8/7/2019 Ezann Arapa Okunmas

1/5

Ezann Arapa Okunmas

Yazar: Mehmed Krknc

lk tahsil hayatma Erzurum mehur limlerinden Hac Mustafa Efendi ile

baladm. Gz mevsimi idi. Babam beni Hoca Efendinin evine gtrd. Ev gayetsade, duvarlar kitap ve levhalar ile sslemiti. Babam Mustafa Efendiye gelisebebimizi anlatnca, o ok memnun oldu ve bize yakn ilgi gsterdi. Hoca Efendibana dnerek: Sen niin okuyacaksn, biliyor musun? Niyet ok nemlidir. Benokuyaym da mft olaym, imam olaym gibi eyler dnerek okursan bu ilim sanabir fayda vermez. Sen Allah rzas iin okuyacaksn. Her ey bir eydir, fakatcehalet hibir eydir. Sen, cehaletten kurtulacam diye okuyacaksn, Bu mmet-iMuhammede ahlk, ibadeti, imana ait hakikatleri reteceim, diye okuyacaksn.Bir de artlar ne kadar ar olursa olsun, ilim tahsilinden vazgemeyeceksin. Benlsem bile gidip baka yerde ilim reneceksin. Gcnn yettii kadar bu ilmirenmeye gayret edeceksin. Netice itibariyle hakiki sadet yalnz ilimdedir. Oilim ise Kuran ilmidir. diyerek ilmin ehemmiyetini anlattktan sonra: nmzdekiaramba gn kitabn al gel. dedi. Ben de aramba gn gittim ve bylece ilkdersimizi aldk ve tahsil hayatna balam olduk. O zamanlar Erzurumda klarok ar ve uzun geerdi. Sabahn erken saatinde karlara bata-ka faytonlarnizinden Mustafa Efendinin evine gidiyorduk. Mustafa Efendinin kardei HsnEfendi, bizim geleceimizi bildii iin kapnn arkasnda bizi bekler ve kapyaard. Erken saatte gitmemizin sebebi ise polislerin bizi grmemesi idi. Zira ozamanlar Kuran ve din ilimleri okumak yasakt. Ezanlar da Trke okunuyordu.Bu bakmdan, erkenden hocamzn evine gider, saat sekize kadar ders okur,evimize dnerdik. Bu kadar tedbire ramen, Hoca Efendiden phelenerekdefalarca evine baskn yaptlar.

Btn medreseler ve camiler kapatlmt. Sadece Grc Kap Camii, hmal Camii,Lala Paa Camii ve Murat Paa Camii akt. Ulu Camii depo, Kurunlu Camii dehapishane yaplmt. O zamanlar yaklak elli camii bulunan Erzurumda ok azsaydaki camii ibadete ak idi. Pazar gn Hoca Efendinin evindeki sohbetlerdegenellikle bunlar konuulur ve Zaman ahir zamandr, bundan sonra durumun iyiolacan beklemek yanltr. Gittike zaman daha da ktleecek. denilir,mitsizlik iinde dertlenilir ve gzya dklrd. Biz de o zamanlar dahaocuktuk, orada konuulanlardan ziyadesiyle etkilenirdik. Yllar sonra stadBedizzaman Hazretlerini tanma erefine mazhar olup, eserlerinden istifadeedince onun ne kadar geni dndn, en zor artlarda bile hibir zamanmitsizlie dmediini hayretle mahede ettim ve iimi byk bir ferahlkkaplad. Zira Bedizzaman Hazretleri mnazarat adl eserinde yle diyordu:

8/7/2019 Ezann Arapa Okunmas

2/5

u memleketin maabid ve medaris-i diniyesinden baka makberistann mezartalar dahi, birer telkin edici, birer muallim hkmndedir ki; o man-imukaddeseyi, ehl-i imana ihtar ediyorlar. Neden dnya herkese terakki dnyasolsun da, yalnz bizim iin tedenni dnyas olsun! yle mi? te ben de sizinle

konumayacam, u tarafa dnyorum, mstakbeldeki insanlarla konuacam.

