цы җы сы шо ха ди шон го ту чў лэ ди ба ба зы.
29Сый ди ту шон хуэй җә сы ха ба зы шон (нэ гә жын бу лүн сы нан жын хуэй җә сы нү жын) дан юли бин вәр, 30Исраил ди ахун ба нэ гә жын щи щир ё кан йихар ни. Бин вәр дан би дан лин ди пи зы шын щер, бин вәр шон ди ту фа хуэй җә сы хў зы дан щи ли зэ му сы бян чын хуон ян сый ли – җы сы ма фын бин. Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу ган җин ди. 31Исраил ди ахун кан нэ гә жын ди сы хур дан кан җян бин вәр би дан лин ди пи зы йи дяр е мә шын, е мәю хуон ту фа хуэй җә сы хў зы, та зу ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни ни. 32Ди чи тян Исраил ди ахун йүан-хуэй ба бин вәр ё кан йихар ни. Бин вәр дан мә йин да, ту фа хуэй җә сы хў зы е мә бян чын хуон янсый ди, бин вәр би дан лин ди пи зы йи дяр е мә шын, 33нэ хур нэ гә жын чў гуә бин вәр шон ди ту фа ба йи че ту фа хуэй җә сы хў зы ё ти дё-ни. Йи ху Исраил ди ахун йүан хуэй ба нэ гә жын чи тян ё суә до фон зы ни. 34Ди чи тян Исраил ди ахун йүан хуэй ба бин вәр ё кан йихар ни. Бин вәр дан мә йин да, би дан лин ди пи зы йи дяр е мә шын, Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди. Нэ гә жын ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни, зу җы му җя та чын ха ган җин ди ни. 35Кә сы нэ гә жын чын ха ган җин ли ди йи ху, бин вәр дан кә йин-да ли, 36Исраил ди ахун йүан хуэй ё кан та ни. Бин вәр дан җын шы йин да ли, нэ хур Исраил ди ахун бу зо хуон ту фа хуэй җә сы хў зы: нэ гә жын шы зэ сы бу ган җин ди. 37Бин вәр дан мә йин да, хи ту фа е җон чў лэ ли, бин вәр е хо ли, нэ хур Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы ган җин ди.
38Сый ди жу пи зы шон (нэ гә жын бу лүн сы нан жын хуэй-җә сы нү жын) дан чў ли бый янсый ди дян дяр ли, 39нэ хур Исраил ди ахун ба нэ гә жын ё кан йихар ни. Җы ще дян-
246
Ле вит 13
дяр дан сы бый гуа гуа янсый ди – җы сы пи зы шон чў лэ ди зы зы зы; нэ гә жын сы ган җин ди.
40‑41Сый ди ту фа туә дё ли (бу лүн чян ту ди хуэй җә сы ху-ту ди ту фа), нэ гә жын сы ган җин ди. 42Кә сы нэ гә жын ди тў ту шон дан юли хун-бый янсый ди дян дяр – җы сы ма фын-бин. 43Исраил ди ахун ба нэ гә жын ё кан йихар ни. Та ди тў ту шон дан җын шы чў ли хун-бый янсый ди дян дяр ли, 44нэ хур Исраил ди ахун ё ги да җя фә ни: нэ гә жын сы бу-ган җин ди, йин цы сы та ди ту хэ ли ма фын бин ли.
45Хэ ма фын бин ди жын ё чуан лан йи шон ни, пи ту-сан-фа ха, ба лян ди ха ту гэ чў ё хан ни: «Бу ган җин, бу ган җин!» 46Ма фын бин хан мә хо ди зы чян, нэ гә жын сы бу ган җин ди; җё та зэ йин пан вэ ту җў ни, лян дан лин жын бу лэ вон.
Дунщишонданҗонлимыйли47‑48Бу лүн ён мо йи шон шон, ма бу йи шон го ту, на ён мо
хуэй җә сы ма фын ха ди са бу шон, пи зы шон хуэй җә сы на пи зы зў ха ди са дун щи шон дан җон ли мый ли*; 49җы гә мый дан сы лю янсый ди хуэй җә сы хун янсый ди, ян дин ё җё Исраил ди ахун ба җы гә мый дё ди дун щи кан йихар ни. 50Исраил ди ахун ба җы гә дун щи щи щир ё кан йихар ни, йи ху ба мый дё ди дун щи цон чи тян ни. 51Ди чи тян та йүан хуэй ба җы гә дун щи ё кан йихар ни. Мый дан йин-да ли, җы гә дун щи сы бу ган җин ди. 52Исраил ди ахун ба җы гә мый дё ди дун щи ё шо дё ни, йин цы җы сы нын йин-да ди мый, ба та ян дин ё на хуә шо дё ни.
53Кә сы Исраил ди ахун дан кан җян җы гә мый мә йин да, 54та җё жын му ба җы гә дун щи щи ган җин, ба та йүан хуэй цон чи тян ни. 55Йи ху Исраил ди ахун йүан хуэй ба җы гә мый дё ди дун щи ё кан йихар ни. Мый дан мә йин да, кә сы хан мә гэ бян ян сый, җы гә дун щи сы бу ган җин ди. Мый-дё ди вәр бу лүн зэ нэ гә дун щи ди җын мян ни хуэй җә сы зэ фан мян ни, ба нэ гә дун щи ян дин ё на хуә шо дё ни. 56Кә сы
* 13:47‑48 «Мый» – зэ яхў ти йү ян ли ту җы гә хуа лян «ма фын бин» йи ён.
247
Ле вит 14
Исраил ди ахун йүан хуэй кан җы гә дун щи ди сы хур дан кан жян мый кә җя мә ю ли, нэ хур та ба бу ди нэ йи куэ зы ё чә дё ни. 57Йи ху мый дан йүан хуэй җон ли зэ му сы йин да ли, ба нэ гә дун щи ё на хуә шо дё ни. 58Ба мый дё ди дун щи щи ган җин ли ди йи ху, мый дан мә ю ли, ба нэ гә дун щи зэ ё щи йи бян ни, зу җы му җя нэ гә дун щи чын ха ган җин ди ни.
59Җы ще фа лү ти фә ди сы йи шон го ту дан җон ли мый ли, ё за му җя бан ни. Бу лүн сы ён мо йи шон шон, хў ма бу йи шон го ту, на ён мо хуэй җә сы хў ма фын ха ди са бу шон, пи зы-шон хуэй җә сы на пи зы зў ха ди са дун щи шон дан җон ли мый ли, ба нэ гә дун щи ду ё җо чў җы гә фа лү суан чын ган җин ди хуэй җә сы бу ган җин ди ни.
Замуҗяхэлимафынбиндижынйүанхуэйнынчынхаганҗинди
14Җў ги Му са фә ди: – 2Сый хэ ли ма фын бин ли, та ё җо чў җы гә фа лү
йүан хуэй чын ха ган җин ди ни. Нэ гә жын ё чын ха ган җин ди нэ йи тян, жын му ба та ё лин до Исраил ди ахун мян чян-ни. 3Исраил ди ахун ба та лин до йин пан вэ ту щи щир ё кан йихар ни. Та дан кан жян нэ гә жын ди ма фын бин кә җя хо ли, 4та ё ги гә фын фу, җё нэ гә жын ба лён гә ган җин чёр, йи куэ щүә сун фу, йи тё зы шын-хун янсый ди щян лян йи ба ис соп цо на лэ ни. 5Йи ху Исраил ди ахун җё нэ гә жын ба йи гә ва пын на чүан ди фи гуан ман, ба йи гә чёр на до җы гә пын го ту зэ дё ни. 6Исраил ди ахун ё ба ди эр гә чёр на шон, ба та лян щүә сун фу, шын-хун янсый ди щян дэ ис соп цо йи дар ни зэ пын ни ди ще ли ту мын шы ни. 7Йи ху та ба ще чи бян ё са до нэ гә вон щён чын ха ган җин ди жын шон ни, йи ху ги да җя фә ги ни, нэ гә жын сы ган җин ди. Та хан ё ба ди эр гә чёр фон кэ җё фи дё ни. 8Нэ гә жын ба йи шон ё щи ган җин ни, ба йи че хан мо дэ ту фа ти дё ни, щи абдэ зы-ни, йи ху та зу чын ха ган җин ди ни. Та нын җин йин пан ли ту, кә сы щян ту ни зэ та ди җон фон вэ ту ё җў чи тян ни. 9Ди чи тян та йүан хуэй ба ту ё ти дё ни, ба хў зы гуа дё ни,
248
Ле вит 14
ба мый мо дэ шын шон ди йи че хан мо ду ти дё ни, хан ба йи шон щи ган җин ни, щи абдэ зы ни, нэ хур та җын шы чын ха ган җин ди ни.
10Ди ба тян нэ гә жын ба лён гә мәю дуан бян ди гун-ён-го зы, йи гә йи суй ди, мәю дуан бян ди му-ён го зы, сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян, 1/3 литр чин-ю ё на лэ ни. 11Исраил ди ахун ба та лян җы ще дун щи ё лин до Хў да ди гуй җун җон фон мын гын чян ни, 12йи ху ба йи гә гун-ён-го зы лян 1/3 литр чин-ю җү чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни, ба җы щер дун щи ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. 13Исраил ди ахун ба җы гә ён го зы зэ Гуй җун вәр шон ё зэ дё ни (нэ тар ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди сын лин дэ шо ди гўр ба ни ди сын лин зэ ди ни). Та ян дин ё җы му җя ган ни, йин цы сы ба вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди жу, зу щён вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ди жу йи ён, е ё ги Исраил ди ахун ги ги ни; җы сы тэ гуй җун ди гўр ба ни. 14Исраил ди ахун ё ба вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди ще зан йи дяр, мә до нэ гә жын ди ю эр дуә дан дан зы шон, ю шу ди да му зы ту шон зэ му сы ю җүә ди да му зы ту шон ни. 15Йи ху Исраил ди ахун ё ба чин-ю до дё гә җя ди зуә ба җон шон, 16на ю шу ди зы ту ба җы гә чин-ю зан йидяр, зэ Җў ди мян чян са чи бян ни. 17Та хан ба та ди зуә ба җон шон ди чин-ю ё мә до нэ гә жын ди ю эр дуә дан дан зы шон, ю шу ди да му зы ту шон лян ю җүә-ди да му зы ту шон ни (зэ җы җигә вәр шон та зо чян ба вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди ще мә ли). 18Йи ху Исраил ди ахун ба ба җон шон шын ха ди чин-ю ё до дё нэ гә жын ди ту шон ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун ба нэ гә жын зэ Җў мян чян зў ган җин ни.
19‑20Йи ху Исраил ди ахун ба вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ё җү шон ни, зу ба нэ гә жын зў ган җин ни. Йи ху та ё ба шо ди гўр ба ни ди сын лин зэ дё, лян мян ди гўр ба ни йи дар ни зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё ни. Зу җы му-җя Исраил ди ахун ба нэ гә жын ё зў ган җин ни, нэ хур та чын ха ган җин ди ни.
249
Ле вит 14
21Нэ гә жын дан чүн, мэ бу че җы щер гўр ба ни, та ба йи гә гун-ён го зы ё җү чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни, ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. Та хан ба йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян зэ му сы сан бый ми лли литр чин-ю ё җү чын мян ди гўр ба ни ни. 22Нэ гә жын ё хан ба лён гә гә-ва зы хуэй җә сы лён гә бан гәзы на шон, ба йи гә җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни. 23Ди ба тян, зу сы нэ гә жын чын ха ган җин ди нэ йи тян, та ба җы ще гўр ба ни на до гуй җун ди җон фон мын гын чян, Җў ди мян чян, ги Исраил ди ахун ё ги ги-ни. 24Исраил ди ахун ба вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди гун-ён го зы лян чин-ю ги Җў ё дуан чын гуй җун ли щин ни. 25Та ба нэ гә ён го зы ё зэ дё, ба та ди ще зан йидяр, мә до нэ гә жын ди ю эр дуә дан дан зы шон, ю шу ди да му зы ту шон, лян ю җүә ди да му зы ту шон ни. 26‑27Исраил ди ахун ба чин-ю до дё гә җя ди зуә ба җон шон, на ю шу ди зы ту ба җы гә чин-ю зан йидяр, зэ Җў ди мян чян ё са чи бян ни. 28Йи ху та ба чин-ю ё мә до нэ гә жын ди ю эр дуә дан дан зы шон, ю шу ди да му зы ту лян ю җүә ди да му зы ту шон ни (зэ җы җигә вәр шон та зо чян ба вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ди ще мә ли). 29Йи ху Исраил ди ахун ба ба җон шон шын ха-ди чин-ю ё до дё нэ гә жын ди ту шон ни. Зу җы му җя та ё зэ Җў ди мян чян ба нэ гә жын зў ган җин ни. 30‑31Йи ху та ба йи гә гә ва зы хуэй җә сы бан гәзы ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба-ни, ба җы ще лян мян ди гўр ба ни йи дар ни җү шон ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун зэ Җў ди мян чян ба нэ гә жын ё зў ган җин ни. 32Сый хэ ли ма фын бин ли, вон щён чын ха ган җин ни, кә сы ба җү ди йи че гўр ба ни мэ бу че, та ян дин ё җо чў җы гә фа лү ган ни.
Фонзыниданҗонлимыйли33Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 34Исраил жын му до Ха наан ди фон шон ди йи ху (ба
җы гә ди фон Вә ги та му ги ги, җё чын ха та му ди ни), та му-
250
Ле вит 14
ди фон зы ни дан җон ли мый ли, та му ё җо чў җы ще фа лү ган ни. 35Сый ди фон зы ни дан җон ли мый ли, та ян дин ё чи, ги Исраил ди ахун фә ги ни. 36‑37Исраил ди ахун ё ги-гә фын фу ни, җё нэ гә жын ба фон зы ли ту ди йи че дун щи на чў лэ, бә җё ахун ба фон зы ли ту ди йи че дун щи җё чын бу ган җин ди ли. Ба дун щи на чў лэ ди йи ху, Исраил ди ахун ё җин до фон зы ни ба мый дё ди вәр кан йихар ни. Та дан кан җян чён шон ю лю хуэй җә сы хун янсый ди дян дяр ни, җы ще зы дян дяр хан би дан лин ди чён шын щер, 38нэ хур та ё чў лэ ба фон зы суә чи тян ни. 39Ди чи тян Исраил ди ахун ё хуэй лэ кан йихар ни. Та дан кан җян чён шон җон-ди мый йин да ли, 40нэ хур та ё ги гә фын фу җё жын му ба мый дё ди шы ту на чў лэ, эр дё чын пу вэ ту ди бу ган җин вәр-шон ни. 41Йи ху та җё жын му ба чён шон ман ха ди ни гуа дё, ба та эр дё чын пу вэ ту бу ган җин вәр шон ни. 42Ба на чў лэ ди шы ту ди вәр ё на дан лин шы ту тян ман ни, ба чён на ни йүан хуэй ман чў ни.
43Җы гә ди йи ху фон зы ни дан йүан хуэй җон ли мый ли, 44нэ хур Исраил ди ахун йүан хуэй ё чи кан йихар ни. Дан сы чён шон җон ди мый йин да ли, нэ гә фон зы сы бу ган җин ди. 45Ба нэ гә фон зы ё цый дё ни, ба та ди шы ту, му ту, ни ду ё эр дё чын пу вэ ту ди бу ган җин вәр шон ни. 46Ба нэ гә фон зы суә чў ди сы хур, сый дан җин чи ли, та йи чыр до нэ йи тян ди ху шон чын ха бу ган җин ди ни. 47Сый зэ нэ гә фон зы ли ту дан фи җуә ли хуэй җә сы чы ли чы ди ли, та ба гә җя ди йи-шон ё щи ган җин ни.
48Ба фон зы на ни йүан хуэй ман чў ли ди йи ху, Исраил ди ахун хуэй лэ кан нэ гә фон зы ди сы хур дан кан җян чён шон мәю мый, та ё ги да җя фә ни, нэ гә фон зы сы ган җин ди, йин цы сы мый кә җя мә ю ли. 49Та ба лён гә чёр, йи куэ щүә-сун фу, йи тё зы шын-хун янсый ди щян лян йи ба ис соп цо йи дар ни на шон, ба нэ гә фон зы ё зў ган җин ни. 50‑51Та ба йи гә ва пын на чүан ди фи ё гуан ман, ба йи гә чёр на до җы гә пын го ту, зэ дё ни; ба ди эр гә чёр на шон, лян щүә-сун фу, шын-хун яынсыйди щян дэ ис соп цо йи дар ни зэ
251
Ле вит 15
пын ни ди ще ли ту мын шы, чи бян са до фон зы шон ни. 52Та ё на чёр ди ще, фи чүан ди фи, хуә чёр, щүә сун фу, ис соп цо лян шын-хун янсый ди щян ба нэ гә фон зы зў ган җин ни. 53Йи ху та хан ё ба ди эр гә чёр фон кэ җё фи дё ни. Зу җы-му җя та ба нэ гә фон зы ё зў ган җин ни.
54‑56Җы ще фа лү ти фә ма фын бин, со бин, пи зы шон җун ди гә да, зы зы зы, дян дяр зэ му сы йи шон шон хуэй җә сы фон зы ни җон ди мый ди ни. 57Җо чў җы ще фа лү жын му ба ган җин лян бу ган җин сы чин ё фын щё кэ ни.
Дананжындишыншондантонлисали
15Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2‑3Ни му ги исраил жын му ба җы ще фа лү фә ги:
Да на гә нан жын ди шын шон дан тон ли са ли, бу лүн тон чў лэ ди дун щи дан хан тон ди ни хуэй җә сы кә җя җў-ха ли, йи че тон чў лэ ди дун щи сы бу ган җин ди. 4Нэ гә жын фи ха ди чуон хуэй җә сы зуә ха ди дун щи ду сы бу ган җин ди. 5‑6Сый ба нэ гә жын фи ха ди чуон ду ли хар хуэй җә сы зуә до та зуә ха ди дун щи шон, та ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 7Сый ба тон ли са ди нэ гә жын ду ли хар, та ян дин ё ба йи шон щи ган җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 8Тон ли са ди жын дан ба тў мә тў до ган җин жын шон, җы гә жын ян дин ба йи шон ё щи ган җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 9Тон ли са ди жын чи-ха ди нан зы ду сы бу ган җин ди. 10Сый ба нэ гә жын зуә ха ди дун щи ду ли хар, до нэ йи тян ху шон та чын ха бу ган җин ди-ни. Сый ба җы ще дун щи на шон ли, та ян дин ба йи шон ё щи җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 11Тон ли са ди жын мә щи шу ди зы чян дан ба сый ду ли хар, нэ гә жын ян дин ба йи шон ё щи җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу-ган җин ди. 12Тон ли са ди жын дан ба са җя сы ду ли хар, ба ва җя сы ян дин ё да лан ни, ба му ту ди җя сы на фи ё щи җин ни.
252
Ле вит 15
13Тон ли са ди жын дан хо ли, гуә ли чи тян та ба йи шон ё щи җин ни зэ му сы на чүан ди фи щи абдэ зы ни; зу җы му җя та цэ чын ха ган җин ди ни. 14Ди ба тян та ба лён гә гә ва зы хуэй җә сы лён гә бан гәзы ё на до Хў да ди гуй җун җон фон мын гын чян, ги Исраил ди ахун ги ги ни. 15Исраил ди ахун ба йи гә чёр ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун зэ Җў ди мян чян ба нэ гә жын ё зў ган җин ни.
16На гә нан жын ди зыр дан тон ли, та ян дин ба хун шын на фи ё щи җин ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган-җин ди. 17Нан жын ди зыр дан де до са йи шон шон хуэй-җә сы на пи зы зў ха ди дун щи шон, ба нэ гә дун щи ян дин ё щи җин ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон нэ гә дун щи сы бу ган җин ди. 18Нан жын лян нү жын дан фи ли җё ли, йи ху та му лён гәр ян дин ё щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ди ху шон та му сы бу ган җин ди.
Мыййигәйүәдинүжынбин19Нү жын мый йи гә йүә хэ нү жын бин ди сы хур, чи тян
та сы бу ган җин ди. Сый ба та ду ли хар, нэ гә жын до нэ йи тян ху шон чын ха бу ган җин ди ни. 20Нү жын хэ нү жын бин ди сы хур дан фи до са дун щи шон, нэ гә дун щи зу чын ха бу-ган җин ди ни. 21‑23Сый ба нэ гә нү жын фи ха ди чуон хуэй-җә сы зуә ха ди дун щи ду ли хар, та ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 24Нү жын хэ нү жын бин ди сы хур, та ди нан жын дан лян та фи ли җё ли, нэ гә нан жын йин ви та ди нү жын бу ган җин ди чи тян, та е чын ха бу ган җин ди ни; та фи ди чуон есы бу ган җин ди.
25Нү жын бу хэ нү жын бин ди сы хур дан тон ли ще ли хуэй җә сы хэ ли нү жын бин ди йи ху хан тон ще ди ни, тон ще ди җы йи че жы зы та сы бу ган җин ди, зу щён хэ нү жын-бин ди сы хур бу ган җин ди йи ён. 26Җы гә сы хур та фи ха ди чуон, зуә ха ди дун щи ду сы бу ган җин ди. 27Сый ба җы ще дун щи ду ли хар, та е чын ха бу ган җин ди ни; та ян дин ба
253
Ле вит 16
гә җя ди йи шон ё щи җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, кә сы йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 28Нэ гә нү-жын ди ще тын чў ли ди йи ху, гуә чи тян та цэ чын ха ган-җин ди ни. 29Ди ба тян та ба лён гә гә ва зы хуэй җә сы лён гә бан гәзы ё на до Хў да ди гуй җун җон фон мын гын чян ги ахун ги ги ни. 30Исраил ди ахун ё ба йи гә чёр җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни. Зу җы му җя Исраил ди ахун зэ Җў ди мян чян ба нэ гә нү жын ё зў ган җин ни.
31Зу җы му җя ни му җё исраил жын му ё щё щин ни, кан та му бә чын ха бу ган җин ди ли, бә җё та му ба йин пан ли ту зан ди Вә ди гуй җун җон фон зў чын бу ган җин ди ли. Та му дан ба Вә ди гуй җун җон фон зў чын бу ган җин ди, та му ян дин ву чон ни.
32‑33Җы ще фа лү ти фә ди ни; дан да нан жын ди шын шон тон ли са ли хуэй җә сы тон ли зыр ли, нү жын хэ нү жын бин-ди сы хур тон ли ще ли зэ му сы нан жын лян бу ган җин ди нү жын фи ли җё ли, ё ган са ни.
Вонбыйнищигўнахардижызы
161‑2Зо чян Ха ру нэ ди лён гә эр зы до ли Җў ди мян чян ву чон ли. Җы гә ди йи ху Җў ги Му са фә ди:
– Ни ги ни ди гә гә Ха ру нэ ё фә ги ни: та гуон дин ха ди сы хур шон нын вон мын лян зы ху ту ди Дин гуй җун вәр шон җин чи ни, йин цы сы Вә зэ Дин гуй җун вәр шон, зэ хә тун щён зы ди гэ зы шон ди йүн цэ ли ту до та гын чян ни. Та дан бу тин хуа, җин чи ли, нэ хур та ян дин ву чон ни. 3Ха ру нэ ба йи гә пон ю ва зы ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, хан ба йи гә гун-ён җү чын шо ди гўр ба ни ни, йи ху та цэ нын җин Дин гуй җун вәр шон ни.
4Ха ру нэ җин Дин гуй җун вәр шон зы чян, ба гә җя ди шын зы на фи ё щи җин ни, йи ху җё ба Исраил ахун ди йи шон чуан шон ни: ё чуан ма бу ди по зы дэ кў зы ни, җи ма бу ди дэ зы ни, ба ма бу ди дэс тар мо зы дэ шон ни.
254
Ле вит 16
5Исраил ди йи че жын хан ба сан гә сын лин ё ги Ха ру нэ җё ги ни: лён гә гун җү лү (ба та му ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни) зэ му сы йи гә гун-ён (ба та ё җү-чын шо ди гўр ба ни ни). 6Ха ру нэ ё ви гә җя лян та җя ни ди жын ба йи гә пон ю ва зы җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни. 7Йи ху та ба нэ лён гә гун җү лү ё ла до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян ни. 8Та зэ нэ тар ё җуа чир ни; зэ йи гә чир шон ё ще «Ги Җў», зэ ди эр гә чир шон ё ще «Ган до са вә ни»*. 9Ха ру нэ җуа чўлэ ди ту йи гә чир дан сы «Ги Җў ди», та ба ту йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни. 10Та җуа чўлэ ди ди эр гә чир дан сы «Ган до са вә ни», та ё ба ди эр гә гун җү лү хуә хуәр ла до Җў ди мян чян, йи ху ба та ган дё са вә ни, зу җы му җя ба мин жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни.
11‑12Ха ру нэ ви гә җя лян та җя ни ди жын ба пон ю ва зы җү чын вон бый ни щи гў на хар гўр ба ни ди сы хур, ё да шо гўр ба ни ди җуә зы шон җуә ди хуә ли ту ба җуә ди мый на шон, ман ман ди гә до суй хуә лу ли ту, йи ху ба җы гә суй хуә лу лян йи ба шо ди щён на шон, җин Дин гуй җун вәр шон ни. 13Ха ру нэ ё зэ Җў мян чян ба җы йи ба шо ди щён шо дё ни, җё җы гә ди ян ба хә тун щён зы ди гэ зы гэ чў ни, нэ хур та зу бу ву чон. 14Йи ху та ё ба пон ю ва зы ди йи дяр ще на шон, на зы ту ба җы гә ще зан йихар, са до гэ зы ди чян ту, хан зэ хә тун щён зы чян ту са чи бян ни.
15Йи ху Ха ру нэ ба гун җү лү ё зэ дё ни, җү чын вон бый ни щи мин жын гў на хар ди гўр ба ни ни. Та ба җү лү ди ще ё на-до Дин гуй җун вәр шон, са до хә тун щён зы ди гэ зы шон ни зэ му сы хә тун щён зы ди чян ту ни, зу щён та ба ню ди ще са ди йи ён. 16Җы му җя зў ди та ё ба Дин гуй җун вәр да исраил жын му ди бу ган җин шон зэ му сы та му ган ди йи че гў на хар шон зў ган җин ни. Йин пан сы бу ган җин ди, Җў ди
* 16:8 «Ган до са вә ни» (яхў ти йү ян: «Ла аза зел»). Җы гә хуа хан ю дан-лин ди йи сы ни: «Ги аза зел ги ги ни». «Аза зел» ха ба сы җу до са вә ни ди йи гә зон гуй ди мин зы.
255
Ле вит 16
гуй җун җон фон зэ йин пан дон җун ни зан ди ни, йин ви җы гә та хан ё ба гуй җун җон фон йи ман зў ган җин ни. 17Да Ха ру нэ җин ли Дин гуй җун вәр, щён ба җы гә вәр зў ган-җин ди сы хур, йи чыр до та да нэ тар чў лэ ди сы хур, – җы йи да гун фу вон гуй җун җон фон ни сый ду бу нын җин. Ха ру нэ ба гә җя лян та җя ни ди жын зэ му сы Исраил ди йи-че жын зў ган җин ли ди йи ху, 18ё до шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян ни, Җў ди мян чян ни, ба шо гўр ба ни ди җуә зы е ё зў ган җин ни. Та ба пон ю ва зы ди лян җү лү ди йи дяр ще ё на шон, мә до шо гўр ба ни җуә зы ди сы гә гә шон ни. 19Та хан на зы ту ба җы гә ще ё зан йихар ни, зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон са чи бян ни. Зу җы му җя та ба шо гўр ба ни ди җуә зы да исраил жын му ган хади гў на хар шон ё зў ган җин-ни, җё та чын ха Хў да ди Гуй җун вәр ни.
Бажынмудигўнахарнадёдиҗүлү20Ха ру нэ ба Дин гуй җун вәр, гуй җун җон фон зэ му сы
шо гўр ба ни ди җуә зы зў ган җин ди йи ху, та ба ган дё са-вә ни ди нэ гә хуә хуәр гун җү лү ё ла до Җў ди мян чян ни. 21Та ба лён гә шу ё гә до җү лү ди ту шон, ба исраил жын му ган хади йи че зуй, ган хади йи че гў на хар лян ха сы чин ду жын ни, ба җы ще гў на хар ду «гә до» җы гә җү лү ди ту-шон, йи ху җян чўлэ йи гә жын, җё та ба җы гә җү лү ган дё са вә ни ни. 22Җы гә җү лү зу ба та му ди йи че гў на хар на до мә жын-ян ди ди фон ни ни; җы гә жын ба җы гә җү лү зэ са вә ни ё лю ха ни.
23Йи ху Ха ру нэ ё җин гуй җун җон фон ли ту чи ни. Та ё ба Исраил ахун ди йи шон йи ман туә ха лэ (зо чян җин Дин гуй җун вәр шон ди сы хур та ба җы щер йи шон чуан ли), гә до нэ тар ни. 24Та хан ё зэ Гуй җун вәр шон ба гә җя ди шын зы на фи щи җин ни, йи ху ба та гә җя ди йи шон чуан-шон, чў лэ, ви гә җя ди лян мин жын ди гў на хар ба шо ди гўр ба ни җү ги ни. 25Ха ру нэ ё зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон ба гўр ба ни ди сын лин кә лон ди ю шо дё, җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.
256
Ле вит 17
26Ба ён ган дё са вә ни ди нэ гә жын щян ту ни ё ба гә җя ди йи шон на фи щи җин ни, ба гә җя ди шын зы е щи җин ни, йи ху цэ нын хуэй йин пан ли ту. 27Ба вон бый ни щи гў-на хар гўр ба ни ди пон ю ва зы лян гун җү лү ё на до йин пан вэ ту, зэ нэ тар ба та му ди пи зы, жу, чон чон-дўдў дэ фын ду ё шо дё ни. Зо чян ба та му ди ще кә җя на до Дин гуй җун вәр шон ли, җё ба жын му ди гў на хар вон бый ни щи дё ли. 28Ба гўр ба ни ди сын лин шо дё ди нэ гә жын щян ту ни ба гә җя ди йи шон на фи ё щи җин ни, ба гә җя ди шын зы е щи җин ни, йи ху цэ нын хуэй йин пан ли ту.
Замуҗяёгуәвонбыйнищигўнахардижызыни29Исраил жын му йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни: Нян нян чи йүә чў шы, исраил жын му дэ та му җун җян-
ни җў ди вэ гуй жынму ду ё фын зэ ни, са хуә ду бу нын ган. 30Җы йи тян ё ба та му ди йи че гў на хар вон бый ни щи ни, ба та му зў ган җин ни, җё та му зэ Җў ди мян чян чын ха ган-җин ди. 31Җы сы дин гуй җун жы зы; та му ян дин ё фын зэ ни, са хуә ду бу нын ган. Та му ян дин йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни. 32Исраил ди да ахун ба жын му ё зў ган җин ни. Та ян дин сы зэ та да да ди ви фын шон җо чў фа лү җян чў-лэ ди, җё ган Исраил ди ахун гун сы ди жын. Та ба Исраил ахун ди йи шон ё чуан шон, 33ба Дин гуй җун вәр, гуй җун җон фон, шо гўр ба ни ди җуә зы, Исраил ди ахун му дэ йи че исраил жын зў ган җин ни. 34Ни му йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни: нян нян йи хуэй ян дин ба исраил жын му ди йи че гў на хар вон бый ни щи ни.
Му са җо чў Җў ги та ги ха ди фын фу ган ли.
Зэнатарёҗүгўрбанини
17Җў ги Му са фә ди: 2– Ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му зэ му сы Исраил ди
йи че жын ба җы ще фын фу ги ги: 3‑4На гә исраил жын дан бу зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди
мын гын чян, кә сы зэ дан лин вәр шон ба ню, ён, җү лү зэ дё,
257
Ле вит 17
ги Җў җү чын гўр ба ни ли, нэ гә жын фан ли зуй ли. Та җё ще тон чў лэ ли, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 5Җы гә фын фу ти фә ди сы җё исраил жын му ба сын лин на лэ ги Җў җү ги ни. Зо чян та му зэ кун тан ни зэ ли сын лин ли, җы хур та му ба сын лин ё на до гуй җун җон фон ди мын гын чян, ги Исраил ди ахун ги ги ни, җё та ги Җў җү чын пин нан гўр ба ни ни. 6Исраил ди ахун ба сын лин ди ще ё са до гуй җун җон фон ди мын гын чян зан ди Җў ди шо гўр ба ни ди җуә зы шон ни, ба кә лон ди ю шо дё ни; җы гә ди щён ви до зу җё Җў ра зы ни. 7Исраил жын му да җы хур зэ бу нын зэ кун тан ни ба сын лин зэ, ги җя-хў да-му җү, җы гә зу щён ги Вә ган ли хў лон ди гў на хар йи ён. Исраил жын му йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни.
8‑9Исраил жын му ли ту ди на гә жын хуэй җә сы та му ли ту җў ди вэ гуй жын дан бу зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, кә сы зэ дан лин вәр шон ба са гўр ба ни ги Җў җү ги-ли, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.
10Исраил жын му ли ту ди на гә жын хуэй җә сы та му җун-җян ни җў ди вэ гуй жын дан чы ще жу, Җў зуй та ни, ба та ди мин зы да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 11Йи че хуә вар ди мин зэ ще ли ту ни, йин ви җы гә Җў ги ди фын фу, җё ба йи че ди ще до дё шо гўр ба ни ди җуә зы шон, зу җы му җя ба мин жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни. Ще зу сы мин, гуон сы ще ба жын ди гў на хар вон бый ни щи ни. 12Йин ви җы гә Җў бу җё исраил жын му зэ му сы та му җун җян ни җў ди вэ гуй жын чы ще жу.
13Исраил жын му ли ту ди на гә жын хуэй җә сы та му җун җян ни җў ди вэ гуй жын да ви ди сы хур дан ба ган җин есын хуэй җә сы чёр җуа чў ли, та ян дин ба есын хуэй җә сы чёр ди ще ё до дё ди шон ни, йи ху на тў ба җы гә ще гэ чў ни. 14Йи че хуә вар ди мин зэ ще ли ту ни, йин ви җы гә Җў бу җё исраил жын му чы ще жу. Сый дан бу тин хуа, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.
15Бу лүн сы исраил жын хуэй җә сы вэ гуй жын дан чы ли сы дё ди хуэй җә сы җё есын нё сы ди сын лин жу ли, та щян-
258
Ле вит 18
ту ни ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни, ба гә җя ди шын зы е на фи щи җин ни; йи чыр до нэ йи тян ху шон та сы бу ган җин ди. 16Та ба гә җя ди йи шон дан бу щи җин, ба гә-җя ди шын зы на фи е дан бу щи, нэ хур та ди зуй зэ та шон ни.
Нанжынляннүжындилэвон
18Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги исраил жын му фә:
– Вә, Анла хў Тор ля сы ни му ди Җў. 3Ни му зэ Еги пет җў-гуә, кә сы ни му бу нын җо чў нэ гә ди фон жын му ди куй чын ган. Вә ба ни му лин до Ха наан ди фон ни ни, зэ җы тар ни му е бу нын җо чў җы гә ди фон жын му ди куй чын ган. 4Ни му ё зун хў Вә ди фа лү ни, ган Вә ди фын фу ни. Вә, Анла хў Тор-ля сы, ни му ди Җў. 5Ни му ё зун хў Вә ги ни му ги ха ди фа лү лян фын фу ни; дан җы му җя ган, ни му хуә ни. Вә сы Җў.
6Сый ду бу нын лян гә җя ди чин чин йи дар ни фи җё. Вә сы Җў. 7Ни бу нын лян ни ди ма ма йи дар ни фи җё, лян җы-му җя ди ган бан ни ги ни ди да да да лян ди ни. Җы сы ни ди ма ма, нан дый ни нын лян гә җя ди ма ма йи дар ни фи җё ма? 8Ни бу нын лян ни да да ди дан лин щи фу зы йи дар ни фи җё, лян җы му җя ди ган бан ни ги ни ди да да да лян ди ни. 9Ни бу нын лян ни ди зы мый йи дар ни фи җё. Суй жан та сы дан лин ма ма ди хуэй җә сы дан лин да да ди нүр еба; суй жан та лян ни йи дар ни зэ йи гә җя ни җон да ли хуэй җә сы бусы зэ йи гә җя ни җон да ли еба, ни бу нын лян та йи дар ни фи җё. 10Ни бу нын лян гә җя ди сун нүр йи дар ни фи җё, лян җы му җя-ди ган бан ни ги ни гә җя да лян ди ни. 11Ни бу нын лян ни да да ди дан лин щи фу зы ди нүр йи дар ни фи җё, йин цы сы та сы ни ди зы мый. Нан дый ни нын лян ни ди зы мый йи-дар ни фи җё ма? 12‑13Ни бу нын лян гә җя ди гў ма хуэй җә сы нён нён йи дар ни фи җё. 14Ни бу нын лян ни абый ди щи-фу зы хуэй җә сы ни ба ба ди щи фу зы йи дар ни фи җё, йин цы та му сы ни ди да ма лян шын шын. 15‑16Ни бу нын лян ни ди эр зы ди щи фур, со зы хуэй җә сы ни щүн ди щи фур йи дар ни фи җё. 17Ни дан лян на гә нү жын йи дар ни фи ли җё ли, ни
259
Ле вит 18
бу нын лян нэ гә нү жын ди нүр, сун нүр хуэй җә сы вэ сун нүр йи дар ни фи җё, йин цы та му сы ни ди чин чин. Җы йи че сы гў на хар. 18Ни ди щи фу зы хан хуә ди сы хур, ни бу нын ба та ди зы мый чү шон, лян та йи дар ни фи җё.
19Ни ди щи фу зы мый йи гә йүә хэ нү жын бин ди сы хур, ни бу нын лян та йи дар ни фи җё, йин цы та сы бу ган җин-ди. 20Ни бу нын лян дан лин нан жын ди щи фу зы йи дар ни фи җё, лян җы му җя ди ган бан ни ба ни гә җя зў чын бу ган-җин ди ни. 21Ни бу нын ба гә җя ди эр нү му ги Мо лох хў да* җү чын гўр ба ни, йин цы сы лян җы му җя ди ган бан ни дэ цэ ни ди Хў да ди ни. Вә сы Җў. 22Нан жын бу нын лян нан жын йи дар ни фи җё; Хў да ба җы гә хын ди хын. 23Бу фә нан жын хуэй җә сы нү жын сый ду бу нын лян есын йи дар ни фи-җё, йин цы сы җы гә кә ву-сын за ди сы чин ба жын зў чын бу ган җин ди ни.
24Ба җы ще сы чин ни му ду бу нын ган, бә җё ни му гә җя чын ха бу ган җин ди ли, йин цы сы Вә да ни му мян чян ган-чў чи ди нэ ще дан лин мин зў ди жын ду ган ли җы му җя ди сы чин ли, йин ви җы гә та му чын ха бу ган җин ди ли. 25Та-му ган хади сы чин ба җы гә ди фон зў чын бу ган җин ди ли, йин ви җы гә Вә зуй җы гә ди фон ни, ба нэ тар җў ди жын му ган чў чи ни. 26‑27Та му ба Вә хын ди йи че сы чин ган ли, ба җы гә ди фон зў чын бу ган җин ди ли; кә сы ни му бу нын ган лян та му йи ён ди гў на хар. Ни му ли ту бу лүн сы исраил жын хуэй җә сы вэ гуй жын ду ё зун хў Җў ди фа лү лян фын фу ни. 28Зу җы му җя Вә да җы гә ди фон ба ни му бу ган чў чи, зу щён Вә ба җы тар ву җин җў ди жын му ган чў чи ди йи ён. 29Җё ни му ду җы до: сый дан ба Вә хын ди җы ще сы чин ган ли, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.
30Җў фә ди: – Ни му ё зун хў Вә ги ха ди йи че фын фу ни, бу нын җо чў
зо чян зэ җы тар җў ди жын му ди куй чын ба Вә хын ди сы-
* 18:21 «Мо лох хў да» – җы сы Ха наан ди фон шон ди жын му бэ вон ди йи гә җя-хў да.
260
Ле вит 19
чин ган, бә җё ни му гә җя чын ха бу ган җин ди. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.
«Нимуёчынхаҗянчўлэди,гуйҗунжынмуни»
19Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги Исраил ди йи че жын фә:
Ни му ё чын ха җян чў лэ ди, гуй җун жын му ни, йин цы сы Вә, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля сы, гуй җун ди. 3Ни му ду ё тэ нэ ни му ди да да-ма ма ни, ё зун хў шан бэ ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.
4Ни му бу нын ба Вә лё ха, бэ вон дан лин хў да му чи, е бу нын ги ни му гә җя на җин зы зў та му ди ён зы. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў. 5Ни му ги Вә, Җў, ба сын лин зэ дё, җү пин нан гўр ба ни ди сы хур дан җо чў Вә ги ни му ги ха ди фын фу йи ман ган, Вә ба ни му ди гўр ба ни җе шу ха ни. 6‑7Ба гўр ба ни ди жу ё зэ җү гўр ба ни ди нэ йи тян хуэй җә сы ди эр тян чы ван ни. Ди сан тян гўр ба ни ди жу дан хан шын ха ли, ба җы гә жу ё на хуә шо дё ни, йин цы җы сы бу ган җин ди жу. Сый дан чы ли, Вә ба та му җү ха ди гўр ба ни бу җе шу. 8Чы-ха ди жын ю зуй ни, йин цы сы та ба ги Вә җү ха ди гуй җун гўр ба ни зў чын бу ган җин ди ли; ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни.
9Ни му зэ ди ни гә мый зы ди сы хур, ба тан до бон гәр ни җон ди мый зы бә гә, вон ху ту е бә җуан гуә чи, ба де ха лэ ди мый суй зы бә шы. 10Ни му зэ пу то йүан зы ни шу пу то ди сы хур, ба пу то вон ван ни бә шу, е бә шы де ха лэ ди пу то. Ни му ба җы ще зы мый суй зы дэ пу то ги чүн жын лян ли-щён жын ё шын ха ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.
11Ни му бә ту дун щи, бә хун жын, бә чә хуон. 12Ни му бу нын на Вә ди мин зы дў җя җу; лян җы му җя ди ган бан ни му дэ цэ Вә ди мин зы ди ни. Вә сы ни му ди Җў.
13Ни му бә хун ни му гын чян ди жын, е бә чён та ди дун-щи. Ни му ги гўха ди зў хуә ди жын ба та зын ха ди гун чян йи ха ё ги ги ни, ба та ди гун чян бә шын до мир гә ган зо ли.
261
Ле вит 19
14Ни му бә ма лун зы, е бә дон гуа ха зы зу лў, бә җё та де до. Ни му ё па щён Вә ни; Вә сы ни му ди Җў.
15Ни му бу нын ба гун до зў фан; бу нын кан жын му ди лян мян, на па җы сы ючян хан хуэй җә сы чүн жын. Ни му ё җо чў гун до кан ни му гын чян ди жын ни. 16Ни му бу нын зэ ни му ди мин жын җун җян дон щян хуа тун зы; бу нын хэ ни му гын чян жын ди мин. Вә сы Җў.
17Ни му щин ни бу нын хын ни му ди ди щүн му, кә сы мин да мин ё фә ни му гын чян жын ди цуә ни. Зу җы му-җя бу җё ни му гә җя ган гў на хар. 18Ни му бу нын бо чу, е бу нын ги ни му ди мин жын җи чу. Ни му ё нэ гын чян ди жын ни, зу щён ни му нэ гә җя ди йи ён. Вә сы Җў.
19Ни му ё зун хў Вә ди фын фу ни. Бә җё йи мур-йи ён ди йи гә сын лин лян бусы дан лин сын лин пый дуй. Ни му бу нын зэ йи гә тан до ни са лён гә бусы йи мур-йи ён ди җун-зы. Ни му бу нын чуан бусы на йи мур-йи ён ди лён гә щян фын ха ди йи шон.
20На гә нү нў дан лян йи гә нан жын кә җя дин ли хун ли, кә сы ба нэ гә нү нў хан мә мэ хуэй лэ, та хан мәю зыю, та ди җў жын дан лян та йи дар ни фи ли җё ли, ги та му лён гәр ду ё дин зуй ни, гуон сы бу нын дин сы зуй, йин цы сы нэ гә нү жын сы нў. 21Нэ хур нэ гә җў жын ба йи гә гун-ён ё ла до Җў ди гуй җун җон фон мын гын чян, ба нэ гә гун-ён җү чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни. 22Исраил ди ахун ё на нэ гә гун-ён ба җы гә жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ни; Җў зу фон шә та ни.
23Ни му җин ли Ха наан ди фон шон ди сы хур, дан зэ ли го тян фу ли, ба ту сан нян нэ гә фу ги ха ди го тян ё суан чын бу ган җин ди ни, ба та бу нын чы. 24Ди сы нян шон ба нэ гә фу шон җе ди го тян йи ман ду ё ги Җў дуан чын ли щин ни, зы фә ди ни му ги Җў до ще ди ни. 25До ли ди ву нян, ни му цэ нын чы җы гә фу шон ди го тян. Ни му дан җы му җя ган, җы гә фу вон ху дуә йү ги го тян ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.
26Ни му бә чы ю ще ди жу, е бә суан гуа. 27Ни му бә ти ту шон ди җу ви ту фа, е бә җё хў зы ди бян бяр. 28Ба вон жын
262
Ле вит 20
кў ди сы хур, ни му зэ гә җя ди шын зы шон бә за хуа хуэй-җә сы гә гә җя ди шын зы. Вә сы Җў.
29Ни му бә җё ни му ди нүр мэ гә җя ди шын зы*. Ни му дан җы му җя ган, вон ху ха ба нын бэ вон дан лин хў да му-ни; вон ху ни му җў ди ди фон ни хў лон ди гў на хар е ман ни.
30Ни му ё зун хў шан бэ ни, тэ нэ Вә ди Гуй җун вәр ни. Вә сы Җў.
31Ни му зэ җё луә хур ди жын зэ му сы суан гуа жын гын-чян бә чи, е бә вын та му. Ни му дан җы му җя ган, ни му зу чын ха бу ган җин ди ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.
32Ни му ё тэ нэ ло жын му ни, зэ ту фа бый быр ди жын мян-чян зан че лэ ни. Ни му ё па щён Вә ни; Вә сы ни му ди Җў.
33Ни му ба ни му гуй җя ни җў ди вэ гуй жынму бә чи фу. 34Җё та му до ни му шон чын ха зу щён исраил жын му йи-мур-йи ён ди; ни му ё нэ та му ни, зу щён ни му нэ гә җя ди йи ён. Ни му ё җи че лэ ни: ни му зо чян зэ Еги пет е дон ли ли щён жын му ли. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.
35Ни му ба чон дуан, чин җун дэ фур лён на бу гун до ди лў фу бу нын лён, зу җы му җя хун жын му. 36Ни му ё сы йүн гун до чын ни, гун до җуй зы, гун до фур лён ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў. Вә да Еги пет ба ни му лин чў лэ ли. 37Ни му ба Вә ги ха ди йи че фын фу ё зун хў ни, җо чў Вә ги ха ди йи че фа лү ган ни. Вә сы Җў.
Гисыйёдинсызуйни
20Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги исраил жын му фә:
Ни му ли ту на гә исраил жын хуэй җә сы вэ гуй жын дан ба гә җя ди эр нү му ги Мо лох хў да җү чын гўр ба ни, ги нэ-гә жын ян дин ё дин сы зуй ни; мин жын ё на шы ту ба та да сы ни. 3Сый ба гә җя ди эр нү ги Мо лох хў да җү чын гўр-
* 19:29 Зо чян ха нан ей жын му бэ вон Астар та нү хў да ди сы хур, зэ бэ вон ди фон зы ни та му лян ба вэди нү жын му йи дар ни фи җё ди лэ. Та му сы лён-ди, дан сы җы му җя ган, та му ди нү хў да ги та му нын ги хо шу чын ни.
263
Ле вит 20
ба ни, та ба Вә ди Гуй җун вәр зў чын бу ган җин ди ли, ба Вә ди гуй җун мин зы дэ цэ ли. Йин ви җы гә Вә зуй та ни, ба та ди мин зы да Вә ди мин жын ли ту чү дё ни. 4‑5Мин жын дан ба гә җя ди нян җин бичў, бу кан нэ гә жын ган са ли, ба та бу да сы, Вә гә җя зуй нэ гә жын лян та ди җя ни; Вә ба та ди мин зы дэ нэ ще лян та йи дар ни ди, зу щён ги Вә ган хў лон ди гў на хар йи ён, бэ вон Мо лох хў да ди жын му ди мин зы да Вә ди мин жын ли ту чү дё ни.
6Сый дан зэ җё луә хар ди жын хуэй җә сы суан гуа жын гын чян чи, вын са, җы гә зу щён ги Вә ган ли хў лон гў-на хар ди йи ён; нэ хур Вә зуй нэ гә жын ни, ба та ди мин зы да Вә ди мин жын ли ту чү дё ни. 7Зу җы му җя ни му ё чын-ха җян чў лэ ди, гуй җун жын му ни, йин цы сы Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў. 8Ни му ё зун хў Вә ди фа лү ни, җо чў та му ган ни, йин цы сы Вә, Җў, ба ни му җян чўлэ, җё ни му чын ха гуй җун жын му ни.
9Сый ба гә җя ди да да-ма ма җу ли, ги та ян дин ё дин сы зуй ни; та ди зуй зэ та шон ни.
10Сый дан лян та лян шу ди щи фу зы йи дар ни фи ли җё-ли, ги та лян нэ гә хў лон ди нү жын ё дин сы зуй ни. 11Сый дан лян та да да ди дан лин щи фу зы йи дар ни фи ли җё ли, ги гә җя ди да да да лян ли, нэ хур ги та му лён гәр ё дин сы-зуй ни; та му ди зуй зэ та му шон ни. 12Сый дан лян эр зы ди щи фур йи дар ни фи ли җё ли, ги та му лён гәр ё дин сы зуй ни; та му ган хади сы чин сы кә ву-сын за ди, та му ди зуй зэ та му-шон ни. 13На гә нан жын дан лян дан лин нан жын йи дар ни фи ли җё ли, ги та му лён гәр ё дин сы зуй ни; та му ган хади сы чин сы кә ву-сын за ди, та му ди зуй зэ та му шон ни. 14Сый дан чү ли гә щи фур, йи ху ба вэ му нён е чү шон ли, ба та му сан гәр на хуә ё шо сы ни – җы сы гў на хар. Ни му ли ту сый ду бу нын ган җы му җя ди сы чин. 15Сый дан лян сын лин йи дар ни фи ли җё ли, ба жын лян сын лин ё да сы ни. 16На гә нү жын зэ сын лин гын чян чи, дан лян сын лин йи дар ни фи ли җё ли, ба нү жын лян сын лин ё да сы ни; та му ди зуй зэ та му шон ни. 17Сый дан ба та гә җя ди зы мый (бу лүн та сы
264
Ле вит 20
дан лин ма ма ди хуэй җә сы дан лин да да ди нүр) чү шон ли, җё та му лён гәр зэ да җя ди мян чян щю шы, йи ху ба та му да та му ди мин жын ли ту ё ган чў чи ни. Нэ гә жын лян та гә җя ди зы мый йи дар ни фи ли җё ди йи мяр, та ди зуй зэ та шон ни. 18Нү жын хэ нү жын бин ди сы хур на гә нан жын дан лян та йи дар ни фи ли җё ли, ба нү жын шын зы ли ту тон чў лэ ди ще кан җян ли, ба та му лён гә жын ди мин зы ян дин да та му ди мин жын ли ту чү дё ни. 19Сый дан лян гә җя ди гў гў хуэй-җә сы нён нён йи дар ни фи ли җё ли, та ги гә җя ди чин чин ган ли гў на хар ли; та му ди зуй зэ та му шон ни. 20Сый дан лян гә җя ди да ма хуэй җә сы шын шын йи дар ни фи ли җё ли, та ги гә җя ди абый хуэй җә сы ба ба да ли лян ли. Җы лён гә жын ди гў на хар зэ та му шон ни, та му вон ху йүн зун бу дый эр нү. 21Сый дан ба гә җя ди со зы хуэй җә сы щүн ди щи фур чү шон ли, та ган ли бу ган җин сы чин ли: та ги гә җя ди ди-щүн му да ли лян ли. Та му лён гәр вон хў йүн зун бу дый эр нү.
22Ни му ё зун хў Вә ги ха ди йи че фа лү лян фын фу ни, җо чў та му ган ни, зу җы му җя Вә ба ни му лин до Ха наан ди фон-ни ни, сый ду ба ни му да нэ тар ган бу чў чи. 23Ни му бу нын җо чў зо чян нэ тар җў ха ди жын му ди куй чын ган сы юр (ба җы ще жын Вә да ни му ди мян чян ган чў чи ни), йин цы сы Вә ба та му ган ди ха сы чин хын ди хын. 24Вә зо чян зу ги ни му щү ха ли: Вә ба җы гә тон ню нэ зы лян фын ми ди фу җү ди фон ги ни му ги ги ни, җё чын ха ни муди ни. Вә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля; Вә ба ни му лян дан лин мин зў ди жын му фын кэ ли. 25Йин ви җы гә ни му ян дин ба ган җин лян бу ган җин чёр зэ му сы сын лин ё фын щё кэ ни, бу нын чы бу ган җин чёр дэ сын лин. Вә кә җя ги ни му фә ли, до ни му шон та му сы бу ган җин ди. 26Ни му ё чын ха җян чў лэ-ди, гуй җун жын му ни, йин цы сы Вә, Җў сы, гуй җун ди. Вә ба ни му лян дан лин мин зў ди жын му фын кэ ли, җё ни му чын ха Вә ди мин жын ни.
27Ни му ли ту на гә нан жын хуэй җә сы нү жын дан җё луә-хар хуэй җә сы суан гуа, ги нэ гә жын ян дин ё дин сы зуй ни. Жын му на шы ту ба та ё да сы ни; та ди зуй зэ та шон ни.
265
Ле вит 21
Исраилдидаахундэданлинахунёзунхўсафалүни?
211‑3Җў ги Му са фә ди: – Ни ги Ха ру нэ ди эр зы му, Исраил ди ахун му фә:
Исраил ди ахун чў гуә сун гә җя да да-ма ма ди, эр нү ди, ди щүн му ди хуэй җә сы мә чў җя ди зы мый му зэ му сы дан лин бу йүан чин чин му ди мэ ти, ба дан лин жын ди мэ ти бу нын сун. Та ё щё щин ни, бә җё ба гә җя зў чын бу ган җин ди ли. 4Та е бу нын сун та щи фу зы ди чин чин му ди мэ ти, бә җё ба гә җя зў чын бу ган җин ди ли.
5Исраил ди ахун бу нын ба ту ти гуон; бу нын җё хў зы бян бяр; ба вон жын кў ди сы хур, бу нын гә гә җя ди шын зы. 6Та зэ Вә мян чян ё чын ха җян чў лэ ди, гуй җун жын ни, бу нын сон Вә, йин цы сы та ги Вә, Анла хў Тор ля, җү за ён гўр-ба ни ди ни. 7Исраил ди ахун бу нын ба хў лон ди нү жын, лян нан жын йи дар ни фи ха җё ди хуэй җә сы лин ган дё ди нү жын чү, йин цы сы та зэ Вә, Анла хў Тор ля ди мян чян сы җян чў-лэ ди, гуй җун жын. 8Мин жын ян дин ба Исраил ди ахун, зу щён Вә җян чў лэ ди, гуй җун жын йи ён, ё тэ нэ ни, йин цы сы та ги Вә, Анла хў Тор ля, җү гўр ба ни ди ни. Вә сы гуй җун ди; Вә ба Вә ди мин жын җян чўлэ, җё та му е чын ха гуй җун ди-ни. 9Исраил ахун ди нүр дан ган ли хў лон ди гў на хар ли, та ги гә җя ди да да да ли лян ли; ба та ян дин на хуә ё шо сы ни.
10Ба Исраил ди да ахун ди ту на гуй җун щён-ю мә ха-ли, та ба чуан Исраил ди ахун гуй җун йи шон ди чүан ли җе шу ха ли, йи ху дан ю пә фан ди сы чин, та бу нын пи-ту-сан фа ди, ку лян ба туди ба йи шон чә лан ла кў шын. 11‑12Та бу нын да Гуй җун вәр шон зу дё, вон ю мэ ти ди җя ни чи; та гә җя ди да да-ма ма ву чон ли еба, та е бу нын чи; та ё щё щин ни, ба гә җя зэ му сы Вә ди Гуй җун вәр бә зў чын бу ган җин ди ли, йин цы сы Вә, Җў, кә җя ба та ги Вә гә җя җян чў лэ ли. 13‑14Исраил ди да ахун бу нын ба гуа фу, лин ган дё ди нү жын, лян нан жын йи дар ни фи ха җё ди хуэй җә сы хў лон ди нү жын чү; та ян дин ба та ди мин жын ли ту ди мә чў җя ди нүр ё чү шон ни. 15Та бу нын җё та ди
266
Ле вит 22
эр нү чын ха бу ган җин ди. Вә сы Җў, Вә кә җя ба та җян-чўлэ, җё та дон ли да ахун ли.
16Җў ги Му са хан фә ди: – 17Ни ги Ха ру нэ фә: Ни ди ху бый ли ту сый ди шын зы дан ю са дуан бян ни,
та бу нын ги Вә җү мян ди гўр ба ни. Җы сы йи на вар ё зун хў ди фа лү. 18‑20Сый ди шын зы дан ю са дуан бян ни – би лүн та сы ха зы, чүә зы, бан нян хан, та ди шу хуэй җә сы җүә сы җә хуэ ди, та сы бый гуә зы, ён жын, та ди нян җин ю са дуан бян ни, та хэ пи зы ди са бин хуэй җә сы нан жын ди бин, – җы му җя ди жын бу нын ги Вә җү гўр ба ни. 21Ха ру нэ ахун ди ху бый ли ту сый ди шын зы ю дуан бян ни, та е бу нын ги Вә җү гўр ба ни. 22Җы му җя ди жын нын чы ги Вә җү ги ди гўр ба ни – ба гуй җун хуэй җә сы дин гуй җун гўр-ба ни ду нын чы. 23Кә сы та ди шын зы ю дуан бян ди йи мяр, та бу нын до Дин гуй җун вәр ди мын лян зы гын чян, е бу нын до шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян, бә җё та ба Вә ди Гуй җун вәр шон ди гуй җун дун щи зў чын бу ган җин ди ли. Вә, Җў, ба җы ще дун щи җян чўлэ, җё чын ха гуй җун ди ни.
24Му са зу ба җы ще хуа ги Ха ру нэ, та ди эр зы му дэ Исраил ди йи че жын фә ли.
22Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му фә:
Ни му ба исраил жын му ги Вә, Җў, дуан ги ди гуй җун ли щин ё тэ нэ ни. Ни му бә дэ цэ Вә ди гуй җун мин зы ли. Вә сы Җў. 3Ни му ди ху бый ли ту на гә жын чын ха бу ган-җин ди сы хур дан до ли исраил жын му ги Вә дуан ги ди гуй җун ли щин гын чян ли, та йүн зун бу нын зэ Вә ди шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян ги Вә җү гўр ба ни. Ни му ди ху-бый йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни. Вә сы Җў.
4‑6Ха ру нэ ди ху бый ли ту на гә жын дан хэ ли ма фын бин хуэй җә сы та ди шын шон тон чў лэ са ли, та җи сы ган җин ли, йи ху цэ нын чы гуй җун гўр ба ни ди жу. На гә дун щи дан че чў мэ ти чын ха бу ган җин ди, Исраил ди ахун дан ба җы гә дун щи
267
Ле вит 22
хуэй җә сы са дан лин бу ган җин есын зэ му сы жын ду ли хар, та е чын ха бу ган җин ди ни. На гә Исраил ахун ди зыр дан тон ли, йи чыр до нэ йи тян ху шон та е чын ха бу ган җин ди ни. Та ян-дин ё щи абдэ зы ни, йи ху цэ нын чы гуй җун гўр ба ни ди жу. 7хи ли та цэ чын ха ган җин ди ни, зу нын чы ги та фын ги ди гуй җун гўр ба ни; нэ сы та ди чы ди. 8Ба сы дё ди хуэй җә сы җё есын нё сы ди сын лин жу та бу нын чы. Вә сы Җў.
9Йи че Исраил ди ахун ба Вә ги ха ди җы ще фын фу йи ман ё зун хў ни. Дан бусы җы му җя ди, та му зу юха гў на хар ни, ян дин ву чон ни, йин цы сы та му ба Вә ди гуй җун фын фу мә зун хў. Вә, Җў, ба та му җян чўлэ, җё чын ха гуй җун ди ни.
10Гуон Исраил ахун җя ни ди жын нын чы гуй җун гўр-ба ни ди жу; дан лин жын бу нын чы, бу лүн сы зэ Исраил ахун җя ни җў ди жын хуэй җә сы гўха зў хуә ди жын ду бу нын чы. 11Исраил ахун ди нў, бу лүн сы на чян мэ ха ди хуэй-җә сы зэ та ди җя ни сын-ён ха ди, ду нын чы ги Исраил ди ахун фын ги ди гўр ба ни ди жу. 12Дан сы ба Исраил ахун-ди нүр ги дан лин нан жын чў җя (нэ гә нан жын дан бусы Исраил ди ахун), та е бу нын чы гуй җун гўр ба ни ди жу. 13Кә сы Исраил ахун ди нүр дан чын ха гуа фу хуэй җә сы лин ган дё ди, е мәю ва му, та дан йүан хуэй до да да ди җя-ни, нэ хур та нын чы да да ди чы ди. Гуон Исраил ахун ди җя ни ди жын нын чы гўр ба ни ди жу.
14Дан лин жын дан мә фончў чы ли гуй җун гўр ба ни ди жу ли, та ба җы гә гуй җун гўр ба ни ги Исраил ди ахун ё пый шон ни, хан ба җы гә гўр ба ни ди җя чян 1/5 йи лэ зы е пый шон ни. 15‑16Исраил ди ахун му бу нын җё дан лин жын чы гуй җун гўр ба ни ди жу, бә җё җы гә гўр ба ни чын ха бу-ган җин ди ли, е бә җё нэ гә жын фан цуә, шу зуй. Вә, Җў, ба гўр ба ни җян чўлэ, җё та чын ха гуй җун ди ни.
Базамуҗядисынлиннынҗүчынгўрбани?17Җў ги Му са фә ди: – 18‑19Ни ги Ха ру нэ, та ди эр зы му лян Исраил ди йи че
жын фә:
268
Ле вит 22
На гә исраил жын хуэй җә сы зэ исраил жын му җун җян-ни җў ди на гә вэ гуй жын дан ги Хў да ги ли гә вар дэ хуэй-җә сы гә җя щён ги Җў җү шо ди гўр ба ни, нэ хур та ба мәю дуан бян ди сын лин ё җү ги ни. Та дан ба мәю дуан бян ди по ню, гун-ён хуэй җә сы гун җү лү җү шон ли, Җў зу ба та ди гўр ба ни җе шу ни. 20Кә сы та дан ба ю дуан бян ди сын лин җү чын гўр ба ни, Җў ба җы гә гўр ба ни бу җе шу. 21Сый дан ги Хў да ги ли гә вар дэ хуэй җә сы гә җя щён ги Җў җү пин нан гўр ба ни, та ба мәю дуан бян ди сын лин ё җү ги ни, нэ хур Җў цэ ба та ди гўр ба ни җе шу ни. 22На гә сын лин ди шын зы дан ю са дуан бян ли – би лүн та ди нян җин сы ха ди, та ди туй хуэй җә сы җүә сы җә хуэ ди, та ди пи зы шон ю шон, гә да хуэй җә сы щүан – ба җы му җя ди сын лин ду бу нын гә до Җў ди шо гўр ба ни ди җуә зы шон ги Җў җү гўр ба ни. 23На гә пон ю ва зы ди хуэй җә сы ён го зы ди туй дэ җүә дан чон ди хын хуэй җә сы дуан ди хын, ни му гә җя дан ба җы му җя ди сын-лин ги Җў җү чын гўр ба ни, Җў ба җы гә гўр ба ни җе шу ни. Кә сы ни му дан ги Хў да ги ли гә вар дэ, щён ба җы му җя ди сын лин җү ги ни, нэ хур Җў ба җы гә гўр ба ни бу җе шу. 24На гә сын лин ди дан* дан сы ня суй ди, да суй ди, ба дёди хуэй җә сы кан дё ди, ни му ба җы му җя ди сын лин бу нын ги Җў җү чын гўр ба ни. Зэ ни му җў ди ди фон шон бу нын йү җы му җя ди сы чин. 25Ни му бу нын ба вэ гуй жын ги ги ди сын лин ги Хў да җү чын гўр ба ни. Ба җы му җя ди сын лин суан ди сы ю дуан бян ди, Җў ба җы гә гўр ба ни бу җе шу.
26Җў ги Му са фә ди: – 27Ба пон ю ва зы, ён го зы хуэй җә сы җү лү го зы җён дан
щя ха ли, хан мә гуә чи тян ни, ба та лян та ди ву ню, му-ён хуэй җә сы му җү лү бу нын фын кэ. Гуә ли чи тян, ба та кә-җя нын ги Җў җү чын гўр ба ни. 28Кә сы ба ву ню лян та ди пон ю ва зы, му-ён лян та ди ён го зы, му җү лү лян җү лү го зы бу нын йи тян ли ту ба та му зэ дё, җү чын гўр ба ни. 29Ни му дан ги Җў до ще, ги Та җү пин нан гўр ба ни, зу ё җо чў фын-
* 22:24 «Дан» – ю җун зы ди вәр.
269
Ле вит 23
фу ба гўр ба ни җү ги ни, нэ хур Җў ба җы гә гўр ба ни цэ нын җе шу ха. 30Ба пин нан гўр ба ни ди жу ни му ё җү гўр ба ни ди нэ йи тян чы ван ни, бә шын до ди эр тян ди ган зо ли.
31Ни му ё зун хў Вә ди фын фу ни, җо чў та му ду ган ни. Вә сы Җў. 32Ни му бә дэ цэ Вә ди гуй җун мин зы. Җё исраил жын-му җы до ха: Вә, Җў сы, гуй җун ди, ба ни му е җян чўлэ, җё чын ха гуй җун жын му ни. 33Зо чян Вә ба ни му да Еги пет лин чў лэ, щён ги ни му дон Хў да ни. Вә сы Җў.
Исраилжынмудиҗёмынҗечи
23Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги исраил жын му ба гуә җё мын җе чи ди сы-
чин фә ги: Гуә җе чи ди сы хур, ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни.
3Лю тян ни му нын ган сы чин, кә сы ди чи тян сы шан бэ, җы йи тян ни му ду ё хуан ха ни, са хуә ду бу нын ган. Җы йи тян ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Ни му зэ на тар җў еба, ба шан бэ җы йи тян ё ги Җў җү ги ни. 4Ба җы ще җё мын җе чи, та му ё зэ дин ха ди жы зы шон гуә ни:
ИсраилжынмудиПасхаҗечидэМәюҗёмяндимәмәҗечи(Фур28:16‑25)
5Нян нян җын йүә* шы сы нэ йи тян ди ху шон ни му ё гуә Җў ди Пас ха җе чи ни. 6Җын йүә шы ву сы Мәю җё мян ди мә мә җе чи; чи тян ли ту ни му ду ё чы мәю җё мян ди мә мә-ни. 7Җы гә җе чи ди ту йи тян ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Хў да ни. Са хуә ду бу нын ган. 8Җын җыр чи тян ни му ё ги Җў җү гўр ба ни ни. Ди чи тян ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Са хуә ду бу нын ган.
9‑10Ни му до Җў ги ни му щү ха ди нэ гә ди фон шон йи ху, нян нян шу мый зы ди сы хур, ни му ба ту йи кун зы мый зы
* 23:5 На яхў ти йү ян ба җын йүә җё ди «Авив»; җы гә бон җер сы за му-ди сыйүә.
270
Ле вит 23
ё на до Исраил ди ахун гын чян ни. 11Шан бэ гуә ли ди йи ху, ди эр тян Исраил ди ахун ба җы йи кун зы мый зы ги Җў ё дуан чын гуй җун ли щин ни, чин ди җё Җў ба та җе шу ни. 12Ба йи кун зы мый зы җү ги ди нэ йи тян, ни му ба йи гә мәю дуан бян ди ён го зы ё җү чын шо ди гўр ба ни ни. 13Нэ гә сы-хур хан ё ба лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян җү чын мян ди гўр ба ни ни; ги шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни е ё са йи гә литр пу то җю ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 14Ни му ги Җў ба җы ще гўр ба ни җү ги, нэ хур цэ нын чы на щин шу чын мый зы зў ха ди мә мә, хан нын чы сын ди хуэй җә сы ко ган ди лён шы. Ни му ди ху бый зэ на тар җў еба, ду ё йи на вар зун хў җы гә фын фу ни.
Гәмыйзыдиҗечи(Фур28:26‑31)
15Шан бэ гуә ли ди ди эр тян да шон (җы зу сы ни му ги Җў ба ту йи кун зы мый зы җү ги ди нэ йи тян), ни му ё суан сы шы җю тян ни. 16До ли ди ву шы тян (җы зу сы ди чи гә шан бэ гуә ли ди ди эр тян), ни му ба щин шу чын мый зы ги Җў ё җү чын мян ди гўр ба ни ни. 17Мый йи гә җя щя ё ба лён гә мә мә на шон, ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. Ба мый йи гә мә мә ё на лён гә ки ло хо мян лян җё мян хуә ха зў шон ни, ба җы лён гә мә мә, зу щён щин шу чын гўр ба ни йи ён, ги Җў җү ги. 18Чў гуә мә мә ни му хан ба чи гә йи суй-ди, мәю дуан бян ди ён го зы, йи гә пон ю ва зы, лён гә гун-ён ё җү шон ни. Ба җы ще сын лин, мә мә дэ пу то җю йи дар ни ги Җў җү чын гўр ба ни ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 19Ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни зэ му сы ба лён гә йи суй ди гун-ён җү чын пин нан гўр ба ни ни. 20Исраил ди ахун ё ба мә мә лян лён гә гун-ён ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни (җы сы ги Исраил ди ахун му фын ги ди йи лэ зы). Җы сы гуй җун гўр ба ни. 21Нэ йи тян ни му са хуә ду бу нын ган, ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Ни му ди ху бый зэ на ни җў еба, йи на вар ё зун хў җы гә фа лү ни.
271
Ле вит 23
22Ни му зэ тан до ни гә мый зы ди сы хур, ба тан до бон-гәр ни җон ди мый зы бә гә, вон ху ту е бә җуан гуә чи, ба де ха лэ ди мый суй зы бә шы. Ни му ба җы ще мый суй зы ги чүн жын лян ли щён жын ё шын ха ни. Вә, Анла хў Тор ля-сы, ни му ди Җў.
Чуйлабадиҗечи(Фур29:1‑6)
23‑24Ни му нян нян чи йүә чў йи ё гуә йи гә ще хуан ди җе чи ни. Да җя ба чуй ла ба ди шын чи тин җян, ду ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. 25Нэ хур са хуә ду бу нын ган; ги Җў ё җү гўр ба ни ни.
Вонбыйнищигўнахардийитян(Фур29:7‑11)
26‑27Нян нян чи йүә чў шы – җы сы вон бый ни щи гў на-хар ди жы зы. Нэ йи тян ни му ё фын зэ ни, шудо йи дар ни ги Җў җү гўр ба ни ни. 28Нэ йи тян ни му са хуә бу нын ган, йин цы сы нэ йи тян ба ни му ди гў на хар зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мян чян вон бый ни щи дё ни. 29Нэ йи тян сый дан чы са чы ди, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 30Нэ йи тян сый дан ган са сы чин, Җў ян дин ба нэ гә жын да Та ди мин жын ли ту щё ме дё ни. 31Ни му ди ху бый зэ на ни җў еба, йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни. 32Да чи йүә чў җю ди ху шон до чў шы ди ху шон ни му ё хуан ха ни зэ му сы фын зэ ни.
Вәпынзыдиҗечи(Фур29:12‑40)
33Җў ги Му са хан фә ди: – 34Ни ги исраил жын му фә: Чи йүә шы ву сы Вә пын зы җе чи, ни му ба җы гә җе чи ё
гуә чи тян ни. 35Вә пын зы җе чи ди ту йи тян ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни; са хуә бу нын ган. 36Чи тян ни му ё ги Җў җү гўр ба ни ни. До ли ди ба тян, ни му йүан хуэй
272
Ле вит 24
ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни, ги Та җү шо ди гўр ба ни ни. Җы йи тян сы бэ вон Җў ди жы зы, ни му са хуә бу нын ган.
37(Ту ни ти фә ха ди жы зы сы җё мын ди җе чи. Нэ хур ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни, мый йи тян җо чў фа лү ги Та җү шо ди гўр ба ни, мян, пу то җю зэ му сы дан лин гўр-ба ни ни. 38Чў гуә шан бэ ни му хан ё гуә җы ще җе чи ни. Чў гуә сў чон ди гўр ба ни, вар дэ ди гўр ба ни лян гә җя щён җү ги ди гўр ба ни, ни му хан ё ги Җў ба ту ни ти фә ха ди гўр ба ни җү шон ни).
