european bank for reconstruction and development (ebrd)

ЕСБХБ-ны Олборлох үйлдвэрлэлийн

стратеги

2018-2022

Товчилсон үгс

2017 оны 10-р сарын 16 2

1. БЖХӨО– Бизнесийн жилийн хөрөнгө оруулалт2. АХБ– Азийн Хөгжлийн Банк3. АДБХБ- Азийн дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалтын банк4. ШТ– Шилдэг технологи5. ТСА – Төрийн судалгааны алба6. ТЗЕ – Төв ба Зүүн Европ7. КОТ– Компаний орлогын татвар8. ТУХН- Тусгаар улсуудын хамтын нийгэмлэг9. CO2 – Нүүрстөрөгчийн исэл10. ҮАЯО – Үйл ажиллагаа явуулж буй орнууд11. БНХ– Байгууллагын нийгмийн хариуцлага12. ОУХА- Олон улсын хөгжлийн алба 13. БХСХ– Батлан хамгаалах судалгааны холбоо

14. ЕСБХБ– Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банк15. EC – Европын Комисс16. ХОЭМАБ–Хүрээлэн буй орчин, эрүүл мэнд, аюулгүй байдал17. ЕХОӨБ– Европын Хөрөнгө Оруулалтын Банк18. ОҮИТБС – Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын

санаачилга

19. ХБОНБ– Хүрээлэн буй орчин ба нийгмийн бодлого20. ЕХ – Европын Холбоо21. ҮА– Үнэлгээний алба 22. ГШХО– Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт23. ОУСБХБ – Олон улсын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банк24. ОУМУХ- Олон улсын Машины ухааны хурал 25. МХТ– Мэдээлэл харилцааны технологи26. ОУСК– Олон улсын санхүүгийн корпораци27. ОУСБ – Олон улсын санхүүгийн байгууллага28. ГХБ – Германы Хөгжлийн Банк29. СГШУАМХ– Солонгосын ГеоШинжлэх ухаан, ашигт

малтмалын хүрээлэн30. ОТХОББ – Олон талт хөрөнгө оруулалтын баталгааны

байгууллага 31. ҮАМ - Үйл ажиллагаа ба менежмент32. ЭЗХАХБ– Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн

байгууллага

33. ТТҮ- Тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэгч 34. СХ– Судалгаа, хөгжил35. ТЭМС– Түүхий эд материалын санаачлага36. ТХЗ – Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд37. ЖДҮ– Жижиг, дунд үйлдвэр38. ТӨК– Төрийн өмчит компани39. TҮ – Технологийн үнэлгээ40. ШНХС– Шилжилтийн нөлөөллийн хянат систем41. АОУХА – Америкийн Олон улсын хөгжлийн агентлаг42. АК– Ажиллах капитал

2017 оны 10-р сарын 16 3

Дүгнэлтийн хураангуй

Уул уурхай бол ажлын байр бий болгодог, инновацид хөтөлдөг, хөрөнгө оруулалтыг авчрахаас гадна урт хугацааны хэтийн төлөвтөө том

хэмжээний дэд бүтэц юм. Уул уурхайн салбар нь олон нийт уул уурхайн үйл ажиллагаанаас ихээхэн ашиг хүртэж буй байгалийн нөөц баялаг

ихтэй Бүгд Найрамдах Киргиз Улс, Монгол, Казакстан, ОХУ, Украйн гэх мэт ЕСБХБ-ны үйл ажиллагаа явуулдаг бусад орнуудын (ҮАЯО) эдийн

засгийн өсөлт, нийгмийн хөгжилд томоохон хувь нэмэр оруулагч буюу байна.

Гэсэн хэдий ч хэрэв зохицуулалт муу бол уул уурхайн үйл ажиллагаа нь хүрээлэн буй орчны доройтол, шилжин суурьшсан хүн ам, тэгш бус

байдал, өсөн нэмэгдэж буй зөрчилдөөн гэх мэт бусад олон сорил бэрхшээлд хүргэж болно. Сүүлийн хорин жилийн хугацаанд уул уурхайн үйл

ажиллагааг хэрхэн хариуцлагатайгаар явуулж болох тухай ойлголт болоод тогтвортой байдлын асуудлуудад илүү их анхаарал тавих тал дээр

дэлхийн хэмжээнд томоохон ахиц дэвшил гарлаа. Хүрээлэн буй орчин, эрүүл мэнд, аюулгүй байдал, нийгмийн (ХОЭМАБН) асуудлуудын хувьд

онцгой ахиц дэвшил гарсан ба зогсолтгүй сайжирсаар байна. Байгууллагын сайн засаглал, тогтвортой, үр дүнтэй бүтэц зохион байгуулалтын

харилцаа ба эдийн засгийн сайн удирдлагыг хариуцлагатай компаниуд түлхүүр асуудал хэмээн тодорхойлж байна. Ялангуяа Олборлох

үйлдвэрийн ил тод байдлын санаачлага (ОҮИТБС) ил тод байдал, олборлох үйлдвэр болон уул уурхайн тайлан гаргах дэлхийн стандарт

болоод байна.

Уул уурхайн стратеги нь салбар дах эдгээр хөгжил дэвшлийг авч үзсэн ба шилжилтийн үлдсэн сорил бэрхшээлийг ҮАЯО-дад шилжилтийн

зургаан чанараар тодорхойлж, Банкны үйл ажиллагааны хариу арга хэмжээ ба ЕСБХБ-ны хүрээлэн буй орчин, эрүүл мэнд, аюулгүй байдал,

нийгэм, хүйсийн оролцооны талаарх асуудалтай холбоотой арга замаа тодорхойлсон. Уул уурхайн стратеги нь Банкны уг салбар дах үргэлжлэн

буй оролцооны үндэслэлийг тодорхой болгож шилжилтийг дэмжихэд уул уурхайн ач холбогдлыг дахин баталж байна. Улмаар уул уурхайн

стратегийн түлхүүр суурь нь: (i) Уул уурхайн компаниудыг үйл ажиллагааны үр ашигтай байдлаа нэмэгдүүлж, илүү өрсөлдөх чадвар болоход нь

уул уурхайн салбарт тусалж Өрсөлдөөнийг дэмжих; (ii) Илүү их ил тод байдал, хууль эрхзүйн шинэчлэлийг хэрэгтэй хэсэгт нь дэмжиж өгснөөр

уул уурхайн салбарт Сайн засаглалыг дэмжих; (iii) хүрээлэн буй орчинд ээлтэй уул уурхайн арга барил, нөөцийн үр ашигтай байдлыг дэмжиж

уул уурхайн салбарт Тогтвортой байдлыг дэмжих; (iv) Орон нутгийн үйлчилгээний салбарыг дэмжиж, эмэгтэйчүүд, залуучууд ба бусад зорилтот

бүлгүүдийн ажиллах хүчин болох оролцоог хангаж, орон нутгийн эдийн засагт олон давхар нөлөөг үзүүлж уул уурхайн үйл ажиллагаанд

Оролцоот байдлыг дэмжих.

Банк уул уурхайн макро эдийн засгийн, тэр дундаа жижиг эдийн засагт оруулах нөлөөллийг хүлээн зөвшөөрч байна. Банк үүнийг тухайн улс оронд

хийсэн оношилгоо, стратегийн хүрээнд боловсруулсан нэгдсэн арга барилд тусгахыг зорисон.

Агуулга

2017 оны 10-р сарын 16 4

ТанилцуулгаТанилцуулгаТанилцуулгаТанилцуулга

1. Шинэ стратегийн хүрээ ба бүтэц

2. Уул уурхайн салбар дах Банкны оролцооны үндэслэл

НэгдНэгдНэгдНэгдүгээргээргээргээр хэсэгхэсэгхэсэгхэсэг : : : : Өмнмнмнмнөхххх стратегийнстратегийнстратегийнстратегийн тухайтухайтухайтухай эргэцэргэцэргэцэргэцүүлэллэллэллэл

1. 2012 –2017 он хүртэлх ЕСБХБ-ны уул уурхайн үйл ажиллагаа

2. Сүүлийн 5 жилд олж авсан сургамж

3. Зөвлөхүүдийн өгсөн эхэн үеийн мэдээллүүд

ХоёрдугаарХоёрдугаарХоёрдугаарХоёрдугаар хэсэгхэсэгхэсэгхэсэг : : : : Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайнннн салбарсалбарсалбарсалбарынынынын ххххүрээрээрээрээ

1. Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудад үзүүлэх уул уурхайн үр нөлөө

2. Уул уурхайн салбарын зах зээлийн өнөөгийн чиг хандлага

3. ЕСБХБ-ны үйл ажиллагаа явуулдаг орнуудын (ҮАЯО) эдийн засаг дах уул уурхайн ач холбогдол

4. Уул уурхайн салбарт тулгарч буй саад бэрхшээлийг шилжилтийн зургаан чанараар тодорхойлох нь

5. ЕСБХБ-ны уул уурхайн төслүүд ба шилжилтийн 6 чанарууд

ГуравдугаарГуравдугаарГуравдугаарГуравдугаар хэсэгхэсэгхэсэгхэсэг : : : : ЕСБХБЕСБХБЕСБХБЕСБХБ----ны ны ны ны арга барил ба оролцооны талбаруударга барил ба оролцооны талбаруударга барил ба оролцооны талбаруударга барил ба оролцооны талбарууд

1. ЕСБХБ-ны уул уурхайн үйл ажиллагааны арга барил

2. Уул уурхайн салбар дах ЕСБХБ-ны бодлогын оролцоо

3. ЕСБХБ-ны уул уурхайн компаниудад өгөх санхүүгийн дэмжлэг

4. ЕСБХБ-ны үнэ цэнийн гинжин хэлхээнд оролцож буй компаниудад үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэг

5. Хайгуул судалгаа болон хөгжлийн хөрөнгө оруулалтын зөрүүтэй байдлыгшийдвэрлэх техникийн хамтын

ажиллагаа болон санхүүжилтыг хослуулахад анхаарал хандуулах нь

6. Дүгнэхэд, Банк юу хийх вэ? (Гүйцэтгэлийг хянах ажлын цар хүрээ)

7. ОУСБ-уудтай ажиллах

ХАВСРАЛТУУДХАВСРАЛТУУДХАВСРАЛТУУДХАВСРАЛТУУД

5

5

Шинэ стратегийн хүрээ ба бүтэц

1 1 1 1 ХэсэгХэсэгХэсэгХэсэг

УулУулУулУул уурхайуурхайуурхайуурхайнннн салбарынсалбарынсалбарынсалбарын

ххххүрээрээрээрээ

((((ШилжилтээсШилжилтээсШилжилтээсШилжилтээс үлдэжлдэжлдэжлдэж буйбуйбуйбуй

болонболонболонболон шинэшинэшинэшинэ сорилуудсорилуудсорилуудсорилууд))))

• Банк сүүлийн 5 жилд юу хийсэн бэ

• 23 уул уурхайн үйл ажиллагаанаас сүүлийн

стратегийн хугацаанд бидний олж авсан

сургамжууд

• Өөр өөр үйлдвэрлэлийн байгууллагуудын

тухайд зөвлөхүүдээс ахин дахин өгч буй

мэдээллүүд

• Уул уурхайн салбарт

тулгарч буй шилжилтийн

үеийн сорил бэрхшээлүүд

• Уул уурхайн салбар дах

өнөөгийн зах зээлийн

хандлагууд

• Бидний ҮАЯО-ын эдийн засаг

дах уул уурхайн ач холбогдол

УулУулУулУул

уурхайнуурхайнуурхайнуурхайн

шинэшинэшинэшинэ

стратегистратегистратегистратеги

• Олон төрлийн оролцогчталуудтай хамтран

хамгийн сайн нөлөөлөлд

хүрэх үйл ажиллагаа

• Техникийн хамтынажиллагааны стратегийн

үйл ажиллагааны

төлөвлөгөө

2 2 2 2 ХэсэгХэсэгХэсэгХэсэг3 3 3 3 ХэсэгХэсэгХэсэгХэсэг

Өмнмнмнмнөхххх стратегийнстратегийнстратегийнстратегийн тухайтухайтухайтухай

эргэцэргэцэргэцэргэцүүлэллэллэллэл

((((ОлжОлжОлжОлж авсанавсанавсанавсан сургамжсургамжсургамжсургамж) ) ) )

ЕСБХБЕСБХБЕСБХБЕСБХБ----ныныныны аргааргааргаарга барилбарилбарилбарил

бабабаба оролцооныоролцооныоролцооныоролцооны

талбаруудталбаруудталбаруудталбарууд

((((БидБидБидБид хэрхэнхэрхэнхэрхэнхэрхэн

сорилуудыгсорилуудыгсорилуудыгсорилуудыг давахдавахдавахдавах вэвэвэвэ?)?)?)?)

5

Юуг хамардаг вэ?

• Үйл ажиллагаа явуулдаг бүх орнууд, тэр дундаа

метал, эрдэс баялгаар баян улсуудын

шилжилтийн заагийг бодолцож үзсэн.

• Байгалийн нөөц, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ,

санхүүгийн байгууллагуудын хамтын

ажиллагаагаар дамжуулан бүх уул уурхай

болон хүдэр, ашигт малтмал боловсруулалт

буюу үйлдвэрлэлтэй холбоотой ган, цемент гэх

мэт бүхий л уурхайнууд.

• Коксжсон нүүрсний төслийн санхүүжилт.

• Онцгой тохиолдолд, уран болон дулааны

нүүрсний уурхайн үйл ажиллагаануудын

ХОЭМАБ-г сайжруулах төслүүд.

• Банкны ашигладаг бүх төрлийн санхүүгийн

хэрэгслүүд, үүнд санхүүгийн зуучлалын

хөрөнгө оруулалтууд.

Юуг үл хамардаг вэ?

• Банкны эрчим хүчний стратегид хамрагдсан

тос, хий болон дулааны нүүрсний хэрэглээ гэх

мэт нүүрстөрөгчийн олборлолт.

• Банк санхүүжүүлдэггүй (эрүүл мэнд, аюулгүй

байдал, үйл ажиллагааны аюулгүй байдлыг

сайжруулах эсвэл уурхайн нөхөн сэргээлт)

Уран, дулааны нүүрсний уурхайн үйл

ажиллагаа.

.


Шинэ уул уурхайн стратегийн хамтрах үйл ажиллагаанууд …

Уул уурхайн салбар дах Банкны оролцооны

үндэслэл

6


Байгалийн нөөц баялагтай ҮАЯО-ын хувьд уул уурхайн салбар бол орон нутаг, бүсийн, улсын түвшинд эдийн засагт

чухал хувь нэмэр оруулагч ба энэ нь эдийн засагт доош чиглэсэн үнэ цэнийн хэлхээний чухал холбоотой байдаг.

Уул уурхай нь хүрээлэн буй орчны олон улсын стандартуудыг хүндэтгээгүй мөн эдийн засгийн төрөлжилтийг

эрчимжүүлээгүй тохиолдолд сөрөг нөлөөлөл дагуулах магадлалтай. Тиймээс уул уурхай үйл ажиллагааг тогтвортой

байдлаар хөгжүүлж, ҮАЯО-нхаа уян хатан, нэгдмэл байдлыг сайжруулах нь чухал юм. Өнөөгийн зах зээлд дутагдаж

буй шинэ төрлийн санхүүжилтийн төрлийг ашиглах, түүхий эдийн үнийн шокыг бууруулах санхүүгийн

хэрэгслүүдийг ашиглах, экспортын шинэ зах зээл ба алслагдсан уул уурхайн хооронд худалдааны арай илүү

нэгдмэл байдлыг бий болгосноор үүнд хүрэх боломжтой. Уул уурхай дах Банкны оролцооны үндэслэл нь дараах

шилжилтийн дөрвөн чанарт голчлон үндэслэсэн:

Өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадварх чадварх чадварх чадвар: : : : Манай зарим ҮАЯО-д уул уурхайн салбарыг ихэвчлэн үр ашиггүй үйл ажиллагааны арга

барилаар нь тодорхойлдог. Уул уурхайн Өрсөлдөөнийг сайжруулахын тулд ЕСБХБ хувийн хэвшлийн оролцоог

нэмэгдүүлж, шинэ технологийг нэвтрүүлэхээр эрмэлзэж байна. Төслүүд дээрээ компаний бүтцийн өөрчлөлтөд

оролцох нь үйл ажиллагааны үр ашгийг авчирч, манай харилцагчдын илүү зардлын хувьд илүү өрсөлдөхүйц

болгоно.

СайнСайнСайнСайн засаглалтайзасаглалтайзасаглалтайзасаглалтай: ЕСБХБ нь компаний засаглалыг сайжруулах мөн харилцагчийнхаа байгууллагын нийгмийн

үүрэг хариуцлагыг дэмжсэн төслүүдийг санхүүжүүлэхийг зорихын зэрэгцээ компаний ба улсын түвшинд ОҮИТБС-

ын зарчмуудыг мөрдөхийг хичээдэг. Эдгээр хүчин чармайлтууд нь олон улсын засаглалын сайн стандарт, арга

барилын хэрэглээний хувьд манай ҮАЯО-дад хувь нэмэр оруулна.

ОролцоотОролцоотОролцоотОролцоот: Манай ҮАЯО дах уул уурхан үйл ажиллагааны эерэг үр нөлөө нь ихэвчлэн мэргэжлийн ур чадвар,

ялангуяа уул уурхайн үйл ажиллагаа хамгийн их давамгайлдаг алслагдсан газруудад хязгаарлагдмал байдаг.