Ey yz seneden sonraki asrn arkasnda gizlenmi ve sakitane Nurun szndinleyen ve bir nazar- hafiyy-i gaybi ile bizi temaa eden Saidler, Hamzalar,merler, Tahirler, Yusuflar, Ahmetler vesaireler..! Sizlere hitap ediyorum.Balarnz kaldrnz, Sadakte deyiniz. Ve byle demek sizlere bor olsun. umuasrlarm varsnlar beni dinlemesinler. Tarih denilen mazi derelerinden sizinyksek istikbalinize uzanan telsiz telgrafla sizinle konuuyorum. Ne yapaymacele ettim, kta geldim; siz cennet asa bir baharda geleceksiniz imdi ekilen

nur tohumlar, zemininizde iek aacaktr.

Mustafa Efendi bir gn, Elmall Hamdi Efendinin tefsir sahasnda ok dirayetlibir alim olduundan sz etti ve onun stad Bedizzaman Said Nursi hakkndaki:Bedizzaman berrak sular gibi temiz bir vicdana, ok gzel bir ruha sahip bir zatidi. stanbulun limlerinin gz yle bir lim grmemitir. szlerini bize nakletti.Mustafa Efendi, stanbulda Elmall Hamdi Efendiden ders okumutu.

Mustafa Efendi, Bedizzaman Hazretlerinin aratl-caz ismindeki eserini

daha nce okuduunu syledi ve ktphanesinde bulunan bu kitab bize gsterdi.Kurana ait bu tefsirin I. Cihan harbinde Pasinlerin dalarnda yazldn syledi.Bundaki hakikatler, nkteler, meziyetler ne Keafta ne Beyzavde ne de bakabir tefsirde vardr. Siz tefsir ilmini tahsile baladnzda bu eseri sizeokutacam. dedi.

Byle bir tefsirin harp esnasnda da ve bayrlarda, kar ve kta yazlmolmasbeni hayretler iinde brakt. Bu tefsiri yazan Bedizzaman Hazretlerine yle birmuhabbetle balandm ki, Keke bu zat grp, elini psem ve duasn alsam.

niyaznda bulundum.

Bir gn hocama; Hocam, bu zat nerede ikamet ediyor? Kendisini ziyaret etmemizmmkn m? diye sordum. Hocam da: Bedizzaman Hazretlerini 1925deBurdura nefyettiler. imdi Ispartada. Grmek isteyenleri takip edip,tutukluyorlar. Eer onu grmeye gidecek olursanz banz belya girer. diyecevap verdi.

te ben Bedizzaman Hazretlerinin ismini ilk defa hocamn bu sohbetindeduydum ve gnlmde ona kar fevkalade bir muhabbet mealesi tututu.

8/7/2019 Ezann Arapa Okunmas

3/5

Hocam Mustafa Efendi; Ben artk bu memlekette duramam. Burada dinimizi gizliokutuyoruz, okutanlar tevkif ediliyor. Kuran yasak, ezan yok, kamet yok.diyerek, cemaatin kar kmasna ramen 1944 senesinde Medine-i Mnevvereyeg eyledi. Uzun yllar orada yaayan Hoca Efendi, o mbarek beldede ahirete

terif eyledi. Allah makamn cennet eylesin!

Ezan- Muhammed, 10 Ocak 1932 senesinde Trke olarak okunmaya balamt.Minarelerden Allahn bykln ifade eden, insann kalbine ve ruhuna inirahveren Allah ekber, Allahu ekber nidalar yerine, Tanr uludur, Tanr uludursesleri sylenmeye balanmt. Bu durum mminlerin rikkatine dokunur,fevkalade rahatsz eder, onlar karamsarla sevk eder ve srekli olarakalamalarna sebep olurdu.