39Ни му ба шу чын шули ди йи ху, да чи йүә шы ву да шон чи тян ви Җў ё гуә Вә пын зы ди җе чи ни. Җе чи ди ту йи тян зэ му сы ди ба тян ё хуан ха ни. 40Ту йи тян ни му ё ба фу шон ди дин хо ди го тян, зун фу ди, лю фу ди зэ му сы дан лин ю хо шо ее зы фу ди җы җы зы на шон, зэ ни му бэ вон ди Җў мян чян го щин ни. 41Җын җыр чи тян ни му ё ви Җў го го-щин щин-ди гуә җы гә җе чи ни. Ни му ди ху бый йи на вар ё зун хў җы-гә фын фу ни. 42Җе чи шон йи че исраил жын ё зэ вә пын зы ли ту җў чи тян ни, 43җё ни му ди ху бый ду җы до ха: Җў ба исраил жын му да Еги пет лин чў лэ ди йи ху, нэ хур җё та му җў до вә пын зы ни ли. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.
44Зу җы му җя Му са ги исраил жын му фә ли Җў дин ха ди гә ён җё мын җе чи ли.
Дянюдынзандифынфу(Җефон27:20‑21)
24Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги исраил жын му ги гә фын фу, җё та му ба
оли ва няха ди дин хо ди чин-ю ги ни на лэ, до дё гуй җун җон фон ли ту зан ди юдын зан ни, җё та йи на вар са гуон. 3Ха ру нэ лян та ди ху бый ё зэ гуй җун ди җон фон ни ба хә тун щён зы мян чян ди мын лян зы вэ ту зан ди юдын зан дян җуә-ни. Җы гә юдын зан зэ Җў мян чян ё да ху шон йи чыр до ган зо җуә ни. Ни му ди ху бый ян дин йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни. 4Ха ру нэ ё ба җы гә җын шы җин зы ди юдын зан дян җуә ни, җё та зэ Җў ди мян чян йи на вар са гуон ни.
273
Ле вит 24
ГиҖўҗүгидигуйҗунмәмә5Ни ба шы эр гә ки ло хо мян ё на шон, зў чын шы эр гә
мә мә ба та му луә шон. 6Йи ху ба җы ще мә мә гә до Җў мян-чян ди җын шы җин зы ди җуә зы шон ни; ба мә мә фын чын лён хон хон зы, ги мый йи хон хон зы гә люгә мә мә. 7Ни хан ба җын шы шо ди щён ё гә до мый йи хон хон зы ди мә мә шон ни, зу щён йи гә җи хо йи ён. Җы сы ги Җў шо ди йи лэ зы. 8Мый йи гә шан бэ Ха ру нэ ё йи на вар ба җы ще мә мә гә до Җў мян чян ни. Исраил жын му йи на вар ё зун хў җы гә фын фу ни; җы сы Хў да лян та му дин ха хә тун ди җи хо. 9Йи ху ба җы ще мә мә ё ги Ха ру нэ дэ та ди эр зы му ги ги ни. Та му ё зэ Гуй җун вәр шон чы җы ще мә мә ни, йин цы җы сы гуй җун ди йи лэ зы, ба та сы ги Җў җү ги ди гўр ба ни ли ту җян чў лэ ли. Җы сы ги та му щү ха ди йи на вар ди йи лэ зы.
ДэцэХўдадигўнахар10‑11Ю йи гә жынлэ, та ди да да сы еги пет жын, та ди ма ма сы
Исраил ди нү жын. Йи хуэй җы гә жын зэ йин пан ни лян йи гә исраил жын ма ли җон ли. Ма җон ди сы хур, та дэ цэ Хў да ди мин зы ли, йин ви җы гә жын му ба та лин до Му са ди мян чян, 12ядо бан фонзы ли, дын ди җи сы җё Җў ги та му фә ни, за му җя ё зуй җы гә жын ни. 13Җў ги Му са фә ди:
– 14Ни ба җы гә жын лин до йин пан ди вэ ту. Сый тин-җян ли җы гә жын за му җя дэ цэ Вә, Җў ли, та му ба шу ё гә до та ди ту шон, йи ху җё йи че жын на шы ту ба та да-сы ни. 15Йи ху ни ги исраил жын му фә: сый дэ цэ Хў да ли, нэ гә жын ян дин ви та ди гў на хар шу зуй ни. 16Сый дэ цэ Җў ли, ги нэ гә жын ян дин ё дин сы зуй ни. Йи че жын ё на шы ту ба та да сы ни. Бу лүн сы исраил жын хуэй җә сы исраил жын му дон җун ни җў ди вэ гуй жын дан дэ цэ Җў ли, ги нэ гә жын ян дин ё дин сы зуй ни.
17Сый дан ба жын ди мин хэ ли, ги та ян дин ё дин сы-зуй ни. 18Сый дан ба дан лин жын ди сын лин да сы ли, та ян дин ё пый чян ни, ви йи гә сын лин хуан йи гә сын лин-
274
Ле вит 25
ни. 19Сый дан ба дан лин жын шон ли, ги та е ё җы му җя ган ни: 20ви гў дў хуан гў дў, ви нян җин хуан нян җин, ви я хуан я. За му җя та ба дан лин жын шон ли, ба та е зу нэ-му җя ё шон ни. 21Сый ба дан лин жын ди сын лин да сы ли, та ян дин ё пый чян ни. Кә сы сый ба жын ди мин хэ ли, ги та ян дин ё дин сы зуй ни. 22Ни му ги исраил жын хуэй-җә сы лян зэ ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жын ду ё дин йи мур-йи ён ди зуй ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.
23Му са ги исраил жын му ба җы ще хуа фә ван, та му зу ба нэ гә жын лин до йин пан вэ ту, на шы ту ба та да сы ли. Зу җы му җя исраил жын му җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли.
Дичинян(Чунфәфалү15:1‑11)
25Җў зэ Синай сан шон ги Му са фә ди: – 2Ни ги исраил жын му фә:
Ни му җин ли Җў ги ни му щён ги ди нэ гә ди фон ди йи ху, хуэй хуэй җуан до ди чи нян, ни му бу нын ли ди, йин цы-сы ни му дан җы му җя ган, нэ зу тэ нэ Җў ди ни. 3Лю нян ли ту ни му нын ли ди, са җун зы, җё пу то тё зы зэ му сы шу та му ди го тян. 4Кә сы до ли ди чи нян, ни му җё ди хуан ха. Ба җы йин ян ё ги Җў ги ги ни. Нэ хур ни му бу нын ли ди, са җун зы, җё пу то тё зы. 5Ни му ди ди ни гә җя дан җон чў лэ са ли, ни му ба җы гә е бу нын гә; мә җё дё ди пу то тё зы шон гә җя дан җе ли са ли, ни му е бу нын шу. Җы йин ян ди ё хуан ха ни. 6‑7Җы йин ян ди хуан ха ли еба, кә сы ни му ба ди шон гә җя җон чў лэ ди го тян нын чы ни. Нэ хур ни му, ни му ди нў, гўха зў хуә ди жын, ни му җун җян ни җў ди вэ-гуй жын, сын лин зэ му сы тан до ни ди есын ду ю чы ди ни. Ди шон гә җя җон чў лэ са ли, ни му ду нын чы.
Юбилейнян8Ни му чи бян җя ё суан чи нян ни, йи ман сы шы җю
нян. 9Нэ йи нян ди чи йүә чў шы (җы зу сы вон бый ни щи
275
Ле вит 25
гў на хар ди жы зы), ни му ба жын му ё да фа до ни му гуй җя-ди ман гә чўр, җё та му чуй ла ба. 10Җы му җя ни му зу ба ди ву шы нян фын щё чў лэ, нэ хур ги җы гә ди фон шон җў ди мәю зы ю ди жын му ё ги зы ю ни; җы сы юби лей нян. Сый зо чян ба дан лин жын ди цэ бый хуэй җә сы ди мэ шон ли, нэ йи нян та ё ба җы йи че ги зо чян ди җў жын хуэй җә сы та ди эр нү му хуан ги ни. Ба сый зо чян мэ чў чи, җё дон ли нў ли, ба та ё фон кэ ни, җё хуэй гә җя ди җя чи. 11Ди ву шы нян сы ни му ди юби лей нян. Ни му бу нын са җун зы, бу нын шу гә җя җон чў лэ ди го тян; да мә җё дё ди пу то тё зы шон е бу нын шу пу то. 12Нэ йи нян сы юби лей нян, до ни му-шон җы сы Хў да җян чў лэ ди гуй җун нян. Нэ хур ни му ба тан до ни гә җя җон чў лэ ди го тян цэ нын чы.
13Сый зо чян ба дан лин жын ди цэ бый хуэй җә сы ди мэ шон ли, зэ юби лей нян шон та ба җы йи че ги зо чян ди җў жын ё хуан ги ни. 14Йин ви җы гә ни му ги лян шу мэ ди хуэй җә сы да ни му лян шу ди шу ни дан мэ ди, ни му ё гун до ган сы чин ни, бу нын хун жын му. 15Юби лей нян до лэ ди зы чян, на гә ди хан нын ги дуә шо шу чын, ба җы гә ди ди җя чян җо чў җы ще нян ди фур ё суан чў лэ ни. 16Нян дэ йүә дуә, җя чян йүә го, нян дэ йүә шо, җя чян йүә ди, йин цы сы жын му ба шу чын фур мэ чў ди ни. 17Ни му бә хун ни му ди лян шу, ни му ё па щён Хў да ни, йин цы сы Вә, Анла хў Тор-ля сы, ни му ди Җў.
Дичиняндиданлинвынти18Ни му ё зун хў Җў ги ни му ги ха ди фа лү лян фын фу ни,
җо чў та му ган ни, зу җы му җя ни му зэ җы гә ди фон шон нын пин нан-ву сы ди гуә жы зы. 19Ди ги шу чын ни, ни му ди дў зы чы бо ни зэ му сы пин нан-ву сы ди гуә жы зы ни.
20Ни му ли ту ха ба сый щён вын: «Ди чи нян вә му дан бу са җун зы, бу ли ди, бу шу шу чын, нэ хур җё вә му чы са ни?» 21Җў ги ни му ги Та ди бэ рэ кэ ти ни, ди лю нян шон җё ди җон чў лэ сан нян нын чы гу ди лён шы ни. 22Суй жан ди ба нян ни му ли ди, са җун зы еба, кә сы йи чыр до ди
276
Ле вит 25
җю нян шу шу чын ди сы хур, ни му хан нын чы ди лю нян шу ха ди лён шы ни.
Бадизамуҗянынмэхуэйлэ23Ни му бу нын ба ди ван чүан мэ дё, йин цы Хў да сы ди-
ди Җон гуй ди; зэ Та ди мян чян ни му зу щён ли щён жын дэ ки жын йи ён.
24Ни му ё жын чын ни: ди мэ чў чи ли ди йи ху, та ди зо чян-ди җў жын ю мэ хуэй лэ гә җя ди ди ди чүан ли ни. 25Сый дан чүн ли, ба гә җя ди ди мэ дё ли, нэ хур та ди бу йүан ди чин-чин ба җы гә ди ё мэ хуэй лэ ни. 26Сый дан мәю чин чин ди йи мяр ба ди мэ бу хуэй лэ, кә сы гуә ли ди жы зы та чын ха ючян хан ли, мэ хуэй лэ ди ди чян гу ни, 27нэ хур та ё суан-йихар ни: да мэ дё ди ди сы хур до зэ йи гә юби лей нян шон хан шын дуә шо нян ли, та зу ё ги мэ ли ди ди жын хуан нэ му ще зы чян ни. Җы му җя та цэ ба та ди зо чян ди ди нын мэ хуэй лэ ни. 28Та ди чян дан бу гу, бу нын ба та ди зо чян ди ди мэ хуэй лэ, нэ хур ди йи чыр до юби лей нян шон шын до мэ ли жын ди шу ни ни. Җи сы юби лей нян до, ба ди ё ги зо чян ди җў жын хуан ги ни.
29Сый ба чын пу ли ту ди фон зы мэ дё ли, йин ян ли ту та ю мэ хуэй лэ зы җи фон зы ди чүан ли ни. 30Та дан йин ян ли ту ба гә җя ди фон зы мә мэ хуэй лэ, та зу ба та ди чүан ли дю дё ли, та ди фон зы йи бый зы зу шын до мэ ли жын ди лян та эр нү ди шу ни ни. Зэ юби лей нян шон ба җы гә фон зы е бу нын ги зо чян ди җў жын хуан ги. 31Кә сы чын пу вэ ту ди фон зы зу щён ди йи ён: зо чян ди җў жын ю мэ хуэй лэ та ди чүан ли ни; юби лей нян до, ба җы гә фон зы ё ги зо чян ди җў жын хуан ги ни.
32Ле вит жын му ба ле вит жын му ди чын пу ли ту ди фон зы са сы хур ду нын мэ хуэй лэ. 33На гә ле вит жын ба ле вит жын-му ди чын пу ли ту ди фон зы дан мэ дё ли, мә мэ хуэй лэ, җи сы юби лей нян до, ба җы гә фон зы ё ги та хуан ги ни, йин цы-сы зэ ле вит жын му ди чын пу ни ле вит жын му ди фон зы сы зэ исраил жын му җун җян ни ди йи быйзы ди цэ бый. 34Ба
277
Ле вит 25
ле вит жын му ди чын пу җу ви ди ди йүн зун бу нын мэ дё; җы сы та му йи быйзы ди цэ бый.
Замуҗягичүнжынҗечянни35На гә исраил жын дан чүн ли, шу ли нан ли, ни ян дин
ё ги та бон мон ни, зу щён ги ли щён жын зэ му сы ки жын бон мон ди йи ён, җё та хан нын җў до ни гын чян ни. 36‑37Ни ги ни ди ди щүн исраил жын җе чян ди сы хур, бу нын зэ та гын чян ё ли чян. Ни ги та мэ лён шы ди сы хур, бә вон щён зэ та гын чян дуә йү зын чян. Ни ё па щён Хў да ни, җё та хан ги ни дон лин җү ни. 38Җы йи че фын фу ду сы ни му бэ-вон ди Анла хў Тор ля ги ха ди. Та зо чян ба ни му да Еги пет лин чў лэ, щён ба Ха наан ди фон ги ни му ги ги ни зэ му сы дон ни му ди Хў да ни.
Замуҗябанўнынмэхуэйлэ39На гә исраил жын дан чүн ли, ба гә җя, зу щён нў йи ён,
ги ни мэ ги ли, нэ хур ни бу нын җё та ган нў ди хуә. 40Ни җё та, зу щён гўха зў хуә ди жын йи ён, җў до ни гын чян, йи чыр до юби лей нян фу сы ни. 41Җи сы юби лей нян до ли, җё та лян та ди эр нү да ни гын чян зу дё, хуэй гә җя ди җя чи, до та зў зў-бый бый җў ди ди фон шон чи. 42Исраил жын му ду сы Хў да ди нў му. Хў да да Еги пет ба та му лин чў лэ ли; ба та му бу нын йүан хуэй, зу щён нў йи ён, мэ дё. 43Ни бу нын япый та му; ни ё па щён ни ди Хў да ни. 44Ни дан ё нан нў хуэй җә сы нү нў, зу нын да лин җү ди гуй җя ни мэ шон ни. 45Ни му ба зэ ни му җун җян ни җў ди нэ ще дан лин мин зў ди жын му ди эр нү зэ му сы ни му ди фон шон сын-ён ха ди та му-ди чин чин е нын мэ шон ни. Җы ще жын нын дон ни му ди цэ бый. 46Ни му нын ба та му ги ни му ди эр зы му йи лю ха, җё та му йи бый зы фу сы ни му ди эр нү. Кә сы ни му ба ни му ди ди щүн му исраил жын му бу нын япый.
47Зэ ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жын дан чын ха ючян-хан, кә сы ни му ди ди щүн исраил жын дан чүн ли, ба гә җя ги вэ гуй жын хуэй җә сы ги та ди җя щя мэ чў чи ли, 48‑49нэ хур,
278
Ле вит 26
ба та мэ чў чи ли ди йи ху, та ди ди щүн му, ба ба, ба ба ди эр зы хуэй җә сы дан лин бу йүан ди чин чин нын ба та мэ хуэй лэ-ни. Та ди чян дан гу ли, нэ хур е нын ба гә җя мэ хуэй лэ ни. 50Та ё лян мэ ли та ди җў жын ба нян ди фур суан йихар-ни: да ба та мэ чў чи ди нэ йи нян да шон ё суан до юби лей нян шон ни, йи ху җо чў гўха зў хуә ди жын ди гун чян ба мэ хуэй лэ ди чян дин ха ни. 51‑52Та ё җо чў шын ха ди нян ди фур пый мэ хуэй лэ ди чян ни. 53Та ги мэ ха та ди җў жын ё чын ха, зу щён нян нян гўха зў хуә ди жын йи ён ни, та ди җў жын бу нын зэ ни ди мян чян япый та. 54Та дан бу нын на җы му җя ди лў фу ба гә җя мэ хуэй лэ, җи сы юби лей нян до, ба та лян та ди эр нү ё фон кэ ни. 55Йин цы исраил жын-му сы Хў да ди нў му; Та ба та му да Еги пет лин чў лэ ли. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў.
БаХўдадифынфузунхўдижынмуюдуәмудадибэрэкэтини
(Чунфәфалү7:12‑24;28:1‑14)
26Җў фә ди: – Ни му ги гә җя ба дан лин хў да му ди ён зы хуэй-
җә сы му ту ва ва бә зў; бә зў ки ха ди за ён шы ту хуэй җә сы шы ту җў зы, е бә бэ вон та му. Вә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля! 2Ни му ё зун хў шан бэ ни, тэ нэ Вә ди Гуй җун вәр-ни. Вә сы Җў.
3Ни му дан зун хў Вә ди фа лү дэ фын фу, җо чў та му ган, 4нэ хур йүн ди сы хур шон Вә ба йү ги ни му ги ги ни, җё ди ги ни му ги лён шы ни, җё го тян фу җе го тян ни. 5Нэ хур ни-му йи чыр до шу пу то ди сы хур бу дуан ди шу лён шын ни. Ни му йи чыр до са җун зы ди сы хур бу тын ди шу пу то ни. Лён шы йи на вар ги ни му гу ни; ни му зэ гә җя ди ди фон шон пин нан-ву сы ди гуә жы зы ни.
6Вә ги ни му ба пин нан зэ ни му җў ди ди фон шон ги ги-ни, йин ви җы гә ни му пин нан-ву сы ди фи җё ни, сый ду бу нын ха хў ни му. Вә ба дэ дў есын зэ ни му җў ди ди фон-шон щё ме дё ни; вон ху нэ тар йүн зун бу да җон. 7Ни му ба
279
Ле вит 26
ни му ди дўш ман да бэ ни. 8Ни му ди ву гә жын да бэ йи бый жын ни, йи бый жын да бэ шы чян жын ни; ни му ба та му ду щё ме дё ни. 9Вә җо чў ни му җуан гуә лэ, җё ни му сын-ён хо шо ва му ни, җё ни му ди фур дуә ха ни. Вә хо хор зун хў лян ни му дин ха ди хә тун ни. 10Ни му җын җыр йин ян ба нян сыди лён шы чы ни; хан ба җю лён шы эр дё ни, ба щин лён шы цун ха ни. 11Вә зэ Вә ди гуй җун җон фон ли ту лян ни му йи дар ни җў ни, ба ни му йүн зун бу лё ха. 12Вә зэ ни му дон җун ни җў ни, дон ни му ди Хў да ни, ни му е дон Вә ди мин жын ни. 13Вә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля. Зо чян Вә ба ни му да Еги пет лин чў лэ, мә җё ни му зэ нэ тар дон нў. Вә ба ни му бә зы шон то ди җя бан ма дёни, җё ни му ба ту тэ го го ди зу лў ни.
БузунхўХўдафынфудижынмушусазуйни(Чунфәфалү28:15‑68)
14Җў хан фә ди: – Ни му дан бу тин Вә ди хуа, ба Вә ди фын фу бу ган, нэ хур
ни му шу зуй ни. 15Ни му дан зун хў Вә ди фа лү лян фын фу, җы гә ба Вә лян ни му дин ха ди хә тун пә лан ни, 16нэ хур Вә зуй ни му ни. Вә җё ни му шу за ён бэ ля ни: җё ни му хэ җун бин ни, фа шо ни, җё ни му ди нян җин ха ни, шын зы е мәю җин ни. Нэ хур ни му са җун зы ни, кә сы ни му ди дўш ман ба ни му са ха ди җун зы чы дё ни. 17Вә җо чў ни му фан че лэ, ба дўш ман да фа до ни му гын чян ни, та му ба ни му да бэ ни. Хын ни му ди жын му гуан ни му ни, ха хў ни му ни. Суй жан сый ду бу җуй ни му еба, кә сы ни му гә җя по дё ни.
18Ни му шу ли җы щер бэ ля ди йи ху дан хан бу тин Вә-ди хуа, нэ хур Вә җё ни му ви ни му ди гў на хар шу чи лэ зы җун ди зуй ни. 19Вә ба ни му ди те кон зы дэ җён пи чи гэ дё-ни. Вә бу җё тян щя йү, җё ни му ди тў ди ган дё ни, зу щён те йи ён, нин ха ни. 20Ни му бый кар фи гун кў ни, йин цы сы ди бу ги лён шы, го тян фу е бу җе го тян.
21Ни му дан сы хан фа җён пи чи, бу тин Вә ди хуа, нэ хур Вә җё ни му ви ни му ди гў на хар шу чи лэ зы җун ди зуй ни.
280
Ле вит 26
22Вә ба дэ дў есын да фа до ни му гын чян ни; та му ба ни му ди ва му чы дё ни, ба ни му ди сын лин щё ме дё ни, җё ни му ди фур шо ха ни, ни му ди лў чын ха мә жын-ян ди ни.
23Шу ли җы щер зуй ди йи ху ни му дан хан бу шу щин, бу тин Вә ди хуа, фан дуй Вә, 24нэ хур Вә е фан дуй ни му-ни, җё ни му ви ни му ди гў на хар шу би зо чян хан чи лэ зы җун ди зуй ни. 25Ни му дан ба за му ди хә тун пә лан, Вә җё ни му ди дўш ман ги ни му бо чу ни. Ни му дан цон дё чын-пу ни, нэ хур Вә җё ни му хэ вын бин ни, ба ни му ги дўш ман ги ги ни. 26Вә ба ги ни му ги җин ди лён шы да ни му гын-чян на дё ни, җё шы гә нү жын зэ йи гә хуә лу ли ту шо ни му чы ди мә мә ни. Та му җо чў чин җун ги ни му фын мә мә ни; ни му чы ни, кә сы чы бу бо.
27Шу ли җы щер зуй ди йи ху ни му хан дан фа җён пи чи, бу тин Вә ди хуа, 28нэ хур Вә чи шон лэ, фан дуй ни му ни, җё ни му ви ни му ди гў на хар шу би зо чян хан чи лэ зы җун ди зуй ни. 29Ни му шу нэ му да ди вә дў зы ди йи мяр, ни му чы гә җя эр нү ди жу ни. 30Вә зэ сан шон ба ни му бэ вон дан лин хў да му ди мё цый дё ни, ба ни му ди шо щён ди җуә зы да лан-ни, ба ни му ди мэ ти эр дё да лан ди му ту ва ва шон ни. Вә тэ ян фан ди сы хур, 31җё ни му ди чын пу бян чын кун тан ни; ба ни му бэ вон ди вәр цый дё ни; бу җе шу ни му шо ди гўр ба ни. 32Вә җё ни му җў ди ди фон йи ман бян чын кун тан ни, җан җы гә ди фон ди дўш ман кан җян җы гә, та му ду җон ха ни! 33Вә җё ни му ди дўш ман лян ни му да җон ни, ба ни му сан-дё вэ гуй ни. Ни му ди гуй җя бян чын кун тан ни, ба ни му ди чын пу дэ щён җуон ду цый дё ни. 34‑35Зу җы му җя ни му ди ди фон хуан ха ни, йин цы сы ни му зэ нэ тар җў ди сы хур мә җё та хуан. Ни му зэ душ ман ди гуй җя җў ди сы хур, ни му гә җя ди ди фон бян чын кун тан ди йи мяр, хуан ха ни.
36Вә җё дўш ман ди гуй җя ни җў ди ни му жын му ди щин тэ хэ па ни; дун тан ее зы ди шын чи ба та му е ха җин ни, җё та му по дё ни. Та му, зу щён кан җян до йи ён, по дё ни; сый ду бу җуй та му еба, та му гә җя по дё, де до ни. 37Сый ду бу җуй та му еба, та му йи гә пын йи гә ни. Нэ хур ни му мәю
281
Ле вит 27
фан дуй ни му ди дўш ман ди җин ни. 38Ни му зэ вэ гуй ву-чон ни; дўш ман ди гуй җя ба ни му щи шон ни. 39Ни му ли ту сый шын до дўш ман ди гуй җя ни ли, та му ви гә җя ди дэ та му зўзў-быйбый ди гў на хар, зу щён хуар йи ён, нян дё ни.
40Кә сы йи ху ни му ди ху бый шу щин ни, ба гә җя ди дэ зўзў-быйбый ди гў на хар ду жын ни, йин цы сы та му зо чян фан лян, фан дуй Вә ли, 41җё Вә е фан дуй та му ли, ба та му бан до та му дўш ман ди гуй җя ни ли. Ни му ху бый ди пи чи чын ха мян шан ни, та му ви гә җя ди гў на хар шу ли зуй ди йи ху, 42нэ хур Вә ба Вә лян Ягў бэ, Ис хар дэ Ибра щи мэ дин ха ди хә тун җи че лэ ни, җо чў Вә зо чян щү ха ди хуа ба та му ди ди фон ги Вә ди мин жын хуан ги ни. 43Кә сы щян-ту ни нэ тар җў ди жын му ян дин ё да җы гә ди фон шон зу дё ни, җё җы гә ди фон чын ха кун тан, зу җы му җя җё та хуан ха ни. Нэ тар җў ди жын му мә зун хў Вә ди фа лү дэ фын фу ди йи мяр, та му ян дин ё шу зуй ни. 44Кә сы та му хан зэ дўш ман ди гуй җя ни җў ди сы хур, Вә ба та му ван-чүан бу лё ха, йи ман бу щё ме дё, ба Вә лян та му дин ха ди хә тун е зун хў ни, йин цы сы Вә, Анла хў Тор ля сы, та му ди Җў. 45Вә ви та му ба лян та му ди ата-ба ба дин ха ни хә тун җи че лэ ни. Зо чян Вә ба та му ди ата-ба ба зэ вэ гуй жынму мян чян да Еги пет лин чў лэ ли, щён дон та му ди Хў да ни. Вә сы Җў.
46Җў зэ Синай сан шон ба җы ще фа лү лян фын фу ги Му са җё ги ли, җё та ги исраил жын му җё ги ни.
ЖындангиХўдагиливардэли
27Җў ги Му са фә ди: – 2‑7Ни ги исраил жын му фә:
Дан сы ба йи гә жын җо чў ба вэди вар дэ ги Җў ги ги, җё та чын ха Хў да ди жын, ба җы гә жын нын мэ хуэй лэ. Нэ хур ба мэ хуэй лэ җы гә жын ди җя чян на гуй җун ди йин чян ё суан ха ни:
ва ва (да йи гә йүә до ву суй): эр ва зы – ву гә йин чян; нү ва зы – сан гә йин чян;
282
Ле вит 27
нян чин жын (да ву суй до эр шы суй): эр ва зы – эр шы гә йин чян; нү ва зы – шы гә йин чян;
да жын (да эр шы суй до лю шы суй): нан жын – ву шы гә йин чян; нү жын – сан шы гә йин чян;
ло жын (да лю шы суй да шон): нан жын – шы ву гә йин-чян; нү жын – шы гә йин чян.
8Ги ли вар дэ ди жын дан чүн ди хын, бу нын җо чў дин ха-ди җя чян мэ хуэй лэ, нэ хур ба та ё лин до Исраил ди ахун гын чян ни, Исраил ди ахун җо чў нэ гә жын ди ги чян ди нын гў ё дин дан лин җя чян ни. 9Сый дан ги Хў да ги ли гә вар дэ, щён ба йи гә нын җү чын гўр ба ни ди сын лин ги Җў ги ги, җы му җя ди сын лин чын ха Җў ди ни. 10Ги ли вар дэ ди жын бу нын ба хо сын лин хуан чын ха ди хуэй җә сы ба ха сын лин хуан чын хо ди. Сый дан ба йи гә сын лин хуан чын дан лин ди йи гә, нэ хур лён гә сын лин ду чын ха Җў ди-ни. 11Җы гә сын лин дан сы бу ган җин ди (ба җы му җя ди сын лин бу нын ги Җў җү гўр ба ни), нэ хур ги ли вар дэ ди жын ба җы гә сын лин ё ла до Исраил ди ахун гын чян ни. 12Исраил ди ахун ё кан йихар җы гә сын лин ни: та сы хо ди хуэй җә сы ха ди, йи ху ба җы гә сын лин ди җя чян ё дин ха-ни; та фә дуә шо чян, зу нэ му ще зы чян. 13Сый дан ба та ди сын лин мэ хуэй лэ, та ё ги җы ще чян ни, хан ба җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё ги ги ни.
14Сый дан ба фон зы ги Җў ги ги, Исраил ди ахун ё кан-йихар ни: җы гә фон зы хо ма ха, йи ху ё дин җы гә фон зы ди җя чян ни; та фә дуә шо чян, зу нэ му ще зы чян. 15Сый дан ба та ди фон зы мэ хуэй лэ, та ё ги җы ще зы чян ни, хан ба җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё ги ги ни.
16Сый дан ба ги та йи лю ха ди ди ги Җў ги ги, Исраил ди ахун ё суан йихар ни, зэ нэ гә ди ни нын са дуә шо җун зы; дан нын са эр шы гә ки ло да мый җун зы, җы гә ди ди җя чян сы шы гә йин чян. 17Сый дан зэ юби лей нян шон щён ба та ди ди ги Җў ги ги, нэ хур та ё җо чў зо чян дин ха ди җя чян ба йи че чян ги ги ни. 18Сый дан гуә юби лей нян ди йи ху щён ба та ди ди ги ги ни, нэ хур Исраил ди ахун ё суан йихар ни;
283
Ле вит 27
да нэ гә сы хур до юби лей нян шон хан шын ха дуә шо нян-ли, зу җы му җя ба җя чян вон шо ни дин ни. 19Сый дан ба та ди ди мэ хуэй лэ, та ё җо чў дин ха ди җя чян ги чян ни, хан ба җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё ги ги ни, нэ гә ди зу до та ди шу ни ни. 20Та дан ба нэ гә ди мә мэ хуэй лэ, кә сы ба ди ги дан лин жын мэ ги ли, ба нэ гә ди йүн зун бу нын мэ хуэй лэ. 21Җи сы юби лей нян до, нэ гә ди ё чын ха Җў ди йи на вар ди фу гуй ни*, шын до Исраил ахун ди шу ни ни.
22Сый дан ба мэ шон лэ ди ди ги Җў ги ги, 23нэ хур Исраил ди ахун ё суан йихар ни; да нэ йи тян да шон до юби лей нян шон хан шын ха дуә шо нян ли, зу җы му җя ба җя чян вон шо ни дин ни. Нэ гә жын ян дин ё зу нэ йи тян ба нэ му ще зы чян ги ги ни; чян зу чын ха Җў ди ни. 24Җи сы юби лей нян до, нэ гә ди ё до зо чян ди җў жын хуэй җә сы та ди ху бый ди шу ни ни. 25Ба йи че җя чян ё на гуй җун йин чян суан ни.
26Сын лин ди йи че ту шур – бу лүн сы ню ди хуэй җә сы ён ди – кә җя чын ха Җў ди ни, йин ви җы гә сый ду бу нын ба та му җо чў гә җя ди вон щён йүан хуэй ги Хў да ги ги. 27На-гә ту шур дан сы бу ган җин ди сын лин, нэ хур та ди җў жын нын ба җы гә сын лин җо чў Исраил ди ахун дин ха ди җя чян мэ хуэй лэ ни, хан ба җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё ги ги ни. Та дан мә мэ хуэй лэ, ба җы гә сын лин нын җо чў йи ён ди җя чян ги дан лин жын мэ чў чи ни.
28Кә сы ба на гә жын, сын лин хуэй җә сы ди ги Җў җё ги ли, җё та чын ха Хў да ди йи на вар ди фу гуй ни, ба та бу нын ги дан лин жын мэ ги, е бу нын мэ хуэй лэ; та йи на вар чын ха Җў ди ни. 29Ба на гә хуә вар жын му дан җё чын ха рам, ба та е бу нын мэ хуэй лэ, ба та ян дин ё щё ме дё ни. 30Ди ги ди лён шы ди шы чир дэ фу ги ди го тян ди шы чир ду ё чын ха Җў ди ни. 31Сый дан ба та ди шы чир мэ хуэй лэ, нэ хур та, чў гуә җы гә ди җя чян, хан ба җя чян ди 1/5 йи лэ зы ё ги ги ни.
* 27:21 «ЧынхаҖўдийинавардифугуйни» – ба җы гә хуа на яхў ти йү ян фәди сы «ха-хе рем» зу сы «чын ха ха рам» (кан Хуа дян).
Ле вит 27
32Шы гә сын лин ли ту йи гә сын лин ё чын ха Җў ди ни. Ба сын лин ди фур суан че лэ ди сы хур, ди шы гә сын лин ян дин сы Җў ди. 33Җў жын бу нын кан җы гә сын лин сы хо ди ма хуэй җә сы ха ди, е бу нын ба йи гә сын лин хуан-чын дан лин ди йи гә. Та дан ба йи гә сын лин на дан лин сын лин хуан ли, лён гә сын лин ду ё чын ха Җў ди ни, ба та му лён гәр бу нын мэ хуэй лэ.
34Җў ба җы ще фын фу зэ Синай сан шон ги Му са җё ги-ли, җё та ги исраил жын му фә ги ни.
285
иСраиЛЖЫНМуДиФур
Исраилжынмудифурфудищүян
Җы гә фу ба зы җи ди мин зы «Исраил жын му ди фур» җо чў исраил мин жын ди лён гә мин дан (нэ тар ба та му ди фур суан чў лэ ди ни) да Еги пет вон Ха наан ди мян шон зу ди сы хур чын гәха ди. Нан яхў ти хуа ба җы гә фу җё-ди сы «Зэ са вә ни». Зу лян җы му җя ди хуа Исраил жын-му ди фур фу ди яхў ти ди бын вын кэ ди ни. Та му җын гә кан ги ди ни, зэ на тар гуә йин щён ди ни.
Хў да зэ Синай сан шон ги исраил мин жын ба җун-ё фа лү ги ги ли ди йи ху, Му са шын жын ба дон бин исраил-жын му ди ман мар цый зы фу чў лэ ли (ба ле вий жын му дан лин җя). Нан Хў да ди фын фу, Му са шын жын ба юди фа лү ди чин куон тян ги ли, зу җы му җя та ба исраил жын му шә лү ди җё ба Анла хў Тор ля ги та му щү ха ди нэ гә ди фон җан шон ни (1-9 бу фын). Кә сы до Ка дес ди фон (җы сы лян Ха наан нан бон гә ди бян җе), исраил мин жын ви ца-кан жын му фә ха ди, дан па, нэ тар җў ди ба тыр му ли бян җя щё фә, та му хэ па ди йи мяр, мә дый җин до Ха наан. Нан Хў да ди фын фу ба җы гә ди мян мә дый җан шон. Йин ви җы гә Хў да ги та му дин зуй ли – ман ли сы шы нян зэ са вә ни южуан ни (10-19 бу фын). Кә сы җы гә гуә ли ди йи ху, мә тин ха Хў да ди җы йи бый зы исраил-жын ву чон ни, нэ хур мин жын щүан щүар ба Ха наан
286
Фур 1
бон гәр ни ди ди мян цэ нын җан. Ги җы гә шон шәлү ди йи мяр, исраил жын му до Иор дан хә дун бон гә ди Моав гуй җя ни ли (20-36 бу фын).
Зу җы ще сы хур шон исраил мин жын җи бян җя фан-дуй Му са ли, зо фан Хў да ли, сў чон че жын му ди бин щин дан тў ли дэ фан лян ли. Кә сы җи сы Анла хў Тор ля зы дый ги бу тин хуа ди жын му дин зуй ди нэ гә сы хур, Та хан ги зы җи җян чў лэ ди мин жын чын ха ко чў ди ни, цо щин та ли, бу җё Исраил дўш ман ди ха му щён чын, ги исраил жын му ги дый шын ди ни. Җи сы мин жын ди вон зы му Му са дэ Ха ру нэ ба Хў да ди хуа мә зун до лин йир шон, Та хан җи-щү ди җё Зы җи ди вон щён чын ни – ба Исраил мин жын лин до Та ги исраил ди зў бый щү ха ди нэ гә ди мян шонни.
Баисраилжынмудифуртуйихуэйсуанли
1Ди эр нян ди эр йүә чў йи исраил жын му да Еги пет зу дё ди йи ху, Җў зэ Синай са вә ни ди Та ди гуй җун
җон фон ли ту ги Му са фә ди: – 2‑3Ни лян Ха ру нэ ба исраил жын му җо чў та му ди
щин мин дэ җя щя ё суан ха ни. Ба йи че нан жын ди мин-зы да эр шы суй да шон, сый нын дон бин, ду ще ха. 4Җё мый йи гә зў ли ту ю йи гә лин шу, җё та ги ни му бон мон. 5‑16Җы сы җы ще зў ди лин шу ди мин зы, җё та му дон Исраил дуй ву ди лин шу:
Ру вим ди зў – Ше де ур ди эр зы Ели цур, Щи мэ ди зў – Цури шад дай ди эр зы Ше лу миил, Яхў ти ди зў – Ами надав ди эр зы Наа ссон, Исса хар ди зў – Цуар ди эр зы На фа наил, За ву лон ди зў – Хе лон ди эр зы Ели ав, Еф рем ди зў – Амиуд ди эр зы Ели ша ма, Ма нас сия ди зў – Пе да цур ди эр зы Га ма лиил, Вениа мин ди зў – Ги део ни яди эр зы Ави дан, Дан ди зў – Ам миша дай ди эр зы Ахие зер, Асир ди зў – Охрана ди эр зы Па гиил,
287
Фур 1
Гад ди зў – Ре гуил ди эр зы Елиа саф, Неф фа лим ди зў – Енан ди эр зы Ахир. 17Му са лян Ха ру нэ ба җы шы эр гә жын лин шон, 18‑19эр
йүә чў йи та му ба йи че исраил жын шудо йи дар ни, йи ху җо чў та му ди щин мин дэ җя щя ба мин жын ди фур суан-ха ли. Да эр шы суй да шон ба йи ман нан жын җо чў Җў ги ха ди фын фу суан ли. Му са зэ Синай са вә ни ба исраил-жын му ди фур суан ха ли. 20‑46Да Ягў бэ ди ту шур Ру вим ди зў да шон, ба мый йи гә нын дон бин ди нан жын да эр шы суй да шон җо чў щин мин дэ җя щя суан ха ли. Мый йи гә зў йи ман ю җы ще жын ни:
Ру вим ди зў – 46 500 жын, Щи мэ ди зў – 59 300 жын, Гад ди зў – 45 650 жын, Яхў ти ди зў – 74 600 жын, Исса хар ди зў – 54 400 жын, За ву лон ди зў – 57 400 жын, Еф рем ди зў – 40 500 жын, Ма нас сия ди зў – 32 200 жын, Вениа мин ди зў – 35 400 жын, Дан ди зў – 62 700 жын, Асир ди зў – 41 500 жын, Неф фа лим ди зў – 53 400 жын, Йи ман сы 603 550 жын. 47Ба Ле вий зў ди жын му лян дан лин зў йи дар ни мә суан,
48йин цы сы Җў зо чян ги Му са фә гуә: – 49Ни ба Ле вий зў ди жын му лян дан лин исраил жын-
му йи дар ни бә суан. 50Ги та му ба Хў да ди гуй җун җон фон лян нэ тар сы йүн ди йи че дун щи җё дэ ги. Та му ё гон гуй-җун җон фон лян нэ тар сы йүн ди йи че дун щи ни, зэ нэ тар ган та му ди гун сы зэ му сы ба гә җя ди йин пан за до гуй җун җон фон ди туан йүар ни. 51Мый йи бян ни му бан йин пан-ди сы хур, ле вит жын му ё шу Хў да ди гуй җун җон фон ни; хуэй хуэй да гуй җун җон фон ди сы хур, ле вит жын му ба та ё да че лэ ни. Дан сы на гә пон жын до ли гуй җун җон фон
288
Фур 2
гын чян, ги нэ гә жын ян дин ё дин сы зуй ни. 52Җё шын-ха ди исраил жын му җо чў гә җя ди чи дэ дуй ву йи ба зы лян йи ба зы ба гә җя ди йин пан за ха. 53Ле вит жын му ба гә җя-ди йин пан ё за до гуй җун җон фон ди туан йүар ни, бә җё на гә исраил жын до ли гуй җун җон фон гын чян, җё Вә ви җы гә бә чи шон лэ ли. Ле вит жын му ё бо хў Хў да ди гуй җун җон фон ни.
54Җў за му җя ги Му са фә ли, исраил жын му зу нэ му җя ган ли.
Мыййигәзўдизайинпандивәр
2Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2Исраил жын му за йин пан ди сы хур, мый йи гә
жын җо чў гә җя зў ди чи дэ та җя щя ди җи хо, зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди туан йүар ни ба гә җя ди йин пан ё за-че лэ ни.
3‑4Яхў ти зў ди жын му җо чў та му ди чи дэ дуй ву ба йин-пан ё за до дун бон гә ни. Яхў ти зў ди жын му ди лин шу сы Ами надав ди эр зы Наа ссон, жын ди фур сы 74 600 жын.
5‑6Исса хар зў ди жын му зэ Яхў ти зў ди бон гәр ни ё ба йин пан заха ни. Исса хар зў ди лин шу сы Цуара ди эр зы На фа наил, жын ди фур сы 54 400 жын.
7‑8За ву лон зў ди жын му ё ба йин пан за до бон гәр ни ни. За ву лон зў ди лин шу сы Хе лон ди эр зы Ели ав, жын ди фур-сы 57 400 жын.
9Яхў ти зў ди жын му дэ лян та му йи дар ни за йин пан ди жын ди фур йи ман сы 186 400 жын. Та му ди дуй ву ту йи гә че лэ ё шон лў ни.
10‑11Ру вим зў ди жын му җо чў та му ди чи дэ дуй ву ба йин-пан ё за до нан бон гә ни. Ру вим зў ди лин шу сы Ше де ур ди эр зы Ели цур, жын ди фур сы 46 500 жын.
12‑13Щи мэ зў ди жын му зэ Ру вим зў ди бон гәр ни ё ба йин пан заха ни. Щи мэ зў ди лин шу сы Цури шад дай ди эр зы Ше лу миил, жын ди фур сы 59 300 жын.
289
Фур 2
14‑15Гад зў ди жын му ба йин пан ё за до бон гәр ни ни. Гад зў ди лин шу сы Ре гуил ди эр зы Елиа саф, жын ди фур сы 45 650 жын.
16Ру вим зў ди жын му дэ лян та му йи дар ни за йин пан-ди жын ди фур йи ман сы 151 450 жын. Та му ди дуй ву ё ди эр гә че лэ шон лў ни.
17Хў да ди гуй җун җон фон дэ ле вит жын му ди йин пан зэ дон җун ни ни. Исраил жын му ди йин пан йи гә зэ йи гә гын чян за му җя зан ди ни, та му зу җо чў җы му җя ди ён зы лян гә җя ди зў ди чи йи ба зы йи ба зы җя че лэ ё шон лў ни.
18‑19Еф рем зў ди жын му җо чў та му ди чи дэ дуй ву ба йин-пан ё за до щи бонгә ни. Еф рем зў ди лин шу сы Ам миуд ди эр зы Ели ша ма, жын ди фур сы 40 500 жын.
20‑21Ма нас сия зў ди жын му зэ Еф рем зў ди бон гәр ни ё ба йин пан заха ни. Ма нас сия зў ди лин шу сы Пе да цур ди эр зы Га ма лиил, жын ди фур сы 32 200 жын.
22‑23Вениа мин зў ди жын му ба йин пан е ё за до бон гәр-ни ни. Вениа мин зў ди лин шу сы Ги део ни яди эр зы Ави дан, жын ди фур сы 35 400 жын.
24Еф рем зў ди жын му дэ лян та му йи дар ни за йин пан-ди жын ди фур йи ман сы 108 100 жын. Та му ди дуй ву ё ди сан гә че лэ шон лў ни.
25‑26Дан зў ди жын му җо чў та му ди чи дэ дуй ву ба йин пан ё за до бый бон гә ни ни. Дан зў ди лин шу сы Ам мишад дайди эр зы Ахие зер, жын ди фур сы 62 700 жын.
27‑28Асир зў ди жын му зэ Дан зў ди бон гәр ни ба йин пан ё заха ни. Асир зў ди лин шу сы Охран ди эр зы Па гиил, жын ди фур сы 41 500 жын.
29‑30Неф фа лим зў ди жын му ба йин пан ё за до бон гәр ни-ни. Неф фа лим зў ди лин шу сы Енан ди эр зы Ахи ра, жын ди фур сы 53 400 жын.
31Дан зў ди жын му дэ лян та му йи дар ни за йин пан ди жынди фур йи ман сы 150 600 жын. Та му ди дуй ву лин йир ё че лэ шон лў ни.
290
Фур 3
32Ба җы ще исраил жын җо чў та му ди җя щя йи ман суан-ха ли. Җо чў та му ди зў дэ дуй ву суан чў лэ ли йи ман 603 550 исраил жын. 33Җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу, ба ле вит жын му лян дан лин исраил жын му йи дар ни мә суан.
34Исраил жын му җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли. Та му җо чў та му зў ди чи ба гә җя ди йин пан зади ни; шон лў ди сы хур та му җо чў гә җя ди җя щя зу ди ни.
Харунэдиэрзыму
3Җў зэ Синай сан шон ги Му са фә хуа ди сы хур, Ха ру нэ лян Му са ди җя ни ю җы ще жын ни; 2Ха ру нэ ди сы гә
эр зы: На дав (та сы ту шу зы), Авиуд, Елеазар дэ Ифа мар. 3Ба та му ду на гуй җун щён-ю мә ли, җё та му чын ха гуй җун ди, җян чў лэ ди жын му, ги Җў дон ахун ни. 4Кә сы На дав дэ Авиуд зэ Җў мян чян ву чон ли, йин цы сы та му зэ Синай са вә ни ги Җў ба гә җя дян ха ди хуә на лэ ли. Та му лён гәр мәю эр зы му ди йи мяр, Ха ру нэ хуә ди сы хур, Елеазар лян Ифа мар ган ли Исраил ахун ди гун сы ли.
ҖёЛевийзўдижынмугиИсраилдиахунмубонмон5Җў ги Му са фә ди: – 6Ни ба Ле вий зў ди жын му лин лэ, җё та му ги Ха ру-
нэ ахун бон мон ган гун сы. 7Та му ё ган Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ди сы чин ни, ви Исраил ди ахун дэ йи ман мин жын ган гун ни. 8Та му ба Хў да ди гуй җун җон фон ди йи че дун щи ё җо кан ни зэ му сы ви дан лин исраил жын му ган жын ву ни. 9Гуон Ле вий зў ди жын му нын фу сы Ха ру-нэ лян та ди эр зы му. 10Ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ги фын фу, җё та му ган Исраил ахун ди гун сы чи. Дан лин сый дан ган җы гә гун сы, ба та ян дин ё да сы ни.
11Җў ги Му са фә ди: – 12‑13Җы хур Ле вий зў ди жын му ё чын ха Вә ди ни. Вә
щё ме еги пет жын му ди йи че ту шу зу ди нэ йи тян, ба исраил-жын му ди йи че ту шу зы дэ сын лин ди йи че гун ту шу зы җян чўлэ, җё та му чын ха Вә ди ли. Җы хур исраил жын му-
291
Фур 3
ди ту шу зы ди ви фын шон ба Ле вий зў ди жын му ги Вә ё шын ха ни. Вә сы Җў.
Левитжынмудифур14Җў зэ Синай са вә ни ги Му са ги ди фын фу, 15җё та ба
ле вит жын му ди фур җо чў та му ди җя щя суан ха ни. Ба мый йи гә нан жын да йи гә йүә да шон ду ё суан ха ни.
16Му са зу җы му җя ган ли. 17‑20Ле вий ю сан гә эр зы ни: Гир сон, Кааф, Ме ра ри. Гир сон ди лён гә эр зы сы: Лив ни лян Ши мей. Кааф ди сы гә эр зы сы: Ам рам, Иц гар, Хев рон лян Узи ил. Ме ра ри ди лён гә эр зы сы: Мах ли лян Му ши. Та му ду сы та му җя щя ди ту зы.
21Гир сон ди лён гә эр зы Лив ни дэ Ши мей ю гә җя ди җя щя ни. 22Да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон, ба та му ди нан жын му йи ман суан ли 7 500 жын. 23Гир сон ди җя щя ё зэ щи бон гә, зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди быйху ба гә җя-ди йин пан за че лэ ни. 24Гир сон ди йи че җя щя ди лин шу сы Ла ел ди эр зы Елиа саф. 25‑26Гир сон ди эр зы му ё ба Хў да ди гуй җун җон фон ди дин зы, вэ ту ди дин зы дэ мын лян зы җо кан ни, ба Хў да ди гуй җун җон фон лян шо гўр ба ни ди җуә зы җу ви ди йүан зы ни ди дан зы, мын лян зы, шын зы дэ йи че йүн ди дун щи җо кан ни.
27Кааф ди сы гә эр зы Ам рам, Иц гар, Хев рон дэ Узи ил ду ю гә җя ди җя щя ни. 28Да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон, ба та му ди нан жын му йи ман фу ли 8 600 жын. 29Җы ще Гир сон ди җя щя ё зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди нан бон-гә ба гә җя ди йин пан за че лэ ни. 30Кааф ди йи че җя щя ди лин шу сы Узи ил ди эр зы Ел ца фан. 31Кааф җя щя ди жын му ё ба хә тун щён зы, җуә зы, юдын зан, шо гўр ба ни ди җуә-зы, Исраил ди ахун зэ Гуй җун вәр шон сы йүн ди җя сы дэ вон Дин гуй җун вәр җин чи ди мын лян зы дэ йи че йүн ди дун щи җо кан ни.
32Гуан ле вит лин шу му ди жын сы Елеазар. Та сы Исраил-ди ахун Ха ру нэ ди эр зы. Та гуан зэ Гуй җун вәр шон ги Җў ган гун сы ди нэ ще жын муди ни.
292
Фур 3
33Ме ра ри ди лён гә эр зы Мах ли дэ Му ши ду ю гә җя ди җя щя ни. 34Да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон, ба та му ди нан жын му йи ман фу ли 6 200 жын. 35Ме ра ри җя щя ё зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди бый бон гә ба гә җя ди йин-пан да че лэ ни. Җы гә җя щя ди лин шу сы Ави хаил ди эр зы Цури ил. 36Җё та му ба Хў да ди гуй җун җон фон ди җў зы, та ди ган зы, мын куон, туй туй зы дэ дан лин йи че йүн ди дун щи ду җо кан ни. 37Та му хан ё ба Хў да ди гуй җун җон-фон ди вэ ту йүан зы ди ган зы, мын куон, йүан зы ди йи че җуон җуон зы лян шын зы җо кан ни.
38Му са, Ха ру нэ лян та ди эр зы му ё зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди дун бон гә ба гә җя ди йин пан за че лэ ни. Та му ви исраил жын му зэ Гуй җун вәр шон ё ган йи че гун сы ни. Дан лин сый дан ган җы гә гун сы, ба та ян дин ё да сы ни.
39Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли. Та ба Ле вий зў ди йи-че нан жын җо чў та му ди җя щя да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон ду суан ха ли. Йи ман фу ли 22 000 жын.
Левийзўдижынмуёҗантушузыдивифынни40‑41Җў ги Му са фә ди: – Исраил жын му ди йи че ту шур эр ва зы ду сы Вә ди.
Йин ви җы гә ни ба Исраил нан жын му ди йи че ту шур да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон ду суан ха; ба та му ди мин зы ще шон. Ту шу зы ди ви фын шон ни ба ле вит жын-му ги Вә ё шын ха ни! Вә сы Җў. Йи че сын лин щяха ди ту шу зы ди ви фын шон ни ба ле вит жын му ди йи че сын-лин ги Вә на лэ.
42‑43Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли. Та ба исраил жын-му ди йи че ту шур да йи гә йүә ди эр ва зы му да шон ду суан-ха ли, ба та му ди мин зы ще ха ли. Йи ман фу ли 22 273 жын.
44Җў ги Му са фә ди: – 45Җы хур исраил жын му ди ту шу зы ди ви фын шон ни ги
Вә ба ле вит жын му ё җян чў лэ ни. Исраил жын му сын лин ту шу зы ди ви фын шон ба ле вит жын му ди йи че сын лин ги Вә е җян чўлэ. Вә сы Җў. 46Исраил жын му ди ту шу зы би
293
Фур 4
Ле вий зў ди жын му дуә ди 273 эр ва зы. Йин ви җы гә ни ба җы ще 273 эр ва зы ян дин ё мэ хуэй лэ ни. 47Ви мый йи гә эр ва зы ё җё ву гә гуй җун йин чян ни. 48Ба җы гә чян ни ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ги ги.
49‑51Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли: ба 1 365 йин чян на шон, ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му ги ги ли.
ЛевийзўдиКаафҗящядижынмуёгансани
4Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ба Ле вий ди эр зы Кааф җя ди жын фур җо чў җя-
щя лян җя ни ди жын ку суан ха. 3Ба йи че да сан шы суй до ву шы суй ди нан жын (сый нын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган сы чин) ду суан ха. 4Та му ё җо кан Дин гуй җун вәр лян нэ тар йүн ди йи че дун щи ни.
5Җи сы исраил жын му ба йин пан шу дё шон лў, Ха ру нэ лян та ди эр зы му ё җин до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту-ни. Нэ тар ба хә тун щён зы чян ту гуа ди мын лян зы чү ха лэ, на җы гә мын лян зы ба хә тун щён зы ё гуә чў ни. 6Та му на җүн мый пи зы ба хә тун щён зы го ту ё гэ чў ни, ги дин зы шон ба дан чин янсый ди йи шон пу шон, йи ху ба ган зы щён до хә тун щён зы лён ха ни ди чүан зы ли ту ни.
7Та му ё ги Җў мян чян зан ди җуә зы шон ба дан чин янсый ди йи шон пу до го ту ни. Йи ху ба пан зы, де зы дэ гуан пу то җю ди хў лян ван ван зы гә до җуә зы шон ни. Җё җуә зы го ту йи на вар ю мә мә. 8Та му ё на шын хун янсый ди йи шон ба җуә зы шон ди җы ще дун щи гуә чў ни, ги го ту ба җүн мый пи зы гэ шон, йи ху ба ган зы щён до җуә зы лён ха-ни ди чүан зы ли ту ни.
9Та му хан ё ба дан чин янсый ди йи шон на шон ни, на җы гә йи шон ба юдын зан, юдын зан ди дын, чян зы, пан-пан зы лян йи че гуан оли ва чин-юди җя сы гэ чў ни. 10Йи ху ба юдын зан лян йи че сы йүн ди дун щи на җүн мый пи зы гэ чў, гә до тэ ба зы шон ни.
11Ба дан чин янсый ди йи шон ё пу до на җин езы бо хади шо щён ди җуә зы шон ни, на җүн мый пи зы ба го ту гэ чў,
294
Фур 4
ба ган зы щён до җы гә җуә зы лён ха ни ди чүан зы ли ту ни. 12Та му на дан чин янсый ди йи шон ба йи че Гуй җун вәр ли ту йүн ди җя сы ё гуә чў ни, на җүн мый пи зы ба го ту гэ чў, гә до тэ ба зы шон ни. 13Ба шо ха ди хуэй ё да шо гўр-ба ни ди җуә зы шон шу дё, ба җуә зы на зы хун янсый ди йи шон гэ чў ни, 14ба шо гўр ба ни ди җуә зы шон сы йүн ди йи че җя сы ё гә до җуә зы го ту ни; җы зу сы но но зы, ца-ца зы, суй те щян зы дэ ван ван зы. Йи ху ба го ту на җүн-мый пи зы гэ чў, ба ган зы щён до җы гә җуә зы лён ха ни ди чүан зы ли ту ни. 15Шу кэ йин пан ди сы хур, Кааф җя щя ди жын му ё дын ни, җи сы Ха ру нэ лян та ди эр зы му ба җы-ще гуй җун дун щи лян йи че җя хуә гэ хо ни, йи ху та му цэ нын ба та гон челэ. Җё Кааф җя щя ди жын му йи дяр бә ду җы ще гуй җун дун щи, йин цы сы та му дан ду ли, та му ян дин ву чон ни.
Мый йи хуэй бан Хў да ди гуй җун җон фон ди сы хур, Кааф җя щя ди жын му ё ган җы ще сы чин ни.
16Исраил ди ахун Ха ру нэ ди эр зы Елеазар ё җо кан йи-че Хў да ди гуй җун җон фон ни. Та хан ё җо кан дын зан ди чин-ю, шо ди щён, мян ди гўр ба ни, гуй җун щён-ю лян Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ди йи че гуй җун дун щи ни.
17Җў ги Му са лян Ха ру нэ хан фә ди: – 18‑19Кааф җя щя ди жын му дан до ли җы ще Дин Гуй җун
дун щи гын чян, ни му бә җё ба та му да ле вит жын му ли ту щё ме дё. Ви дуә җы гә бэ ля, җё Ха ру нэ лян та ди эр зы му лэ ги мый йи гә Кааф җя щя ди жын ба та ё ган ди сы чин дэ гон ди дун щи зы ги. 20Кааф җя щя ди жын му гә җя дан җин Хў да ди гуй җун җон фон ни, ба Исраил ди ахун му шә лү гуй җун дун щи ди кан җян, та му ян дин ву чон ни.
ЛевийзўдиГирсонҗящядижынмуёгансани21Җў ги Му са ги ди фын фу 22җё та ба Гир сон җя щя ди
жын фур җо чў та му ди җя щя дэ җя ни ди жын ку суан ха ни. 23Ба йи че да сан шы суй до ву шы суй ди нан жын (сый нын зэ Җў ди гуй җун җон фон ли ту ган сы чин) ду суан ха ни.
295
Фур 4
24Та му ё ган җы ще сы чин дэ гон җы ще дун щи ни: 25Хў-да ди гуй җун җон фон, ли-вэ ди дин зы, на җүн мый ён пи-зы зў ха ди дин зы, мын лян зы, 26Хў да ди гуй җун җон фон лян шо гўр ба ни ди җуә зы җу ви ди йүан зы ни ди дан зы дэ шын зы, йүан зы ди мын лян зы дэ лян та му сы йүн ди йи че җя сы. Та му ё гуан җы йи че дун щи ни, ба та му җо кан ни. 27Му са лян Ха ру нэ ё хо хор җо кан ни, җё Гир сон җя щя ди жын му ган ги та му ги ха ди йи че гун сы ни, ба Ха ру нэ лян та ди эр зы му җё та му гон ди дун щи гон шон ни. 28Җы зу сы Гир сон җя щя ди жын му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ё ган ди йи че сы чин. Та му гон са гуй җун дун щи ни хуэй-җә сы ган са ни, Исраил ди ахун Ха ру нэ ди эр зы Ифа мар ё җо кан ни.
ЛевийзўдиМерариҗящядижынмуёгансани29Җў хан җё Му са ба Ме ра ри җя щя ди жын фур җо чў
җя щя лян җя ни ди жын ку суан ха ни, 30ба йи че да сан шы суй до ву шы суй ди нан жын (сый нын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган сы чин) ду суан ха ни. 31Та му ё ба Хў да ди гуй җун җон фон ди җў зы, ган зы, мын куон дэ туй туй зы, 32Хў да ди гуй җун җон фон ди вэ ту, йүан зы ди ган зы, мын-куон, йүан зы ни ди йи че җуон җуон зы, шын зы, лян та му йи че сы йүн ди дун щи ду гон шон ни. Мый йи гә жын гуон ё ба ги та дин ха ди дун щи гон шон ни. 33Җы зу сы Ме ра ри җя щя ди жын му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ё ган ди йи че гун сы. Та му гон са гуй җун дун щи ни хуэй җә сы ган са ни, Исраил ди ахун Ха ру нэ ди эр зы Ифа мар ё җо кан ни.
Левийзўдижынфур34‑48Му са, Ха ру нэ лян Исраил ди лин шу му җо чў Җў ди
фын фу ба Ле вий сан гә (җы зу сы Кааф, Гир сон дэ Ме ра-ри ди җя щя) җя щя ди жын фур суан ха ли. Та му зу җы му-җя ган ли: ба нан жын му да сан шы суй до ву шы суй җо чў җя щя лян җя ни ди жын ку (сый нын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ган сы чин) ду суан ха ли:
296
Фур 5
Кааф ди җя щя – 2 750 жын, Гир сон ди җя щя – 2 630 жын, Ме ра ри ди җя щя – 3 200 жын, Йи ман ю 8 580 жын ни. 49Зу җы му җя җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ба мый
йи гә жын ду суан ха ли. Ги мый йи гә жын ба та ё ган ди сы чин дэ на ди дун щи дин ха ли.
Буганҗинжынму
5Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ё ги исраил жын му ги гә нин нин фын фу ни; җё
та му ба хэ ма фын бин ди хуэй җә сы шын шон тон са ди, ду ли мэ ти ди җы ще бу ган җин жын да йин пан ни ган чў чи ни. 3Ни му ба бу ган җин жын му ё ган чў чи ни, зу җы му җя җё та му ба йин пан йи ман бә зў чын бу ган җин ли, йин цы сы Вә зэ Вә ди мин жын ди җун җян ни җў ди ни.
4Исраил жын му җо чў Җў ди фын фу ба җы му җя ди жын-му да йин пан ни ган чў чи ли.
Замуҗявигўнахарёпыйчянни5Җў хан ги Му са фә ди: – 6Исраил жын му ё зун хў җы му җя ди фын фу ни: сый
дан ги жын ган ли гў на хар ли, зу җы му җя дэ цэ Җў ли, 7та ян дин ё жын чын гә җя ди цуә ни, та ги сый ган гў на хар ли, ба наха ди дун щи йи ман ё пый ги ни, хан ба җя чян ди 1/5 фын ди йи лэ зы ё пый шон ни. 8Дан шу япый ди жын ван-дё ли, йи гә ва ва ду мә шын ха ги сый ё пый чян ни, нэ хур җё пый чян ди жын ба чян ги Җў ги ги, ги Исраил ди ахун шын ха. Чў гуә җы гә та хан ба вон бый ни щи гў на хар ди ён мэ шон, ги ахун ги ги, җё ахун на пый ха ди чян лян ён ба нэ гә жын зў чын ган җин ди.
9Исраил жын му ба ги Җў дуан ги ди мый йи гә гуй җун ли щин ё ги Исраил ди ахун лю ха ни. 10Мый йи гә Исраил ди ахун ба на до та ди мян чян ди гўр ба ни ги гә җя ё лю ха ни.
297
Фур 5
Нүжынданганлихўлондигўнахарли11Җў ги Му са фә ди: 12‑14Бу лүн сый ди щи фу зы дан ба гә җя ди нан жын хун ли,
лян дан лин нан жын фи ли җё ли, кә сы та ди нан жын ба җы гә бу җы до, суй жан җы гә нү жын чын ха бу ган җин-ди ли еба, сы сый ба та лян дан лин нэ гә нан жын фи җё ди мә кан җян зэ му сы ба та ган җы гә сы чин ди сы хур мә җуа чў; нан жын ви щи фу зы ди ган бан зэ му сы ви ба гә җя зў чын бу ган җин ди ли дан чы цў (хуэй җә сы та ди щи-фу зы дан мә ган җы гә сы чин зэ му сы ба гә җя мә зў чын бу ган җин ди ли еба, та хан дан чы цў ди ни, йин цы сы та цэ му ди щи фу зы хун та ди ни), 15нэ хур җы гә щи фу зы ди нан жын ян дин ба гә җя ди щи фу зы ё лин до Исраил ахун-ди мян чян ни. Та е ё ви щи фу зы ба йи гә ки ло да мый ди мян ги Хў да җү чын гўр ба ни ни. Та ги мян шон бу нын до чин-ю, йи дяр щён е бу нын гә, йин цы җы сы нан жын ви гә җя ди щи фу зы чы цў ди гўр ба ни, җё щи фу зы ба гә җя ган хади зуй җи че лэ ни.
16Исраил ди ахун ба җы гә нү жын ё лин до чян ту, җё та зан до шо гўр ба ни җуә зы ди мян чян ни. 17Исраил ди ахун ё ги ва җя зы ди ван ван зы ли ту до йи дяр гуй җун фи ни, ба Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ди ди шон ди йи дяр тў гә до фи ли ту, 18йи ху ба җы гә нү жын ди ту фа цан кэ, ба җү ха ди мян җё та на до шу ни. Исраил ахун шу ни на ди ван ван зы, җы гә ван ван зы ли ту сы кў фи. Җы сы җуха ди фи. 19Йи ху Исраил ди ахун җё җы гә нү жын дў җу ни:
– Ни дан лян дан лин нан жын мә фи җё, ба гә җя мә зў бу ган җин, нэ хур җы гә кў фи ги ни зў бу шон сы са хэ. 20Кә сы ни дан лян дан лин нан жын фи ли җё ли, ба гә җя зў чын бу ган җин ли, 21нэ хур Җў ба ни җу дё ни: Та җё ни-ди тэ вә зы та дё ни, җё ни ди дў зы җун челэ ни. 22Җё җы гә фи җин ни ди дў зы ли ту, җё ни ди дў зы җун дё, җё ни ди тэ вә зы та дё.
Җы гә нү жын ё хуэй да ни:
298
Фур 6
– Дуй, вә дайин ни. Җё Җў ди вон щён чын ха. 23Йи ху Исраил ди ахун ба җы гә җуха ди хуа ё ще ха ни, ба
ще ха ди зы щи до ван ван зы ди кў фи ли ту ни. 24Исраил ди ахун җё җы гә нү жын хә җуха ди кў фи ди зы чян (җы гә фи нын җё та шу тын ни), 25ё ба җы гә нү жын шу ни ди мян на шон, зэ Җў ди мян чян җу челэ, ёйихар ни, йи ху гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон ни. 26Йи ху ахун ё җуа йи ба мян, гә до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, зу щён йи гә җи хо йи ён, шо дё ни. Лин йир Исраил ди ахун ё җё җы гә нү жын ба кў фи хә дё ни. 27Та дан җын шы лян дан лин нан жын фи-ли җё ли, җы гә фи җё та шу тын ни: та ди дў зы җун дё ни, тэ вә зы та дё ни. Җё мин жын ба та җу ма. 28Та дан сы мәю гў на хар ди, шын ха ган җин ди, нэ хур та бу шу хэ, йи ху хан нын сын-ён эр нү ни.
29‑30Җы ще фа лү ти фә нан жын чы цў ди зэ му сы цэ му та ди щи фу зы лян дан лин нан жын фи ли җё ди, ба гә җя зў чын бу ган җин ди, йин ви җы гә нү жын ё зан до шо гўр-ба ни ди җуә зы гын чян ни, җё Исраил ди ахун җо чў җы гә фа лү ба йи че ган ди сы чин ган дё. 31Нан жын сы мә зуй ди, кә сы җы гә нү жын дан ю гў на хар, та ян дин ё шу зуй ни.
Назорейжынзунхўдифалү
6Җў ги Му са фә ди, 2җё та ги исраил жын му ги җы му гә фын фу ни:
– Бу лүн на йигә нан жын хуэй жә сы нү жын, сый дан ги вар дэ дон на зорей жын, ба гә җя ги Җў җү ги ни, 3та ян дин ё җи зуй ни; бу нын хә пу то җю дэ бый җю. На пу то зў ха за ён хә ди бу нын хә, е бу нын чы фи пу то дэ ган пу то. 4Нан жын хуэй җә сы нү жын дон на зорей жын ди сы хур, ба пу то фу шон ди са ду бә чы, е бә чы пу то зыр дэ пи зы.
5Та дон на зорей жын ди сы хур, ти бу дый ту. Та җо чў вар-дэ дон на зорей жын ди сы хур, ё җё ту фа лян хў зы җон ни. 6‑7Та ди ту фа зу сы йи гә җи хо, зы фә сы та ба гә җя ги Җў җү ги ли. Та ду бу дый мэ ти, ба гә җя бу нын зў чын бу ган-җин ди. Йин ви җы гә та ди нён-ло зы, ди щүн хуэй җә сы
299
Фур 6
зы мый дан ву чон ли, та е бу нын до мэ ти гын чян. 8Дон на зорей жын ди сы хур, та сы ги Җў фын чў лэ ди жын.
9Дан сы зэ на зорей жын гын чян сый мын мын ди ву чон-ли, та ба гә җя ди гуй җун ту фа зў чын бу ган җин ди йи мяр, нэ хур та ё дын чи тян ни, йи ху ё ба ту ти дё ни, ба хў зы гуа дё ни. Зу җы му җя та чын ха ган җин ди ни. 10Ди ба тян та ё ба лён гә гә ва зы хуэй җә сы лён гә бан гәзы на до Хў да-ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, ги Исраил ди ахун ги ги ни. 11Исраил ди ахун ба йи гә гә ва зы ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни, җё нэ гә жын чын ха ган җин ни, йин цы сы та ду ли мэ ти ли. Да нэ йи тян да шон, та зэ бу нын ти ту фа, 12ба гә җя ги Хў да җү ги, дон на зорей жын ни. Ба зо чян та дон ха на зорей жын ди нэ ще жы зы бу суан, йин цы сы та ба гә җя ди ту фа зў чын бу ган җин ди ли. Та ё на йи гә йи-суй ди ён го зы ни, ба ён го зы җү чын вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни ни.
13Җи сы на зорей жын ги ха вар дэ ди жы зы ман, та ё до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, 14ба сан гә мәю дуан бян ди сын лин ги Җў җү ги ни: ба йи гә йи суй ди гун-ён-го зы җү чын шо ди гўр ба ни, ба йи гә йи суй ди му-ён го зы җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни, ба йи гә гун-ён җү чын пин нан гўр ба ни. 15Та хан ё җү йи куон зы мәю җё-мян ди мә мә ни: на мян лян чин-ю хуә ха ди нон, на чин-ю мәха ди бин зы, мян дэ пу то җю.
16Исраил ди ахун ё ба җы ще дун щи ги Җў на до мян-чян ни, ба та му җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни зэ му сы шо ди гўр ба ни ни. 17Та ба нэ гә гун-ён лян нэ йи-куон зы мәю җё мян ди мә мә ги Җў ё җү чын пин нан гўр-ба ни ни; ба мян лян пу то җю е җү ги ни. 18На зорей жын ё зэ гуй җун җон фон мын ди чян ту ба ту ти дё, ба ту фа гә до хуә го ту ни. Зэ җы гә хуә шон шо пин нан гўр ба ни ди ни.
19Йи ху Исраил ди ахун ё ба җў ха ди гун-ён ди йи гә чян туй зы лян куон зы ли ту ди йи гә нон дэ йи гә бин зы на-шон, ги на зорей жын ги до шу ни ни. 20Исраил ди ахун ё
300
Фур 7
ба җы гә чы ди ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. Йи ху ба җы гә ли щин ги Исраил ди ахун шын ха (чў гуә җы гә, гун-ён ди щүн ца зы лян да туй есы ги Исраил ахун шын-ха ди). Җы ще сы чин гуә ли ди йи ху на зорей жын цэ нын хә пу то җю ни.
21Җы ще хуа ти фә ди сы на зорей жын ян дин зун хў ди фа лү. На зорей жын дан щён чў гуә та ги ха ди вар дэ хан җү дан-лин гўр ба ни, нэ хур та ян дин ё җо чў щү ха ди хуа ган ни.
Исраилахунзамуҗягижынмуёпанвонхони22Җў ги Му са ги ди фын фу 23җё та ги Ха ру нэ лян та ди
эр зы му фә ни, за му җя ё ги исраил жын му пан вон хо ни: 24‑26Җё Җў ги ни ги бэ рэ кэ ти! Җё Та ба ни кан шу ди!
Җё Та до ни шон хо! Җё Та ди щин до ни шон ван! Җё Җў ги ни ги пин нан!
27Җў фә ди: – Та му дан ви Вә ди мин зы ги исраил жын му пан вон
хо, Вә ги та му ги бэ рэ кэ ти ни.
Исраилжынмудимыййигәзўёдуандилищин
7Ба Хў да ди гуй җун җон фон да че лэ ди нэ йи тян, Му са ба гуй җун җон фон лян ли ту ди йи че дун щи, ба шо гўр-
ба ни ди җуә зы лян йи че сы йүн ди җя хуә на гуй җун чин-ю мә ли, зу җы му җя җы ще дун щи чын ха Җў ди ли. 2Йи ху исраил жын му ди лин шу му (та му зу сы мый йи гә зў ди дэ җя щя ди ту зы, суан исраил жын му ди фур ди жын му) лэ, 3ба гә җя ги Җў дуан ги ди ли щин на лэ ли: люгә ма чә, шы эр гә по ню. Лён гә лин шу дуан ли йи гә ма чә; мый йи гә лин шу дуан ли йи гә по ню. Та му ба җы ще ма чә дэ сын лин на до Хў да ди гуй җун җон фон ди мян чян ли. 4Җў ги Му са фә ди:
– 5Ни ба җы ще ли щин җе шу ха, ба та му зэ Хў да ди гуй-җун җон фон ни ган ди гун сы шон сы йүн ни. Ба ли щин ги ле вит жын му җо чў та му ган ди гун сы фын кэ.