Бидний төслүүд хүртээмж муутай газруудад амьдарч буй эмэгтэйчүүд, залуучууд ба хүн амын эдийн засгийн

оролцоог дэмжиж мөн өндөр чанарын сургалт, ил тод ханган нийлүүлэлтийн сүлжээний менежментийг нэвтрүүлж

оролцоот өсөлтийг бий болгоно.

НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил:::: Уул уурхайн үйл ажиллагаа нь хүрээлэн буй орчны ноцтой эрсдэл учруулж болох учраас төслийн

шат бүр дээр болгоомжтой дасан зохицож, хор хохирлыг бууруулах шаардлагатай. Эрчим хүч болон нөөцийн үр

ашигтай байдлыг хүлээн зөвшөөрөхийг мөн Хүрээлэн буй орчин, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын дүрэм журам

болон бусад хүрээлэн буй орчны менежментийн системийг дэмжсэнээр Банк нь уул уурхайн төслүүдийн хүрээлэн

буй орчны нөлөөллийг хянахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.

УлсУлсУлсУлс

УулУулУулУул

уурхайуурхайуурхайуурхай

ДНБДНБДНБДНБ----дддд

эзлэхэзлэхэзлэхэзлэх

хувьхувьхувьхувь

ЭкспортоЭкспортоЭкспортоЭкспорто

дддд эзлэхэзлэхэзлэхэзлэх

уулуулуулуул

уурхайнуурхайнуурхайнуурхайн

хувьхувьхувьхувь

Монгол 27272727 88888888

Казакстан 18181818 12121212

Киргизстан 11111111 45454545

ОХУ 9999 6666

Болгар 7777 14141414

Серби 6666 1111

Польш 6666 4444

Украйн 5555 8888

Морокко 4444 8888

Узбекстан 4444 1111

Армени 3333 44444444

Тажикстан 3333 23232323

Албани 3333 11111111

Грек 2222 2222

Монтенегро 1111 26262626

Гүрж 1111 28282828

Турк 1111 2222Эх сурвалж: Өөр өөр засгийн газруудын

статистик НҮБХХХ/SNL, Skarn Аssociates

* Улс орны талаарх дэлгэрэнгүй

мэдээллийг “Хавсралт Г”-с үзнэ үү

** Шилжилтийн чанарын талаарх

дэлгэрэнгүй мэдээллийг :

http://www.ebrd.com/our-

values/transition.html

Хөрөнгө оруулалтын

задаргаа (1999 – Sept 2017)

Алт 47%

Зэс 21%

Нүүрс 9%

Хром 5%

Цайр 4%

Шохойн чулуу 3%

Төмрийн хүдэр 3%

Агрегат 3%

Кали 2%

Уул уурхайн

үйлчилгээнүүд 1%

Хөнгөн цагаан 1%

Мөнгө < 1%

Силикат < 1%

ЕСБХБ-ны уул уурхайн үйл ажиллагаа 2012 – 2017оны өнөөг хүртэл

6065

7164

N/A

7579

75

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2013 2014 2015 2016

Шилжилтийн



Шилжилтийноноо

оноо

оноо

оноо

ШилжилтийнШилжилтийнШилжилтийнШилжилтийн үззззүүлэлтлэлтлэлтлэлт

Expected Transition Impact

Portfolio Transition Impact

7

Доорхи задаргаа нь сүүлийн 5 жилийн хугацаанд Доорхи задаргаа нь сүүлийн 5 жилийн хугацаанд ихэнх хөрөнгө оруулалт алт, зэсийн төслийн (ихэвчлэн Төв Ази) санхүүжилтэд зориулагдсан буюу эдгээр түүхий эдийн идэвхтэй худалдаа тасралтгүй үргэлжилж буйг харуулж байна.

НэгдНэгдНэгдНэгдүгээр хэсэг гээр хэсэг гээр хэсэг гээр хэсэг : : : : Өмнмнмнмнөх стратегийн тухай эргэцх стратегийн тухай эргэцх стратегийн тухай эргэцх стратегийн тухай эргэцүүлэллэллэллэл

209

5610

583

286219

0

100

200

300

400

500

600

700

2012 2013 2014 2015 2016 2017

ЕВРО

ЕВРО

ЕВРО

ЕВРО сая

сая

сая

сая

ЖИЛЖИЛЖИЛЖИЛ

УулУулУулУул уурхайуурхайуурхайуурхайнннн бизнесийнбизнесийнбизнесийнбизнесийн жилийнжилийнжилийнжилийн ххххөррррөнгнгнгнгөоруулалторуулалторуулалторуулалт

641

428

114 101

37 37 60

100

200

300

400

500

600

700

ЕВРО сая

ЕВРО сая

ЕВРО сая

ЕВРО сая

ННННөөцццц

2012 2012 2012 2012 ––––2017 9 2017 9 2017 9 2017 9 сарсарсарсар ХХХХөррррөнгнгнгнгө оруулалторуулалторуулалторуулалтннннөөцийнцийнцийнцийн хувьдхувьдхувьдхувьд

Төв Ази

Зүүн Европ ба Кавказ

ЗүүнӨмнөдЕвроп

Өмнөд ба Зүүн газар дундын тэнгис

Турк

2012 2012 2012 2012 ––––2017 9 сар2017 9 сар2017 9 сар2017 9 сар ХХХХөррррөнгнгнгнгө оруулалт оруулалт оруулалт оруулалт ббббүс нутгаарс нутгаарс нутгаарс нутгаар

ШинэШинэШинэШинэ бизнесбизнесбизнесбизнес

2012 2012 2012 2012 –––– Sept Sept Sept Sept 17171717ОдоогийнОдоогийнОдоогийнОдоогийн багцбагцбагцбагц

24242424

Хувийн төсөл

31313131

Уул уурхайн идэвхтай

үйл ажиллагаа

1111

Олон нийтийн төсөл

€€€€1, 284 1, 284 1, 284 1, 284 саясаясаясая

Багц

€€€€1, 364 1, 364 1, 364 1, 364 саясаясаясая

Хуримтлагдсан БЖХӨО

€€€€1, 051 1, 051 1, 051 1, 051 саясаясаясая

Үйл ажиллагааны

хөрөнгө

72/28%72/28%72/28%72/28%

Өр/эквитигийн

задаргаа БЖХӨО

ННННөллллөөллийнллийнллийнллийн 95% 95% 95% 95% нь

хувийнхувийнхувийнхувийн салбарсалбарсалбарсалбар

Сүүлийн 5 жилд олж авсан сургамж

8

ХэрэгжилтэдХэрэгжилтэдХэрэгжилтэдХэрэгжилтэд тулгарч буй сорил тулгарч буй сорил тулгарч буй сорил тулгарч буй сорил

бэрхшээлбэрхшээлбэрхшээлбэрхшээлүүдддд

Сурах арга Сурах арга Сурах арга Сурах арга

барилбарилбарилбарилТТТТүлхлхлхлхүүр сургамжуудр сургамжуудр сургамжуудр сургамжууд

• ХязгаарлагдмалХязгаарлагдмалХязгаарлагдмалХязгаарлагдмал ббббаялагаялагаялагаялаг

• ТТТТөрийн оролцоорийн оролцоорийн оролцоорийн оролцоо

• ББББүтээгдэхтээгдэхтээгдэхтээгдэхүүнийнийнийний үнийн хэлбэлзэлнийн хэлбэлзэлнийн хэлбэлзэлнийн хэлбэлзэл

• Зарим ҮАЯО одоогийн байдлаар хишгээ шавхах ноцтой үе дээр ирээд байна

• Төр засгийн шийдвэр гаргах байдалд нөлөөлж болох асуудлууд (жишээ нь тусгай

зөвшөөрөл) эсвэл оролцоонд хүргэж болох асуудлуудыг анхааралтай үнэлж дүгнэх

хэрэгтэй

• Гадны шок-ны үр нөлөө болон түүхий эдийн үнэ харилцагчид нөлөөлөх байдалд

бүрэн үнэлгээ хийх хэрэгтэй

• Үр др др др дүнтэй Хнтэй Хнтэй Хнтэй Хүрээлэн буй орчны рээлэн буй орчны рээлэн буй орчны рээлэн буй орчны

эрэрэрэрүүл мэнд ба аюулгл мэнд ба аюулгл мэнд ба аюулгл мэнд ба аюулгүй байдал, й байдал, й байдал, й байдал,

нийгмийн арга барил нийгмийн арга барил нийгмийн арга барил нийгмийн арга барил (((( ХХХХүрээлэн рээлэн рээлэн рээлэн

буй орчны эрбуй орчны эрбуй орчны эрбуй орчны эрүүл мэнд ба аюулгл мэнд ба аюулгл мэнд ба аюулгл мэнд ба аюулгүй й й й

байдал, нийгмийн арга барил байдал, нийгмийн арга барил байдал, нийгмийн арга барил байдал, нийгмийн арга барил ))))

• Иргэний нийгмийн оролцооИргэний нийгмийн оролцооИргэний нийгмийн оролцооИргэний нийгмийн оролцоо

• Банкны Хүрээлэн буй орчин, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын нэгдсэн арга барил ба

Хүрээлэн буй орчин, нийгмийн бодлогын (ХБОНБ) хатуу хэрэгжилт нь хүрээлэн буй

орчин, нийгмийн асуудлыг тодорхойлох мөн засгийн газруудтай асуудлыг

шийдвэрлэх харилцагчийн чадавхийг нэмэгдүүлэх сайн хэрэгсэл болох нь

батлагдсан. Харилцагчийн түвшний эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын стандартуудыг

хангахын тулд төслийн эхэн үед нь хэрэгжилтийн чанд байдлыг шаардах нь чухал

• Иргэний нийгмийн байгууллагуудын оролцоо эхнээсээ байх нь гарч болзошгүй

маргааныг шийдвэрлэх түлхүүр гэдэг нь батлагдсан

• СанхСанхСанхСанхүүжилтжилтжилтжилт

• ННННөллллөөллллөл илл илл илл илүү том хэмжээндтом хэмжээндтом хэмжээндтом хэмжээнд• Түншлэгч байгууллагуудтай нягт хамтран ажилласнаар давуу талыг нэмэгдүүлж

илүү өргөн хүрээнд салбарын шинэчлэлийг дэмжинэ

• ШилжилтийнШилжилтийнШилжилтийнШилжилтийн ннннөллллөөллийн ллийн ллийн ллийн үнэлгээнэлгээнэлгээнэлгээ• Нөлөөллийг зохистой үнэлэх хяналтын хатуу тогтолцоо болон суурь үнэлгээний

шаардлага байдаг

• ХарилцагчидХарилцагчидХарилцагчидХарилцагчид ба засгийн газрын ба засгийн газрын ба засгийн газрын ба засгийн газрын

чадавхийг бэхжчадавхийг бэхжчадавхийг бэхжчадавхийг бэхжүүлэхлэхлэхлэх

• Олон улсын жишиг рОлон улсын жишиг рОлон улсын жишиг рОлон улсын жишиг рүү тэмтэмтэмтэмүүлэхлэхлэхлэх

• ТҮ нь жижиг, дунд хэмжээтэй төслүүдийн техникийн чадавхийг нэмэгдүүлж

чадахаас гадна ТӨК-ийн шилжилтийг эрчимжүүлэх зураглал юм.

• Харилцагчийн түвшинд стандартыг сайжруулж, үндэсний түвшинд дүрэм журмыг

сайжруулснаар ТҮ нь нөөцийн үр ашигтай байдлыг нэмэгдүүлэх, хүрээлэн буй

орчны нөлөөллийг бууруулахад их хэмжээний хувь нэмэр оруулж болно.

Иргэний нийгмийн оролцоо

Төслийн хяналт

(ШНХС)

Түншлэгч байгууллагууд

тай хийх яриа хэлэлцээр

Харилцагч ба зөвлөхүүдийн санал дүгнэлт

Салбарын тайлан, судалгаа


Шинэ стратегийн хувьд Банк 5 жилийн сүүлийн стратегийн хугацаанд санхүүжүүлсэн 23 уул уурхайн төслөөс

олж авсан сургамжуудаа ашиглахаар идэвхтэй мэрийж байна.

Зөвлөхүүдийн өгсөн эхэн үеийн мэдээллүүд

2017 оны 10-р сарын 16 9

• Салбарт тулгарч буй уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөллийн ач холбогдол нэмэгдэх тусам эрсдэл болон боломжуудыг бий

болгож байна.

• Аж үйлдвэр нь тогтвортой хөгжлийн зорилтуудтай (ТХЗ-ууд) үр дагавраа нэгтгэхийн тулд илүү анхаарлаа хандуулан ажиллах

ёстой.

• Уурхайчид худалдаа, боловсрол, дэд бүтцийн салбарт шинэчлэл хийхэд хамтран ажиллах ёстой.

• ОУСБ, ОҮИТБС ба Хөрөнгийн Биржээс тавигдаж буй ил тод байдлын шаардлагууд чухал нөлөөтэй боловч тэгш бус байна.

Тодруулбал, онлайн орчны ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх нь мэдээлэл олж авах, хянахад чухал ач холбогдолтой юм.

ЕСБХБ нь:

o Түрээсийн нээлттэй харилцааг дэмжин зориулалтын уурхайн хувийн дэд бүтцийн хөгжлийг дэмжих.

o Ил тод байдал, хүний эрх, орон нутгийн иргэний нийгмийг дэмжих.

o Шинэчлэгчдийг дэмжихийн тулд улс орнуудын өөрсдийн явуулж буй үйл ажиллагааны мөн чанарыг таньж мэдэх.

o Уур амьсгалын еерчлелтийг анхаарч, засгийн газруудын урт хугацааны стратегийн хандлагыг баримтлах.

o ЕСБХБ нь нүүрстөрөгчийн хийн өртөг зардлыг ашиглах, уурхайн амьдралд бүрэн дүн шинжилгээ хийх, олон тооны

хөгжлийн үйл ажиллагааны үр дүнд үүсэж, хуримтлагдах нөлөөллийг тооцох хэрэгтэй.

o Цогц болон єрсєлдєөнт асуудлуудыг зохицуулах чадваргүй жижиг компаниудтай хамтран ажиллах.

o Ус хураах талбайн нөлөөлөл, усны хэрэглээ, зөрчилдөөнөөс зайлсхийх, биологийн олон янз байдлын алдагдлыг

тооцоолох.

o Уул уурхай дахь хүйсийн тэнцвэрт байдлын асуудлууд, менежмент, бизнес эрхлэлтийг өргөн хүрээнд авч үзэх.

Иргэний нийгмийн бүлгүүд, салбарын байгууллагууд болон уул уурхайн компаниудтай хийсэн албан бус

яриа хэлэлцээний дүгнэлтийг дараах байдлаар нэгтгэв:


Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудад үзүүлэх уул

уурхайн үр нөлөө

2017 оны 10-р сарын 16 10

Уул уурхайн салбар нь Тогтвортой Хөгжлийн 17 Зорилтуудад бүгдэд нь өөр өөр үр нөлөөтэй боловч

уул уурхайн бизнес, нийгмийн хөрөнгө оруулалт, татвар болон улсын орлогын хөрөнгө оруулалтын

хувьд гол үр нөлөөтэй

Уул уурхайн нөлөөлөл нь зургаан зорилгод

хамгийн ихээр шууд нөлөөлдөг

• ТХЗ 15 (Экосистем ба Биологийн төрөл зүйлийг

хамгаалах)

• ТХЗ 13 (Уур амьсгалын талаарх авах арга хэмжээ)

• ТХЗ 9 (Дэд бүтэц, инноваци, үйлдвэржилт)

• ТХЗ 8 (Ажил эрхлэлт ба эдийн засгийн өсөлт)

• ТХЗ 7 (Эрчим хүчний хүртээмж, тогтвортой байдал)

• ТХЗ 6 (Цэвэр ус ба эрүүл ахуй)

Эх сурвалж: "Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд дахь уул

уурхайн зураглал: Атлас"

Хоёрдугаар хэсэгХоёрдугаар хэсэгХоёрдугаар хэсэгХоёрдугаар хэсэг: : : : Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн салбарын орчин н салбарын орчин н салбарын орчин н салбарын орчин

ТХЗ-ын талаархи дэлгэрэнгүй мэдээллийг :

http://unsdsn.org/wp-

content/uploads/2016/11/Mapping_Mining_ТХЗs_An_Atlas.pdf

Уул уурхайн салбарын зах зээлийн өнөөгийн

чиг хандлага

2017 оны 10-р сарын 16

Байгууллагын болон нийгмийн хБайгууллагын болон нийгмийн хБайгууллагын болон нийгмийн хБайгууллагын болон нийгмийн хөгжиж буй гжиж буй гжиж буй гжиж буй үүрэг хариуцлагуудрэг хариуцлагуудрэг хариуцлагуудрэг хариуцлагууд

•Хүрээлэн буй орчны эрүүл мэнд ба аюулгүй байдал, нийгмийн арга барилын

шаардлагууд нь яван чангарч буй стандартуудыг хангахын тулд илүү сорил

бэрхшээлтэй болж байна. Үүнтэй зэрэгцэн хүдрийн зэрэг буурч буй нь илүү их орц

шаардаж, илүү их хог хаягдал үүсгэж уул уурхай эмзэг мэдрэмтгий байршлуудад

явагдах хандлага илүү байна. Уг салбар нөлөөллийг хязгаарлахын тулд хүрээлэн буй

орчны илүү хатуу шаардлага болон илүү өндөр хэмжээний урьдчилгаа ба үйл

ажиллагааны зардалтай нүүр тулах хэрэгтэй болно.