Hocam Mustafa Efendinin Medine-i Mnevvereye g eylemesinden sonra, ben,Erzurumun Tifnik kynden Erzuruma yerlemi olan byk mtefekkir, ulum-uaklye ve ulum-u nakliyede fevkalade salahiyetli bir alim olan okuttuutalebelerden fakir olanlarnn maietini bizzat kendisi temin eden ve 1952 ylndahakkn rahmetine kavuan Hac Faruk Efendiden ders okumaya baladm.

Hac FarukEfendinin evi Erzincan Kapdaki tarih ta binann stnde idi ve okzengin bir ktphanesi vard.

Yanna ilk gittiimde ktphanesine yaslanm oturuyordu. Bembeyaz bir ehresive bembeyaz bir sakal vard. Kucanda da beyaz bir Van kedisi oturuyordu. Yzelmas kadar saf, berrak ve sevimli idi. Duvardaki levhada Edep Y H!yazyordu. O zaman Erzurumun bir ok evinde bu levha asl idi.

Daha sonra eyh Sadinin Glistan adl eserinde edebe dair bir bahis okuyunca,edebin ne kadar ehemmiyetli olduunu, Edep Y H sznn tasavvuredilemeyecek kadar genilie sahip byk bir hazine ihtiva ettiini anladm. Ziraiffet, haya, haysiyet, istikamet gibi ahlk- haseneden mahrum olan bir insan ilimve irfan sahibi de olsa zarardan ve hsrandan kurtulamaz. Bunun iindir ki,terbiye- yi lhiye ile mmtaz olan Nebiyy-i Zian Efendimiz (sav.) ahlk-hasenenin ehemmiyetini ifade etmek iin:"Rabbim bana edebi, gzel bir suretteihsan etmi, edeplendirmi." buyurmutur.

Hac Faruk Efendi de, Mustafa Efendinin Erzurumdan gitmesine raz olmam,fakat onu kararndan vazgeirememi ve bundan dolay ok zmt.

Ben, her sabah Hac Faruk Efendinin evine ders okumaya gidiyordum. Yaklak iki yl kadar ondan ders okudum. 1946 ylnn Mart aynda Hac Faruk Efendinin

ziyaretine 40-45 yalarnda bir misafir geldi. Hocamn elini ptkten sonra: BenIspartadan geliyorum, Bedizzaman Hazretlerinin sana selm var. dedi. Hocam

8/7/2019 Ezann Arapa Okunmas

4/5

8/7/2019 Ezann Arapa Okunmas

5/5

alar bir vaziyette bulduk. Ya Rabbi! lmeden nce bu gnleri bizlere gsterdinya Sana sonsuz krler olsun. diyerek hem Allaha krediyor ediyor, hem dealyordu. Zaten o gn, sevincinden alamayan kimse kalmamt. Bu bakmdan, ogn unutmak asla mmkn deildir. O zamanlar iletiim aralar yaygn deildi.

Sonradan haber aldmza gre bata stanbul olmak zere Trkiyenin bir okilinde de ayn sevin ve ayn heyecan yaanmt.

Cenab- Hak, Adnan Menderesten ebediyen raz olsun, makamn ali eylesin! Onunbu byk hizmeti inallah gnahlarna kefaret olur. Nitekim stad BedizzamanHazretleri Adnan Menderese yazm olduu bir mektubunda; Ezan-Muhammed'nin (A.S.M.) neriyle demokratlar on derece kuvvet bulduu gibi;. Ovakit lem-i slm'n tevecchn kazandklar gibi, bakalarnn zalimanekabahatlar onlara yklenmez fikrindeyim. Dindar Demokratlar, hususan Adnan

Menderes gibi ztlarn hatrlar iin, otuz be seneden beri terkettiim siyasetebir-iki saat baktm ve bunu yazdm.szleriyle onu takdir etmitir.