6Му са ба йи ман чә лян по ню ги ле вит жын му җё до шу-ни ли. 7Та ба лён гә чә лян сы гә по ню ги Гир сон җя щя ди
301
Фур 7
жын му ги ги ли; 8ба сы гә чә лян багә по ню ги Ме ра ри җя щя ди жын му ги ги ли. Ха ру нэ ди эр зы Ифа мар ба та му ган ди йи че гун сы җо канди ни. 9Кә сы ги Кааф җя щя ди жын му Му са са ду мә ги, йин цы сы та му ё җо кан Хў да ди гуй җун җон фон ни, ба та ё зэ җя гуэ зы шон гон ни.
10Ба шо гўр ба ни ди җуә зы на щён-ю мә ди нэ йи тян, лин шу му ба ёди ли щин на до шо гўр ба ни ди җуә зы гын-чян ли. 11Нэ гә сы хур Җў ги Му са фә ди:
– Ни ги та му фә ги: җын җыр шы эр тян тян тян мир йи гә лин шу ё на лэ ли щин ни, җё ба шо гўр ба ни ди җуә зы зў чын гуй җун ди ни.
12Ту йи тян Яхў ти зў ди лин шу Ами надав ди эр зы Наа-ссон ба ли щин на лэ ли. 13Наа ссон ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ли). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха ди мян; 14йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на Хў да ди гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 15Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 16Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 17Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ами надав ди эр зы Наа ссон дуан ха ди ли щин.
18Ди эр тян Исса хар зў ди лин шу Цуара ди эр зы На фа-наил ба ли щин на лэ ли. 19На фа наил ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн-ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 20йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 21Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы.
302
Фур 7
22Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 23Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му-сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Цуара ди эр зы На фа наил дуан ха ди ли щин.
24Ди сан тян За ву лон зў ди лин шу Хе лон ди эр зы Ели ав ба ли щин на лэ ли. 25Ели ав ги Җў дуан ли йи гә бан ки-ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 26йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 27Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го-зы. 28Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 29Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Хе лон ди эр зы Ели ав дуан ха ди ли щин.
30Ди сы тян Ру вим зў ди лин шу Ше де ур ди эр зы Ели-цур ба ли щин на лэ ли. 31Ели цур ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха ди мян; 32йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 33Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 35Ви пин нан ди гўр ба-ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ше де ур ди эр зы Ели цур дуан ха ди ли щин.
36Ди ву тян Щи мэ зў ди лин шу Цури шад дай ди эр зы Ше лу миил ба ли щин на лэ ли. 37Ше лу миил ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын-пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни
303
Фур 7
сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха ди мян; 38йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын-лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 39Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 40Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 41Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Цури шад дай ди эр зы Ше лу миил дуан ха ди ли щин.
42Ди лю тян Гад зў ди лин шу Ре гуил ди эр зы Елиа саф ба ли щин на лэ ли. 43Елиа саф ги Җў дуан ли йи гә бан ки-ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 44йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 45Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 46Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 47Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му-сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ре гуил ди эр зы Елиа саф дуан ха ди ли щин.
48Ди чи тян Еф рем зў ди лин шу Ам миуд ди эр зы Ели ша-ма ба ли щин на лэ ли. 49Ели ша ма ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: дезы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха ди мян; 50йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 51Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 52Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 53Ви пин-
304
Фур 7
нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ам миуд ди эр зы Ели ша ма дуан ха ди ли щин.
54Ди ба тян Ма нас сия зў ди лин шу Пе да цур ди эр зы Га-ма лиил ба ли щин на лэ ли. 55Га ма лиил ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн-ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 56йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 57Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 58Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 59Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Пе да цур ди эр зы Га ма лиил дуан ха ди ли щин.
60Ди җю тян Вениа мин зў ди лин шу Ги део ни яди эр зы Ави дан ба ли щин на лэ ли. 61Ави дан ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн-ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 62йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 63Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 64Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 65Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му-сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ги део ни яди эр зы Ави дан дуан ха ди ли щин.
66Ди шы тян Дан зў ди лин шу Ам мишад дайди эр зы Ахие зер ба ли щин на лэ ли. 67Ахие зер ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн-
305
Фур 7
ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: дезы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 68йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 69Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 70Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 71Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ-му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Ам мишад дайди эр зы Ахие зер дуан ха ди ли щин.
72Ди шы йи тян Асир зў ди лин шу Охран ди эр зы Па-гиил ба ли щин на лэ ли. 73Па гиил ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха ди мян; 74йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха-ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 75Ви шо-ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го зы. 76Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү. 77Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му-сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Охран ди эр зы Па гиил дуан ха ди ли щин.
78Ди шы эр тян Неф фа лим зў ди лин шу Енан ди эр зы Ахи ра ба ли щин дуан ги ли. 79Ахи ра ги Җў дуан ли йи гә бан ки ло ди йин де зы лян ба бый грамм ди йин пын пын зы (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн-ди ше кель фын лён лён ха ди). Ви мян ди гўр ба ни: де зы ни дэ пын пын зы ни ман мар гә ди лян оли ва чин-ю хуә ха-ди мян; 80йи бый шы гә грамм ди җин ван ван зы (ба та ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди), җы гә ван ван зы ни ман мар гә ди шо ди щён. 81Ви шо ди гўр ба ни: йи гә по ню, йи гә ён, йи гә йи суй ди ён го-зы. 82Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни: йи гә җү лү.
306
Фур 8
83Ви пин нан ди гўр ба ни: лён гә по ню, ву гә ён, ву гә җү лү зэ му сы ву гә йи суй ди ён го зы. Җы сы Енан ди эр зы Ахи ра дуан ха ди ли щин.
84Ба шо гўр ба ни ди җуә зы на щён-ю мә ли ди нэ йи тян, исраил жын му ди шы эр гә лин шу ба ли щин на лэ ли. Та му ги Җў дуан ли шы эр гә йин де зы, шы эр гә йин пын пын-зы дэ шы эр гә җин ван ван зы. 85Мый йи гә де зы бон җер йи гә бан ки ло җун; мый йи гә пын пын зы бон җер ба бый грамм җун. Йи ман җя сы бон җер сан шы ки ло җун (ба җы ще дун щи ди фын лён на гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель фын лён лён ха ди). 86Та му хан дуан ли шы эр гә җин ван ван зы, ли ту гә ди шо ди щён. Мый йи гә җин ван ван зы бон җер шы эр гә грамм җун (ба йи че ди җин зы пин Хў да ди гуй җун җон фон ни сы йүн ди ше кель йин чян суан ха ли). Йи ман ван ван зы бон җер 1,4 ки ло җун. 87Ви шо ди гўр ба ни та му хан дуан ли шы эр гә по ню, шы эр гә гун-ён, шы эр гә йи суй ди ён го зы. Ви вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни җү-ли шы эр гә гун җү лү. 88Ви пин нан ди гўр ба ни җү ли эр шы сы гә по ню, лю шы гә гун-ён, лю шы гә гун җү лү, лю шы гә йи суй ди ён го зы. Җы сы исраил жын му ди лин шу му ба шо гўр ба ни ди җуә зы на щён-ю мәха ди нэ йи тян ди йи ху ги Җў дуан ха ди ли щин.
89Му са җин до Хў да ди гуй җун җон фон лян Җў фә хуа-ди сы хур, та тин җян ли, за му җя Җў да хә тун щён зы ди гэ зы шон лён гә Хе ру вим ди* дон җун ни ги та фә хуа ди ни.
Нандынзандивәр
8Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги Ха ру нэ фә ги, җё та ба чи гә дын нан до юдын-
зан ди чян ту, җё лён вон чян җо. 3Ха ру нэ зу җо чў җы гә фын фу ган ли, ба дын нан до
юдын зан ди чян ту ли. 4Юдын зан да го ту йи чыр до ди ха-
* 7:89 «Херувим»(яхўтийүян) – тян щян му ди йи ба зы. Мый йи гә Хе-ру вим ю бон зы ни, та ди лян мян лян жын ди йи ён.
307
Фур 8
сы на җин зы да ха ди, ба та җо чў Җў ги Му са зы ха ди ён зы зў шон ли.
Балевитжынмузўганҗинли5Җў ги Му са фә ди: – 6Ни ба ле вит жын му лян дан лин исраил жын му ё
фын кэ зў ган җин ни. 7Ба та му ё җы му җя зў ган җин ни: ни на ган җин фи ба та му сайи хар, йи ху җё та му ба хун-шын ди хан мо гуа җин, ба йи шон щи җин, җы му җя та му зу чын ха ган җин жын му ни. 8Та му ё ла йи гә пон ю ва зы дэ на лян чин-ю хуә ха ди щи мян; ви вон бый ни щи гў на хар-ди гўр ба ни, ни хан дан лин ё ла йи гә пон ю ва зы ни. 9Йи ху ни җё йи че исраил жын шудо йи дар ни, җё ле вит жын му зан до Хў да ди гуй җун җон фон ди мян чян. 10Исраил жын-му ба шу ё гә до ле вит жын му ди ту шон ни; 11йи ху Ха ру нэ ба ле вит жын му ё җян чўлэ, җё та му чын ха Вә ди гуй җун жын му ни. Җы зу сы исраил жын му ги Вә дуан ги ди гуй җун ли щин. Җы му җя ган ли ди йи ху, та му цэ нын ги Вә ган гун сы ни. 12Ле вит жын му ба шу ё гә до лён гә пон ю ва зы ди ту шон ни. Ба йи гә сын лин ё җү чын вон бый ни щи гў на-хар ди гўр ба ни ни, ба ди эр гә җү чын шо ди гўр ба ни ни, зу җы му җя ба ле вит жын му зў ган җин ни.
13Ни ба ле вит жын му ги Вә ё дуан чын гуй җун ли щин-ни. Җё Ха ру нэ лян та ди эр зы му җо кан ле вит жын му. 14Зу җы му җя ни ба ле вит жын му лян исраил жын му ё фын-щё кэ ни, җё ле вит жын му чын ха Вә ди ни. 15Ни ба ле вит-жын му җо чў гуй җун куй чын зў ган җин, ба та му ги Вә дуан чын гуй җун ли щин, йи ху та му нын зэ Вә ди гуй җун җон фон ли ту ган гун сы. 16Исраил жын му ди йи че ту шу-зы ди ви фын шон Вә ба ле вит жын му җян чў лэ ли, җё та му чын ха Вә ди ни. 17Вә ба еги пет жын му ди йи че ту шу зы щё-ме дё ли ди сы хур, зу нэ йи тян Вә кә җя ба исраил жын му ди мый йи гә җя ни ди ту шур эр зы лян мый йи гә сын лин ди гун ту дў зы ги гә җя җян чў лэ ли, җё та му чын ха Вә ди ни. 18Җы хур исраил жын му ди йи че ту шу зы ди ви фын шон Вә
308
Фур 9
ба йи че ле вит жын ги Вә шын ха ли. 19Вә ба ле вит жын му ги Ха ру нэ лян та ди эр зы му да исраил жын му ли ту җё ги ли, җё та му ви исраил жын му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган гун сы ни. Исраил жын му дан до Гуй җун вәр гын чян, ле вит жын му бо хў та му ни, бу җё та му шу хэ.
20Му са, Ха ру нэ лян йи че исраил жын җо чў Җў ги Му-са ги ха ди фын фу ба Ле вий зў ди жын му ги Җў дуан ги ли. 21Ле вит жын му ба гә җя зў ган җин ли, ба йи шон щи җин ли, йи ху Ха ру нэ ба та му ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ли, җё та му чын ха ган җин жын му ли. 22Җў че чў Му са ги исраил жын му ги ди фын фу за му җя ба ле вит жын му ги Та ё җян чў лэ ни, йи че мин жын зу җы му җя ган ли. Җы му җя ле вит жын му нын зэ Ха ру нэ лян та ди эр зы му ди мян чян зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган гун сы ни.
23Җў ги Му са фә ди: – 24Мый йи гә ле вит жын да эр шы ву суй да шон ё зэ Вә-
ди гуй җун җон фон ни ган гун сы ни, 25ву шы суй шон бу зў хуә ли. 26Йи ху та нын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ги та ди ди щүн бон мон ни, кә сы гә җя ган бу дый гун сы. Зу җы му-җя ни ги ле вит жын му ба та му ган ди сы чин ё фын ги ни.
ИсраилжынмудидиэргәПасхаҗечи
9Исраил жын му да Еги пет зу дё ди ди эр нян ди җын-йүә ни, Җў зэ Синай са вә ни ги Му са фә ди:
– 2‑3Зу җы гә йүә ди шы сы тян ди ху шон, исраил жын му ё җо чў ги та му ги ха ди йи че фын фу дэ фа лү гуә Пас ха җе чи ни.
4Му са ги мин жын ги ди фын фу җё та му гуә Пас ха җе-чи ни. 5Шы сы тян ху шон та му зэ Синай са вә ни гуә ли Пас ха җе чи ли. Җў ги Му са за му җя фә ли, мин жын зу нэ му җя ган ли.
6Кә сы нэ тар ю җигә бу ган җин жын ни, йин цы сы та му ду ли мэ ти ли. Та му до Му са лян Ха ру нэ ди мян чян фә ди:
– 7Вә му ду ли мэ ти ли, җы хур чын ха бу ган җинди ли еба, ви са вә му лян дан лин исраил жын му йи дар ни дин ха ди жы зы нэ йи тян ги Җў бу нын дуан ли щин?
309
Фур 9
8Му са хуэй да ди: – Ни му щүә ви дын йихар, җё вә тин Җў фә са ни. 9Җў ги Му са ги ди фын фу 10җё та ги исраил жын му
фә ги ни: – Ни му лян ни му ди ху бый ли ту сый дан ду ли мэ ти чын ха
бу ган җин ли хуэй җә сы сый дан чў мын, зэ йүан лў шон ни еба, та зы вон ди гуә Пас ха җе чи ни, 11нэ хур җё җы му җя ди жын эр йүә ди шы сы тян ди ху шон гуә җы гә җе чи. Та ё лян мәю җё мян ди мә мә дэ кў цэ чы Пас ха җе чи ди ён го зы ни. 12Та бу нын ба шын ха ди жу шын до ди эр тян ди ган зо; ба ён го зы ди гў дў йи гә ду бә җә хуэ. Җё та җо чў йи че фа лү гуә Пас ха җе чи. 13Кә сы сый дан ган җин ди ни зэ му сы мә чў мын, зэ җя ни еба, мә гуә Пас ха җе чи, нэ хур ба та ди мин-зы ян дин да Вә ди мин жын ли ту ё чү дё ни, йин цы сы та зэ дин ха ди жы зы шон ба ли щин ги Вә мә дуан ги. Нэ хур та ян дин ю гў на хар ни, та ди зуй зэ та шон ни.
14Зэ ни му җун җян ни җў ди на гә вэ гуй жын дан щён гуә исраил жын му ди Пас ха җе чи, нэ хур та ян дин ё җо чў җы ще фын фу дэ фа лү ган ни. Бу лүн бын ди ди исраил жын хуэй җә сы вэ гуй жын, ду ян дин ё зун хў җы гә фа лү ни.
Нахуәҗуәдийүнцэ(Җефон40:34‑38)
15‑16Ба Хў да ди гуй җун җон фон за че лэ ди нэ йи тян, йи куэ йүн цэ ха лэ ба гуй җун җон фон гэ чў ли. Да ху шон йи чыр до ган зо йүн цэ кан чи зу щён җуә ди хуә йи ён. 17Мый йи-хуэй җи сы йүн цэ да Хў да ди гуй җун җон фон шон че лэ, исраил жын му зу ба йин пан шу дё шон лў ди ни. Дан сы йүн цэ зан ха, луә до на тар, нэ хур та му зэ нэ тар за йин-пан ди ни. 18Мин жын җо чў Җў ди фын фу ба йин пан шудё шон лў ди ни, е җо чў Та ди фын фу за йин пан ди ни. Йүн цэ зэ Хў да ди гуй җун җон фон шон зан дуә шо гун фу, мин жын зу зэ нэ тар е зан ди нэ му ще зы гун фу. 19Дан сы йүн цэ зэ Хў да ди гуй җун җон фон шон зан ди гун фу да ли, та му зу тин Җў ди фын фу бу дун тан. 20Йүн цэ юйиха зэ Хў да ди
310
Фур 10
гуй җун җон фон шон зан ди шо щёр. Бу гуан за му җя еба, мин жын җо чў Җў ди фын фу да йин пан ди ни хуэй җә сы шу ди ни. 21Йүн цэ юйиха гуон зан ди йи ванщи, ган зо йи-зор зу че лэ ли. Йүн цэ дан че лэ, та му шу ди шон лў ди ни. 22Бу лүн лён тян, бүлүн йи гә йүә, йи нян хуэй җә сы йи да гун фу йүн цэ дан зэ Хў да ди гуй җун җон фон шон, мин жын е бу дун тан. Йүн цэ дан че лэ, та му шу дё шон лў ди ни. 23За йин пан хуэй җә сы шу йин пан, та му йи на вар суй Җў ги Му са ги ха ди йи че фын фу ган ди ни.
Йинзылаба
10Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ё на да ха ди йин зы зў лён гә ла ба ни. Хан мин-
жын зэ му сы шу йин пан ди сы хур, ни ё сы йүн җы лён гә ла ба ни. 3Жын му чуй җы лён гә йин зы ла ба ди сы хур, нэ хур мин жын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын чян ту ё шу дё йи дар ни, зан до ни ди туан йүар ни. 4Жын му дан чуй йи гә ла ба, нэ хур гуон зў ди ту зы му ё шу дё йи дар ни, зан до ни ди туан йүар ни. 5Дан щүан ди сы хур ла ба дан дуан дуар чуй йи җын зы, нэ хур зэ дун бон гә җў ди зў ба гә җя ди йин пан ё шу дё шон лў ни. 6Дан щүан ди сы хур ла ба дан дуан дуар чуй лён җын зы, нэ хур зэ нан бон гә җў ди зў ё ба гә җя ди йин пан шу дё шон лў ни. Ла ба дан җы му җя чуй, нэ хур ни му ё ба йин пан шу дё шон лў ни. 7Кә сы ни му дан щён җё йи че мин жын шу дё йи дар ни, нэ хур ла ба ё чон чуй йи җын зы ни. 8Ха ру нэ ди ху бый, – җы зу сы Исраил ди ахун му, ё чуй җы лён гә ла ба ни.
– Ба җы ще фа лү ни му дэ ни му ди ху бый йи на вар ё зун-хў ни. 9Ни му зэ ни му ди ди фон шон лян пу до ни му шон ди дўш ман да җон ди сы хур, ни му ё на җы лён гә ла ба дуан дуар чуй йи җын зы ни. Вә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, Вә ги ни му бон мон ни, ба ни му да дўш ман ди шу ни да җю-ха ни. 10Зэ ни му го щин ди жы зы шон – бу лүн гуә Йүә лён да тур ди җе чи хуэй җә сы дан лин ди са җе чи, – ни му җү шо ди гўр ба ни зэ му сы пин нан гўр ба ни ди сы хур, е ё чуй
311
Фур 10
ла ба ни. Йин ви җы гә Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў. Вә ба ни му җин ян челэ ни.
Исраилжынмубайинпаншудёли11Ди эр нян ди эр йүә эр шы, җи сы исраил жын му да
Еги пет зу дё, йүн цэ да Хў да ди гуй җун җон фон шон че лэ ли. 12Исраил жын му ба йин пан шу дё шон ли лў ли, да Синай са вә ни зу дё ли. Йүн цэ до Фа ран са вә ни зан до нэ тар ли.
13Та му җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ту йи хуэй да зан ди вәр шон че лэ шон ли лў ли. 14Щян ту ни Яхў ти зў жын му ди йин пан на ди Яхў ти зў ди чи, дуй ву йи гә ба йи гә гын шон ту йи гә че лэ ли. Ами надав ди эр зы Наа ссон лин-ди та му. 15Цуара ди эр зы На фа наил лин ди Исса хар зў ди дуй ву; 16Хе лон ди эр зы Ели ав лин ди За ву лон зў ди дуй ву.
17Ба Хў да ди гуй җун җон фон шу дё ди йи ху, Гир сон лян Ме ра ри җя щя ди лён гә жын ба Хў да ди гуй җун җон фон гон шон зу ли.
18Йи ху Ру вим зў жын му ди йин пан на ди Ру вим зў ди чи, дуй ву йи гә гын ди йи гә че лэ ли. Ше де ур ди эр зы Ели-цур ба та му лин ди ни. 19Цури шад дай ди эр зы Ше лу миил лин ди Щи мэ зў ди дуй ву; 20Ре гуил ди эр зы Елиа саф лин ди Гад зў ди дуй ву.
21Йи ху Ле вий зў ди Кааф җя щя ди жын му гон ди Хў да-ди гуй җун җон фон ли ту ди йи че гуй җун дун щи е че лэ ли. Җинту та му до йин пан зан ди щин вәр шон, гон Хў да ди гуй җун җон фон ди жын му кә җя ба Хў да ди гуй җун җон-фон да че лэ ли.
22Йи ху Еф рем зў ди жын му на ди Еф рем зў ди чи, дуй ву йи гә гын ди йи гә че лэ ли. Амиуд ди эр зы Ели ша ма ба та му лин ди ни; 23Пе да цур ди эр зы Га ма лиил лин ди Ма нас сия зў ди дуй ву; 24Ги део ни яди эр зы Ави дан лин ди Вениа мин зў ди дуй ву.
25Лин йир Дан ди зў на ди Дан зў ди чи, йи дуй ву йи дуй ву җя е че лэ ли. Ам мишад дайди эр зы Ахие зер ба та му лин ди ни. 26Охран ди эр зы Па гиил лин ди Асир зў ди дуй ву; 27Енан ди
312
Фур 11
эр зы Ахир лин ди Неф фа лим зў ди дуй ву. 28Исраил жын му зу җо чў җы гә бан фа, дуй ву йи гә гын ди йи гә мый йи хуэй че лэ, ба йин пан шу дё шон лў ди ни.
Исраилжынмубайинпаншушонзули29Му са ги гә җя ди вэ фу Хо вав, ма диан жын Ра гуил ди
эр зы, фә ди: – Вә му щён вон Җў ги вә му ги ди ди фон шон чи ни. Та
зо чян щү ха ли, ба исраил жын му зў чын фу җү ди ни, йин-ви җы гә чин ни лян вә му зу! Вә му ги ни е ги фу гуй ни.
30Хо вав хуэй да ди: – Бу, вә бу чи. Вә хуэй вә ди ло җя ни. 31Му са фә ди: – Чин ни ба вә му бә лё ха. Ни ба са вә җы до ди хо ди хын,
вә му зэ на ни ё да йин пан, ни ги вә му нын зы ги. 32Ни дан лян вә му шын ха, вә му ян дин ба Җў ги вә му ги ди йи че фу гуй ги ни е ги ни.
33Исраил жын му да Синай гуй җун сан гын чян зу дё, вон-чян зу ли сан тян. Җў ди хә тун щён зы йи на вар зэ та му ди ту ни зу ди ни, ги исраил жын му зы да йин пан ди вәрди ни. 34Та му ба йин пан да йи гә вәр шон бан до дан лин вәр шон-ди ни, бый тян Җў ди йүн цэ ба та му гэ чў ди ни.
35Мый йи хуэй ба хә тун щён зы шу дё гон шон зу ди сы-хур, Му са фә ди:
– Җў! Җё Ни ди дўш ман му лан сан дё, җё та му да Ни ди мян чян по дё!
36Мый йи хуэй җи сы хә тун щён зы до лэ, зан ха ди сы хур Му са фә ди:
– Җў, Вә му чи то ди җё Ни хуэй лэ, до Исраил чян-чян-ван ван ди жын җун җян ни!
Таверадифон
11Мин жын фа ли, кў шын ла шон гон до туә Җў ли. Җў тин җян җы гә чи шон лэ ли, на хуә шо кэ та му ли.
Җў да фа ха ди хуә зэ та му дон җун ни җуә ли, ба йин пан-
313
Фур 11
ди йи ба шо ван ли. 2Мин жын пә фан-юцу ди чи то ди җё Му са ги йи гә бон цу ни. Му са чи то Җў ли, хуә дон вәр зу җў ха ли. 3Мин жын ги нэ гә ди фон нан ли гә мин зы, ба та җё чын Та ве ра ли*, йин цы сы Җў да фа ха ди хуә ба та му зэ нэ тар шо ли.
Мусаҗянчўлэличишыгәлиншужын4Җигә вэ гуй жын лян исраил жын му йи дар ни зу ди ни,
та му щён чы щер чы ди. Исраил жын му гә җя е жын бу чў ли, гон до ди фәди ни:
– Вә му дан нын чы йи дяр жу са, дуә му хо! 5Вә му зэ Еги пет җў ди сы хур, чин чир чы гуә йү; ви йү вә му йи гә чян ду мә чў гуә. Вә му җи ди ни, вә му ю дуә шо хуон гуа, щи гуа, лю цун, цун гў дў зы дэ суан ни. 6Җы хур вә му мәю җин ли. Җы тар са чы ди ду мәю, тян тян мир чў гуә җы гә ман на, за му са ду мә чы ди!
7Ман на ди ён зы зу щён ян суй зыр, хуон-бый янсый ди. 8‑9Тян тян мир хи ли ман на лян лў фи йи ён, луә до йин-пан ди ни. Ди эр тян ган зо йи зор мин жын чў чи, зэ туа-йүар ни шу ман на ди ни. Ба та на хуэй лэ зэ мә зы шон мә суй хуэй җә сы мә чын мян, йи ху җў фу луә бин зыди ни. Ман на ди щён ви до зу щён мә мә бин зы лян оли ва чин-ю хуә ха ди йи ён.
10Му са ба мин жын ди гў нун тин җян ли. Мый йи гә җя-щя ди жын му зэ гә җя җон фон ди мын ку ни зан ди, юцу ди кў ди ни, йин ви нэ гә та йүә пә фан ха ли, йин цы сы Җў ви мин жын чи шон лэ ли. 11Му са ги Җў фә ди:
– Хў да-я, ви са Ни до вә шон җы му за? Ни ба вә бу нэ-ма? Ви са Ни җё вә гуан җы ще жын ни? 12Вә бусы та му ди ма ма, вә ба та му мә сын-ён. Ви са Ни җё вә, зу щён го йүә-вазы ди нү жын йи ён, ба та му тян тян мир бо шон, на до Ни ги та му ди зў зў-бый бый щү ха ди ди фон шон чи ни? 13Җё вә зэ на ни ги җы ще зы жын зо жу чи ни? Та му бу җў ди кў-
* 11:2 «Тавера»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Хуә җуә ли».
314
Фур 11
ди ё чы жу ни! 14Вә йи гәр ба та му гуан бучў. Хў да-я, вә ба җы гә җун дан зы дан бу че лэ ли! 15Ни дан вон ху до вә шон җы му җя, вә чи то Ни, җё Ни ди щин до вә шон ван, Ни ба вә да сы чи, җё вә зэ бә шу җы гә бэ ля ли.
16Җў ги Му са фә ди: – Ни ги Вә да Исраил ди ло жын му ли ту җян чўлэ чи-
шы гә жын, җё та му дон лин шу дэ ца кан ди жын му. Ни ба та му лин до Вә ди мян чян, до Хў да ди гуй җун җон фон гын чян, җё та му лян ни зан до йи дар ни. 17Вә ха лэ зэ нэ-тар лян ни фә хуа ни. Вә ба ги ни ги ха ди Вә ди Лин на шон, ги та му е фын ги ни. Йи ху та му зу нын ги ни бон мон бый дан зы, бә җё ни йи гәр гон җы гә җун дан зы. 18Җы хур ни ги мин жын фә ги: «Ни му ги мир гә ба гә җя ё да җә җин ни; мир гә ни му чы жу ни. Җў ба ни му ди кў шын дэ гон до ди хуа тин җян ли. Ни му фә ли: «Вә му щён чы жу ни! Вә му зэ Еги пет җў ди сы хур би җы хур ди гуон йин гуә ди хо щер!» Җы хур Җў ги ни му зу ги жу ни, ни му ян дин ба та чы бо-ни. 19Ни му ба жу гуон бусы чы йи тян, лён тян, е бусы ву тян, шы тян хуэй жә сы эр шы тян, 20ни му ба та җын җыр чы йи гә йүә ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы жу да ни му ди би зы, эр дуә ни чў лэ ни, җё ни му ду фа чо ни. Җы гә сы чин ян дин йү ни, йин цы сы ни му гон до Җў ли, ла ди кў шын фә ди: «Ви са за му да Еги пет зу дё ли?»
21Му са ги Җў фә ди: – Хў да-я! Вә зэ җы тар лин ди 600 000 жын, на му Ни фә,
Ни ги та му ба йи гә йүә чы ди жу ги гу ни ма? 22Дан сы ба вә му ди ню чүн, ён чүн йи че зэ дё, нэ хур та му ра зы ни ма? Хэ па хэ зы ли ту ди йи че йү ги та му бу гу чы ма!
23Җў хуэй да ди: – Нан дый Вә ди шу дуан ха ли ма? Җы хур ни кан җян ни,
за му җя Вә фә ха ди хуа йү ни! 24Му са чў чи, ба Җў фә ха ди йи че хуа ги мин жын фә ги-
ли. Та да ло жын му ли ту җё ли чи шы гә нан жын, җё та му зан до Хў да ди гуй җун җон фон ди туан йүар ни ли. 25Җў да йүн цэ ли ту ха лэ, лян Му са фә ли хуа ли. Хў да ба Та ги
315
Фур 11
Му са ги ха ди Лин на шон, ги нэ чи шы гә ло жын е ги ги ли. Хў да ди Лин луә до та му шон ди сы хур, та му ду фә кэ Хў да ди хуа ли, кә сы фә ди гун фу бу да, җў ха ли.
26Та му ли ту ди лён гә ло жын (йи гә мин зы җё ди Ел дад, ди эр гә ди мин зы сы Мо дад) шын до йин пан ни ли, зэ Хў-да ди гуй җун җон фон нэ тар мә чи. Кә сы Хў да ди Лин е луә до та му шон ли, та му зэ йин пан ни е фә кэ Хў да ди хуа ли. 27Йи гә щё хуәр по до Му са гын чян, ба Ел дад лян Мо дад җы му җя фә ди ги та сун ги ли.
28На вин ди эр зы Иса (та зу сы Му са җян чў лэ ди бон бан) тин җян җы гә хуа ги Му са фә ди:
– Му са җон гуй ди! Чин ни ба та му дон чў, җё та му бә фә ли. 29Му са хуэй да ди: – Ни цощин вә ди мин шын ди ни ма? Вә зы вон ди җё Җў
ба Та ди Лин ги Та ди йи че мин жын ги ги, җё та му чын ха шын жын му!
30Йи ху Му са лян Исраил ди чи шы гә ло жын хуэ йли йин пан ни ли.
Җўбананчўнчёрдафалэли31Мын мын ди Җў җё фын гуа че лэ, ба йи да чүн нан чўн
чёр да хэ зы шон гуа лэ ли. Җё та му луә до йин пан ди җу ви ни-ли. Та му ба йи ман йин пан ди җу ви пу ман ли; вон дун-щи, нан-бый зу хо шо ки ло метр, ман гә чўр ду сы нан чўн чёр, ли ди мян ю йи гә метр го. 32Нэ йи тян мин жын җын җыр йи тян-йи вэ щи, ди эр тян җын җыр йи тян җуа ли чёр ли. Мый йи гә жын дин шо ди шу ли йи чян ки ло. Та му ги гә җя ба чёр сандо йин пан ди туан йүар ни ли. 33Жу хан дуә ди ни; та му ба жу хан мә чы ван ни, Җў ги мин жын сын ли чи ли, ба вын бин да фа лэ җё ба хо шо жын ди мин хэ ли. 34Ба нэ гә ди фон җё ли гә Киб рот-Гат таава*, йин цы сы та му зэ нэ тар ба нэ чы жу ди жын му ди мэ ти сун дё ли.
* 11:34 «Киброт‑Гаттаава»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Нэ чы ди жын му ди фын кын».
316
Фур 12
35Да Киб рот-Гат таава мин жын бан до Аси роф ли. До ли Аси роф та му ба йин пан за че лэ ли.
Мариамшулизуйли
12Му са да Хуш ди ху бый ли ту ги гә җя ба нү зы чү шон-ли. Ма риам лян Ха ру нэ ви җы гә сы чин ба Му са
ман йүан ли. 2Та му фә ди: – Нан дый Җў гуон че чў Му са фә хуа ди ни ма? Та че чў
вә му е фә хуа ди ни. Җў ба җы гә хуа тин җян ли. 3Дун-яшон йи че жын ли ту
Му са сы дин хо пи чи ди жын. 4Җў мын мын ди ги Му са, Ха ру нэ дэ Ма риам фә ди:
– Вә щён җё ни му сан гәр до Вә ди гуй җун җон фон җы тар лэ ни.
Та му сан гәр зу чи ли. 5Җў зэ йүн цэ җў зы ли ту до лэ, зан до Та ди гуй җун җон фон ди мын гын чян, ба Ха ру нэ дэ Ма риам хан ли йи шын:
– Ха ру нэ! Ма риам! Та му лён гәр вон чян зу ли җи бу. 6Җў ги та му фә ди: – Ни му тин, Вә җы хур фә са ни! Ни му җун җян ни дан
ю Вә ди шын жын му, Вә на чи гуэ ён шы до та му гын чян, фи мын ди ни лян та му фә хуа ни. 7Кә сы Вә лян Вә ди хуә-җи Му са җы му җя мә фә хуа ди. Вә җё та гуан Вә ди йи че исраил жын ни. 8Йин ви җы гә Вә лян Му са мян дуй мян фә хуа ди ни, фә ди щян щяр ди, бусы на цэ хуар фә хуа-ди ни. Та җян гуә Вә ди ён зы! Ни му за мә хэ па дэ цэ Вә ди хуә җи Му са ди?!
9Җў ги та му чи шон лэ ли; Та зу дё ли. 10Йин ви җы гә йүн цэ да Хў да ди гуй җун җон фон шон че лэ ли, Ма риам-ди жу пи шон мын мын ма фын бин куә куә зы чў лэ ли. Та, зу щён щүә йи ён, бый быр ха ли. Ха ру нэ кан җян Ма риам чў ли ма фын бин ли, 11зу ги Му са фә ди:
– Эё, вә ди җон гуй ди-я! Чин ни ви вә му ди хў дў гў на хар ба вә му бә зуй җы му за ли. 12Ни бә җё Ма риам чын ха,
317
Фур 13
зу щён сын-ён ха мәю мин ди йүә ва зы йи ён ди ли, бан гә шын зы ла до ли ди.
13Му са хан Җў ди, чи то ли: – Хў да-я! Вә чи то ди җё Ни ба та кан хоса! 14Җў хуэй да ди: – Ни му сы лён йихар, та ди да да ги та ди лян шон дан тў
йи ку, нан дый та чи тян щю ди, бу чён чи тян ма?! Йин ви җы гә ба та да йин пан ни ган чў чи, чи тян җё та бә җин лэ, йи ху та цэ нын хуэй лэ.
15Ба Ма риам да йин пан ни ган чў чи ли, та зэ йин пан вэ-ту җын җыр шын ли чи тян. Мин жын мә шон лў, йи чыр дын до та хуэй лэ ди нэ гә сы хур ли. 16Йи ху та му да Аси роф зу дё, до Фа ран са вә ни ли, зэ нэ тар зали йинли.
Цакандижынму(Чунфәфалү1:19‑33)
13Җў ги Му са фә ди: – 2Ни да Исраил ди шы эр гә зў ли ту җян чўлэ шы
эр гә ту зы, ба та му да фа до Ха наан ди фоншон. (Зу ба нэ гә ди фон Вә ги исраил жын му ги ди ни.) Җё җы шы эр гә жын ба ди фон ца ди кан йихар.
3Му са тин ли хуа ли, зу да Фа ран са вә ни ба шы эр гә ту зы да фа чў чи ли. 4Җы зу сы та му ди мин зы:
Ру вим зў ди ту зы: Зак хур ди эр зы Сам муа, 5Щи мэ зў ди ту зы: Хо рив ди эр зы Са фат, 6Яхў ти зў ди ту зы: Ие фонний ди эр зы Ха лев, 7Исса хар зў ди ту зы: Юсуф ди эр зы Игал, 8Еф рем зў ди ту зы: На вин ди эр зы Осия, 9Вениа мин зў ди ту зы: Ра фуй ди эр зы Фал тий, 10За ву лон зў ди ту зы: Со диев ди эр зы Гад диил, 11Ма нас сия зў ди ту зы: Су сий ди эр зы Гад дий, 12Дан зў ди ту зы: Ге мал ли ди эр зы Ам миил, 13Асир зў ди ту зы: Ми хаилев ди эр зы Се фур, 14Неф фа лим зў ди ту зы: Вов сиди эр зы Нах бий, 15Гад зў ди ту зы: Махи ди эр зы Геуил.
318
Фур 13
16Зу ба җы шы эр гә ца кан жын Му са да фа ди җё ца нэ гә ди фон чи ли. Му са ба На вин ди эр зы Осия ди мин зы җё-чын Иса ли.
17Му са ба та му да фа чи ди сы хур, ги та му фә ди: – Ни му җы хур да җы тар до Ха наан ди фон ди нан-
бон гә, йи ху шон сан ди фон. 18Ни му кан йихар, нэ гә ди фон сы за му җя ди; нэ тар җў ди дуә шо жын; та му ди җин да ма бу да. 19Ни му кан йихар, нэ тар ди ди ха ма хо; жын му зэ чын ни җў ди ни ма хуэй җә сы зэ йин пан ни ни. 20Ни му кан йихар, нэ тар ди ди фу җү ма бу фу җү зэ му сы ю фу ма мәю? Ни му да нэ тар на хуэй лэ щер го тян. (Нэ гә сы хур пу то фу ли).
21Җы шы эр гә ца кан жын чи ли, да Син са вә да тур йи чыр до Ре хов ди фон шон ца ли. (Ре хов зэ Емаф ди фон гын чян ни). 22Та му щян ту ни до ли нан бон гә ли, йи ху зу-до Хев рон ли. Енак ди ху бый Ахи ман, Се сай дэ Фал май лян та му ди җя щя зэ җы гә ди фон шон җў ди ни. (Хев рон би Еги пет ди Цо ан чын пу зо гэ ди чи нян). 23Шы эр гә ца кан жын до ли Ес хол пин чуан ли, зэ нэ тар гә ха лэ ли йи җуа зы пу то. Пу то җуа зы зу нэ му җун ди йи мяр, лён гә нан жын ба та на бон зы гон челэ ли. Та му хан на хуэй лэ-ли щер шы лю лян ин жир. 24Та му ба нэ гә чуан до ди фон җё ли гә Ес хол*, йин цы сы исраил жын му зэ нэ тар гә ха-лэ ли йи да пу то җуа зы.
25Шы эр гә ца кан жын ба нэ ще зы ди фон ца ли сы шы тян, йи ху та му хуэй лэ 26до ли Фа ран са вә ни ди Ка дес ди фон-ли. Зэ нэ тар та му до Му са, Ха ру нэ лян чүан исраил жын-му ди мян чян ли. Та му ба йи че җян ха ди фә ли зэ му сы ба на хуэй лэ ди го тян ги да җя зы ги, җё та му кан ли. 27Та му ги Му са хуэй да ли:
– Ни ба вә му да фа чи ди нэ гә ди фон вә му ду ца ли. Нэ-гә ди фон җын шы фу җү ди хын, нэ тар ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни. Ни му кан, җы зу сы нэ гә ди шон җон ди го тян.
* 13:24 «Есхол»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Йи җуа зы пу то».
319
Фур 14
28Кә сы нэ гә ди фон ди жын му ди җин да ди хын. Та му ди чын пу да ди хын. Чын пу ди чён го ди хын. Вә му хан зэ нэ-тар җян гуә Енак ди ху бый. 29Ама лик жынму зэ нан бон гә җў ди ни; хеттей жын му, иевусей жын му дэ амор рей жынму зэ сан ди фон ни җў ди ни. Ха нан ей жын му зэ Дахэди дэ Иор дан хә ди бон гәр ни җў ди ни.
30Ха лев ги Му са мян чян зан ди жын му фә ди җё та му нан вын ха ни:
– За му җы хур че лэ, зу, ян дин ба нэ гә ди фон җан шон. За му ди җин гу ни.
31Кә сы лян Ха лев йи дар ни чи ди нэ ще жын фә ди: – Бә, за му мәю нэ му да ди җин, ба та му да бу бэ. Нэ тар
жын му ди җин би за му ди да. 32Зу җы му җя та му зэ исраил жын му ди дон җун ни бу
җын ди фә нэ гә ди фон ди ни. Та му фә ди: – Нэ гә ди тў ги нэ тар җў ди жын му ги бу шон йүн ди
шу чын. Нэ тар җў ди йи че жын ди гә зы да ди хын. 33Вә му хан зэ нэ тар җян ли да хан зы жын му ли – Енак ди ху бый. Вә му җүә му ди, вә му зэ та му ди мян чян зу щён ма за йи ён.
Исраилжынмугондодини
14Исраил жын му лян кў дэ хан ди пә фан ли җын җыр йи вэ щи. 2Та му ба Му са лян Ха ру нэ гон до ди:
– За му дан зэ Еги пет хуэй җә сы зэ җы гә са вә ни ву чон-ли би җы гә ду хо щер! 3Ви са Җў ба вә му лин до җы тар ли? Дўш ман пу шон лэ, ба за му ян дин да сы ни! Та му ба за му ди щи фу зы лян ва му ян дин дё шон зу ни! Зу, за му йүан хуэй вон Еги пет гуә чи бу хо ма?
4Йи ху та му йи гә ги йи гә фә ди: – Дуй ди ни, за му җян чўлэ йи гә лин шу, җё та ба за му
йүан хуэй лин до Еги пет! 5Му са лян Ха ру нэ па до мин жын ди мян чян ли. 6На вин-
ди эр зы Иса лян Ие фонния ди эр зы Ха лев (та му лён гәр сы ца нэ гә ди фон ди жын) пә фан ди, щин ни нан шу ди, ба йи шон чә лан 7ги мин жын фә ди:
320
Фур 14
– Вә му ца кан ха ди нэ гә ди фон йи че хо ди хын. 8Җў дан до за му шон ра зы, Та ба за му лин до нэ тар чи ни, ба нэ гә фу җү, тон ню нэ зы дэ фын ми ди ди фон ги за му ги ги ни. 9Ни му бә фан дуй Җў ли, е бә хэ па нэ гә ди фон шон җў ди жын му. За му ба та му ян дин да бэ ни. Та му мәю бо хў гә-җя ди җин, кә сы Җў лян за му зэ йи дар ни ни. Йин ви җы гә ни му бә хэ па ли!
10Кә сы да җя ба шы ту на до шу ни, щён ба Иса лян Ха лев да сы ни. Мын мын жын му кан җян ли: Җў ди гуон лён лэ, луә до Хў да ди гуй җун җон фон шон ли.
МусавиминжынчитоХўдадини11Җў ги Му са фә ди: – Җы ще зы жын хан до җи сы кан бу че Вә ни? Хан до
җи сы та му бу щин фу Вә ни? Суй жан Вә ги та му щян ли дуә шо кэ ра мэ ти еба, та му хан бу щин фу Вә. 12Вә җё вын-бин ба та му йи ман щё ме дё ни, йи ху Вә җё ни лян ни ди ху бый чын ха ви да мин зў ни.
13Кә сы Му са ги Җў фә ди: – Хў да-я! Ни на Ни ди да ли лён ба җы ще зы жын да
Еги пет лин чў лэ ли. Еги пет жын му ба Ни ги Ни ди мин жын ган хади сы чин тин җян, 14йи ху та му ги җы гә ди фон шон җў ди жын му ба җы гә фә ни. Җы тар җў ди жын му ду тин-гуә: Ни, Җў, лян вә му зэ йи дар ни ни. Ни ди йүн цэ зан ха, ба вә му шан чў ди сы хур, Ни җё вә му ба Ни мян дуй мян кан җян ли. Бый тян Ни зэ йүн цэ ди җў зы ли ту лин вә му-ди ни, хи ли Ни зэ хуә җў зы ли ту лин вә му ди ни. 15Ни дан ба Ни ди мин жын щё ме дё, нэ ще зы мин зў тин җян Ни ди ви да мин шын фә ни: 16Ни зэ са вә ни ба Ни ди мин жын щё ме дё ли, йин цы сы Ни мәю нын гў ба та му лин до Ни гә җя ги та му щү ха ди ди фон шон чи. 17Йин ви җы гә, Җў, вә чи то Ни ди ни, Ни ба Ни ди ви да ли лён щян ги, җё Ни щү ха ди хуа чын. Ни зо чян фә гуә: 18«Вә сы Җў, Вә ди жын нэ да ди хын, Вә ди щин ван ди хын зэ му сы Вә фон шә гў на хар лян зуй ни. Кә сы ви нён-ло зы ди гў на хар, Вә ян дин зуй
321
Фур 14
та му ди ху бый ни, йи чыр до ди сан, сы бый зы». 19Җў, вә чи то Ни ди ни: Ни җо чў Ни ди ви да ди, мә гэ бян ди щи нэ ба Ни ди җы ще жын ди гў на хар фон шә, зу щён да Еги пет чў лэ ди да шон, Ни ба та му фон шә ли ди йи ён.
20Җў хуэй да ди: – Вә җо чў ни ди чи то фон шә та му ни. 21Вә, Җў, йи на-
вар хуә ди ни, Вә ди гуон лён ба ди мян җо лёнди ни, 22Вә дў җу ди ни: җы ще жын бу җин до нэ гә ди фон шон. Та му җян гуә Вә ди гуон лён, җян гуә Вә зэ Еги пет ди са вә ни щян ха ди йи че кэ ра мэ ти, кә сы та му йи хуэй лян йи хуэй зы ян Вә ди жын нэди ни, бу щён тин Вә ди хуа. 23Та му бу җин Вә зо чян ги та му ди зў зў-бый бый щү ха ди нэ гә ди-фон. Сый гон до Вә, йи гә ду бу җян нэ гә ди фон. 24Кә сы Вә ди нў Ха лев лян җы ще жын бу йи ён. Та шы щин-шы-йи ди тин ли Вә ди хуа ли, йин ви җы гә Вә ба та лин до та ца кан ха ди нэ гә ди фон ни. Ха лев ди ху бый е ба нэ гә ди фон җан шон ни, 25нэ зу сы ама лик жынму дэ ха нан ей жын му җы хур җў ди пин чуан. Мир гә ни му җә гуә чи, да са вә ни җо чў Хун хэ чи.
Җўвиисраилжынмудигондозуйлитамули26Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 27Җы ще ха жын до җи сы хан гон до Вә ни? Вә ба та му
гон до ди хуа кә җя тин гу ли! 28Ни җы хур ги та му фә ги: Вә, Җў, на Вә ди йи на вар ди мин дў җу ди ни, ни му ё са ли, Вә зу җо чў ни му ди хуа ги ни му ган ни. 29Ни му ду ван дё ни, ба ни му ди мэ ти пе дё са вә ни ни. Йин цы сы ни му гон до Вә ли, ни му ли ту ди да эр шы суй да шон ди йи гә жын ду бу җин нэ гә ди фон. 30Вә зо чян щү ли, җё ни му җў до нэ-тар ни, кә сы җы хур Вә фә ди: чў гуә Ха лев лян Иса, сый ду бу җин нэ гә ди фон. 31Ни му фә ли, дўш ман му ба ни му ди ва му нын дё шон зу. Кә сы Вә ба та му лин до ни му кан бу-че ди ди фон чи ни. Нэ гә ди фон вон ху чын ха та му ди җя ни, 32кә сы ни му гә җя зэ җы са вә ни ван дё ни. 33Ви ни му ди бу щин фу ни му ди эр нү шу зуй ни: та му зэ җы гә са вә ни
322
Фур 14
юҗуан сы шы нян ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы ни му ду ву чон дё ни. 34Ни му ба нэ гә ди фон ца кан ли сы шы тян, йин ви җы гә ни му шу сы шы нян ди зуй ни: йи нян ви йи-тян. Җё ни му җы ха: Вә ба ни му дан лё ха, нэ хур лян ни му йү са ни. 35Вә, Җў, ги ни му фә шы хуа ни: Вә ги фан дуй ха Вә ди ха жын му за му җя фә ли, зу нэ му җя ган ни. Ни му ду зэ җы гә са вә ни ван дё ни!
36‑37Җи сы Му са да фа чи ди ца кан нэ гә ди фон ди җигә жын хуэй лэ, та му фә ли нэ гә ди фон ди җя хуа ли, җё мин-жын че лэ, гон до Җў ли. Йин ви җы гә Җў җё җы ще жын хэ ли вын бин, ву чон ли. 38Ца кан нэ гә ди фон ди шы эр гә жын ли ту гуон На вин ди эр зы Иса лян Ие фонний ди эр зы Ха лев лён гәр шын ха ли.
ИсраилжынмуханфандуйлиҖўли(Чунфәфалү1:41‑46)
39Му са ба Җў ди хуа ги исраил жын му фә ги ли. Да җя тин җян җы гә хуа тэ пә фан ха ли. 40Ди эр тян ган зо йи зор жын му шы кан ди щён ба сан ди фон чён шон ни. Та му фә ди:
– Щян зэ вә му до Җў ги за му щү ха ди нэ гә ди фон шон шә лү бян йи ли. Вә му жын чын вә му ган хади гў на хар ни.
41Кә сы Му са ги та му фә ди: – Ви са ни му до җы хур хан бу тин Җў ди хуа? Ни му щён
ган ди сы чин йи дяр ду бу чын! 42Зан ха, ни му бә чи! Җў лян ни му мә зэ йи дар ни ди йи мяр, дўш ман ба ни му да-бэ ни. 43Җи сы ни му ба ама лик жынму дэ ха нан ей жын му пын җян, та му лян ни му да до йи дар ни, ян дин ба ни му щё ме дё ни, йин цы сы ни му да Җў гын чян җуан гуә чи ли, мә щин гын шон Та зу.
44Җў ди хә тун щён зы лян Му са да йин пан ни мә нуә вәр, зу җы гә еба, жын му ба гә җя ди дан зы фон да шон ли сан ди фон ли. 45Нэ гә сан ди фон шон җў ди ама лик жынму дэ ха нан ей жын му пу шон та му лэ, ба нэ ще исраил жын да-бэ ли, йи чыр җуй до Хор ма ди фон ни ли.
323
Фур 15
Җүгўрбанидифалү
15Җў ги Му са фә ди: – Ни ги исраил жын му фә ги: 2җи сы ни му до ли Җў
ги ни му щү ха ди ди фон шон, ни му ян дин ё зун хў җы ще фа лү ни.
3Сый дан ги ли гә вар дэ хуэй җә сы гә җя щён җү йи гә гўр ба ни, хуэй җә сы җё мын җе чи шон щён ги Җў җү шо-ди гўр ба ни, хуэй җә сы дан лин са гўр ба ни, та ба по ню, гун-ён, ён го зы зэ му сы җү лү ду нын җү. Җы ще зы гўр ба-ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 4‑5Нэ гә жын лян ги Җў җү ги ди мый йи гә ён го зы йи дар ни, хан ба лян йи гә литр чин-ю хуә ха ди йи гә ки ло мян зэ му сы йи гә литр пу то җю ё на лэ ни. 6Җү гун-ён ди сы хур йи дар ни хан ё на лэ лян йи гә бан литр чин-ю хуә ха ди лён гә килоди мян 7дэ йи гә бан литр пу то җю ни. Җы ще гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 8Сый дан ги ли гә вар дэ хуэй җә сы гә җя щён ги Җў ба по ню җү чын шо дё ди хуэй җә сы пин нан ди гўр ба ни, 9нэ хур та хан ё на лэ лян лён гә литр чин-ю хуә ха сан гә ки ло мян 10дэ лён гә литр пу то җю ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни.
11Җү по ню, гун-ён, ён го зы хуэй җә сы җү лү ди сы хур ду ё җы му җя бан ни. 12Җо чў сын лин ди фур ни му ги мый йи гә гўр ба ни җы му җя ё бан ни. 13Мый йи гә исраил жын ги Җў җү шо ди гўр ба ни ди сы хур, ви җё Җў ра зы, ян дин ё җы му җя бан ни. 14Зэ ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жын, на па та гуон зан җи тян хуэй җә сы зэ нэ тар җў ло ни, та дан сы ги Җў җү шо ди гўр ба ни җё Та ра зы, та е, зу щён исраил жын йи ён, ё зун хў җы гә фа лү ни. 15Ни му гә җя дэ ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жынму йи на вар ё зун хў җы гә фа лү ни. Ни му лян та му зэ Җў ди мян чян ду сы йи мур-йи-ён ди. 16Йин ви җы гә йи ён ди фа лү лян фын фу йи мур-йи ён зэ ни му шон ни, е зэ та му шон ни.
17Җў җё Му са ги исраил жын му ба җы ще хуа фә ги ни:
324
Фур 15
– 18Җи сы ни му до ли Вә ги ни му ги ха ди ди фон шон, ни му ян дин ё зун хў җы ще фа лү ни. 19Ни му зэ нэ тар ди ди-шон җун са еба, ба җы гә ян дин ё ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. 20Луә мә мә ди сы хур, ни му ё на ту йи гә шу ха ди мый зы ни, ба луә ха ту йи гә мә мә бин зы ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. Ба җы гә ли щин, зу щён зэ чон шон да лён шы ди ли щин йи ён, ги Җў ё дуан ги ни. 21Ни му йи на вар ё да йи че луә ха ди мә мә ли ту ба ту йи гә мә мә дуан чын гуй җун ли щин ни.
22– Ни му дан мә фончў ба Җў ди фын фу ли ту ди йи гә фын фу пә лан 23(ба җы ще фын фу Җў җё Му са ги ни му зо чян ги ги ли, җё ни му йи ху йи на вар зун хў ни), 24сы сый дан мә җы до йү ха ди җы гә сы чин, йи ху жын му ба җы гә цэ җы до ли, нэ хур мин жын җо чў фа лү ё на лэ йи гә пон ю-ва зы, мян дэ пу то җю ни, ба та җү чын шо ди гўр ба ни ни. Ба йи гә җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни. Җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 25Зу җы муҗя Исраил ди ахун ё ба жын му ди йи че гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та му ди гў на хар фон шә ни, йин цы сы та му мә җы до ган гў на хар ли; та му ви та му ди гў на хар ги Җў ба шо ди гўр ба ни дэ вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни җү ги ли. 26Зу җы му җя Җў ба йи че исраил жын лян та му җун җян ни җў ди вэ гуй жын му ди гў на хар фон шә ни, йин-цы сы та му мә җы до ди цуә ли.
27Ни му ли ту на йигә жын дан мә җы до ган җы му җя ди гў на хар ли, нэ хур җё та ла лэ йи суй ди йи гә му җү лүр; ба та җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни. 28Зу җы-му җя Исраил ди ахун ба җы гә жын мә җы до ди, зэ Җў мян чян ган хади гў на хар вон бый ни щи дё ни, Хў да зу ба та ди гў на хар фон шә ни. 29Исраил жын хуэй җә сы вэ гуй-жын дан мә җы до ди ган гў на хар ли, та му йи мур-йи ён ё зун хў фа лү ни.
30Кә сы на йигә исраил жын хуэй җә сы вэ гуй жын дэ-гўйир ди дан ган гў на хар, та дэ цэ Җў ди ни, нэ хур ба та ди мин зы да Та ди мин жын ли ту ян дин ё чү дё ни, 31йин цы сы
325
Фур 16
та бу тин Җў ди хуа, дэ гўйир ди мә зун хў Та ди фын фу; та ю гў на хар ни, та ди зуй зэ та шон ни.
Мәзунхўшанбэдийигәжын32Исраил жын му хан зэ са вә ни ди сы хур, та му шан бэ
нэ йи тян ба шу цэ хуә ди йи гә исраил жын зо җуә ли. 33Ба җы гә жын лин до Му са, Ха ру нэ лян йи че исраил жын ди мян чян ли, 34йи хў ядо бан фон зыни ли, йин цы сы нэ хур бу җы до ги та дин са зуй ни. 35Йи ху Җў ги Му са фә ди:
– Ги җы гә жын ян дин ё дин сы зуй ни; йи че исраил жын ду ё зэ йин пан вэ ту на шы ту ба та да сы ни.
36Исраил жын му ба җы гә жын лин до йин пан вэ ту, җо чў Җў ди фын фу, на шы ту ба та да сы ли.
Гийишонбянбянзышонфынсуйзыдифалү(Чунфәфалү22:12;Мф23:5)
37Җў ги Му са хан фә ди: – 38Ни ги исраил жын му фә ги: «Ни му ги йи шон бян-
бянзы шон ба суй зы ё дё шон ни; ги мый йи гә суй зы ли ту ба дан чин янсый ди щян бян шон. Ни му йи на вар ё җы му җя ган ни. 39Җы ще суй зы ги ни му чын ха йи гә җи хо ни: ни-му са сы хур ба җы ще суй зы дан кан җян, зу ба Вә ди йи че фын фу җи че лэ ни, җо чў та му ган ни. Зу җы му җя ни му да Вә ди мян чян җуан бу гуә чи, гын шон гә җя ди вон щён бу зу. 40Җы ще суй зы ги ни му ти фә ди сы җё ни му зун хў Вә ди йи че фын фу ни, җо чў та му ган ни, ни му зу чын ха Вә җян-чў лэ ди гуй җун жын му ни. 41Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў. Вә зо чян ба ни му да Еги пет лин чў лэ, ги ни му дон Хў да ни. Вә, Анла хў Тор ля сы, ни му ди Җў».
Кора,ДафанлянАвирондизофан
161‑2Ко ра (та сы Ле вий ди йи гә ху бый, та сы Кааф җя щя ди Иц гар ди эр зы) зэ му сы Ру вим ди сан гә
ху бый – Елиав ди эр зы Да фан дэ Ави рон, Фа леф ди эр зы Ав нан фан дуй ли Му са ли. Лян та му йи дар ни хан ю 250
326
Фур 16
мин шын да ди, да мин жын литу җян чў лэ ди лин шу ни. 3Та му йи дар ни шудо Му са лян Ха ру нэ ди мян чян фә ди:
– Гу ли, ни му зэ бә җуон вон ли! Исраил ди йи че жын ду сы Җў җян чў лэ ди гуй җун жын; Җў лян вә му зэ йи дар ни ни. Ви са ни му ба гә җя би Җў җян чў лэ ди мин жын тэ ди го?
4Му са тин җян җы гә хуа, зу гуй до ди ха чи то ли Хў да ли. 5Йи ху та ги Ко ра лян та ди йи ба зы жын фә ди:
– Мир гә ган зо Җў ги за му зы ги ни, сый сы Та ди, җян-чў лэ ди гуй җун жын, нэ хур Җў җё нэ гә жын чын ха Та ди хуә җи ни. 6‑7Мир гә ган зо ни лян ни ди йи ба зы жын ба шо щён ди суй хуә лу на шон, ли ту ба җуә ди мый лян шо ди щён җуон шон, на до Җў мян чян. Йи ху за му кан, Җў да за му ли ту ба сый җян чў лэ ли. Гу ли, ни му җы җигә ле вит-жын му, гу ли, бә җуон вон ли!
8Му са хан ги Ко ра фә ди: – Ни му, җы җигә ле вит жын му, тин йихар! 9Исраил-
жын му ди Хў да ба ни му лян дан лин жын му фын кэ ли, җё ни му нын до Та гын чян, җё ни му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ган гун сын ни зэ му сы фу сы исраил жын му ни. Җы гә хан ги ни му бу гу ма? 10Җў җё ни му лян дан лин ле вит жын му нын до Та гын чян ли еба, ни му хан щён ба Исраил ахун ди ви фын җан шон ни ма?! 11Ни му гон до Ха-ру нэ ди ни, шы да шы – җы сы ни лян ни ди йи ба зы жын фан дуй Җў ли!
12Му са ба жын му да фа чи, җё ба Да фан лян Ави рон җё-ди лэ ни, кә сы та му фә ди:
– Вә му бу чи! 13Ни ба вә му да фу җү ди фон шон лин чў-лэ (нэ тар ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни), җё вә му зэ җы гә са вә ни ву чон ни, җы гә хан ги ни бу гу ма?! Ни хан щён ги вә му дон вон зы гуан вә му ни ма? 14Ни ба вә му мә лин до тон ню нэ зы лян фын ми фу җү ди фон шон, е ги вә му мә ги тан до лян пу то йүан зы, җё та му чын ха вә му ди фу гуй. Җы хур ни хан щён хун вә му ни ма? Вә му бу чи!
15Му са чи шон лэ ги Җў фә ди:
327
Фур 16
– Хў да-я! Чи то ди җё Ни бә җе шу җы ще жын ди гўр-ба ни. Вә ги та му сы сый мә сы гуә ха щин; вә ба та му ди йи гә лү ва зы ду мә на гуә.
16Му са ги Ко ра фә ди: – Мир гә ни лян 250 гын шон ни ди жын ду ё лэ ни, до
Хў да ди гуй җун җон фон мян чян ни. Ха ру нэ е до нэ тар ни. 17Ни му мый йи гә жын ба гә җя ди шо щён ди суй хуә лу на шон, ли ту ба шо ди щён җуон шон, зан до Җў ди мян чян.
18Та му мый йи гә жын ба шо щён ди суй хуә лу на лэ, ли-ту ба җуә ди мый лян щён җуон шон, лян Му са дэ Ха ру нэ йи дар ни зан до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын чян ту ли. 19Ко ра ба йи че исраил жын шудо Хў да ди гуй җун җон-фон ди мын чян ту, мян дуй мян зан до Му са дэ Ха ру нэ гын чян ли. Зу нэ гә сы хур Җў щян ха ди гуон лён ба йи че жын җо лён ли. 20Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди:
– 21Ни му да җы ще жын гын чян зу дё, зан йүан, Вә ба та му дон вәр щё ме дё ни.
22Кә сы Му са лян Ха ру нэ гуй до ди ха чи то ли: – Хў да-я! Ни сы йи че хуә вар ди Хў да! Вә му ли ту йи гә
жын ган гў на хар ли, нан дый Ни ги йи че жын сын чи ни ма? 23Җў ги Му са фә ди: – 24Ни ги мин жын фә ги, җё та му ли Ко ра, Да фан дэ
Ави рон ди җон фон зан йүан. 25Му са лян Исраил ди ло жын му йи дар ни до Да фан лян
Ави рон ди җон фон нэ тар чи ли. 26Та ги мин жын фә ди: – Ни му да җы ще ю гў на хар ди жын му ди җон фон гын чян
гуә чи, е бә ду та му ди сы са дун щи. Ни му дан бу тин, ба ни му ви та му ди гў на хар лян та му йи дар ни е нын щё ме дё.
27Та му зу да Ко ра, Да фан дэ Ави рон ди җон фон гын чян гуә чи ли.
Да фан, Ави рон лян гә җя ди щи фу зы дэ ва му чў лэ, зэ гә җя җон фон ди мын ку ни зан ди ни. 28Му са ги мин жын фә ди:
– Җы хур җё ни му җы ха, Җў ба вә да фа лэ җё ган җы ще сы чин ни, бусы вә гә җя щён җы му җя ган. 29Җў ги җы ще
328
Фур 16
жын дан бу дин зуй, та му дан зу щён дан лин жын йи ён бу зуә нан, пин пин-нан нан ди ву чон, нэ хур ни му җы ха: җы бусы Җў ба вә да фа лэ ли. 30Кә сы Җў дан щян чў лэ йи гә кэ ра мэ ти, сы сый йүн зун мә җян гуә ди сы чин, җё ди ба та ди ку җон кэ, ба җы ще жын лян та му ди йи че дун щи ян ха чи, җё та му хуә хуә ди ха до дуә зэ хэ ли ту, нэ хур ни му зу җы ха ни, җы ще жын фан дуй Җў ли.
31‑32Му са җён ба җы ще хуа фә ван, Ко ра, Да фан дэ Ави-рон җүә ди ха ди ди бе кэ, та му лян та му җя ни ди жын дэ йи че дун щи де ха чи ли. 33Та му хуә хуә ди лян та му ди дун щи йи дар ни ха до дуә зэ хэ ли ту ли. Го ту ди ди йүан хуэй хә чў ли, та му бу җян ли. 34Нэ тар зан ди йи че исраил жын тин җян та му ди да кў-луан ху да нэ тар по дё, хан туә ли:
– Куэ по, куэ по! Эё, хэ па сы ли! Кан, җё ди ба за му е бә ян ха чи ли!
35Йи ху Җў да фа ха лэ ди хуә ба нэ 250 жын шо сы ли (зо чян та му ги гә җя ди суй хуә лў ли ту ба шо ди щён җуон шон, на до Җў мян чян ли).
Шощёндинонозы36Җў ги Му са фә ди: – 37Ни чи, ги Исраил ди ахун Ха ру нэ ди эр зы Елеазар
фә ги, җё та ба нэ ще хуә шо сы ди жын му ди йи че шын-ха ди шо щён ди суй хуә лу на шон, ба ли ту шо ха ди хуэй са до дан лин ди фон шон, йин цы сы шо щён ди суй хуә лу сы гуй җун ди. 38Ба шо щён ди суй хуә лу на до Җў мян чян ди сы хур, та му чын ха гуй җун ди ни. Йин ви җы гә ба ви гә-җя ди гў на хар щё ме дё ли ди җы ще жын ди шо щён ди хуә лу на чи, да чын бә пян зы, ги шо гўр ба ни ди җуә зы зў йи гә гэ зы. Җы гә гэ зы ги исраил жын му чын ха йи гә җи хо ни.
39Елеазар ахун ба нэ ще шо щён ди суй хуә лу на лэ, да-чын бә пян зы, ги шо гўр ба ни ди җуә зы зў ли йи гә гэ зы, 40җё исраил жын му җи че лэ ни, сый дан бусы Ха ру нэ ди ху бый, та бу нын ги Җў шо щён. Сый дан бу тин хуа, ба та, зу лян Ко ра дэ та ди йи ба зы жын йи ён, е щё ме дё ни.
329
Фур 17
Елеазар ахун ба җы гә сы чин җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу ган ли.
Харунэбаминжындиминҗюхали41Ди эр тян йи че исраил жын гон до Му са лян Ха ру нэ-
ди фә сы: – Ни му ба Җў ди мин жын да сы ли! 42Та му шудо йи дар ни фан дуй Му са лян Ха ру нэ ди ни,
йи ху да җя ба ту җо чў Хў да ди гуй җун җон фон җуан гуә-чи йи кан са, йүн цэ ба гуй җун җон фон шанчў ли: Җў ди гуон лён е щян чў лэ ли. 43Му са лян Ха ру нэ до ли гуй җун җон фон гын чян ли; 44Җў ги Му са фә ди:
– 45Ни му да җы ще жын гын чян зу дё. Вә җы хур ба та му йи ха щё ме дё ни!
Та му лён гәр гуй до ди ха ли. 46Му са ги Ха ру нэ фә ди: – Ни ба ни ди шо щён ди суй хуә лу на шон, ба шо гўр-
ба ни ди җуә зы шон ди мый дэ щён җуон дё ли ту, куэ куэ ди на до мин жын нэ тар, ба та му ди гў на хар вон бый ни щи дё! Ни куэ чи! Җў чи шон лэ ли, ба вын бин кә җя щян чў лэ ли.
47Ха ру нэ тин ли Му са ди хуа ли, куэ куэ по ди чи, ба шо щён ди суй хуә лу на до жын му ди дон җун ни ли. Та кан җян-ли, ба вын бин кә җя щян чў лэ ли. Та зу ба щён гә до хуә шон, ба мин жын ди гў на хар вон бый ни щи дё ли. 48Ха ру нэ зан до хуә жын му ди дэ ву чон жын му ди дон җун ни ли – вын бин зу җў ха ли. 49Бу суан лян Ко ра йи дар ни ву чон дё ди жын, нэ йи тян йи ман ву чон ли 14 700 жын. 50Вын бин җў ли ди йи ху, Ха ру нэ хуэ йли Хў да ди гуй җун җон фон ли, лян Му са зан до мын гын чян ли.
Харунэдиҗўгунзы
17Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги исраил жын му фә ги, җё та му ги ни на лэ
шы эр гә җў гун зы, да мый йи гә зў ди лин шу гын чян на лэ йи гә җў гун зы. Ги җў гун зы го ту җё ба та ди мин зы ще шон. 3Ба Ха ру нэ ди мин зы щедо Ле вий зў ди җў гун зы шон. Мый
330
Фур 18
йи гә зў ди лин шу гын чян – йи гә җў гун зы. 4Ни ба җы шы эр гә җў гун зы на до Вә ди гуй җун җон фон ли ту, гә до хә тун щён зы ди мян чян, зу сы Вә лян ни йү мян ди вәр гын чян. 5Вә дан ба сый җян чўлэ, нэ гә жын ди җў гун зы шон ё кэ хуар ни. Зу җы му җя Вә зэ бу җё исраил жын му гон до ни му.
6Му са ги исраил жын му фә ли, зу җы му җя мый йи гә зў ди лин шу ба җў гун зы на лэ ли. Му са йи ман шу ли шы эр гә җў гун зы (Ха ру нэ ди җў гун зы е зэ та му ли ту ни). 7Му са ба җы йи че җў гун зы на до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту, гә до Җў ди хә тун щён зы мян чян ли.
8Ди эр тян Му са җин ли Хў да ди гуй җун җон фон ни йи-кан са: Ле вий ху бый ди Ха ру нэ ди җў гун зы шон кэ ли хуар-ли: җў гун зы го ту чў лэ ли гә хуар гў дўр, йи ху кэ ли хуар ли зэ му сы җе ли ба данли! 9Му са ба йи че җў гун зы на шон, ги исраил жын му зы ги ли. Да җя ба йү ха ди сы чин җян ли, йи ху лин шу му ба гә җя ди җў гун зы йүан хуэй на шон ли. 10Җў ги Му са фә ди:
– Ни ба Ха ру нэ ди җў гун зы йүан хуэй гә до хә тун щён зы мян чян. Җё җы гә ги фан дуй ха ди исраил жын му чын йи гә җи хо, җё та му җы ха: та му хан дан гон до, та му ду ву чон ни.
11Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли. 12Исраил жын му ги Му са фә ди: – Ни кан, җы хур вә му ду ву чон ни! Җы хур вә му ду ла-
до ли, йи ман ду ла до ли! 13Сый дан до ли Хў да ди гуй җун җон фон гын чян, та ву чонди ни. Нан дый вә му ду ву чон-дёнима!
Исраилдиахунмулянлевитжынмуёзунхўдифынфу
18Җў ги Ха ру нэ фә ди: – Ни лян ни ди эр зы му, ни да да ди җя щя дан зэ
Хў да ди гуй җун җон фон ни фан ли зуй ли, ни му зу ви җы гә шу зуй ни. Кә сы ган Исраил ахун ди гун сы дан фан ли зуй ли, гуон ни лян ни ди эр зы му ви җы гә шу зуй ни. 2Ни ба ни ди чин чин му, зу сы Ле вий зў ди жын-му ги гә җя на шон, җё та му лян ни йи дар ни ган та му ди
331
Фур 18
гун сы. Ни лян ни ди эр зы му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган Исраил ахун гун сы ди сы хур, җё та му ги ни му бон мон. 3Та му ё ги ни му бон мон ни зэ му сы зэ гуй җун җон фон ли ту ган гә җя ди гун сы ни, кә сы та му бу нын ду Гуй җун вәр шон ди дэ шо гўр ба ни җуә зы шон ди гуй җун дун щи, йин цы сы ле вит жын му дан ду нэ ще дун щи, та му лян ни му ву чон ни. 4Та му ё шын до ни гын чян, зэ Хў да-ди гуй җун җон фон ли ту ган за ён ди хуә ни, ган гә җя ди гун сы ни. Пон жын бу нын лян ни му йи дар ни ган гун-сы. 5Гуон ни лян ни ди эр зы му нын зэ Гуй җун вәр шон дэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон ган гун сы. Җы му җя җё Вә ги исраил жын му зэ бә хэ чи ли. 6Җы сы Вә, Җў, гә җя да исраил жын му ли ту ба ни му ди чин чин му ле вит жын му җян чўлэ, ги ни му ги ги ли. Та му ё чын ха Вә ди ни, йин-ви җы гә та му нын зэ Хў да ди гуй җун җон фон ли ту ган гә җя ди гун сы. 7Гуон ни лян ни ди эр зы му ё ган Исраил ахун ди гун сы ни, ба шо гўр ба ни җуә зы шон ди хуэй җә сы Дин гуй җун вәр шон ди дун щи ян дин ё гуан чў ни. Вә ба Исраил ахун ди гун сы гуон ги ни му дуан ги ли. Пон жын сый дан до Гуй җун вәр хуэй җә сы нэ тар ди дун щи гын-чян, ба та ян дин ё да сы ни.