•Ард түмэн уул уурхай компаниудыг орон нутгийн эдийн засагт илүү их хувь нэмэр

оруулж, орон нутгийн хөгжилд үсрэнгүй хувь нэмэр оруулахын зэрэгцээ хүний эрхийг

хүндэтгэхийг улам ихээр хүсч хүлээж байна. Уул уурхай компаниуд бизнесийн үйл

ажиллагаандаа Тогтвортой хөгжлийн холбогдох зорилтуудыг тусгаж өгөх шаардлага нь

улам ихээр нэмэгдэж байна. Зарим газар хэдийгээр компаний хяналтанд буй боловч

ихэнх нь компаний хяналтанд байхгүй тул ахиц дэвшилд хүрэхийн тулд төр засаг

болон бусадтай түншлэл хийх шаардлагатай болж байна.

•Ажиллах хүчний динамик байдал гэдэг нь олон улс орнуудад уурхайн ажилчид нас

ахиж буй ажиллах хүчнээс бүрддэг ба төрөлжилт, тэгш байдлын хүлээлтийг хангахын

зэрэгцээ тэдний өөрсдийнх нь үйл ажиллагааны хэрэгцээг хангахын тулд уурхайчдыг

ажилд авах хэрэгцээ шаардлага, сургалт ба тэргүүлэгчдийн хөтөлбөрийг өргөжүүлэх

хэрэгтэй байна.

Төрийн бодлого

•Өсөн нэмэгдэж буй улстөржсөн салбар ба үндэсний хөдөлгөөний санхүүгийн эрсдэл.

ЕСБХБ-ны ихэнх ҮАЯО-ы хувьд уул уурхай салбар нь сүүлийн 20 жилийн хугацаанд

гайхалтайгаар өөрчлөгдсөн ба ихэвчлэн хувийн өмчит үйл ажиллагаатай. Гэхдээ илүү

олон орнууд үүнээс хамааралтай болох тусам уул уурхай илүү улс төрд мэдрэмтгий

салбар болж үндэсний нөөц баялгийн хөдөлгөөний эрсдэл нэмэгдэж байна (ихэнхдээ

татвар ба торгуулиар). Хэт их өндөр татвар, хэт их хэмжээний тодорхойгүй байдал нь

шаардлагатай хайгуул болон хөрөнгө оруулалтад чирэгдэл учруулж байна.

•Гол түүхий эдэд тавих анхаарал өсөн нэмэгдэж байгаа нь зарим түүхий эдийн

ханган нийлүүлэлтийн зах зээлийн аюулгүй байдлын талаар санаа зовох байдалд

хүргэж байна. Европын холбоо нь Европын үйлдвэрүүдэд чухал хэд хэдэн гол түүхий

эдийн ханган нийлүүлэлтийг хамгаалах стратегитэй ба худалдааны шударга бус

саадыг арилгаж, Европын ханган нийлүүлэлтийг дэмжиж, хэрэглээний үр ашигтай

байдлыг сайжруулахыг зорьж байна. Бие даасан улсууд энэ тал дээр хэд хэдэн

санаачлагуудыг батлаад байна. Эдгээр санаачлагууд нь үйлдвэрлэгч орнууд, хөрөнгө

оруулагч нарт боломж, эрсдэл аль алиныг нь авчирч байна. Цэвэр эрчим хүчний

технологи, дахин сэргээгдэх эрчим хүч, технологийн өндөр түвшний мэдээлэл

технологийн огцом өсөлт нь эрдэс баялаг, металын тоо болон эдгээр гол түүхий эдийн

эрэлтийг их хэмжээгээр нэмэгдүүлэхэд хүргэж байна. (Хавсралт А-г үзэх).

11

Үнэ ба зардлын дарамт нэ ба зардлын дарамт нэ ба зардлын дарамт нэ ба зардлын дарамт 2000 оны эхний арван жилд үргэлжилсэн металын өндөр үнэ,

эрэлтийн хүчтэй өсөлт бүхий үнийн супер мөчлөгийн төгсгөл

ирэв. Хятадын гайхалтай үйлдвэржилт нь гангийн жилийн

үйлдвэрлэлийг 8 дахин өсгөж 800 буюу сая тоннд хүргэж

металын зах зээлийг чиглүүлсэн байна. Хятадын явц удааширч,

өсөлт нь дэд бүтэц, материалын эрэлтэд чиглэсэн бус болохын

хирээр түүний материалын эрэлт хэрэгцээ нь даган буурч зарим

бүтээгдэхүүний хувьд ч гэсэн буурах хандлагатай. Дэлхийн хүн

амын ихэнх хэсгийн хувьд нэг хүнд ногдох металын түвшин бага

ба урт хугацаандаа дэлхийн эрэлтийн өсөлтийн боломж өндөр

боловч дунд хугацаандаа тодорхойгүй байна.

Зардлын дарамт. Баян, зардал бага зардалтай нөөц шинээр бий

болсоор байх авч шавхагдаж буй уурхайн байр суурийг эзэлж,

өсөлтийг хангах хэрэгтэй шинэ уурхайнууд нь арай бага зэргийн

хүдэр буюу илүү соли бэрхшээлтэй байх болно. Урт хугацаандаа

технологи, удирдлага ба цар хүрээний дэвшил нь тийм төрлийн

дарамтыг арилгах боловч түүнийг барихад хэцүү байж магадгүй.

Үйл ажиллагаа явуулдаг орнууд (ҮАЯО) дэлхийн бусад нэг

салбарын түншүүдээ бодвол илүү өндөр өртөгтэй гүний уурхайн

хэмжээг эзэлж байна.

Хайгуулын хомсдол. Дэлхий даяар хайгуулын зардал их

хэмжээний мөчлөг дагаж буй ба илүү том, илүү өндөр агуулга

бүхий хүдрийн биетийг нээж чадахгүй байна. Ихэнх ҮАЯО

дэлхийн хайгуулын зардлын хувьд пропорциональ бус бага

хувийг эзэлж байна. Уур амьсгалын өөрчлөлт ба нөөцийн үр ашигтай байдал

Уур амьсгалын өөрчлөлт нь уул уурхай, металын салбарт

томоохон сорилтуудыг бий болгож байна. Эдгээр эрсдэлд үер,

шуурганаас үүдсэн дэд бүтэц, тээврийн сүйрлийн хохирол багтаж

буй ба эдгээр нь ханган нийлүүлэтийн гинжин хэлхээний найдвартай

байдал болон ус, эрчим хүч гэх мэт уур амсьгалд-мэдрэмтгий

нөөцийн өсөн нэмэгдсэн өрсөлдөөнд нөлөөлж байна. Нөөцийн өсөн

нэмэгдэж буй хомсдол. Уур амьсгалын өөрчлөлт болон нөөцийн илүү

үр ашигтай хэрэглээнд дасан зохицох нь үйлдвэрлэлийн бүтээмж ба

салбарын тогтвортой байдлыг сайжруулж болно (ж нь дэлхийн

цахилгааны 4%-ийг бутлагч, нунтаглагч ашигладаг).

Хоёрдугаар хэсэгХоёрдугаар хэсэгХоёрдугаар хэсэгХоёрдугаар хэсэг: : : : Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн н н н салбарын орчин салбарын орчин салбарын орчин салбарын орчин

ЕСБХБ-ны үйл ажиллагаа явуулдаг орнуудын (ҮАЯО )эдийн засаг дах уул уурхайн ач холбогдол


• 11 түлхүүр уул уурхайн орнууд: Грек,

Казакстан, Монгол, Морокко, ОХУ,

Польш, Серби, Тажикстан, Турк,

Украйн, Узбекстан.

• 6 орнууд уул уурхайгаас өндөр

хамааралтай ба уул уурхайн ирээдүй

нь тодорхойгүй: Албани, Армени,

Болгар, Гүрж, Киргизстан, Монтенегро.

• 9 ҮАЯО хязгаарлагдмал эрдэс

баялатай: Азербайжан, Босни ба

Герцеговина, Египет, Хорват, Унгар,

Македон, Румын, Словак, Тунис.

• 10 ҮАЯО уул уурхайн үйл ажиллагааг

бага хэмжээнд явуулдаг нь чухал ач

холбогдолгүй баялагтай байдагтай

холбоотой: Беларусь, Кипр, Эстони,

Иордан, Косово, Латви, Литва, Молдав,

Словени, Туркменистан улсууд орно.

• Олон улсын шилдэг 150 уул уурхайн

компаниудаас зөвхөн 22 нь 15 ҮАЯО-д

үйл ажиллагаагаа явуулдаг .

Уул уурхайн хувьд өндөр

хэмжээний эрсдлийн

хамааралтай улсууд

Урт хугацааны уул уурхайн

бизнесийн чадамжтай улсууд

Багаас дунд хэмжээний уул

уурхайн бизнесийн чадамжтай

улсуудУул уурхайн дэлхийд тэргүүлэгч

компаниудтай улсууд

12

Албани

Армени

Болгар

ГүржКиргиз БНУ

Монтенегро

Казахстан

Монгол

ОХУ

Тажикстан

Грек

Морокко

Польш

СербиТурк

Украин

Узбекстан

Азербайжан

Босни ба Херцеговина

Египт

Хорват

Унгар

Македон

РуминьСловак

Тунис

Эдийн

засги

йн

ач

холбогд

ол

Байгалийн нөөц баялагБага Баялаг Өндөр Баялаг

Ач

холбогд

ол

бага

Ач

холбогд

ол

өндөр

10 ҮАЯО

Байгалийн нөөц

хязгаарлагдмал

шавхагдахад ойр


• Хөдөлмөрийн байр ба ур чадварыг эзэмших:

Манай бүс нутгууд мэргэжлийн шаардлага

хангасан, мэргэшсэн авьяас чадварыг үйл

ажиллагаандаа татахад бэрхшээлтэй тулгарч

байна. Сургалт, ажилд суурилсан сургалтын

боломжуудыг орон нутгийн боловсролын

байгууллагуудтай түншлэн нэвтрүүлснээр

уурхайнууд ажиллах хүчнээ төрөлжүүлж, шинэ

авьяас чадварын санг бий болгож

ажилтнуудынхаа чадварыг сайжруулж чадна.

•АшгийгАшгийгАшгийгАшгийг хуваалцаххуваалцаххуваалцаххуваалцах. . . . Засгийн газрын орлогыг илүү

үр ашигтайгаар ашиглан улсын ба орон нутгийн

түвшинд орлогыг хуваарилж, сайжруулсан ханган

нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээ, олон нийтийн

хөтөлбөрөөр дамжуулан уул уурхай хамгийн

хөгжил багатай бүс нутгийн хөдөөгийн хүн амд

ашиг авчирч чадна.

Уул уурхайн салбарт тулгарч буй саад бэрхшээлийг

шилжилтийн зургаан чанараар тодорхойлох нь


Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн зардалн зардалн зардалн зардал: Олон улсын зах зээл дээр

Уул уурхайн түүхий эдийн үнийг ихэвчлэн

компаний хяналт багатайгаар тогтоодог.

Улмаар үр ашигтай удирдлага ба зардлын

хяналт нь манай харилцагчдын өрсөлдөх

чадварын хувьд нэн чухал юм. Шинэ

нөөцийн хайгуул, шинийг эрэлхийлсэн шинэ

технологи, төрийн өмчит компаниудын

өөрчлөлтөд (үүнд хувьчлал бас багтана)

хөрөнгө оруулалт хийх нь уг салбарыг илүү

өрсөлдөх чадварэй болгоно.

•ХХХХүрээлэнрээлэнрээлэнрээлэн буй буй буй буй орчинорчинорчинорчин үрррр ннннөллллөө:::: Уул уурхай

хүрээлэн буй орчинд сөрөг нөлөө учруулж

болно. Хог хаягдлыг бууруулах, усыг дахин

ашиглах, химийн бодисыг илүү болгоомжтой

ашиглах гэх мэт олон улсын сайн

стандартуудын дагуу мөн эрчим хүчний үр

ашигтай байдлыг сайжруулснаар, уур

амьсгалын өөрчлөлтийн үр нөлөөнд уян хатах

хандах байдлыг дэмжсэнээр уурхайнууд үр

нөлөөгөө хамгийн бага хэмжээнд байлгаж

чадна.

өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадварх чадварх чадварх чадвар

Сайн засаглалтайСайн засаглалтайСайн засаглалтайСайн засаглалтай

НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил

ОролцоотОролцоотОролцоотОролцоот

• Санхүүгийн төрөлжсөн байдал:

Олон ҮАЯО орон нутгийн хөрөнгийн

зах зээлийн уян хатан байдлыг

сайжруулж, санхүүжилт мөн/эсвэл

зээлийн хугацаагаа нэмэгдүүлэх

эсвэл ханшийн зөрүүтэй байдлыг

бууруулах тал дээр санхүүгийн

хэрэгслийн хүртээмжтэй байдал нь

дутмаг байсаар байна.

• Фючерсийн гэрээ гэх мэт

санхүүгийн хэрэгслүүд нь түүхий

эдийн үнийн уналтын эсрэг манай

харилцагчдын уян хатан байдлыг

сайжруулж чадна.

Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх

13

НэгдсэнНэгдсэнНэгдсэнНэгдсэн

•Орон нутгийн ба үндэсний

холбоо: уул уурхайн үйл ажиллагаа

нь ихэвчлэн алслагдсан газруудад

байдаг. Ханган нийлүүлэлт ба

хөдөлмөрийн харилцаа нь эдгээр

уул уурхайн газруудыг тээврийн дэд

бүтцийн төслүүдээр дамжуулан

улсын эдийн засагтай нэгтгэхэд

тусалж чадна.

•Олон улсын худалдаа: нэвтрэх

боломжгүй улсуудад экспортыг

дэмжих шинэ дэд бүтэц,

бүтээгдэхүүн ба стандартууд нь

манай ҮАЯО-г дэлхийн ба бүсийн

интеграцид нэгдэх явцыг дэмжинэ.


Шилжилтийн чанарын талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг : http://www.ebrd.com/our-values/transition.html

Ил тод байдалИл тод байдалИл тод байдалИл тод байдал::::

Уул уурхай ил тод байдлын дутмаг байдлаас үүдэн

таагүй нөхцөлд хүрч болох ба энэ нь хөрөнгө

оруулагчид, олон нийтийн итгэлийг алдагдуулж,

засаглалыг доройтуулж, хөрөнгө оруулалтыг

сааруулдаг. Засгийн газар, гэрээ, бенефициарын

өмчлөлд төлж буй төлбөрийн ил тод байдлыг багтаах

болсон ОҮИТБС гэх мэт санаачлагыг дэмжсэнээр

компаниуд хувийн хөрөнгө оруулалтыг салбартаа

татаж, хөгжлийн үр дүнг эрчимжүүлэх боломжтой.

Хууль эрхзХууль эрхзХууль эрхзХууль эрхзүйн хйн хйн хйн хүрээ: рээ: рээ: рээ: Уул уурхайн компаниуд

ихэнхдээ сул дорой хууль эрхзүйн орчин,

байгууллагын хүрээнд ажилладаг. Илүү сайн хууль

эрхзүй, шударга, урьдчилан таамаглаж болох

татварын тогтолцоо, засгийн газрууд нь салбарыг

хөгжих орчинг бий болгож чадна.

ЕСБХБ-ны уул уурхайн төслүүд башилжилтийн 6 чанарууд

17 October, 2017 14

Өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадварх чадварх чадварх чадвар Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай ОролцоотОролцоотОролцоотОролцоот НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх НэгдсэнНэгдсэнНэгдсэнНэгдсэн

Үйл ажиллагааны үр

ашигтай байдлаар

компанид бүтцийн

өөрчлөлт хийх

Байгууллагын сайн арга

барилаар дамжуулан уул

уурхайд эерэг нөлөө авчрах,

жишээ

Орон нутгийн хөдөлмөр

эрхлэлт, үүнд сул тал бүхий

бүлгүүдэд ажил олгох,

сургалтын хөтөлбөр

Компани сайн арга барилын

бодлогыг ашиглан:

Орон нутгийн хөрөнгийн

зах зээлийн хөгжлийг

эрчимжүүлэх шинэ

төрлийн санхүүжилт

Хил дамнасан олон улсын

өмчлөл, санхүүжилт,

менежмент ба ханган

нийлүүлэлт/үйлчилгээний

урсгал (том хэмжээний

гадаадын шууд хөрөнгө

оруулалт)

Шинэ ханган

нийлүүлэгчид ба орон

нутгаас гаргаж авсан

түүхий эдтэй холбогдох

(нэмүү өртгийн

боловсруулалтыг

сайжруулахад хөрөнгө

оруулах).

Ил тод үйл явц, байгууллагын

нийгмийн хариуцлагын

тайлан (БНХ), цианидын

удирдлага ба эрүүл мэнд,

аюулгүй байдлын

менежментээр дамжуулан.