ГиИсраилахунмуфынгидийилэзы8Җў ги Ха ру нэ фә ди: – Вә ба ни дин ха ли, җё ни җо кан ги Вә дуан ги ди йи че
гуй җун ли щин ни. Вә ба җы йи че ли щин ги ни лян ни ди ху бый дин чын йи на вар ди йи лэ зы ни. 9Чў гуә шо гўр ба ни ди җуә зы шон җү ди гўр ба ни, ба ги Вә җү ги ди дин гуй җун-ди йи че гўр ба ни ни на шон: мян гўр ба ни, вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни зэ му сы вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни. Җы ще гўр ба ни ду сы ни дэ ни ди ху бый ди. 10Ни му ян дин зэ гуй җун вәр шон ё чы җы ще ли щи нни, гуон нан жын му нын чы, йин цы җы сы гуй җун чы ди.
11Исраил жын му ги Вә дуан ги ди дан лин гуй җун ли щин е ё ги ни му шын ха ни. Вә ба җы ще ли щин ги ни лян ни ди
332
Фур 18
эр зы му дэ нү зы му ги ги ли, җё ни му йи на вар ю җы йи лэ-зы ни. Ни җя ни ди ган җин жын му ду нын чы җы гә чы ди.
12‑13Вә щён ба исраил жын му нян нян ги Вә җү ги ди щин шу чын ди ту йи хуэй шу ха ди лён шы, пу то җю дэ оли ва чин-ю ги ни му ги ги. Җы йи че ду сы ни му ди. Ни җя ни ди ган җин жын му ду нын чы җы ще ли щин.
14Исраил жын му ги Вә ги ги ди, җё чын ха Вә ди йи на вар фу гуй ди дун щи, – җы ду сы ни му ди.
15Исраил жын му ги Вә ги ги ди мый йи гә жын ди лян сын лин ди ту шур ду сы ни му ди. Кә сы ба мый йи гә ту шур эр ва зы дэ бу ган җин сын лин ди ту шур ё мэ хуэй лэ ни. Ни-му ян дин ба җы гә ди чян ё җе шу ха ни. 16Жын ди ту шур эр ва зы йи гә йүә ди сы хур, ба та җо чў ахун ди суан фа ё на ву гә гуй җун йин чян мэ хуэй лэ ни. 17Кә сы ба ню, ён лян җү лүр ди ту шур бә мэ хуэй лэ, ба та му йи ман ги Вә ё җү чын гўр ба ни ни. Ни ба җы ще сын лин ди ще са до шо гўр ба ни ди җуә зы шон, ба та му кә лон ди ю шо дё. Җы гә щён ви до җё Вә ра зы ни. 18Зу щён дуан чын гуй җун ли щин ди щүн ца зы лян ю да туй йи ён, Вә ба җы ще сын лин жу е ги ни му ги ги ли.
19Вә ба исраил жын му ги Вә дуан ги ди йи че гуй җун ли-щин ги ни лян ни ди эр зы му дэ нү зы му ги ги ли, җё чын ха ни му йи на вар ди йи лэ зы ни. Җы сы Вә лян ни дэ ни ди ху бый дин ха ди йи на вар ё зун ху ди хә тун.
20Җў ги Ха ру нэ фә ди: – Зэ исраил жын му ди ди шон ни мәю сы са фу гуй дэ
йи лэ зы. Вә сы Җў, Вә сы ни ди йи лэ зы, Вә сы ни ди фу гуй.
Гилевитжынмуфынгидийилэзы21Җў фә ди: – Вә ги ле вит жын му ба исраил жын му ги Вә ги ги ди мый
йи гә шы чир ги ги ли. Җы сы ги та му ви гуй җун җон фон ни ган гун сы ди гун чян. 22Исраил жын му ли ту дан лин сый ду бу нын до гуй җун җон фон гын чян; ви җы гә гў на хар та му ву чон ни. 23Ле вит жын му зэ гуй җун җон фон ни ё ган гун сы ни; ви гә җя ди зуй ги хуэй да ни. Җы сы ни му дэ ни-
333
Фур 19
му ди ху бый йи на вар ё зун хў ди фа лү. Зэ исраил жын му ди җун җян ни ле вит жын му мәю йи на вар ди фу гуй, 24йин цы сы Вә кә җя ги ле вит жын му ба исраил жын му ги Вә дуан ги-ди гуй җун ли щин ди шы чир фын ги ли. Йин ви җы гә Вә фә ли, зэ исраил жын му ди җун җян ни ле вит жын му мәю йи на вар ди фу гуй.
Гилевитжынмуфынхадишычир25Җў ги Му са ги ди фын фу 26җё та ги ле вит жын му фә ги ни: – Җў ба исраил жын му ги ди шы чир ги ни му ги ги ли.
Ни му на шон ди йи ху, ян дин ё да җы гә шы чир ли ту е на-чў лэ шы чир, ги Җў дуан чын гуй җун ли щин ни. 27Җы гә зу щён сы ни му гә җя ба җён шу ха ди лён шы дэ щин пу то җю җү ха ди гўр ба ни йи ён. 28Зу җы му җя ни му да исраил жын му дуан ги ди шы чир ли ту е ги Җў ё дуан гуй җун ли щин ни. Ба җы гә ли щин ги Исраил ди ахун Ха ру нэ ё ги ги ни. 29Да ни му шу ха ди йи че ли щин шон, ба дин хо ди дэ дин гуй-җун дун щи ги Җў җү ги.
30Ни ги ле вит жын му фә ги: ни му ба дин хо ди йи лэ зы ги Җў җү ди сы хур, җы гә зу щён ни му ба җён шу ха ди лён-шы дэ щин пу то җю җү ха ди гўр ба ни йи ён. 31Ба шын ха ди йи лэ зы ни му ги гә җя лю ха. Ни му лян җя ни ди жын му зэ мый йи гә вәр шон ду нын чы, йин цы җы сы ни му ви гуй-җун җон фон ни ган ди гун сы лин ха ди гун чян. 32Ни му ги Җў ба дин хо ди йи лэ зы җү ги, йи ху чы шын ха ди, җы тар ни му мәю гў на хар. Кә сы ни му ба исраил жын му ги Җў дуан ги ди гуй җун ли щин бә зў зон ли, бә җё ни му ву чон.
Шодёхуонянсыйнюдихуэй
19Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – 2Җы сы Вә ги исраил жын му ги ха ди фа лү, җё та му
ги ни ла лэ йи гә мәю дуан бян ди, йүн зун мә ли гуә ди ди хуон янсый ди ню, 3ни ба та ги Елеазар ахун җё до шу ни. Җё та ба ню да йин пан ни лачў чи зэ дё. 4Елеазар ахун на зы ту ба ню ди ще ё зан йихар ни, җо чў Хў да ди гуй җун
334
Фур 19
җон фон ди чян мян са чи бян ни. 5Ба җы гә ню хў лун лун-ди, лян пи зы дэ жу, ще, чон чон-дўдў ду ё зэ Исраил ди ахун мян чян шо дё ни. 6Йи ху Исраил ди ахун ё на йи куэ щүә сун фу, йи ба ис соп цо лян йи җе зы шын хун янсый ди ён мо пе до хуә ли ту ни. 7Ба җы гә зў ли ди йи ху, та ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни, нэ хур та цэ нын җин йин пан ни. Зу җы гә еба, йи чыр до ху шон та хан сы бу ган җин ди. 8Шо ли ню ди нэ гә жын е ян дин ба йи шон ё щи җин ни зэ му сы щи абдэ зы ни. Та е, зу лян Исраил ди ахун йи ён, йи чыр до ху шон хан сы бу-ган җин ди. 9Җы гә ди йи ху йи гә ган җин жын ба җы гә ню шо дё ди хуэй ё шудо йи дар ни, гә до йин пан вэ ту ди йи гә ган җин вәр шон ни. Ба җы гә хуэй зэ нэ тар ё хў чў ни, йи-ху ба җы гә хуэй ё са до фи ли ту ни. Зу җы му җя ба фи зў ган җин, щи Исраил ди йи че жын му ни, вон бый ни щи та му ди гў на хар ни. 10Шу ли хуэй ди жын ян дин ба йи шон ё щи җин ни, йи чыр до ху шон та сы бу ган җин ди. Исраил-жын му лян та му җун җян ни җў ди вэ гуй жынму йи на вар ё зун хў җы гә фа лү ни.
Сыйдандулимэтили11Сый дан ду ли мэ ти ли, та җын җыр чи тян чын ха бу-
ган җин ди ни. 12Ди сан тян дэ ди чи тян ди нэ йи тян та-му ян дин ё на җы гә фи щи абдэ зы ни, йи ху та цэ чын ха ган җин ди ни. Та дан җы му җя бу зў, нэ хур та бу чын ха ган җин ди. 13Сый дан ду мэ ти ли, мә щи абдэ зы, та хан-сы бу ган җин ди. Зу җы му җя нэ гә жын ба Җў ди гуй җун җон фон зў чын бу ган җин ди ли, ба та ди мин зы ян дин да Хў да ди мин жын ли ту ё чү дё ни.
14Сый зэ гә җя ди җон фон ни ву чон ли, зэ җон фон ли-ту нэ гә сы хур юди жын хуэй җә сы җин лэ ди жын чи тян чын ха бу ган җин ди ни. 15На йигә гуә шон хуэй җә сы гон зы-шон мә гэ гэ зы, та есы бу ган җин ди. 16Сый дан ба да сы ди хуэй җә сы ву чон жын ди мэ ти, ба жын ди гў дў хуэй җә сы ба фын кын дуйи хар, нэ хур та чи тян чын ха бу ган җин ди ни.
335
Фур 20
17Ни му ба шо дё хуон ян сый ню ди хуэй на шон, гә до гуә ли ту, ги го ту до щер чин фи, зў чын щи бу ган җин жын-ди фи. 18Йи ху җё йи гә ган җин жын на йи ба ис соп цо зэ җы гә фи ли ту зан йихар, ба җон фон, җон фон ли ту ди йи че дун щи лян жын му сайи хар. Та ба ду ха жын гў дў ди, фын кын ди, да сы ди хуэй җә сы вон жын е ё сайи хар ни. 19Ди сан тян лян ди чи тян ди нэ йи тян ган җин жын ё на фи ба нэ гә бу ган җин жын сайи хар ни, зў җы му җя ди чи тян ди нэ йи тян ба та зў чын ган җин ди ни. Нэ гә бу ган җин жын е ба гә җя ди йи шон ё щи ган җин ни зэ му сы хан ё щи абдэ зы ни. Ху шон та зу чын ха ган җин ди ни.
20Сый чын ха бу ган җин ди ли зэ му сы ба гә җя мә зў ган җин, нэ хур та сы бу ган җин ди, йин цы сы та на җы гә фи мә щи абдэ зы. Җы гә жын ба Җў ди гуй җун җон-фон зў бу ган җин ли, ба та ди мин зы ян дин ё да Хў да ди мин жын ли ту чү дё ни. 21Ни му йи на вар ё зун хў җы гә фа лү ни. Са ха фи ди нэ гә жын е ба гә җя ди йи шон на фи ё щи ни. Сый дан ба җы гә фи дуйи хар, та йи чыр до ху шон чын ха бу ган җин ди ни. 22Бу ган җин жын на па ба са дуйи хар, нэ гә дун щи зу чын ха бу ган җин ди ли; на па сый ба бу ган җин дун щи дуйи хар, та йи чыр до ху шон чын ха бу ган җин ди ни.
Кадесдифоннийүхадисычин(Җефон17:1‑7)
20Ту йи гә йүә ни исраил жын му до ли Син са вә ни, зэ Ка дес ди фон ни ба йин пан за ха ли. Ма риам ву чон-
ли, ба та ди мэ ти зу зэ нэ тар сун дё ли. 2Нэ тар мәю хә ди фи, йин ви җы гә мин жын шудо Му са
лян Ха ру нэ гын чян, 3гон до та му лён гәр фә ди: – Вә му зо чян лян вә му ди чин чин му йи дар ни зэ Җў
гын чян дан ву чон ли, нэ хур дуә му хо! 4Ни му ви са ба вә му лин до җы гә са вә ни ли? Ни му щён җё вә му йи дар ни лян вә му ди сын лин ван дё җы тар ни ма? 5Ни му ви са ба вә му да Еги пет лин чў лэ, лин до җы гә чүн, бу җон сы са ди ди-
336
Фур 20
шон ли? Җы тар мәю лён шы, мәю ин жир, пу то дэ шы лю; җы тар лян хә ди фи ду мәю!
6Му са лян Ха ру нэ да жын му гын чян зу дё, зан до Хў да ди гуй җун җон фон ди мын чян ту ли. Та му гуй до ди ха ли; Җў щян ха ди гуон лён ба та му җо лён ли.
7Җў ги Му са фә ди: – 8Ни ба җў гун зы на шон, лян Ха ру нэ йи дар ни ба жын му
шудо йи дар ни. Йи ху зэ да җя ди мян чян зан ди нэ гә да шы ту ни му ги гә фын фу, фи зу да шы ту ли ту тон чў лэ ни. Зу җы-му җя ни ги мин жын ба фи ги ги, җё та му лян сын лин ду хә.
9Му са ба Җў ди хуа тин ли, чи, ба хә тун щён зы мян чян гә ди җў гун зы на лэ ли.
10Та лян Ха ру нэ җё йи че жын йи дар ни шудо да шы ту гын чян ли. Му са фә ди:
– Ни му җы ще фан дуй жын, тин йихар: җё вә му да җы гә да шы ту ли ту ба фи ги ни му на чў лэ ни ма?
11Йи ху Му са ба җў гун зы гон челэ, лян та ба да шы ту на җў гун зы да ли лён ха, – йи да гў зы фи йи ха тон чў лэ ли; жын му лян сын лин ду хә ли.
12Кә сы Җў ги Му са лян Ха ру нэ фә ди: – Ни му лён гәр ба исраил жын му бу нын лин до Вә ги
та му щү ха ди ди фон шон, йин цы сы ни му ди щин фу шо-ди хын, ни му зэ да җя ди мян чян ба Вә ди гуй җун ви да ли лён мә жын.
13Җы гә сы чин сы зэ Ме ри ва ди фон ни йү ха ди. Исраил-жын му зэ җы тар гон до ли Җў ли; Җў зэ җы тар ги исраил-жын му ба Та ди ви да ли лён зы ги ли.
Едомдихуоншонбуҗёисраилжынмугуәтадидифон14Му са да Ка дес ба гә җя ди сун щин жын му да фа до Едом-
ди хуон шон гын чян, җё та му ба җы му җя ди хуа сун ги ни: – Ни ди чин чин, исраил жын му, ги ни фә хуа ди ни. Ба
вә му шу ха ди йи че нан ни җы до ни. 15Вә му ди зў зў-бый бый до ли Еги пет, зэ нэ тар вә му җў ли хо шо гун фу. Еги пет жын му җә мә вә му ди зў зў-бый бый лян вә му ли, 16вә му шын хуан ди
337
Фур 20
чи то ли Җў ли, җё Та ба вә му җю ха ни. Җў тин җян вә му ди шын хуан, да фа ди Та ди тян щян ба вә му да Еги пет лин чў-лэ ли. Җы хур вә му до ли Ка дес чын пу ни ли, җы гә чын пу зу зэ ни ди гуй җя ди бян бяр шон ни. 17Чин ни ги вә му ги ку хуан, җё вә му да ни ди ди фон шон зу гуә чи. Вә му лян вә му ди сын лин да ни ди ди ни, пу то йүан зы ни бу гуә, вә му е бу хә ни му җин ли ту ди фи. Вә му гуон да хуон шон ди да лў шон зу ни, вон юбон гә е бу җә гуә чи, вон зуә бон гә е бу җә гуә чи, гуон да ни ди ди фон зу гуә чи ни.
18Кә сы Едом ди хуон шон хуэй да ди: – Бу, бу дый чын! Вә җё ни му да вә ди ди фон шон бу
гуә! Ни му дан лэ, нэ хур вә ба җүн дуй да фа чи җё ба ни му ган чў чи ни.
19Исраил жын му фә ди: – Вә му гуон зэ да лў шон зу ни. Вә му дэ вә му ди сын лин
дан хә ни ди фи, вә му ги ни му чў чян ни. Вә му гуон на вә му ди җүә зу гуә чи ни, җы йи гә чян ду бу җы.
20Едом ди хуон шон кә фә ди: – Бу, бу дый чын! Ни му да вә ди ди фон шон бә гуә! Едом ди хуон шон да фа лэ ли гә җүн дуй, та му ба исраил-
жын му да нэ тар ган чў чи ли. 21Исраил жын му җә гуә чи, да дан лин йи гә лў шон зу ли,
йин цы сы Едом ди хуон шон мә җё исраил жын му да та ди ди фон шон гуә.
Харунэдивучон22Исраил жын му да Ка дес ди фон ни зу дё, до ли Ор сан
гын чян ли 23(җы зэ Едом ди фон ди бян бяр шон ни). Җў зэ нэ тар ги Му са лян Ха ру нэ фә ди:
– 24Ха ру нэ җин будо Вә ги исраил жын му щү ха ди нэ-гә ди фон. Та ван дё ни, зу дё та ди зў зў-бый бый гын чян ни, йин цы сы ни му лён гәр зэ Ме ри ва ди фон ни мә зун хў Вә ди фын фу. 25Му са ба Ха ру нэ лян та ди эр зы Елеазар ё лин до Ор сан шон, 26зэ нэ тар ба Исраил ахун ди йи шон да Ха ру нэ шон туә ха лэ, ги Елеазар чуан шон ни. Ха ру нэ зу зэ нэ тар ван дё ни.
338
Фур 21
27Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли, йи че исраил жын му кан ли, за му җя та му шон ли Ор сан ли. 28Му са ба Ис-раил ахун ди йи шон да Ха ру нэ шон туә ха лэ, ги Елеазар чуан шон ли. Ха ру нэ зу зэ нэ гә сан дин зы шон ву чон ли. Му са лян Елеазар да сан шон ха лэ ли. 29Йи че исраил-жын тин җян Ха ру нэ ву чон ли, шудо йи дар ни, ба та кў ли сан шы тян.
ИсраилжынмубаХанаандифондижынмудабэли
21Ха наан нан бон гә җў ди Арад чын пу ни ди хуон шон тин җян исраил жын му да Афа рим ди фон шон лэ ди-
ни, та зу ба исраил жын му пу шон, лян та му да ли җон ли зэ му сы ба җигә жын ги гә җя гуә гуә чи ли. 2Исраил жын му ги Җў ги ли йи гә вар дэ, фә ди:
– Хў да-я! Ни дан ги вә му бон мон ди ба җы ще зы жын да бэ, вә му зу ба та му ди чын пу йи ман да лан сан дё ни.
3Җў тин җян исраил жын му ди чи то, ги та му бон мон ди җё ба ха наан жын му да бэ ли. Зу җы му җя исраил жын му ба ха нан ей жын му йи ман са дё ли, ба та му ди чын пу йи-ман да лан сан дё ли. Исраил жын му ги нэ гә ди фон нан ли гә мин зы – Хор ма*.
Натунзўхадичончун4Исраил жын му да Ор сан гын чян зу дё, вон Хун хэ зу ди
лў шон чи ли, йин цы сы та му вон щён ба Едом ди фон ван-гуә чи ни. Лў шон мин жын бу жын нэ ди, 5фан дуй ли Хў да лян Му са ли. Та му фә ли:
– Ви са ни му да Еги пет ба вә му лин до җы гә са вә ни ву чон лэ ли? Җы тар мәю чы ди, мәю фи. Вә му йи дяр ду мәщин чы җы гә бу щён чы ди ли!
6Җў җё хо шо дў йүә чон чун лю до мин жын ди дон җун ни, ба бу шо ди исраил жын дин ли, та му зу мә мин ли. 7Жын му до Му са гын чян фә ди:
* 21:3 «Хорма»(яхўтийүян) – җы гә хуа ди йи сы сы «Да лан сан дё».
339
Фур 21
– Вә му фан дуй Җў ли, е фан дуй ни ли, ган гў на хар ли. Җы хур чин ни ви вә му чи то Җў, җё җы ще зы чон чун да вә му гын чян лю шон зу.
Му са ви мин жын чи то ли Җў ли. 8Җў ги Му са ги ди фын фу җё зў йи гә тун чон чун, ба та бон до ган зышон ни. Дў йүә чон чун дан ба сый дин ха, нэ гә жын ба җы гә тун чон чун вон йихар зу хо ни. 9Му са зў ли йи гә тун чон чун, бон до ган зы шон ли. Дў йүә чон чун дан дин ли сый ли, нэ гә жын ба тун чон чун йи кан, та зу хо ли.
ИсраилжынмудаОрсанзудё,долиМоавпинчуаннили10Исраил жын му че лэ, до Овоф ди фон ба йин пан за ха ли.
11Да Овоф ди фон зу дё, та му до ли Ийе-Аварим ди фон ли, зэ са вә ни, Моав дун бон гә ба йин пан за ха ли. 12Да нэ тар зу дё, до ли Зар ед пин чуан ни ба йин пан за ха ли. 13Да Зар ед пин чуан ни зу дё, та му зэ Ар нон хә ди бый бон гә зэ са вә ни ба йин пан за ха ли. Җы гә са вә зэ Амор рей ди фон ди бон-гәр ни ни. (Ар нон хә сы Моав лян Амор рей ди фон ди бян-җе). 14‑15Йин ви җы гә йи бын фу ли ту ще ха ди (җы йи бын фу җё ди «Җў да ха ди җон»): «Ва геб чын пу дэ пин чуан зэ Су фа ди фон шон, Ар нон хә дэ чуан до йи чыр до Ар чын пу дэ Моав ди фон ди бян ни ли».
16Да җы тар та му до ли йи гә ди фон ни ли, мин зы җё ди Бе эр, зу зэ җы тар Җў ги Му са фә ли:
– Ни чи, ба мин жын җё ди лэ, шудо йи дар ни, Вә ги та му ги фи ни.
17Нэ хур исраил жын му чон ли йи гә җы му җя ди чү зы: Җин, ни ба ни ди фи тон чў лэ! Вә му щён ги фи чон чү зы ни – 18Вон зы му ба җы гә җин ва ха ли, Мин жын ди лин шу ба та ва ли. Та му на җў гун зы дэ ган зы Ва ли җы гә җин ли!
Исраил жын му да са вә ни зу дё, до ли Ма тан на ди фон-ни ли; 19да Ма тан на до ли На га лиил ли; да На га лиил до ли
340
Фур 21
Ва моф ли; 20да Ва моф та му до ли Моав ди фон ди чуан до-ни ли (җы гә чуан до зэ Фас га сан дин зы ди ха ни; Фас га сан зэ са вә ни ди дуй мян ни).
ИсраилжынмубаСигонхуоншонлянОгхуоншондабэли(Чунфәфалү2:26–3:11)
21Җы гә ди йи ху исраил жын му ба гә җя ди сун щин жын-му да фа до Амор рей ди Си гон хуон шон гын чян ли, җё ги та му ба җы му җя ди хуа сун ги ни:
– 22Чин ни ги гә ку хуан, җё вә му да ни ди ди фон шон зу гуә чи. Вә му лян вә му ди сын лин да ни ди ди ни, пу-то йүан зы бу гуә, вә му е бу хә ни му ди җин ли ту ди фи. Вә му да хуон шон ди да лў шон зу ни, гуон ба ни ди ди фон зу гуә чи ни.
23Си гон хуон шон мә дайин, бу җё исраил жын му да та ди ди фон шон гуә. Та ба гә җя ди жын му шу шон, до ли са вә ни ди Иа ац ди фон ли, ба исраил жын му пу шон, лян та му да ли җон ли. 24Кә сы исраил жын му ба хо шо дўш ман зэ җон шон да сы ли, хан да Ар нон хә ди бый бон гә йи чыр до Иа вок хә ба та му ди ди фон җан шон ли (Иа вок хә сы аммон жынму гуй җя ди бян җе, йин цы сы аммон итжын му ба гә җя ди бян җе кан шу ди җин дихын). 25Зу җы му җя исраил жын му ба амморрей жынму ди йи че чын пу җан шон, җў до Есе вон чын пу лян та гын чян ди дан лин чын пу ни ли. 26Есе вон чын пу сы Амор рей ди Си гон хуон шон җў ди чын пу. Зо чян Си гон лян Моав ди фон шон ди хуон шон да ли җон ли, ба та ди йи че гуй җя йи чыр до Ар нон хә җан шон ли. 27Йин ви җы гә сы вын җя чон ли йи гә чү зы:
– Лэ, чин ни му до Си гон хуон шон ди Есе вон чын пу ни! Вә му щён кан йихар, за му җя ба та йүан хуэй
гэ че лэ ни. 28Йин цы сы да Есе вон чын пу ни Си гон ди җүн дуй, зу щён хуә йи ён, мын мын ди чў лэ ли; Та му ба моав жын му ди Ар чын пу да лан сан дё ли,
341
Фур 22
Ба Ар нон хә гын чян ди го ди фон җан шон ли. 29Моав жын му-я, ни му дуә му не җон! Бэ вон Ха мос ди жын му, ба ни му йи ман ду шә дё ни! Ни му ди нан жын му по дё ли, Ба ни му ди нү жын му Амор рей ди хуон шон ги гә җя гуә гуә чи ли. 30Җы хур за му ба та му ди ху бый ду щё ме дё ли, Да Есе вон да шон йи чыр до Ди вон чын пу! За му ба та му да лан сан дё ли, Йи чыр до Но фа чын пу ни ли, җы гә зэ Ме де ва чын пу гын чян ни.
31Зу җы му җя исраил жын му ба амор рей жынму ди йи че ди фон җан шон, җў до нэ тар ли. 32Му са да фа ди жын му җё ба Иа зер чын пу ца йихар ни. Нэ тар исраил жын му ба амор рей жынму ди хо шо җу ви ни ди щён җуон җан шон, ба нэ тар җў ди амор рей жынму ган чў чи ли.
33Йи ху исраил жын му җә гуә чи, вон Ва сан ди фон ни зу ли. Ва сан ди фон ди Ог хуон шон лин ди та ди йи че җүн дуй зэ Едреи чын пу гын чян ба исраил жын му пу шон, лян та му да ли җон ли. 34Җў ги Му са фә ди:
– Ни му бә хэ па та. Вә щён ба та, та ди мин жын лян та-ди гуй җя ги ни му ги ги ни. Ни ги Есе вон чын пу ни җў ди амор рей жынму ди Си гон хуон шон ган са ли, ги Ог хуон-шон е нэ му җя ган.
35Зу җы му җя исраил жын му ба Ог хуон шон, та ди эр зы-му лян йи че мин жын да сы ли, йи гә хуә жын ду мә лю ха; йи ху та му ба дўш ман ди ди фон җан шон ли.
МоавдихуоншондафадижынмубаВалаамшынжынҗёлэли
22Исраил жын му кә вон чян зу ди, до ли Моав пин-тан ни ди Иор дан хә ди дун бон гә ли, зэ Иер ихон
чын пу ди дуй мян ба йин пан за ха ли. 2‑3Моав ди хуон шон, Сеп фор ди эр зы Ва лак ба исраил-
жын му ги амор рей жынму ган хади дэ исраил жын му фур
342
Фур 22
дуә ди тин җян ли. Та лян та ди мин жын хэ ли па ли, ду да лын җан ди ни. 4‑5Моав жын му ги ма диан жын му ди лин-шу му фә ди:
– Җы йи чүн жын вон чян чи ба за му ду щё ме дё ни, зу-щён ню зэ ди ни чы цо ди йи ён.
Йин ви җы гә Моав ди Ва лак хуон шон да фа ди жын му җё ба Веор ди эр зы Ва алам җё ди лэ ни. Ва лаам зэ Пе фор чын-пу ни ди Евфрат хә бон гәр ни җў ди ни. Да фа чи ди жын му ги Ва лаам ба Ва лак ди хуа сун ги ли:
– Йи гә мин зў да Еги пет чў лэ, вон җы тар лэ ди ни. Та му сандо сы җу-ба хали, та му ха хў ди, фә сы ба вә му ди ди фон җан шон ни. 6Чин ни лэ, ви вә ба җы гә мин зў җу дё, йин-цы сы та му ди фур би вә му ди дуә. Йи ху вә му ха ба нын ба та му да бэ, да җы тар ган чў чи. Вә җы до ни, ни дан ги сый пан вон хо, та му зу фа җон ни; дан җу сый – та му зу йү бэ ля ни.
7Зу җы му җя моав жын му лян ма диан жын му ди лин шу ба җу исраил жын му ди чян на шон, зу ли Ва лаам гын чян ли; та му ба Ва лак ди хуа ги та сун ги ли. 8Ва лаам ги та му фә ди:
– Ни му зэ җы тар зан йи ван щи, мир гә вә ги ни му фә-ни, Җў ги вә фә ли са ли.
Моав ди лин шу му лян Ва лаам зэ нэ тар зан ли йи ван щи. 9Хў да до Ва лаам гын чян, вын ли та ли: – Лян ни йи дар ни ди җы ще жын сы сый? 10Ва лаам хуэй да ди: – Моав ди Ва лак хуон шон ба та му да фа ди лэ, ги вә фә ди;
11да Еги пет чў лэ ди йи гә мин зў сан дё сы җу-ба хали. Ва лак щён җё вә ви та ба нэ гә мин зў җу дё ни, йи ху та ха ба нын ба нэ гә мин зў да бэ, ба та му ган чў чи.
12Хў да ги Ва лаам фә ди: – Ни лян җы ще зы жын бә чи, е бә җу исраил жын му,
йин цы сы Вә ги та му пан вон хо ли. 13Ди эр тян ган зо Ва алам ги Ва лак да фа лэ ди жын му
фә ди: – Чи, ни му хуэй чи! Җў бу җё вә лян ни му чи.
343
Фур 22
14Та му хуэй чи ги Ва лак фә ли, Ва лаам мә дайин лян та му йи дар ни лэ.
15Җы гә ди йи ху Ва лак да фа чи ди жын му би щян ту ни-ди хан дуә, та му ди фын быр би зо чян ди хан го. 16Та му до Ва лаам гын чян, ба Ва лак ди хуа сун ги ли:
– Чин ни ян дин до вә гын чян лэ. Бә ги дуан җүә хуа! 17Вә щён ги ни дуә йү дуан чян ни, ни ё са, вә зу ги ни ган са ни. Ни лэ, ви вә ба җы гә мин зў җу дё! 18Кә сы Ва лаам хуэй да ди:
– На па Ва лак хуон шон ба җя ни ди йи че җин зы, йин зы ду ги вә ги ги еба, вә бу нын бу зун хў вә бэ вон ди Анла хў Тор ля ди фын фу, бу лүн зэ да сы чин шон хуэй җә сы зэ щё сы чин шон. 19Чин ни му зэ җы тар зан йи ван щи, җё вә җы до ха, Җў ги вә хан фә са ни ма бу фә.
20Хи ли Хў да до Ва лаам гын чян ги та фә ди: – Җы ще зы жын дан лэ чи то җё ни лян та му чи, ни зу че лэ
лян та му йи дар ни чи, кә сы Вә ги ни фә са, ни зу ё ган са ни. 21Ди эр тян ган зо Ва лаам че лэ, ба лү то шон, лян Ва-
лак ди лин шу му йи дар ни зу ли.
Валаамлянтадилү22Ва лаам лян җы ще зы жын йи дар ни чи ли, йин ви җы гә
Хў да чи шон лэ ли. Ва лаам чи ди лү, лён гә хуә җи гын шон та зэ лў шон зу ди сы хур, Җў да фа лэ ди йи гә тян щян зан до лў дон җун ни, ба Ва лаам дон чў ли. 23Лү ба тян щян на ди до зан ди кан җян, зу да лў шон җә гуә чи, вон ди ни по дё-ли. Ва лаам ба лү да туә ли, җё та йүан хуэй зу до лў шон ни. 24Тян щян зан до лён гә пу то йүан зы ди дон җун ни ди зый лў шон ли, лў ди лён ха ни сы шы ту чён. 25Лү ба тян щян кан-җян, вон чён гын чян нуә ли хар, ба Ва лаам ди җүә җи чў ли. Ва лаам ба лү кә да туә ли. 26Тян щян кә вон чян зу ди, зан до йи гә зый вәр шон ли, лён ха ни вон гуә гуә ди кун зы ду мәю. 27Җы йи хуэй лү ба тян щян кан җян, па до ди ха ли. Ва лаам чи шон лэ, ба лү на бон бон зы да туә ли. 28Нэ гә сы хур Җў җё лү фә ли хуа ли, лү лү зы ги Ва лаам фә ди:
344
Фур 22
– Вә ги ни зў ли са ли? Ни ви са кә җя җы сан бян да вә ди ни?
29Ва лаам хуэй да ди: – Ни чия вә ди ни! Вә шу ни дан ю до, вә ба ни зэ дё ни! 30Лү фә ди: – Нан дый вә бусы ни йи бый зы чи ди лү ма? Вә зо чян
җы му җя ги ни ган гуә ма? Ва лаам хуэй да ди: – Мә ди, мә ган гуә! 31Җы гә ди йи ху Җў җё Ва лаам ба тян щян зэ нэ тар на ди
до зан ди е кан җян ли, Ва лаам зу гуй до ди ха ли. 32Тян щян ги Ва лаам фә ди:
– Ни ви са җы кә җя сан бян да лү ди ни? Вә лэ ба ни дон чў ли, җё ни бу шон лў, йин цы сы ни бу нын чи. 33Ни ди лү кан җян вә, ба вә дуә дё ли сан бян. Та дан бу дуә дё, вә ба ни да сы ни, кә сы ба лү ди хуә мин лю ха ни.
34Ва лаам хуэй да ди: – Вә ган ли гў на хар ли. Вә мә җы до ни зэ лў дон җун ни
зан ди дон вә ди ни. Җы хур ни дан мә щин җё вә чи, вә зу җә гуә чи хуэй җя ни.
35Кә сы тян щян фә ди: – Ни лян җы ще зы жын чи. Гуон сы ни ё җо чў Вә ги ни
фә ди хуа ган ни. Ва лаам лян Ва лак ди жын му зу ли.
ВалакбаВалаамҗейинли36Ва лак тин җян Ва лаам лэ ди ни, та зу зэ Ар чын пу ни
җе йин Ва лаам чи ли (Ар чын пу зэ Моав ди фон ди бян җе-шон ни, зэ Ар нон хә бон гәр ни). 37Ва лак ги Ва лаам фә ди:
– Вә ту йи хуэй да фа ди жын му җё чин ни чи ли, ви са ни мә лэ? Нан дый вә мәю ги ни дуан ди чян ма?
38Ва лаам фә ди: – Җы сы ма, вә лэ ли. Вә гә җя нын фә са? Хў да щён җё
вә фә са, вә зу фә са ни.
345
Фур 23
39Зу җы му җя Ва лаам лян Ва лак до ли Кири аф-Ху цоф чын пу ни ли. 40Ва лак ба ню, ён зэ дё, ба жу ги Ва лаам дэ лян Ва лаам йи дар ни хуэй лэ ди лин шу му ги ги ли.
Валаамтуйихуэйгиисраилжынмупанвонлихоли41Ди эр тян ган зо Ва лак ба Ва лаам лин до Ва ал ди сан-
дин зы шон, ги Ва лаам ба йи ба зы исраил жын му кан ги ли.
23Ва лаам ги Ва лак фә ди: – Ни зэ җы тар ги вә гэ чи гә шо гўр ба ни ди җуә зы,
ла лэ чи гә по ню лян чи гә гун-ён. 2Ва лак җо чў Ва лаам ди хуа ган ли: та лян Ва лаам зэ мый
йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы шон җү ли йи гә по ню дэ йи гә гун-ён. 3Йи ху Ва лаам ги Ва лак фә ди:
– Ни зан до ни җү ха ди шо ди гўр ба ни гын чян. Вә чи кан йихар, Җў щён лян вә җян мян ма бу щён. Җў җё вә җы до са ни, вә ян дин ги ни фә ги ни.
Ба җы гә хуа фә ба, Ва лаам йи гәр шон ли сан дин зы шон-ли, 4Хў да ба та җе йин ли. Ва лаам ги Хў да фә ди:
– Вә кә җя гэ ли чи гә шо гўр ба ни ди җуә зы, зэ мый йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы шон җү ли йи гә по ню дэ йи гә гун-ён.
5Җў ги Ва лаам фә ли, та ё фә са ни, йи ху ба Ва лаам йүан хуэй да фа до Ва лак гын чян ли, җё та ги Ва лак җы-му җя фә ни. 6Ва лаам лэ, ба Ва лак лян Моав ди лин шу му зэ Ва лак җү ди гўр ба ни гын чян зо җуә ли. 7Җы хур Ва лаам ба вон ху йү ди сы чин зо зор фә ли:
Моав ди хуон шон Ва лак ба вә да Си рия лин ди лэ ли,
Да дун бон гә ди сан ни ба вә лин чў лэ ли. Та фә ди: «Ни лэ, ви вә ба Ягў бэ ди ху бый җу дё! Ни ба исраил жын му җу ма!» 8Хў да мә җу, вә за му җя нын җу ни? Җў мә җу ма, вә за му җя нын җу ма ни? 9Вә да го сан шон кан та му ди ни; Да сан пә зы шон вон та му ди ни.
346
Фур 23
Та му сы дан дў җў ди йи гә мин зў, Та му лян дан лин мин зў йи дар ни бу хуә. 10Исраил ди ху бый дуә ди хын, та му ди фур, лян са зы йи ён, дуә. Җё вә ван дё ди жы зы чын ха, зу щён Хў да ди мин жын ван дё ди жы зы йи ён; Вә пан вон ди, җё вә пин нан-ву сы ди, зу щён гун до жын йи ён, ву чон.
11Ва лак ги Ва лаам фә ди: – Ни кан, ни ги вә ган лигә са?! Вә җё ни лэ ба вә ди
дўш ман җу дё ни, кә сы ни ги та му пан вон ли хо ли. 12Ва лаам хуэй да ди: – Җў щён җё вә фә са, вә зу фә са ни.
Валаамдиэрхуэйгиисраилжынмупанвонлихоли13Җы гә ди йи ху Ва лак ги Ва лаам фә ди: – Зу, ни лян вә зу дан лин йи гә вәр шон, да нэ тар ни ба
йи ба зы исраил жын му кан йихар. Чин ни зэ нэ тар ви вә ба та му җу дё.
14Ва лак ба Ва лаам лин до Фас га сан дин зы шон ли, нэ-тар гэ ха ди чи гә шо гўр ба ни ди җуә зы кә җя зан ди ни, зэ мый йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы шон җү ли йи гә по ню дэ йи гә гун-ён.
15Ва лаам ги Ва лак фә ди: – Ни зан до ни җү ха ди шо ди гўр ба ни гын чян, вә лян
Хў да йү мян чи ни. 16Җў ба Ва лаам җе йин ли, ё фә са, ги та фә ли. Йи ху
йүан хуэй ба та да фа до Ва лак гын чян ли, җё та ги Ва лак җы му җя фә ни. 17Ва лаам лэ, ба Ва лак лян Моав ди лин-шу му зэ Ва лак җү ди гўр ба ни гын чян зо җуә ли. Ва лак вын ди, Җў фә ли са ли, 18нэ хур Ва лаам ба вон ху йү ди сы чин зо зор фә ли:
– Сеп фор ди эр зы Ва лак, ни че лэ! Ни лэ тин йихар, вә щён фә са ни. 19Хў да лян жын бу йи ён, – Та бу чә хуон;
347
Фур 23
Та бу щён жын, – бу гэ бян гә җя ди вон щён. Хў да щү са, Та ян дин ган ни; Та гуон йи фә, сы чин зу чын ни. 20Вә җо чў Та ди фын фу пан вон хо ни; Хў да пан вон хо ди ни, вә бу нын фан дуй. 21Зэ исраил жын му ли ту кан бу җян сы са кў нан
хуэй җә сы бэ ля. Та му бэ вон ди Анла хў Тор ля лян та му зэ
йи дар ни ни; Та му фә ли Җў сы та му ди Хуон шон. 22Хў да ба та му да Еги пет лин чў лэ ли; Хў да, зу щён емо ню йи ён, ви та му да җон ди ни. 23Сый ду бу нын на фа чи фан дуй Исраил мин зў. Җы хур жын му фә исраил жын муди ни: «Ни кан, Хў да ган ли дуә му ви да ди йи гә сы чин!» 24Исраил мин зў, зу щён е сы зы йи ён, че лэ; Җи сы та ба йи ман жу чы дё, ба йи че ди ще хә дё, нэ хур та цэ тон ха ни.
25Ва лак ги Ва лаам фә ди: – Ни бә җу исраил жын му, ги та му е бә пан вон хо ли! 26Ва лаам хуэй да ди: – Вә ги ни мә фә гуә ма, вә ян дин җо чў Җў ги вә фә-
ха ди хуа ган ни?
Валаамдисанхуэйгиисраилжынмупанвонлихоли27Ва лак фә ди: – Зу, ни лян вә до дан лин йи гә вәр шон, Хў да, ха ба, щён
җё ни зэ нэ тар ги вә ба исраил жын му җу дё ни. 28Зу җы му җя Ва лак ба Ва лаам лин до Фегор сан дин-
дир шон ли (җы гә сан зэ са вә ди дуй мян ни). 29Ва лаам фә ди: – Ни ги вә зэ җы тар гэ чи гә шо гўр ба ни ди җуә зы зэ-
му сы ла лэ чи гә по ню дэ чи гә гун-ён. 30Ва лак зу җо чў Ва лаам ди хуа ган ли: та зэ мый йи гә шо
гўр ба ни ди җуә зы шон җү ли йи гә по ню дэ йи гә гун-ён.
348
Фур 24
24Ва лаам җы хур кә җя җы до ни, Җў җё та ги исраил-жын му пан вон хо ни, йин ви җы гә та лян зо чян
йи ён, лян Җў мә йү мян чи. Та җә гуә чи, җо чў са вә зан ха, 2ба исраил жын му йи бу лян йи бу за йин пан ди кан җян ли. Хў да ди Шын Лин луә до Ва лаам шон ли, 3та зу ба вон ху йү ди сы чин зо зор фә ли:
Җы сы Веор ди эр зы Ва лаам ди щин вын, Җы сы нян җин кан щян щяр ди йи гә нан жын
фә ха ди, 4Та ди эр дуә ги Хў да ди хуа кэ ди ни. Та ди нян җин е зын кэ ди ни, Та зэ фи мын ни нын кан җян, Ви да Хў да ги та зы
са ди ни. 5Исраил жын му ди җон фон дуә му хо кан! Ягў бэ ху бый ди йин пан дуә му җүн мый! 6Та му, зу щён йи до зы йи дозы ди зун фу йи ён, Зу щён хә бон гәр кэ ди хуа йүан зы йи ён, Зу щён Җў зэ ха ди алое фу йи ён, Зу щён фи чү гын чян ди щүә сун фу йи ён. 7Ги та му щя да йү ни, Та му ди ни ди җун зы ба фи хә боди ни. Та му ди хуон шон би Агаг хуон шон ви да, Та ди гуй җя фа җон ди ни: йүә щин да ни, йүә щин
куан ни. 8Хў да ба та му да Еги пет лин чў лэ ли, Хў да, лян емо ню йи ён, ви та му да җон ди ни. Та му ба дўш ман да бэ ди ни, Ба та му ди гў дў ясуй ди ни, Ба та му ди җян җә хуэ ди ни. 9Җы гә мин зў, зу щён сы зы йи ён, Җи сы та фи җуә ли, сый ган ба та хан щин лэ? На па сый дан ги исраил жын му пан вон хо, та
ян дин е ю бэ рэ кэ ти ни, На па сый дан җу исраил жын му, ба та ян дин е
җу ни.
349
Фур 24
10Ва лак чи шон лэ, ба чуй ту зуан чў, ги Ва лаам фә ди: – Вә ба ни җё ди лэ җё җу вә ди дўш ман ни, кә сы ни
кә җя сан хуэй ги та му пан вон ли хо ли. 11Ни да җы тар зу, хуэй чи! Зо чян вә щү ха ги ни дуә йү дуан чян ни, кә сы Җў бу җё ни дый шон хо.
12Ва лаам хуэй да ди: – Нан дый вә ги ни да фа лэ ди жын му мә фә гуә ма:
13«На па Ва лак хуон шон ба җя ни ди йи че җин зы, йин зы ги вә ги ги еба, бу лүн пан вон хо ди сы хур хуэй җә сы җу-дё ди сы хур, вә бу нын бу зун хў Җў ди фын фу. Җў җё вә фә са, вә зу фә са ни»?
Валаамдисыхуэйгиисраилжынмупанвонлихоли14Ва лаам ги Ва лак фә ди: – Җы хур вә хуэй вә ди мин жын гын чян чи ди ни. Лэ,
вә щён ги ни фә ни, җё ни җы до, вон ху исраил жын му ги ни ди мин жын ган са ни.
15Ва лаам зу ба вон ху йү ди сы чин зо зор фә ли: Җы сы Веор ди эр зы Ва лаам ди щин вын, Җы сы нян җин кан щян щяр ди йи гә нан жын
фә ха ди, 16Та ди эр дуә ги Хў да ди хуа кэ ди ни, Та ба Ви да Хў да ди эр ги ли дый шон ли. Та ди нян җин зын кэ ди ни, Та зэ фи мын ни нын кан җян Ви да Хў да ги та зы
са ди ни, 17Вә ба Та кан җян ни, Вә ба Исраил мин зў кан җян ни. Кә сы җы хур Та хан мә лэ; Вә кан җян Та ди ни, кә сы да ло йүан ни. Йи гә щин щю да Ягў бэ шон чў лэ ди ни, Йи гә хуон шон ди җў гун зы да Исраил мин зў ли ту
че лэ ди ни. Та ба моав жын му ди лин шу му да бэ ди ни, Ба Сиф ди йи че ху бый да ван ни.
350
Фур 25
18Та ба Едом җан шон ни, Ба Та ди дўш ман Сеир е җан шон ни, Кә сы Исраил ди җин бу дуан ди йин ни. 19Лин шу жын да Ягў бэ ди җя ли ту чў лэ ни, Та ба Ни ди чын пу ли ту шын ха ди хуә жын
щё ме дё ни. 20Йи ху ба ама лик жынму кан җян, Ва лаам зу ба вон ху
йү ди сы чин зо зор фә ли: – Ама лик жынму зо чян сы дин җин да ди мин зў, Кә сы лин йир ба та му ян дин щё ме дё ни.
21Ва лаам ба кеней жын му кан җян, ба вон чян йү ди сы-чин зо зор фә ли:
– Ни му җў ди ди фон җе шы ди хын, Зу щён зэ сан шон чён ха ди вә вә зы йи ён. 22Кә сы вон ху ба кеней жын му йи ман
да лан сан дё ни, Ассур жы нму лэ, ба ни му дё шон зу ни.
23Ва лаам кә фә ли: – Шудо бый бон гә ди җы ще жын му сы сый? 24Да Кит тим хо шо чуан фу лэ ни, Та му ба Ас си рия лян Евер җан шон ни, Кә сы та му е шә дё ни.
25Ба җы ще зы хуа фә ба, Ва лаам хуэй җя ли. Ва лак е җо чў гә җя ди лў зу дё ли.
ИсраилжынмузэВаал‑Фегорни
25Исраил жын му ба йин пан за до Сит тим пин чуан-ни, җў до җы тар ли. Йи ху Исраил ди нан жын му
лян нэ тар ди Моав ди нү жын му хў лон кэ ли. 2‑4Моав ди нү жын му чин ди җё Исраил ди нан жын му лян та му йи-дар ни җү гўр ба ни ни, бэ вон та му ди Ва ал-Фегор хў да ли, чы ли гўр ба ни ди жу ли. Йин ви җы гә Җў чи шон лэ ли, зу ги Му са фә ди:
– Бый тян зэ Вә ди мян чян ни ба Исраил ди лин шу му ё дё сы ни, нэ хур Вә ги мин жын зу бу хэ чи ли.
351
Фур 25
5Му са ги лин шу му фә ди: – Ба ни му ди мый йи гә бэ вон ли Ва ал-Фегор ди жын ё
да сы ни. 6Йи гә исраил жын зэ Му са лян йи че жын ди мян чян
ба йи гә Ма диан ди фон ди нү жын лин до та ди җон фон ли ту ли. Нэ гә кур ни Му са лян жын му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди мын гын чян пә фан юцу ди кў ди ни. 7Исраил ахун ди Ха ру нэ ди сун зы Фи не ес (та зу сы Елеазар ди эр зы) ба җы гә кан җян, зан че лэ, вон Му са лян жын му нэ тар зу дё ли. Фи не ес на ли йи гә мё зы, 8гын шон нэ гә нан жын лян нү жын җин ли җон фонни ли. Та ба та му лён гәр тун чуон ди сы хур йи мё зы чуә сы ли. Зу җы му җя хэ исраил-жын му ди вын бин җў ха ли. 9Йин ви җы гә бэ ля 24 000 жын ву чон ли.
10Җў ги Му са фә ди: – 11Ви Фи не ес ди җы гә ган бан, Вә ги исраил жын му
зэ бу хэ чи. Гуон та лян Вә йи ён шу бу ха лэ, дан сы жын му бэ вон дан лин ди хў да. Йин ви җы гә Вә чи шон лэ ли еба, Вә ба исраил жын му мә щё ме дё. 12Ни зу ги Фи не ес фә ги, Вә лян та дин йи гә пин нан хә тун ни. 13Фи не ес лян та ди ху бый йи на вар ё дон Исраил ди ахун ни, йин цы сы та, лян Вә йи ён, шу бу ха лэ, дан сы жын му бэ вон дан лин хў да. Та чи то Вә ли, җё Вә фон шә мин жын ди гў на хар ни.
14(Лян Ма диан ди фон ди нү жын йи дар ни да сы ди нэ гә Исраил нан жын ди мин зы җё ди Зим ри, Са лу ди эр зы. Са-лу сы Щи мэ зў ли ту ди йи гә җя щя ди лин шу жын.) 15Нэ гә Ма диан ди фон нү жын ди мин зы җё ди Хаз ва, та да да ди мин зы җё ди Цур. Цур сы ма диан жын му ди йи гә җя щя ди лин шу жын.
16Җў ги Му са ги ди фын фу: – 17Ни му лян ма диан жын му да җон, ба та му йи ман
щё ме дё, 18йин цы сы та му ги ни му ган ли ха сы чин ли, та-му сы ди җян чё лян Фегор дэ нэ гә нү жын Хаз ва ба ни му җуа чў ли (җы зу сы вын бин лэ ди нэ йи тян да сы ди нэ гә нү жын. Та сы Ма диан ди фон ди йи гә лин шу жын ди нүр).
352
Фур 26
Баисраилжынмудифурдиэрхуэйсуанли
26Вын бин җў ли ди йи ху, Җў ги Му са лян Ха ру нэ ди эр зы Елеазар ахун фә ди:
– 2Ни му ба Исраил ди мый йи гә җя щя ди да эр шы суй да шон нын дон бин ди нан жын ди фур ё суан ха ни.
3‑4Му са лян Елеазар ахун ба нэ ще нан жын җё ди лэ ли. Та му зэ Иер ихон чын пу дуй мян ди Иор дан хә бон гәр ни ди Моав пин тан ни шудо йи дар ни ли.
Җы сы да Еги пет чў лэ ди йи че исраил жын: 5‑6Ру вим сы Ягў бэ ди да эр зы; Хан ох, Фал лу, Хец рон дэ
Хар ми – та му сы Ру вим ди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 7Ру вим ху бый ди фур сы 43 730 жын. 8Фал-лу ди эр зы сы Ели ав, 9Елиав ди эр зы му сы Не муил, Да фан дэ Ави рон. Җы зу сы да исраил жын му ли ту җян чў лэ ди нэ гә Да фан дэ Ави рон. Та му лён гәр лян Ко ра ди йи ба зы жын йи дар ни фан дуй Җў, Му са лян Ха ру нэ ли. 10Ди бэ кэ, та му ду де ха чи ли. Да фан, Ави рон дэ Ко ра буҗянли, чў-лэ ди хуә ба гын шон та му ди эр бый ву шы гә жын шо сы ли. Та му чын ха ха жын ди җи хо ли. 11Ба Ко ра ди эр зы му мә да сы, та му шын ха ли.
12‑13Не муил, Ямин, Яхин, За ра дэ Саул сы Щи мэ ди эр зы-му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 14Щи мэ ху бый ди фур сы 22 200 жын.
15‑17Це фон, Хаг гий, Шу ний, Оз ний, Ерий, Арод дэ Аре-лий сы Гад ди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 18Гад ху бый ди фур сы 40 500 жын.
19‑21Ше ла, Фа рес, За ра, Ес ром дэ Ха мул сы Яхў ти ди эр-зы му (Яхў ти ди лён гә эр зы Ир дэ Онан зэ Ха наан ди фон-шон кә җя ву чон ли); та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 22Яхў ти ху бый ди фур сы 76 500 жын.
23‑24Фо ла, Фу ва, Ие шу ва дэ Шим рон сы Исса хар ди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 25Исса хар ху бый ди фур сы 64 300 жын.
353
Фур 26
26Се ре да, Елон дэ Иах леил сы За ву лон ди эр зы му; та му-сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 27За ву лон ху бый ди фур сы 60 500 жын.
28Еф рем дэ Ма нас сия сы Юсуф ди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый.
29Махир сы Ма нас сия ди эр зы, та ю гә җя ди җя щя ни. Махир эр зы ди мин зы сы Га ла ад. 30‑32Ие зер, Хе лек, Ас-риил, Ше хем, Ше мид дэ Хе фер сы Га ла ад ди эр зы; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 33Хе фер ди эр зы Сал паад мәю эр зы, та гуон ю ву гә нүр ни, мин зы җё ди Ма хла, Ноа, Хог ла, Мил ка дэ Фир ца. 34Ма нас сия ху бый ди фур сы 52 700 жын.
35Шу тел, Бе хер дэ Та хан сы Еф рем ди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 36Шу тел ди эр зы сы Аран; та-сы та ди җя щя ди зў зў-бый бый. 37Еф рем ху бый ди фур сы 32 500 жын.
Җы зу сы Юсуф ди ху бый. 38‑39Бе ла, Аш бел, Ахи рам, Ше фу фам дэ Ху фам сы Вениа-
мин ди эр зы му. Та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 40Ард дэ Наа ман сы Бе ла ди эр зы му, та му сы та му җя щя ди зў-зў-бый бый. 41Вениа мин ху бый ди фур сы 45 600 жын.
42Шу хам сы Дан ди эр зы; та сы та ди җя щя ди зў зў-бый-бый. 43Дан ху бый ди фур сы 64 400 жын.
44Им на, Иш ва дэ Вери ясы Асир ди эр зы му; та му сы та-му җя ди зў зў-бый бый. 45Хе вер дэ Мал хиил сы Вери яди эр зы му; та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 46Асир хан ю йи гә нүр ни, мин зы җё ди Са ра. 47Асир ху бый ди фур сы йи ман 53 400 жын.
48‑49Иах цеил, Гу ний, Ие цер дэ Шил лем сы Неф фа лим ди эр зы му. Та му сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 50Неф фа лим ху бый ди фур сы 45 400 жын.
51Исраил нан жын ди йи ман фур сы 601 730 жын. 52Җў ги Му са фә ди: – 53Ни җо чў мый йи гә зў ди фур ги та му ба ди фын кэ.
54‑56На йигә зў ди жын фур дуә, дуә йү фын ги, на йигә зў-
354
Фур 27
ди жын фур шо, шо фын ги. Ба на йи куэ ди ги на йигә зў фын ги ни, ба җы гә ё на җуа чир ди фон фа фын кэ ни.
57Гир сон, Кааф, Ме ра ри сы Ле вий ди эр зы му; та му-сы та му җя щя ди зў зў-бый бый. 58Та му ди эр зы му зу сы Ле вий ди ху бый – җы сы Лив ни, Хев рон, Мах ли, Му ши дэ Ко ра; та му ду ю та му гә җя ди җя щя ни. Кааф ди сы гә эр зы ли ту йи гә сы Ам рам. 59Ам рам ба Ле вий зў ди йи гә нүр чү шон ли. Җы гә нүр ди мин зы җё ди Ио хаве да, та сы зэ Еги пет сын-ён ха ди. Ио хаве да ги Ам рам сын-ён ли лён гә эр зы – Ха ру нэ дэ Му са, хан йи гә нү зы – Ма риам. 60Ха ру нэ ю сы гә эр зы ни – На дав, Авиуд, Елеазар дэ Ифа мар. 61На дав лян Авиуд ги Җў ба Та мә ги ха фын-фу ди хуә на лэ, ву чон ли. 62Да йи гә йүә да шон, ба йи че Ле вий зў ди нан жын суан ли 23 000 жын. Ба Ле вий зў ди жын му лян дан лин исраил жын му йи дар ни мә суан, йин цы сы та му бу щён дан лин исраил жын йи ён, ги та му мәю фын ха ди йи лэ зы.
63Исраил жын му зэ Иер ихон чын пу дуй мян ди Иор дан хә бон гәр ни ди Моав пин тан ни шудо йи дар ни ди сы хур, Му са лян Елеазар ахун ба нэ ще зы нан жын ди фур суан ха-ли. 64Җы гә фур ли ту Му са лян Ха ру нэ зэ Синай са вә ни-ди сы хур зо чян суан ха ди йи гә жын ду мәю. 65Йин цы сы Җў зо чян фә гуә, та му ду зэ са вә ни ву чон ни, зу җы му җя чў гуә Ие фонний ди эр зы Ха лев лян На вин ди эр зы Иса, йи гә жын ду мә шын ха.
Салпааддинүрму
27Сал паад ди нүр му Ма хла, Ноа, Хог ла, Мил ка дэ Фир ца лэ ли. Сал паад сы Хе фер ди эр зы, Хе фер сы
Га ла ад ди эр зы, Га ла адсы Махир ди эр зы, Махир сы Ма-нас сия ди эр зы, Ма нас сия сы Юсуф ди эр зы. 2Җы ву гә нүр лэ, до Хў да ди гуй җун җон фон мын гын чян, зан до Му са, Елеазар ахун, лин шу жын му дэ йи че исраил жын ди мян-чян ги да җя фә ди:
355
Фур 27
– 3Вә му ди да да зэ са вә ни ву чон ли, йи гә эр зы ду мә лю ха. Та лян Ко ра ди йи ба зы жын йи дар ни мә фан дуй Җў. Та ви гә җя ди гў на хар ву чон ли. 4Зэ сы вә му ди да да мәю эр зы, нан дый җё та ди мин зы зэ исраил жын му ли ту бу шын ха ма? Чин ни му ги вә му ба вә му да да чин чин ди ди фын йи лэ зы.
5Му са ги Җў ба та му ди җы гә сы чин фә ли. 6Җў ги та хуэй да ди:
– 7Сал паад ди нүр му фә дуй ди ни. Ни да та му да да чин-чин ди ди ли ту ги та му ба йи лэ зы фын ги, җё та му да да ди йи лэ зы ди ги та му шын ха. 8Ни ги исраил жын му фә ги, сый дан мәю эр зы ву чон ли, нэ хур җё да да ди йи лэ зы ги та ди нүр шын ха. 9Та дан мәю нүр ли, нэ хур ги та ди ди-щүн нын ба та ди йи лэ зы шын ха. 10Та дан мәю ди щүн ли, нэ хур ги та ди абый-ба ба ба та ди йи лэ зы шын ха. 11Та дан мәю ди щүн, е мәю абый-ба ба ли, нэ хур ги та ди чин чин ба та ди йи лэ зы шын ха. Исраил жын му йи на вар ё зун хў җы-гә фа лү ни. Вә сы Җў, – җы сы Вә ги ни му ги ха ди фын фу.
ИсайихуҗанМусадивифынни(Чунфәфалү31:1‑8)
12Җў ги Му са фә ди: – Ни шон до Аварим сан шон, ба Вә ги исраил жын му ги ди
ди фон кан йихар. 13Ба ди фон кан ли ди йи ху, ни лян ни ди гә гә Ха ру нэ йи ён, ё ву чон ни, 14йин цы сы ни му лён гәр зэ Син са вә ни мә тин Вә ди хуа, ба Вә ди фын фу е мә зун хў. Йи че исраил жын гон до мәю фи ди сы хур, ни му зэ та му ди мян чян ба Вә ди гуй җун ви да ли лён мә жын чын. (Җы гә ди-фон җё ди Ме ри ва, та зэ Син са вә ни ди Ка дес ди фон шон ни.)
15Му са чи то Хў да ди фә ди: – 16Вә ди Анла хў Тор ля-я! Ни сы йи че хуә вар ди Хў да.
Чи то ди җё Ни җян чўлэ йи гә жын, җё та чын ха җы ще жын ди лин шу, 17ба та му лин шон да җон, җё Ни ди мин-жын бә чын зу щён мәю фон-ён жын ди ён чүн йи ён.
18Җў ги Му са фә ди:
356
Фур 28
– На вин ди эр зы Иса сы ю бын сы ди жын. Ни ба шу гә до та ди ту шон. 19Җё та зан до Елеазар ахун лян йи че исраил жын ди ту ни. Зэ да җя мян чян ни ги та му мин да-мин фә: «Иса сы вон ху җан вә ди ви фын ди жын». 20Ни ба ни ди чүан ли ги та ё фын ги ни, җё исраил жын му тин та ди хуа. 21Зэ сы ю са нан сы чин, Иса ё до Елеазар ахун гын чян, вын та ни. Елеазар лян урим дэ тум мим* җы до Вә ди вон щён ни. Зу җы му җя җо чў ахун ди хуа, Иса лян йи че исраил жын ё ган нан сы чин ни.
22Му са җо чў Җў ди фын фу ган ли. Та җё Иса зан до Елеа-зар ахун лян йи че исраил жын ди мян чян, 23зу җо чў Җў ди фын фу, ба шу гә до Иса ди ту шон, ги да җя мин да мин фә ли:
– Иса сы вон ху җан вә ди ви фын ди жын.
Йинаварҗүдигўрбани(Җефон29:38‑46)
28Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ги исраил жын му ги җы му җя ди фын фу: та му
ян дин зэ дин ха ди нэ гә жы зы шон ги Вә ё җү гўр ба ни ни, гўр ба ни ди щён ви до җё Вә ра зы ни.
3Җы сы ги Җў ян дин җү ди гўр ба ни: тян тян мир ба лён гә йи суй ди, мәю дуан бян ди ён го зы йи на вар ё җү чын шо ди гўр ба ни ни. 4Ба йи гә ён го зы ган зо җү шон, ба ди эр гә ху шон җү шон. 5Җү ту йи гә ён го зы ди сы хур, ни ян дин ё ба йи гә ки ло лян йи гә литр чин-ю хуә ха ди мян җү шон ни. 6Җы сы тян тян мир ё җү ди гўр ба ни. Ба җы му җя ди гўр ба ни ни му зо чян зэ Синай сан гын чян җү ли, җы гә шо ди гўр ба ни ди щён ви до җё Вә, Җў, ра зы ли. 7Лян ту йи гә ён го зы йи дар ни на лэ йи гә литр пу то җю, ба та са до шо гўр ба ни җуә зы ди сы ха ни. 8Ху шон ни җү ди эр гә ён го зы ди сы хур, е зу щён ган зо йи ён, ба мян ди гўр ба ни җү шон, ба пу то җю са шон. Җы гә шо ди гўр ба ни ди щён ви до җё Вә, Җў, ра зы ни.
* 27:21 «Урим»дэ«Туммим» – җы сы лён гә гуй җун дун щи, Исраил ди ахун му на та му вын Хў да ди вон щён ди ни.
357
Фур 28
Шанбэнэйитянҗүдигўрбани9Шан бэ нэ йи тян ни му җү лён гә йи суй ди, мәю дуан-
бян ди ён го зы, лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян дэ пу-то җю. 10Чў гуә тян тян мир җү ди шо ди гўр ба ни дэ са ха ди пу то җю, мый йи гә шан бэ ба йүн ди шо ди гўр ба ни ян дин ё җү шон ни.
Мыййигәйүәчўйиҗүдигўрбани11Мый йи гә йүә ди чў йи ни му ё ги Җў җү шо ди гўр ба-
ни ни: лён гә по ню, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 12Ги мый йи гә по ню хан ё тян сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги мый йи гә гун-ён ё тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни, 13ги мый йи гә ён го зы ё тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни. Җы гә шо гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. 14Лян җы гә йи-тун, ги мый йи гә по ню хан ё тян лён гә литр пу то җю ни; ги мый йи гә гун-ён ё тян йи гә бан литр пу то җю ни; ги мый йи гә ён го зы ё тян йи гә литр пу то җю ни. Җо чў җы-гә фа лү ни му мый йи гә йүә чў йи ё җү шо ди гўр ба ни ни. 15Чў гуә тян тян мир җү ди шо ди гўр ба ни лян пу то җю, хан ё ги Җў ба йи гә гун җү лү җү чын вон бый ни щи гў на хар-ди гўр ба ни ни.
Мәюҗёмяндимәмәҗечишонҗүдигўрбани(Левит23:5‑14)
16Нян нян җын йүә шы сы ни му ё гуә Җў ди Пас ха җе-чи ни. 17Җын йүә шы ву нэ йи тян зу сы Мәю җё мян ди мә мә җе чи. Чи тян ли ту ни му ду ё чы мәю җё мян ди мә мә ни. 18Җе чи ди ту йи тян да җя ду ё шудо йи дар ни бэ вон Вә-ни. Са хуә бу нын ган. 19Ни му ги Җў ба шо ди гўр ба ни җү ги: лён гә по ню, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го зы, җё та му ду мәю дуан бян ди. 20Ни му ги мый йи гә по ню ё тян сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги мый йи гә гун-ён ё тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; 21ги
358
Фур 29
мый йи гә ён го зы ё тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха мян-ди гўр ба ни ни. 22Ни му хан ё ба йи гә гун җү лү җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба да җя зў ган җин ни. 23Чў гуә тян тян мир ган зо җү ди шо ди гўр ба ни ни му ба җы ще зы гўр ба ни ё җү шон ни. 24Зу җо чў җыму ди ён зы чи тян ни му ё җү җы ще зы гўр ба ни ни, та ди щён ви до җё Җў ра зы ни. Чў гуә тян тян мир җү ди шо ди гўр ба ни дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ё ба җы ще зы гўр ба ни җү шон ни. 25Ди чи тян ни му е ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Дан лин ди хуә бу нын ган.
Гәмыйзыдиҗечишонҗүдигўрбани(Левит23:15‑22)
26Гә мый зы җе чи ди ту йи тян, җи сы ни му ба щин шу-чын ди мый зы ги Җў на лэ, ба та җү чын мян ди гўр ба ни. Нэ хур ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Са хуә ду бу нын ган. 27Ни му ба шо ди гўр ба ни җү шон, җы гә гўр ба-ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. Ни му ба мәю дуан бян ди лён гә по ню, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го зы җү шон. 28Ги мый йи гә по ню ё тян сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги йи гә гун-ён ё тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә-ха ди мян ни; 29ги мый йи гә ён го зы ё тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха мян ди гўр ба ни ни. 30Ни му ба йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи мин жын ди гў на хар ни, ба да җя зў ган җин ни. 31Чў гуә тян тян мир җү ди шо ди гўр ба ни дэ мян ди гўр ба ни ни му ё ба җы ще зы гўр ба ни лян пу то җю җү шон ни; та му ду сы мәю дуан бян ди.
Чуйлабаҗечишонҗүдигўрбани(Левит23:23‑25)
29Чи йүә чў йи ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни; са хуә ду бу нын ган. Җы йи тян ё чуй ла ба ни. 2Ги
Җў ба шо ди гўр ба ни җү шон, җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни: йи гә по ню, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го зы, җё ду сы мәю дуан бян ди. 3Ни му ги по ню е ё тян
359
Фур 29
сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги мый йи гә гун-ён ё тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; 4ги мый йи гә ён го зы ё тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни. 5Ни-му ба йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни, ба да җя зў ган җин ни. 6Чў гуә мый йи гә йүә чў йи ди, ё җү шо ди гўр ба ни дэ ги та тян ха ди гўр ба ни ни, чў гуә тян тян мир шо ди гўр ба ни дэ ги та тян ха ди мян дэ пу то җю, ба җы ще гўр ба ни ё җү шон ни. Җы ще шо ди гўр-ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни.
Вонбыйнищигўнахардижызышонҗүдигўрбани(Левит23:26‑32)
7Чи йүә чў шы ни му ду ё шудо йи дар ни, бэ вон Җў ни, ё фын зэ ни. Са хуә ду бу нын ган. 8Ни му ги Җў ба шо ди гўр ба ни җү ги, җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. Ни му җү йи гә пон ю ва зы, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го-зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 9Ни му ги мый йи гә пон ю ва зы ё тян сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги мый йи гә гун-ён тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян; 10ги мый йи гә ён го зы тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян. 11Ни-му хан ба йи гә гун җү лү җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни. Чў гуә вон бый ни щи гў на хар ди жы зы шон җү ди гўр ба ни, тян тян мир җү ди шо ди гўр ба ни, чў гуә тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ба җы гә гун җү лү хан ё җү шон ни.
Вәпынзыҗечидисыхурҗүдигўрбани(Левит23:33‑44)
12Чи йүә шы ву ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Ни му чи тян гуә җы гә җе чи, са хуә ду бу нын ган. 13Җы гә җе-чи ди ту йи тян ни му ги Җў ба шо ди гўр ба ни җү ги, җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. Ни му җү шы сан гә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 14Ни му ги мый йи гә по ню ё тян сан гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни; ги мый йи гә гун-ён ё тян лён гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян; 15ги мый йи гә ён го-
360
Фур 29
зы ё тян йи гә ки ло лян чин-ю хуә ха ди мян ни. 16Ба йи гә гун җү лү ни му ё җү чын вон бый ни щи мин жын гў на хар ди гўр ба ни ни. Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба җы ще зы гўр ба ни ё җү шон ни.
17Җе чи ди ди эр тян ни му җү шы эр гэ по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян-ди. 18Ги җы ще гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 19Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лүр ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.
20Җе чи ди ди сан тян ни му җү шы йи гә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 21‑22Ги җы ще зы гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 22Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.
23Җе чи ди ди сы тян ни му җү шы гә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 24Ги җы ще гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 25Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү-чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.
26Җе чи ди ди ву тян ни му җү җю гә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 27‑28Ги җы ще гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 28Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү-чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.
29Җе чи ди ди лю тян ни му ё җү багә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, җё та му ду мәю дуан бян ди. 30Ги җы ще зы гўр ба ни ни му ё ба йүн ди мян дэ пу то җю тян шон ни. 31Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ё ба йи гә гун җү лү җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.
361
Фур 30
32Җе чи ди ди чи тян ни му җү чи гә по ню, лён гә гун-ён, шы сы гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан бян ди. 33Ги җы ще гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 34Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү-чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.
35Җе чи ди ди ба тян ни му ё шудо йи дар ни бэ вон Җў ни. Са хуә ду бә ган. 36Ни му ба шо ди гўр ба ни ги Җў җү шон, җы гә гўр ба ни ди щён ви до җё Җў ра зы ни. Ни му җү йи гә по ню, йи гә гун-ён, чи гә йи суй ди ён го зы, – ду сы мәю дуан-бян ди. 37Ги җы ще гўр ба ни ни му ба йүн ди мян дэ пу то җю ё тян шон ни. 38Чў гуә тян тян мир җү ха ди шо ди гўр ба ни, ги та тян ха ди мян дэ са ха ди пу то җю, ни му хан ба йи гә гун җү лү ё җү чын вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни ни.
39Чў гуә ги Хў да ги ха ди вар дэ дэ гә җя щён ги Җў җү шо ди гўр ба ни, ни му ги зы җи дин ха ди җе чи шон, ги Җў ё җү җы ще шо ди гўр ба ни, мян, пу то җю дэ пин нан ди гўр ба ни ни.
40Зу җы му җя Му са ба Җў ди фын фу йи җү йи җү ди ги исраил жын му фә ги ли.
Дўҗудидэгивардэдифалү
30Му са ги йи че Исраил зў ди лин шу фә ди: – 2Җы сы Җў ги ха ди фын фу: сый ги Җў дў ли җу
хуэй җә сы ги ли гә вар дэ, нэ хур нэ гә жын ба гә җя щү ха-ди хуа ян дин ё зун хў ни, җо чў та фә ха ди ян дин ё ган ни.
3Бу лүн на гә нян чин гў нён зэ да да ди җя ни җў ди сы-хур дан ги Җў дў ли җу ли хуэй җә сы ги ли гә вар дэ, 4та ди да да тин җян җы гә дан мә фә сы са, җы гә гў нён ян дин ё зун хў ги Җў дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар дэ ни. 5Гў-нён ди да да ба җы гә тин җян дан дон чў, нэ хур нэ гә гў нён бу зун хў гә җя дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар дэ. Җў ба гў нён фон шә ни, йин цы сы та ди да да ба та дон чў ли.
6Бу лүн на гә гў нён дан мә сы лён ги Җў ги ли гә са вар-дэ хуэй җә сы щү ха са ли, вон ху җы гә гў нён җе ли хун ли,
362
Фур 31
7та ди нан жын тин җян җы гә сы чин дан мә фә сы са, җы-гә нү жын ян дин ё зун хў ги Җў ги ха ди вар дэ хуэй җә сы щү ха ди хуа ни. 8Кә сы та ди нан жын ба җы гә тин җян дан дон чў, ба та мә сы лён ги ха ди вар дэ хуэй җә сы щү ха ди хуа бу жын, нэ хур җы гә нү жын бу зун хў та ги ха ди вар дэ дэ щү ха ди хуа. Җў ба җы гә нү жын фон шә ни.
9Бу лүн на гә гуа фу хуэй җә сы лин ган дё ди нү жын ба ги ха ди йи че вар дэ ян дин ё зун хў ни.