Алслагдсан, хүртээмж

муутай бүс нутагт уурхайн

онцгой, боломжит үүрэг

хариуцлагыг ойртуулж

бүсийн тэгш бус байдлыг

бууруулах

Хүрээлэн буй орчны

менежментийн системийн ба

хүрээлэн буй орчны холбогдох

мэдээллийн нээлттэй байдлыг

нэвтрүүлж менежмент ба

бохирдлыг хянах

Үнийн шокны

нөлөөллийг бууруулах

шинэ төрлийн

санхүүгийн хрэгслүүд

Дэд

бүтэц/бүтээгдэхүүнүүд/станд

артуудыг шинээр бий

болгосноор экспортын шинэ

зах зээлд (одоогоор нэвтрэх

боломжгүй) хүргэнэ

Шинэ, үр ашигтай

технологийг нэвтрүүлэх

(жишээ нь дулааныг

сэргээх систем)

Гэрээ, татвар төлөлтийн

талаарх мэдээллийн нээлттэй

байдал

Хөдөлмөр эрхлэлт, ханган

нийлүүлэлтийн гинжин

хэлхээний менежмент, олон

нийтийн хөтөлбөрүүдийн

хүйс, олон үндэсний

байдалд анхаарах

Уур амьсгалын өөрчлөлтийн

нөлөөллийг зохицуулахын тулд

түүнийг бууруулах, дасан

зохицох үйл ажиллагаа (ж ишээ

нь нөөцийн үр ашигтай байдал)

(үүнд нүүрстөрөгчийн давхар

ислийн ялгаралын үнэлгээ.

Уул уурхайн дэд бүтцийг (зам

тээвэр) орон нутгийн бизнес,

олон нийт ашиглах.

Өмнө нь төрөөс

ажиллуулдаг байсан

уурхайн үйл ажиллагааг

хувьчлах

Олон нийт, төр засагтай

түншлэн уурхайн нөлөөллийг

сайжруулах

Олон нийт, төр засагтай

түншилж уурхайн

нөлөөллийг сайжруулах

Эрчим хүчний үр ашигтай ба

Хүрээлэн буй орчы эрүүл мэнд,

аюулгүй байдлын дүрэм

журмыг сайжруулах

Тохирсон компаний

засаглалын үйл ажиллагааны

төлөвлөгөөг боловсруулах

Уурхайн талбайг хаах, нөхөн

сэргээх зохистой процедур


Хөрөнгө оруулалтаараа дамжуулан Банк уул уурхайн салбарт хэд хэдэн үйл явцыг хэрэгжүүлж зах зээлийн сайн үйл

ажиллагаатай эдийн засагт шилжих шилжилтийг эрчимжүүлэхийг хичээж байна. Эдгээрийн зарим жишээг дараах

хүснэгтэнд шилжилт бүрийн чанарын дагуу үзүүлэв.

2017 оны 10-р сарын 16 15

ХХХХӨРРРРӨНГНГНГНГӨ ОРУУЛАЛТОРУУЛАЛТОРУУЛАЛТОРУУЛАЛТ

БОДЛОГЫН ОРОЛЦООБОДЛОГЫН ОРОЛЦООБОДЛОГЫН ОРОЛЦООБОДЛОГЫН ОРОЛЦОО

Засгийн газрын

хүсэл эрмэлзэл

ЕСБХБ-ны өртөг

нэмсэн

Улс орны оношилгооны хэрэгсэл нь эдгээр орнуудын эдийн

засаг дах уул уурхайн салбарын үүрэг хариуцлагыг авч үзэх

(шилжилтийн 6 чанарын хүрээнд) ба анхаарах зүйл нь

хүдрийн баялаг, улсын төсвөөс хамааралтай байдал,

дотоодын үнэ цэнийн хэлхээний хэмжээ, тусгай

зөвшөөрлийн тогтолцоо, ОҮИТБС-ын зарчмууд ба уурхай

дах үрээлэн буй орчны эрүүл мэнд ба аюулгүй байдал,

нийгмийн арга барилд тулгарч буй эрсдэл, чадамжууд

байсан болно.

Стратегийн уул уурхайн салбарын сорил

бэрхшээлүүд

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн улс орнууд н улс орнууд н улс орнууд н улс орнууд

Тогтворгүй хишиг

хүртэх эрсдэл

өндөртэй улс

орнууд

Улс орны Улс орны Улс орны Улс орны стратегид стратегид стратегид стратегид өггггөх х х х

ззззөвлвлвлвлөггггөө

УртУртУртУрт хугацаандхугацаандхугацаандхугацаанд оршиноршиноршиноршин

тогтнохтогтнохтогтнохтогтнох чадвартайчадвартайчадвартайчадвартай, , , ,

чухалчухалчухалчухал ууууулулулул уурхайуурхайуурхайуурхайнннн

орнуудорнуудорнуудорнууд

Улс орны оношилгоо нь шилжилтийг сайжруулах бодлогын үйл ажиллагааны хүрээг харуулна. Банкны хамгийн үр дүнтэй

анхаарал хандуулж буй асуудлууд нь (i) Уул уурхай өнөөдөр чухал ач холбогдолтой авч шинэ хөрөнгө оруулалт/хайгуулын

дутагдалтай байдлаас үүдэн эрсдэлд орсон улсууд , (ii) Уул уурхайн өндөр чадамжтай улсууд. ЕСБХБ-ны хүчин чармайлт

нь улс төрийн хувьд мэдрэмтгий салбарт төр засагтай үр дүнтэй ажилласны үндсэн дээр хамгийн сайн үр дүнд хүрнэ.

ЕСБХБ-ны уул уурхайн үйл ажиллагааны аргабарил

Улс орны оношилгооУлс орны оношилгооУлс орны оношилгооУлс орны оношилгоо

Гуравдугаар хэсэгГуравдугаар хэсэгГуравдугаар хэсэгГуравдугаар хэсэг: : : : ЕСБХБЕСБХБЕСБХБЕСБХБ----ныныныны аргааргааргаарга барилбарилбарилбарил бабабаба оролцооныоролцооныоролцооныоролцооны талбаруудталбаруудталбаруудталбарууд

Техникийн хамтын Техникийн хамтын Техникийн хамтын Техникийн хамтын

суурилсан зсуурилсан зсуурилсан зсуурилсан зөвлвлвлвлөггггөө

Техникийн хамтын Техникийн хамтын Техникийн хамтын Техникийн хамтын ажиллагаа ба тажиллагаа ба тажиллагаа ба тажиллагаа ба төлблблблбөрт рт рт рт суурилсан зсуурилсан зсуурилсан зсуурилсан зөвлвлвлвлөггггөө

Уул уурхайн салбар дах ЕСБХБ-ны бодлогын оролцоо

2017 оны 10-р сарын 16 16

Бизнесийн Бизнесийн Бизнесийн Бизнесийн

орчинорчинорчинорчин

ННННөөцийн цийн цийн цийн

боломжболомжболомжболомж

Сул Сул Сул Сул ДундДундДундДунд СайнСайнСайнСайн

ӨндндндндөррррМорокко,

Серби

Казакстан,

Монгол, ОХУ,

Украйн,

Узбекстан,

Тажикстан,

Грек, Польш, Турк,

ДундДундДундДундАрмени,

Египт,

Киргизстан

Албани, Болгар,

Гүрж, Македон, Монтенегро,

Тунис,

Иордан

БагаБагаБагаБагаБеларус, Молдав,

Туркменистан

Азербайжан, Босни ба

Герцеговин, Косово, Румын

Хорват, Кипр, Эстони, Унгар, Латви. Литва,

Словени, Словак улс

Бизнесийн орчинШилжилтийн статус, Авилагын эрсдэл, Засгийн газрын үр дүнтэй байдал, Бизнесийн хялбар байдал

Нөөцийн боломж

Сайн

Өндөр

Бизнесийн сайн орчин, уул уурхайн шударга чадамж, шинэ хайгуул болон хөгжилд тулгарч буй саадыг

тодорхойлох хүсэл зориг бүхий улсууд ЕСБХБ-ны техникийн туслалцааг авах нь сайхан боломж юм. Эдгээр

боломжийн үр нөлөөг дээд хэмжээнд нь хүргэхийн тулд ЕСБХБ гурван өөр төрлийн бодлогын оролцоог бий

болгож эсвэл идэвхжүүлэхэд тусална.


ТТТТөррррөлллл I: I: I: I: Бодлогын зБодлогын зБодлогын зБодлогын зөвлвлвлвлөггггөө -г

гүнзгийрүүлэн хийсэн дүн шинжилгээний үндсэн дээр ЕСБХБ-ны бодлого, хууль эрхзүйн хүрээний мэргэжилтнүүдийн манлайлалын дор өгнө. ЕСБХБ уул уурхайн салбарыгөөрчлөх итгэл үнэмшил бүхий эрх барих

байгууллагуудад мөн Банкнаас уг

үйлчилгээний талаар хүсэлт тавьсан

талуудад бодлогын сонголтыг санал

болгоно.

ТТТТөррррөлллл IIIIIIII:::: ННННөөцийгцийгцийгцийг чадавхжуулахчадавхжуулахчадавхжуулахчадавхжуулахбодлогын шинэчлэлийн хэрэгжилтийг

дэмжихийн тулд институцийн хамтрагч

талуудад техникийн тусламж.

ТТТТөррррөлллл III: III: III: III: ШинэчлэлийгШинэчлэлийгШинэчлэлийгШинэчлэлийг дэмжих дэмжих дэмжих дэмжих Бэрхшээлд дүн шинжилгээ хийсэн баримт, сайн арга барилын талаарх мэдлэгийг хуваалцах, бодолд сэдэл өгөх, шинэчлэлд хүрэх хүсэл, итгэл үнэмшлийг хэмжих байдлаар шинэчлэлийн ерөнхий эсвэл тусгайлсан зүйл заалтыг эрчимжүүлэхийг зорьдог.

Барилгын материалын нэг цэгийн дэлгүүр

Чухал түүхий эдАшигт малтмал ба металын зардлаар

тэргүүлэгчид

Ахисан түвшний үйлдвэрлэлийн хэрэглээний “Нөү-

хау ашигт малтмал”

ЕСБХБ-ны уул уурхайн компаниудад өгөх санхүүгийн дэмжлэг


Уулуурхайнкомпанийбүтээгд

эхүүнийцар

хүрээ

Нарийнхүрээнд

Өргө

нхүрээнд

Амжилтын түлхүүр

хүчин зүйлс:

• Үйл ажиллагаанаас хамаарах

эдийн засгийн өгөөж.

• Уул уурхайн зардлыг хянах.

• Үр ашиг, бүтээмж.

• Аутсорсингийн үйлчилгээ.

• Цахимжуулалт, робот.

• Залуу ажиллах хүчнийг

• татах.

ЕСБХБ-ны ердийн

санхүү:

• Төслийн санхүүжилт


хүчин зүйлс :

• Нөөцийн хяналт

• Хангамжийн гинжин

хэлхээний хяналт

• Ханган нийлүүлэлтийн

эрсдэлийг бууруулах

• Материал ба металын

удирдлага


санхүү :

• Хайгуулын санхүүжилт



• Хамрах хүрээний эдийн

засгийн өгөөж

• Логистикийн үр

ашигтай хяналт

• Нэг цэгийн дэлгүүр

• Брэнд, үйлчилгээ бий

болгох


санхүү:

• Бүтээгдэхүүний

төрөлжилтийг дэмжих

• Компаний мерж ба

нийлүүлэлтийг дэмжих



• Шинэ зах зээлийг

хөгжүүлэхийн тулд ашигт

малтмалын хэрэглээний

судалгаа хөгжлийн ажил

• Хэрэглэгчийн түншлэл.

• Өндөр технологийн

харилцагчдын судалгаа,

хөгжлийн экосистем ба их

сургуулийн судалгааг

гүнзгийрүүлэх.


санхүү :

• ГШХО-ы эрсдлийн таатай

орчинг бууруулахыг дэмжих

Их хэмжээгээр Жижиг орон зайБүтээгдэхүүний зах зээл

Үйлдвэрлэлийн олон ашигт малтмалыг техникийн (дотооддоо хийх нарийн судалгаа, хөгжлийг оролцуулан) дэмжлэгтэйгээр хэрэглэгчийн хэрэгцээг хангахын тулд борлуулалдаг. Уул уурхайн энэхүү сегмент нь одоогоор ЕСБХБ-ны бүс нутагт бага байна. ГШХО-г татах нь уг сегментийг өсөннэмэгдэхэд тус болно.

Дэлхийн хэмжээний түүхий эд

барааны их хэмжээний

борлуулалтын хувьд ЕСБХБ-

ны бүс нутгийн ихэнх

уурхайнууд цөөн хэдэн метал

эсвэл үйлдвэрлэлийн ашигт

малтмалыг олборлодог.

Эдгээр зарим метал болон

ашигт малтмалыг дэлхийн

хэмжээний тоглогчид

давамгайлдаг (жишээ нь

төмрийн хүдэр, борийн хүчлийн

давс, стеатит).

ЕСБХБ-ны бүс нутаг нь

барилгын материалд

дотооддоо ашигладаг өргөн

хэмжээний ашигт малтмалыг

ханган нийлүүлдэг тархац

ихтэй уурхайнуудтай. Эдгээр

уурхайнуудыг ихэвчлэн том

хэмжээний сүлжээг мөн

ашигт малтмал, чулуулгийн

“нэг цэгийн дэлгүүрүүд”-ийг

ажиллуулж буй барилгын

материалын группууд

эзэмшдэг.

Үйлдвэрлэлийн хэд хэдэн ашигт

малтмалын (жишээ нь магнийн

исэл, бал чулуу, хайлуур жонш)

ханган нийлүүлтийн эрсдэл илүү

өндөр байдаг ба үүнд ялангуяа олон

үйлдвэрлэлд (мөн сэргээгдэх эрчим

хүчний технологи) түлхүүр болдог

газрын ховор метал орно. Европын

Комисс ЕХ-ны ханган нийлүүлтийг

дэмжиж буй. Энэ нь ЕСБХБ-ны бүс

нутгийн уурхайн хувьд гарч ирж

буй шинэ боломж юм.

17


Салбар нь ойролцоогоор 300 төрлийн металл, 4000 төрлийн ашигт малтмалын өргөн эрэлт хэрэгцээг хангаж

буй уурхайнуудаас бүрддэг. Дараах салбарын тайлбар нь хялбаршуулсан хэлбэртэй ба ЕСБХБ-ны санхүүгийн

дэмжлэгийг үзүүлж байна


Ханганнийлүүлэгч

ийнуулуурхайнзорилто

т

үйлажиллагаанууд

Тоногтөхөөрөмж

Үйлчилгээ

Үул уурхай зэрэг янз бүрийн

салбаруудад барилгын

үйлчилгээг нэгдсэн

компаниуд ихэвчлэн үзүүлдэг.

Орон нутгийн ЖДҮ-үүд нь

ихэвчлэн гэрээт ажлыг

гүйцэтгэж, төсөл дэх орон

нутгийн нөлөөллийг

нэмэгдүүлдэг.

ЕСБХБ-ны үнэ цэнийн гинжин хэлхээнд оролцож буйкомпаниудад үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэг



• Эргэлтийн хөрөнгө

• Газарзүйн байршил

• Шинэ технологи

• Ур чадвартай ажиллах

хүчинг татах


санхүү:

• Баталгаа өгөх ажиллах

хүчний нөөц

• ЖДҮ гэрээт зээлийн

шугам

Барилга, малтлагын ерөнхий ажлууд Тусгай захиалгын суурилуулалт, үйлчилгээ

ба уурхайн Үйл ажиллагааны менежмент (ҮАМ)



• Тэнцлийн найдвартай хуудас

• Уул уурхайн гүнзгийрүүлсэн

нөү хау

• Холбоотнууд/түншлэлүүд

• Нийлүүлэгчдэд таатай

хандах

• Ур чадвартай авьяасыг

татах

Банкны ердийн

санхүү :

• ҮАМ гэрээний санхүүжилт

Тусгай захиалгын суурилуулалт,

олборлолтын ҮАМ нь технологи

нийлүүлэгчдээс маш нарийн, өндөр

мэргэжлийн чадвар, нягт хамтын

ажиллагааг шаарддаг. Уул уурхайн

гэрээт ажил нь зөвхөн хамгийн

хариуцлагатай гүйцэтгэгч л

гүйцэтгэж чадах урт хугацааны

ҮАМ гэрээт ажил байдаг. Уурхайн

гэрээт ажил гүйцэтгэх нь ТӨК-ийг

эргүүлэн сэргээх үр дүнтэй арга

байж болох юм.

Уул уурхайн тусгай ТТҮ нь

салбарын мөчлөгийн хувьд илүү

эмзэг байдаг бөгөөд уурхайчидтай

бат бөх харилцаа холбоо

тогтоохыг хүсдэг хүсдэг. Эдгээр

хөгжлөөрөө тэргүүлэгч ТТҮ нь

харилцаа холбоо бүхий

бизнесүүддээ эрчим хүч, ус

хэмнэлт, түүнчлэн тоног

төхөөрөмжийн засвар, сургалтын

үйлчилгээ зэргийг санал болгох

замаар илүү нягт хамтын

ажиллагаа, уян хатан байдлыг

бүрдүүлдэг.