10Бу лүн на гә җе ли хун ди нү жын дан ги Җў дў ли җу ли хуэй җә сы ги ли йи гә вар дэ, 11та ди нан жын тин җян җы гә дан мә фә сы са, җы гә нү жын ян дин ё зун хў ги Җў дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар дэ ни. 12Җы гә нү жын ди нан жын ба җы гә тин җян дан дон чў, ба та ди щи фу зы дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар дэ бу жын, нэ хур җы гә нү жын бу зун хў та щү ха ди хуа. Җў ба җы гә нү жын фон шә ни. 13Җы гә нү-жын ди нан жын ба щи фу зы дў ха ди җу лян ги ха ди вар дэ е нын жын, е нын бу жын. 14‑15Кә сы җы гә нү жын ги Җў ги вар дэ ди җы йи тян та ди нан жын дан ба җы гә тин җян, ди эр тян та мә дон гуа щи фу зы, нэ хур нү жын ян дин ё зун хў дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар дэ ни, йин цы сы нан жын тин җян ди нэ йи тян ба щи фу зы мә дон. Кә сы җы гә ди йи ху нан жын дан ба щи фу зы дў ха ди җу хуэй җә сы ги ха ди вар-дэ бу жын, нэ хур щи фу зы ди гў на хар зэ нан жын шон ни.
16Җў ги Му са ги ха ди җы ще фын фу ти фә ди сы за му җя да да ё гуан мә җе хун ди нү зы ни, нан жын за му җя гуан щи фу зы ни.
Исраилжынмулянмадианжынмудадиҗон
31Җў ги Му са фә ди: – 2Ни ё ги ма диан жын му ви исраил жын му бо чу ни,
зуй та му ни. Ба җы гә сы чин ган ван ди йи ху, ни ё ван дё ни. 3Йин ви җы гә Му са ги мин жын фә ди: – Ни му ги җон шон шә лү бян йи, лян ма диан жын му да
җон ни, ви та му зо чян ги Җў ган хади, за му ги та му ё бо чу ни. 4Исраил ди мый йи гә зў ги җон шон ё да фа чи йи чян жын ни.
363
Фур 31
5Зу җы му җя да мый йи гә зў ли ту җян чў лэ ли йи чян жын, йи ман шы эр чян жын, ду шә лү бян йи да җон чи ни. 6Му са да фа ди Елеазар ахун ди эр зы Фи не ес, җё та ба жын му лин-шон да җон чи ни. Фи не ес ди шу ни на ди Гуй җун вәр шон ди җя сы дэ дан щүан ди сы хур чуй ди ла ба. 7Исраил жын му җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу лян ма диан жын му да ли җон ли, ба та му ди йи че нан жын да сы ли. 8Да сы ди жын му ли ту ю ву гә Ма диан ди фон шон ди хуон шон ни – җы зу сы Евии, Ре кем, Цур, Хур дэ Ре ва. Исраил жын му е ба Веор ди эр зы Ва лаам да сы ли.
9Исраил жын му ба Ма диан ди фон ди нү жын му лян ва му ги гә җя гуә гуә чи ли, ба ню, ён чүн чён шон зу ли, ба йи че фу гуй ги гә җя на шон ли, 10ба та му ди йи че чын пу лян йин пан шо дё ли. 11Исраил жын му ба йи че чён ха ди дэ наха ди дун щи, жын дэ сын лин на шон зу ли, 12хуэ йли Моав пин тан Иор дан хә ди бон гәр ни ди Иер ихон чын пу дуй мян ди Исраил ди йин пан ни ли. Зэ җы тар та му ба жын дэ дун щи йи ман ги Му са, Елеазар ахун лян Исраил ди йи че мин жын җё ги ли.
Исраилдиҗүндуйхуэйлэли13Му са, Елеазар ахун лян дан лин ди йи че лин шу да
йин пан ни чў чи җе йин җүн дуй чи ли. 14‑15Му са ги нэ ще зы да җүн гуан, гуан йи чян жын ди дэ йи бый жын ди җүн гуан чи шон лэ ли, вын ли та му ли:
– Ни му ви са ба җы ще нү жын хуә хуәр ди шын ха ли? 16Ни му сы лён йихар, җы ще нү жын сы тин ха Ва лаам хуа ди, та му ба исраил жын му лин шон, җё ли кэ Җў, бэ вон Фегор-ли. Йин ви җы гә вын бин ба за му ди мин жын щё ме дё ли. 17Җы хур ни му ба йи че эр ва зы дэ чў ли мын ди нү жын му ду ё да сы ни. 18Ни му ги гә җя нын ба йи че мә чў мын ди нү зы лю ха ни. 19Җы хур ни му ли ту сый да сы жын ли хуэй-җә сы ду мэ ти ли, ян дин ё зэ йин пан вэ ту җў чи тян ни. Ди сан тян ди лян ди чи тян ди нэ йи тян ни му ё ба гә җя дэ ба ни му чён хуэй лэ ди нү зы му зў ган җин ни. 20Ни му ба мый
364
Фур 31
йи җе зы йи шон, на пи зы, җү лү мо хуэй җә сы му ту зў ха ди дун щи йи ман щи ган җин.
21Елеазар ахун ги нэ ще да җон шон хуэй лэ ди жын фә ди: – Җў ги Му са ги ли җы ще зы фа лү: 22‑23ба йи че шо бу-
чын ди дун щи, зу щён җин зы, йин зы, тун, те, щи те, чян те ян дин ё на хуә зў ган җин ни, ба дан лин дун щи ё на фи щи җин ни. 24Ди чи тян ди нэ йи тян ни му ян дин ба гә җя ди йи шон ё щи җин ни, җы му җя ни му цэ чын ха ган җин ди ни, йи ху нын җин йин пан ни.
Исраилжынмубайичечёнхадифынгили25Җў ги Му са фә ди: – 26Ни лян Елеазар ахун дэ дан лин лин шу му ба йи че
чён ха ди дун щи, жын лян сын лин ду ё суан чў лэ ни. 27Ба йи че чён ха ди тин тир фын лён бан гә, ба йи бан гә ги да җон ди жын му, ба ди эр бан гә ги дан лин исраил жын му фын ги. 28Да ги да җон ди жын му нэ йи бан гә ли ту ни му ги Җў ба фи чў ги. Да ву бый чён ха ди жын, ню, лү, ён, җү-лү ли ту фын йи гә жын, йи гә ню, йи гә лү, йи гә ён, йи гә җү лү, – ба җы йи че ги Җў фын ги. 29Ба фын чў лэ ди җы ще фи ги Елеазар ахун җё ги, җё та ги Җў дуан чын гуй җун ди ли щин. 30Ни му ги Исраил мин жын ги ха ди нэ бан гәзы чён ха ди дун щи ли ту, да чён ха ди ву шы гә жын, ню, лү, ён, җү лү ли ту ё фын йи гә жын, йи гә ню, йи гә лү, йи гә ён, йи гә җү лү ни. Ба фын чў лэ ди җы ще зы дун щи ги ле вит-жын му ги ги, йин цы сы та му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ган гун сыди ни.
31Му са лян Елеазар ахун җо чў Җў ди фын фу ган ли. 32‑35Чў гуә җүн жын му ги гә җя лю ха ди фу гуй, та му хан
суан чў лэ ли: ю 675 000 ён лян җү лү ни, 72 000 ню ни, 61 000 лү ни, 32 000 мә чў мын ди нү зы ни. 36‑40Ги да ли җон ди җүн жын му фын ха ди бан гәр ли ту ю 337 500 ён лян җү-лү ни (да җы гә фур ли ту ги Җў ба 675 ён лян җү лү чў ли фи ли); 36 000 ню (ги Җў ба 72 ню чў ли фи ли); 30 500 лү (ги Җў ба 61 лү чў ли фи ли); 16 000 жын (ги Җў ба 32 жын
365
Фур 32
шын ха ли). 41Му са җо чў Җў ди фын фу ба фи ги Җў суан-чын гуй җун ли щин, ги Елеазар ахун җё ги ли.
42‑46Ги йи че мә да җон ди исраил жын фын ха ди бан гәр лян җүн жын му ди бан гәр йи мур-йи ён ди: 337 500 ён лян җү лү, 36 000 ню, 30 500 лү, 16 000 жын. 47Му са да җы бан гәр ли ту, да мый ву шы гә жын лян сын лин ли ту, җо чў Җў ди фын фу ба йи гә жын лян йи гә сын лин фын чў лэ, ги ле вит жын му ги ги ли, йин цы сы та му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ган гун сыди ни.
48Лин җүн дуй ди җүн гуан му лэ, до Му са гын чян 49фә ди: – Ло жын, вә му ба шу ди ха ди җүн жын му суан чў лэ ли,
җы сы ма, йи гә жын ду мә шә дё. 50Вә му ба вә му ди мый йи гә жын чён ха ди җин дун щи: җин лян ляр, җин җуә зы, гэ җы зы, эр җуй зы, бе бе зы на лэ ли. Вә му щён ба җы ще дун-щи ги Җў дуан ги ни, йин цы сы Та ба вә му ди мин җю ха ли.
51Му са лян Елеазар ахун ба җы ще җин дун щи җе шу-ха ли. 52Җүн гуан му ги Җў ги ли бон җер 200 ки ло җин зы. 53Дан лин җүн жын му ба чён ха ди дун щи ги гә җя лю ха ли. 54Му са лян Елеазар ахун ба җы ще җин дун щи на до Хў да ди гуй җун җон фонни ли, зу лян йи гә җи хо йи ён, йин цы сы Җў ба исраил жын му бо хў ли.
ШындоИорданхәдунбонгәдиИсраилдиҗигәзў(Чунфәфалү3:12‑22)
32Ру вим лян Гад ди лён гә зў ди жын ю хо шо ню, ён-ни. Та му кан җян Иа зер лян Га ла ад ди фон фон
сын лин чи хо ди хын, 2зу до Му са, Елеазар ахун лян йи че Исраил ди ло жын гын чян фә ди:
– 3‑4Җў ги исраил жын му бон мон ди җё ба җы ще зы ди-фон җан шон ли, җы зу сы Ата роф, Ди вон, Иа зер, Ним ра, Есе вон, Еле але, Се вам, Не во дэ Ве он. Җы ще зы ди фон фон сын лин чи хо ди хын; вә му, ни му ди хуә җи му, ю хо шо ню, ён ни. 5Җё ни му ди щин до вә му шон ван ха, вә му чи-то ди җё ни му ба җы ще зы ди фон ги вә му ги ги, җё чын ха вә му ди, бә җё вә му гуә Иор дан хә ли.
366
Фур 32
6Му са ги Ру вим дэ Гад зў ди жын му хуэй да ди: – Ни му ди ди щүн, исраил жын му да җон чи ни, нан дый
ни му щён шын до җы тар ма? 7Ви са ни му җё исраил жын му ди щин ни ю шан ки ни, җё та му бу щён гуә Иор дан хә, бу җин Җў ги ни му ги ди нэ гә ди фон? 8Вә ба ни му ди зў зў-бый бый да Ка дес-Вар ни да фа чи ца кан нэ гә ди фон ди сы хур, та му е җы му җя ган ли. 9Та му до ли Ес хол чуан до ни, ба нэ гә ди фон җян ли, кә сы хуэй лэ, та му җё мин жын щин ни юли шан-ки ли, мә щин җин Җў ги исраил жын му ги ди нэ гә ди фон. 10Нэ йи тян Җў ди чи шон лэ, Та дў җу ди фә ли: 11«Да Еги пет чў лэ ди йи че нан жын да эр шы суй да шон йи гә ду бу җин Вә ги Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ щү ха ди нэ гә ди фон шон, йин цы сы та му мә щин тин Вә ди хуа». 12Лян йи че нан жын ду җы му җя йү ли, чў гуә Ие фонний ди эр зы Ха лев (та сы Ке наз ди ху бый) лян На вин ди эр зы Иса, йин цы сы та му лён гәр шы щин-шы йи тин ли Җў ди хуа ли. 13Җў ги җы ще исраил жын чи шон лэ, җё та му зэ са вә ни юҗуан ли сы шы нян, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы зэ Җў лян мян чян ган-ли ха ди нэ йи бый зы жын мә ву чон дё. 14Җы хур ни му ди, ю гў на хар ди жын му ди ху бый ба ни му зў зў-бый бый ди ви фын җан шон ли, җё Җў җо чў исраил жын му йүә щин чи шон лэ ни ма? 15Җы хур ни му дан бу щён гын шон Җў зу, Та йүан хуэй нын ба исраил жын му зэ са вә ни лё ха, нэ хур ни му җё за му ди йи че мин жын ду шә дё ни.
16Та му до Му са ди мян чян фә ди: – Му са җон гуй ди! Щян ту ни чин ни ги вә му ги ку хуан,
җё вә му зэ җы тар ги ён чүн ба ён җүан гэ че лэ зэ му сы ги вә-му ди ва му ба ло шы чын пу гэ шон. 17Йи ху вә му зу шә лү ди лян вә му ди ди щүн исраил жын му йи дар ни да җон чи ни, вә му гә җя лин ту ни, ган исраил жын му до та му ди ди фон-шон. Нэ гә сы хур ни вә му ди ва му нын зэ җы ще ло шы чын-пу ни да бын ди ди жын му гын чян цон ха. 18Исраил жын му ба ги та му фын ги ди ди фон дан җан шон, йи ху вә му цэ хуэй гә җя ди җя ни. 19Вә му лян дан лин исраил жын му ба Иор дан хә нэ бон гә ди йи куэ ди фон бу щён җан, йин цы сы
367
Фур 32
вә му кә җя зэ Иор дан хә ди җы бон гә, зэ дун фон ба җў ди ди фон җе шу ха ли.
20Му са хуэй да ди: – Ни му җын шы ди дан щён җы му җя ган, ни му зу зэ
Җў ди мян чян шә лү ха да җон чи! 21Ни му ди йи че бин ду ё гуә Иор дан хә ни. Та му җо чў Җў ди фын фу ё пу шон да дўш ман ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы Җў ба йи че дўш ман да бэ ни, 22нэ гә ди фон ги Җў ди ту ни. Җы гә ди йи ху ни му нын хуэй гә җя ди җя, йин цы сы ни му ги Җў дэ ни му ди ди щүн исраил жын му хуан ли җон ли. Зу җы му җя Җў җё Иор дан хә дун бон гә ди ди фон чын ха ни му ди йи лэ зы ни. 23Кә сы ни му дан ба ни му щү ха ди хуа бу зун хў, ни му зу зэ Җў ди мян чян ган гў на хар ни. Ви ни му ди гў на хар ни му ду шу зуй ни, сый ду дуә бу дё. 24Җы хур ни му чи, ги ни му ди ва му гэ чын пу чи, ги ён чүн гэ ён җүан чи, кә сы ба ни му щү ха ди хуа бә вон дё ли!
25Гад дэ Ру вим зў ди жын му фә ди: – Му са җон гуй ди, вә му ян дин җо чў ни ди фын фу ган ни.
26Вә му ди щи фу зы, ва му, ню чүн, ён чүн ду шын до Га ла ад ди фон ди җы ще чын пу ни ни. 27За му җя ни фә ли, вә му зу нэ му җя шә лү ди зэ Җў ди мян чян да җон чи ни.
28Йин ви җы гә Му са ги Елеазар ахун, На вин ди эр зы Иса дэ дан лин Исраил ди лин шу фә ди:
– 29Гад лян Ру вим зў ди жын му дан гуә Иор дан хә, җо чў Җў ди фын фу да җон, та му дан ги ни му бон мон ба нэ гә ди фон җан шон, нэ хур ни му ба Га ла ад ди фон ги та му ё ги ги ни – җы сы ви та му ган хади сы чин ги ха ди йи лэ зы ди. 30Кә сы та му дан бу гуә Иор дан хә лян ни му йи дар ни бу да җон, нэ хур та му, лян ни му йи ён, зэ Ха наан ди фон-шон ба та му ди йи лэ зы ди җан шон ни.
31Гад лян Ру вим зў ди жын му хуэй да ди: – Вә му ян дин җо чў Җў ди фын фу ган ни. 32Вә му җо чў
Җў ди фын фу гуә Иор дан хә ни, җин до Ха наан ди фон шон да җон чи ни. Зу җы му җя җё Иор дан хә дун бон гә ди ди фон чын ха вә му ди йи лэ зы.
368
Фур 33
33Зу җы му җя Му са ба Амор рей ди Си гон хуон шон ди гуй җя дэ Вас сан ди Ог хуон шон ди гуй җя, та ди чын пу дэ җу ви ни ди щён җуон ги Гад, Ру вим ди зў дэ Ма нас сия ди бан гәр зў фын кэ ли. 34Гад зў ди жын му ба Ди вон, Ата роф, Аро ер, 35Ата роф-Шо фан, Иа зер, Иог бега, 36Беф-Ним ра лян Беф-Га ран чын пу йүан хуэй щю гэ че лэ ли. 37Ру вим зў ди жын му ба Есе вон, Еле але, Кири афаим, 38ба Не во, Ва ал-Ме он (ба җы гә мин зы гэ бян ли) дэ Сив ма чын пу йүан хуэй щю гэ че лэ ли. Җы лён гә зў ди жын ги та му щю-гэ ха ди йи че чын пу нан ли щин мин зы ли.
39Махир ди ху бый (Махир сы Ма нас сия ди эр зы) чи, ба Га ла ад җан шон ли, ба нэ тар җў ди амор рей жынму ган чў-чи ли. 40Йин ви җы гә Му са ба Га ла ад ги Махир ди ху бый ги ги ли. Та му зу җў до нэ тар ли. 41Ма нас сия зў ди йи гә жын, мин зы җё ди Иа ир, ба нэ тар ди җигә щён җуон җан шон ли, йи ху та ба җы ще щён җуон җё ли гә «Иа ир ди щён җуон». 42Но вах ба Ке наф чын пу лян җу ви ди щён җуон җан шон-ли, йи ху ба нэ ще зы щён җуон җо чў гә җя ди мин зы җё чын «Но вахли».
ИсраилжынмудаЕгипетдоМоавдифоншонзудилў
33Җи сы Му са лян Ха ру нэ ба исраил жын му да Еги-пет лин чў лэ, та му зэ лў шон за ли йин пан ли. 2Му са
җо чў Җў ди фын фу ба мый йи гә за ха йин пан ди вәр ди мин зы ще ха ли.
3Җын йүә шы ву ди нэ йи тян, ту йи гә Пас ха җе чи гуә-ли ди йи тян, исраил жын му да Еги пет зу дё ли. Җў бо хў та му ди, җё та му зэ еги пет жын му ди мян чян да Раам сес чын пу ни чў чи, зу дё ли. 4Җў ба еги пет жын му ди ту шур да сы ли; еги пет жын му сун та му ди мэ ти ди ни. Җў лян җы му җя ди ган бан зы ги ли: Та ди ли лён би еги пет жын му хў да му ди да.
5Исраил жын му да Раам сес зу дё, щян ту ни зэ Сок хоф ди фон ни ба йин пан за ха ли. 6Хан ба йи гә йин пан зэ са вә бян бяр шон, Ефам ди фон шон за ха ли. 7Да Ефам та му җә-
369
Фур 33
гуә чи, до ли Пи-Гахи роф ди фон ли (җы гә зэ Ва ал-Це фон ди фон ди дун бон гә ни). Ли Миг дол ди фон бу йүан исраил-жын му ба йин пан за ха ли. 8Йи ху та му да Пи-Гахи роф зу дё, да Хун хэ дон җун ни зу гуә чи, до ли Сур са вә ни ли. Та му зу ли сан тян, до ли Мер ра ди фон, ба йин пан за до нэ тар ли. 9Да җы тар исраил жын му кә зу до Елим ди фон-ли, нэ тар ба йин пан за ха ли, йин цы сы җы тар ю шы эр гә фи чүан дэ чи шы гә ми зор фу ни.
10Да Елим зу дё ди йи ху, та му зэ Хун хэ гын чян ба йин пан за ха ли, 11йи ху до Син са вә ни ба йин пан за до җы тар ли, 12да Син са вә ни зу дё, до ли Доф ка ди фон ба йин пан за ха ли, 13да Доф ка кә зу дё, до ли Алуш ди фон зан до җы тар ли. 14Да Алуш та му кә зу дё, до ли Ре фи дим ди фон ли. Зэ Ре фи дим мин жын мәю хә ди фи ли.
15‑37Да Ре фи дим йи чыр до Ор сан гын чян зу ди сы хур, исраил жын му зэ җы ще зы вәр шон за ли йин пан ли: Синай са вә, Киб рот-Гат таава, Аси роф, Риф ма, Рим нон-Фа-рец, Лив на, Рис са, Ке ге ла фа, Ша фер, Ха ра да, Ма ке лоф, Та хаф, Та рах, Миф ка, Хаш мон, Мо се роф, Бе не-Яа кан, Хор-Агид гад, Иот ва фа, Ав рон, Еци он-Га вер, Син са вә (җы зу сы Ка дес), йи ху до ли Ор сан гын чян ли, – җы сы Едом ди фон ди бян җе.
38‑39Исраил жын му да Еги пет зу дё ди сы шы нян ди ву йүә чў йи, Ха ру нэ ахун җо чў Җў ди фын фу шон ли Ор сан, зэ нэ тар ву чон ли. Ха ру нэ йи бый эр шы сан суй шон ву чон ли.
40Ха наан нан бон гә ди фон шон ди Арад хуон шон ба исраил жын му лэ ди тин җян ли.
41‑49Да Ор сан гын чян йи чыр до Моав ди пин тан ни зу ди сы хур, исраил жын му зэ җы ще зы вәр шон за ли йин пан-ли: Сал мон ди фон, Пу нон ди фон, Овоф ди фон, Моав ди фон шон ди Ийм-Аварим чын пу, Ди вон-Гад чын пу, Алмон-Ди влафаим ди фон, Аварим сан шон Не во ди сан ди чян мян ни, Иер ихон чын пу ди дуй мян Иор дан хә бон-гәр ни ди Моав пин тан ни (зэ Беф-Ие ши моф чын пу лян Аве-Сит тим ди фон ди дон җун ни ни).
370
Фур 34
БаИорданхәгуәлидийиху,ёзўсани50Зэ Иер ихон чын пу ни ди дуй мян Иор дан хә бон гәр-
ни ди Моав пин тан ни, Җў ги Му са ги ди фын фу, 51җё та ги исраил жын му фә ги ни. Җў фә ди:
– Ни му гуә ли Иор дан хә, җин до Ха наан ди фон ди йи ху, 52ян дин ё ба бын ди ди жын му ган чў чи ни. Ба та-му на шы ту лян җин зы зў ха ди хў да му да лан, ба йи че бэ вон та му хў да му ди вәр ду цый дё. 53Ни му ба ди фон җан шон, җў до нэ тар, йин цы сы Вә ба нэ гә ди фон ги ни му ги ги ли. 54Ни му җуа чир ди ба ди фон ги мый йи гә зў дэ җя щя фын кэ. На йигә зў ди жын фур дуә, – дуә йү фын ги, на йигә зў ди жын фур шо, – шо фын ги. 55Ни му ба бын ди ди жын му дан бу ган чў чи, шын ха ди нэ ще зы жын вон ху ги ни му чын ха бэ ля ни: та му, зу щён мә ни-му нян җин ди за йи ён, зу щён за лый ба ди цы язы йи ён; та му чия ни му ни. 56Ни му ба та му дан бу ган чў чи, нэ-хур Вә ба ни му ё щё ме дё ни, за му җя зо чян Вә щү ди ба та му щё ме ни.
Ханаандифондибянҗе
34Җў ги Му са фә ли, 2җё та ба җы гә фын фу ги исраил-жын му ги ги ни:
– Ни му җин до Вә ги ни му ги ди Ха наан ди фон ди йи-ху, ни му гуй җя ди бян җе сы җы му җя ди: 3Зэ нан фон ни му гуй җя ди бян җе да Син са вә зэ Едом ди фон ди бон гәр ни да тур ди ни. Та да Сы хэ нан бон гә ди йир шон вон дун фон ни зу ди ни. 4Йи ху та җуан дё нан фон до Акра вим сан шон ди-ни, гуә Син са вә ни, зу дё Ка дес-Вар ни. Да җы тар ни му гуй җя ди бян җе зу дё Га цар-Ад дар чын пу ни, йи чыр до Ац мон ди фон ни. 5Да Ац мон та җуан до Еги пет ди пин-чуан ни ни, йи чыр до Ди җун хэ ди хэ ян шон.
6Ди җун хэ – зу сы ни му гуй җя ди щи фон бян җе. 7Зэ бый фон ни му гуй җя ди бян җе да Ди җун хэ до Ор
сан гын чян ни; 8‑9да Ор сан гын чян до Емаф ни. Да Емаф
371
Фур 34
ни му гуй җя ди бян җе до Це дад дэ Циф рон ди фон ни, лин ху до Га цар-Енан чын пу ни. Җы сы ни му гуй җя ди бый фон бян җе.
10Зэ дун фон ни му гуй җя ди бян җе да Га цар-Енан да тур до Ше фам ди фон ни. 11Да Ше фам ни му гуй җя ди бян җе до Риб ла ни чын пу ни (жы гә зэ Аин дун бон гә ни). Йи ху ни му гуй җя ди бян җе до Га ли лея хэ зы ди дун бон гә, 12да нэ тар до Иор дан хә дэ Сы хэ ян шон ни.
Җы зу сы ни му гуй җя ди бян җе. 13Му са ги исраил жын му фә ди: – Җы зу сы ни му на җуа чир ди фон фа ё фын ди ди фон,
зу сы Җў ги җю гә бан исраил жын му ди зў фын ги ди ди фон. 14‑15Ру вим лян Гад ди лён гә зў дэ Ма нас сия ди бан гәр зў зэ Иор дан хә ди дун бон гә ни, Иер ихон чын пу дуй мян ни кә җя ба гә җя ди ди фон җан шон ли, ба ди җо чў та му ди зў дэ җя щя фын кэ ли.
Сыйфындифонни16Җў ги Му са фә ди: – 17Елеазар ахун лян На вин ди эр зы Иса ги мин жын ба
ди фон ё фын кэ ни. 18Та му ё да мый йи гә зў ли ту тё җян йи гә лин шу җё ги та му лён гәр бон мон ни. 19‑28Җы зу сы Җў да мый йи гә зў ли ту җян чў лэ ди жын му ди мин зы:
Яхў ти ди зў: Ие фонний ди эр зы Ха лев, Щи мэ ди зў: Ам миуд ди эр зы Са муил, Вениа мин ди зў: Кис лон ди эр зы Ели дад, Дан ди зў: Иог ли ди эр зы Бук кий, Ма нас сия ди зў: Ефод ди эр зы Хан ни ил, Еф рем ди зў: Шиф тан ди эр зы Ке муил, За ву лон ди зў: Фар нак ди эр зы Ели ца фан, Исса хар ди зў: Аззан ди эр зы Фал тиил, Асир ди зў: Ше ломий ди эр зы Ахиуд, Неф фа лим ди зў: Ам миуд ди эр зы Пе даил. 29Җў зу ба җы йи че лин шу жын дин ха, җё та му ги
исраил жын му ба Ха наан ди фон фын кэ ни.
372
Фур 35
Гилевитжынмуфынгидичынпу
35Җў зэ Иер ихон чын пу дуй мян Иор дан хә бон гәр-ни ди Моав пин тан ни ги Му са фә ди:
– 2Ни ги исраил жын му ги гә фын фу, җё та му да гә җя ди йи че ди фон шон ги ле вит жын му ба җў ди чын пу фын ги зэ му сы зэ чын пу ди туан йүар ни ба цо чон фын ги. 3Җы ще чын пу ё ги ле вит жын му шын ха ни, җё та му җў до нэ тар. Зэ цо чон ни та му нын фон гә җя ди ню чүн дэ дан лин ди сын лин. 4‑5Цо чон да чын пу ди чён гын чян да тур вон сы җу-ба хани ё чын кэ җю бый метр ни, җё чын пу зан до цо чон дон җун ни. 6Ни му ги ле вит жын му фын люгә бо хў жын му ди чын пу. На гә жын дан мә фончў ба дан лин йи гә жын да сы ли, та нын по дё нэ тар, ба гә җя ди мин җю ха. Чў гуә җы гә, ни му хан ё ги ле вит жын му фын сы шы эр гә дан лин ди чын пу 7лян җу ви ди цо чон ни. Йи ман сы шы багә чын пу. 8Ни му ги ле вит жын му фын чын пу ди сы хур, на йигә зў да, дуә йү фын ги, на йигә зў суй, шо фын ги. Исраил жын му ё да та му җан ха ди ди фон шон ги ле вит жын му ба чын пу фын ги ни.
Бохўжынмудичынпу(Чунфәфалү19:1‑13;ИсаНавиндифу20:1‑9)
9‑10Җў җё Му са 10ба җы му җя ди фын фу ги исраил жын-му ги ги ни:
– Ни му гуә ли Иор дан хә, җин ли Ха наан ди фон ди йи ху, 11ян дин ё фын чў лэ бо хў жын му ди чын пу ни. Сый дан мә фончў ба жын да сы ли, та нын по дё нэ тар, 12ба гә-җя ди мин җю ха, бә җё да сы жын ди чин чин ги та бо чу. Мин жын ди фа гуан вын җы гә жын ди гуан сы ди зо чян, ги җы гә жын бу нын дин сы зуй. 13Ни му фын чў лэ люгә бо хў жын му ди чын пу: 14сан гә чын пу зэ Иор дан хә җы бон гә, сан гә чын пу зэ Ха наан ди фон ни. 15Җы ще зы чын пу ё ги исраил жын му, ги гуә лў ди хуэй җә сы бан лэди вэ гуй жынму чын ха бо хў жын му ди чын пу ни. Сый дан мә фончў ба жын да сы, та нын по дё нэ тар ба гә җя ди мин җю ха.
373
Фур 35
16‑18Сый дан на те, шы ту хуэй җә сы му ту дун щи ба жын да сы ли, – та зу ган ли да сы жын ди гў на хар ли; ги та ян дин ё дин сы зуй ни. 19Ву чон дё ди нэ гә жын ди чин чин гә җя дан ба та зо җуә, ги та нын бо чу, ба та нын да сы.
20Дан на гә жын хэ хын сый, ба та сон дё, нэ гә жын дан сы де до ву чон ли хуэй җә сы на зан ха ди са дун щи ба та да сы ли, 21хуэй җә сы на чуй ту ба та да сы ли, – нэ гә жын зу ган ли да сы жын ди гў на хар ли; ги та ян дин ё дин сы зуй ни. Ву-чон дё ди нэ гә жын ди чин чин дан ба та зо җуә, ги та нын бо чу, ба та нын да сы.
22Кә сы сый дан мә фончў ба сый да сы ли, та му лён гәр зо чян йи гә мә хэ хын йи гә, бу гуан та ба жын сон дё, хан-сы лян зан ха ди са дун щи ба та да сы ли 23хуэй җә сы та мә җян ди нэ йи хур лян зан ха ди шы ту ба жын да сы ли, кә сы нэ гә жын бусы та ди дўш ман, 24та е мә щин ги та ган ха, нэ хур мин жын ди фа гуан ё җо чў җы му җя ди фа лү вын да сы жын ди дэ ву чон дё ди жын ди чин чин ди гуан сы ни. 25Мин жын ба да сы жын ди нэ гә жын да ву чон дё ди жын ди чин чин ди шу ни ё җю ха ни, ба та йүан хуэй сун дё та зо-чян цон ха ди нэ гә чын пу ни ни. Та ян дин ё җў до нэ тар ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы Исраил ди да ахун ву чон ни. 26Кә сы нэ гә ёли мин ди жын дан да цон ха ди чын пу ни чў чи ли, 27ву чон дё ди жын ди чин чин ба та зо җуә да сы ли, нэ хур ба җы гә бу суан гў на хар, 28йин цы сы да сы жын ди жын ян дин ё шын до цон ха ди чын пу ли ту җўха ни, дын ди җи сы Исраил ди да ахун ву чон ни. Йи ху та цэ нын хуэй гә җя ди җя ни. 29Ни му лян ни му ди ху бый бу лүн зэ на ни җў еба, ян дин ё зун хў җы гә фа лү ни.
30Сый дан ба жын да сы ли, ги та ё дин сы зуй ни, ги җы-му җя ди сы чин ян дин ё зо лён гә гў ва жын ни. Кә сы йи гә гў ва жын бу нын ги да сы жын ди жын дин сы зуй. 31Ёли мин ди жын бу нын ви та ди ган бан пый чян, ги та ян дин ё дин сы зуй ни. 32Сый дан по дё бо хў жын му ди чын пу ни, та дан пый чян, вон щён ди Исраил ди да ахун ву чон ди зо чян хуэй чи, җў до та зо чян җў ди ди фон шон, ни му ба
374
Фур 36
та ди чян бу нын җе шу. 33Ни му дан җы му җя ган, ни му ба ни му җў ди ди фон зў чын бу ган җин ни. Да сы жын ди сы чин ба ди фон зў чын бу ган җин ди ни, нэ хур зэ мәю ба ди фон зў ган җин ди дан лин фон фа. Ба ёли мин ди нэ гә жын ян дин ё да сы ни. 34Ни му бу нын ба ни му җў ди ди фон зў чын бу ган җин ди, йин цы Вә сы Җў, Вә зэ исраил жын-му ди җун җян ни җў ди ни.
Гиҗехахундинүжынфындифондифалү
36Га ла ад җя щя ди ту зы му (Га ла адсы Махир ди эр зы, зу сы Ма нас сия ди сун зы, Юсуф ди ху бый) до Му са
лян исраил жын му ди дан лин лин шу му гын чян 2фә ди: – Җў зо чян ги ди фын фу, җё ни му на җуа чир ди фон фа
ба ди фон ги исраил жын му фын ги ни, е ги ни му фә ли, җё ни му ба Сал паад, вә му чин чин ди ди фон ги та ди йи че нүр фын ги ни. 3Кә сы ба та му дан чў җя дё хуэй җә сы та му җя ли дан лин зў ди нан жын му ли, нэ хур та му ди ди фон зу чын ха та ди нан жын зў ди ди фон ни. Зу җы му җя вә му җуа чир фын ха ди ди фон нын шо ха. 4Юби лей нян до ли ди сы хур, йи че мэ чў чи ди ди фон ду ё йүан хуэй до зо чян җў жын ди шу ни ни. Сал паад нүр ди ди фон зу йи на вар чын ха та му нан жын му ди зў ди ли, кә сы вә му ди зў до зэ зы ба нэ йи-лэ зы ди фон йи на вар дю дё ни.
5Му са җо чў Җў ди хуа ги исраил жын му ги ли гә фын фу: – Ма нас сия зў ди жын му фә дуй ди ни. 6Йин ви җы гә
Җў ги ди фын фу, фә сы Сал паад ди нүр ду ю гә җя чў җя-ди зы ю ни, кә сы та му гуон нын лян та му зў ди нан жын му җе хун. 7Мый йи гә исраил жын ди ди фон ян дин ё шын до та ди зў ли ту ни. 8Исраил ди йи че зў ли ту ди мый йи гә ю ди фон ди нү зы ё лян гә җя зў ди нан жын җе хун ни. Җы му-җя исраил жын му зу нын ба та му зў зў-бый бый шын ха ди йи че ди фон җи чын, 9нэ хур ди фон да йи гә зў вон дан лин йи гә зў шон бу нуә гуә чи. Мый йи гә зў ян дин ба ги та фын ха ди ди фон хў ха ни.
Фур 36
10‑11Зу җы му җя Сал паад ди йи че нүр: Ма хла, Фир ца, Хог ла, Мил ка дэ Ноа җо чў Җў ги Му са ги ха ди фын фу, лян та му чин чин ди эр зы му җе ли хун ли. 12Җы ву гә нүр җя ли Ма нас сия зў ли ту ди нан жын му ли (Ма нас сия сы Юсуф ди эр зы). Та му ди ди фон е шын до та му да да ди зў ли ту ли.
13Җў зэ Иер ихон чын пу дуй мян ди Иор дан хә бон гәр-ни ди Моав пин тан ни ба җы ще зы фын фу ги Му са фә ги ли, җё та ги исраил жын му ги ги ни.
376
ЧуНФӘФаЛҮ
Чунфәфалүфудищүян
То ра ти Ки та бу ди лин йир ди фу сы «Чун фә фа лү». Вын щүә фа лү ди ён зы сы ви да яхў ти ди фа лү жын Му са-ди лин йир йи фу. Ба җы гә йи фу ги исраил мин жын зэ Моав ди мян шон, та му җин Ха наан нэ гә сы хур ги ги ди. Ба җы йи бын фу нын фын чын лён җезы: Му са ди йи фу (ту йи лэр: 1-4 бу фын, ди эр лэр: 5-29; ди сан лэр: 30-31 бу фын) дэ җе лүн (32-34 бу фын).
Җы гә фу ди мин зы зы ди ни, зэ та ли ту ба щян тян фу ди (Җе фон, Ле вит, Исраил жын му ди фур) бу шо фа лү чун фу ди ни. Лян җы гә йи тун, җы тар хан ба юще зы щин фа лү нын кан җян. Кә сы җы гуон бусы чун фу юди фа-лү ди ни, хан ги исраил жын му ди щин йи бый зы ба Хў да лян та му дин ха ди хэ тун вон щин ни зў ди ни. Йин цы сы йи да зэ Синай сан шон ба ту йи гә хә тун дин шон, гуә ли кә җя бон җер сы шы нян. Ё фә ни, ба хо шо фа лү зэ вон-чян чи ди сы хур шон нын сы йүн, – зэ нэ гә сы хур, җи сы Исраил зэ Ха наан чон җю җў ни зэ му сы та хан ё ги җы щин чин куон шон суй ху щён щи фа лү ни.
Җы гә фу ди җун-ё бу фын сы пан вон хо дэ җу дё ди чон цый зы. Та ги нян җя му бон мон ди җё ба вон чян чи ди Исраил ди ли сы дун ни. Хў да ди шын жын му (чүан пин Иер емия) ги исраил жын му җён ди сы хур, чин чир ти фә җы ще пан вон дэ җу ди ни. Дан па җы йи бын фу (хуэй-җә сы та ди хын дуә ди бу фын) зу сы за му шы дэ зо чян чи
377
Фа лү 1
бый нян шон йүан хуэй щю гэ Хў да сы ди сы хур зо җуә ди нэ йи бын фу. Җи сы Ио сия хуон шон ба мин жын да зо вон дё ди жын му ди ёчю дэ җу тин җян, та ха за ли. Йин ви нэ гә та җын җын ган туә да җә зы җи гуй җя ди жын ли-до-ли дэ җё мын сы чин ли. Чун фә фа лү – җы сы зэ Ин җил ли ту дин сы йүн ди фу. Яхў ти фа лү ди дэ җин дян дуйи Хў да бё щян ди җун-ё йи сы сы, гуон бэ вон Анла хў Тор ля, зэ җы гә шы җе шон ба та би сый ду щи нэ. Эр са Мә сих ба та зэ То ра ти Ки та бу шон җё чын дин ёҗин ди фын фу ли, зу лян щи нэ жын гын чян ли бян фын фу йи ён.
Хуатур
1Җы йи бын фу ли ту ди хуа сы Му са ги йи ман исраил-жын фә ха ди. Нэ хур та му зан до Иор дан хә дун бон гә ди
са вә ни ли, Суф ди фон ди дуй мян ни ли, та му ди лён ха ни – йи бон гә сы Фа ран са вә, йи бон гә сы Тофел, Ла ван, Аси роф лян Ди заг ав ди фон. 2(Да Хо рив сан шон вон Ка дес-Вар ни җо чў Сеир сан гын чян ди лў шон дан зу, бу щин зу шы йи тян ни.) 3Ди сы шы нян ди шы йи йүә ди чў йи, Му са ги исраил жын му ба Җў ги та му ги ха ди фын фу йи ман ду фә ги ли. 4Җы гә ди зы чян Му са ба амор рей жынму ди Си гон хуон шон (та ди җин чын сы Есе вон) дэ Ва сан ди Ог хуон шон зэ Едреи да бэ ли (та ди җин чын сы Аш те роф чын пу). 5Му са зэ Иор дан хә ди дун бон гә, зэ Моав ди фон-шон ги исраил жын му пә щё ли Җў ди фа лү ли. Та фә ли:
– 6Анла хў Тор ля ги за му да Хо рив сан шон фә ли: «Ни му зэ җы гә сан гын чян җў ди жы зы дуә ли. 7Җы хур ба йин-пан цый дё, вон сан ди фон ди, амор рей жынму дэ та му ди лин җү му җў ди ди мян шон чи: вон пин тан ни, сан пян дэ ди чур, вон нан бон гә ди ди мян, йи чыр до Да хэ гын чян; вон Ха наан ди фон дэ Ли ван сан шон, йи чыр до ви да Ев-фрат хә тон ди ди мян шон чи. 8Вә, Җў, щү ди ба җы йи че ди фон ги ни му ди зў зў-бый бый Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ дэ та му ди ху бый ги ни. Ни му чи, ба та җан шон».
Фа лү 1
Мусабалиншужынмуҗянчўлэли(Җефон18:13‑27)
9Му са ги мин жын фә ди: – Зу нэ гә сы хур вә ги ни му фә гуә, вә йи гәр мәю хар ли
гуан җы ще зы жын. 10Анла хў Тор ля ба ни му ди фур, зу щён тян шон ди щин щю йи ён, кә җя йин дуә ли. 11Җё ни му ди зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля җо чў Та Гә җя щү ха-ди хуа ба ни му ди фур вон йи чян дуә лэ зы йин зэ му сы ги ни му ги бэ рэ кэ ти. 12Кә сы ни му кан, за му җя вә йи гәр ба гуан ни му ди җун дан зы нын бый? 13Ни му да мый йи гә зў ли ту җян чўлэ җигә цун мин, мин бый дэ юмин шын ди жын, вә җё та му дон ни му ди лин шу ни». 14Ни му дайин ли, фә сы җы сы гә хо сы чин. 15Йин ви җы гә вә ба мый йи гә зў ли ту ди цун мин дэ юмин ди ту зы му җё лэ, җё та му дон ни му ди лин шу ни: юди гуан йи чян жын ни; юди гуан йи-бый жын ни; юди гуан ву шы гә жын ни; юди гуан шы гә жын ни, юди дон гуан жын муни.
16Нэ хур вә ги вын гуан сы ди жын му фә ли: «Ни му ба мин жын ди гуан сы вын ди сы хур, ба исраил жын му дэ ни му җун җян ни җў ди вэ гуй жынму йи мур-йи ён гун до ди ё вын ни. 17Ни му вын гуан сы ди сы хур бә кан жын му ди лян мян, ба да жын ди хуэй җә сы щё жын ди гуан сы ду ё гун до ди вын ни. Бә хэ па сы сый, йин цы җы сы Хў да Гә җя вын гуан сыди ни. Ни му дан сы ба на йигә сы чин бан бу кэ, до вә гын чян лэ, вә фә ни, за му җя ё ган ни». 18Нэ хур вә ба ни му ган ди йи че сы чин ги ни му фә ни.
ВонКадес‑Варнидафачидицаканжынму(Фур13:1‑33)
19Җо чў Анла хў Тор ля ги ха ди фын фу, за му да Хо рив сан гын чян зу дё, вон амор рей жынму җў ди сан ди фон ди лў-шон ба ни му җян ха ди нэ гә да сын за са вә зу гуә ли, йи ху за му до ли Ка дес-Вар ни ди фон ли. 20‑21Вә ги ни му фә ли: «Ни му до ли амор рей жынму җў ди сан ди фон гын чян ли,
379
Фа лү 1
зу ба җы гә ди фон Анла хў Тор ля ги за му ги ди ни. Җы сы-ма, та зэ нян мян чян ни. Ни му ди зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля за му җя фын фу ни му ли: чи, ба та җан шон. Бә че хў, бә хэ па ли».
22Кә сы ни му до вә гын чян лэ фә ли: «За му щян ту ни да фа чи җигә жын, җё та му ба нэ гә ди фон ца кан йихар, ба за му вон чян зу ди лў ли бян фә йихар, җё за му җы до ха, нэ тар ди чын пу за му гә».
23Вә сы лён ли – җы сы йи гә хо сы чин, йин ви нэ гә да мый йи гә зў ли ту җян чў лэ ли йи гә нан жын – йи ман шы эр гә жын. 24Та му зу ли. До ли сан ди фон шон, да нэ тар йи-чыр зу до Ес хол чуан до ни, ба та ца ли. 25Да нэ тар ги за му на лэ ли ще зы го тян, та му хан фә ли: «За му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги за му ги ди нэ гә ди фон фу җү ди хын».
26Кә сы ни му мә щин вон нэ гә ди фон ни чи, мә тин Анла хў Тор ля ги ха ди фын фу. 27Ни му зэ гә җя ди җон-фон ни йи җя ги йи җя гў нун ди фә ли: «Анла хў Тор ля җян бу дый за му! Та ба за му да Еги пет лин чў лэ, щён ги амор рей жынму җё до шу ни, җё ба за му щё ме дё ни. 28За му вон на тар чи ди ни? Ди щүн му фә ха ди хуа җё за му ди щин дан тў ли. Э-ё, хэ па сы ли! Та му фә ди: «Нэ тар ди жын му би за му ди җин да, гә зы би за му ди го; та му ди чын пу да-ди хын, чын чён е го – дин ди ас мар. Та му хан зэ нэ тар җян гуә Енак ди ху бый!»
29Кә сы вә ги ни му фә ли: «Ни му бә че хў, е бә хэ па та му. 30‑31Анла хў Тор ля ги ни му лин ту ни; Та ви ни му җын җан ни, за му җя Та зо чян ни му ди нян мян чян зэ Еги-пет дэ җы гә са вә ни ви ни му җын җан ли. Ни му җян ли, за му җя Та, зу щён да да го гә җя эр зы ди йи ён, ба ни му йи лў бо шон, пин нан-ву сы ди лин до җы гә вәр шон ли». 32Зу җы гә еба, до җы хур ни му хан бу щин фу Анла хў Тор ля. 33Та зэ ни му ту ни зу ди зо ли за йин пан ди вәр ли. Хи ли зэ хуә җў зы ли ту, бый тян зэ йүн цэ җў зы ли ту ги ни му зы лў ди ни.
380
Фа лү 1
Җўзуйлиисраилжынмули(Фур14:20‑45)
34Җў ба ни му ди гон до тин җян чи шон лэ ли, Та дў җу-ди фә ли: 35«Җы йи бый зы ха жын му җин будо Вә ги ни-му ди зў зў-бый бый щү ха ди нэ гә фу җү ди фон ни, 36гуон Ие фонний ди эр зы Ха лев йи гәр җин чи ни. Йин цы сы та шы щин-шы йи тин ли Вә ди хуа ли, Вә ги та дэ та ди ху-бый ба та ца кан ха ди нэ гә ди фон ги ни». 37Ви ни му Җў ги вә е чи шон лэ ли. Та фә ли: «Ни е җин будо нэ гә ди фон ни. 38Кә сы ни ди бон бан, На вин ди эр зы Иса җин чи ни; ни ги та ди щин ни ё зун җин ни, йин цы сы Иса ба исраил жын му лин ди чи, ба нэ гә ди фон җан шон ни.
39Вә җё нэ ще зы ба ха-хо җир гә хан фын щё бу кэ ди суй ва му (ни му фә ли дўш ман ба та му нын дё шон зу ни) ян дин җин до нэ гә ди фон ни, ба та җан шон ни. 40Кә сы ни му җуан гуә чи, да са вә ни йүан хуэй вон Хун хэ гын-чян зу ли».
41Ни му ги вә хуэй да ли: «Му са! Вә му зэ Җў ди мян чян ган ли гў на хар ли! Җы хур вә му щён җо чў Анла хў Тор ля-ди фын фу да җон чи ни». Ни му ба җүн чи дэ шон сы лён ди, зу щён сы ба нэ гә сан ди фон йүн йи ди нын җан шон.
42Кә сы Җў ги вә фә ли: «Ни ги та му фә ги, җё та му бә шон чи, е бә да җон: дўш ман ба та му да бэ ни, йин цы сы Вә лян та му бу зэ йи дар ни». 43Вә ги ни му фә ли, кә сы ни му мә тин. Ни му фан дуй Җў ли зэ му сы гон оди шон-ли сан ди фон ли. 44Нэ гә сан ди фон шон амор рей жынму җў ди ни, зу щён ми фур вә йи ён, та му җо чў ни му чў лэ ли. Та му ба ни му да Сеир ди фон шон җуй ли, йи чыр ган до Хор ма чын пу гын чян да бэ ли. 45Ни му хуэй лэ зэ Җў ди мян чян кў ли, кә сы Та мә тин ни му ди кў шу, е мә лю шын.
Зэсавәнигуәлидижызы46Җы гә ди йи ху ни му хын дуә ди жы зы зэ Ка дес җў ли.
381
Фа лү 2
2Йи ху за му җо чў Җў ги вә ги ха ди фын фу җуан гуә чи, да са вә ни вон Хун хэ гын чян зу ли. Зэ Сеир сан ди фон ди
туан йүар ни за му җуан ли хын да ди гун фу. 2‑3Йи ху Җў ги вә фә ли: «Ни му зэ җы гә сан ди фон ди туан-
йүар ни җуан гу ли, җы хур вон бый фон ни чи, 4ги мин жын фә ги: „Ни му вон чян зу ди гуә Сеир сан ди фон ни, – җы сы ни му ди щүн ди Исав ху бый ди гуй җя. Та му хэ па ни му ни, кә сы ни му щё щин ди, 5лян та му бә да җон, йин цы сы Вә ба та му ди ди мян ги ни му лян щя җүә ди вәр ду бу ги. Вә ба Сеир сан ди фон кә җя ги Исав ди ху бый ги ги ли. 6Ни му ба чы хә да та му гын чян на йин чян мэ шон“.
7Анла хў Тор ля ги ни му ган ди йи че сы чин шон ги ли бэ рэ кэ ти ли, ни му зэ җы гә да са вә ни юҗуан ди сы хур, Та җо кан ни му ли. Сы шы нян Җў лян ни му зэ йи дар ни ни, ни му мә дуан сы са.
8Йин ви җы гә за му да за му ди ди щүн Исав ди ху бый җў ди Сеир гуй җя ни гуә чи, да пин тан ни ба вон Елаф дэ Еци-он-Га вер чын пу зу ди лў шон җә гуә чи, вон Моав са вә ни чи ли. 9Йи ху Җў кә ги вә фә ли: «Бә җин дун моав жын му, лян та му бә да җон. Вә ба та му ди ди мян ги ни му йи дяр ду бу ги, йин цы сы Вә ба Ар чын пу ги Лут ди ху бый ги ги ли».
10(Зо чян нэ тар эмим жын му җў ди лэ. Та му сы йи гә ви-да мин зў, жын фур е дуә, лян Енак ди ху бый йи ён, гә зы дади хын. 11Ба та му лян Енак ди ху бый йи ён, суан ди сы ре фаим жын му; кә сы моав жын му ба та му җё ди эмим жын. 12Хоррей жын му зо чян зэ Сеир җў ди лэ, кә сы Исав ди ху-бый ба та му щё ме дё ли, ба ди фон җан шон, җў до нэ тар ли. За му җя исраил жын му вон ху зэ Җў ги та му ги ха ди ди-фон шон ган ли, та му е җы му җя ган ли.)
13«Җы хур ни му гуә Зар ед чуан до» – Җў фә ли. За му гуә ли Зар ед чуан до ли. 14Да Ка дес-Вар ни зу дё дэ йи да за-му гуә ли Зар ед чуан до, – гуә ли сан шы ба нян ли. За му ди йин пан ни шон җон ди нэ йи бый зы жын йи гә ду мә ю ли, за му җя Җў ги та му дў ли җу ли. 15Җў Гә җя фан дуй та му ли, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы та му зэ йин пан ни ду ван дё ни.
382
Фа лү 2
16Шон җон ди нэ ще жын ву чон ли ди йи ху, 17Җў ги вә фә ли: 18«Җир гә ни му гуә Ар чын пу ни, зэ моав жын му ди ди мян ни, 19вон ху до аммон жынму ди ди мян шон ни. Ни му бә җин дун та му, лян та му бә да җон. Вә ба аммон жынму-ди ди мян ги ни му йи дяр ду бу ги, йин цы сы Вә ба та ги Лут ди ху бый кә җя фын ги ли».
20(Ба җы гә гуй җя е суан ди сы ре фаим жын му ди ди фон, йин цы сы зо чян ре фаим жын му зэ җы тар җў гуә. Аммон-жынму ба та му җё ди зам зумим жын. 21Зо чян нэ сы йи гә ви да мин зў, фур е дуә, та му лян Енак ди ху бый йи ён, гә-зы го ди хын. Кә сы Җў ба та му щё ме дё ли, аммон жынму ба та му ди ди фон җан шон, җў до нэ тар ли. 22Җў ги Сеир сан ди фон шон җў ди Исав ди ху бый е җы му җя ган ли: Та ба хоррей жын му зэ та му ди мян чян ван чүан щё ме дё ли. Та му ба хоррей жын му ган дё ли, ба та му ди ди мян җан-шон ли, до ву җин ди сы хур хан зэ нэ тар җў ди ни. 23Да Кафтор гуй җя ни лэ ди кафтор жын му ба Га за туан йүар щён җуон ни җў ди аввей жынму щё ме дё ли, йи ху җў до та му ди ди фон шон ли.)
24Җў хан фә ди: «Ни му че лэ, ба Ар нон хә зу гуә чи. Вә ба Си гон амор рей жын, Есе вон ди хуон шон лян та ди гуй җя җё дэ ги ни му ди шу ни ли. Җы хур җё ни му лян та да җон, ба та ди гуй җя җан шон. 25Да җир гә да шон Вә җё дун-яшон ман гә чўр җў ди жын ду хэ па ни му ни. Мый йи гә жын тин җян ни му ди мин зы ха ди да лын җан ни».
ИсраилжынмубаСигонхуоншондабэли(Фур21:21‑30)
26Да Ка де моф са вә ни вә ба сун щин жын му вон Си гон ди хуон шон гын чян да фа чи ли, на хо хуа ги та фә ли: 27«Чин ни ги йи гә ку хуан, җё вә му да ни ди гуй җя ни зу гуә чи. Вә му гуон да лў шон дуан дуар зу ни, вон юбон гә бу җә, вон зуә бон гә е бу җә. 28Ни ги вә му на чян ба чы хә мэ ги. Гуон сы җё вә му да ни ди гуй җя ни зу гуә чи, 29гуә Иор дан хә, җин Анла хў Тор ля ги вә му щү ха ди ди фон шон, – за му җя
383
Фа лү 3
Сеир сан ди фон шон җў ди Исав ди ху бый дэ Ар чын пу ди моав жын му җё вә му да та му ди гуй җя ни гуә ли».
30Кә сы Есе вон ди хуон шон Си гон мә дайин, йин цы сы Анла хў Тор ля җё та ди щин нин ли, җё та ди пи чи җён ли. Җы гә ди йи ху Та ба Си гон хуон шон җё дэ ги за му ди шу-ни ли – сы чин зу җы му җя йү ли.
31Йи ху Җў ги вә фә ли: «Ни кан, Вә ба Си гон ди хуон-шон лян та ди гуй җя ги ни му ги ди ни. Ни му ба та ди ди-фон җан шон». 32Си гон лин та ди җүн дуй чў лэ, зэ Яац чын пу гын чян лян за му да туә ли, 33кә сы Анла хў Тор ля ба та җё дэ ги за му ди шу ни ли. За му ба Си гон хуон шон дэ та ди эр зы му лян йи че җүн дуй да сы ли. 34Зу нэ хур за-му ба та ди йи че чын пу җан шон, ба та му җё чын ха рам, ван чүан щё ме дё ли – ба нан-нү, ва му йи ман щё ме дё ли, йи гә хуә жын ду мә лю. 35Гуон сы ба та му ди сын лин лян зэ чын пу ни чён ха ди дун щи на шон зу ли. 36Да Ар нон хә гын чян ди Аро ер чын пу дэ чуан до ни ди чын пу йи чыр до Га ла ад ди фон шон, йи гә чын пу ду мә зан чў: Анла хў Тор ля ги за му ба йи ман ги ги ли. 37Кә сы җо чў Анла хў Тор ля ди фын фу, за му вон аммон жынму ди ди фон, Иа вок хә бян-ни ди ди фон, сан ди фон ди чын пу хуэй җә сы дан лин ди вәр шон ду мә чи.
ИсраилжынмубаОгхуоншондабэли(Фур21:31‑35)
3Да нэ тар за му вон Ва сан ди фон шон зу ли. Нэ гә ди-фон ди Ог хуон шон лин ди та ди йи че җүн дуй зэ Едреи
чын пу гын чян ба за му пу шон, да ли җон ли. 2Кә сы Җў ги вә фә ли: «Ни му бә хэ па та. Вә ба та, та ди мин жын лян та ди гуй җя ги ни му ги ги ни. Зо чян ни му ги Есе вон чын-пу җў ди амор рей жынму ди Си гон хуон шон ган ли са ли, җы хур ги Ог хуон шон е нэ му җя ган».
3Зу җы му җя Анла хў Тор ля ба Ва сан ди фон ди хуон шон Ог лян та ди йи че мин жын җё дэ ги за му ди шу ни ли. За му ба та му ду да сы ли, ба йи гә хуә жын ду мә лю ха. 4За му ба
384
Фа лү 3
Ог хуон шон ди йи че чын пу дэ щён җуон җан шон ли, мәю йи гә җё за му мә җан шон ди – Ар гов ди фон ди лю шы гә чын пу, на тар Ва сан ди Ог хуон шон ви ли вон ли. 5Җы ще-зы чын пу щю гэ ди хо ди хын: го чын чён, да гэ мын лян те мын фан зы (чў гуә җы ще зы, хан җан ли хо шо мәю чён ди щён җуон). 6За му ба нэ тар җў ди жын му: нан-нү дэ ва-му җё чын ха рам, ван чүан щё ме дё ли, за му җя зо чян лян Есе вон ди хуон шон Си гон ган ли. 7Гуон сы ба сын лин дэ чын пу ни чён ха ди дун щи йи ман на шон зу ли.
8Зу җы му җя за му да лён гә амор рей жынму ди хуон шон гын чян ба Иор дан хә дун бон гә ди ди фон җан шон ли: да Ар нон хә да тур йи чыр до Ер мон сан гын чян ди 9(Си дон чын пу ди жын му ба Ер мон җё ди Си ри он; амор рей жынму ба та җё ди Се нир) 10пин чуан ди йи че чын пу, лян Га ла ад дэ Ва сан ди фон йи ман, йи чыр до Сал ха дэ Едрей чын пу. Ба Ва сан ди хуон шон Ог ди гуй җя ду җан шон ли.
11Ва сан ди хуон шон Ог сы лин йир ди ре фаим жын. Та ди гуан цэ ди чон дуан бон җер сы гә метр, лён гә метр куан. Җы гә гуан цэ до ву җин ди сы хур хан зэ аммон жынму ди Рав ва чын пу ни ни.
ШындоИорданхәдунбонгәдилёнгәзў(Фур32:1‑42)
12Вә ба за му нэ гә сы хур җан ха ди ди фон ги Ру вим дэ Гад зў ди жын му фын ги ли – җы сы да Ар нон хә гын чян ди Аро ер чын пу йи чыр до Га ла ад бан гәзы сан ди фон лян та ди чын пу. Ба җы ще ди фон йи ман ги та му фын ги ли. 13Ба шын ха ди Га ла ад бан гә сан лян Ог хуон шон ди йи-ман Ва сан ди мян ги Ма нас сия ди бан гәзы зў фын ги ли.
(Ба Ар гов лян Ва сан ди йи че ди фон зо чян җё ди ре фаим-жын му ди ди фон. 14Ма нас сия зў ди йи гә жын, мин зы җё ди Иа ир ба Ар гов ди фон до Ге сур лян Маа ха ди бян җе йи ман җан шон ли. Та ба Ва сан ди фон җё чын «Иа ир ди щён җуон-ли»; йи чыр до җир гә ба җы гә ди фон хан җы му җя җё ди ни.)
385
Фа лү 3
15Ба Га ла ад вә ги Ма нас сия зў ди Махир ди ху бый фын-ги ли. 16Ги Ру вим дэ Гад зў ди жын му вә ба да Га ла ад ди фон йи чыр до Ар нон хә гын чян ди ди мян йи ман фын ги ли. Та му нан бон гә ди бян җе зэ җы гә хә ди дон җун ни гуә ди ни, бый бон гә ди бян җе сы Иа вок хә (аммон жынму зэ Иа вок хә ди нэ бон гә җў ди ни.) 17Зэ щи бон гә җы лён гә зў ди ди мян йи чыр до Иор дан хә гын чян ди пин тан ди ни; зэ бый бон гә да Га ли лей хэ зы гын чян йи чыр до нан бон гә ди Сы хэ гын-чян зэ му сы до дун бон гә ди Фас га сан гын зы ди ха ди ни.
18Вә ги җы ще зў ди жын нэ хур җы му җя фә ли: «Анла хў Тор ля ба җы ще зы ди фон ги ни му ги ги ли. Җы хур ни му нын да җон ди нан жын му йи ман ё шә лү ха, зу до ни му ди Исраил ди щүн му ди ту ни ни. 19Кә сы җё ни му ди щи фу-зы, ва му дэ сын лин (вә җы до ни, ни му ю хо шо сын лин-ни) шын до вә ги ни му фын ги ди чын пу ни. 20Җи сы Җў җё ни му ди Исраил ди щүн му ба Та ги та му зэ Иор дан хә нэ бон гә фын ги ди ди фон җан шон, җи сы та му гуә кэ пин нан-ву сы ди жы зы (зу щён Та җё ни му кә җя гуә пин-нан-ву сы ди жы зы ди ни), нэ гә йи ху ни му цэ нын хуэй вә ги ни му фын ги ди нэ гә ди фон ни.
21Нэ гә сы хур вә ги Иса е йи фу ли: «Иса, ни җян ли, Анла хў Тор ля ги нэ лён гә хуон шон за му җя ган ли. Җў ги ни вон ху чи ди йи че дан лин гуй җя е зу җы му җя ган ни. 22Ни бә хэ па та му, йин цы сы Җў, ни му ди Хў да, Гә җя ви ни му да җон ни».
ХўдабуҗёМусаҗинХанаандифон23Нэ хур вә чи то ли Җў ли: 24«Ви да ди Җў! Вә җы до ни,
Ни ги вә щян ха ди Ни ди ви да ли лён – җы гуон сы йи гә тур. Тян шон дэ ди шон хан ю дан лин ди, нын ган зу щён Ни ган хади йи че ви да сы чин ди хў да ни ма?! 25Чи то Ни ги гә ку хуан, җё вә гуә Иор дан хә нэ бон гә, ба нэ гә фу җү ди фон, ба хо кан ди сан ди фон дэ Ли ван сан кан йихар».
26Кә сы ви ни му Җў ги вә чи шон лэ ли, мә тин вә. Та ги вә фә ли: «Гу ли, зэ ги Вә бә ти фә җы гә сы чин ли! 27Ни
386
Фа лү 4
шон до Фас га сан дир шон, да нэ тар ба дун-щи, бый-нан кан йихар. Ни хо хор ба нэ гә ди мян вон йихар, йин цы сы ни йүн зун гуә будо Иор дан хә нэ бон гә. 28Ни ги Иса йи-фу хо, ги та ди щин зун җин, йин цы сы та вон ху ба җы гә мин жын лин до ни кан ди нэ гә ди фон шон ни зэ му сы ги та му ба ди фын ги ни».
29Зу җы му җя за му зан до Беф-Фегор бу йүан ди чуан-до ни ли.
Мусачүанфәдиҗёисраилжынмутинхуани
4Җы гә ди йи ху Му са чүан фә исраил жын му ди фә сы: – Исраил жын му-я! Җы хур ни му хо хор ба вә ги ни му
җё ди, ни му ё зун хў ди мин лин дэ фа лү тин. Вәё җё ни му хуә ха, ба ни му ди зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди нэ гә ди мян җан шон зэ му сы җин до та ли ту, ни му ё җы му җя ган ни. 2Ги вә ги ха ди фын фу ли ту ни му сы са бә тян, е бә зў шо, ян дин зун хў вә ги ни му ги ди Анла хў Тор ля ди йи че фын фу. 3Ни му гә җя җян ли, Җў зэ Фегор сан гын чян ган ли са ли: Та ба бэ вон Ва ал-Фегор ди мый йи гә жын да ни му ли ту щё ме дё ли, 4гуон сы ни му ди җун җян ни сый щин фу Анла хў Тор ля ли, та му йи чыр до җир гә хан хуә ди ни.
5За му җя Анла хў Тор ля ги вә фә ли, вә зу нэ му җя ги ни му ба йи че фа лү дэ фын фу җё ли, җё ни му зэ җан шон-ди нэ гә ди фон шон ба та му зун хў. 6Йин ви җы гә ни му ба та му нин нин ди ё зун хў ни, җо чў та му ду ган ни, йин цы сы зэ дан лин мин зў ди мян чян – җы сы ни му ди эр ги ли дэ цун мин. Та му тин җян җы ще зы мин лин дэ фа лү фә ни: «Җы гә ви да мин зў шы зэ ю эр ги ли ни, цун мин ди хын!»
7Нан дый хан ю, зу щён за му йи ён ди дан лин ви да мин-зў ни ма, ги сый та му ди хў да му до та му шон зу җы му чин, зу щён Анла хў Тор ля до за му шон җин ди йи ён? Бу лүн җи сы за му дан сы чи то Та, Та дон вәр зу тин җян ди ни. 8Нан дый хан ю, зу лян за му йи ён ди, дан лин ви да мин зў ни ма, сый-ди мин лин дэ фа лү, зу щён җир гә вә ги ни му ги ди йи ён,
387
Фа лү 4
зу җы му гун до? 9‑10Кә сы ни му щё щин ди! Ни му зэ җы гә дун-яшон хуә ди сы хур ба ни му җян ха ди йи че сы чин йүн-зун бә вон дё ли. Ги ни му ди эр нү му дэ сун зы му ба ни му зэ Синай сан гын чян зэ Анла хў Тор ля ди мян чян зан ди нэ йи тян фә ги. Нэ хур Җў ги вә фә ли: «Ни ба мин жын шудо Вә гын чян лэ, Вә ги та му фә ни, зэ җы гә дун-яшон хуә ди сы хур җё та му йи на вар па щён Вә зэ му сы ба гә җя ди эр нү е җы му җя җё тё».
11Ни му до ли гын чян зан до сан гын зы ди ха ли. Нэ гә сы-хур ни ба җы гә сан җё хи йүн цэ җә нян ли; хуә ян вон тян-шон пу ди ни, хи ян вон чў моди ни, са ду кан бу җян. 12Җў да хуә ян ли ту лян ни му фә ли хуа ли, ни му гуон тин җян Та ди шын ли, кә сы ба Та ди сы са ён зы мә җян, гуон сы йи гә шын чи. 13Җў ги ни му ба Та ди хә тун – Шы гә Да-тян мин фә ги ли, җё ни му зун хў ни, йи ху ба та му щедо лён пян шы ту го ту ли. 14Нэ гә сы хур Җў ги вә ги ди фын фу, җё ги ни му ба җы ще зы мин лин дэ фа лү җё ги ни, җё ба ни му чи ди дэ җан ди нэ гә ди фон ни зун хў ни.
ИсраилжынмубунынбэвонХўдадиёнзы15Җў зэ Синай сан шон да хуә ян ли ту лян ни му фә хуа ди
сы хур, нэ йи тян ба сы са ён зы ду мә җян гуә. Ни му ба җы гә хо хор җи до щин ни, 16хў бә ган ли, ги гә җя бә зў Хў да ди на па за му гә ён зы ли – нан ди хуэй җә сы нү ди, 17бу лүн за-му гә есын ди хуэй җә сы чёр ди, 18бу лүн за му гә чон чун ди хуэй җә сы йү ди ён зы. 19Җи сы ни му ба тян шон ди жә ту, йүә лён, щин щю дэ дан лин ди йи че дун щи кан җян, бә бэ вон дэ бә фу сы та му ли, да Хў да гын чян бә җуан гуә чи, йин цы сы Анла хў Тор ля ба та му ги тян ди ха җў ди йи че жын фын ги ли. 20Кә сы Җў ба ни му да Еги пет, зу щён да те хуә лу ли ту җе фон чў лэ ли, җё ни му чын ха Та ди мин жын-ни, зу щён җир гә йи ён. 21Ви ни му Җў ги вә чи шон лэ ли, Та дў җу ди фә ли, вә бу гуә Иор дан хә, е бу җин Анла хў Тор ля ги ни му ги ди нэ гә хо ди фон. 22Вә ван дё җы тар ни, гуә будо Иор дан хә нэ бон гә, кә сы ни му ян дин гуә чи ни,
388
Фа лү 4
ба нэ гә хо ди фон җан шон ни. 23Кә сы ни му щё щин ди, бә вон дё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля лян ни му дин ха ди хә тун ли зэ му сы ни му ги гә җя йүн зун бә зў Та бу җё ни-му зў ди дан лин за ён хў да му ди ён зы, 24йин цы сы Анла хў Тор ля, зу щён җуә че лэ ди хуә, чы цў ди нан жын йи ён, бу жын нэ дан лин хў да му.
25Җи сы ни му юли эр нү дэ сун зы ли, зэ нэ гә ди фон шон җў ди жы зы дуә ли, йи ху зў бу йүн ди ган бан, ги гә җя зў дан лин за ён хў да му ди ён зы, зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор-ля ди мян чян ган ха, җё Та ди чи шон лэ – 26җир гә вә җё тян дэ ди мян ги ни му дон гў ва ни: нэ хур ни му да Иор дан хә нэ бон гә җан шон ди ди фон шон куэ зу мә ю дё ни – ни му зэ нэ тар бу җў чон йүан, ба ни му ван чүан щё ме дё ни. 27Җў ба ни му сандо дан лин мин зў ди җун җян ни ни; гуон сы ни му ли ту бу дуә ди жын му хуә ха ни. 28Нэ тар ни му бэ вон на жын ди шу зў ха ди му ту дэ шы ту хў да му ни, та му кан-бу җян, е тин бу җян, бу чы, е бу вын сы са ви до. 29Кә сы нэ тар ни му дан зо туә ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, зэ сы лян йи че ди щин дэ йи че ди җин шын зо – ян дин ба Та зо җуә ни. 30Җи сы бэ ля до ни му ди ту шон, җы йи че сы чин лян ни му йү ха, нэ хур вон ху ди жы зы ни му җо чў ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җуан гуә лэ ни, тин Та ди хуа ни, 31йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди щин ван ди-хын. Та ба ни му бу лё ха, е бу щё ме ван, ба Та лян ни му ди зў зў-бый бый дў ли җу дин ха ди хә тун бу вон дё.
32Ни му ба гў дэ жы зы, ба ни му хан мә сын ха ди нэ гә сы хур, да Хў да ба жын зо ха ди нэ йи тян сы лён йихар, ба чүан дун-я җуан гә гуар вын йихар: җы му җя ди ви да сы чин йү гуә ма? Нан дый сый тин гуә җы му җя ди сы чин? 33Нан дый хан ю дан лин мин зў ни ма, сый ба Хў да ди шын лян та му да хуә ян ли ту фә хуа ди тин җян, йи ху хуә хуәр ди шын ха ли? 34Хуэй җә сы на гә хў да хан нын да дан лин мин зў ли ту ги гә җя лин чў лэ йи гә мин зў? На гә хў да хан нын да фа бэ ля, щян кэ ра мэ ти дэ чё чи сы чин, на җон, ви да ли лён дэ нын гу лян сын за ган бан ба нэ гә мин зў лин чў лэ, зу щён Анла хў
389
Фа лү 4
Тор ля зэ Еги пет, ни му ди мян чян ба җы ще зы сы чин ган ли. 35Та ги ни му ба җы ще зы сы чин зы ги ли, җё ни му җы ха ни: Җў сы дў йи ди Хў да, чў гуә Та зэ мәю дан лин ди. 36Та җё ни му да тян шон тин җян ли Та ди шын чи ли, зу җы му җя Та ба ни му җё ли. Зэ ди мян шон Та җё ни му җян ли Та ди ви да хуә ян ли, да хуә ян ли ту ни му тин җян Та ди хуа ли. 37Анла хў Тор ля ба ни му ди зў зў-бый бый щи нэ ди йи мяр, Та ба ни му – зу сы та му ди ху бый җян чў лэ ли, Гә җя на Та ди ви да ли лён ба ни му да Еги пет лин чў лэ ли, 38Та да ни му-ди мян чян ба нэ ще зы, би ни му фур дуә ди дэ ли лён да ди мин зў ган чў чи ни, ги ни му ба та му ди ди мян ги ни, җё та чын ха ни муди ни, зу щён җир гә чын ха ди. 39Йин ви җы гә ни му җир гә җы до хо, җи до щин ни: Анла хў Тор ля сы тян дэ ди мян ди Хў да. Чў гуә Та, зэ мәю дан лин Хў да. 40Ба вә ги ни му җир гә ги ги ди Җў ди йи че мин лин дэ фын фу ни му ян дин зун хў, җё ни му лян ни му ди ху бый гуә хо гуон йин жы зы, зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му йи на вар ги ди нэ гә ди фон шон җў чон йүан.