• Бүтээмжийн төлөө

харилцагчидтай судалгаа,

хөгжлийн ажлыг ШТ-т хийх

• Борлуулалтын дараах дэмжлэг

• Мөчлөгт хамааралтай уян

хатан байдал

• ШТ-ийн нийлүүлэгчийн сонголт

• Модулийн систем

• Гуравдагч талын

борлуулагчийн санхүүжилт


санхүү:

• Төслийн санхүүжилт

Уул уурхайн зарим мэргэжлийн ТТҮ-нүүд



• Дилерүүдийн хамрах хүрээ

• Борлуулалтын дараах

дэмжлэг

• Эрсдлийн төрөлжилт

• Хамгийн сүүлийн үеийн

автоматжуулалтад хүргэж


• Гуравдагч талын

борлуулагчийн санхүүжилт


санхүү:

• Авто болон Худалдаааны

санхүүжилт

Энэхүү сегмент дэх ТТҮ нь уул

уурхайн мөчлөгт илүү уян

хатан, зарим нь уурхайчдын

хувьд маш боловсронгуй

хөрөнгө оруулалт болж,

уурхайд бүтээмжийг

нэмэгдүүлэх хамгийн чухал

хэрэгсэл болох сүүлийн үеийн

тоон технологи,

автоматжуулалтын систем

бүхий тоног төхөөрөмжийг

санал болгож чаддаг.

Барилгын ерөнхий ТТҮ

Ерөнхий барилга байгууламж Уул уурхайд тусгайлан тохирсонУул уурхайн үйл

ажиллагааны анхаарах асуудал18


Хайгуул судалгаа болон хөгжлийн хөрөнгө оруулалтын зөрүүтэй байдлыг

шийдвэрлэх техникийн хамтын ажиллагаа болон санхүүжилтыг хослуулахад

анхаарал хандуулах нь

Хүдрийн хайгуул Уурхайн хөгжил

Хайгуул судалгааны хөрөнгө оруулалтын үргэлжлэл

Урт хугацааны төмөрлөг нийлүүлэлтийг чухалчлах нь

• ЕСБХБ-ны судлагдаж буй орнууд чадавхаа ухамсарлах

нь маш чухал.

• Томоохон алдагдал хүлээх эрсдэл, урт хугацааны

цалин хөлс, эрсдлийн санхүүжилт татахуйц нөхцөл

болон хугацааны зөв бодит хэрэгцээ. (шинэ нөөц орд

илрүүлэн хөгжүүлэх 5-10 жилийн хугацаа)

• Том ба жижиг компаниудын гүйцэтгэх үүрэг нь

бүтээгдэхүүн ба цаг хугацааны хувьд харилцан

адилгүй.

ЕСБХБЕСБХБЕСБХБЕСБХБ----ныныныны боломжит боломжит боломжит боломжит үүрэгрэгрэгрэг::::

Голлох бодлогын дэмжлэг:

o Үндэсний газар зүйн төв мэдээллийн санд дэмжлэг

үзүүлэх

o Улс орнуудад газрын хэвлийн баялгийг ашиглах хамгийн

сайн хууль тогтоомжийг боловсруулахад дэмжлэг үзүүлэх

o Тусгай зөвшөөрөл, эрх олгох ажлын талбар болон хөрөнгө

оруулагчдын хайгуул судалгааны боломжийг

нэмэгдүүлэхэд ГЗ-уудад дэмжлэг үзүүлэх.

o Холбогдох төр захиргааны байгууллагуудын бүтэц зохион

байгуулалт болон техникийн чадамжийг сайжруулах.

o Төр захиргааны байгууллагуудыг уул уурхайн

компаниудтай хэлэлцээр хийхэд нэр хүнд бүхий

зөвлөхүүдийг оролцуулахад дэмжлэг үзүүлэх

• Хайгуул судалгаа, хөгжүүлэлтийн төслийн үнэлгээг

санхүүжүүлэх хөрөнгө оруулалтын эрх тэгш байдлыг хангах.

• Хайгуул судалгааны ажлын бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг

багтаасан уул уурхайн компаниудын ажлын хөтөлбөрийг

шууд бус санхүүжилт хийх замаар дэмжих.

металынметалынметалынметалын үйлдвэрлэлйлдвэрлэлйлдвэрлэлйлдвэрлэл

• Дэлхий нийтэд өрсөлдөх чадварын түлхүүр үзүүлэлт – нөөцийн чанар, тээвэр, дэд бүтцийн өртөг, эдийн

засгийн далайц, үйлдвэрлэлийн үр ашигт байдал болон өртөг, зардлын хяналт

• Ихэнх төмөрлөгийн худалдаа нь олон улсын үнэ, ханшаар явагддаг – бүтээгдэхүүний ялгаатай байдал,

худалдааны тохиролцоо гэх мэт. ховорхон

• Санхүүгийн бүтэц нь урт хугацааны томоохон төслүүдийг боловсруулах, үнийн мөчлөгийн асуудлыг

шийдвэрлэхэд чухал үүрэгтэй

• Зарим бүтээгдэхүүний хувьд (жишээ нь: Ал, Фа) Бизнесүүд нь нэгдсэн сүлжээ хэлбэрээр ажилладаг


• Тэгш байдлыг хангах, төслийн хөнгөлөлттэй зээл болон эргэлтэд оруулах

• Орон нутгийн үр өгөөжийг дээшлүүлэх болон тогтвортой байдлыг хангах стандарт тогтоож, сайн туршлага

болоход дэмжлэг үзүүлэх

• ГЗ-ын уул уурхайн хууль дүрмийг ёс зүйтэй, ил тод, хялбар байдлаар хэрэгжүүлэхийг хөхүүлэн дэмжих

• Төр захиргааны байгууллагуудыг уул уурхайн компаниудтай хэлэлцээр хийхэд нэр хүнд бүхий

зөвлөхүүдийг оролцуулахад дэмжлэг үзүүлэх

БарилгынБарилгынБарилгынБарилгын материалматериалматериалматериал

• Ихэвчлэн орон нутгийн болон үндэсний зах зээлийн нийлүүлэлтийг дэмжих бөгөөд цемент гэх мэт

томоохон олон улсын үйлдвэрлэгчдээс багахан хэсгийг хамруулах.


• ЕСБХБ-ны шаардлагад нийцүүлэх үүднээс, бага хүрээгээр хязгаарлагдана. Зарим чадамж бүхий

тохиромжит томоохон цар хүрээг хамарч болно.

Үрррр шимийг хшимийг хшимийг хшимийг хүртэгчидртэгчидртэгчидртэгчид

• Бүс нутгийн хэмжээнд орон нутгийн компаниудын оролцоо хүчтэй байх ба хувийн томоохон компаниудын

оролцоо харьчангуй цөөхөн


• Хувийн хэвшлийн санхүүжилт, улсын өмч хувьчлал, эрчим хүчний үр ашигтай байдал

2017 оны 10-р сарын 16 19


Дүгнэхэд, Банк юу хийх вэ…

20Тайлбар: (i) Гүйцэтгэлийн Хяналтын Цар хүрээ нь Банкны үр дүнгийн хэмжилтийн аргатай нийцүүлэх зорилгоор загварчласан. Үр дүн нь бүх төрлийн үйл ажиллагааны төрөл зүйлүүдээрх

хянагдаж, тухайн улс орны түвшинд холбогдох чанарын дагуу, Улс орны Стратегийн Үр дүнгийн Цар хүрээнд суурилан үнэлэгдсэн болно.

Өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадвар.х чадвар.х чадвар.х чадвар. Уул уурхайн компаниудынУул уурхайн компаниудынУул уурхайн компаниудынУул уурхайн компаниудын өртртртртөг, зардлыг бууруулах, г, зардлыг бууруулах, г, зардлыг бууруулах, г, зардлыг бууруулах, үйлдвэрлэлийн гарцыг нэмэгдйлдвэрлэлийн гарцыг нэмэгдйлдвэрлэлийн гарцыг нэмэгдйлдвэрлэлийн гарцыг нэмэгдүүлэхэд туслалцаа лэхэд туслалцаа лэхэд туслалцаа лэхэд туслалцаа үззззүүлэх замаар лэх замаар лэх замаар лэх замаар өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадварыг дэмжихх чадварыг дэмжихх чадварыг дэмжихх чадварыг дэмжих

Тусгай зорилтуудТусгай зорилтуудТусгай зорилтуудТусгай зорилтууд Үйл ажиллагаайл ажиллагаайл ажиллагаайл ажиллагаа

ШалгуурШалгуурШалгуурШалгуур үззззүүлэлтлэлтлэлтлэлт

ГарцГарцГарцГарц Үрррр ддддүнннн

((((Улс орныУлс орныУлс орныУлс орны Стратегид тусгагдсан холбогдох улсуудын хувьдСтратегид тусгагдсан холбогдох улсуудын хувьдСтратегид тусгагдсан холбогдох улсуудын хувьдСтратегид тусгагдсан холбогдох улсуудын хувьд

1.1 Өртөг зардлыг бууруулахад

чиглэсэн шинэ санаачлагын эсвэл

шинэ технологи болон үйл

ажиллагаа нэвтрүүлэх• Хөрөнгө оруулалтууд

• ТХА-аар загварчлан

санхүүжүүлэх

• Чадавхийг бэхжүүлэх

• Бодлогын ажил хэрэг

• Гадаад түншлэл

• Уул уурхайн салбарт шинэлэг технологууд болон үйл

ажиллагааг санхүүжүүлэх хөрөнгө оруулалтын тоо хэмжээ

• Шинэ технологи нэвтрүүлэхэд чиглэсэн ТХА-ны дэмжлэгийн

тоо хэмжээ

• Шинэлэг/шинэ технологи нэвтрүүлэх үйлчлүүлэгчийн ( болон

чанарын тооцоо) тоо

• Ашигт ажиллагааны дундаж өсөлт/ашигт ажиллагааны

өсөлтийг тайлагнасан үйлчлүүлэгчдийн нийт хэмжээ

• Уул уурхайн компаниудын бүцэт зохион байгуулалтыг

өөрчлөхөд оруулсан хөрөнгө оруулалтын дэмжлэгийн тоо

хэмжээ

• Холбогдох ТХА-ны болон чадавхийг бий болгоход чиглэсэн

үйл ажиллагааны тоо хэмжээ

• Дахин зохион байгуулалт явагдаж буй уул уурхайн

компаниудын (болон чанарын тооцоо) тоо

• Дахин зохион байгуулалтын дараахь үр ашгийн болон

гүйцэтгэлийн хэмжигдэхүүний дээшлэлт

1.2 Байгууллагын бүтцэд өөрчлөлт

хийх замаар уур уурхайн

олборлолтын үр ашгийг сайжруулах

1.3 Уул уурхайн олборлолтод хувийн

хэвшлийн өмч хөрөнгө, оролцоог

нэмэгдүүлэх

• Хувьчлал болон хувийн хэвшилд тулгуурласан уул уурхайг

дэмжихээр загварчласан хөрөнгө оруулалтын тоо хэмжээ

• Хувийн хэвшлийн оролцоог дэмжих техникийн хамтын

ажиллагааны тоо хэмжээ

• Бодлогын хэлэлцүүлэг явуулах үйл ажиллагааны тоо

• Хувьчлал/хувийн хэвшлийн өсөлт явагдаж буй уул уурхайн

компаниудын (болон чанарын тооцоо) тоо

• Хувьчлал/хувийн хэвшлийн оролцоо нэмэгдүүлэх үйл

ажиллагааны дараахь гүйцэтгэлийн эсвэл үр ашгийн

хэмжигдэхүүний дээшлэлт

Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай : : : : Шаардлагатай Шаардлагатай Шаардлагатай Шаардлагатай үед ил тод байдал, захиргааны шинэчлэлийг дэвшед ил тод байдал, захиргааны шинэчлэлийг дэвшед ил тод байдал, захиргааны шинэчлэлийг дэвшед ил тод байдал, захиргааны шинэчлэлийг дэвшүүлснээр уул уурхайн салбар дахь засаглалд дэмжлэг лснээр уул уурхайн салбар дахь засаглалд дэмжлэг лснээр уул уурхайн салбар дахь засаглалд дэмжлэг лснээр уул уурхайн салбар дахь засаглалд дэмжлэг үззззүүлэх лэх лэх лэх

2.1 Байгаль орчны болон нийгмийн

асуудлыг хамарсан уул уурхайн

стандартын ил тод байдлыг

сайжруулахХөрөнгө оруулалтууд

ТХА-аар загварчлан


Чадавхийг бэхжүүлэх

Бодлогын ажил хэрэг

Гадаад түншлэл

• Уул уурхай дахь ил тод байдал, байгаль орчин болон

нийгмийн стандартыг сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэх

хөрөнгө оруулалтын тоо хэмжээ

Стандартуудыг сайжруулах техникийн хамтын ажиллагааны

дэмжлэгийн тоо хэмжээ

Орон нутгийн түвшинд уул уурхайн ил тод байдлыг сайжруулахад

чиглсэн бодлогын хэлэлцүүлэгийн үйл ажиллагааны тоо

• Илүү дээр нээлттэй/ил тод байдлыг нэвтрүүлсэн

үйлчлүүлэгчдийн (болон чанарын тооцоо) тоо (ОУИТБС,

байгаль орчин болон нийгмийн гэх мэт.)

• Орон нутгийн түвшинд уул уурхайн ил тод байдлын сайжралт

(чанарын тооцоо/ОҮИТБС сонгон авсан улсуудын тоо)

2.2 ЭЗХАХБ-ын стандартад

суурилсан үйл ажиллагааны

төлөвлөгөөний дагуу уур уурхайн

комданиудын компаний засаглалыг


• ЗГМАА-ыг сонгож авах замаар компаний засаглалыг

сайжруулахад чиглэсэн хөрөнгө оруулалтын тоо хэмжээ

Үйлчлүүлэгчийн компаний засаглалыг сайжруулахад дэмжлэг

үзүүлэх ТХА-ны чадавхийг бэхжүүлэх үйл ажиллагааны тоо

хэмжээ

• Өөрсдийн компаний засаглалыг сайжруулахад дэмжлэг

үзүүлсэн уул уурхайн үйлчлүүлэгчдийн (эсвэл чанарын

тооцоо) тоо ( ЗГМАА –ыг хэрэгжүүлсэн)

2.3 Өргөтгөсөн захиргааны цар

хүрээ болон ашигт малтмалын

оролцогч талуудын байгууллагын

чадавхийг сайжруулах

• Уул уурхайн дахь захиргааны болон байгууллагын бүтэц

зохион байгуулалтын сайжруулахад үзүүлсэн техникийн

хамтын ажиллагааны дэмжлэгийн тоо хэмжээ

Бодлогын хэлэлцүүлэг үйл ажиллагааны тоо

• Дэмжлэг үзүүлсэн уул уурхайн/ашигт малтмалын оролцогч

талуудын байгууллагын бүтэц зохион байгуулалтын сайжралт

(чанарын тооцоо)

• Дэмжлэг үзүүлсэн орнуудын уул уурхайн захиргааны хүрээлэн

буй орчны сайжралт (чанарын тооцоо)


Гүйцэтгэлийг хянах ажлын цар хүрээ

21Note: (i) The Performance Monitoring Framework has been designed to align with the Bank’s approach to results measurement. Outcomes tracked across all activity types and aggregated at country level where

relevant based on Country Strategy Results Framework under a relevant quality.

НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил:::: БайгальБайгальБайгальБайгаль орчинд ээлтэй уул уурхайн арга хэрэгсэл, норчинд ээлтэй уул уурхайн арга хэрэгсэл, норчинд ээлтэй уул уурхайн арга хэрэгсэл, норчинд ээлтэй уул уурхайн арга хэрэгсэл, нөөцийн цийн цийн цийн үр ашигт байдлыг дэмжсэнээр уул уурхайн салбарын тогтвортой байдлыг хангах р ашигт байдлыг дэмжсэнээр уул уурхайн салбарын тогтвортой байдлыг хангах р ашигт байдлыг дэмжсэнээр уул уурхайн салбарын тогтвортой байдлыг хангах р ашигт байдлыг дэмжсэнээр уул уурхайн салбарын тогтвортой байдлыг хангах

ТусгайТусгайТусгайТусгай зорилтуудзорилтуудзорилтуудзорилтууд Үйлйлйлйл ажиллагаанажиллагаанажиллагаанажиллагаан

ШалгуурШалгуурШалгуурШалгуур үззззүүлэлтлэлтлэлтлэлтүүдддд

ГарцГарцГарцГарц Үрррр ддддүнннн

((((Улс орныУлс орныУлс орныУлс орны Стратегид тусгагдсан холбогдох улсуудын Стратегид тусгагдсан холбогдох улсуудын Стратегид тусгагдсан холбогдох улсуудын Стратегид тусгагдсан холбогдох улсуудын

хувьдхувьдхувьдхувьд))))

3.1 Сайн бэлэн ашиглагдаж байгаа

технологи, туршлага зэргийг

санхүүжүүлэх замаар байгаль

орчинд нөлөөлөх нөлөөлөл,

нөөцийн эрчмийг бууруулах Хөрөнгө оруулалтууд

ТХА-аар загварчлан


Чадавхийг бэхжүүлэх

Ухуулга сурталчилгаа

Бодлогын ажил хэрэг

Гадаад түншлэл

• Уул уурхайн “Ногоон хөгжлийн” сайн технологи, туршлагыг

санхүүжүүлсэн хөрөнгө оруулалтын тоо хэмжээ

• Уул уурхайн ногоон хөгжлийн технологи, туршлагыг нэвтрүүлэхэд

зориулагдсан ТХА болон чадавхийг бэхжүүлэх үйл ажиллагааны тоо

хэмжээ

• Хүлэмжийн хий СО2-нээс багассан нийт дүн (тн/жил)

• Нийт хэмнэсэн эрчим хүч (GJ/жил)

• Байгаль орчны менежментийн туршлага болон стандарт

сайжирсан үйлчлүүлэгчдийн тоо (ICMI гэх мэт.)