Иорданхәдунбонгәбохўжынмудичынпу41Нэ гә сы хур Му са зэ Иор дан хә дун бон гә дин ли сан-
гә бо хў жын му ди чын пу: 42бу лүн сый дан мә фончў, бусы дэ гўйир ди ба жын да сы ли (зо чян нэ гә жын бусы та ди дўш ман), нэ хур та нын по до җы сан гә чын пу ли ту ди йи гә, ба гә җя ди мин җю ха. 43Ги Ру вим ди зў зэ са вә ни ба Бе цер чын пу фын ги ли; ги Гад ди зў зэ Га ла ад ди фон шон ба Ра моф чын пу фын ги ли; ги Ма нас сия ди зў зэ Ва сан ди фон шон ба Го лан чын пу фын ги ли.
Мусадиэрхуэйчунфәфалүли44Му са ба җы гә фа лү ги исраил жын му ги ги ли. 45‑46Исраил-
жын му да Еги пет чў лэ ди йи ху, та му ди йин пан зэ чуан до ни, Беф-Фегор дуй мян ни, Иор дан хә дун бон гә зан ди сы хур, Му са ба җы ще зы мин лин, фа лү дэ фын фу ги та му ги ги ли. Җы сы амор рей жынму ди Си гон хуон шон ди ди мян, та ди
390
Фа лү 5
җин чын сы Есе вон. Му са лян исраил жын му да Еги пет чў лэ-ли ди йи ху, ба Си гон хуон шон да бэ ли. 47Чў гуә Си гон, та му хан ба Ва сан ди фон шон ди амор рей жынму ди дан лин йи гә Ог хуон шон да бэ ли, зу җы му җя ба Иор дан хә дун бон гә ни җы лён гә хуон шон ди йи че ди мян җан шон ли. Җы зу сы: 48да Ар нон хә бян ни ди Аро ер чын пу йи чыр до Си ри он сан гын чян ди ди фон (ба та е җё ди Ер мон сан), 49лян Иор дан хә дун бон гә ди йи ман пин тан, йи чыр до Сы хэ гын чян зэ му сы до Фас га сан гын зы ди ха ди дун бон гә ди ди фон.
ШыгәДатянмин(Җефон20:1‑17)
5Му са ба йи че исраил жын шудо йи дар ни ги та му фә ди: – Исраил жын му-я! Ни му ба вә җир гә ги ни му фә ди
мин лин дэ фа лү тин, ба та му бый хуэй зэ му сы нин нин ди зун хў. 2Анла хў Тор ля зэ Синай сан шон лян за му дин ли хә тун ли. 3Җы бусы Җў лян за му ди да да му дин ха ди хә тун, җы сы лян за му, җир гә зэ җы тар зан ди хуә жын му дин ха ди хә тун. 4Җў зэ нэ гә сан шон да хуә ян ли ту лян ни му мян дуй мян фә ли хуа ли. 5(Нэ гә сы хур вә зэ ни му лян Җў ди җун җян ни зан ди лэ, ги ни му фә ли Та ди хуа ли, йин цы сы ни му хэ па хуә ян ди ни зэ му сы бу ган шон нэ гә сан.) Җў фә ли: 6«Вә сы ни бэ вон ди Анла хў Тор ля. Вә зо чян ба ни да Еги пет, ни дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ли.
7Чў гуә Вә, ни бә бэ вон дан лин сы са хў да му! 8Ни ги гә җя җо чў тян го ту ди, ди шон хуэй җә сы фи
ди ни ди хуә вар бә зў сы са ён зы, 9бә бэ вон, е бә фу сы та му, йин цы Вә сы ни бэ вон ди Анла хў Тор ля. Вә, зу щён чы цў ди нан жын йи ён; сый хэ хын Вә, Вә зуй та ни, е зуй та ди сан бый зы, сы бый зы ди ху бый ни. 10Кә сы сый нэ Вә, зун хў Вә ди мин лин, Вә ди щин до нэ гә жын шон дэ та ди ху бый шон ван ди хын, йи чыр до та ди ди йи чян ди бый-зы шон ван ни.
11Бый кар бә ти фә Вә ди мин зы. Сый дан бый кар ти фә Вә ди мин зы, Вә ян дин зуй та ни.
391
Фа лү 5
12Ни ба шан бэ нэ йи тян бә вон дё зэ му сы зун хў җы гә гуй җун ди йи тян, за му җя Анла хў Тор ля ги ни фын фу ли. 13Лю тян ни зў хуә, са сы чин ду нын ган, 14кә сы ди чи тян сы Вә җян чў лэ ди шан бэ. Җы йи тян на па сый: ни, ни ди эр нү, нан-нү нў, сын лин хуэй җә сы ни ди җя ни җў ди дан-лин мин зў ди жын – сы сый бу нын зў хуә. Җё ни ди нан-нү нў лян ни йи ён, ян дин хуан ха. 15Ни җи ха, ни зо чян зэ Еги пет дон ли нў ли, йи ху Вә, ни бэ вон ди Анла хў Тор ля, на ви да ли лён дэ ви да нын гу ба ни да нэ тар лин чў лэ ли. Йин ви җы гә Вә ги ди фын фу җё ни ян дин зун хў шан бэ ни.
16Җо чў Вә ди, Анла хў Тор ля ди фын фу, тэ нэ ни ди нён-ло-зы, җё ни ди гуон йин жы зы зэ Вә ги ни ги ди ди мян шон чын ха чон йүан ди дэ пин нан-ву сы ди.
17Бә да сы жын. 18Бә ган хў лон ди гў на хар. 19Бә ту сы са. 20Ги ни гын чян ди жын бә дон җя гў ва. 21Бә нян жә дан лин жын ди щи фу зы, фон зы, ди, нан-нү
нў, ню, лү хуэй җә сы дан лин ди са». 22Ни му йи че шудо йи дар ни зан до сан гын чян ди сы хур,
Җў да хуә ян, йүн цэ дэ хи нан ли ту ба җы ще зы хуа да шын фә ли. Чў гуә җы ще зы хуа, Та зэ мә ги ги дан лин ди. Йи ху Та ба та му щедо лён пян шы ту шон, ги вә җё до шу ни ли.
Минжынхэлипали(Җефон20:18‑21)
23Ни му да хи нан ли ту ба шын чи тин җян ди нэ гә сы хур, сан шон хуә җуә ди ни – ни му йи че зў ди лин шу дэ ло жын до вә гын чян лэ ли. 24Та му фә ди: «Вә му ди Анла хў Тор-ля ги вә му ба Та ди ви да гуон лён дэ ли лён зы ли; вә му ба Та ди шын да хуә ян ли ту тин җян ли. Җир гә вә му җян ли, Хў да лян жын фә ли хуа ли, кә сы жын хан хуә ди ни. 25Кә-сы җы хур ви са вә му ё хэ гә җя ди мин ни? Вә му дан сы хан тин вэ му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди шын чи, вә му ян дин ву чон ни. Нэ гә сын за хуә ян нын ба вә му щё ме дё. 26Нан дый
392
Фа лү 6
хан ю нэ му җя ди жын ни ма, зу щён вә му йи ён ди, сый ба йи на вар хуә ди Хў да ди шын да хуә ли ту тин җян ди йи ху, хуә хуәр ди шын ха ли? 27Му са, чин ни до Анла хў Тор ля гын чян, ни тин Та ги ни фә са ни. Йи ху ни ба Та фә ха ди йи че хуа ги вә му фә ги. Вә му ян дин тин ни дэ зун хў ни».
28Җў ба ни му ги вә фә ди хуа тин җян ли, Та зу ги вә фә ди: «Вә ба җы гә мин жын фә ди хуа тин җян ли. Та му ду фә дуй ди ни. 29Э-я, Вә гуон зы вон ди, җё та му йи на вар шы щин-шы йи па щён Вә зэ му сы зун хў Вә ди йи че фын фу, нэ хур та му лян зы җи ди ху бый йи на вар гуә пин нан-ву сы ди жы зы ни! 30Ни чи, ги та му фә ги: „Ни му хуэй до ни му ди җон фон ни“. 31Кә сы ни лян Вә шын до җы тар. Вә ба Вә-ди йи че мин лин, фа лү дэ фын фу ги ни фә ги ни, ни ё ги да җя җё ги ни, җё та му зэ Вә ги та му ги ди нэ гә ди фон шон ба та му зун хў».
32Ни му щё щин ди, җо чў Анла хў Тор ля ги ни му ги ха-ди фын фу ян дин ган. Вон юбон гә бә җә, вон зуә бон гә е бә җә. 33Да Анла хў Тор ля ги ни му зы ги ди лў шон зу, җё ни му хуә ха, җё ни му зэ вон ху җан шон ди ди фон шон гуә пин нан-ву сы ди жы зы зэ му сы җў чон йүан.
«ЩинэнибэвондиАнлахўТорля!»
6Җы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ха ди йи че фын фу, мин лин дэ фа лү, җё вә ги ни му җё ги ни. Зэ
ни му җан шон ди нэ гә ди фон шон ни му ё зун хў та му ни. 2Ни му дэ ни му ди ху бый зэ та му ди йи че жы зы шон дан йи на вар па щён ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, зун хў Та ди йи че фын фу дэ мин лин, нэ хур ни му зу җў чон йүан ни. 3Исраил жын му-я! Ни му ба җы ще зы фын фу дэ мин лин тин, фи щин зун хў, зу җы му җя ни му гуә пин нан-ву сы ди жы зы ни зэ му сы зэ тон ню нэ зы дэ фын ми ди ди фон шон йин дуә ни, за му җя Анла хў Тор ля ги ни му ди зў зў-бый-бый щү ли.
4Исраил жын му-я, ни му тин! За му бэ вон ди Анла хў Тор-ля сы дў йи ди Хў да! 5Ни лян ни ди йи че ди щин, йи че ди
393
Фа лү 6
җин шын, йи че ди щин җин ба ни ди Анла хў Тор ля щи нэ. 6Ба вә җир гә ги ни му ги ди фын фу җи до щин ни. 7Ги ни-ди эр нү му ба та му җё. Ни зэ җя ни зуә ди сы хур хуэй җә сы зэ лў шон зу ди, фи ди, щин лэ ди сы хур – бу тын ди чун фу та му. 8Ни ба та му, зу лян җи хо йи ён, бон до шу шон, дэ до бын лу шон, 9щедо җя ни ди мын куон дэ гэ мын шон.
ГуонёбэвонАнлахўТорляни10Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му лин до Та
ги ни му ди зў зў-бый бый Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ на дў-ха җу ги ди нэ гә ди фон шон, – нэ тар ю бусы ни му гэ ха ди да хо кан чын пу ни; 11ю фон зы ни, ю бусы ни му цон ха ди за ён ди хо дун щи ни; ю бусы ни му ва ха ди фи җин, бусы ни му зэ ха ди пу то йүан зы дэ оли ва йүан зы ни, – ни му чы-бо ди йи ху 12щё щин ди, ба ни му да Еги пет, ни му дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ди Җў бә вон дё ли. 13Па щён ни му бэ-вон ди Анла хў Тор ля, гуон бэ вон Та йи гәр, гуон на Та ди мин зы дў җу. 14Бә бэ вон ни туан йүар җў ди нэ ще мин зў ди хў да му. 15Бу ли Та ди чи, зу щён хуә йи ён, шон лэ, ба ни-му да ди мян шон ван чүан щё ме дё ни, йин цы сы лян ни зэ йи дар ни ди Анла хў Тор ля зу щён чы цў ди нан жын йи ён.
16Бә зы ян ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, за му җя ни му зэ Мас са ди фон шон зы ян Та ли. 17Ба Анла хў Тор ля ги ни му ги ха ди йи че фын фу, мин лин дэ фа лү нин нин ди зун хў. 18Ни му зэ Анла хў Тор ля мян чян ё ган гун до дэ хо ни, зу җы му җя ни му гуә пин нан-ву сы ди жы зы ни, нын җин до Җў ги ни му ди зў зў-бый бый щү ха ди нэ гә хо ди фон ни, ба та нын җан шон. 19Та зо чян ба җы гә ги ни му фә ли, да ни му гын чян ба ни му ди йи че дўш ман ган чў чи ни.
20Вон ху җи сы ни ди эр зы вын кэ ни ли: «За му бэ вон ди Анла хў Тор ля җё за му зун хў ди җы ще зы фын фу, мин лин дэ фа лү ю са йи сы ни?» 21Нэ хур ни ги та му фә: «За му зо-чян ги Еги пет ди хуон шон дон ли нў ли, кә сы Җў на Та ди ви да ли лён ба за му да нэ тар лин чў лэ ли. 22Вә му җян ли, за му җя Җў ги еги пет жын му, Еги пет ди хуон шон дэ та ди
394
Фа лү 7
йи че гуан жын щян ли гә ён ди кэ ра мэ ти дэ чё чи сы чин ли зэ му сы на бэ ля ба та му зуй ли. 23За му җя зо чян Та ги вә му ди зў зў-бый бый щү ли, Та ба вә му да нэ тар лин чў лэ, лин до Та ги вә му ги ди нэ гә ди фон ни ли. 24Йин ви җы гә Җў ги ди фын фу җё за му зун хў җы йи че мин лин ни, па щён Та ни. За му дан сы җы му җя ган, за му нын хуә ха зэ му сы нын гуә пин нан-ву сы ди жы зы. 25За му дан зэ Анла хў Тор ля ди мян чян ба җы йи че мин лин нин нин ди зун хў, зу щён Та ги за му фын фу ди йи ён, за му чын ха гун до ди ни».
Җўҗянчўлэдиминжын(Җефон34:11‑16)
7Вон ху ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни лин до ни җан шон ди нэ гә ди фон ни ли, ба хо шо мин зў да ни-
му ди мян чян ган дё ли, җы зу сы чи гә мин зў: хеттей жын, гер гесей жын, амор рей жын, ха нан ей жын, фе резей жын, евей жын дэ иевусей жын, та му ди фур би ни му ди дуә, та му ди ли чи би ни му ди да. 2Җи сы ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ба та му җё до ни ди шу ни, ни ба та му да бэ, йи ху ба та му җё чын ха рам, ван чүан щё ме дё. Бә щи тын та му, лян та му е бә дин хә тун. 3Лян та му бә җе чин: ба ни му ди нү зы ги та му ди эр зы бә чў җя, ги ни му ди эр зы е бә чү та му ди нү зы, 4йин цы сы та му җё ни ди эр нү ба Җў лё ха, бэ вон дан лин хў да му ни. Нэ хур Җў ги ни му чи шон лэ ни, дон вәр ба ни му щё ме дё ни. 5Кә сы ни му ги та му җы му җя ган: ба та му шо гўр ба ни ди җуә зы цый дё, ба та му бэ вон ди шы ту җў зы да лан, ба та му бэ вон ди Астар та нү хў да ди гуй җун фу лин кан дё, ба та му хў да му ди ён зы на хуә шо дё, 6йин-цы ни му сы Анла хў Тор ля җян чў лэ ди гуй җун мин жын: Та ба ни му да дун-яшон ди йи ман мин зў ли ту җян чўлэ, җё ни му чын ха Та ди мин жын ни.
7Җў ба ни му бусы ви ни му би дан лин мин зў фур дуә ди йи мяр җян чў лэ ли, до зэ зы, ни му ди жын фур би дан лин мин зў ди сы дин шо ди. 8Җў ви нэ гә ба ни му җе шу ха ли, йин цы сы щи нэ ни му ни, щён ба Та ги ни му ди зў зў-бый-
395
Фа лү 7
бый дў ха ди җу ван чын ни. Зу ви җы гә Та на Гә җя ди ви да ли лён ба ни му да ни му дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ли, да Еги пет ди хуон шон гын чян җю ха ли. 9Зу җы му җя ни му җи ха: ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля сы дў йи ди зэ му сы ко-чў ди Хў да. Сый щи нэ Та, зун хў Та ди фын фу, Җў бо хў лян та му дин ха ди хә тун ни, йи чыр до та му ди йи чян бый зы шон щин ван ни. 10Кә сы сый хын Та, Та зуй та му ни, ба та му бу тан ман щё ме дё ни. 11Йин ви җы гә ни му ян дин ё зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че мин лин, фын фу дэ фа лү ни.
СыйзунхўҖўдифынфу,Тагибэрэкэтини(Чунфәфалү28:1‑14)
12Ни му дан ба җы ще зы фын фу тин, нин нин ди зун хў, җо чў та му ган, нэ хур ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля бо хў Та лян ни му дин ха ди хә тун ни. За му җя Та ги ни му ди зў-зў-бый бый зо чян дў җу ди фә ли, зу нэ му җя до ни му шон щин ван ни. 13Та щи нэ ни му ни, ги ни му ги бэ рэ кэ ти ни, җё ни му ди фур йүә щин дуә ха ни. Җў зэ ги ни му ди зў-зў-бый бый дў ха җу ги ди нэ гә ди фон шон ги ни му цы мин хо шо эр нү ни, җё ни му ди ди мян ги хо шу чын ни, ни му юха лён шы, пу то җю дэ оли ва чин-юни; җё ню чүн ли ту юха хо шо ню ва зы ни, ён чүн ни хо шо ён го зы ни. 14Зэ дан-лин мин зў ди җун җян ни ни му чын ха дин ю бэ рэ кэ ти ди мин зў ни. Ни му ли ту ди мый йи гә нан жын дэ нү жын нын дый эр нү ни, йи че сын лин дый зы сын ни. 15Җў ба ни му да йи че хэ бин шон хў ха ни, бу җё ни му шу зо чян зэ Еги пет җян ха ди нэ ще зы сын за-хэ па ди вын бин, кә сы Та җё ни му ди дўш ман хэ җы ще зы вын бин ни. 16Ни му ба Анла хў Тор ля ги ни му ди шу ни җё дэ ги ди йи че дўш ман да бэ ди йи ху, ян дин ба та му ду щё ме дё, бә щи тын та му, бә бэ вон та му ди хў да му, йин цы сы җы гә до ни му шон чын ха хэ мин ди вон ни.
17Ни му щин ни дан сы лён: «Нэ ще зы мин зў ди жын фур би вә му ди дуә. За му җя вә му ба та му нын ган чў чи?» 18Бә хэ па та му; гуон ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги Еги-
396
Фа лү 8
пет ди хуон шон дэ та ди мин жын ган хади йи че җи че лэ. 19Ни му гә җя ба Анла хў Тор ля на Та ди ви да ли лён дэ нын-гу да фа чи ди ви да бэ ля, щян ха кэ ра мэ ти дэ чё чи сы чин җян ли, за му җя Та ба ни му да Еги пет лин чў лэ ли. Та ги ни му хэ па ди нэ ще зы йи че мин зў е җы му җя ган ни. 20Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги та му ба хуон ми фыр да фа чи ни, ба да ни му гын чян по дёли ди дэ цон ха ди йи че дўш ман ду щё ме дё ни. 21Бә хэ па та му, йин цы сы Анла хў Тор ля лян ни му зэ йи дар ни ни – Та сы ви да ди дэ сын за ди Хў да. 22Анла хў Тор ля ба нэ ще зы мин зў йи бу лян йи бу да ни му мян чян вон чў ган ни. Бә җё ди мян кун ха дэ йин дуә ди есын да хэ ни му ли, ни му бу нын ба йи че дўш ман йи ха щё ме дё. 23Кә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ха ни му ди дўш ман ни, җё та му луан хуон ни, ба та му җё дэ ги ни му ди шу ни ни, йи ху ни му ба та му ван чүан щё ме дё ни. 24Җў ба та му ди хуон шон му е җё дэ ги ни му ди шу ни ни. Ни му ба та му ди мин зы да ди мян шон чү дё ни. Сы сый ба ни му да-бу бэ, ни му ба та му ван чүан щё ме дё ни. 25Ба та му зў ха ди дан лин хў да му ди ён зы на хуә шо дё. Ни му бә вон щён да нэ ще зы хў да му ди ён зы шон ги гә җя ба җин зы хуэй җә сы йин зы на шон, йин цы сы йи ху җы гә чын ха хэ мин ди вон ни зэ му сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля хын җы гә ни. 26Ни му ба нэ ще зы кә ву-сын за дун щи вон җя ни е бә на, җё ни му лян та му йи ён, е бә чын ха ха рам ли. Бә ду нэ ще зы дун щи, хэ хын та му, йин цы – җы сы ха рам.
Исраилжынмубафуҗүдифонҗаншонни
8Ба вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын фу ни му нин нин-ди зун хў, җё ни му дэ ни му ди ху бый хуә ха дэ дуәха.
Ни му чи, ба Җў ги ни му ди зў зў-бый бый щү ха ди нэ гә ди фон җан шон. 2Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му зэ җы гә са вә ни лин ли сы шы нян. Ни му ба Та лин ха ди нэ гә лў бә вон дё ли. Вәё ба ни му щин ни ди вон щён җы-до ха, Та на гә ён ди кў нан зы ян ни му ли: ни му зун хў Та ди фын фу ни ма хан сы бу зун хў. 3Җў ба ни му ди пи чи ня ли,
397
Фа лү 8
җё ни му нэ ли вә дў зы ли, ги ни му ба ман на ги ги ли – ни-му дэ ни му ди зў зў-бый бый ба җы гә ман на йүн зун мә җян гуә. Та җы му җя зў ди җё ни му җы ха ни: жын гуон бусы ко чў чы ди хуә ди ни, кә сы да Җў ди ку ни чў лэ ди мый йи җү хуа ги жын ги сын хуә ди ни. 4Җы сы шы нян ли ту ни му ди йи шон мә лан гуә, җүә е мә җун гуә. 5Ни му җи-ха: ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җё тё ни муди ни, зу щён да да җё тё та ди эр зы ди йи ён. 6Йин ви җы гә ни му ё зун хў Анла хў Тор ля ди фын фу ни, гын шон Та ди лў зу ни, па щён Та ни. 7Йин цы сы Анла хў Тор ля ба ни му вон хо ди фон шон лин ди ни, – нэ тар ю хо шо хә дэ фи чүан ни зэ му сы ди ха ди фи зэ чуан до дэ сан ни вон чў тон ди ни; 8нэ тар җон ди сы мый зы, да мый, пу то, ин жир, шы лю, оли ва фу, ю хо шо фын ми ни. 9Ни му зэ нэ тар йүн зун бу нэ вә дў зы, бу чүә шо сы са. Нэ тар ди шы ту ли ту ю те ни – ни му гә җя да сан шон ва тун ни. 10Җи сы ни му чы бо ли, ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ви Та ги ни му ги ха ди җы гә хо ди фон куа җён.
БанимубэвондиАнлахўТорлябәвондёли11Ни му щё щин ди, ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля бә
вон дё ли. Ба вә җир гә ги ни му ги ди Җў ди фын фу, мин-лин дэ фа лү зун хў. 12җи сы ни му ди дў зы бо ли зэ му сы ба хо фон зы гэ шон, җў до ли ту. 13Җи сы ни му ди ню, ён, җин зы, йин зы дэ дан лин ди йи че цэ бый дуәха, 14нэ хур ни му щё-щин ди, бә гон оли, ба ни му да Еги пет – ни му дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ди Анла хў Тор ля бә вон дё ли. 15Та ба ни му да ви да дэ сын за-хэ па ди са вә ни лин чў лэ ли, нэ тар хо шо дў чон чун дэ ще зы, ди ган ди хын, е мәю фи. Та җё шы ту ги ни му ги ли фи ли. 16Вәё җё ни му хуә ха зэ му сы зы ян ни му, лин йир ги ни ги ли йи гә хо чў, Җў җё ни му зэ са вә ни чы ли ман на ли – ни му ди зў зў-бый бый ба җы гә ман на йүн зун мә тин гуә. 17Ни му нын зэ щин ни сы лён: «Җы сы вә на гә җя ди җин дэ нын гу фа цэ ли». 18Ни му ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля бә вон дё. Җы сы Та ги ни му ги ди җин, җё ни му фа цэ ни, Та до җир гә ди жы зы ба Та лян
398
Фа лү 9
ни му ди зў зў-бый бый дин ха ди хә тун зун хў ди ни. Кә сы ни-му җи ха: җы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди җин, җё ни му фа цэ ни, җё ба Та лян ни му ди зў зў-бый бый дин ха ди хә тун ван чын; ни му гә җя җир гә ба җы гә җян ди-ни. 19Ни му дан ба Анла хў Тор ля вон дё, гын шон дан лин хў да му зу, бэ вон дэ фу сы та му, җир гә вә ги ни му дў җу ди фәди ни: ни му ян дин шә дё ни. 20Дан сы ни му бу тин Анла хў Тор ля ди хуа, нэ хур Та ба ни му щё ме дё ни, за му җя Җў ба ни му мян чян ди нэ йи ще зы мин зў щё ме дё ли.
ИсраилжынмузочянмәтинХўдадихуа
9Исраил жын му-я! Ни му тин! Вәё җё ба би ни му фур дуә ди дэ ли лён да ди нэ ще зы мин зў ди ди мян җан шон,
ни му җир гә гуә Иор дан хә ни. Та му ди чын пу ду сы да ди, чын чён, зу щён ас мар йи ён, го. 2Нэ ще зы жын ди җин да, гә зы го, та му сы Енак ди ху бый. Ни му җы до та му ни, зо-чян е тин гуә: «Сый ба Енак ди ху бый нын да бэ?» 3Кә сы җы хур ни му гә җя кан җян ди ни, за му җя Анла хў Тор ля, зу щён җуә че лэ ди хуә йи ён, зу до ни му ди ту ни ни. Та зэ ни му ди мян чян ба та му да бэ, җё та му ги ни му ди ту ни, зу нэ му җя ни му ба та му ган чў чи ни зэ му сы куэ куэ ди щё-ме дё ни, за му җя Җў ги ни му фә ли.
4Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба та му да ни му гын чян ган чў чи, ни му бә сы лён: «Йин цы вә му сы гун до ди, Җў ба вә му лин до җы гә ди фон, җё ба та җан шон ли». Бу, бусы ви җы гә. Йин цы сы җы гә ди фон шон җў ди жын му-ди щин чон ха, Җў ба та му да ни му ди мян чян ган ди ни. 5Бусы ви ни му ди гун до дэ ни му ди шы щин ни му җан та му ди ди фон ди ни, кә сы ви нэ ще мин зў ди ха щин чон Анла хў Тор ля ба та му да ни му ди мян чян ган ди ни, вәё җё ба Та ги ни му ди зў зў-бый бый – Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ щү ха ди хуа ван чын. 6Зу җы му җя җё ни му мин бый: Анла хў Тор ля бусы ви ни му ди гун до ба нэ гә хо ди фон ги ни му ги ди җё ни му җан шон ни. Бу, ни му сы пи чи җён ди мин жын!
399
Фа лү 9
7Ни му җи ха, йүн зун бә вон дё ли, за му җя ни му зэ са вэ ни җё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля чи шон лэ ли. Да ни му ба Еги пет лё ха зу дё ди нэ йи тян да тур, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы вә му до җы гә вәр шон, ни му бу тын ди фан дуй Җў-ди ни. 8Зэ Синай сан гын чян ни му е җё Җў чи шон лэ ли, Та ху ди сы хур, щүан хўр ба ни му щё ме дё. 9Нэ гә сы хур вә шон ли сан җе лён пян шы ту чи ли – нэ сы Җў лян ни му дин ха хә тун ди лён пян шы ту. Вә зэ нэ гә сан шон зан ли сы шы тян дэ сы шы вэ щи, мә чы сы са, е мә хә сы са. 10Җў ба лён пян шы ту җё до вә ди шу ни ли. Ни му шудо сан гын-чян ди нэ йи тян, Хў да да хуә ян ли ту на Гә җя ди шу ги җы лён пян шы ту шон ба ги ни му фә ха ди йи че хуа ду ще ха-ли. 11Сы шы тян дэ сы шы вэ щи гуә ли ди йи ху, Җў ба нэ лён пян шы ту ги вә ги ги ли – җы сы дин ха хә тун ди шы ту.
12Йи ху Җў ги вә фә ди: «Ни куэ куэ ди да сан шон ха чи, йин цы сы ни да Еги пет лин чў лэ ди жын му зў бу йүн ди ган-бан ди ни. Та му кә җя да Вә ги та му фын фу ха ди лў шон җуан-гуә чи ли. Та му ги гә җя на җин зы зў ли гә ню ва зы ди ён зы».
13Җў ги вә хан фә ди: «Вә җы до ни, җы ще зы мин жын ди пи чи җён ди хын. 14Җы хур ни бә дон гуа Вә ли, җё Вә ба та му щё ме дё, җы гә дун-яшон сы сый зэ бу җи щён та му ди мин зы ли. Вә җё ни лян ни ди ху бый чын ха би та му ли-лён да ди дэ фур дуә ди йи гә мин зў ни».
15Нэ хур ба ще ха хә тун ди лён пян шы ту на до шу ни, вә ха ли сан ли. Сан шон хуә җуә ди ни. 16Вә кан җян ли, за му-җя ни му да Җў ги ни му фын фу ха ди лў шон җуан гуә чи ли. Ни му ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ган ли гў на хар ли – ги гә җя зў ли гә ню ва зы ди ён зы. 17Йин ви нэ гә вә ба нэ лён пян шы ту зэ ни му ди мян чян эр дё ди ха, да суй ли. 18Йи ху вә йүан хуэй гуй до Җў ди мян чян, сы шы тян дэ сы шы вэ щи мә чы, мә хә ди чи то ли Та ли, җё Та фон шә ни му ган хади йи че гў на хар ни, йин цы сы ни му зэ Анла хў Тор ля мян чян ган хади ха сы чин җё Та чи шон лэ ли. 19Вә па щён Җў ди чи лян дэ дў ли. Та ди чи тэ да ди йи мяр, куэ куэ ди ба ни му нын щё ме дё ни. Кә сы Җў кә тин ли вә ди чи то ли. 20Җў ги Ха ру нэ
400
Фа лү 10
е чи шон лэ ли, щён ба та щё ме дё ни, кә сы нэ гә сы хур вә ви Ха ру нэ е чи то Хў да ли. 21Вә ба ни му зў ха гў на хар ди дун-щи – җин ню ва зы эр дё хуә ли ту, шо дё ли. Йи ху ба җин зы да суй, мә чын тў ли, эр дё сан ни тон ди фи ли ту ли.
22Ни му зэ Та ве ра, Мас са дэ Киб рот-Гат таава ди фон-шон җё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля е чи шон лэ ли. 23Та ба ни му да Ка дес-Вар ни да фа ди сы хур фә сы: «Чи, ба Вә ги ни му ги ди нэ гә ди фон җан шон». Кә сы ни му фан дуй Анла хў Тор ля ги ни му ги ха ди фын фу ли, мә щин фу Та, мә тин Та ди хуа. 24Да вә лян ни му жын шы ди нэ йи тян да тур, ни му йи на вар фан дуй Җў ди ни.
25Зу җы му җя вә гуй до Җў ди мян чян ви ни му чи то ли, зэ ди ха па ли сы шы тян дэ сы шы вэ щи, йин цы сы Җў фә сы, Та ба ни му щё ме дё ни. 26Вә чи то ди фә ли: «Ви да Җў! Ни бә щё ме Ни Гә җя ди мин жын дэ Ни җян чў лэ ди йи лэ зы. Ни ба та му на ви да ли лён дэ нын гу җе фон чў лэ, да Еги пет лин чў лэ ли. 27Вә чи то ди җё Ни ба Ни ди хуә-җи му – Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ җи че лэ. Ни бә кан җы гә мин жын ди җён пи чи, ха щин чон дэ ган хади гў на-хар, 28бә җё еги пет жын му фә: „Җў ба та му мә дый лин до Та ги та му щү ха ди нэ гә ди фон шон. Йин цы сы Та хэ хын та му ни, ба та му лин до са вә ни щён щё ме дё“. 29Та му сы Ни ди мин жын дэ Ни җян чў лэ ди йи лэ зы, Ни на Ни ди ви да ли лён дэ нын гу ба та му да Еги пет лин чў лэ ли».
МусадиэрбянбаШыгәДатянминлиншонли(Җефон34:1‑10)
10Нэ гә сы хур Җў ги вә фә ди: «Ни ба лён пян шы ту, зу щён зо чян ди нэ лён пян йи ён, е туй мин. Зэ зў
йи гә му ту щён зы, ни шон до сан шон, до Вә гын чян лэ. 2Вә ба ни да суй ди нэ лён пян шы ту шон ще ха ди хуа йүан-хуэй щедо җы лён пян шы ту шон ни. Йи ху ни ба та му гә до му ту щён зы ли ту».
3Йин ви җы гә вә на зо җүә фу ди му ту зў ли йи гә щён зы, ба лён пян шы ту туй мин, зу щён зо чян йи ён, ба җы лён пян
401
Фа лү 10
шы ту на шон, шон ли сан ли. 4Җў зэ җы лён пян шы ту шон ба Шы гә Да тян мин ще шон ли, зу щён зо чян Та ще ха ди йи ён. Ни му шудо сан гын чян ди нэ йи тян, Җў ба җы Шы гә Да-тян мин да хуә ян ли ту ги ни му фә ли зэ му сы ги ги ли. Йи ху Та ба җы лён пян шы ту җё до вә ди шу ни ли. 5Вә да сан шон ха лэ ли, җо чў Җў ди фын фу ба җы лён пян шы ту гә до вә зў ха ди му ту щён зы ли ту ли, ву җин та му хан зэ нэ тар ни.
6(Исраил жын му да Бе ер оф-Бе не-Яа кан зу дё, до ли Мо зер ди фон ни ли. Ха ру нэ зэ нэ тар ву чон ли, ба та ди мэ ти сун до нэ тар ли. Ха ру нэ ди эр зы Елеазар ба да да ди ви фын җан шон, чын ха Исраил ди ахун ли. 7Да Мо зер зу дё, та му юҗуандо Гуд год ли; да Гуд год до ли Иот ва фа ли – нэ тар хо шо фи тон ди ни. 8Зу нэ гә сы хур Җў ба Ле вий ди зў фын чў лэ, җё та му гон Җў ди хә тун щён зы ни, зан до Җў ди мян чян фу сы Та зэ му сы на Та ди мин зы пан вон хо ни. До җы хур та му зу җы му җя ган ди ни. 9Йин ви җы гә Ле вий зў ди жын му бу щён дан лин зў ди жын му: ги та му мә фын ди дэ йи лэ зы. Зу щён ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги та му фә ди йи ён – Та Гә җя зу сы та му ди фу гуй дэ йи лэ зы).
10Лян ту йи хуэй йи ён, ди эр хуэй вә зэ сан шон зан ли сы шы тян дэ сы шы вэ щи. Җў кә тин ли вә ди чи то ли, Та бу щё ме ни му ли. 11Йи ху Җў ги вә фә ди: «Ни ба җы гә мин жын лин шон, җё та му ба Вә ги та му ди зў зў-бый бый щү ха ди нэ гә ди фон җан шон».
«ПащённимудиҖў»12Җы хур, исраил жын му, ни му тин, ни му бэ вон ди Анла хў
Тор ля щён җё ни му зў са ни: па щён Анла хў Тор ля; гын-шон Та ди лў зу; щи нэ Та зэ му сы лян ни му йи че ди щин, йи че ди җин шын фу сы Та; 13зун хў вә җир гә ги ни му ги ди Җў ди йи че мин лин дэ фын фу. Җы му җя ган ди ги ни му-шон ю хо чў ни. 14Ни му кан: тян дэ тян шон ди тян – ду сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди; ди мян дэ го ту юди йи-че – ду сы Та ди. 15Кә сы Җў гуон ба ни му ди зў зў-бый бый щи нэ ли, ба ни му, та му ди ху бый, да дан лин йи че мин зў
402
Фа лү 11
ли ту җян чў лэ ли, зу щён җир гә йи ён. 16Йин ви җы гә ни му ё тин хуа ни, пи чи зэ бә җён ли. 17Ни му ди Анла хў Тор-ля сы ви да ди, чүан нын ди дэ па щён ди Хў да. Та сы йи че хў да му ди Хў да, йи че вон зы му ди Җў. Та бу кан жын му ди лян мян, бу чы чян. 18Җў ба ети му дэ гуа фуму хў ди ни, нэ ли щён жын му, ги та му гун йүн чы ди дэ чуан ди ни. 19Ни му ба ли щён жы му ё щи нэ ди, йин цы сы ни му гә җя зэ Еги пет дон гуә ли щён жын. 20Ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля па-щён, гуон бэ вон Та йи гә; щин фу Та, гуон на Та ди мин зы дў җу. 21Җў сы ни му ди куа җён; Та сы ни му ди Хў да. Ни му гә җя җян ли, Та ви ни му ган ли дуә шо чи гуэ дэ ви да сы-чин. 22Ни му ди зў зў-бый бый до ли Еги пет ди сы хур – цэ сы чи шы гә жынлэ, җы хур ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җё ни му ди фур, зу щён тян шон ди щин щю йи ён, йин дуә ли.
«БаҖўганхадивидасычинбәвондё»
11Ни му щи нэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, йи на-вар зун хў Та ди йи че мин лин, фа лү дэ фын фу.
2Җы хур ни му җи че лэ: бусы ни му ди эр нү, ни му гә җя җян гуә зэ му сы җы до ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ха ди җё фә, Та ди ви да ли лён дэ нын гу ни, 3Та ги Еги пет хуон шон лян та ди гуй җя щян ха ди кэ ра мэ ти дэ ган хади йи че сы чин. 4Ни му җян гуә, за му җя Еги пет ди җүн дуй лян та му ди ма дэ ма чә нян ни му ди сы хур, Җў ба та му зэ Хун хэ ни ян сы ли – ван чүан щё ме дё ли. 5Ни му җы ха, ни му до җы тар ди зы чян, Җў зэ са вә ни ги ни му ган ли са ли. 6Ни му җян ли, за му җя Җў җё ди мян ди ку зэ да җя ди мян чян җон кэ, ба Ру вим зў ди ху бый, Елиав ди эр зы му Да фан, Ави рон лян та му ди җя щя, җон фон, лян йи че хуә җи дэ сын лин ду ян ха чи ли. 7Ни му гә җя ба Җў ган хади йи че ви да сы чин җян ли.
Гиисраилжынмущүхадидифон8Йин ви җы гә ни му ян дин ба вә җир гә ги ни му ги ди
йи че фын фу зун хў, җё ни му ю ли чи, ба Иор дан хә нэ-
403
Фа лү 11
бон гә ди ди фон җан шон. 9‑10Зу җы му җя ни му зэ Җў ги ни му ди зў зў-бый бый дэ та му ди ху бый щү ха ди ди фон шон нын җў чон йүан. Зэ нэ гә ди фон шон ню нэ зы дэ фын ми тон ди ни; нэ тар ди ди бу щён Еги пет ди ди, да на тар ни му чў лэ ли; зэ Еги пет ни му ба җун зы са шон, зуә нан ди җё ли фи ли, за му җя җё цэ фу дэ йүан зы ди ни. 11Зэ ни му чи ди, җан ди нэ гә ди фон шон щяха ди йү гә җя җё сан пә дэ чуан-до ди ни, 12йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля цо щин нэ гә ди мян ди ни, Та да нян ди да тур до лин йир йи на вар Гә җя җо кан нэ гә ди фон ди ни.
13Ни му дан зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын фу: лян ни му йи че ди щин, йи че ди җин шын щи нэ Анла хў Тор ля дэ фу сы Та, 14нэ хур Җў йүн ди сы хур – чю тян дэ чун тян ги ни му ди ди шон җё щя йү ни, җё ни му ба ву лоха-ди лён шы, пу то җю, оли ва чин-ю шу шон ни, 15тан до ни ги сын лин гун йүн цо ни. Ни му е чы, чы бо. 16Кә сы ни му щё щин ди, бә җё ни му ди щин да Җў гын чян җуан гуә чи, бэ вон дан лин хў да му дэ фу сы та му. 17Ни му дан җы му җя ган, Җў ги ни му чи шон лэ, ба тян суә чў зэ бу җё ги ни му щя йү. Ди тў ган дё ни, зэ та го ту сы са бу җон; ни му гә җя зэ Җў ги ни му ги ди нэ гә хо ди фон шон куэ зу ву чон ни.
18Йин ви җы гә ни му ба Җў ги ха ди җы ще зы фын фу җи-до щин ни дэ но зы ни; ба та му, зу щён җи хо йи ён, бон до ни му ди шу шон, дэ до бын лу шон. 19Ги ни му ди ва му җё ди җё зун хў Җў ди җы ще зы фын фу, бу җў ди ги та му фә: зэ җя ни зуә ди хуэй җә сы зэ лў шон зу ди сы хур, фи ди, че-лэ ди сы хур – йи на вар фә та му; 20ба та му щедо ни му ди мын куон дэ гэ мын шон. 21Зу җы му җя тян зэ ди мян го ту шын дуә шо жы зы, ни му дэ ни му ди эр нү зэ Җў ги ни му зў зў-бый бый щү ха ди ди фон шон е җў нэ му ще з жы зы ни.
22Ни му дан нин нин зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын фу; щи нэ Анла хў Тор ля, гын шон Та ди лў зу, щин фу Та, 23нэ хур на па нэ ще зы мин зў ди фур би ни му дуә дэ та му ди җин да еба, Җў ба та му да ни му ди мян чян ган чў чи ни, җё ни му ба та му да бэ ни, ба та му ди ди фон җан шон ни.
404
Фа лү 12
24Ни му ди җүә таха ди мый йи гә вәр чын ха ни муди ни: да нан бон гә ди са вә ни до Ли ван сан ни ни, да Евфрат хә до щи бонгә ди Да хэ гын чян ни. 25Сы сый ба ни му да бу бэ. Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җо чў Та щү ха ди хуа җё ни му нэ тар ди фон ди йи че жын хэ па ни му ни.
26Җы сы ма: җир гә вә җё ни му гә җя тё җян бэ рэ кэ ти хуэй җә сы җу ма ни. 27Ни му дан ба вә ги ни му җир гә ги ди Анла хў Тор ля ди фын фу зун хў, Та ги ни му ги Та ди бэ рэ-кэ ти ни. 28Кә сы ни му дан бу зун хў ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди фын фу, да Та ди лў шон зу дё, бэ вон ни му йүн зун жын бу дый ди хў да му – Анла хў Тор ля җу ни му ни. 29Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му лин до ни му чи ди дэ җан шон ди нэ гә ди фон ни ли, ни му ба бэ рэ кэ ти ё зэ Га ри зим сан шон чуан җё ни, ба җу ма зэ Ге вал сан шон чуан җё ни. 30(Җы лён гә сан зэ Иор дан хә ди щи бонгә ни, ха нан ей жын му җў ди пин тан ни ни. Та му зэ вон щи зу ди лў шон ни, Гал гал чын пу гын чян ни, ли Мо ре щё фу лин бу йүан.) 31Ни му гуә Иор дан хә, җан Анла хў Тор ля ги ни му ги ди нэ гә ди фон чи ди ни. Җи сы ни му ба та җан шон, җў-до нэ тар, 32нэ хур ни му нин нин зун хў вә ги ни му җир гә ги ди Җў ди йи че мин лин дэ фа лү.
БэвонХўдадивәргуонсыйигә
12Ни му до ли ни му зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор-ля ги ни му ги ди нэ гә җан ди ди фон ди сы хур, ни му
йи на вар нин нин ё зун хў җы ще зы мин лин дэ фа лү ни. 2Җи-сы ба нэ гә ди фон җан шон, ни му ба йи че вәр да лан сан дё (зэ на тар җы ще зы мин зў ги та му ди хў да му бэ вонди ни): зэ го сан дир шон дэ сан пә шон, мый йи гә лю фу ди ха ди. 3Ба та му ди шо гўр ба ни ди җуә зы дэ бэ вон ди шы ту җў зы да лан, ба та му бэ вон ди Астар та нү хў да ди гуй җун фу лин кан дё; ба та му бэ вон ди дан лин хў да му ди ён зы пә лан, бә җё нэ тар ди жын му йүан хуэй бэ вон та му ли.
4Ни му бу нын җы му җя бэ вон ни му ди Анла хў Тор ля! 5Анла хў Тор ля да ни му зў ди йи че ди фон шон җян чўлэ
405
Фа лү 12
йи гә бэ вон Та ди вәр ни, җё Та ди гуй җун мин зы зэ нэ тар шын ха ни. Ни му ё вон нэ тар чи ни, 6ба ни му ди шо ди гўр-ба ни, җү ди гўр ба ни, ни му ди шы чир дэ йи че ди ли щин, вар дэ ди гўр ба ни, гә җя щён җү ди гўр ба ни зэ му сы ба ню, ён ди ту дў зы на лэ, 7ви ни му фи ха ди гун кў зэ нэ тар, ни-му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди мян чян лян ни му ди җя щя чы, хә дэ го щин, йин цы сы Та ги ни му ги ли бэ рэ кэ ти ли.
8За му җы хур зэ җы тар, сый сы лён та дуй ди ни, зу нэ-му җя бэ вон Хў да ди ни, кә сы зэ нэ тар ни му бу нын җы-му җя ган, 9йин цы сы ни му хан мә җин ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му фын ги ди нэ гә ди фон (нэ тар ни му пин нан-ву сы ди гуә жы зы ни). 10Җи сы ни му гуә Иор дан хә, до ли Анла хў Тор ля ги ни му ги ди нэ гә ди фон шон, зэ нэ тар җў ха, Та ба ни му да җу ви ди йи че дўш ман ди шу ни бо хў ха ни, җё ни му пин нан-ву сы ди гуә жы зы ни. 11Нэ хур ни му ба вә ги ни му фә ха ди йи че гўр ба ни ё на до Анла хў Тор ля җян чўлэ бэ вон Та ди вәр шон ни (нэ тар Та ди мин-зы шын хади ни): шо ди гўр ба ни, җү ди гўр ба ни, ни му ди шы чир, йи че ли щин дэ ги Җў җо чў ги ха ди вар дэ щү ха ди гўр ба ни. 12Ни му лян ни му ди эр зы, нү зы, нан-нү нў дэ ни му чын пу ни җў ди ле вит жын му (йин цы сы ги ле вит-жын му мә фын ди дэ йи лэ зы) йи дар ни зэ Анла хў Тор-ля ди мян чян го щин. 13Щё щин ди, ни му бу нын зэ ни му гә җя кан шон ди вәр шон җү шо ди гўр ба ни; 14гуон ё зэ Җў да ни му ди зў ли ту ди ди мян шон җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон җү шо ди гўр ба ни ни зэ му сы ган вә ги ни му фын-фу ха ди йи че сы чин ни.
15Кә сы са сы хур ни му дан щён чы жу, җо чў ни му бэ-вон ди Анла хў Тор ля ди ку хуан нын зэ ни му ди чын пу ни ба ни му ди сын лин зэ дё, зу щён чы лин-ён жу хуэй җә сы лў жу йи ён ди, чы: ган җин дэ бу ган җин жын ду йи мур-йи-ён нын чы. 16Гуон сы ни му бә чы ще жу: ба ще, зу щён фи йи ён, до дё ди ха. 17Ни му бу нын зэ ни җў ди вәр шон чы ни ди лён шы ди, пу то җю ди дэ оли ва чин-юди шы чир, ню дэ ён ди ту шу зы, вар дэ ди гўр ба ни, ни му гә җя щён
406
Фа лү 12
җү ди гўр ба ни лян дан лин ди ли щин. 18Ба җы ще зы ни му зэ Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон, зэ Та ди мян чян ё чы ни – ни му лян ни му ди эр зы, нү зы, нан-нү нў, ни му чын пу ни җў ди ле вит жын му йи дар ни чы. Ни му зэ Анла хў Тор ля ди мян чян ви ни му фи ха ди гун кў го щин. 19Ни му кан, зэ ни му ди фон шон җў ди сы хур ни му ба ле-вит жын му ё җо кан ни.
20Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җо чў Та щү ха ди хуа җё ни му ди ди фон да, ни му дан щён чы жу дэ фә: «Вә му щён чы щер жу ни», нэ хур ни му щён чы дуә шо, зу нын чы. 21Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр (нэ тар Та ди мин зы шын ха ни) ли ни му дан сы йүан ди хын, нэ хур ни му нын ба Җў ги ни му ги ха ди ню, ён, за му җя вә ги ни му фә ли зэ дё, зэ ни му ди чын пу ни щён чы дуә шо жу, зу нын чы. 22Кә сы ни му ба җы гә жу, зу щён чы лин-ён жу дэ лў жу йи ён ди, чы; ган җин дэ бу ган җин жын ду йи мур-йи ён нын чы. 23Гуон сы ни му ян дин щё щин ди, бә чы ще жу, йин цы ще сы хуә вар ди мин: ба мин лян жу йи дар ни бә чы. 24Бә чы ще жу: ба ще, лян фи йи ён, до дё ди ха. 25Ни му дан зўн ху җы гә фын фу, Җў ра зы ни, ни му дэ ни му ди ху бый пин нан гуә жы зы ни. 26Гуон ба гуй җун ли щин дэ вар дэ ди гўр ба ни ни му ян дин ё на до Җў җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон, ги Та җү ги ни. 27Ба шо ди гўр ба ни зэ Анла хў Тор ля ди шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дё, ба жу лян ще йи дар ни шо дё. Кә сы ни му ба җү ха дан лин гўр ба ни ди ще ё до дё Анла хў Тор ля ди шо гўр ба ни ди җуә зы бон гәр ни ни, ба жу ни му чы чи. 28Ни му лю шын ди ё зун хў вә ги ни му ги ди йи че фын фу ни, җё ни му лян ни му ди йи быйзы ди ху бый гуә пин нан-ву сы ди жы зы, йин цы сы ни му зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мян чян ган хо дэ гун до сы чин ди ни.
Бәбэвонданлинхўдаму29Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля да ни му ди мян-
чян ба ни му чи ди дэ җан ди нэ гә ди фон ди мин зў йи ман щё ме дё, йи ху ни му ба нэ гә ди фон җан шон, җў до нэ тар,
407
Фа лү 13
30щё щин ди; гын шон та му бә зу, җё ба ни му бә чан до хэ мин ди вон ли ту ли. Ни бә зо та му ди хў да му, бә фә ли: «Җы-ще зы мин жын за му җя бэ вон ли та му ди хў да му ли? За му е җы му җя бу ган ма!» 31Ни му җы му җя ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля бә ган, йин цы сы Та җян бу дый нэ ще зы мин зў ган хади кә ву сы чин. Ви гә җя ди хў да му та му ба зы җи ди эр зы му дэ нү зы му зэ хуә ли ту шо дёди ни.
32Ба вә ги ни му ги ди йи че фын фу ни му нин нин зун хў. Ги та му ли ту сы са бә тян, е бә зў шо.
13На гә шын жын хуэй җә сы пә щё фи мын ди жын дан лэ, ги ни му щү ди щян кэ ра мэ ти хуэй җә сы чё чи сы-
чин, 2йи ху шы зэ щян ха дан фә: «Зу, за му гын шон дан лин, ни йүн зун жын бу дый ди хў да му зу, бэ вон та му», 3нэ хур ни му йүн зун бә тин нэ гә шын жын хуэй җә сы пә щё фи мын жын ди хуа ли. Анла хў Тор ля җы му җя зы ян ни муди ни, ни му ба Та лян ни му йи че ди щин, йи че ди җин шын щи-нэ ни ма, хан сы бу щи нэ. 4Ни му ё гын шон Анла хў Тор ля зу ни, гуон па щён Та ни; зун хў Та ди фын фу ни; тин Та ди хуа ни, фу сы дэ щин фу Та ни. 5Ги нэ гә шын жын хуэй җә-сы пә щё фи мын ди жын ян дин ё дин сы зуй ни, йин цы сы та җё тё ди җё ни му фан лян ни му бэ вон ди Анла хў Тор-ля ни (Та ба ни му да Еги пет, ни му дон нў ди ди фон шон җе фон чў лэ ли), ба ни му да Анла хў Тор ля җё ни му зу ди лў шон лин гуә ни. Җы му җя ни му ба ха сы чин да ни му ди җун җян ни чү дё.
6Дан сы ни му ди чин ди щүн хуэй җә сы ни ди эр зы, нү-зы хуэй җә сы ни му щи нэ ди щи фу зы дэ дин хо ди лян шу ту ту-мә мә чуә суә ни му, фә ди: «Зу, за му бэ вон дан лин хў да му зу» (ни му лян ни му ди зў зў-бый бый йүн зун жын бу-дый ди хў да му, 7зу сы ни му ди җу ви ни җў ди за ён мин зў ди хў да му, җин җў ди хуэй җә сы йүан җў ди, да ди мян ди йи гә бян ни до дан лин ди), 8ни му бә дайин, бә тин та ди хуа. Бә щи тын та. Бә фу жо та зэ му сы бә хў та. 9Ни му ян дин ё ба та да сы ни. Ни му гә җя щян ту ни ё да та ни, йи ху җё
408
Фа лү 14
да җя гын шон ни му да. 10Ба та на шы ту да сы, йин цы сы та щён ба ни му да ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля гын чян лин гуәчи ни (Та ба ни му да Еги пет, дон нў ди ди фон шон лин чў лэ ли). 11Йи че исраил жын ба җы гә тин җян хэ па ни, сы сый йүн зун зэ бу ган җы му җя ди ха сы чин ли.
12Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ба чын-пу ги ги, җё ни му зэ ли ту җў, нэ гә чын пу ли бян дан сы ни му тин җян щян хуа, 13фә сы нэ тар чў лэ ли ще зы ха жын ба чын пу ни ди жын му лин до цуә лў шон ли, җы му җя фә-ди: «Зу, за му бэ вон дан лин ди хў да му зу» (ни му йүн зун жын бу дый ди хў да му). 14Нэ хур ни му ё да тин хо ни, – җы-сы җя хуа ма хуэй җә сы шы хуа, ба та ца хо зэ му сы ё вын җын ни. Җы дан сы шы ди, дан сы җы гә кә ву-сын за сы чин зэ ни му ди җун җян ни йү ли, 15ба нэ гә чын пу ни җў ди йи-че жын дэ та му ди сын лин җё чын ха рам, ё щё ме дё ни, ба нэ гә чын пу ван чүан да лан сан ни. 16Ба нэ тар ди йи че дун-щи шудо чон зы ди дон җун ни, ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба йи че чын пу, зу щён шо ди гўр ба ни йи ён, на хуә шо дё. Җё та вон ху чын ха йи на вар лан сан дё ди ди фон, ба та йүн зун зэ бу гэ че лэ. 17Бә җё җё чын ха рам ди са дун щи җан до ни ди шу шон, зу җы му җя җё Җў ба Та ди чи ня-ха чи, җё Та до ни шон щин ван ха, ба ни фон шә. Җо чў Та ги ни ди зў зў-бый бый щү ха ди хуа, җё ни му ди фур дуәха, 18йин цы сы ни му тин ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля хуа-ди ни, зун хў Та ди йи че фын фу (вә җир гә ба та му ги ни ги ди ни) зэ му сы зэ Анла хў Тор ля мян чян ган гун до ди ни.
Ганҗиндэбуганҗинчыди(Левит11:1‑47)
14Ни му сы Анла хў Тор ля ди ва му. Ви сун мэ ти ди сы-чин, ни му ба гә җя ди шын зы бә гә зэ му сы ба ту бә
ти ли*. 2Йин цы ни му сы Анла хў Тор ля ди гуй җун мин зў.
* 14:1 Исраил жын му туан йүар җў ди дан лин мин зў сун мэ ти ди ли бян ю җы му гә куй чын ни, зы фә сы та му лян луә хар фә хуа ди ни.
409
Фа лү 14
Җў ба ни му да ди мян шон юди йи че мин зў ли ту җян чўлэ, җё ни му чын ха Та гә җя ди мин жын ни.
3Ни бә чы сы са бу ган җин ди чы ди. 4Ни му нын чы җы ще сын лин жу: ню, ён, җү лүр, 5лў, лин-ён дэ еҗү лү, мо ню, юлў, еню, сан-ён. 6На гә сын лин сы фон ти хэ зы зэ му сы на гә сын лин чы цо ди ни, ба нэ му җя сын лин ди жу ни му нын чы. 7Кә сы ни му бә чы луә туә, тё тў зы дэ тў зы, йин-цы сы до ни му шон җы ще сын лин сы бу ган җин ди; та му чы цо ди ни еба, кә сы та му бусы фон ти хэ зы. 8Ни му е бә чы җў жу, йин цы сы җў сы бу ган җин сын лин; җў сы фон-ти хэ зы еба, кә сы та бу чы цо. Ба җы ще сын лин жу ни му ду бә чы, е бә ду та му ди сы шу.
9Фи ли ту ди на гә хуә вар дан ю пё зы дэ йү җя, ба нэ гә хуә вар ни му нын чы. 10Кә сы на гә дан мәю пё зы дэ йү җя, ба нэ гә хуә вар ни му бә чы, йин цы сы до ни му шон та му сы бу ган җин ди.
11Ни му нын чы за ён ган җин чёр. 12‑18Кә сы ба җы му-җя ди чёр ни му бә чы: йин, мо туйин, хи йин, ңә лойин, хи нә ло йин, ло ва, туә җи, цы җё зы, дё йүлон, ёзы, щин ху, баклан, ибис, тян ңә, ло гуан, бый йин, цы ло, чин җуон, чу бу бу дэ ебе хўр.
19Мый йи гә ю бон зы ди чун чун зы до ни му шон сы бу-ган җин ди, ни му бә чы та му. 20Кә сы мый йи гә ю бон зы ди чёр сы ган җин ди, ни му нын чы та му.
21Бә чы сы дё ди сын лин жу, ба та ги ни му чын пу ни лэ-ди вэ гуй жын ги ги җё чы чи хуэй җә сы ги та мэ ги, йин цы ни му сы Анла хў Тор ля җян чў лэ ди гуй җун мин жын.
Ба җү лү го зы зэ та ма ма ди нэ зы ли ту бә җў.
Фыншычирдифалү22Нян нян ни му ё да ни му ди ди шон шу ха ди йи че шу чын
ли ту ба шы чир фын чў лэ ни. 23Да ни му ди лён шы, пу то-җю дэ оли ва чин-ю ли ту ба шы чир фын чў лэ зэ му сы ба мый йи гә ву ню, ён дэ җү лү ди ту дў зы фын чў лэ. Ба та му на до Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон (Та ди
410
Фа лү 15
гуй җун мин зы шын до нэ тарди ни): зэ нэ тар чы ни му ди шы чир. Лян җы му җя ган бан ни му щүә ди йи на вар па щён дэ тэ нэ Анла хў Тор ля ни. 24Кә сы нэ гә вәр дан ли ни му ди җя тэ йүан ли, ни му ба ни му ди шы чир на будо нэ тар чи зэ му сы Анла хў Тор ля ги ни му ги ли бэ рэ кэ ти ли, 25нэ хур ни му ба ни му ди шы чир мэ дё, ба чян на шон, до Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон чи. 26На җы ще зы чян ни му щён ё са, мэ шон: ню, ён, пу то җю хуэй җә сы бый-җю дэ дан лин чы ди. Ни му лян ни му ди җя щя зэ Анла хў Тор ля ди мян чян чы, хә дэ го щин.
27Ба ни му ди чын пу ни җў ди ле вит жын му е бә вон дё ли, йин цы сы ги та му мә фын ди хуэй җә сы йи лэ зы. 28Мый йи гә ди сан нян ди йир шон ни му ба ни му ди йи че шу чын-ди шы чир на шон, ба та му шудо чын пу ни ди цон фон ни, 29йи ху җё ни му чын пу ни җў ди ле вит жын му (йин цы сы ги та мә фын ди хуэй җә сы йи лэ зы), ли щён жын му, ети му дэ гуа фуму чы чи, җё та му ба дў зы чы бо. Җы му җя дан ган, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ган ди за ён сы чин-шон ги бэ рэ кэ ти ни.
Дичинян(Левит25:1‑7)
15До ли мый йи гә ди чи нян ди йир шон, ни му ё фон-шә гэ ха ди җон ни. 2Ни му җы му җя ган: на гә жын
дан ги та гын чян ди исраил жын хуэй җә сы ди щүн җе ли чян ли, нэ гә жын ё ги та му ба җон фон шә ни, бә җё та-му хуан ли, йин цы сы кә җя до ли ви Җў ди мин зы фон шә җон ди сы хур ли. 3Вэ гуй жын зэ ни му гын чян җе ли са ли, җё та ги ни му хуан ги, кә сы ба ни му ди ди щүн гэ ха ди ни-му фон шә дё.
4‑5Зу җы му җя җи сы ни му до Анла хў Тор ля ги ни му ги-ди нэ гә җан ди ди фон, ни му ди мин жын ли ту нэ хур мәю чүн жын ни, йин цы сы ни му дан лю шын ди тин Анла хў Тор ля ди хуа дэ нин нин зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи-че фын фу, нэ хур Хў да ги ни му ги бэ рэ кэ ти ни. 6За му җя
411
Фа лү 15
Анла хў Тор ля ги ни му щү ли, зу нэ му җя ги ни му ги Та ди бэ рэ кэ ти ни. Ни му ги хо шо ди мин зў җе чян ни, кә сы ни му гә җя бу гэ җон. Ни му гуан хо шо мин зў ни, кә сы сы сый бу гуан ни му.
7Җи сы Анла хў Тор ля ги ни му ба щү ха ди ди фон ги ги, ни му ди чын пу ни дан ю чүн исраил жын му, җё ни му ди щин до та му шон бә нин ли, ни му бә су ли. 8Ни му чын ха да фа жын му. Ни му кан, та ё дуә му ще зы – зу ги та җе ги нэ му ще зы. 9Щё щин ди, җё җы му гә ха вон щён бә зуан до ни му ди щин ни ли: «Фон шә гэ ха җон ди чи нян куэ до-дый ли, йин ви җы гә вә ги чүн жын са ду бу җе». Ни дан бу җе, ба ни му гын чян ди чүн жын кан бу че, та ги Җў го ни, нэ хур ни му зу чын ха ю гў на хар ди ни. 10Ни му ги чүн жын-му җе ди сы хур, җё ни му ди щин ван ха, йи ху ни му ган са сы чин зэ му сы фи са гун кў, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги бэ рэ кэ ти ни. 11Вон чян чи ни му җў ди нэ гә ди-фон шон йи на вар юха чүн хан дэ ёди чы ди ни, йин ви җы гә вә фын фу ди җё ни му до ни му ди ди щүн шон щин ван ни.
Сыйүннўдифалү(Җефон21:1‑11)
12На гә яхў ти ди нан жын хуэй җә сы нү жын дан ба гә җя ги ни му мэ чын нў ли, җё та лю нян фу сы ни му; до ли ди чи нян ни му ян дин ё ги та му йүан хуэй ба зыю ги ги ни. 13Ни му ги та ги зы ю ди сы хур, кун шу бә да фа ли. 14Да ни ди ён, лён шы дэ няха ди пу то җю ли ту ги та ба фын зы ги ги. За му җя ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ли бэ-рэ кэ ти ли, зу нэ му җя ни му ги та е ги ги. 15Ни му җи че лэ, ни му зо чян зэ Еги пет е дон ли нў ли, йи ху ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му җе фон чў лэ ли. Йин ви җы гә вә ги ни му җир гә фын фу җы гә ди ни.
16Кә сы ни му ди нў дан фә: «Вә нэ ни му дэ ни му ди жя-щя ни, вә бу щён да ни му гын чян зу», йин цы сы зэ ни му гын чян до та шон хо, 17нэ хур ни му на җуй зы ба та ди эр дуә дан дан зы зэ мын куон шон нон тун. Зу җы му җя та йи бый-
412
Фа лү 16
зы чын ха ни ди нў ли. Лян нү нў ни му е җы му җя ган. 18Ба нў фон кэ ди сы хур ни му щин ни бә хэ чи, йин цы сы җы лю нян ли ту ни му да та шон дый ли лён лэ зы дуә ди хо чў, би дан лин гўха ди жын шон дый ха ди дуә. Йи ху ни му зў са, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги бэ рэ кэ ти ни.
Ёндэнюдитудўзы19Ба ню, ён дэ дан лин сын лин ди гун ту шу зы ё фын чў лэ,
ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җү ги ни, җё чын ха Та ди йи лэ зы. Лян ню ди гун ту шу зы бә ли ди, е бә җё ён ди гун ту шу зы ди мо. 20Нян нян ни му лян ни му ди җя щя зэ Анла-хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон, зэ Та ди мян чян чы җы ще сын лин жу. 21На гә сын лин дан ю са дуан бян – чүә ди ни, ха ди ни хуэй җә сы дан лин са дуан бян, – ни му ба та ги Анла хў Тор ля бә җү. 22Ни му ба та зэ җя ни зэ дё, чы чи. Зу щён чы лин-ён жу дэ лў жу йи ён ди, чы: ган җин дэ бу ган җин жын ду йи мур-йи ён нын чы. 23Гуон сы ни-му бә хә сын лин ди ще: ба та, зу щён фи йи ён, до дё ди ха.
ИсраилжынмудиПасхаҗечи(Җефон12:1‑20)
16Җын йүә ни* ни му ян дин ви ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля гуә Пас ха җе чи, йин цы сы Та ба ни му зу җы-
гә йүә ни ди хи ли да Еги пет лин чў лэ ли. 2Ни му до Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон (Та ди мин зы шын до нэ тарди ни), ба ню хуэй җә сы ён зэ дё, ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба гуә Пас ха җе чи ди җү ди гўр ба ни җү шон. 3Ба җы гә гўр ба ни ди жу лян ю җё мян ди мә мә йи дар ни бә чы. Җын җыр чи тян ни му ё чы мәю җё мян ди мә мә-ни, – җы сы җи щён кў нан жы зы ди мә мә, йин цы сы ни му мон мон ди да Еги пет чў лэ ли. Җы гә бу җё ни му ба Еги пет чў лэ ди жы зы йи бый зы вон дё. 4Чи тян ни му ди фон шон ди
* 16:1 На яхў ти йү ян ба җын йүә җё ди «Авив»; җы гә бон җер сы за му-ди сы йүә.
413
Фа лү 16
мый йи гә фон зы ни бу нын гә җё мян. Ба Пас ха җе чи ди ту йи тян ху шон җү ха гўр ба ни ди жу вон ди эр тян ган зо е бу нын шын.
5‑6Ни му бу нын зэ Анла хў Тор ля ги ни му ги ха ди бу лүн на гә чын пу ни җү Пас ха гўр ба ни. Гуон ё зэ Анла хў Тор ля җян чў лэ ди, бэ вон Та ди вәр шон җү ни (Та ди мин зы шын до нэ тарди ни). Зэ нэ тар ни му ба Пас ха җе чи ди сын лин ху-шон, җи сы жә ту луә кэ ли (җы зу сы ни му да Еги пет чў лэ ди нэ гә сы хур) ги Анла хў Тор ля җү ги. 7Ни му ба гўр ба ни ди жу ко фу, йи ху зэ Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон чы. Ди эр тян ни му йүан хуэй җя чи. 8Шын ха ди лю тян ни му ё чы мәю җё мян ди мә мә ни. До ли ди чи тян-ди нэ йи тян, да җя шудо йи дар ни бэ вон ни му ди Анла хў Тор ля. Са хуә ду бу нын ган.
Гәмыйзыдиҗечи(Җефон34:22;Левит23:15‑21;Фур28:26‑31)
9Да гә мый зы ди сы хур да тур, ни му суан сы шы җю тян, 10йи ху ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля гуә Гә мый зы ди җе чи. Зу нэ гә жы зы ни ни му да Анла хў Тор ля ги ни ги-ха ди бэ рэ кэ ти ли ту гә җя щён на дуә шо, на лэ, ги Та җү ги. 11Ни му лян ни му ди эр зы му, нү зы му, нан-нү нў, ни му чын-пу ни җў ди ле вит жын му, вэ гуй жынму, гуа фуму дэ ети му йи дар ни зэ Анла хў Тор ля ди мян чян, зэ Та җян чў лэ ди, бэ вон Та ди вәр шон го щин. 12Ни му җи ди, ни му зо чян зэ Еги пет дон ли нў ли, ба җы йи че фын фу нин нин зун хў.
Вәпынзыдиҗечи(Левит23:33‑43)
13Җи сы ни му ба лён шы дэ пу то ди шу чын шу дё, йи ху чи тян гуә Вә пын зы ди җе чи. 14Гуә җе чи ди сы хур ни му йи дар ни ду го щин – ни му лян ни му ди эр зы му, нү зы му, нан-нү нў дэ ни му чын пу ни җў ди ле вит жын му, вэ гуй-жынму, ети му дэ гуа фуму. 15Җын җыр чи тян ни му зэ Анла хў Тор ля җян чў лэ ди, бэ вон Та ди вәр шон ви Та гуә
414
Фа лү 17
җы гә җе чи. Йин цы сы Анла хў Тор ля ги ни му шу ди йи че шу чын зэ му сы ги ни му ган ди йи че сы чин ги ли бэ рэ кэ-ти ли. 16‑17Нян нян сан бян йи че нан жын ду ё до Анла хў Тор ля мян чян ни, шудо Та җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон-ни. Гуә Пас ха җе чи, Гә мый зы җе чи дэ Вә пын зы җе чи ди сы хур, ни му ё җы му җя ган ни. Сы сый бу нын кун шу бэ вон Җў лэ. Мый йи гә жын да Анла хў Тор ля ги та ги ди бэ рэ кэ ти ли ту ба ли щин ё на лэ ни.
Вынгуансыдижынму18Ни му ги Анла хў Тор ля ги ни му ги ги ди мый йи гә
чын пу ни, ги мый йи гә зў ба вын гуан сы ди жын дэ лин-шу җян чўлэ, җё та му пин гун до вын мин жын ди гуан сы. 19Ни му ба гун до бә зў фан, бә кан жын ди лян мян, е бә чы чян, йин цы сы чы ха ди чян җё цун мин жын ди нян җин ха дё ни зэ му сы ба гун до жын ди хуа зў фанди ни. 20Ни му гуон зо гун до, йин цы сы гуон җы му җя ни му нын хуә ха зэ му сы ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди нэ гә ди фон җан шон.
Бәбэвонданлинхўдамудиёнзы21Ни му ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля щю гэ шо гўр-
ба ни җуә зы ди сы хур, зэ җы гә вәр гын чян бә зэ Астар та нү хў да ди сы са гуй җун фу лин, 22е бә зы бэ вон ди шы ту җў зы, йин цы сы Анла хў Тор ля ба нэ гә хын ди хын.
17На гә ню, ён ю шон хуэй җә сы дан лин са дуан бян, ни му ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля бә җү, йин-
цы сы Та хын җы гә ни. 2На гә нан жын хуэй җә сы нү жын зэ Анла хў Тор ля ги ни му ги ди чын пу ни дан ги Та ган ли ха ли, ба Та ги ха ди хә тун пә лан ли, 3та дан бэ вон зэ му сы фу сы дан лин хў да му ди ён зы хуэй җә сы жә ту, йүә лён, щин-щю дэ тян шон ди дан лин са дун щи (ба җы гә ган бан вә ги ни му мә фын фу), 4дан сы ни му ба җы гә тин җян ли, ба та ё да тин хо ни. Җы гә сы чин дан сы җын ди зэ му сы җы му гә
415
Фа лү 17
кә ву-сын за сы чин зэ Исраил йү ха ли, 5нэ хур ни му ба ган-ли җы му гә ха сы чин ди нан жын хуэй җә сы нү жын ла до чын пу вэ ту, на шы ту ба та да сы. 6Пин лён гә хуэй җә сы сан гә гў ва жын ди хуа ги та нын дин сы зуй; кә сы пин йи гә гў ва жын ди хуа бу нын дин сы зуй. 7Гў ва жын ту йи гә ги та щя шу ди вон сы ё да ни, йи ху җё да җя гын шон та да. Зу җы му җя ни му ба ха сы чин да ни му җун җян ни чү дё.
Вынгуансыдивифын8Ни му зэ ни муди чын пу ни вын гуан сы ди сы хур, на гә
сы чин до ни му шон дан нан ди хын, ни му җы бу до за му җя ба та ё ще кэ ни – би лүн, да сы жын ди сы чин, дин ха зуй ли-бян ди сы чин хуэй җә сы дэ ха шон ди сы чин, – нэ хур ни му ба та му лин до Анла хў Тор ля җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон, 9вын Ле вий зў ди ахун му дэ вын гуан сы ди жын му, та му ги ни му җё җян шы ни, за му җя ба җы му җя ди сы чин гун до ще кэ ни. 10Та му зэ Җў җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон за-му җя фә ли, ни му зу нэ му җя ган. Ба та му ги ни му фә ха ди йи че хуа нин нин зун хў. 11Та му җё ни му җо чў на гә фын фу дэ фа лү ган, ни му зу нэ му җя ган. Вон юбон гә хуэй җә сы зуә бон гә бә җә, дуан дуар җо чў та му ди хуа зу. 12Сый дан гон оди җён зуй, бу тин ахун ди (та зэ нэ тар зан ди, фу сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди ни) хуэй җә сы вын гуан сы ди хуа, ба та ян дин ё да сы ни. Зу җы му җя ни му да исраил-жын му ди җун җян ни ба ха чү дё. 13Йи че мин жын тин җян җы гә ду хэ па ни, йи ху сы сый зэ җы му җя бу ган.