• Уул уурхайн ус болон хог хаягдлын менежментийг сайжруулахад

оруулсан хөрөнгө оруулалтын тоо хэмжээ

• Холбогдох ТХА болон чадавхийг бэхжүүлэх үйл ажиллагааны тоо

хэмжээ

• Нийт хэмнэсэн ус (м3/жил)

• Нийт дахин ашигласан/багасгасан материал (тн/жил)

3.2 Ус болон хог хаягдлын

менежментийн сайн туршлагыг

нэвтрүүлэх

3.3 Байгаль орчинд хариуцлагатай

уул уурхайн нөхөн сэргээлт болон

бохирдолтой талбайн нөхөн

сэргээлтийн дэмжих

• Бохирдолд өртсөн талбайн нөхөн сэргээлт болон уул уурхайн

олборлолтын таслан зогсоох үйл ажиллагааны тогтвортой байдлыг

дэмжихээр загварчласан хөрөнгө оруулалтын тоо хэмжээ

• Холбогдох ТХА, чадавхи бэхжүүлэлт, ухуулга сурталчилгааны ажлын

тоо хэмжээ

• Холбогдох бодлогын хэлэлцүүлэгийн тоо

• Олон улсын стандартын дагуу үйл ажиллагаа явуулж буй

уурхайнуудын (болон чанарын тооцоо) тоо

• Уурхайг хаах ажлын төлөвлөгөөний дагуу сайн туршлага

хэрэгжсэн уурхайн үйл ажиллагааны (болон чанарын

тооцоо) тоо

ОролцоотОролцоотОролцоотОролцоот: : : : Орон нутгийн Орон нутгийн Орон нутгийн Орон нутгийн үйлчилгээний салбар, эмэгтэйчйлчилгээний салбар, эмэгтэйчйлчилгээний салбар, эмэгтэйчйлчилгээний салбар, эмэгтэйчүүд, залуучууд болон бусад зорилтот бд, залуучууд болон бусад зорилтот бд, залуучууд болон бусад зорилтот бд, залуучууд болон бусад зорилтот бүлгийн ажил эрхлэх оролцоо, орон нутгийн эдийн засагт лгийн ажил эрхлэх оролцоо, орон нутгийн эдийн засагт лгийн ажил эрхлэх оролцоо, орон нутгийн эдийн засагт лгийн ажил эрхлэх оролцоо, орон нутгийн эдийн засагт үззззүүлэх лэх лэх лэх үр нр нр нр нөллллөөг нэмэгдг нэмэгдг нэмэгдг нэмэгдүүлэх лэх лэх лэх

4.1 Уул уурхайн үйл ажиллагааны

төлөвлөлтийг дэмжих замаар орон

нутагт нөлөөлөх нөлөөлөл, үйл

ажиллагааны хүртээмж,

нийлүүлэлтийн сүлжээг нэмэгдүүлэх

• Хөрөнгө оруулалтууд

• ТХА-аар загварчлан


• Чадавхийг бэхжүүлэх

• Ухуулга сурталчилгаа

• Бодлогын ажил хэрэг

• Гадаад түншлэл

• Үр ашгийн гинжин хэлхээний дагуу үйлчилгээ хүртэхгүй байгаа

бүлгийн эдийн засгийн боломжийг нэмэгдүүлэх, стандарт эсвэл ур

чадварийг сайжруулахад чиглэсэн хөрөнгө оруулалтын тоо хэмжээ

• Нийлүүлэгчдийн чадавхи бэхжүүлэлтийг хамруулан ур чадвар

эсвэл стандартыг сайжруулах ТХА-ны дэмжлэгийн тоо хэмжээ

• Сайжруулсан стандартад нийцсэн үйлчлүүлэгч/нийлүүлэгч

/төлөөлөн борлуулагчийн тоо (ХН, худалдан авах ажиллагаа

гэх мэт.)

• Тодорхой зорилтот бүлэгт ажилд суурилан суралцах боломж

болон шинэ нийлүүлэгчийн санал болгож буй сургалтын тоо

4.2 Оролцооны зорилтот

бүлгүүдийн ур чадварыг хөгжүүлэх,

ажил эрхлэх боломжийг

нэмэгдүүлэх

• Оролцооны зорилтод бүлгийн ур чадварыг хөгжүүлэх, хөдөлмөр

эрхлэх боломжийг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн хөрөнгө оруулалтын

хэмжээ

• Компаниий түвшний ур чадвар эсвэл стандартыг сайжруулахад

чиглэсэн ТХА-ны дэмжлэгийн тоо хэмжээ

• Үйлчлүүлэгчийн ажил олгосон зорилтот бүлгийн хүний

тоо(Эм/Эр)

• Захиалгын сургалт / чадавх бэхжүүлэх / ажлын байранд

суурилсан сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулж,

хэрэгжүүлсэн байдал

• Оролцооны зорилтод бүлгийн сургалтын үр дүнд шинэ

чадвар эзэмшсэн/чадвар нь сайжирсан хүмүүсийн тоо

4.3 Хөдөлмөр эрхлэлт, боловсролын

байгууллагуудын чанар дээшлэх

• Хөдөлмөр эрхлэлт, боловсролын байгууллагуудын чанарыг


• Холбогдох төр захиргааны удирдах байгууллагуудтай ХОСБ –т

гарын үсэг зурах

• Хувийн хэвшил болон боловсролын байгууллагуудын түншлэлийг

бэхжүүлэх, шиээр бий болгоход чиглэсэн ТХА-ны дэмжлэгийн тоо

хэмжээ

• Хувийн хэвшил болон боловсролын байгууллагын хоорондын

хамтын ажиллагаа /түншлэл бий болсон/бэхжсэн байдлынг

тоон үзүүлэлт

• Зорилтот бүсийн эрх зүй, бүтэц зохион байгуулалт болон

захиргааны хамрах хүрээнийн сайжралтын тоо хэмжээ (уул

уурхай дахь эмэгтэйчүүд, залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг

хязгаарлах гэх мэт)


Дүгнэхэд, Банк юу хийх вэ…Гүйцэтгэлийг хянах ажлын цар хүрээ

Тайлбар: (i) Гүйцэтгэлийн Хяналтын Цар хүрээ нь Банкны үр дүнгийн хэмжилтийн аргатай нийцүүлэх зорилгоор загварчласан. Үр дүн нь бүх төрлийн үйл ажиллагааны төрөл зүйлүүдээрх хянагдаж, тухайн улс орны түвшинд

холбогдох чанарын дагуу, Улс орны Стратегийн Үр дүнгийн Цар хүрээнд суурилан үнэлэгдсэн болно.

• МонголМонголМонголМонгол улсадулсадулсадулсад,,,, Дэлхийн Банк (ОУСК, ОТХОБА, ОУСБХБ) Оюу

Толгойг санхүүжүүлэх ажилд оролцсон. Түүнчлэн АХБ,

Дэлхийн Банк уул уурхайн бүсийн дэд бүтцийг

санхүүжүүлэх, ил тод байдал, тусгай зөвшөөрөл болон бүс

нутгийн оролцооны тал дээр идэвхтэй ажиллаж байна.

Идэвхтэй хоёр талын хамтын ажиллагааны байгууллагуудын

хувьд Германы (ГОУХАН, ТСА, ГХБ), Солонгосын (ГШУАМХ),

Канад, Австрали, Чех улсууд орно.

• КиргизийнКиргизийнКиргизийнКиргизийн БНУБНУБНУБНУ----дддд Банк ОҮИТБС-ын хэрэгжилтэд тусламж

үзүүлэхээр АОУХА, ОУХА, Дэлхийн Банктай нягт ажиллаж

байна.

• КазакстанКазакстанКазакстанКазакстандддд ЕСБХБ-с өөр ОУСБ-ууд уул уурхайн төслүүдийг

санхүүжүүлэхэд эсвэл төр засагтай бодлогын хэлэлцээ

хийхэд оролцоогүй байна.

• ЗЗЗЗҮӨГДБГДБГДБГДБ----дддд ОУСК уул уурхайн төслүүдийг Мороккод идэвхтэй

санхүүжүүлж байгаа бол АфХБ Фосфот Шериферийн Албыг

санхүүжүүлсэн ба Африкийн хууль эрхзүйг дэмжих

тусламжийн хүрээнд бодлогын хэлэлцээнд оролцож байна.

• ТТТТөвввв болонболонболонболон ЗЗЗЗүүнннн ЕвропЕвропЕвропЕвропт,т,т,т, ТУХНТУХНТУХНТУХН----ыыыы бусадбусадбусадбусад орнуудорнуудорнуудорнууд болон ТуркТуркТуркТурктттт

ОУСК, ЕСБХБ л төслүүдийг санхүүжүүлж байсан бол

бодлогын хэлэлцээ хязгаарлагдмал байна.

• АДБХБАДБХБАДБХБАДБХБ ба ЕХОЕХОЕХОЕХОӨББББ ЕСБХБ-ны үйл ажиллагаа явуулдаг

орнуудын хувьд уурхайн хөгжилд аливаа санхүүжилтгүй

байна.

Бусад ОУ-ын Санхүүгийн Байгууллагуудтай ажиллах нь

ТТТТүншншншншүүдддд ГазарзГазарзГазарзГазарзүйййй БодлогоБодлогоБодлогоБодлого

КоргизийнБНУ

Казакстан

Кавказ

БусадТУХН

Монгол

Турк

ТЗЕ

ЗҮӨГДБ

ЕХ-ныорнууд

Өрсөлдөхчадвар

Засаглал

Ногоонхөгжил

Оролцоо

Уянхатанбайдал

Нэгдмэлбайдал

АХБАХБАХБАХБ

Дэлхийн БанкДэлхийн БанкДэлхийн БанкДэлхийн Банк

ОУСКОУСКОУСКОУСК

АфХБАфХБАфХБАфХБ

ХоёрХоёрХоёрХоёр талынталынталынталын****

ЕСБХБЕСБХБЕСБХБЕСБХБ €P

€P

*Үүнд: АОУХА, ОУХА, FMO, ГХБ, ГХӨОК, ТСА, Авсртралийн ОУХА, КОУХБ, Канадын ЗГ,

ГОУХАН, Финландын ЗГ, Швейцарийн хөгжлийн агентлаг, ГШУАМХ, Чехийн БНУ, ТСА,

Евразийн Хөгжлийн Банк.

€

PИх хэмжээний бодлогын

хэсгүүд

Их хэмжээний хөрөнгө

оруулалтын хэсгүүд

Ихэвчлэн хувийн хэвшилд

анхаардаг

Ихэвчлэн улсын хэвшилд

анхаардаг

P

€

€P

€P P

P

P

PP P P

P

P

P

P P

€€ €

€P € € €

€P

P

€

P

€€P €P

P

€

€

€

€P

€

22


Хавсралт

2017 оны 10-р сарын 16 23

Хавсралт А: ЕХ-ны чухал түүхий эд материал

Хавсралт Б: ЕСБХБ-ны өнгөрсөн төслүүдийн хоёр жишээ

Хавсралт В: Бодлогын хэлэлцүүлгийн жишээ: Байгалийн нөөц дэх эдийн засаг, хүйсийн оролцоо

(Казакстан)

Хавсралт Г: Газрын хэвлийн баялагийг ашиглах гэрээ болон зөвшөөрөл

Хавсралт Д: Байгаль орчин, нийгмийн бодлого ба Олборлох үйлдвэрлэлийн стратеги

Хавсралт Е: Уул уурхайн орны товч мэдээлэл:

1. Албани

2. Армени

3. Болгар

4. Гүрж

5. Грек

6. Казакстан

7. Киргизстан

8. Монгол

9. Монтенегро

10. Польш11. ОХУ12. Серби13. Тажикстан14. Морокко15. Турк16. Украйн17. Узбекстан

ЕХ-нычухал түүхий эд материал

2017 оны 10-р сарын 16 24

ЕХ-д суурилсан үйлдвэрлэлд зориуланимпортолдог чухал түүхий эдийн эхүүсвэр.

Хорайзон 2020 бол 7 жилийн хугацаанд (2014-2020)

хүчинтэй ойролцоогоор 80 тэрбум еврогийн

санхүүжилттэй ЕХ-ны Судалгаа, Инновацийн хамгийн

том хөтөлбөр бөгөөд үүн дээр нэмээд уг мөнгө хувийн

хөрөнгө оруулалт татна. Энэ нь лабораториас гэнэтийн

шинэ нээлт, дэлхийд анх удаа хийх тэсрэлтүүдийг зах

зээл дээр гаргах боломжтой.

ЕХ-ны”Түүхий эд материалын санаачлага" (ТЭМС) бол түүхий эд материалтай холбоотой бэрхшээлд өгөх хариу

үйлдэл юм. ТЭМС нь гурван баганад суурилдаг: (i) нөөц баялагтай гуравдагч оронд ажиллахад ижил түвшинд ажиллах

нөхцлийг хангах; (ii) Европын нөөц баялгаас түүхий эд материалын тогтвортой ханган нийлүүлэлтийг дэмжих мөн (iii)

нөөцийн үр ашигтай байдал ба дахин боловсруулалтыг дэмжих.

Хавсралт АХавсралт АХавсралт АХавсралт А

ЕСБХБ-ны өнгөрсөн төслүүдийн хоёр жишээ

ОюуОюуОюуОюу Толгой Зэсийн Уурхай Толгой Зэсийн Уурхай Толгой Зэсийн Уурхай Толгой Зэсийн Уурхай , , , , Монгол улсМонгол улсМонгол улсМонгол улс Лидиан АмулсарЛидиан АмулсарЛидиан АмулсарЛидиан Амулсар Алтны УурхайАлтны УурхайАлтны УурхайАлтны Уурхай, , , , АрменАрменАрменАрменииии улсулсулсулс

ТТТТөслийнслийнслийнслийн зураглалзураглалзураглалзураглал Уурхайн ашиглалтын 50 гаруй жилийн хугацаанд 12 тэрбум

ам.долларын олборлох үйлдвэрлэл явуулж, жилд дээд тал нь 500м

гаруй тонн зэс олборлох боломжтой. Алт болон бусад төмөрлөгийг

мөн адил олборлож байв. Хэдэн арван жилийн хайгуул судалгаа

2001 оны төмөрлөгийн илтрүүлэлтэд хөтөлсөн бөгөөд түүнээс

хойш 13 жилийн дараа анхны олборлох үйлдвэрлэлээ эхлүүлсэн.

500 сая ам.долларын олборлох үйлдвэрлэл явуулж, жилд

ойролцоогоор 250м унц алтыг 10 жилийн хугацаанд олборлох

боломжтой. Хайгуул судалгааны ажил 2007 оноос өмнө эхлэсэн

бөгөөд анхны олборлолт 2018 онд хэмээн урьдчилан тааварлаж

байгаа.

ЕСБХБЕСБХБЕСБХБЕСБХБ----ныныныны үүрэгрэгрэгрэг

800 сая ам долларын арилжааны банкуудын нэгтгэл бүхий 1,

200сая ам.долларын ЕСБХБ-ны төслийн хөнгөлөлттэй зээл. ОУСК,

ОТХӨОБА, ЭЗХАЗ-дын хамтын ажиллагаа.

2012-2016 онд нийт CD16.3 сая доллартай тэнцэх ЕСБХБ-ны үнэт

цаас. ОУХК-ын хамтын ажиллагаа.

ШилжилтийнШилжилтийнШилжилтийнШилжилтийн

ххххүлээгдэж буй лээгдэж буй лээгдэж буй лээгдэж буй үр р р р

дагавардагавардагавардагавар

Өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадамжх чадамжх чадамжх чадамж

• Монгол Улсын хувийн хэвшлийн зэс олборлох үйлдвэрлэлийг 60

гаруй хувиар өсгөх.

• Уурхайн үйл ажиллагааны үр ашгийг дээшлүүлэх нь олборлолтын

бэлэн мөнгөний дундаж зардлыг бууруулах үр дагавартай

• Блокчлон олборлох технологийг анх удаа нэвтрүүлсэн

ОролцооОролцооОролцооОролцоо

• Уул уурхайн мэргэжлийн төвүүд, мэргэжлийн сургалт, коллежууд

• Барилга, уул уурхайтай холбоотой ажил эрхлэлт

Сайн засаглалСайн засаглалСайн засаглалСайн засаглал

• ОҮИТБС-ыг дагаж мєрдєх

• Биологийн олон янз байдлын чадавхийг бэхжүүлэх, бууруулах

арга хэмжээг багтаасан экосистемийн хөтөлбөр, олон нийтэд

зориулсан хөтөлбөрүүдийг боловсруулах

Өрсрсрсрсөлдахлдахлдахлдах чадамжчадамжчадамжчадамж

• Амжилт нь цаашдын хувийн хөрөнгө оруулалтад дэмжлэг

үзүүлэх, Армен улсын уул уурхайн анхны хувийн хэвшлийн

хөрөнгө оруулалтын нэг (ДНБ-ий 1 хувь) бөгөөд цаашид илүү

өрсөлдөхүйц алт олборлох үйлдвэрлэлд хөтөлнө.

• Орон нутгийн ханган нийлүүлэгч болон гүйцэтгэгчидийг холбох

замаар орон нутгийн нийлүүлэлтийн сүлжээг өргөжүүлнэ

СайнСайнСайнСайн засаглалзасаглалзасаглалзасаглал

• Засгийн газрын нөхцөл болон төлбөрийг олон нийтэд нээлттэй

болгож, Армян Улсын ОҮИТБС-ын дагаж мөрдөхийг дэмжих

• Үндэсний, ЕСБХБ болон ОУСК-ийн стандартыг хангасан Е-С

стандартыг нэвтрүүлэх

• Олон улсын цианидын менежментийн код (ICMC) гэрчилгээны

дагуу үйл ажиллагаа явуулах.

ТТТТөслийн тодорхой слийн тодорхой слийн тодорхой слийн тодорхой

асуудлуудасуудлуудасуудлуудасуудлууд

Энэ том хэмжээний төсөлтэй холбоотой нэр томъёо, орлогын

менежмент болон судалгаа ба хөгжлийн хандлагын талаар улс

төрийн мэтгэлцээн өрнүүлэх.

Орон нутгийн иргэдэд үзүүлэх ус болон бусад нөлөөлөх

нөлөөллийн судалгаа ба хөгжлийн менежментийг хэрэгжүүлэх.

Хэрэв цаашид нэмэлт нөөц илрэхгүй тохиолдолд богино хугацааны

олборлолтын настай.

2017 оны 10-р сарын 16 25

Хавсралт Хавсралт Хавсралт Хавсралт ББББ

Бодлогын хэлэлцүүлгийн жишээ: Байгалийн нөөцдэх эдийн засаг, хүйсийн оролцоо (Казакстан)

17 October, 2017 26

Бизнесийн Бэрхшээлтэй асуудал

Казахстаны байгалийн нөөц баялагийг үл харгалзан хайгуул судалгаа

болон боловсруулалтын үйл ажиллагаа хоцрогдож, ялангуяа бүс нутгийн

эдийн засгийн хөгжил, алслагдсан нутаг дэвсгэртээ хязгаарлагдмал

байсаар байна. Энэ нь голчлон шинэ технологи, чадварлаг боловсон

хүчний дутмаг байдал, улс орны хамгийн чадварлаг мэргэжилтнийг дахин

сургаж, хөгжүүлж, ажиллуулахад тулгарч буй сорилтуудтай холбоотой юм.

Мөн түүнчлэн Казахстаны эдийн засаг дахь уул уурхайн салбарын чухал

ач холбогдлыг үл харгалзан эмэгтэйчүүд хөдөлмөр эрхлэх нэгдсэн

боломжийг тэгш хүртдэггүй. 2016 оны Казахстаны Хөдөлмөр эрхлэлт ба

Хөдөлмөрийн Кодчлолын 16-р бүлгийн 16-р зүйлд уул уурхай, төмөрлөг

боловсруулалт, нүүрсустөрөгч боловсруулалт, барилга, тээврийн салбарт

чиглэсэн 287 ажлын байрыг эмэгтэйчүүдэд хаалттай хэвээр зүйлчилсээр

байна.

Нас, Хүйс, Бүс нутгаар хязгаарлагдахгүй боломж бүхий төрөл бүрийн

ажиллах хүчний жинхэнэ ашиг тусыг ухамсарлах үүднээс ажилтнуудыг

бүрдүүлэхэд эрчүүдийн хэт давамгайллыг сулруулах болон ур чадварын

тохиромжгүй байдалд анхаарлаа хандуулах тал дээр ЕСБХБ-ныг дэмжлэг

үзүүлэхийг ЕСБХБ-ны Уул уурхайн Үйлчлүүлэгчид хүчин чармайлт

гаргасан юм.

Шийдэл

ЕСБХБ 2017 онд Байгалийн баялаг, Цахилгаан, Эрчим хүчний бодлогын

түвшинд оролцох шилжилтийн зорилтууд болон хэмжиж, биелүүлж

болохуйц цогц төслөөр дамжуулан Байгалийн нөөц баялагт Эдийн

Засгийн Оролцоонд тулгуурласан Нэгдсэн арга барилыг хэрэгжүүлж

эхэлсэн.

Энэхүү арга барилын хэрэгжилт одоогийн байдлаар ЕСБХБ хөрөнгө

оруулалтыг нь баталсан 10 төслөөс 1 сая ам долларын төсөв бүхий төсөл

юм.

Хүлээгдэж буй үр дүн

• Мэргэжлийн сургуулиуд, ажил олгогчийн хоорондын түншлэлийг бий

болгох замаар орон нутгийн мэргэжлийн сургалтын чанарыг

сайжруулах;

• Дадлагажих, дагалдан ажиллах, дагалдан суралцах зэрэг арга

барилаар орон нутгийн ажлын талбарт суралцах боломжуудын

чанар, хүртээмжийг сайжруулах;

• Байгалийн баялаг, Цахилгаан, Эрчим хүчний салбарт хамааралтай

Казахстаны Үндэсний Мэргэжлийн Цар хүрээний мэргэжлийн

чиглэлийг хөгжүүлэх ажлын хүрээнд үндэсний ур чадварын

стандартыг тогтоох;

• Өндөр үнэлэмж бүхий салбаруудад эмэгтэйчүүдийн чөлөөтэй ажил

эрхлэх хууль эрх зүйн саад тотгорыг арилгах, (Банкны хувийн

хэвшлийн үйлчлүүлэгчийн хөшүүргийг ашиглан Төр захиргааны

байгууллагатай хамтран ажиллах).

Ололт амжилт

• ЕСБХБ–ны бодлогын яриа, хэлэлцээ болон уул уурхайн

үйлчлүүдэгчдийнхээ өмнөөс төлөөлөл нь Казахстаны Гэр бүл,

Хүйсийн 2030 хүртэлх Үзэл баримтлал – 2017 онд эхлүүлсэн

үндэсний стандартын үйл ажиллагааны төлөвлөгөө болон зорилгод

тусгагдсан бөгөөд хувийн хэвшлийн чадавхийг бэхжүүлэхийн тулд

Хүйсийн тэнцвэрт байдлыг хангахад чиглэсэн анхны хүчин чармайлт

байсан юм. Үүний үр дүнд 2017 оны сүүлээр Хүн амын Хөдөлмөр,

Нийгмийн Хамгааллын сайд эмэгтэйчүүдийн ажил эрхлэлтийг

хориглосон ажлын ‘Бодит саналыг’ ‘оновчтой жагсаалт’ болгон

танилцуулахыг үүрэг болгосон билээ.

• ЕСБХБ үйлчлүүлэгчид болон Төрийн нарийн бичгийн даргатай

хамтран хориглосон жагсаалтаас хасах нэн тэргүүний ажлыг

тодорхойлохоор үргэлжлүүлэн ажиллаж байна.

Хавсралт Хавсралт Хавсралт Хавсралт ВВВВ

Газрын хэвлийн баялагийг ашиглах гэрээ болон

зөвшөөрөл

2017 оны 10-р сарын 16 27

Засгийн газрын гэрээ хэлэлцээр, бүтээгдэхүүн хуваах гэрээнд хамаарах газрын орлогын гэрээ, лицензийн

төлбөр, шагнал, төлбөрийн ил тод байдал нь улс орны иргэний нийгмийн үндэсний олборлолтын хөрөнгийг

тооцоолох, хуримтлуулсан орлогын зарцуулалтад хүлээх төрийн хариуцлагатай байдалд хяналт тавих арга

хэрэгсэл болж өгдөг.

Банк олон нийтийн төслийн хувьд өөрийн харилцагчдаа газрын хэвлийн баялгийг ашиглах гэрээ, лиценз

байгуулахыг дэмжих бөгөөд энэхүү стратеги батлагдсанаас нэг жилийн дараа өөрийн санхүүжүүлж буй

төслүүдийн хувьд Банк засгийн газартай хийх гол гэрээ болон лицензийн олборлох гэж буй нөөцтэй

холбоотой түлхүүр нэр томьёо, нөхцлүүд болон тухайн гэрээ, лицензэд орох аливаа өөрлөлтийг нийтэд

нээлттэй байлгахыг шаардана. Банк нь боловсруулагдаж буй нөөцийн нөхцөл байдлын талаарх тодорхой

ойлголт өгөх, арилжааны мэдээллийг өөрчлөхийг хүлээн зөвшөөрөх бөгөөд үүнийг үйлчлүүлэгчдийн сул тал

болгохгүй.

Банк уул уурхайн олборлолтын талаарх үндсэн нөхцөлийг товч тусгасан товхимолыг ил тод байдлын оронд

хүлээн зөвшөөрч болох юм. Энэхүү хураангуй нь гэрээний болон лицензийн хугацаа; Засгийн газрын зүгээс

хийсэн аливаа материаллаг төлбөр; санхүүгийн бусад материаллаг нөхцөл байдал; мөн тогтворжилтын чухал

ач холбогдолтой заалтуудын хураангуйг багтаасан байна. Банк нь тодорхой нэг төслийг санхүүжүүлэхээс илүү

олон ахуй нэгжид зориулж санхүүжилт олгож байгаа тохиолдолд гэрээ эсвэл лицензийг ил тод байлгах

шаардлага нь үндсэн хөрөнгө оруулалтын ашиглалтад хамаарна

ХавсралтХавсралтХавсралтХавсралт ГГГГ

Байгаль орчин, нийгмийн бодлого ба Олборлохүйлдвэрлэлийн стратеги

2017 оны 10-р сарын 16 28

Гүйцэтгэлийн шаардлага (ГШ) -тай холбоотой БайгальБайгальБайгальБайгаль орчинорчинорчинорчин бабабаба нийгмийннийгмийннийгмийннийгмийн бодлогободлогободлогободлого ((((2014201420142014) нь ЕСБХБ-ны

аливаа санхүүжилтийн шаардлагыг тогтооно.

ГШ-ын туршлагын хэрэглээ нь эрсдэлд суурилсан байдаг. Уул уурхай ерөнхийдөө "өндөр эрсдэлтэй" гэж

тооцогддог тул уул уурхайн бүх төслүүдэд хатуу шаардлага тавигддаг. ГШ нь санхүүжүүжилт олгох байгаль

орчин, нийгмийн хамгийн доогуур шаардлага тавьсан байдаг бөгөөд Гүйцэтгэлийн шаардлагаас илүү

гүйцэтгэлийг удирдлага болгодог.

Уул уурхайн төсөлд тулгардаг гол асуудлууд нь байгаль орчин, нийгмийн менежмент, хөдөлмөр ба ажлын

нөхцөл, бохирдлоос урьдчилан сэргийлэх, ус, хог хаягдлын менежмент, ажилчид болон нийгмийн бүлгүүдийн

эрүүл мэнд, аюулгүй байдал, эдийн засгийн болон нүүлгэн шилжүүлэлтийн нөхөн олговор, биологийн төрөл

зүйлд учирч буй нөлөөлөл, газар эзэмших, амьдрах орчны хуваагдал, соёлын нөөцийг хадгалан хамгаалах,

орон нутгийн газар зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны талаархи мэдлэгээ баталгаажуулах, иргэдээс нэмэлт

мэдээлэл хайх, гомдол гаргах талаар ойлголтыг сайжруулахад чиглэдэг.

Байгаль орчин, нийгмийн бодлогын талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг дараах вэбсайтаас үзэж болно.

http://www.ebrd.com/news/publications/policies/environmental-and-social-policy-esp.html

ХавсралтХавсралтХавсралтХавсралт ДДДД

• Санхүүгийн баталгааг бууруулах тал дээр мөн илүү урт хугацаанд эзэмших боломж

олгохын тулд уул уурхайн хуулийн шинэчлэлийг дэмжих

• ОҮИТБС-ын стандартыг хэрэгжүүлэх

• ГШХО-г хайгуул болон хөгжил рүү түлхэх санаачлагуудыг хийх

Албани

[VALUE]

ҮАЯО-ы үлдсэнхэсэг[VALUE]

Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Албани

2017 оны 10-р сарын 16 29

Шинэчлэлд тулгарч буй бэрхшээлШинэчлэлд тулгарч буй бэрхшээлШинэчлэлд тулгарч буй бэрхшээлШинэчлэлд тулгарч буй бэрхшээл

Албани улс бол хромитоос гадна ашигт малтмалын томоохон үйлдвэрлэгч биш (~2.5% дэлхийн хүн ам). Албани улс нүүрс, зэс, төмөр, никелийн ордтой. Жижиг, дунд хэмжээний уурхайнууд бий гэхдээ энд зөвхөн хэд хэдэн том уул уурхайн компаниуд үйл ажиллагаа явуулдаг. Ерөнхийдөө 1980-аад оноос өмнө өргөнхэмжээнд зураглал нь гарсан боловч улсын ашигт малтмалын боломж нь

ашиглагдаагүй байна. Улсын уул уурхай тусгай зөвшөөрлийн тогтолцоо нь гадны хөрөнгө оруулагчдын хувьд гол саад юм. Хэд хэдэн гадны хайгуул, уул уурхайн компаниуд уул уурхай хөрөнгө оруулалтын уур амьсгалын талаар санаа зовниж буйгаа илэрхийлсэн.

ТТТТүлхлхлхлхүүр орны р орны р орны р орны ууууул уурхайул уурхайул уурхайул уурхайн статистикн статистикн статистикн статистик

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн ажиллах хн ажиллах хн ажиллах хн ажиллах хүчинчинчинчин � 5, 000 (нийт ажиллах хүчний 0.4%). Хормын уул уурхай

уул уурхайн ажиллах хүчний 66%-ийг төлөөлнө

(ОҮИТБС 2015)

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайул уурхайул уурхайул уурхайнннн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � Байхгүй

Улсын тУлсын тУлсын тУлсын төсвийн свийн свийн свийн ууууул уурхайул уурхайул уурхайул уурхайн н н н

% % % %

� Улсын төсвийн орлогын 1%

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 11% (USD208 сая)

АвилгынАвилгынАвилгынАвилгын зэрэгзэрэгзэрэгзэрэг � 83/176 ОУИТБ-ын Авилгын индекс

� 58/190 ДБ-ы Бизнес эрхлэлтийг хялбарчлах

үзүүлэлтийн индекс

ООООҮИТБСИТБСИТБСИТБС � 2016 Стандартад үнэлгээ хийхээр хүлээж байна

УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � АКБН-ий тайлангаар 597 уул уурхайн тусгай

зөвшөөрөл байгаагийн 116 нь хромынх (Dec 2015) .

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Албхром хоёр төмөр хромын хайлшны үйлдвэрлэл

ажиллуулдаг .

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Дунд хэмжээний. Хромын нөөц давамгай.

Уурхайн тусгай Уурхайн тусгай Уурхайн тусгай Уурхайн тусгай

ззззөвшвшвшвшөөрлийн тогтолцоорлийн тогтолцоорлийн тогтолцоорлийн тогтолцоо

� 2010 оны Уул уурхайн тухай хууль. Нөөц тодорхой бол

тусгай зөвшөөрлийг өргөдлөөр мөн тендерээр олгодог.

Тендерт оролцогчдоос санхүүгийн баталгаа шаарддаг.

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Кунико, Ариан Ресоурсис, ЭнерГалф, Тайрэкс

Ресоурсис, Жиангши Коппер Ко., Бералб А.Б

Сайн засаглалтай:•Ил тод байдал дутмаг байгаа нь хөрөнгө оруулагчдад саад учруулжбайна.• Тусгай зөвшөөрлийн богино хүчинтэй хугацаа, тендерийн баталгаа болон түүний ил тод бус байдал нь санаа зовниулж буйгаас үүдэн Уул уурхайн 2010 оны хууль нь хайгуулын ажлыг явцгүй болгож байна. өрсөлдөх чадвар: •Уг салбарт хорм давамгайлсан буюу Казакстан ба Өмнөд Африкийнхямд нийлүүлэлтийн эсрэг дэлхийн түвшинд өрсөлдөх чадвар муу

байна. •Зэсийн уурхайн өндөр зардал. Зэсийн үйлдвэрлэл одоогоор зогссон. Ногоон хөгжил: •Уул уурхайн салбар хүрээлэн буй орчин, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын арга барилын хувьд муу туршлагатай. Оролцоот: •Уул уурхайд хүйсийн эрх тэгш байдал дунд (15%) мөн цалингийн заагбага 6% (ИНСТАТ 2016)• Ажиллах хүчний ур чадварын зааг дунд.Бат бэх:•Доош чиглэсэн нэмүү өртгийн нөөц нь салбарыг илүү түүхий эдийн

үнийн мөчлөгт илүү мэдрэмтгий болгож байна.Нэгдсэн: • Боломжийн дэд бүтэц (зам). Боомт, төмөр замд шинэчлэл хэрэгтэй. • МХХТ дэд бүтэц муу. •Уул уурхайд боломж буй боловч ГШХО бага байна.