Хуоншонлибяндифалү14Җи сы ни му до ли ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му
ги ди ди фон ни, ба та җан шон, җў до нэ тар ли, йи ху ни му дан зу щён туан йүар җў ди дан лин мин зў йи ён, щён ги гә җя зо йи гә жын, җё та дон ни му ди хуон шон, 15нэ хур ни му нын җё Анла хў Тор ля җян чў лэ ди жын дон хуон шон. Кә сы нэ-гә жын ян дин ё дон исраил жын ни, вэ гуй жын бу нын дон хуон шон. 16Гуон сы хуон шон бу нын ги гә җя мэ хо шо ма
416
Фа лү 18
хуэй җә сы ба жын му вон Еги пет да фа ди җё мэ ма, йин цы-сы Җў ги ни му фә ли: «Ни му вон нэ гә лў шон зэ бу хуэй». 17Та е бу нын ги гә җя чү хо шо щи фу зы, йин цы сы йи ху та ди щин нын да Җў гын чян җуан гуә чи. Җё ба җин-йин ги гә җя дуә йү е бә зан. 18Җи сы та зуә до та ди хуон шон ди ви фын шон, да Ле вий зў ди ахун му гын чян ба Җў ди фа лү фу на лэ, ги гә җя ян дин ба җы йи бын фу йи җү-йи җү ду ще ха ни. 19Җы йи бын фу йи бый зы ё шын до та гын чян-ни, җё та тян тян нян, щүә ди, за му җя ё па щён та бэ вон ди Анла хў Тор ля ни, нин нин зун хў фу ли ту ще ха ди йи че фа лү дэ мин лин ни. 20Зу җы му җя та зэ та ди ди щүн му – исраил-жын му ди мян чян бу го но, да Җў ди фа лү шон вон юбон гә хуэй җә сы зуә бон гә бә җуан; вон ху та дэ та ди ху бый йи дэ лян йи дэ, хо шо нян щян фә гуан Исраил гуй җя ни.
ГиИсраилдиахунмуфынгидийилэзы
18Ахун му, – та му зу сы ле вит жын му. Ле вий зў ди йи че жын бу щён дан лин зў ди жын; ги та му мә фын ги ди
хуэй җә сы йи лэ зы. Та му ба мин жын ги Җў җү ги ди гўр ба-ни лян на лэ ди дан лин ли щин на шон ё чы ни. 2Зэ дан лин исраил жын му ди фон ди җун җян ни ги та му мә фын ди: җо чў Җў щү ха ди хуа, Та зу сы та му ди йи лэ зы.
3Мин жын на лэ ню хуэй җә сы ён җү гўр ба ни ди сы хур, ги Исраил ди ахун му ба чян туй зы, яца гў лян чон чон-дўдў ё фын ги ни. 4Ни му ба щин шу чын ди ту йи хуэй шу ха ди лён шы, пу то җю, оли ва чин-ю, җё ха ди ён мо ги та му е ги ги, 5йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба Ле вий зў ди жын му да ни му ди йи че зў ли ту җян чўлэ, җё та му дэ та му ди ху бый ги Җў йи на вар ган ахун ди гун сы ни.
6На гә ле вит жын дан щён да Исраил ди са чын пу ни зу-дё, вон Җў җян чў лэ ди бэ вон Та ди вәр шон чи, 7та нын зэ нэ тар ган ахун ди гун сы, фу сы Анла хў Тор ля, зу щён та ди ди щүн ле вит жын му фу сы ди йи ён. 8Ги та йи мур-йи-ён ё фын чы ди ни; бу суан та да мэ чў чи ди җя ни ди цэ бый дый ха ди чян.
417
Фа лү 18
Нимугыншонвэдожынмубәҗуан9Җи сы ни му җин до ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни-
му ги ди ди фон, ни му бә гын шон нэ тар җў ди мин зў зу, е бә ган та му ган ди за ён кә ву-сын за сы чин. 10‑11Ба ни му ди эр зы дэ нү зы бә җү чын шо ди гўр ба ни; җё ни му ли ту бә ю сы фа жын, суан гуа жын, кан щян җи ди жын, хуэй җа дў-ди жын зэ му сы җё луә хар ди жын. 12Сый ган җы му җя ди кә ву-сын за сы чин – Җў хэ хын та ди ни. Зу йин ви җы гә ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба нэ ще мин зў да ни му ди мян чян ган чў чи ди ни. 13Ни му зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мян чян ё чын ха мә цуә ди ни.
ҖўщүдидафалэйигәШынжынни14Ни му җан ди нэ гә ди фон ди мин зў тин суан гуа ди дэ
кан щян җи ди жын муди ни, кә сы ни му бэ вон ди Анла-хў Тор ля ги ни мә ги ку хуан ган җы гә. 15Та да ни му ди мин жын ли ту ги ни му җян чўлэ йи гә, зу щён вә йи ён ди, Шын жын ни, – ни му тин Та ди хуа.
16Зэ Синай сан гын чян шудо йи дар ни ди нэ йи тян, ни му чи то ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ли: «Җё вә му бә тин җян вә му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди шын чи ли, е бә кан җян җы гә ви да хуә ли, вә му хэ па ву чон ни». 17Йин ви җы гә Җў ги вә фә ли: «Та му чи то ди хо ди хын. 18Вә щён да җы гә мин жын ли ту ги та му да фа йи гә, зу щён ни йи-ён ди, Шын жын ни. Вә җё Та фә са, Та ги жын му йи ман фә ги ни. 19Нэ гә Шын жын на Вә ди мин зы фә хуа ни, сый дан бу тин Та ди хуа, Вә зуй нэ гә жын ни. 20Кә сы на гә шын жын дан на Вә ди мин зы фә са, җи сы Вә ги та мә ги җы гә фын фу, – ги нэ гә шын жын ё дин сы зуй ни. На гә шын жын дан на дан лин хў да му ди мин зы фә са – ги та е ё дин сы зуй ни».
21Ни му щин ни дан сы лён: «Вә му за му җя җы до ха ни, на гә хуа бусы Җў фә ха ди?» 22Дан сы на гә шын жын на Җў ди мин зы фә ли хуа ли, кә сы та фә ха ди мә чын зэ му-
418
Фа лү 19
сы мә йү ха, – та ди хуа бусы Җў фә ха ди. Җы сы та гә җя гон оди фә ха ди, бә хэ па та.
Бохўжынмудичынпу(Фур35:9‑28;ИсаНавиндифу20:1‑9)
19Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба Та ги ни му ги ди нэ гә ди фон шон җў ди мин зў щё ме дё, ни му ба
та му ди ди фон җан шон, җў до та му ди чын пу ни дэ фон зы-ни ди йи ху, 2‑3ни му ба Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон фын чын сан лэ зы, да мый йи лэ зы шон фын чў лэ йи гә чын пу зэ му сы ба вон нэ ще зы чын пу ни чи ди лў щю гэ ха. Нэ хур мый йи гә да сы жын ди жын нын по до нэ тар, зэ нэ гә чын пу ли ту ба гә җя ди мин җю ха. 4Сый мә фон чў ди, бусы дэ гўйир ба жын да сы ли (зо чян нэ гә жын бусы та ди дўш-ман), та нын по до нэ тар, зэ нэ гә чын пу ли ту ба гә җя ди мин җю ха. 5Би лүн, лён гә жын зэ фу лин ни кан цэ чи ли, йи гә жын кан фу ди сы хур, фу ту ди те ту да ба зы шон де ха лэ ба ди эр гә жын да сы ли, нэ хур нэ гә жын нын по до йи гә бо хў жын му ди чын пу ни, ба гә җя ди мин җю ха. 6Ги да сы жын ди жын мәю йин йир дин сы зуй, йин цы сы зо чян да-сы ли ди нэ гә жын бусы та ди дўш ман. Дан сы бо хў жын му ди чын пу йүан ди хын, бо чу ди чин чин нын чи шон лэ, ба да сы жын ди нэ гә жын нян шон нын да сы. 7Йин ви җы гә вә ги ни му ги ди фын фу җё фын чў лэ сан гә чын пу ни.
8Җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му ди ди фон йин да, за му җя Та ги ни му ди зў зў-бый бый фә ли зэ му-сы ба Та ги ни му ди зў зў-бый бый щү ха ди йи че ди фон ги ни му ги ги, 9нэ хур ни му дуә йү зэ фын чў лэ сан гә чын пу. (Ни му дан зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын фу, дан щи нэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля зэ му сы йи на вар гын-шон Та ди лў зу, йи ху Анла хў Тор ля ги ни му цэ ги нэ гә ди фон ни). 10Зу җы му җя зэ Та ги ни му ги ди ди фон шон мә зуй ди жын му бу ву чон, хэ мин ди зуй бу зэ ни му шон.
11Кә сы сый дан хэ хын та гын чян ди жын, ба йир ба та ди дўш ман да сы, йи ху по до на йигә бо хў жын му ди чын пу
419
Фа лү 20
ли ту, 12нэ хур та зо чян җў ди чын пу ни ди ло жын му ё ба жын му да фа чи, җё ба та җуа чў, ги бо чу ди чин чин җё до шу ни, җё ба та да сы. 13Бә щи тын та; ба тон ли мә зуй ди жын ди ще да исраил жын му шон чү дё, зу җы му җя ни му нын пин нан-ву сы ди гуә жы зы.
14Зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон-шон ни му бу нын нуә лин җү ди бян җе, йин цы нэ гә сы ни му ди зў зў-бый бый зо чян зэ ни му ди ди шон дин ха ди бян җе.
Донгўвадифалү15Сый дан фан ли гә са зуй хуэй җә сы ган лигә са гў на-
хар, – йи гә гў ва ди хуа бу нын җё ги та дин зуй. Дин шо ди ё лён гә, сан гә ца кан сы чин ди гў ва жын ни. 16Сый дан ги дан лин жын дон җя гў ва, бый ён-ву гў ги нэ гә жын гуэ зуй, 17нэ хур җы лён гә жын ду ё зан до Җў ди, Исраил ди ахун му дэ вын гуан сы жын му ди мян чян ни. 18Вын гуан сы ди жын-му щи щир ба сы чин ё ца хо ни. Дан сы нэ гә гў ва жын сы җя ди, бый ён-ву гў ди ги та гын чян ди жын гуэ зуй ди ни, 19нэ хур ги нэ гә җя гў ва ба та му суан ха ди ха сы чин ги та гә җя ган ги. Җы му җя ни му ба ха да ни му җун җян ни чү дё. 20Да җун тин җян хэ па ни, вон ху сы сый зэ бу ган җы му-җя ди ха. 21Җы му җя ди сы чин шон бә щи тын сы сый: ви мин – хуан мин, ви нян җин – хуан нян җин, ви я – хуан я, ви шу – хуан шу, ви җүә – хуан җүә.
Замуҗяёдаҗонни
20Ни му чў чи лян дўш ман да җон чи ди сы хур, дан-сы кан җян та му ди ма чә дэ ма, җүн дуй ди фур би
ни му ди дуә, ни му бә хэ па, йин цы сы ба ни му да Еги пет лин чў лэ ди Анла хў Тор ля лян ни му зэ йи дар ни ни. 2Шон җон ди зы чян, җё Исраил ди ахун зан до җүн дуй ди мян-чян фә: 3«Исраил жын му, ни му тин! Җир гә ни му чў чи лян дўш ман да җон ни. Бә че хў дэ бә хэ па та му, дан зы фон да, чын ха нинчи ди, җё ни му ди щин бә ван танзы ли,
420
Фа лү 20
4йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля лян ни му йи дар ни чи ди ни, Та ги ни му ба дый шын ги ги ни».
5Йи ху җүн гуан му ё ги да җя фә ги ни: «Сый дан гэ лигә щин фон зы, кә сы хан мә бан до ли ту, җё нэ гә жын хуэй чи, йин цы сы ба та зэ җон шон дан шә дё, дан лин жын бан до та ди фон зы ни ни. 6Сый җён ба пу то йүан зы зэ ха, хан мә шу шон пу то, җё та е хуэй чи, йин цы сы ба та зэ җон шон дан шә дё, дан лин жын шу пу то ни. 7Сый ба щи фур фә ха-ли, кә сы хан мә җе хун, җё та е хуэй чи, йин цы сы ба та зэ җон шон дан шә дё, дан лин жын ба та ди щи фур чү шон ни».
8Җүн гуан му хан ё ги да җя фә ги ни: «Сый ди дан зы щё, хэ па ни, җё та хуэй чи, йин цы сы та ба ди щүн ди щин е нын зў хэ па». 9Җүн гуан му ба җы йи че ги мин жын фә ли-ди йи ху, ба җүн гуан му ги мый йи гә җүн дуй ё дин ха ни.
10Җи сы ни му до ли чын пу гын чян, пу ди, щён җан та ни, щян ту ни ги нэ тар җў ди жын му фә ги, җё та му бә да җон, ги ни му ба гэ мын кэ кэ. 11Та му дан дайин ха, ги ни му ба чын пу ди гэ мын кэ кэ, нэ хур та му ду ё ги ни му, зу щён нў йи ён, зў хуә ни. 12Кә сы чын пу ди жын му дан сы бу дайин, ё да җон ни, нэ хур ни му ба чын пу ди туан йүар ви чў, 13җи-сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба чын пу җё до ни му ди шу ни, ни му ба нэ тар ди йи че нан жын щё ме дё. 14Кә сы ба та му ди нү жын му, ва му, сын лин дэ нэ гә чын пу ни ди дан лин за ён дун щи ни му ги гә җя на шон. Ни му нын сы-хуан дўш ман ди җы йи че дун щи. Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба та му ги ни му ги ги ли. 15Зу җы му җя лян ли ни му йүан ди йи че чын пу ган.
16Җи сы ни му ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон ди чын пу җан шон, ба нэ тар йи гә жын ди мин ду бә лю. 17Ба та му җо чў Анла хў Тор ля ди фын фу йи ман җё чын ха рам, ван чүан щё ме дё: ба хеттей жын му, амор рей-жынму, ха нан ей жын му, фе резей жын му, евей жын му дэ иевусей жын му. 18Җы му җя та му бу нын җё тё ни му фан лян, ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ган гў на хар, за му җя та му бэ вон та му хў да му ди сы хур ган кә ву-сын за сы чин ди ни.
421
Фа лү 21
19Җи сы ни му ба дўш ман ди бу лүн на гә чын пу ви чў, гун фу дан да ли, ни му ба туан йүар ди го тян фу на фу ту бә кан, йин цы сы ни му нын чы та ди го тян. Фу бусы жын, та да ни му гын чян дуә бу дё. 20Кә сы ни дан җы до на йигә фу бусы го тян фу, ба та нын кан дё, ви чў чын пу ди сы хур ба му ту сы йүн ди гэ чён, ган ту чын пу та дё.
Замуҗябадасыдивузуйжындизуйнынщидёни
21Дан сы зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон шон ни му кан җян ли гә зэ тан до ни тон ди да-
сы ди жын, кә сы сы сый җы бу до сый ба та да сы ли, 2нэ хур җё ни му ди ло жын му дэ вын гуан сы ди жын му до нэ тар, да мэ ти гын чян до җу ви ди чын пу ба лў ди чон-дуан лён ха. 3Йи ху ли мэ ти дин җин ди чын пу ди ло жын му ё на йи гә мә ли гуә ди ди дэ мә дэ ха җя бан ди ву ню ва зы, 4ба та ла до ю хә ди, мә ли гуә дэ мә җун гуә ди чуан до ни, зэ нэ тар зэ дё. 5Ле вий зў ди жын му, Исраил ди ахун му, е ё лэ ни. (Йин цы-сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба та му җян чўлэ җё фу сы Та ни зэ му сы ви Та ди мин зы пан вон хо ни, җо чў та му ди хуа ё вын за ён ди зын җён хуэй җә сы да ли жын ди гуан сы ни). 6Ли җы гә мэ ти дин җин ди чын пу ди ло жын му ё зэ зэ дё ди нэ гә ву ню ва зы шон ба гә җя ди шу щи дё, 7да шын фә ни: «Вә му мә хэ гуә җы гә жын ди мин, вә му е мә җян, сый ба та да сы ли. 8Җў! Вә му чи то ди җё Ни фон шә Ни да Еги пет җе фон чў лэ ди исраил жын му. Бә җё да сы ву зуй жын ди зуй до Ни ди исраил жын му шон». 9Зу җы му җя ни му зэ Җў ди мян чян ган гун до, зу җы му җя ё ба да сы ди ву зуй жын ди зуй да ни му шон щи дё ни.
Замуҗялянгуәгуәлэдинүжынмуёбанни10Җи сы ни му лян дўш ман да ли җон ли, ни му бэ вон ди
Анла хў Тор ля ги ни му ба дый шын дуан ги ли, йи ху ни му ба дўш ман гуә гуә лэ ли, 11ни зэ та му ли ту кан җян йи гә җүн мый нү жын, ба та нэ шон ли, йи ху вон щён чү шон ни, 12нэ хур ни ба та лин до ни ди җя ни, җё та ба ту ти дё, ба
422
Фа лү 21
зы җя җё дё, 13ба йи шон хуан дё, җў до ни ди җя ни. Җё та шын до ни ди җя ни, йи гә йүә пә фан-юцу ди җё кў та ди нён-ло зы. Йи гә йүә гуә ли ди йи ху, ни лян та нын җе хун. 14Йи ху ни дан бу щи хуан та ли, ни ги та ба зыю ги ги, щён вон на ни чи, ни фон кэ, кә сы ни бу нын ба та зў чын нў, мэ дё, йин цы сы ни нин гў ди ба та чү шон ли.
Гитуйигәэрзыҗичындийилэзы15Сый дан ю лён гә щи фу зы – ба йи гә та нэ, ба ди эр гә
җян бу дый, – лён гә щи фу зы ду ги та сын-ён лигә эр зы, кә сы ту шу зы сы та бу щи нэ ди щи фу зы ён ха ди, 16нэ хур ган ги эр зы му фын цэ бый ди сы хур, та бу нын ги та щи нэ ди щи фу зы ди эр зы ба ту шу зы ди чүан шы ги ги, йин цы сы та бу щи нэ щи фу зы ди эр зы ю җы гә чүан шы ни. 17Суй жан нэ сы та бу щи нэ щи фу зы ди эр зы еба, да да ё ба ту йи гә эр зы ди чүан шы жын чын ни, йин цы сы җы гә ва ва чын ха та да да ди ли лён ди тур ли. Та ё ги та ди ту йи гә эр зы да та йи че цэ бый ли ту дуә йү фын ги лён лэ зы ни.
Лянбутинхуадиэрзызамуҗяёбанни18Сый дан ю пи чи җён ди дэ щин нин ди эр зы, бу тин
нён-ло зы ди хуа, та му ба эр зы зы җё ли еба, та хан бу тин, 19нэ хур җё нён-ло зы ба та лин до та му җў ди чын пу ди гэ мын гын чян, ги нэ тар зуә ди ло жын му 20фә: «Вә му ди эр зы сы пи чи җён дэ щин нин ди жын, бу тин вә му ди хуа. Та нэ бый кар хуа чян дэ хә җю». 21Йи ху чын пу ди йи че жын ё на шы ту ба та да сы ни. Зу җы му җя ни му ба ха да ни му ди җун җян ни чү дё. Исраил жын му ба җы гә тин җян зу хэ па ни.
Заёндифалүдэфынфу22Дан сы ги сый ви та ди гў на хар дин ли сы зуй ли, ба та
дё до фу шон, 23җё та ди мэ ти зэ фу шон йи ван щи бә дё. Зу нэ йи тян ба та ян дин ё сун дё ни, йин цы сы ба фу шон дё ди мый йи гә жын Хў да җу дё ли. Ба мэ ти сун дё, ни му ба бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон бә зў зон ли.
423
Фа лү 22
22Ни дан кан җян на гә исраил жын ди ню хуэй җә сы ён ми ли лў ли, ни да сын лин гын чян вон гуә бә зу, дэ чў, ба та ги та ди җў жын ла хуэй чи. 2Кә сы та ди җў жын дан ли ни җў ди йүан хуэй җә сы ни жын бу дый сый сы сын лин-ди җў жын, нэ хур ни ба сын лин ла до ни гә җя ди җя ни, дын ди җё җў жын ба та му зо ди лэ, йи ху ни ги та ги ги. 3Ни дан ба исраил жын ди ми ли лў ди лү лү зы, дю дё ди йи шон хуэй җә сы дан лин са дун щи зо җуә, ги та ди җў жын е зу нэ му җя ги ги. Ни ян дин ги бон цу.
4Ни дан кан җян на гә исраил жын ди лү лү зы хуэй җә сы ню зэ лў шон де до ли, ни вон гуә бә зу: ги ни ди ди щүн бон мон ди ба сын лин ла че лэ.
5Нү жын бу нын чуан нан жын му ди йи шон, нан жын е бу нын чуан нү жын му ди йи шон, йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля хэ хын җы му җя да бан ди нэ гә ди ни.
6Ни дан зэ фу шон хуэй җә сы ди ха зо җуә ли гә чёр ди вә вә зы, дан сы чёр зэ дан го ту хуэй җә сы зэ чё ва зы го ту вә ди ни, – ни бу нын ба му чёр на шон зу. 7Ба чё ва зы нын на шон, кә сы ба му чёр ни фон кэ. Дан җы му җя ган, ни гуә пин нан-ву сы ди жы зы ни, җў чон йүан ни.
8Ни щю гэ щин фон зы ди сы хур, ян дин ё ги фон дин зы-ди бян бянзы шон ги сы җу-ба хани ба дон дон зы да шон ни. Зу җы му җя дан сы бу лүн сый мын ган зы де ха чи ву чон ли, ни шон мәю зуй.
9Ги пу то йүан зы ни сы са җун зы бә са; ни дан җы му җя ган, нэ хур ни чы бу дый җы гә пу то дэ җун зы ди шу чын.
10Ба по ню лян лү йи дар ни вон ли хуа ли ту бә то ди җё ли ди.
11Ни бә чуан на ён мо дэ ма бу ди щян йи дар ни фын ха-ди йи шон.
12Ги ни чуан ди йи шон бян бянзы шон ба суй зы дё шон.
Нанжынляннүжынлэвондифалү13Дан сы нан жын ба щи фур чү шон, лян та фи ли җё ли,
йи ху җян бу дый та ли, 14вәё җё щи фур дый ха мин шын, ги
424
Фа лү 22
та гуэ зуй ди фә: «Вә ба та чү шон ли, кә сы та бусы нү зы». 15Нэ хур җё щи фур ди нён-ло зы ба тун ха чуон ди ще бый-дан зы на шон (җы гә фәди сы та зо чян сы нү зы), ги чын пу гэ мын гын чян зуә ди ло жын му кан ги. 16Да да ги ло жын му ё фә ги ни: «Вә ба нүр ги җы гә жын чў җя ги ли, җы хур та җян бу дый вә ди нүр ли. 17Та җё вә ди нүр дый ха мин шын-ди ни, ги та гуэ зуй ди фә сы, та бусы нү зы. Ни му кан, җы гә тун ха чуон ди ще бый дан зы фәди сы вә ди нүр зо чян сы нү зы!» Ба җы гә хуа фә ван, җё да да ба ще бый дан зы пу до чын пу ди ло жын му мян чян. 18Нэ хур чын пу ди ло жын му ги җы гә нан жын ё дин зуй ни, 19ги та фа йи бый йин чян, ба чян ё ги нүр ди да да ги ги ни, йин цы сы та ба Исраил ди нүр чуа щё ли. Йи ху җы гә нү жын лян та йи дар ни шын ха-ни, нан жын йи бый зы бу нын лян та лин ган.
20Кә сы җы гә нан жын фә ди хуа дан сы җын ди зэ му сы нён-ло зы ба та ди нү зы ди җын ли мә зо җуә, 21нэ хур ба нэ гә нү зы ё лин до да да җя ни ди гэ мын гын чян, җё чын пу ди жын му на шы ту ба та да сы. Йин цы сы җы гә нү жын ги исраил жын му ган лигә хэ щю ди сы чин, та зэ да да ди җя ни мә чў мын ди сы хур ган ли хў лон ди гў на хар ли. Зу җы му җя ни му да ни му ди җун җян ни ба ха мян дё.
22Дан сы ба нэ гә нан жын лян дан лин жын ди щи фур фи җё ди сы хур җуа чў, ги та му лён гәр ду ё дин сы зуй ни. Зу җы му җя ни му да исраил жын му җун җян ни ба ха мян дё.
23Бу лүн на гә нан жын лян кә җя дин ха хун ди нү зы зэ чын-пу ни дан фи җё зэ му сы ба та му җуа чў ли, 24ба та му лён гәр ё лин до чын пу вэ ту, на шы ту да сы ни. Ба нү зы да сы, йин цы-сы та зэ чын пу ни мә хан жын ги та бон мон лэ. Ба нан жын да сы, йин цы сы та лян кә җя дин ха хун ди нү зы фи ли җё ли. Зу җы му җя ни му да ни му ди җун җян ни ба ха мян дё.
25Дан сы зэ тан до ни бу лүн на гә нан жын ба кә җя дин ха хун ди нү зы гў ди җё лян та фи җё ли, нэ хур гуон ба нан-жын ё да сы ни. 26Бу нын хэ нү зы ди мин, йин цы сы та мә ган ха дин сы зуй ди гў на хар. Җы гә сы чин зу щён сый зэ тан до ни ба жын пу шон да сы ди йи ён. 27Нан жын зэ тан-
425
Фа лү 23
до ни ба нү зы зо җуә, гў ди җё лян та фи ли җё ли, суй жан та да шын хан ли еба, сы сый ду мә җю та.
28Дан сы бу лүн на гә нан жын ба хан мә дин ха хун ди нү зы гў ди җё лян та фи җё зэ му сы ба та му җуа чў ли, 29нэ хур та ё ги нү зы ди да да пый ву шы гә йин чян ни. Ба нэ гә нү зы та ё чү шон ни, йин цы сы та ба нү зы гў ди җё лян та фи җё ли. Нан жын йи бый зы бу нын лян та лин ган.
30Сы сый ду бу нын лян та да да ди щи фур фи җё, ги да-да да лян.
ЗамуҗядижынмунынчынхаҖўдиминжын
23Дан сы на гә нан жын ди дан ясуй ди хуэй җә сы кан дё-ди, җы му җя ди жын бу нын чын ха Җў ди мин жын.
2Хў лон нү жын ди эр зы лян та ди ху бый йи чыр до ди шы бый зы бу нын чын ха Җў ди мин жын. 3Аммон жын хуэй-җә сы моав жын лян та ди ху бый йи чыр до ди шы бый зы бу нын чын ха Җў ди мин жын. 4Ни му да Еги пет зу ди сы хур, та му зэ лў шон ги ни му мә ги чы ди дэ хә ди. Та му хан да Ме со по та мия, да Пе фор чын пу ни ба Веор ди эр зы Ва лаам гў ди лэ, җё ба ни му җу дё ни. 5Кә сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мә щён тин Ва лаам; нэ гә ви фын шон Та ба җу гэ чын бэ рэ кэ ти ли, йин цы сы Анла хў Тор ля щи нэ ни му ни. 6Ни йүн зун ги та му бә пан вон пин нан дэ бэ рэ кэ ти.
7Ни му бә щян тан идумей жын му ли – та му сы ни му ди чин чин. Бә щян тан еги пет жын – ни му зо чян зэ та му ди ди фон шон җў гуә. 8Та му ди ди сан бый зы ди ху бый нын чын ха Җў ди мин жын.
Замуҗябаҗүндуййинпанзўганҗинни9Ни му чў чи да җон чи ди сы хур щё щин ди, бә җё сы са
дун щи ба ни му зў чын бу ган җин ди ли. 10Дан сы хи ли фи-мын ди ни да на гә нан жын ди шын шон тон ха ди зыр ба та зў чын бу ган җин, та ё да йин пан ни чў чи, шын до вэ ту ни. 11Дын до ху шон, та ё ба гә җя на фи щи дё ни. Жә ту луә ди сы хур та йүан хуэй нын хуэй до йин пан ни.
426
Фа лү 23
12Зэ йин пан ди вэ ту ни му ё җян йи гә зу мо җүан ди вәр ни. 13Чў гуә җүн чи, ни му ди шу ни хан ё на йи гә те щян зы ни, җи сы ни му зу кэ ху ли, ва йи гә кын кыр, йи ху ба фын на тў гэ чў. 14Вәё бо хў ни му зэ му сы ба дўш ман ги ни му җё-до шу ни, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля лян ни му йи дар-ни шын до йин пан ни ни. Йин ви җы гә ни му ди йин пан ё чын ха ган җин дэ гуй җун ди ни, җё Җў бә кан җян ни му ди хэ щю сы чин ли зэ му сы ба ни му бә лё ха ли.
Данлиндизаёнфалүдэфынфу15На гә нў дан да җў жын гын чян по дё, до ни му гын чян
чи то ди җё ба та бо хў ха, ни му ба та бә җё дэ ги та ди җў жын-ли. 16Җё та шын до ни му гын чян, зэ ни му ди чын пу ни та щён зэ на тар җў, җё җў чи, бә җә мә та.
17Исраил ди нү зы му хуэй җә сы эр ва зы му бу нын мэ гә җя ди шын зы. 18Ни му ван чын са вар дэ ди сы хур, ба мэ ли шын-зы ди чян вон ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди сы ни бә ги, йин цы сы Анла хў Тор ля хэ хын мэ гә җя шын зы ди жын ди ни.
19Ни му ги исраил жын дан сы җе чян, лён шы хуэй җә сы дан лин ди са дун щи, бу нын зэ та гын чян дуә йү ё чян. 20Ни му ди чян нын зэ вэ гуй жын гын чян җон, кә сы ни му ги исраил жын җы му җя бә җе чян, җё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ви җы гә зэ ни му вон ху җан ди нэ гә ди фон шон, зэ ни му йи че ган ди сы чин шон ги ни му ги бэ рэ кэ ти.
21Ни му ги Анла хў Тор ля дан ги ли гә вар дэ, ба та куэ-куэ ди ё ван чын ни, йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля зэ ни му гын чян ё җә ва бу ни, нэ хур ни му ди гў на хар зэ ни шон ни. 22Ни му ги Анла хў Тор ля дан мә ги вар дэ, ни му мәю гў на хар ни. 23Кә сы ни му дан ги Анла хў Тор ля гә җя ги ли гә зы ю ди вар дэ, ба та ян дин ван чын.
24Дан сы ни му җин до ни му лин җү ди пу то йүан зы ни, щён чы дуә шо пу то, нын чы, кә сы вон куон зы ни бә шу. 25Дан сы ни му до ни му лин җү ди мый зы ди ни ли, ни му щён чы дуә шо мый зы, нын на шу җю ди чы, кә сы на лян до бә гә та ди мый зы.
427
Фа лү 24
Лингандидэкәҗехундифалү
24Дан сы сый чү ли гә щи фур, йи ху ба та бу ёли, кан бу-шон та ли, нэ хур та ги щи фур ще йи гә лин ган дё ди
зы дан дан зы ги до шу ни, да та ди җя ни да фа зу. 2Йи ху нү жын дан кә җя ли жын, 3дан сы ди эр гә нан жын е ба та бу ёли, нэ хур җё та ги щи фур ще йи гә лин ган дё ди зы дан дан зы ги до шу ни, да та ди җя ни да фа зу. Кә сы җы гә нү жын ди ди эр гә нан жын дан сы ву чон ли, – 4ту йи гә нан жын бу нын йүан хуэй ба та чү шон, йин цы сы до та шон щи фур чын ха бу ган җин ди ли. Җў хэ хын җы гә ган бан ни. Ни му ба ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон бә зў чын бу ган җин ди ли.
Щиннүщүлянщинщифурлибяндифалү5Дан сы нан жын щин җин җе ли хун, бә җё та дон бин чи ли
хуэй җә сы ган дан лин сы са шә хуэй гун сы. Җё та шын до җя ни, җын җыр йин ян лян щи фур го щин.
6Ни дан сы ги сый җе са, дин чян ди ви фын шон бә на та ди мә пан шы, йин цы сы нэ гә жын зу щён на та му ди мин ди ни.
7Сый дан ба дан лин исраил жын ту дё, зў чын нў хуэй җә сы ба та мэ дё ли, ги җы му гә зый ва зы ян дин ё дин сы зуй ни. Зу җы му җя ни му да ни му ди җун җян ни ба ха мян дё.
8Ни му дан хэ ма фын бин ди ни, ян дин җо чў Ле вий зў-ди ахун му ги ни му ги ди йи че фын фу ган; хо хор зун хў вә ги та му фә ха ди йи че. 9Җи ди, ни му да Еги пет чў лэ зэ лў шон зу ди сы хур, ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги Ма-риам ган лигә са.
10Ни му дан сы ги сый җе лигә са дун щи, бә җин та ди фон зы ни чү дин чян, 11ни му зэ вэ ту дын ди, җё та гә җя ба дин чян на чў лэ ги ни му ги ги. 12Та дан сы чүн жын, дан сы дин чян ди вәр шон ги ни му ги та ди йи шон, ни му ба та ди җы гә дин чян вон ди эр тян бә лю. 13Зу нэ йи тян ди ху шон ни му ги та ян дин ба дин чян хуан ги, җё та фи җё кэ ли нын
428
Фа лү 25
на нэ йи җян йи шон ба гә җя ди шын зы гэ чў. Йи ху та ги ни му хо хор до ще ни зэ му сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба ни му ган хади җы гә гун до сы чин е кан җян ни.
14Ни му бә хун гўха зў хуә ди жын, на па та сы чүн ди хуэй-җә сы ёчы ди жын, бу лүн та сы ни му ди ди щүн исраил жын хуэй җә сы зэ ни му дон җун ни җў ди вэ гуй жын. 15Зу нэ йи-тян жә ту луә ди зы чян, ги та ба та зын ха ди чян суан ги, йин цы сы та сы гә чүн жын, зы вон нэ гә чян ди ни. Бу ли та ги Җў ба ни му го ги ни, нэ хур ни му зу ю гў на хар ни.
16Ги нён-ло зы ви та му ди эр нү ган хади гў на хар бу нын дин сы зуй. Ги эр нү ви та му нён-ло зы ган хади гў на хар е бу нын дин сы зуй. Ги мый йи гә жын ви та ган хади гў на-хар цэ нын дин сы зуй.
17Ги ли щён жын му дэ ети му ба гун до бә зў фан; дин-чян ди ви фын шон бә на гуа фу ди йи шон. 18Ни му җи че лэ, зо чян ни му зэ Еги пет е дон гуә нў. Анла хў Тор ля ба ни му да нэ тар җе фон чў лэ ли, йин ви җы гә вә фын фу ди җё ни му ян дин зун хў җы гә ни.
19Ни му шу мый зы ди сы хур дан ба җи кун зы мый зы вон дё ди ни ли, бә хуэй до нэ тар чү та му чи – ги ли щён жын, ети му дэ гуа фуму лю ха, җё та му шу чи. Җё ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни ди йи че сы чин шон ги бэ рэ кэ ти. 20Ни-му ба оли ва шу йи бян, ди эр бян зэ фу шон бә зо шын ха ди го тян ли: ба та му ги ли щён жын, ети му дэ гуа фуму лю ха. 21Зэ ни му ди пу то йүан зы ни ни му ба пу то җю ли ди йи ху, ди эр бян зэ бә шу шын ха ди пу то ли: ба та му ги ли щён жын му, ети му дэ гуа фуму лю ха. 22Ба ни му зо чян зэ Еги пет дон ха нў ди ни му йүн зун бә вон дё ли; йин ви җы гә вә фын фу ди җё ни му ян дин зун хў җы гә ни.
25Дан сы лён гә исраил жын зын җён бу лүн са вын ти, җё ба та му лин до вын гуан сы ди вәр шон, зэ нэ тар
ба та му ди зын җён вын кэ: ги юцуә жын ба зуй дин ги, ба мәю цуә ди – щи бый. 2Дан сы ги юзуй ди жын дин ха на бян зы да ди зуй, вын гуан сы ди жын җо кан ди җё та тон до
429
Фа лү 25
да ди вәр шон, җо чў та ди зуй ба та на бян зы да. 3Дин дуә-ди ба та нын да сы шы бян зы, йин цы сы дан ба та дуә йү да җи бян зы, җы гә җё ни ди ди щүн зэ ни ди мян чян нын ди җя нха.
4Җян ню мә мый зы ди сы хур, ба та ди зуй бә бон чў.
Гивучондёдидищүнгандиҗонзэ5Дан сы лён гә ди щүн зэ йи дар ни җў, та му ли ту йи гә мә
лю ха эр нү, ву чон ли, йи ху җё та ди гуа фу бә җя пон жын. Та ди щё фу зы ба та ё чү шон ни – җы сы ги ву чон дё ди ди-щүн ган ди җон зэ. 6Та му ди ту шур эр зы ё чын ха ву чон дё ди ди щүн ди эр зы ни, җы му җя та ди гын зэ Исраил ди җун-җян ни бу дуан. 7Кә сы щё фу зы дан бу щён чү та, нэ хур җё җы гә гуа фу до чын пу гэ мын гын чян, ги нэ тар зуә ди ло жын му фә: «Вә ди щё фу зы бу щён ган гә җя ди җон зэ, зэ Исраил ди җун җян ни ги та ди гә гә мә щин ги ху бый». 8Җё чын пу ди ло жын му ба нэ гә жын җё лэ лян та то лүн йихар. Йи ху та хан нин нин дан бу дайин чү нэ гә гуа фу, 9нэ хур щүн ди щи фур ё зэ ло жын му ди мян чян ба щё фу зы ди йи гә хэ туә ха лэ, ги та ди лян шон тў йи ку, да шын фә ни: «Сый бу щён ги гә җя ди гә гә ги ху бый, ги та зу җы му җя ё ган ни». 10Йи ху ба нэ гә жын ди җя зэ исраил жын му ди җун җян ни җё чын «Туә ха лэ хэ ди җя ни».
Данлиндизаёнфалү11Дан сы лён гә нан жын да кэ чуй ли, та му йи гә ди щи фу-
зы лэ щён ги нан жын бон мон, дан сы ба та да дўш ман ди шу ни җе фон ди сы хур ба нэ гә жын ди дан җуа чў, 12дан сы нү жын нэ му җя ган, бә щи тын та ли – ба та ди шу ё кан дё ни.
13‑14Ни му бә сы хуан бу гун до ди җуй зы дэ фур лён. 15Гуон сы хуан дуй дэ җын җуй зы, дуй дэ җын фур лён, җё ни му зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон шон җў чон йүан. 16Сый лян җы му җя ди бу гун до ди ган бан хун жын, Анла хў Тор ля хэ хын та ни.
430
Фа лү 26
Баамаликжынмуйиманёщёмедёни17Ни му җи че лэ, җи сы ни му да Еги пет чў лэ зэ лў шон
зу ди сы хур, ама лик жынму ги ни му ган ли са ли. 18Ни му фа ди мәю хар ли ли, та му ба ни му да ху ту пу шон, ба мәю җин ди жын му да сы ли – та му мә па щён Хў да. 19Йин ви җы гә җи сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба Та ги ни му щү ди ди фон ги ги, ба ни му җу ви ди йи че дўш ман ган чў чи, ни му ян дин ба йи че ама лик жын ё щё ме дё ни, җё жын му зэ бә җи че лэ та му ли. Бә вон дё ли!
Җүтуйигәшучындигўрбани
26Җи сы ни до ли ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни ги ди ди фон шон, зэ нэ тар җў ха, 2ни ба ту йи хуэй
шу ха ди шу чын ли ту ди гә ён го тян гә до куон зы ли ту, на до бэ вон Анла хў Тор ля ди вәр шон. 3Зу нэ гә сы хур ни до ган гун сы ди Исраил ахун ди мян чян, ги та фә ги: «Җир гә вә ги за му бэ вон ди Анла хў Тор ля до щелэ ли. Җы сы ма, вә җин до Та ги за му ди зў зў-бый бый щү ди нэ гә ди фон ли».
4Исраил ди ахун ба ни шу ни ди куон зы җе шон, гә до ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ди шо гўр ба ни җуә зы ди мян чян ни. 5Ни гә җя зан до Анла хў Тор ля мян чян, җы му җя фә: «Вә ди зў щян сы юҗуан ди ара мей жын. Та лян бу дуә ди жын до ли Еги пет, зэ нэ тар җў ха ли. Йи ху та му чын ха фур дуә ди, ли лён да ди ви да мин зў ли. 6Кә сы еги пет жын му ба вә му җә мә ди тэ за ли, гў ди җё дон нў ги та му шу кў ли. 7Нэ-хур вә му шын хуан ди чи то ли вә му зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля ли. Та ба вә му тин җян ли, ба вә му шу кў ди, җун хуә дэ япый кан җян ли. 8Җў щян ли хо шо кэ ра мэ ти, ган ли чё чи дэ сын за сы чин ли, зу җы му жя на Та ди ви да ли лён дэ нын гу ба вә му да Еги пет җе фон чў лэ ли. 9Йи ху Та ба вә му лин до җы тар лэ ли, ба җы гә тон ню нэ зы дэ фын-ми ди фу җү ди мян ги вә му ги ги ли. 10Йин ви җы гә җир гә вә ги Җў ба ту йи хуэй зэ җы гә ди шон шу ха ди шу чын ди лён шы дэ го тян на лэ, щён ги Та җү ги ни».
431
Фа лү 26
Йи ху ни ба куон зы гә до ни бэ вон ди Анла хў Тор ля мян-чян, зэ нэ тар ги Та бэ йиха. 11Ни ви ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни лян ни ди җя щя ги ха ди йи че бэ рэ кэ ти го щин. Җё лян ни йи дар ни җў ди ле вит жын му дэ вэ гуй жынму е го щин.
12Хуэй хуэй ди сан нян ди нэ йи нян (җы зу сы фын ни-ди йи че шы чир ди нэ йи нян) ни ба ни ди шы чир ги ни ди чын пу ни җў ди ле вит жын му, вэ гуй жынму, ети му дэ гуа-фуму ги ги, җё та му чы зэ му сы чы бо. 13Йи ху ни зэ ни бэ вон ди Анла хў Тор ля ди мян чян фә: «Вә да вә ди җя ни ба гуй җун ди йи лэ зы на лэ, җо чў Ни ги вә ги ха ди фын фу ги ле вит жын му, вэ гуй жынму, ети му дэ гуа фуму ду ги ги ли. Ба шы чир ли бян ди фа лү вә йи ман ван чын ли, йи гә ду мә вон дё. 14Вә ви ву чон дё ди жын пә фан ди сы хур мә чы җы гә шы чир; бу ган җин ди сы хур вә мә ду гуә та; ги ву чон дё ди жын да та ли ту вә мә җү чў чи гуә. Анла хў Тор ля! Шы чир ли бян Ни фә ли са, вә йи ман зун хў ли. 15Вә чи то ди җё Ни да тян шон, Ни ди гуй җун вәр шон кан йихар, ги Ни ди мин жын – исраил жын му дэ вә му җў ди җы гә ди фон ги бэ рэ кэ ти. Ба җы гә фу җү ди фон Ни җо чў Ни ги вә му ди зў зў-бый бый щү ха ди хуа ги вә му ги ги ли».
ИсраилсыҖўдиминжын16Җир гә ни бэ вон ди Анла хў Тор ля фын фу ди җё ни
зун хў җы йи че фа лү дэ мин лин ни, ни лян ни ди йи че щин дэ йи че ди җин шын зун хў та му. 17Җир гә ни му фә-ли: Анла хў Тор ля сы ни му ди Хў да, ни му җо чў Та ди лў зу ни, тин Та ди хуа ни, зун хў Та ди йи че фа лү, мин лин дэ фын фу ни. 18Җў җир гә е фә ли: ни му җо чў Та щү ха ди хуа чын ха Та ди мин жын ли, йин ви нэ гә ни му ё зун хў Та ди йи че фын фу ни. 19Җў ба ни му зэ Та зо ха ди йи че мин зў-ди җун җян ни зў чын дин ви да ди мин зў ни, ги ни му ги мин шын ни, җё жын му ду тэ нэ дэ куа җён ни му ни. Җо чў Анла хў Тор ля щү ха ди хуа, ни му чын ха Та гә җя җян чў-лэ ди, гуй җун мин зў ни.
432
Фа лү 27
БаХўдадифалүщедошытушонли
27Йи ху Му са лян Исраил ди ло жын му ги исраил-жын му фә ли:
– Ни му ян дин зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын-фу. 2Җи сы ни му гуә ли Иор дан хә нэ бон гә, җин до ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон ни, ни му зы җигә да шы ту, на шы хуэй ба та му фа бый. 3Ги та му го ту ба җы йи че фа лү дэ фын фу ще шон. Җи сы ни му җин до ни му зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му щү ха ди фу җү, ню нэ зы дэ фын ми тон ди нэ гә ди фон 4зэ му сы гуә ли Иор дан хә нэ бон гә ли, җо чў вә җир гә ги ни му фын фу ха-ди нэ гә ган: ба нэ җигә да шы ту зы до Ге вал сан шон, ба та му на шы хуэй фа дё. 5Нэ тар ни му хан на шы ту ги ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля щю гэ йи гә шо гўр ба ни ди җуә зы, кә сы на те җя жү бә кан шы ту, 6йин цы сы ни му ги Анла хў Тор ля гэ шо гўр ба ни җуә зы ди сы хур, гуон ё сы хуан хў-лун шы ту ни. Зэ нэ гә җуә зы шон ни му ги Анла хў Тор ля ба шо ди дэ 7пин нан гўр ба ни җү шон, чы ни җү ха ди гўр ба ни, зэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мян чян го щин. 8Ни му зэ ни му зы че лэ ди җигә да шы ту го ту ба Хў да ди фа лү ди мый йи җү хуа щян щяр ще шон.
9Йи ху Му са лян Ле вий зў ди ахун му ги йи че исраил-жын фә ди:
– Исраил жын му! Ни му лю шын тин: җир гә ни му чын-ха Анла хў Тор ля ди мин жын ли; 10йин ви җы гә ни му тин Анла хў Тор ля ди хуа, зун хў вә җир гә ги ни му ги ди Та ди йи че фа лү дэ фын фу.
Хўдафәхадиҗума11Нэ йи тян Му са хан ги исраил жын му фын фу ли: 12– Ни му гуә ли Иор дан хә нэ бон гә ди йи ху, җы җигә
зў: Щи мэ ди, Ле вий ди, Яхў ти ди, Исса хар ди, Юсуф ди дэ Вениа мин ди зў ё зан до Га ри зим сан шон ги мин жын да-шын ти фә Хў да ди бэ рэ кэ ти ни. 13Җы җигә зў: Ру вим ди,
433
Фа лү 27
Гад ди, Асир ди, За ву лон ди, Дан ди дэ Неф фа лим ди зў ё зан до Ге вал сан шон ги мин жын да шын ти фә Хў да ди җу ма ни. 14Җё ле вит жын му ги да җя җы му җя да шын фә:
– 15Сый на шы ту, му ту хуэй җә сы җин зы зў дан лин хў-да му ди ён зы зэ му сы ту ту-мә мә бэ вон та – Хў да җу нэ гә жын ни. Җў ба җы гә хын ди хын.
Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 16Хў да җу бу тэ нэ нён-ло зы ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 17Хў да җу нуә лин җү бян җе ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 18Сый ба ха зы ба йир лин до цуә лў шон – Хў да җу
нэ гә жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 19Сый ги ли щён жын му, ети му дэ гуа фуму ба гун до
зў фан, Хў да җу нэ гә жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 20Сый лян та да да ди щи фу зы фи җё ди ги да да да лян,
Хў да җу нэ гә жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 21Хў да җу лян сын лин фи җё ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 22Хў да җу лян гә җя ди зы мый фи җё ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 23Хў да җу лян гә җя ди вэ му нён фи җё ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ!
434
Фа лү 28
– 24Хў да җу ту ту-мә мә да сы жын ди жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 25Сый на чян хэ мә зуй жын ди мин, Хў да җу нэ гә
жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ! – 26Сый бу зун хў җы гә фа лү ди хуа зэ му сы
җо чў та му бу ган, Хў да җу нэ гә жын ни. Да җя йи ман ё хуэй да ни: – Аминэ!
Хўдагидибэрэкэти(Левит26:3‑13;Чунфәфалү7:12‑24)
28Ни му дан тин ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди хуа, нин нин зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фын фу,
Та ба ни му би дун-яшон йи че ди мин зў зў чын ви дади ни. 2Ни му дан тин Анла хў Тор ля ди хуа, вон ху Та ди җы йи че бэ рэ кэ ти до ни му шон чын ни:
3Җў ги ни му ди чын пу дэ тан до ги бэ рэ кэ ти ни. 4Җў ги ни му цы мин хо шо эр нү ни, лён шы, ён дэ ню ни. 5Җў ги ни му ди шу лён шы ди куон зы дэ хуә мян ди пын
ги бэ рэ кэ ти ни. 6Җў пан вон ди җё ни му пин нан чў чи, пин нан хуэй лэ ни. 7Җў ба пу шон ни му лэ ди дўш ман зэ ни му мян чян да-
бэ ни. Да йи ха ни та му да ни му лэ ни, кә сы вон чи ха ни да ни му гын чян по дё ни.
8Җў җё ни му ди цон фон ни лён шы ман ни, ги ни му ди йи-че гун кў шон зэ Та ги ни му ги ди ди фон ни ги бэ рэ кэ ти ни.
9Ни му дан зун хў Анла хў Тор ля ди фын фу, Та ди хуа, гын шон Та ди лў зу, Җў җо чў Та ги ни щү ха ди хуа, җё ни чын ха Та ди җян чў лэ ди, гуй җун мин жын ни. 10Дун-яшон ди йи че жын кан җян Җў ба ни му җян чын Та ди мин жын-ли – та му зу хэ па ни му ни. 11Нэ хур Җў ги ни му, зэ Та ги ни му ди зў зў-бый бый щү ха ги ди ди фон шон цы мин хо шо эр нү, сын лин дэ фу җү лён шы ни. 12Җў ба Гә җя ди тян-
435
Фа лү 28
шон ди фу җү цон фон да кэ, йүн ди сы хур җё ги ни му ди ди шон щя йү ни, ги ни му ди йи че гун кў ги бэ рэ кэ ти ни. Та җё ни му ги хо шо мин зў җе чян ни, кә сы ни му гә җя зэ сы сый гын чян бу җе чян. 13Ни му дан нин нин зун хў вә җир гә ги ни му ги ди Анла хў Тор ля ди йи че фын фу, Та ба ни му зэ дан лин мин зў ли ту зў чын ту ни, бусы йи ба, җё ни зан до го ту ни, бусы зэ ди ха. 14Кә сы ни му йүн зун бу нын да вә җир гә ги ни му ги ди бу лүн сы са фын фу шон җуан-гуә чи хуэй җә сы бэ вон дэ фу сы дан лин хў да му.
Лянбутинхуадижынмуйүдибэля(Левит26:14‑46)
15Кә сы ни му дан бу тин ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди хуа, нин нин бу зун хў вә җир гә ги ни му ги ди йи че фа лү дэ фын фу, нэ хур җы ще зы бэ ля до ни му ди ту шон ни:
16Җў ба ни му ди чын пу дэ тан до җу дё ни. 17Җў ба ни му ди шу лён шы ди куон зы дэ хуә мян ди
пын җу дё ни. 18Җў ба ни му җу дё ни: ни му ди эр нү, лён шы, ню дэ ён-
чүн шо ха ни. 19Ни му чў чи ди дэ хуэй лэ ди сы хур Җў җу ни му ни. 20Ни му дан ган ха сы чин, фан лян Җў, Та ба ни му җу-
дё ни, җё ни му зэ ган ди йи че сы чин шон луан хуон ни, йү бэ ля ни, җё ни му куэ куэ ди шә дё ни, ван чүан мә ю дё ни. 21Җў ба вын бин йи гә лян йи гә ги ни му да фа ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы ба ни му зэ ни му җан шон ди нэ гә ди фон шон йи ман бу щё ме дё. 22Җў җё ни му хэ за ён җун-бин ни: ло бин, бэ зы бин, хун шын шо ди бин, шон хан бин; җё тян хан, жә фын дэ мый хэ ни му ди лён шы ни. Ган ту ни му ван чүан шә дё, җы ще зы бэ ля зэ ху ту нян ни му ни. 23Ни ди ту го ту ди тян, зу щён тун йи ён, ган дё ни; ни му җүә ди ха ди ди мян, зу щён те йи ён, нин дё ни. 24Щя йү ди вәр шон, Җў ги ди мян да фа тў лян са зы ни; ган ту ба ни му ван чүан щё ме дё, та му вон ни му шон де ни.
436
Фа лү 28
25Җў җё ни му ди дўш ман ба ни му да бэ ни. Да йи ха ни ни му да та му чи ни, кә сы вон чи ха ни да та му гын чян по дё ни. Җи сы дун-яшон ди йи че жын кан җян лян ни му йү ха ди бэ ля, та му хэ па ди да лын җан ни. 26Ни му ву чон дё-ди йи ху, фи чин дэ есын лэ, чы ни му ди сы шу ни, сы сый ба та му вон гуә бу ё. 27Җў җё ни му хэ за ён ю куә куә зы ди бин ни, зу щён зо чян Та җё еги пет жын му хэ ха ди куә куә зы йи ён: ма фын бин, со бин дэ дан лин пи зы ди бин, – ни му зо бу шон җы бин ди фон фа. 28Җў җё ни му шо дё ни, нян-җин ха дё ни, щин хў дў ни. 29Бый тян ни, зу щён ма няр-жын, мә ди-мә ди зу лў ни, кә сы ни ба лў зо бу җян. Жын му йи на вар чи фу ни му ни, ту ни му ди дун щи ни, сы сый ги ни му бу бон мон.
30Ни лян нү жын дин хун ни, кә сы дан лин ди жын лян та фи җё ни; ба фон зы гэ ха – йүн зун зэ ли ту бу җў; ба пу-то йүан зы зэ ха – чы бу шон пу то. 31Ба ни ди ню зэ ни ди мян чян зэ дё ни, кә сы йидян дяр жу ни ду чы бу шон; ба ни ди лү да ни гын чян ла шон зу ни – йүан хуэй ги ни зэ бу сун лэ; ба ни ди ён чүн йи ман ги дўш ман ги ги ни, сы-сый бу хў ни лэ. 32Ба ни ди эр нү җё вэ гуй жынму лин шон зу ни; тян тян мир ни нян җин дын ха, бый кар зы вон та му хуэй лэ ни, кә сы ни са ду бу нын ган. 33Ни жын бу дый ди мин зў лэ, ба ни фи ха нан гун кў ву лоха ди мый зы чён шон зу ни; ни гә җя йи дяр мый зы ду шу бу шон, до зэ зы, та му ба ни хан йи на вар япый дэ җә мә ни. 34Ни шу ди йи че кў нан ба ни зў шо дё ни. 35Җў җё ни ди лён гә кә ще гэ дэ да туй-шон, да җүә пян зы йи чыр до ту дин зы шон чў ма фын бин куә куә зы ни, ни зо бу шон җы бин ди фон фа.
36Җў ба ни му лян ни му ди хуон шон лин до ни му лян ни-му ди зў зў-бый бый йүн зун мә җян гуә ди мин зў гын чян ни; зэ нэ тар ни му бэ вон на му ту дэ шы ту зў ха ди хў да му ни. 37Җў ба ни му лин до нэ ще зы мин зў гын чян ни, жын му ба лян ни му йү ха ди кан җян, та му хэ па ни. Ни му чын ха та му ди щё шур ни, ба ни му бян ку гәр дэ ку люр ни.
437
Фа лү 28
38Ни му җун кэ ли – җун ди дуә, кә сы шу кэ ли – шу ди шо, йин цы сы хуон чун ба лён шы чы дё ни. 39Ни му зэ пу-то йүан зы ни ву ло пу то ни, кә сы чы бу шон пу то, хә бу шон пу то җю, йин цы сы чун чун зы ба пу то чы дё ни. 40Оли ва фу зэ ни му ди ди ни ман гә чур җон ни, кә сы ни му бу сы хуан чин-ю, йин цы сы оли ва ду ду зы луә дё ни. 41Ни му сын-ён эр нү ни, кә сы ба та му дю дё ни, йин цы сы дўш ман ба та му гуә гуә чи ни. 42Ба ни ди фу дэ лён шы йи ман җё за ён чун щё ме дё ни.
43Ни му гуй җя ни җў ди вэ гуй жын му ди ли чи йүә да ни, кә сы ни му гә җя ман мар дю дё ли лён ни. 44Та му ги ни му җе чян ни, кә сы ни му ги та му җе бу шон чян. Та му чын ха ту ни, кә сы ни му чын ха йи ба ни.
45Җы йи че бэ ля ги ни му лэ ни, та му нян ни му ни, җуй ни му ни, йи чыр до нэ гә сы хур, җи сы ба ни му ван чүан шә дё ни, йин цы сы ни му мә тин бэ вон ди Анла хў Тор ля-ди хуа, мә зун хў Та ги ни му ги ха ди йи че фа лү дэ фын фу. 46Җы гә зэ ни му дэ ни му ди ху бый шон йи на вар чын ха Хў да дин зуй ди җи хо ни. 47Ни му ю хо шо фу гуй ди сы хур, ни му го го-щин щин ди мә фу сы Анла хў Тор ля, 48ви җы гә ни му ё фу сы ни му ди дўш ман ни – Җў ба та му ги ни му да фа лэ ни. Ни му нэ вә дў зы ни, шу кон ни, мәю йи шон ни, са шон ду чүә шо ни. Ган ту ба ни му щё ме дё, та му хын хын ди япый ни му ни. 49Җў җё йүан ди фон шон, дун-я ди йир шон җў ди мин зў пу шон ни му лэ ни, ни му бу дун та му ди йү ян. Та му, зу щён хи йин йи ён, фи до ни му гын чян ни. 50Нэ ще зы дэ дў мин зў бу тэ нэ ло жын, бу щи тын щё ди. 51Та му ба ни му ди йи че сын лин лян лён шы чы гуон ни, ни му зу ву чон ни. Та му ги ни му йи дяр лён шы, пу то җю, оли ва чин-ю, ню, ён ду бу лю ха – ни му зу шә дё ни. 52Та му зэ ни му бэ вон-ди Анла хў Тор ля ги ни му ги ди ди фон шон ба ни му җў ди мый йи гә чын пу пу шон ни, ба ни му зы вон ди нэ ще зы го да чын чён ду да дё ни.
53Җи сы дўш ман ба ни му ди чын пу ви чў, ни му шу кў ди йи мяр, чы гә җя ди ва му ни, зу сы ни му бэ вон ди Анла хў
438
Фа лү 28
Тор ля ги ни му цы мин ха ди эр нү. 54‑55Нэ хур ни му җун җян-ни дин щүн щян ди дэ чё мё ди нан жын ба зы вон дю дё ди йи мяр, чы гә җя ди эр нү ни, йин цы сы зэ мәю сы са чы ди. Та ги гә җя ди ди щүн, щи нэ ди щи фу зы дэ шын ха ди ва му сы са ду бу ги. 56‑57Нэ хур ни му җун җян ни дин щүн щян ди дэ чё мё ди нү жын, та зо чян фу җү ди на җүә ду мә та гуә лў, е җы му җя ган ни. Дўш ман ба чын пу ви чў, та мәю сы са ди, ба зы вон дю дё ди йи мяр, ту ту-мә мә чы гә җя дон вәр ён-ха ди ва ва дэ тэ зы ни. Та ги щи нэ ди нан жын дэ шын ха ди ва му сы са ду бу ги.
58Ни му дан нин нин бу зун хў җы йи бын фу шон ще ха-ди йи че фа лү, бу па щён Анла хў Тор ля ди ви да дэ хэ па ди мин зы, 59Та ги ни му дэ ни му ди ху бый да фа хо шо сын за ди бэ ля дэ йүн зун кан бу хо ди вын бин ни, сы сый ба нэ ще зы зэ чы дон бу чў. 60Җў ба ни му зо чян зэ Еги пет җян гуә ди нэ ще зы сын за-хэ па ди вын бин ги ни му йи че да фа лэ ни, та му җан до ни му ди хун шын го ту ни. 61Ган ту ба ни му ду шә дё, Җў хан ба җы йи бын фа лү фу ли ту мә ти фә ха ди гә ён ди бэ ля дэ вын бин ги ни му да фа лэ ни. 62На па зо чян ни му ди фур, зу щён тян шон ди щин щю йи ён, дуә еба, ни му шо шор шын ха ни, йин цы сы ни му мә тин Анла хў Тор ля ди хуа. 63Җў за му җя го щин ди ги ни му ган ли хо ли, җё ни му фа җон зэ му сы жын фур дуә ха ни, зу җы му җя вон ху Та го щин ди ба ни му ву хў дё дэ щё ме дё ни. Та ба ни му йи ман да ни му җы хур чи ди, щён җан ди нэ гә ди-фон шон ган чў чи ни.
64Җў ба ни му сан дё чүан дун-яшон җў ди дан лин мин-зў ди җун җян ни ни. Нэ тар ни му бэ вон ни му лян ни му ди зў зў-бый бый йүн зун жын бу дый ди, лян му ту дэ шы ту зў ха ди хў да му ни. 65Җы ще зы мин зў ди җун җян ни ни му е мәю пин нан, ни му зо буха хуан ди вәр. Зэ нэ тар Җў җё ни му ди щин җан ни, җё нян җин ву дё ни, җё ни му мәю җин ни. 66Ни му ди мин фан чон дан щүан ни; бый тян, хи-ли ни му хэ па ву чон ни, ни бу җы до, хуә ха ни ма хан сы бу хуә? 67Ви ни му ди нян җин кан җян ди сын за, ни ди щин
439
Фа лү 29
хә лын лын ди тё ни. Тян тян мир ган зо йи зор зы вон ди җи сы хи дё ни, хи ли щин ни җи ди дын зо шын ни. 68Вә ги ни му фә гуә: «Ни му йүн зун зэ бу җян Еги пет ли», кә сы Җў ба ни му на фи чуан йүан хуэй сун до Еги пет ни. Нэ тар ни му йи че нан нү ба гә җя, зу щён нў йи ён, ги ни му ди дўш ман вон чў мэ ни, кә сы сы сый бу мэ ни му.
ҖўзэМоавдифоннилянисраилжынмудинлихәтунли
29Исраил жын му зэ Моав ди фон ни зан ди сы хур, Җў ги Му са ги ди фын фу җё лян та му хан дин йи гә хә-
тун ни. (Зо чян Җў лян исраил жын му зэ Синай сан шон кә җя дин лигә хә тун). Җы зу сы җы гә щин хә тун ди хуа.
2Му са ба исраил жын му җё ди лэ, ги та му фә ди: – Ни му ба Җў ги Еги пет ди хуон шон, та ди гуан жын-
му дэ чүан гуй җя ган хади йи че сы чин гә җя җян ли: 3җы зу сы нэ ще зы сын за бэ ля зэ му сы Та щян ха ди кэ ра мэ ти дэ ган хади чё чи сы чин. 4Кә сы до ву җин ди сы хур, Җў мә җё ни му ба тин ха ди дэ җян ха ди йи че сы чин ди йи сы дун. 5Та ба ни му зэ са вә ни лин ли сы шы нян, кә сы ни му ди йи шон мә лан гуә, хэ е мә чуан лан. 6Вәё җё ни му җы до Та сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, ни му мә чы гуә мә мә, мә хә гуә пу то җю дэ бый җю. 7За му до ли җы гә ди фон шон-ди сы хур, Есе вон ди хуон шон Си гон дэ Ва сан ди хуон шон Ог чў лэ, лян за му да ли җон ли, кә сы за му ба та му да бэ ли. 8Ба та му ди ди мян җан шон, за му ба та ги Ру вим лян Гад ди зў дэ Ма нас сия ди бан гәр зў фын кэ ли. 9Ни му ё нин нин зун хў җы гә хә тун ди йи че фын фу ни, җо чў та му ган ни, җы му җя ни му зэ йи че ган ди сы чин шон дый чын гун ни.
10‑11Җир гә ни му ду зан до ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля мян чян ли: мый йи гә зў ди ло жын, лин шу, гуан жын, йи че нан-нү, ло-шо, зэ ни му дон җун ни җў ди вэ гуй жынму (на па та му сы да цэ хуә ди хуэй җә сы ти фи ди жын му). 12Вәё лян Анла хў Тор ля дин гуй җун хә тун, ни му җир гә зэ җы тар зан ди ни. Ба җы гә гуй җун хә тун Анла хў Тор ля җир гә на дў ха ди җу лян ни му дин ди ни. 13Җы му җя Җў җо чў Та ги
440
Фа лү 29
ни му лян ни му ди зў зў-бый бый – Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ щү ха ди хуа, җё ни му чын ха Та ди мин жын ли зэ-му сы Та чын ха ни му ди Хў да ли. 14‑15Гуон бусы лян ни му җы тар зан ди жын му Анла хў Тор ля дў ди җу дин җы гә хә тун ди ни: Та лян ни му вон ху сын-ён ха ди йи че ху бый е дин җы гә хә тун ди ни.
16Ни му гә җя җы до ни, за му җя за му зэ Еги пет гуә ли гуон йин жы зы ли, за му җя ба дан лин мин зў ди ди фон зу-гуә чи ли. 17Ба та му бэ вон ди нэ ще зы кә ву-сын за хў да му ни му гә җя җян ли: на му ту, шы ту, җин-йин зў ха ди ён зы. 18Бә җё ни му ли ту ди нан жын хуэй җә сы нү жын, җя щя хуэй җә сы зў, сый ди щин да Анла хў Тор ля гын чян җуан-гуә чи, фу сы нэ ще зы мин зў ди хў да му. Зэ ни му җун җян ни җё җы му җя ди кў дэ дў фу фу зы ди гын бә җон! 19Ба җы гә дў ха ди җу тин җян, жын фон щин сы лён ни: «На па вә җо чў вә ди җён пи чи ган еба, вә гуә пин нан-ву сы ди жы зы ни». Зу җы му җя хо жын лян ха жын йи дар ни шә дё ни. 20Җў бу фон шә җы му җя ди жын. До зэ зы, Та ди чи, зу щён җуә че-лэ ди хуә йи ён, ги нэ гә жын щян чў лэ ни. Җы йи бын фу-шон ще ха ди йи че бэ ля лян та йү ни зэ му сы Хў да ба та ди мин зы да дун-яшон чү дё ни. 21Җў ба та да Исраил ди йи че зў ди жын му ли ту фын чў лэ, җё җы йи бын фа лү фу ли ту ще ха ди йи че бэ ля йүдо та шон ни.
22Вон ху ни му ди ху бый зэ му сы да йүан ди фон шон лэ ди вэ гуй жын кан җян Җў ги ни му ди ди мян шон да фа ха ди йи че бэ ля дэ бин фә ни: 23«Ба ди мян йи ман җё сун җё дэ ян пу ман ли, на хуә шо дё ли; го ту сы са бу җун, сы са е бу җон, йи гә лю цоцор ду бу җон чў лэ. Ди чын ха, зу щён Со-дом дэ Го мор ра, Ад ма дэ Се воим йи ён ни, Җў чи шон лэ ди сы хур ба та му щё ме дё ли».
24Дун-яшон ди йи че жын нэ хур вын ни: «Ви са Җў лян җы гә ди фон җы му җя ган ли? Ви са Та җы му җя чи шон лэ-ли?» 25Ги та му хуэй да ни: «Та му ди зў зў-бый бый бэ вон ди Анла хў Тор ля ба та му да Еги пет лин чў лэ ди сы хур лян та му дин ли хә тун ли, кә сы та му ба җы гә хә тун пә лан ли.
441
Фа лү 30
26Суй жан Җў бу җё та му бэ вон дан лин хў да му еба, та му җуан гуә чи, фу сы дэ бэ вон туә йүн зун жын бу дый ди дан-лин хў да му ли. 27‑28Йин ви җы гә Җў җо чў та му чи шон лэ, җё җы йи бын фу шон ще ха ди йи че бе ля йүдо та му җў ди ди фон ли. Та чи хын хын ди йи мяр, ба та му, зу щён ба фу лян гын ба чўлэди йи ён, эрдо вэ гуй ни ли. Йи чыр до җир-гә ди жы зы та му хан зэ нэ тар ни».
29Ба юди сы чин за му бэ вон ди Анла хў Тор ля цон ха ли; кә сы Та ба Та ди фа лү ги за му ги ги ли, җё за му лян за му ди ху бый йи на вар зун хў Та ди йи че фын фу ни.
Җўбаисраилжынмуйүанхуэйлинхуэйлэни
30Җы сы ма, вә ги ни му фә ли, Анла хў Тор ля ги сый ги Та ди бэ рэ кэ ти ни, ба сый Та җу ни. Җи сы җы ще зы
сы чин до ли ни му ди ту шон ли, ни му җў до Анла хў Тор ля ба ни му сандё йи че дан лин мин зў ди җун җян ни ли, дан-сы ни му ба вә ди җы ще зы хуа җи че лэ 2зэ му сы ни му лян ни му ди ху бый дан шу щин, җо чў ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля җуан гуә лэ зэ му сы лян йи че ди щин, йи че ди җин шын зун хў вә җир гә ги ни му ги ди Та ди йи че фын фу, 3нэ хур Анла хў Тор ля до ни му шон щин ван ни, ба ни му ди гуә гуә-чи ди жын му лин хуэй лэ, зу җы му җя ба ни му да сан дё ди йи че дан лин мин зў ди ди фон шон йүан хуэй шу хуэй лэ ни. 4Суй жан ба ни му сан дё дун-яшон ди дин йүан ди ди фон еба, Анла хў Тор ля ба ни му да нэ тар шудо йи дар ни, лин-хуэй лэ ни. 5Нэ хур Анла хў Тор ля ба ни му йүан хуэй лин до ни му зў зў-бый бый зо чян җў ди ди фон шон ни, җё ни му ба та җан шон ни. Та җё ни му би ни му ди зў зў-бый бый хан фу-җү ни, җё ни му жын ди фур йүә щин дуә ни. 6Вәё җё ни му лян йи че ди щин, йи че ди җин шын щи нэ ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля, зэ нэ гә ди мян шон җў чон йүан, Та ги ни му дэ ни му ди ху бый щин зў сун нэ ти ни. 7Нэ хур ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ба хэ хын дэ япый ни му ди дўш ман җу дё, җё җы ще зы йи че бэ ля лян та му йү ни. 8Ни му шу щин йүан-хуэй тин Җў ди хуа ни, ба вә җир гә ги ни му ги ха ди Та ди
442
Фа лү 30
йи че фын фу зун хў ни. 9Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му ган ди мый йи гә сы чин шон ги чын гун ни, җё ни му сын-ён хо шо эр нү ни, җё сын лин дуә ха ни, җё ди мян ги фу җү лён шы ни, йин цы сы Та кә го го-щин щин ди ги ни-му ган хо ни, за му җя Та зо чян ви ни му ди зў зў-бый бый го щин ли. 10Гуон сы ни му ё тин Анла хў Тор ля ди хуа ни, зун хў җы йи бын фу шон ще ха ди йи че фа лү дэ фын фу ни. Ни му ё лян йи че ди щин, йи че ди җин шын җо чў Анла хў Тор ля җуан гуә лэ ни.
11Вә җир гә ги ни му ги ди фын фу бу нан зэ му сы ли ни-му е бу йүан. 12Җы ще зы фын фу мә зэ тян шон. Ни му бу нын фә: «Сый нын шон до тян шон, ги за му ба җы ще зы фын фу на ха лэ ни, җё за му тин, җо чў җы ще зы фын фу ган?» 13Җы ще зы фын фу мә зэ хэ нэ бон гә. Ни му бу нын фә: «Сый нын гуә хэ, ги за му ба җы ще зы фын фу на лэ ни, җё за му тин зэ му сы җо чў җы ще зы фын фу ган?» 14Шы да-шы, җы ще зы фын фу зэ ни му гын чян ни. Та му зэ ни му ди щин ни ни, зэ ни му ди ку ни ни – ни му зун хў та.
15Җир гә вә ба ха дэ хо, мин дэ ву чон бэдо ни му ди мян-чян ли, ни му гә җя тё җян. 16Ни му дан зун хў вә җир гә ги ни му ги ди Җў ди йи че фын фу, мин лин дэ фа лү, дан щи нэ Анла хў Тор ля, җо чў Та ди лў зу – ни му хуә ха ни, ни му ди жын фур е дуә ха ни. Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ги ни му чи ди, җан ди ди фон шон ги бэ рэ кэ ти ни. 17Кә сы ни му дан ба ни му ди щин да Хў да гын чян җуан гуә чи, бу тин Та ди хуа, до зэ зы хан җё жын му ба ни му лин до цуә лў шон, бэ вон дан лин хў да му, 18вә ги ни му җир гә фә ни: гуә ли Иор дан хә, зэ җан шон ди ди фон шон ни му бу җў чон йүан, ян дин шә дё ни. 19Вә ба тян дэ ди мян җё ди лэ җё дон гў ва ди ни, ба сын хуә дэ ву чон, бэ рэ кэ ти дэ җу ма бэдо ни му ди мян-чян ли. Ни му ба сын хуә җян шон, җё ни му лян ни му ди ху бый юха мин. 20Ни му щи нэ Анла хў Тор ля, тин Та ди хуа, щин фу Та, – зу җы му җя ни му лян ни му ди ху бый зэ Җў ги ни му ди зў зў-бый бый Ибра щи мэ, Ис хар дэ Ягў бэ щү ха ди ди фон шон җў чон йүан ни.
443
Фа лү 31
БаНавиндиэрзыИсаҗянчынИсраилдилиншули
31Му са хан ги йи че исраил жын фә ди: – 2Җы сы ма, вә кә җя йи бый эр шы суй ли, вә зэ
бу нын лин ни му ли. Җў ги вә фә ли: «Ни гуә будо Иор дан хә нэ бон гә». 3Ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля гә җя ба ни му лин шон гуә Иор дан хә нэ бон гә ни; ба нэ тар җў ди мин зў щё ме дё ни, җё ни му ба та му ди ди фон җан шон ни. Җо чў Җў фә ха ди хуа, Иса чын ха ни му ди лин шу ни. 4Җў ги нэ ще зы мин зў е җы му җя ган ни, за му җя Та ги амор рей жынму ди лён гә хуон шон – Си гон дэ Ог ган ли: ба та му щё ме дё ли, ба та му ди ди мян да лан сан дё ли. 5Җў җё ни му ба нэ тар җў ди жын му да бэ ни, ни му лян та му ё җо чў вә ги ни му ги ха ди фын фу ган ни. 6Җё ни му чын ха нинчи ди дэ дан зы да ди! Бә хэ па та му, йин цы сы ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля лян ни му йи дар ни зу ди ни. Та ба ни му бу вон дё, е бу лё ха.
7Йи ху Му са ба Иса җё ди лэ, зэ да җя ди мян чян ги та фә ди:
– Җё ни чын ха нин чи дэ дан зы да ди, йин цы сы ни ба җы гә мин жын лин до Җў ги та му ди зў зў-бый бый щү ха ди ди фон ни. Ни ги та му ба ди фон ё фын кэ ни. 8Җў гә җя лин ни ни, лян ни шын до йи дар ни ни. Та ба ни бу вон дё, е бу лё ха. Бә че хў дэ бә хэ па ли!
Җисыгиисраилжынмуёнянфалүфуни9Зу җы му җя Му са ба җы йи бын фа лү фу ще ха, ги ахун-
му (җы сы Ле вий зў ди нан жын му, та му гон Җў ди хә тун щён зы ди ни) дэ Исраил ди йи че ло жын җё до шу ни, 10ги та му фә ди:
– Хуэй хуэй җуан до ди чи нян ди йир шон (җы зу сы фон-шә гэ ха җон ди нян), гуә вә пын зы җе чи ди сы хур, 11йи че исраил жын шудо Анла хў Тор ля җян чў лэ ди вәр шон бэ вон Та лэ ни, ни му ё ги та му да шын нян җы йи бын фа лү фу ни. 12Ни му ба йи че нан жын, нү жын, ва му дэ ни му дон җун ни җў ди вэ гуй жынму җё лэ, җё та му тин җы гә фа лү дэ щи-
444
Фа лү 31
щүә, за му җя ё па щён ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля зэ му сы нин нин зун хў Та ди фа лү ни. 13Зу җы му җя мә тин гуә җы гә фа лү ди ни му ди ху бый ё тин та ни, ё щүә ди па щён Анла хў Тор ля ни. Ни му гуә Иор дан хә нэ бон гә, ба җы гә ди фон дан сы җан шон, җў до нэ тар йи на вар ё җы му җя ган ни.
ҖўгиМусагихадилинйирдифынфу14Җў ги Му са фә ди: – Ни ди ву чон ди жы зы до дый ли. Ни ба Иса лин до гуй-
җун җон фон ли ту, Вә ги та ги фын фу ни. Му са лян Иса до гуй җун җон фон ли ту ли. 15Җў да йүн цэ ни
ха лэ ли, йүн цэ җў зы зан до гуй җун җон фон мын гын чян ли. 16Җў ги Му са фә ди: – Щүан җин ни лян ни ди зў зў-бый бый йи ён, до нэ гә
дун-яшон ни. Йи ху җы гә мин жын ги Вә е фан лян ни, бэ-вон нэ гә ди фон ди дан лин мин зў ди хў да му ни. Та му ба Вә лё ха ни, ба Вә лян та му дин ха ди хә тун пә лан ни. 17Нэ йи тян Вә ги та му чи шон лэ ни, ба та му лё ха ни, Вә ба Вә ди лян да та му ди мян чян цон ха ни, җё дўш ман ба та му щё ме дё-ни. Вә, та му ди Хў да, лян та му мә зэ йи дар ни ди йи мяр, хо шо бэ ля дэ кў нан йүдо та му шон ни, йи ху та му дун ни: ви са ги та му йү ли җы ще зы бэ ля. 18Зу ви та му җуан гуә чи бэ вон дан лин хў да му, ган хади йи че ха сы чин, нэ йи тян Вә ба Вә ди лян да та му ди мян чян цон ха ни.
19Җы хур ни ба җы гә чү зы ще ха, ба исраил жын му җё-хуэй. Җы гә чү зы вон ху ги Вә лян та му чын ха гў ва ни. 20Җо чў Вә ги та му ди зў зў-бый бый щү ха ди хуа, Вә ба та му лин до нэ гә тон ню нэ зы дэ фын ми ди фу җү ди фон-ни. Кә сы җи сы та му чы бо, чын ха пон жын, нэ хур та му җуан гуә чи бэ вон дан лин хў да му ни. Та му ба Вә лё ха ни, ба Вә ди хә тун пә лан ни.
21Җи сы бэ ля дэ кў нан йүдо та му шон, җы гә чү зы фан дуй та му ни, йин цы сы та му ди ху бый ба җы гә чү зы йүн зун вон-бу дё. Вә ба та му хан мә лин до Вә ги та му щү ха ди ди фон еба, кә сы Вә кә җя җы до ни, та му ди щин сы лён са ди ни.
445
Фа лү 32
22Зу нэ йи тян Му са ба җы гә чү зы ще ха, ги исраил жын-му җё ли.
23Йи ху Җў ги На вин ди эр зы Иса фә ди: – Җё ни чын ха нин чи дэ дан зы да ди, йин цы сы ни ба
исраил жын му лин до Вә ги та му щү ха ди ди фон чи ни. Вә лян ни зэ йи дар ни ни.
24Му са ба җы гә фа лү ди йи че фын фу щедо фу шон ли. Ба йи ман ще ван, 25йи хў та ги гон Җў ди хә тун щён зы ди ле вит жын му фә ди:
– 26Ба җы йи бын фа лү ди фу на шон, гә до ни му бэ вон ди Анла хў Тор ля ди хә тун щён зы гын чян, җё ги ни му чын ха гў ва, 27йин цы сы вә җы до ни, ни му ди пи чи җён ди хын. Җы сы ма, вә хан хуә ди ни, кә сы ни му сў чон ди бу тин Җў ди хуа, вә ву чон ли ди йи ху, ни му йүә щин бу тин Та ни. 28Ба ни му ди мый йи гә зў ли ту ди ло жын му дэ лин шу му ги вә җё ди лэ, вә ги та му ба җы ще зы хуа да шын фә ги ни. Вә ба тян дэ ди җё ди лэ җё та му дон гў ва ни, 29йин цы сы вә җы до ни, вә ву чон дё ди йи ху, ни му ян дин хў ган ни, да вә ги ни му фын фу ха ди нэ гә лў шон җуан гуә чи ни. Вон ху бэ ля йүдо ни му шон ни, йин цы сы ни му зэ Җў ди мян чян ган ха сы чин ни, на зы җи ди ха ган бан җё Та чи шон лэ ни.
Мусадичүзы30Йи ху Му са зэ мин жын ди мян чян ба җы гә чү зы да
тур до йир да шын нян ли, җё да җя ду тин ли.
32Тян дэ ди мян! Ба вә фә ди хуа ни му лю шын ди тин.
2Вә ди җё щүә, зу щён йү дяр йи ён, щя ни, вә ди хуа, зу щён лў фи йи ён, луә ни. Зу щён бый йү, де до чин мё шон ни, зу щён мо мор йү, щядо цо шон ни. 3Вә куа җён Җў ди мин зы ни! Җё Та ди мин жын фә: «Хў да сы ви да ди!»
446
Фа лү 32
4Җў зу щён сы Да Сан; Та зо ха ди йи че хо ди хын, Та ган ди сы чин ван чүансы гун до ди. Хў да сы ко чў ди, Та мәю цуә ву, Хў да сы гун до ди дэ җын ди. 5Кә сы ни му зэ Та мян чян хў ган кэ ли, ви ни му ди гў на хар ни му зэ бу нын
дон Та ди эр нү ли, ни му сы щин чон ха ди, сы бу дый ди йи бый зы. 6Мын ту му, мәю но зы ди жын му-я! Ни му зу җы му җя ги Җў до ще ди ни ма? Та сы ни му ди Да да, зо ха ни му ди Зуә зо җя, Та ба ни му зў чын йи гә мин зў ли.
7Ни му ба шон вон нян җи че лэ, ба зо чян гуә ли ди жы зы сы лён че лэ; ба ни му ди да да вын йихар, та зу ги ни му фә ни, вын ни му ди ло жын му, җё ба нэ хур ди сы чин то лүн. 8Ви да ди Хў да ги жын му фын ди мян ди сы хур, Та ги жын му дин ха ли – сый зэ на ни җў ни. Та җо чў тян щян му ди фур ги йи че жын ба ди мян фын ги ли, 9Җў ди мин жын чын ха Та ди Гә җя ди ли,
Ягў бэ ди ху бый сы Та ди йи на вар ди йи лэ зы.
10Җў ба та му зэ са вә ни, зэ кун дэ е са зы тан д ни зо җуә ли. Ба та му бо хў дэ җо кан ли, зу лян гә җя ди нян жын зы йи ён, кан шу ди ни. 11Зу щён ло йин хў гә җя ди вә вә зы ди йи ён, зэ йин ва зы го ту фи ди ни, ба бон зы чын кэ ба та му на шон,
зэ гә җя ди бый зы шон туә ди ни. 12Зу җы му җя Җў йи гәр лин ли Та ди мин жын ли, та му мәю дан лин ди хў да му.
447
Фа лү 32
13Хў да ба та му цу до ди мян ди го дин дир шон ли, лян тан до ни ди го тян ба та му ви ли. Ги та му да шы ту фын ни зо ли фын ми ли, да шы ту сан шон ги та му ба ю гун йүн ги ли. 14Та му ди ню дэ җү лү ги ли хо шо ди нэ зы, та му юли дин хо ди ён, җү лү дэ ню ли, дый ли дин хо ди мый зы дэ пу то җю ли.
15Кә сы Хў да ди мин жын чы бо ли, понхали, та му ди пи чи чын ха җён ди ли; та му чы бо ли, ба дў зы тян ман ли, юли бё ли. Ба зо ха та му ди Хў да фан лян ди лё ха ли, ба та му ди ли лён да ди Җю мин җя сон дый ли. 16Та му бэ вон дан лин хў да му ди йи мяр,
җё Җў чы ли цў ли; та му ган хади кә ву-сын за ди сы чин
җё Та чи шон лэ ли. 17Та му бусы ги Хў да – ги зон гуй ду җү ли
гўр ба ни ли. Җы сы та му ди зў зў-бый бый йүн зун жын бу дый ди
щин хў да му, исраил жын му йүн зун мә бэ вон гуә ди җя хў да му. 18Кә сы ба ги та му ги ли мин ди Бо хў җя вон дё ли, ба зо ха та му ди Хў да зэ мә җи ди.
19Җў ба җы гә кан җян, тэ чи шон лэ ли, ба Та ди ва му бу ёли. 20Җў фә ли: «Вә да та му ди мян чян ба Вә ди лян
цон ха ни, кан ни, вон ху лян та му йү са ни; та му сы сы бу дый ди йи бый зы, мәю щин фу ди ва му! 21Та му бэ вон җя хў да му ди йи мяр,
җё Вә чы ли цў ли, йин ви бу җы сы са ди хў да му Вә чи шон лэ ли.
448
Фа лү 32
Йин ви җы гә Вә ба җя мин зў да фа лэ, җё та му е чы цў ни,
ба мәю но зы ди мин зў, – җё та му чи шон лэ ни. 22Вә ди чи, зу щён җуә че лэ ди хуә йи ён, йи чыр до дуә зэ хэ шо ди ни. Ба ди мян ди йи че дун щи щё ме дё ни, йи чыр до сан гын зы ди ха.
23Вә ба бэ ля ги та му да фа чи ни, ба Вә ди йи че җян са до та му шон ни. 24Вә җё та му вә сы ни, бэ зы хэ та му ди мин ни. Сын за-хэ па ди вын бин җё та му шә дё ни. Вә ба дў чон чун ги та му да фа чи ни, за ён ди есын ба та му чә сы ни. 25Зэ вэ ту ба та му ди ва му җё до кан сы ни, зэ җя ни сын за-хэ па ба та му ха чў ни. Җё нян чин щё хуәр дэ нү зы, йүә ва зы дэ бый ту ло хан ду шә дё ни. 26Вә зо чян щён ба та му сан дё сы җу-ба хани, җё дун-яшон ди жын му зэ бә җи че лэ та му ди
мин зы ли. 27Кә сы Вә җы му җя щян бу ган, җё та му ди дўш ман
бә те кон зы, фә сы: «Ни кан, за му ди җин дуә му да, бусы Җў җё та му ди ли ту ли».
28Та му сы мәю но зы ди мин зў, та му мәю эр лин, сы са бу дун. 29Та му дан ю но зы – зу мин бый ни вон ху лян та му йү са ни. 30Йи гәр жын за му җя нын да бэ йи чян ни? Лён гә жын за му җя нын ба чян-ван җуй дё? Та му ди Бо хў җя ба та му лё ха ли, Җў ба та му ги
дўш ман җё ги ли. 31Та му ди бо хў җя бу щён исраил жын му ди Бо хў җя,
449
Фа лү 32
дўш ман му гә җя җы до җы гә ни. 32Исраил жын му ди дўш ман му, зу щён Со дом дэ Го-
мор ра ди жын му, ха ди хын, та му, зу щён ю дў ди кў пу то йи ён; 33та му, зу щён на чон чун ди дў йүә зў ха ди җю йи ён. 34Җў җи ди ни, та му ди дўш ман му ган ли са ли, Та дын фон бян сы хур ги та му дин зуй ни. 35Җи сы та му ди җүә шан кэ ли, Җў ги та му бо чу ни, зуй та му ни, та му де дё ди жы зы до лэди ни, щё ме та му ди нэ йи тян лэ ди ни. 36Җи сы Җў ба Та ди мин жын мәю хар ли ди кан җян, зы ю ди жын хуэй җә сы нў – йи гә мә шын ха, нэ хур Та лэ да җю та му ни, щи тын Та ди нў ни. 37Нэ хур Җў вын Та ди мин жын ни: «Ни му ди хў да му на, ни му зы вон ди бо хў җяму
зэ на ни ни? 38Ни му на җуон гўр ба ни ба та му ви бо ли, на пу то җю ба та му гуан зуй ли. Җы хур җё та му че лэ, ги ни му бон мон лэ; җё та му лэ, ба ни му хў чў!
39Җир гә ни му кан: җы сы Вә, – гуон Вә йи гәр сы Хў да;
чў гуә Вә – зэ мәю дан лин хў да му! Вә ё мин ди ни, е ги мин ди ни. Сы сый да Вә гын чян җю буха. 40Вә ба шу җо чў тян за че лэ на Вә ди йи на вар ди мин
дў җу ди ни: 41Вә ба Вә ди шан гуон ди до мә җян ни, на Вә ди шу дин зуй ни, ги Вә ди дўш ман му бо чу ни, ба хэ хын Вә ди жын му зуй ни. 42Вә ди җян зан та му ди ще ни,
450
Фа лү 33
Вә ди до са фан дуй Вә ди жын му ни. Ба йи гә дўш ман ду бу щи тын, дэ ли шон ди лян гуә гуә лэ ди жын му – ду ву чон ни».
43Йи че мин зў! Ни му ё куа җён Җў ди мин жын ни! Йин цы сы Та ви гә җя ди нў ди ще бо чу ни. Җў ба Та ди дўш ман зуй ни, ба Та ди мин жын ди ди мян зў ган җин ни!
44Му са лян На вин ди эр зы Иса зэ исраил жын му ди мян чян ба җы гә чү зы да шын нян ли, җё да җя ду тин ли.
Мусагихадилинйирфынфу45Му са ба чү зы ги йи че исраил жын нян ван, 46йи ху фә ли: – Ни му ба җир гә вә ги ни му фә ха ди җы йи че хуа җи до
щин ни. Ба ни му ди эр нү җё хуэй, җё та му нин нин зун хў җы йи че фа лү. 47Җы гә до ни му шон бусы кун хуа – җы сы ни му ди хуә мин. Ни му дан сы җы му җя ган, зэ Иор дан хә нэ бон гә җан шон ди нэ гә ди фон шон җў чон йүан ни.
48Зу нэ йи тян Җў ги Му са фә ди: – 49Ни шон до Моав ди фон ди Иер ихон чын пу дуй-
мян ди Аварим сан ди фон ди Не во сан дир шон, ба Вә ги исраил жын му ги ди Ха наан ди фон вон йихар, 50йи ху ни зу зэ нэ гә сан дир шон ван дё ни, зу до ни ди зў зў-бый бый гын чян ни, за му җя ни ди Ха ру нэ гә гә зэ Ор сан шон ван дё-ли, зу ли та ди зў зў-бый бый гын чян ли. 51Зэ Син са вә ни ди Ка дес ди фон, Ме ри ва фи чүан гын чян ни му ди щин фу мә гу: ни му лён гәр зэ исраил жын му мян чян ба Вә ди гуй җун ви да ли лён мә жын чын. 52Йин ви җы гә ни гуон ба Вә ги исраил жын му ги ди нэ гә ди фон да йүан чўр кан җян ни, кә сы ни җин будо та ли ту.
МусагиИсраилдийичезўпанвонхоли
33Хў да ди шын жын Му са ву чон ди зы чян, та на җы-му җя ди хуа ги исраил жын му пан вон хо ли:
451
Фа лү 33
2Җў да Синай сан шон лэ ли, да Сеир ди фон, лян жә ту йи ён, чў лэ ли, да Фа ран сан шон ба Гә җя ди мин жын җо лён ли. Чян-ван ди тян щян лян Та йи дар ни лэ ли; Та ди ю шу ни хуә җуә ди ни. 3Җы сы ма, Җў ба Та ди мин жын нэ ди хын, бо хў Та җян чў лэ ди жын муди ни. Йин ви җы гә вә му гуй до Та ди җүә гын чян, тин Та ди йи че фын фу ди ни. 4Му са ги вә му ба фа лү ги ги ли, – җы сы Ягў бэ ху бый ди йи лэ зы.
5Җи сы Исраил ди йи че зў лян та му ди лин шуйи ман шудо йи дар ни,
Җў ги исраил жын му дон ли хуон шон ли. 6Му са ги Ру вим зў ди жын му пан вон ли: «Җё Ру вим ди ху бый хуә чи, җё та му бә ме дё, суй жан та му ди жын фур бу дуә еба».
7Ги Яхў ти зў ди жын му та пан вон ли: «Җў! Ни ба Яхў ти ху бый ди чи то тин җян, ба та му лин до дан лин зў ди жын му гын чян. Ни ви та му да җон, ги та му бон мон ди ба дўш ман да бэ». 8Ги Ле вий зў ди жын му та пан вон ли: «Җў! Ни ди урим дэ тум мим* зэ Ни җян чў лэ ди
Ле вий ди ху бый шон ни, Ни зэ Мас са ди фон ни ба та му зы ян гуә, зэ Ме ри ва фи чүан гын чян лян та му җён ли зуй ли. 9Нён-ло зы ди ли бян та му фәди ни: „Вә му бу вон вә му ди нён-ло зы“. Ба ди щүн та му е бу жын,
* 33:8 «Урим»дэ«Туммим» – җы сы лён гә гуй җун дун щи, Исраил ди ахун му на та му вын Хў да ди вон щён ди ни.
452
Фа лү 33
лян эр нү бу лэ вон. Йин цы сы та му зун хў Ни ди фын фу ди ни, бо хў Ни ди хә тун ди ни. 10Ле вит жын му җё тё Ягў бэ ди ху бый җё зун хў
Ни ди фын фу дэ фа лү ни, ги Ни шо щён ди ни, зэ җү гўр ба ни ди җуә зы шон җү
шо ди гўр ба ни ди ни. 11Җў! Ни ги та му пан вон да ли чи, ги та му ган ди сы чин шон пан вон хо. Ни ба та му ди дўш ман щё ме дё, җё хэ хын та му ди жын му зэ бә че лэ».
12Ги Вениа мин зў ди жын му Му са пан вон ли: «Җў щи нэ сый, ба та му бо хўди ни, йи тян йи вэ щи кан шу та му ди ни; та му зу щён зэ Хў да ди җя гуэ зы шон ще хуан ди ни».
13Ги Юсуф зў ди жын му та пан вон ли: «Җё Җў ги та му ди ди шон ги йү, тян шон ди лў фи дэ ди ха ди фи чүан. 14Җё жә ту ги та му ба та ди дин хо ди ли щин дуан ги, җё йүә лён е ги та ди фу җү ди ли ву. 15Җё дин хо ди го тян ба та му ди шон вон нян ди гў дэ сан пу ман. 16Җё ди мян ги та му ги дин хо ди шу чын, ба та го ту җон ди фу җү чин хуә ги та му ги ги. Җё зэ хуә җуә ди цы язы ни лэ ди Җў ба Та ди бэ рэ кэ ти ги Юсуф ди ху бый ги ги, – йин цы сы Юсуф сы йи че дан лин ди щүн му ди ту зы. 17Юсуф ди җин, лян по ню йи ён, да, та ди гә, зу щён епоню ди йи ён. Та ди гә зу сы Ма нас сия зў ди чян-ван жын, зу сы Еф рем зў ди җи чян, җи ван жын. На гә та ди мин зў ни, пу шон, ба та му йи чыр ган до дун-я ди йир шон ни».
18Ги За ву лон дэ Исса хар зў ди жын Му са пан вон ли:
453
Фа лү 33
«За ву лон ди ху бый! Пан вон җё ни му зэ ни му ди мэ мэ шон дый чын гун!
Исса хар ди ху бый! Пан вон җё фу гуй зэ ни му ди җя ни дуә чи!
19Ни му ба вэ гуй жынму чин до ни му ди сан шон, зэ нэ тар җү гун до ди гўр ба ни. Ни му да хэ зы ни дый фу гуй ди ни, зэ хэ ян ди са зы ни ва бо бый ди ни».
20Ги Гад зў ди жын му та пан вон ли: «Җы ган Хў да! Та ба Гад зў ди ди фон йин да ли. Гад ди ху бый, зу щён сы зы йи ён, дынди ни, ба туй ба зы чә лан ни, ба ту пи зы ма дё ни.
21Гад ди ху бый ги гә җя ба дин хо ди ди мян җян шон ли, ба лин шу ди йи лэ зы ги та му фын ги ли. Исраил ди лин шу му шудо йи дар ни ди сы хур, Гад ди ху бый ба Җў ди фа лү дэ фын фу ган ван ли».
22Ги Дан зў ди жын му та пан вон ли: «Дан ди ху бый зу щён сы ва зы, да Ва сан ди фон ни та му вон чў по ди ни».
23Ги Неф фа лим зў ди жын му та пан вон ли: «Неф фа лим ди ху бый, Җў щи нэ ни му, Та ги ни му ги мә йир ди бэ рэ кэ ти ни. Га ли ле яди хэ зы нан бон гә сы ги ни му
фын ги ди ди фон». 24Ги Асир зў ди жын му та пан вон ли:
«Асир ху бый ди бэ рэ кэ ти би дан лин зў ди дуә. Җё ди щүн му щи нэ та му ни, зэ та му ди ди мян шон җё оли ва фу ги фу җү го тян. 25Җё та му җў ди чын пу ди гэ мын ю тун дэ те ди
суә зы. Җё та му йи на вар пин нан-ву сы ди гуә жы зы».
26Исраил жын му! Зэ мәю дан лин, зу щён ни му ди Хў да йи ён ди,
Та да тян шон ха лэ ги ни му бон мон ди ни, да йүн цэ шон Та ди ви да гуон лён лён ди ни.
454
Фа лү 34
27Йи на вар хуә ди Хў да сы ни му ди Бо хў җя; Та ди шу йи на вар ба ни му хў чўди ни. Та ба ни му ди дўш ман да ни му ди мян чян җуй ни, ги ни му ги ди фын фу: «Ба та му йи ман щё ме дё!»
28Исраил жын му, Ягў бэ ди ху бый пин нан-ву сы ди җў ди ни; Та му ди ди мян ги хо шо лён шы дэ пу то җю ди ни, нэ тар тян шон де ха лэ ди лў фи җё ди мян ди ни.
29Исраил жын му! Ни му дуә му го щин! Ба сый хан, зу щён ни му йи ён, Җў җы му җя кан шу ди ни? Та Гә җя сы бо хў ни му ди дон пан
Та сы ги ни му ги мин шын ди до. Ни му ди дўш ман лэ, чи то щин ван ни, ни му ба та му зэ җүә ди ха та ни».
Мусавучонли
34Му са шон ли Моав чуан до ди Не во сан шон, Иер-ихон чын пу дуй мян ди Фас га сан дир шон ли. Җў
ги та ба нэ гә ди фон йи ман зы ги ли: да Га ла ад йи чыр до Дан зў ди ди фон, 2ба Неф фа лим зў ди, Еф рем зў ди дэ Ма нас сия зў ди йи че ди фон; Яхў ти зў ди ди фон йи чыр до щи бонгә ди Ди җун хэ гын чян, 3Яхў ти зў ди нан бон гә ди ди фон, Иер ихон чуан до ни ди пин тан, ми зор фу ди чын пу, йи чыр до Си гор чын пу.
4Йи ху Җў ги Му са фә ди: – Җы зу сы Вә ги Ибра щи мэ, Ис хар, Ягў бэ дэ ги та му-
ди ху бый щү ха ди нэ гә ди фон. Вә җё ни ба җы гә ди фон кан ли, кә сы ни җин будо та ли ту.
5Җў за му җя фә ли, Та ди хуә җи Му са зу нэ му җя зэ Моав ди фон шон ву чон ли. 6Ба та ди мэ ти зэ Моав ди фон ди чуан-до ни, Беф-Фегор чын пу ди дуй мян ни сун дё ли, кә сы до ву җин ди сы хур, сы сый ду бу җы до та ди фын зэ на ни ни. 7Му са йи бый эр шы суй шон ву чон ли. Кә сы та ди нян гуон лён ди ни, гон чён хо. 8Исраил жын му зэ Моав пин тан ни ба Му са кў ли сан шы тян.
Фа лү 34
9На вин ди эр зы Иса юли эр ги ли ли, йин цы сы зо чян Му са ба шу гә до та шон ли. Исраил жын му тин ли Иса ди хуа ли зэ му сы зун хў че чў Му са ги та му ги ха ди Җў ди фын фу ли.
10Исраил жын му ди җун җян ни зэ мәю зу щён Му са йи ён ди шын жын ли; Җў мян дуй мян лян та фә гуә хуа. 11‑12Җў зо чян ба Му са вон Еги пет да фа чи ли, җё та зэ Еги пет ди хуон шон, та ди гуан жын му дэ чүан гуй җя ди мян чян щян ли ви да кэ ра мэ ти ли, ган ли чё чи сы чин ли. Му са на да ли лён дэ нын гу зэ йи че исраил жын мян чян е ган ли хэ па-сын за ди сы чин ли. Чў гуә та сы сый зэ мә ган гуә җы му җя ди сы чин.
456
Хуадян�Хуа дян
аДаН– Хў да зо ха ди ту йи гә жын, йи че жын му ди зў щян.
аНЛаХЎТорЛЯ– «Анла хў сы Җў» – җы сы Гуй җун Ки та бу ли ту ди Хў да ди йи гә мин зы.
аМаЛиКЖЫНМу– Җы сы зэ Ха наан ди фон шон җў ха ди йи гә мин жын. Йи ху исраил жын му ба та җан шон ли. Җы сы зэ Сы хэ ди нан бон гә дэ дун бон гә җў ди юҗуан жын му. Җи сы исраил жын му да Еги пет чў лэ, ама лик жынму пу до та му шон-ли. Зу да нэ гә сы хур да шон ба та му суан ди сы исраил жын-му ди дўш ман. Хў да ги исраил мин жын ги ди фын фу җё ба ама лик жынму ван чүан щё ме дё ни, кә сы исраил жын му мә ван чын җы гә фын фу (кан Ха наан, Ха нан ей жын му).
аМиНЭ– Җы гә яхў ти хуа ди йи сы сы «дуй ди», «шы зэ ди».
аММоНЖЫНМу– Җы сы Бен-Ам миди, Лут эр зы (Ибра-щи мэ ди җы эр зы) дэ та щё нү зы ди ху бый (кан Да тур 19:38). Аммон итжын му ги җя хў да Мо лох бэ вон ли. Та му зэ Иор дан хә ди дун бон гә ди гуй җя ни җў ли. (Җы сы ву җин ди Иор да ния гуй җя). Та му сы исраил жын му ди дўш ман, фи листим жын-му ди лян мын җя.
аМорЕЙЖЫНМу– Җы сы зэ Ха наан ди фон шон җў ха ди йи гә фур дуә ди мин жын. Йи ху исраил жын му ба та җан-шон ли. Ю йи бян «аморей жын му» хуа ги йи че зэ Ха наан ди мян шон нэ гә сы хур җў ха ди мин жын сы йүн ди ни (кан Ха наан, Ха нан ей жын му).
аСТарТа– Ха нан ей жын му бэ вон ди йи гә нү хў да. Ха нан ей-жын му сы лён ди сы Астар та ңү хў да ги жын му нын ба чын-
Хуа дян
457
гун, щи нэ дэ хо шу чын на лэ. Нү хў да ди щён җын сы гуй җун фу лин. Лян бэ вон нү хў да Астар та лян хә ди нэ гә сэ бэ бу сы, ха нан ей жын му зэ бэ вон Астар та нү хў да ди фон зы ни лян ба вэди нү жын му йи дар ни фи җё ди лэ. Та му сы лён ди, дан сы җы му җя ган, та му ди нү хў да ги та му нын ги хо шу чын ни.
аХуНМу– Зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни фу сы Хў да ди жын му. Нэ тар та му ви йи че исраил жын ба гә ён гўр ба ни ги Хў да җү ги ли (кан Гўр ба ни). Гуон сы та му нын җин до Хў да ди гуй җун җон фон ни. Та му хан ба исраил жын му ди дан лин җё мын ди куй чын дэ җе чи фә гуан ли. Йи че ахун сы Му са шын жын гә гә ди Ха ру нэ шын жын ди ху бый, Ле вий-ди ху бый (Ле вий – җы сы Ягў бэ шын жын ди шы эр гә эр зы ли ту ди йи гә). Ахун му ган гун сы ди сы хур, ле вит жын му ги та му бон мон ли (кан Ле вит жын му).
боХЎҖЯ– Җы сы Гуй җун Ки та бу ли ту ди Хў да ди йи гә мин зы.
бЭГуЙҖуНМӘМӘДиҖуӘЗЫ– Җы гә на җин езы бо-чў ди җуә зы зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди Гуй җун вәр шон зан ди ни. Йи ху ба та на до Иер усалим сы ни ли. Зэ җуә зы шон гә ди сы ги Хў да җү ха гўр ба ни ди гуй җун мә мә.
ВааЛ– Ха нан ей жын му бэ вон ди йи гә җя хў да. Ха нан-ей жын му сы лён ди, Ва ал хў да (җы гә мин зы ди фанйи сы «Җон гуй ди») нын ги жын му ба чын гун дэ хо шу чын ги ги.
ВарДЭ– Ги Хў да ги ди бу лүн зў са ди щү ян. Ги вар дэ ди сы-хур, чи то ди жын ба зы җи ди җын шы чи то кан ги ди ни. Ви җё җы гә чын, та ги Анла хў Тор ля ба гә җя хуэй җә сы та ди йи лэ зы дун щи щүди ни.
ВӘПЫНЗЫҖЕЧи– Исраил жын му гуә ди җё мын җе чи. Ба җы гә җе чи нян нян да чи йүә шы ву до эр шы йи ё гуә ни (на яхў ти хуа ба чи йүә җё ди «Тиш ри»; җы гә бон җер сы за му ди ба йүә хуэй җә сы җю йүә). Җе чи шон йи че исраил жын ду ё зэ вә пын зы ли ту җў ни, йин цы сы җё та му ди ху бый җи ха-ни: Хў да ба та му ди зў зў-бый бый да Еги пет лин чў лэ ди йи ху,
458
Хуа дян
та му җў до вә пын зы ни ли. Җы хан сы шу пу то ди дэ ви шу ха лён шы до ще ди җе чи. Вә пын зы җе чи, ган дан лин йи че җе чи, дин го щин ди дэ хун хуә ди (кан Ле вит 23:32-43; Фур 29:12-40; Фа лү 16:13-15).
ВоНбЫЙНиЩиГЎНаХарДиЖЫЗЫ– «Йом Кип пур» (яхў ти йү ян). Ба җы гә жы зы чи йүә шы тян ди нэ йи тян гуә-ди ни (на яхў ти хуа ба чи йүә җё ди «Тиш ри»; җы гә бон җер сы за му ди җю йүә хуэй җә сы ба йүә). Зу җы йи тян исраил жын-му ду ё фын зэ ни, бу җун зў хуә. Вәё ба гә җя дэ мин жын да гў на хар шон щи бый зэ му сы ба Хў да ди җон фон дэ шо гўр ба ни ди җуә зы да җэ җин, да ахун ги Хў да ё җү гўр ба ни-ни. Да ахун ги Хў да ди гўр ба ни шон на лэ ди йи гә гун җү лү, ба та ди ще на до Хў да ди гуй җун җон фон ли ту, лян та ба хә тун щён зы ди гэ зы мә ли. Йи ху та ба гә җя ди шу гә до ди эр гә җү лү ди ту шон, фә ли исраил жын му ди йи че гў на хар дэ зуй ли. Зу җы му җя та ба йи че пэ до җү лү шон ди ни, йи ху ба та вон са вә ни лё кэди ни. Җы гә җё мын ди куй чын ба фон-шә жын му ди гў на хар зы ди ни (кан Ле вит 16:1-34; 23:26-32; Фур 29:7-11).
ВЭДоЖЫН– Бу щин фу луә мур Йи гә Хў да ди жын.
ГаЛиЛЕЯ– Па лес ти на ди бый бон гә ди фон. Җир гә җы гә ди фон зэ Исраил гуй җя ни.
ГЕрГЕСЕЙЖЫНМу– Җы сы зэ Ха наан ди мян шон җў ха ди жын му, йи ху исраил мин жын ба Ха наан җан шон ли. Хо щён җы бу до, зэ на гә Ха наан ди вәр шон гер гесей жын му җў ли (кан ХА НААН, ХА НАН ЕЙ ЖЫН МУ).
ГӘМЫЙЗЫДиҖЕЧи– Исраил жын му гуә ди җё мын җе чи. Ба җы гә җе чи Пас ха ди ву шы тян ди нэ йи тян гуә ди ни. Җы сы да мый зы тур ди җе чи. Жын му ги Хў да ба за ён ли щин, гўр-ба ни дэ шу ха ди щин мый зы на лэ ди ни. Зэ Ин җил Ки та бу ли ту ба җы гә җе чи җё ди сы ди ву шы тян ди җе чи (кан Ле вит 23:15-22; Фур 28:26-31; Фа лү 16:9-12).
Хуа дян
459
ГуЙҖуНВӘр– Җы сы Хў да тә бе ди вәр. Зэ Хў да ди гуй-җун җон фон ли ту Гуй җун вәр – җы сы җон фон ди йи лэ зы. Нэ тар зан ди гә гуй җун мә мә ди җуә зы, гуй җун юдын зан дэ шо гўр ба ни ди җин җуә зы. Йи гә на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди ён мо зэ му сы җү лү мо фын ха ди мын лян зы ба Гуй җун вәр лян Дин гуй җун вәр фын кэ ди-ни (кан ДИН ГУЙ ҖУН ВӘР). Зэ Гуй җун вәр шон ахун му фу сы Хў да ли.
ГуЙҖуНҖоНФоН– Җы сы йи гә да җуан йиди җон фон. Йүан зы ба та чүан чў ди ни. Йи да ги исраил жын му ба Му са шын жын ди Фа лү ги ги, Анла хў Тор ля зэ нэ тар җў ли. Нэ-тар ю хә тун щён зы ни, шо гўр ба ни ди җуә зы дэ дан лин ди дун щи, ба са ахун му фу сы Хў да ди сы хур сы йүн ди ни. Ба Хў да ди Гуй җун җон фон ди го ту лян лён гә бу ди дэ лён гә пи зы ди цын зы шан чўди ни. Хў да ди гуй җун җон фон ю сан-гә бу фын ни: вэ мян ди йүан зы, Гуй җун вәр дэ Дин гуй җун вәр (кан җы ще зы хуа). Вон йүан зы ни йи че исраил жын нын җин чи, чо Гуй җун вәр шон – гуон сы ахун му, вон дин Гуй-җун вәр шон – гуон сы да ахун. Суль ма нэ хуон шон фә гуан ди сы хур, җы гә Хў да ди гуй җун җон фон ди ви фын шон чын ха Иер усалим сы ли.
ГуЙҖуНҖоНФоНДиЙҮаНЗЫ– Җы сы ги Хў да ди гуй җун җон фон гэ ха ди йи гә сы җүә зы ди йүан зы, ба та на лю шы гә җў зы чүан дё ди ни. Зэ җы ще җў зы шон гуа ди бу дан зы; зэ йүан зы ди мын ку шон гуа ди гә сы янсый ди мын лян зы. Нэ-тар (йүан зы ни) ю шо гўр ба ни ди җуә зы лян та ди җя сы дэ щи абдэ зы ди пын ни.
ГуЙҖуНКиТабу– Ба Хў да җё Та ди шын жын му ги жын му ще ха ди фу йи ман җё ди Гуй җун Ки та бу (Ки та бу Му каддас). Җы ще фу сы То ра ти, Зэ бур, Ин җил дэ дан лин ди.
ГуЙҖуНЛиЩиН– Ба на лэ ди за ён гўр ба ни ди йи лэр ахун му зэ Анла хў Тор ля ди мян чян фэ ли (на до шу ни зэ кун җун ни фэ ли). Зу җы му җя фэ ха ди гўр ба ни ди йи лэр йи-
460
Хуа дян
ху чын ха ахун му ди ни. Та му лян җя щя ба җы йи лэр нын зэ ган җин вәр шон чы. Зу җы му җя ди ахун му ди щин дун зы фә ди жын му ги ахун му ги ха ди нэ йи лэ зы сы җын шы ги Хў да дуан ги ди гуй җун ли щин. Ба җы гә ли щин Хў да йи ху ги ахун му лю хади ни.
ГуЙҖуНМӘМӘ– Җы сы шы эр гә мәю җё мян ди мә мә. Ба та му исраил ди ахун му зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди Гуй-җун вәр шон ди бэ Гуй җун мә мә ди җуә зы шон гә ли. Йи ху зэ Иер усалим сы ни гә ли. Ба җы ще мә мә зэ җуә зы шон гә ли чи тян, йи ху зэ та му ди вифы шон ба шо ха ди щин щүан мә-мә гә ги ди ни. Ба җы ще мә мә да җуә зы шон чү дё ли ди йи ху, гуон сы ахун му нын чы та (кан Ле вит 24:5-9). Җы ще мә мә ги исраил жын му зы ди ни, гуон да Хў да шон та му дый ли лён дэ чы хә ди ни.
ГуЙҖуНЩЁН‑Ю– Яхў ти жын му ба бу лүн на гә жын лян гуй җун щён-ю мә ди сы хур, та му ги нэ гә жын ди ту шон до ли юли. Зу җы му җя щён кан ги, ба нэ гә жын ги тә бе ди жын му-ди гун сы шон хуэй җә сы фу сы Хў да ди сы шон щүан җүди ни. Би лүн, дан сы бу лүн сый чын ха хуон шон, ахун хуэй җә сы шын жын зу җы му җя ган ли. Вәё җё шо гўр ба ни ди җуә зы чын ха Җў җян чў лэ ди гуй җун дун щи, ба та е лян гуй җун щён-ю мә ли.
ГуЙҖуНЮДЫНЗаН– Хў да ги Му са шын жын ги ди фын фу җё ги Хў да ди гуй җун җон фон зў йи гә гуй җун юдын зан ни. Та сы на дин хо ди җин зы зў ха ди. Та ю ган зы ни, люгә җы-җы зы лян чи гә ды ни.
ГуН‑ЁН(жунгуәхуа)– Җы зу сы мә шан ха ди ён хуэй җә сы со хў ён. Зэ Гуй жун Ки та бу ли ту да гў дэ ди сы хур шон ба гун-ён суан ди сы дин ёжин ди гўр ба ни (кан Да тур 4:2; 22:27). Җо чў Му са ди Фа лү гуә Пас ха җе чи ди сы хур ян дин ги Хў да ё җү йи суй ди гун-ён го зы ни (кан Җе фон 12:3, 5) зэ му сы ба та зэ дан лин җё мын җе чи шон, тян тян ди дэ ба вэди гўр ба ни шон хан сы йүн ди ни (кан Фур 6:14; 28:3-27; 29:2, 8, 13 дэ данл.).
Хуа дян
461
ГЎНаХар– Җы сы бу тин Хў да ди мин лин, бу вон щён җо чў Хў да ди фын фу ган ди.
ГЎрбаНи– Җы сы ги Хў да җү ха ди за ён сын лин дэ лён шы ди гўр ба ни. Җү гўр ба ни ди җун-ё йи сы сы, җё ги Хў да до йи ге ще; та ба җү гўр ба ни жын ди җун шы ги Анла хў Тор ля зы ди ни. Хў да зэ Синай сан шон ги Му са шын жын дэ исраил ди мин-жын ги ли гә Фа лү. Зэ җы гә Фа лү шон ти фә ди ни, ба за му җя ди гўр ба ни ё ги Хў да җү ги ни, ба та ди фур дэ на лэ ди җын ли е зы ги ди ни. Жун-ё гўр ба ни ди ён зы сы җы му җя ди: шо ди гўр ба-ни (Ле вит 1), мян ди дэ лён шы ди гўр ба ни (Ле вит 2), пин нан ди гўр ба ни, до ще ди гўр ба ни (Ле вит 3), вон бый ни щи гў на хар ди гўр ба ни (Ле вит 4:1 – 5:13) дэ вон бый ни щи зуй ди гўр ба ни (Ле вит 5:14 – 6:7). Җы ву гә гўр ба ни ди ён зы ли ту гуон йи гә гўр ба ни мә җү сын лин ди – җы сы мян ди дэ лён шы ди гўр ба-ни. Ба җы гә гўр ба ни ги шо ди гўр ба ни шон хуә ги ди ни (Ле вит 9:16,17). Ба йи че гўр ба ни исраил жын му щян чян вон Хў да ди гуй җун җон фон ли ту на лэ ди ни, йи ху вон Иер усалим сы ни.
ДааХуН– Җы сы исраил жын му ди ахун ди ту зы. Җо чў Му-са ди фа лү, та зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни ба дан лин ахун бу нын ган ди сы чин ган ди ни. Нян нян та йи хуэй нын җин Хў да ди гуй җун җон фонни ди (зэ Иер усалим сы ди ху ту) Дин гуй җун вәр ни; нэ тар та ба ги Хў да җү ги ди ню-ён ди ще са до хә тун щён зы ди сы гә гә шон ди ни, зу җы му җя Җў ба да ахун гә җя дэ йи че исраил жын ди гў на хар дэ зуй нын фон шә ни.
ДаНЛиНХЎДаМуДиЁНЗЫ– Җы сы на за ён цэ лё (му ту, җин зы, шы ту дэ дан лин ди) зў ха ди җя хў да му ди ён зы.
ДиНГуЙҖуНВӘр– Җы сы Хў да ди гуй җун җон фон ли-ту ди йи лэр. Нэ тар зан ди хә тун щён зы. Йи гә на хо ма бу лян дан чин, зы хун дэ хун лон лор янсый ди ён мо зэ му сы җү лү мо фын ха ди мын лян зы ба Гуй җун вәр лян Дин гуй җун вәр фын кэ ди ни. Җо чў Му са шын жын ди фа лү, гуон да ахун нын җин до Дин гуй җун вәр шон. Гуон сы вон бый ни щи гў на-хар ди жы зы шон, йин ян ли ту йи бян та нын җин до нэ тар.
462
Хуа дян
ДЭЦЭХЎДа– Зу сы фә бу хо ди, ма Хў да ди хуа.
ЕВуСЕЙЖЫНМу– Җы сы зэ Ха наан җў ха ди йи гә мин жын. Йи ху исраил жын му ба җы гә ди мян җан шон ли. Евусей жын му зэ Иер усалим дэ та ди туан йүар ни җў ли, гуә ли ще зы сы хур ба җы гә чын пу Да ву шын жын дэ хуон шон җан шон ли (кан ХА НААН, ХА НАН ЕЙ ЖЫН МУ).
ЕНаКДиХубЫЙ– Җы сы Ар ба эр зы ди Енак ди ху бый (Иса 14:15; 15:13). Та му сы го хан җя ди, җин да ди жын му.
ЕФоД– Җы сы йи гә ба вэди дуан щю зы ди чон хан сан зы. Ба җы гә йи шон яхў ти ди да ахун чуан ли.
ҖиНШЫН– Җы сы жын ди дин ёҗин ди йи гә бу фын; ба җы гә лян араб хуа хан җё ди «рух». Җин шын бу щён жын ди шын зы, ба та лян нян җин кан бу җян; җин шын бу нын ву-чон, та йи на вар хуә ди ни.
ҖЎ– «Җў жын», «Җон гуй ди», зэ Гуй җун Ки та бу ли ту – җы-сы Хў да ди йи гә мин зы.
ЗоНГуЙ– Җы сы ха хуэ ди гуй (де ву зы), та нын җин жын ди кә лон ли ту, ба жын нын начў; та сы иблис ди хуә җи.
ЗЎ– Җы сы исраил жын му ди шы эр гә зў, та му ди зў щян сы Ягў бэ шын жын ди шы эр гә эр зы.
ибраЩиМЭ(ибраМЭ)– Шын жын, Ис хар шын жын ди да да, йи че яхў ти жын ди зэ му сы дан лин семит жын ди зў щян. Хў да ги Ибра щи мэ ги ли фын фу, җё та ба гә җя ди зў гуй леха, гын шон Хў да зу ни. Та ба Хў да ди хуа зун ди йи мяр, Хў да ба та зў чын хо шо мин зў ди да да ли. Щин фу луә мур Йи гә Хў да ди жын му ду ба Ибра щи мэ җё ди да да.
иорДаНХӘ– Па лес ти на ди дин да ди хә.
иСМаиЛ,иСМаиЛҖЯДиЖЫНМу– Ибра щи мэ шын-жын ди эр зы, та ди нү нў еги пет нү жын Агарь ба Исмаил сын-ён ха ли. Та ди ху бый сы зэ Ара вия җў ди исмаил җя ди жын му.
Хуа дян
463
иСраиЛ– Ибра щи мэ ди сун зы, Ис хар ди эр зы, Ягў бэ шын-жын ди дан лин мин зы. Ба да та шон чў лэ ди мин жын (та ди ху бый) е җё ди сы исраил жын му.
иСХар– Шын жын, Ибра щи мэ шын жын ди эр зы, Ягў бэ шын жын ди да да.
ЙиНПаН– Җы сы за ха вә пын зы ди йи гә чын, ба та зэ кэ кэ-ди вәр шон (зэ тан до ни) гә ди ни. Нэ тар йи че исраил жын ди шы эр гә зў ди ху бый йи дар ни җў ли, мый йи гә зэ гә җя ди вәр шон. Да нэ гә сы хур, җи сы та му да Еги пет зу ли, до нэ гә сы хур, җи сы та му ба Па лес ти на җан шон ли. Ю йи бян җы гә хуа ди йи сы сы җүн ву ди йин пан.
КЕНЕЙЖЫНМу– Зэ Ха наан җў ха ди йи гә мин жын, йи ху исраил мин жын ба җы гә ди мян җан шон ли (кан ХА НААН, ХА НАН ЕЙ ЖЫН МУ).
КоНЗЫШоНДЭДиЛЯНЛЯНЗЫ– Җы сы гә тә бе ди йи-шон, яхў ти ди да ахун ба та зэ кон зы шон дэ ди ни. Зэ җы гә лян лян зы шон гә ди гуй җун урим дэ тум мим (кан «Урим дэ тум мим»). Вын Хў да ди вон щён ди сы хур, исраил ди ахун му сы йүн җы ще дун щи ли.
КЭраМЭТи– Хў да гә җя ган хади хуэй җә сы Та ди шын жын ган хади чё чи сы чин.
ЛаДаНЩЁН– Җы сы исраил жын му фу сы Хў да ди сы хур сы йүн ди щён цуан сун җё. Ла дан сы гуй җун щүн ди (шо ди) чын фын ли ту ди йи лэ зы. Та хан зэ мә мә гўр ба ни ди чын-фын ли ту ни.
ЛЕВиТЖЫНМу– Ягў бэ шын жын ди эр зы, Ле вий ди ху-бый. Зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни (вон ху зэ Иер усалим сы ни) ахун му ги Хў да ган гун сы ди сы хур, та му ги ахун му бон мон лэ. Ле вит жын му ё гон Хў да ди гуй җун җон фон лян нэ тар сы йүн ди йи че дун щи ни. Ба Ле вий ди зў фын чын сан гә җя щя ди ни. Та ди сан гә эр зы ди җя щя сы: Гир сон ди, Кааф ди дэ Ме ра ри ди.
464
Хуа дян
ЛЁНПЯНШЫТу– Зэ җы лён пян шы ту шон ще ди Шы гә Да тян мин (кан ШЫ ГӘ ДА ТЯН МИН).
ЛиВаНСаН– Җы сы Па лес ти на бый бон гә ди сан гуй җя. Та лян зы җи ди щүә сун фу ди фу лин чў ли мин ли.
МаДиаН,МаДиаНЖЫНМу– Ма диан – җы сы Ибра щи мэ шын жын ди йи гә эр зы. Ба та Ибра щи мэ шын жын ди ди эр гә щи фу зы сын-ён ха ли. Ма диан ди ху бый сы ма диан жын му. Җы сы юҗуан ди жын му, дуәди сы хур та му зэ са вә ни, зэ Акаб дун бон гә ни хэ ван ян зы шон җў ли. Лян Исмаил ди ху бый, Ибра щи мэ шын жын ди дан лин эр зы ю лян щи ди йи мяр, зэ Гуй җун Ки та бу шон ма диан жын му дэ исмаиҗяди жын му кын ю йи гә йи сы ни.
МаННаЛЁНШЫ– Ба җы гә лён шы Хў да ги исраил жын-му да тян шон да фа ха лэ ли. Та зу щён ко риандр ди җун зы, ян сый бый быр ди, ви до зу щён лян фын ми луә ха ди бин зы йи ён. Исраил жын му зэ са вә ни юҗуан ди сы хур, да Еги пет чў лэ ли ди йи ху зы сы чы ли ман на ли. Зэ на тар мин жын за ли йин пан ли, зу зэ нэ тар та вон ха де ли; ба та шу шон луә ли мә мә ли. Ба йир гуан зы ни шу ха ди лён гә ки ло ман на зэ Хў да ди гуй җун җон фон ди хә тун щён зы гын чян цун ди-ни. Җы ти фә ди сы Хў да Гә җя зэ са вә ни ги исраил жын му ги ли чы ди ли.
МаФЫНбиН– Зэ Гуй җун Ки та бу шон җы гуон бусы ма-фын бин, җы хан сы жын ди за ён жу пи зы шон ди җун бин. Җо чў Му са шын жын ди фа лү, ба дый ха ма фын бин ди жын да дан лин жын гын чян щүан җин ли кэди ни, җё та ги дан лин жын бә жә ги ли зэ му сы ба та му зэ Хў да ди мян чян бә зў чын бу ган җин ди ли. Дан сы жын ди бин хо ли, ахун му ё ба җы гә дин ха ни. Йи ху та му ги ди ку хуан җё та хуэй чи ни. Чў гуә җы-гә зэ яхў ти ди йү ян шон ма фын бин ди («ца рат») хуа ди йи сы е бё җы за ён ён зы ди мый, хуэ дё ди чы хә, дун щи хуэй җә сы фон зы ди ни. Зэ Му са ди Фа лү шон ю хо шо зы фә ни, за му җя да мый шон дый туә ни зэ му сы ба гә җя ди фон зы зў ган җин ни.
Хуа дян
465
МӘЮЖЁМЯНДиМӘМӘҖЕЧи– Җы сы исраил жын му гуә ди җё мын җе чи. Ба яхў ти ди Пас ха җе чи гуә ли ди йи хў, лян чў чи тян гуә җы гә җе чи ди ни. Гуә җы гә җе чи ди сы хур, исраил жын му гуон ё чы мәю җё мян ди мә мә ни, бу чы ю җё мян ди чы ди. Зу җы му җя исраил жын му җи щён ли, за му-җя Хў да мон мон ди ба та му ди зў бый да Еги пет лин чў лэ ли, да нэ гә ди фон шон, зэ на тар та му дон ли нў ли. Ту йи тян дэ шу кур җе чи ди нэ йи тян жын му шудо йи дар ни ги Хў да на лэ за ён гўр ба ни ди ни (кан Җе фон 12:15-20; 13:3-10; Ле вит 23:6-8; Фур 28:17-25; Фа лү 16:8).
МоаВЖЫНМу– Җы сы Моав ди ху бый. Моав сы Лут ди эр зы, Ибра щи мэ шын жын ди җы эр зы. Ба та Лут ди да нү зы сын-ён ха ли. Та му зэ Моав ди фон ни җў ли. Җы сы зэ Сы хэ дун бон гә ди йи гә чў чын хо ди гуй җя. Моав жын му зун хў Ха мос җя-хў да ли. Та му ди йү ян зу щён яхў ти йү ян. Та му сы исраил жын му ди дўш ман.
МоЛоХ– Җы сы Ха наан ди фон ди жын му бэ вон ди йи гә җя-хў да. Жын му, чүан пин аммон жынму, зун хў Мо лох ли. Ги та ба гә җя ди ва му җү ли гўр ба ни ли.
МуНаФиК– Җуон ди хо жын.
МуСа– Ви да шын жын (за му ди шы дэ зо чян ди бон җер 3400 нян шон); Хў да җё та ба яхў ти мин жын да Еги пет ди япый-шон җе фон чў лэ ли. Зэ Синай сан шон Хў да ги Му са ба Та ди шы гә фын фу зэ му сы йи че дан лин фа лү дэ мин лин ги ги ли.
МуСаДиФаЛҮ– җы сы зэ То ра ти Ки та бу ли ту ще ха ди йи че фын фу, мин лин дэ фа лү. Ба җы ще фын фу Хў да че чў Му са шын жын ги яхў ти жын му ги ги ли, җё та му зун хў ни.
МЯНДиДЭЛЁНШЫДиГЎрбаНи– Җо чў Му са ди Фа лү, ба җы гә гўр ба ни да мә да җә ха ди хуэй җә сы цо ха ди мый зы-шон, хуэй җә сы да мый зы ди мян шон дэ да та шон шо ха ди мә мә шон зў ди ни. Чў гуә җы гә ги мян ли ту ба чин-ю дэ шо-ди щён хуә ги ди ни.
466
Хуа дян
НаЗорЕЙЖЫН– Җы гә «на зорей жын» хуа да яхў ти ди на-зир – «ги Хў да җё ги ди», «ги Хў да фын ги ди» хуа шон чў лэ ди. До исраил жын му шон мый йи гә жын – нан жын хуэй җә сы нү жын, сый вон щён ди ба гә җя на дин ха ди сы хур хуэй җә-сы ба йи че шу фу ги Хў да җү ги, ги ди вар дэ чын ха на зорей-жын ни. Җо чў җы гә вар дэ, та бу нын хә пу то җю дэ бый җю, бу нын чы сын хуэй җә сы сэ ган ди пу то зэ му сы да пу то шон зў ха ди йи че. На зорей жын бу нын ти ту фа дэ гуа хў зы. Ба вар дэ ван чынли ди йи ху, на зорей жын ё ба ту фа ти дё ги Хў да ба за ён гўр ба ни на лэ ни.
НЭГЭДуН‑Я– На яхў ти хуа җё ди «Ше ол». Жын му ву чон-ли ди йи ху до җы гә вәр шон ди ни. Суан ди сы, та зэ ди мян ди дин шын чуәр ни. «Ше ол» бу щён дуә зэ хэ. Дан сы зэ дуә зэ хэ ли ту Хў да ги ю гў на хар ди жын му дин ли зуйлиди йи ху, та му шу кў нан ни, кә сы вон Ше ол ли ту йи че жын до чи ди ни – есы гун до жын, есы ю гў на хар ди. Зэ Гуй җун Ки та бу ли ту Ше ол бё фәдисы ву чон хуэй җә сы фын кын.
ПаСХаҖЕЧи– Пе сах (яхў ти йү ян). Җы сы исраил жын му гуә ди ту йи гә җё мын җе чи. Ба җы гә җе чи нян нян җын йүә шы сы нэ йи тян ди ху шон гуә ди ни. На яхў ти хуа ба җын йүә җё ди «Авив»; җы гә бон җер сы за му ди сы йүә. Җы гә җе чи зы фә ди сы Хў да за му җя ба яхў ти жын му да Еги пет ди япый-шон җе фон чў лэ ли. Җы гә җе чи шон исраил жын му ё зэ ён-го зы ни дэ чы ни (кан Җе фон 12:1-13, 21-51; Ле вит 23:5; Фур 28:16-25; Фа лү 6:1-7).
ПиННаНГЎрбаНи– Җы сы ги Хў да до ще ди гўр ба ни. Ба җү гўр ба ни ди сын лин зэ дё ли ди йи ху, ба та ди дин хо ди йи лэ зы ахун зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дёди ни. Ба ди эр лэ зы җү ха гўр ба ни ди жу та ди җя щя дэ ахун чы шон ди ни. Җы гә лян хә чы ди чын ха лян Хў да фә хә ди го щин җе чи дэ лян Хў да хуэй фу лэ вон ди щён җын ли.
рЕФаиМЖЫНМу– Җы сы зэ Ха наан җў ха ди йи гә мин жын, йи ху исраил жын му ба җы гә ди мян җан шон ли. Зу лян енак ди ху бый йи ён, ре фаим жын му сы го хан җя ди дэ җин да ди жын.
Хуа дян
467
СиНаЙ– Гуй җун сан, ба та хан җё ди сы Хо рив. Зэ җы гә сан шон Хў да ги Му са шын жын ба Гә җя ди Фа лү ги ги ли. Та зэ Еги пет Синай ди бан хэ дони ни.
ТЯНЩЯН– Хў да зо ха ди мәю шын зы ди, ю эр ги ли ди хуә вар. Тян щян зэ тян шон җў ди ни, кә сы та му җо чў Хў да ди фын фу нын до ди җе шон, ба Хў да җё та му ган ди сы чин ган ни.
уриМДЭТуММиМ– Җы сы лён гә гуй җун дун щи, ба та-му зэ лян лян зы ди ку дэ зы ни гә ди ни. Вын Хў да ди вон щён ди сы хур, яхў ти ди да ахун ба та му зэ кон зы шон дэ ли. Дан па җы зу щён җуа чир ди йи ён, җи сы йи гә дун щи ди йи сы сы «зу сы», дан лин ди – «бусы».
ФаЛҮФу– Җы гә бё щян нын ба Хў да ги Му са шын жын ги-ха ди йи че То ра ти Ки та бу зы фә ги. Та ли ту ю ву гә фу ни: Да тур, Җе фон, Ле вит, Фур дэ Чун фә фа лү. Җы гә бё щян хан нын ба То ра ти Ки та бу ди ди ву гә фу ди йи лэ зы кан ги (җы сы Чун фә фа лү фу), зэ на тар щеди сы гә ён ди фа лү, фын фу дэ мин лин.
ФиЛиСТиМЖЫНМу– Зэ Фи листия җў ха ди мин жын. Җы-гә гуй җя зэ Па лес ти на ди мян шон ди Ди җун хэ ди щи-нан ди ян зы шон ни. Ба фи листим жын му ди чў шы хо щён хан җы бу до; суан ди сы та му да щян зэ ди Греция бан гуә лэ ди. Та му бу щён зэ Ха наан җў ди дан лин мин жын. Ю йи бян ба та му җё ди сы «мә зў ха сун нэ ти ди», йин цы сы та му мә җо чў җы гә куй чын зу, суй жан зэ Па лес ти на җў ди дан лин мин жын ди җун җян ни җы гә куй чын сы җун-ёди (чуан фә кэ ди). Фи листим жын му ги Па лес ти на ди ву гә чын за ли гын ли – җы сы Га за, Аска-лон, Геф, Азот дэ Ек рон. Җи сы исраил жын му ба Ха наан гуй җя җан шон, нэ хур фи листим жын му чын ха та му ди дин да ди дўш ман ли.
ХаЛДЕЙЖЫНМу– Җы сы зэ Тигр дэ Евфрат хә ди ха мян ни дэ Пер сия хэ ван ян зы шон җў ха ди мин жын. Йи ху халдей-жын му ди ди фон бё җытуә Ва ви лон гуй җя ли.
ХаМоС– Җы сы моав жын му бэ вон ди йи гә җя хў да.
468
Хуа дян
ХаНааН(яхутихуа:Кенаан)– Җы сы Па лес ти на ди йи гә гў дэ мин зы. Ю йи бян ба җы гә мин зы ги туан йүар ди ди мян сы йүн ли. Ба Фи ни кия, Тир, Си дон дэ дан лин чын пу ди жын му е җё ди сы ха нан ей жын му.
ХаНаНЕЙЖЫНМу– Җы сы Ха наан ди ху бый, та сы Хам ди эр зы, Нух ди сун зы. Та му зо чян зэ Па лес ти на җў ли, йи ху исраил жын му ба җы гә ди мян җан шон ли. Щян тян ха нан ей-жын му зэ хэ ян зы шон дэ Иор дан хә ди щи бон гә ян зы шон ди чў чын хо ди пин йүан ни җў ли. Дан сы ба та му лян сан шон җў ди амор рей жынму фын щё кэ, ха нан ей жын му чин чир зу щён пин йүан ди жын му вон чў чў ди ни. Йи ху ха нан ей жын му ди мин зы бё фәтуә зэ Па лес ти на җў ди йи че жын ли. Ха нан ей-жын му щин фу чў чын хо ди җя хў да Ва ал дэ ю җин ди, ги щи нэ ди нү хў да Астар та ли.
ХараМ– Җы гә хуа на яхў ти йү ян фәди сы «хе рем», на араб йү ян фә сы «ха рам». Җы гә хуа ю җигә йи сы ни. Би лүн, җо чў Хў да ди фа лү жын му бу нын ган гә ён ди сы чин (би лүн, чы җў жу). Җы гә хуа хан нын бё фә Хў да йи на вар юди фу гуй. Җы зу сы ги Хў да фын ги ди ба вэди дун щи, сын лин хуэй җә сы жын; Хў да чын ха җы гә дун щи ди йи на вар ди Җон гуй ди ли. Ба җы гә дун щи бэ вон Хў да ди сы хур сы йүн ди ни хуэй җә-сы ба та ё щё ме дё ни. Дан сы ба бу лүн на гә дун щи, сын лин хуэй җә сы жын җё чын «ха рам», җы гә бё фәдисы ба та да жын му ди шә хуэй ли ту ли кэ, ба та ги Хў да ди шу ни җё дэ ги. Ба җы му җя ди жын, сын лин хуэй җә сы дун щи щё ме дё ди ни. Йин ви нэ гә ба та му суан ди сы ги Хў да җү ги ди.
ХЕруВиМ(яхўтихуа)– Җы сы фу сы Хў да ди Тян щян му. Ба та му хуа ди зу щён ю бон зы ди, та му ди лян мян лян жын ди йи ён.
ХЕТТЕЙЖЫНМу– Җы сы Ха наан эр зы ди Хет ди ху бый. (Ха наан сы Хам ди эр зы, Нух ди сун зы (кан Да тур 10:15). Зэ за му ди шы дэ зо чян ди бон җер 1200 нян шон хеттей жын му юли хын да ди гуй җя ли, та ди җин чын зэ щян зэ ди Тур ция ди-
Хуа дян
469
мян шон ни. Җы гә гўй җя ди бян җе до Ха наан ди мян шон ди ни, йин ви нэ гә зэ гуй җун Ки та бу шон зы фә ди ни, хеттей жын му зэ Ха наан зо чян җў ли, йи ху ба җы гә ди фон исраил жын му җан шон ли (кан ХА НААН, ХА НАН ЕЙ ЖЫН МУ).
ХӘТуНЩЁНЗЫ– Җы сы на җин езы бо чў ди му ту щён зы. Зэ та ли ту цун ди сы лён пян шы ту, зэ шы ту шон ще ди Шы гә Да тян мин.
ХиВВЕЙЖЫНМу– Җы сы зэ Ха наан җў ха ди йи гә мин-жын, йи ху исраил жын му ба җы гә ди фон җан шон ли. Та му зэ гуй җя ди җун щин йи лэр җў ли (кан ХА НААН, ХА НАНЕЙ-ЖЫН МУ).
ХориВ– Җы сы гуй җун сан, ба та хан җё ди сы Синай. Зэ җы гә сан шон Хў да ги Му са шын жын ба Гә җя ди Фа лү ги-ги ли. Та зэ Еги пет Синай ди бан хэ дони ни.
ХоррЕЙЖЫНМу– Җы сы зэ Ха наан җў ха ди йи гә мин жын, йи ху исраил жын му ба җы гә ди фон җан шон ли.
ХЎДаДиШЫНЛиН– Рохал хў дўс (араб йү ян) зу сы Хў да йи на вар юди Ли лён. Җи сы Хў да зэ җы гә дун-яшон ган сы-кэ ли, зэ Гуй җун Ки та бу ли ту фәди сы Та ди Шын Лин ган ли җы гә йин щён ли.
ХЎДаДиГуЙҖуНҖоНФоН– (кан ГУЙ ҖУН ҖОН ФОН).
ЧуЙЛабаДиҖЕЧи– Ба җы гә җе чи чи йүә ди ту йи тян гуә ди ни (на яхў ти хуа ба чи йүә җё ди «Тиш ри»; җы гә бон-җер сы за му ди җю йүә хуэй җә сы ба йүә). Җы йи тян исраил-жын му бу нын зў сы са хуә. Ба чуй ла ба ди шын чи тин җян, та му ё шудо йи дар ни ги Хў да на лэ гўр ба ни ни (кан Ле вит 23:23-25; Фур 29:1-6).
ШаНбЭ– Шаб бат (яхў ти йү ян) – җы гә хуа ди йи сы сы «нан-вын, хуан ха». Җо чў Хў да ги ха ди фа лү җы сы йи гә гуй җун йи тян. Шы гә Да тян мин ли ту ди ди сы гә тян мин. Шан бэ җы йи тян йи че исраил жын бу нын зў сы са хуә (да җў ма ху шон до шан бэ ху шон).
470
Хуа дян
Җы йи тян исраил жын му ё шудо йи дар ни куа җён Анла хў Тор ля ни, ги Хў да ган гун сы ни. Ахун му на лэ лён гә шо ди гўр ба ни ди ни, зэ гуй җун вәр шон ба цун зў ха ди щин щүан мә мә гә ха ди ни.
ЩЕ– Зэ Гуй җун Ки та бу ли ту ще ю да йи сы ни. Ще гуон сы Хў да ди, ба та суан ди сы җю мин ди дун щи. Йин ви нэ гә дан сы ба бу лүн сый да сы, та ди ще тон до ди мян шон, нэ хур ди мян чын ха бу ган җин ди ли. Ви ба жын му хуэй җә сы шо гўр ба-ни ди җуә зы зў ган җин, җү гўр ба ни ди сы хур е сы йүн ще ли.
ШЕКЕЛЬЙиНЧЯН– Зэ Хў да ди гуй җун җон фон ни сы йүн-ди йин чян ди фын лён. Йи гә ше кель йин чян ли ту бон җер ю 11 грамм ни.
ШоДиГЎрбаНи– Җы сы ба йир гўр ба ни, йин цы сы ба җү гўр ба ни ди сын лин зэ ли ди йи ху, ба та ди йи че куэ зы зэ шо гўр ба ни ди җуә зы шон шо дёди ни. Зэ дан лин ди гўр ба ни шон ба сын лин ди юди куэ зы шо дёди ни, ба юди чы дёди ни. Ба шо ди гўр ба ни жын му ги гә җя мә шын ха ди, та ду сы Хў да ди. Җы гә гўр ба ни зы фә ди сы җү гўр ба ни ди жын шы щин-шы йи щин фу Анла хў Тор ля ди ни.
ШоГЎрбаНиДиҖуӘЗЫ– Җы гә, зу щён да щён зы ди, на тун езы бо чў ди җуә зы зэ гуй җун Хў да ди җон фон ди йүан-зы ни зан ди ни. Зэ та го ту ба на лэ ди сын лин дэ лён шы ди гўр ба ни шо ди ни. Җуә зы ди сы гә гуэ зы шон ю сы гә гә ни: җы сы гә гә ди ён зы зу щён ню ту шон ди гә йи ён.
ШоЩЁНДиҖуӘЗЫ– Җы гә на җин езы бо чў ди бу да ди җуә зы зэ гуй җун Хў да ди җон фон ди Гуй җун вәр шон зы-ди ни. Та зэ чуон лян зы ди чян мян ни ни, ба хә тун щён зы гуан чў ди ни. Зу лян шо гўр ба ни ди җуә зы йи ён, җуә зы ди сы гә гуэ зы шон ю сы гә гә ни: җы сы гә гә ди ён зы зу щён ню ту шон ди гә йи ён. Яхў ти ди да ахун мый йи гә ган зо дэ ху шон зэ та го ту ба ги Хў да на лэ ди шо щён ди гўр ба ни шо ди ни. Ви ба шо щён ди җуә зы зў ган җин, мый йин ян ба та ди гә лян җү ха гўр ба ни ди ще мә ди ни.
Хуа дян
471
ШоДиЩЁН– Зэ зы җи ди сын хуә шон исраил жын му сы-йүн ли за ён гуй җун ди цуан дун щи ли. Җы гуон бусы зэ тян-тян ди йүн ту шон, хан сы ви зун хў Хў да. Шо ди щён ли ту ю оних, стакт, цуан хал ван дэ ла дан ни. Ба та му зў чын йи ён ди хуә дё ди ни, җу чын мян мян зы ди ни. Исраил ди ахун му мый йи гә ган зо дэ ху шон зэ ба йир шо щён ди җуә зы шон (кан ШО ЩЁН ДИ ҖУӘ ЗЫ) зэ гуй җун Хў да ди җон фон ни, йи ху зэ Иер усалим сы ни (кан Исх 30:7-9) ба на лэ ди щён шо ли. Шо щён ди куй чын ю фә хә ди дэ кан шу ди җин ни.
ШуЩиН– Ху хуэй, жын гә җя ди гў на хар зэ му сы вон щён гэ бян гә җя ди ган бан, вон чян шә лү ди зэ бу ган гў на хар ли.
ШЫГӘДаТЯНМиН– Лён пян шы ту шон ще ха ди Хў да ди шы гә да фын фу (кан Җе фон 21:1-17; Фа лү ди чун фә 5:1-21).
ШЫНЖЫН(наби– араб йү ян) – Җы гә хуа зы фә ди сы ба Хў да ди хуа тин ли йи ху ба җы гә хуа ги жын му нын фә ди сун щин жын. Шын жын җё жын му па щён Хў да ни, ба Та ди фын фу ган ни зэ му сы бу җё ган гў на хар. Шын жын ба йү ди сы чин нын җы до.
ШЫТуҖЎЗЫ– Җы сы йи гә да шы ту, Ха наан ди фон шон җў ди вэ до жын му бэ вон та ли. Та зэ шо гўр ба ни ди җуә зы гын чян, зу щён җў зы йи ён, ли ли зы зан ди ни. Җы ще шы ту жын шы җя хў да Ва ал дэ нү хў да Астар та ди ни.
ШЫЧир– Җы сы җо чў Му са ди фа лү ги Хў да ян дин фын-ги ди дун щи лян чян ди шы лэ зы, йидян дяр щён зэ ка ти.
ЯГЎбЭ– Шын жын, Ис хар шын жын ди эр зы, Ибра щи мэ шын жын ди сун зы. Та ю шы эр гә эр зы ни, йи ху та му чын ха яхў ти жын му ди шы эр гә зў ди зў щян ли. Зэ Гуй җун Ки та-бу ли ту ба җы шы эр гә зў җё ди сы исраил жын му, йин цы сы Ягў бэ ди дан лин мин зы сы Исраил.
ЯХЎТи– Ягў бэ шын жын ди шы эр гә эр зы ли ту ди йи гә, яхў ти зў ди дэ йи че яхў ти жын ди зў щян. Ин җил Ки та бу шон ба исраил жын му хан җё ди яхў ти жын му. Да Яхў ти зў шон
Хуа дян
йи ху йи че исраил дэ яхў ти ди хуон шон зэ му сы җын му ди Җю мин җя Эр са Мә сих чў ли шы ли.
ЯХЎТиДиФоН– Яхў ти жын му ди гуй җя, та зэ Па лес ти на ди фон ди нан бон гә ни; яхў ти жын му ди зў гуй. Та ди дин да ди чын пу сы Иер усалим.
ЯХЎТиЖЫНМу– Яхў ти шын жын ди йи че ху бый, есы йи че исраил жын ди дан лин мин зы.
ЯХЎТиЙҮЯН– Исраил жын му вон Ва ви лон гуй җя (җы сы зэ за му шы дэ зо чян ди 586 нян шон) бан ди щян тян, та му сы йүн җы гә йү ян ли. Исраил жын му да Ва ви лон хуэй лэ ди йи ху, дуә йибан зы жын на ара мей йү ян фә туә хуа ли. Гуй җун Ки та бу ди хын дуә ди бу фын на яхў ти йү ян ще ха ди.