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн орлогын задаргаан орлогын задаргаан орлогын задаргаан орлогын задаргааҮАЯОАЯОАЯОАЯО----ын нийт ын нийт ын нийт ын нийт Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн орлогын % н орлогын % н орлогын % н орлогын %

Хром/

Төмрийн

хром 55%

зэс* 4%

Төмөр

никель

8%

Цемент

[VALUE] Шохойн

чулуу/

бусад

10%

Хавсралт Хавсралт Хавсралт Хавсралт EEEE

Нүүрс, байгалийн элс,

фосфат, хром, рени

ороогүй

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн салбарын эдийн н салбарын эдийн н салбарын эдийн н салбарын эдийн засгийн талаарх засгийн талаарх засгийн талаарх засгийн талаарх мэдээлэлмэдээлэлмэдээлэлмэдээлэл

• Хайгуул ба хөгжилд гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын ил тод байдлыг идэвхтэй дэмжинэ.

• ОҮИТБС -ыг хэрэгжүүлж, хувийн компаниудын ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх.

Үнэ цэнийн гинжин хэлхээний тогтвортой сонголтыг (хайлуулах) шинэчлэх.зэс 61%

Молибден13%

алт 18% Мөнгө 7%

цайр 1%

Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Армени

2017 оны 10-р сарын 16 30

Армени улс их хэмжээний зэс, алтны баялаг ихтэй Тетиан тектоникийн бүс дээр байрласан. Улс нь их хэмжээний алт, зэс, молибдений ордтой бол цайр, хар тугалга, төмөр, рени болон мөнгөний жижиг ордуудтай. Уул уурхай ДНБ-ий 50%-ийг эзэлдэгбуюу Валлексийн Тегут зэсийн уурхай гэх мэт шинэ уурхайн хөгжил талыг нь эзэлж

байна. Зэсийн баяжмал болон алт улсын экспортын хагасыг эзэлнэ. Дотоодын зэсхайлуулах даац нь 2017 онд шаардлагынхаа 10 хувиас багыг хайлуулах чадвартайбайсан. Уул уурхай нь төрийн хувьд түлхүүр салбар.


Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн ажиллах хн ажиллах хн ажиллах хн ажиллах хүчинчинчинчин � Ажиллах хүчний 9, 300 буюу 0.9% (Армштат)

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайул уурхайул уурхайул уурхайнннн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 3.4% (Армштат)

Улсын тУлсын тУлсын тУлсын төсвийн свийн свийн свийн ууууул уурхайул уурхайул уурхайул уурхайн н н н

% % % %

� Байхгүй

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 44% (ДБ2015)

АвилгынАвилгынАвилгынАвилгын зэрэгзэрэгзэрэгзэрэг � 113 /176 ОУИТБ-ын Авилгын индекс



ООООҮИТБСИТБСИТБСИТБС � 2017 оны 3 сард нэгдсэн тул үнэлгээ хараахан

хийгээгүй

УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � 850 орд мэдэгдсэнээс 400-с дээшхийг нь 474

компани ашигладаг.30 металын орд.

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Alaverdi зэс хайлуулагч шинэчлэн сайжруулахыг

шаардаж байна.

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Дунд хэмжээний, ихэнхдээ зэс- молибден, алт ба цайр.


ззззөвшвшвшвшөөрлийн тогтолцоорлийн тогтолцоорлийн тогтолцоорлийн тогтолцоо

� Уул уурхайн харьцангуй дэвшилтэт код хууль (2012)

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Полиметал, Кронимэт, Лидиан, Орогэн алт,

ГеоПроМайнинг

Сайн засаглалтай :• ОҮИТБС-ын гишүүнчлэлийн хүрээнд орлого, үйлдвэржилтийн тайлан сайжрах ёстой.• 2014 оноос хойш Авилгын тухай ойлголт муудсан (Ил тод байдлын ОУБ.)•Шинэ, эерэг ул уурхайн хуулиуд 2012 ОУСБ-уудтай хамтран батлагдсан.өрсөлдөх чадвар: •Зэсийн хүдрийн орд харьцангуй бага агуулгатай.•Одоо байгаа үйл ажиллагааны уурхайн зардал дунджаар өндөр байна.•Цахилгаан эрчим хүчний үнэ цэнэ боломжийн.• Зэсийн уурхай нь бүтээгдэхүүний бага (баяжмал) зэрэглэлээс шалтгааландутагдалтай байдаг. Орон нутгийн хайлуулах хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх ньтусална.Ногоон хөгжил: •Тогтвортой байдлын хөтөлбөрүүдэд уурхайнуудын тайлагнах байдал сул• Үнэ цэнийн гинжин хэлхээ нь байгаль орчны стандартыг хангахын тулд

шинэчлэл хийхийг шаардаж байна.• Шинэ уул уурхайн төслүүдийн байгаль орчны хатуу стандартууд.Оролцоот: •Уул уурхайн салбарт хөдөлмөр эрхлэж буй эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь 13% (ОУХБ).•Уул уурхайн ажиллах хүчний ур чадварын зааг их.Бат бэх:•Уул уурхайн салбарын эрсдлийг төрөлжүүлэхдээ боломжийн хэмжээндамжилттай

Нэгдсэн: • Сайн дэд бүтэц гэхдээ далайд гарцгүй• Ашигт малтмалын хувьд экспортын хязгаарлалтгүй авч зөвхөн ЕХ-ны улсад алтны экспортын тусгай зөвшөөрөл



ороогүй

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн орлогын задаргаан орлогын задаргаан орлогын задаргаан орлогын задаргаа

Армени

1%

ҮАЯО-ы үлдсэнхэсэг99%

Хавсралт Хавсралт Хавсралт Хавсралт ЕЕЕЕ



ҮАЯОАЯОАЯОАЯО----ын нийт ын нийт ын нийт ын нийт Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн орлогын % н орлогын % н орлогын % н орлогын %

• ОҮИТБС гишүүн байж ТӨК-ийн мөн уул уурхайн орлогын ил тод байдлыг сайжруулах.

Хайгуулын ажлыг дэмжиж, ГШХО-ыг уул уурхайн салбар луу татна.

Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Болгар

2017 оны 10-р сарын 16 31


Зэс

56%

Алт

36%

Цайр

3% Хартугалга

4%

Бусад

1%

Болгар улс лигнит, нүүрс, хар тугалга-цайр, зэс болон үйлдвэрлэлийн ашигт малтмал гаргаж авдаг сайн хөгжсөн уул уурхайн салбартай. Улсын компаниуд чухал нүүрс, лигнитийн салбарт их хэмжээг эзэмшдэг ба ажиллах хүчний 33%-ийг эзэлдэг. Улс нь алт, зэсийн Европын 3 дах том үйлдвэрлэгч орон. Хар тугалга, цайр, алтны дараа зэс нь экспортын хамгийн их хэмжээг эзэлнэ. Дотоод ба олон улсын компаниуд ЕХ-нытогтвортой хөгжлийн стандартуудыг хангахаар хөрөнгө оруулж байна. Уул уурхайнГШХО 2013 онд €302 сая байснаас (нийт ГШХО-н 22% ) 2016 онд €14 сая болж буурсан

(нийт ГШХО-н 2%).

Болгар

2%

Rest of COO 98%

Сайн засаглалтай :

•йлдвэрлэл, орлогын тайлагналын ил тод байдлыг сайжруулах

боломжтой.

•ГШХО-д сайн тусгай зөвшөөрлийн, байгаль орчны зохицуулалт сайн

байна.

өрсөлдөх чадвар:

•Зардал, бүтээмжийг удирдах шинэ технологийг нэвтрүүлэх.

•Уул уурхайн зардал бага, олборлолтын дундаж зардалтай.

•Зэс, алтны нөөц дунд зэрэг боловч хүдрийн тодорхой хэмжээний

хүнцэлтэй байна.

•Татвар ба татвар ногдуулалт бага (ААНОАТ 10%, нөөцийн төлбөр

1.5%).

Ногоон хөгжил :

•Уул уурхайн салбарт цэвэр эрчим хүч ашиглах нь улам бүр

нэмэгдэж байна.

Оролцоот:

•Уул уурхайн салбарт ажиллагсадын хүйсийн тэгш байдлын

үнэлгээ сайн (21% эмэгтэйчүүд)

Бат бэх:

•Алт ба зэсний уул уурхайн экспортод их хэмжээгээр түшиглэдэг.

Нэгдсэн:

•Өргөтгөсөн төмөр зам, авто замын систем

• Данубе болон Хар тэнгисээр дамжуулан олон улсын зах зээлд

нэвтэрнэ


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � Нийт ажиллах хүчний 35, 100 (1.2%) 2017 оны 1 улиралд

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 3.8% (Болгарын Үндэсний Статистикийн Хороо)

Улсын тУлсын тУлсын тУлсын төсвийн свийн свийн свийн ууууул ул ул ул

уурхайн % уурхайн % уурхайн % уурхайн %

� Байхгүй

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 14.1% (НҮБХХХ 2015) зэс давамгайлсан


� 37/219 ДБ-ы Бизнес эрхлэлтийг хялбарчлах үзүүлэлтийн

индекс

ООООҮИТБСИТБСИТБСИТБС � Гишүүн биш

УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Челопеч (зэс, алт), Панагуриште (зэс), Златоград (хар

тугалга), Крумвоград (алт, мөнгө), Харджали (цайр)

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Зэс, цайр, хар тугалгын үнэ цэнийн хэлхээ сайн хөгжсөн.

� Германы эзэмшлийн зэс хайлуулах, боловсруулах үйлдвэр

(Аурубис).

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Дунд зэргийн хэмжээтэй 218 төрлийн металын ордтой.

� зэс, алт, мөнгө, хар тугалга, цайр


ззззөвшвшвшвшөөрлийн рлийн рлийн рлийн тогтолцоотогтолцоотогтолцоотогтолцоо

� Газар доорх нөөцийн тухай хууль 1999

Байгаль орчин, ус хамгаалах тухай хууль 2002

Концессийн тухай хууль 2006

Тусгай зөвшөөрлийг Эрчим хүчний яам гаргадаг

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Дандий Прешиус Металс, Евромакс, Мундоро Капитал,

Хармони 2012

Нүүрс,

байгалийн элс, фосфат,

хром, рени ороогүй





Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Гүрж

2017 оны 10-р сарын 16 32


Гүрж 300-с илүү мэдэгдэж буй ордтой, 148-г нь 7 ТӨК ажиллуулдаг ба олон жижиг хувийн

компаниуд бий. Зэсийн баяжмал болон манганы хайлш нь нийт экспортын 25% -ийг эзэлдэг.

Гүрж 1990-д онд дэлхийн манганы 40%-ийг нийлүүлж байсан боловч ханган нийлүүлэлтийн

хэмжээ бусад газар нутгаар өсөж Гүржийн хүдрийн агууламж цаг хугацааны явцад буурч байна

2%-д хүрсэн. Уул уурхайн салбар 2016 онд ГШХО-ын нийт орлогын 3.3 хувийг эзэлж байв.

Засгийн газар уул уурхайн хууль эрх зүй, зохицуулалтын орчныг шинэчлэх, ерөнхий ил тод

байдлыг сайжруулахаар төлөвлөж байна.

•Ашигт малтмалын тухай хууль тогтоомжийг шинэчлэх, үүнд ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр,

лицензийн журам

•Томоохон хэмжээний экспортоор удирдуулсан уул уурхай, жижиг хэмжээний хайгуулын хувилбарыг судлах.

•ОҮИТБС-ын гишүүнчлэлээр дамжуулж орлого, үйлдвэрлэлийн тайлангийн ил тод байдлыг сайжруулах.

Сайн Сайн Сайн Сайн засаглалтайзасаглалтайзасаглалтайзасаглалтай::::

•Хууль тогтоомж хангалтгүй, хайгуулын лицензийн хугацаа хэт богино байна.

•Геологийн мэдээлэл дутмаг учраас хөрөнгө оруулагчдыг мохоож байна.

•Лицензийн доод үнээс шалтгаалан уурхайчдад санхүүгийн

ачаалал ихтэй байдаг.

•ХОЭМАБН: Аюулгүй байдлын бүртгэл муу байгаа нь үйлдвэрлэлийн үйл

ажиллагаа, өлсгөлөн зарлахад хүргэсэн

Өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадварх чадварх чадварх чадвар:

•Манганы агууламж бага. Зэс, алтны анхаарал татахуйц ордууд.

• Хөдөлмөрийн хөлс бага боловч бүтээмж нь бага.

• ААНОАТ бага (15%) боловч нөөц ашигласны төлбөр нь төлөвлөсөн (бодит

биш) олборлолттой холбоотой

•Уул уурхайн өмчлөл нь Рич Металс Групп дээр төвлөрсөн

НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил: : : :

•ХБОННҮ-ний ямар нэг шаардлага хүрээлэн буй орчны сөрөг

арга барилд учруулаагүй.

•Уул уурхайн төслүүдэд ашиглагддаг тогтвортой технологи хангалтгүй байна

ОролцоотОролцоотОролцоотОролцоот:

•Уурхайн уурхайд хүйсийн тэнцвэртэй байдал сул (11% эмэгтэйчүүд).

Бат Бат Бат Бат бэхбэхбэхбэх:

Алтны үнэнд өндөр мэдрэмжтэй.

НэгдсэнНэгдсэнНэгдсэнНэгдсэн:

•Хар тэнгистэй ойр орших томоохон уул уурхайн бүсэд төмөр зам,

автозамын бүтэц хангалтгүй байна.


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � Уул уурхайн нийт 5, 710 (нүүрс, эрчим хүч хасаад)

эсвэл нийт ажиллах хүчний 0.3% (ГЕОСТАТ 2015)

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � Уул уурхай ба ил уурхай 0.9% (ГЕОСТАТ 2016)

Улсын тУлсын тУлсын тУлсын төсвийн свийн свийн свийн ууууул уурхайн ул уурхайн ул уурхайн ул уурхайн

% % % %

� Байхгүй

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 28% (USD 583 сая) зэсийн баяжмал, манганы хайлш

ба үнэт металл (ГЕОСТАТ )





УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Цайр: Аджари. зэс-алт: Сакприси ба Маднуел, Квемо

Болниси. Манган: Чиатура

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Ган болон төмөр хайлшийг сайн хөгжсөн

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Зэс, алт, манганы, хар тугалга-цайр, сурьма зэрэг

жижиг, дунд хэмжээтэй.



� 1996 оны Уул уурхайн тухай хууль нь ихээхэн өөрчлөлт

оруулах шаардлагатай байна

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Лидиан ОУ, Гүржийн Уул уурхайн Корпораци., Гүржийн

Америк хайлш, ГеоГан

32

Алт 75%

Зэс 12%

Манган13%

Мөнгө~0%



фосфат ороогүй

Гүрж 0.4%





Lignite 38%

Боксид,

шаварлаг

шороо, хөнгөн

цагаан 30%

Никель 11%

Гантиг 8%

Бусад 5%

Бентонит 4%

Перлит 2%

Магни 1%

Алт 1% Перлит ~0%

Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Грек

2017 оны 10-р сарын 16 33

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн орлогын н орлогын н орлогын н орлогын задаргаа задаргаа задаргаа задаргаа ((((2015)2015)2015)2015)

Грек нь аж үйлдвэрийн түлхүүр ашигт малтмалын олон улсын томоохон нийлүүлэгч бөгөөд

үүнд бентонит (дэлхийн нийлүүлэлтийн 6.2%), Перлит (20%), магни орно. Тус улс нь алт,

мөнгө, цайр, хар тугалга, зэс, боксит, никелийн хамт их хэмжээний баялагтай. Уул уурхайн

салбарт орон нутгийн өмчит конгломерат, давуу эрхтэй ТӨК давамгайлдаг. Хувьчлалыг

хүчингүй болгох оролдлого, хүнд суртал болон ТББ-уудын эсэргүүцлээс үүдэн хөрөнгө

оруулагчдын итгэлийг алдагдуулсан. Тиймээс уул уурхайд ГШХО бага. Канадын татвар төлөгч,

Элдорадо алт одоогоор гурван алт, зэсийн уурхайг олборлож байгаа бол аж үйлдвэрийн ашигт

малтмалын салбарт 2015 онд Францын Имерис S & B-ийг худалдаж авсан.

•Хувьчлалын үйл явцыг үргэлжлүүлэх.

•Зөвшөөрөгдөх үйл явцын хүнд суртлыг багасгах, цаг хугацаа авахыг бууруулах.

•Байгаль орчны хуулийн хүрээг сайжруулах.

•ОҮИТБС-ын гишүүн болсноор орлого, ил тод байдалд туслах эсэхийг үнэлэх.

СайнСайнСайнСайн засаглалтайзасаглалтайзасаглалтайзасаглалтай::::

• Уул уурхайн салбарт хамааралтай ЕХ-ны удирдамжийн хэрэгжилт удаан.

• Тусгай зөвшөөрөл олгох, зөвшөөрөх үйл явц урт удаан.

өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадвар:х чадвар:х чадвар:х чадвар:

• Хувийн олборлогчдын цахилгаан эрчим хүчний зардал өндөр байдаг бол төрийн

өмчит компаниудад татаас олгодог.

• ТӨК нь өр ихтэй, он цагаа өнгөрөөсөн технологийг шинэчлэх чадваргүй.Өндөр

татвар (ААНОАТ 29%), ашигт малтмал ашигласны төлбөр багатай.

• Дэлхийн хэмжээний алт, зэсийн ордууд.

• Орчин үеийн хайгуулын хомсдолтой нь шинэ ашигт малтмалын нөөцийн нээлтийг

хязгаарладаг.

НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил::::

• Төрийн эзэмшлийн уурхайд хүрээлэн буй орчны тогтвортой байдал

муу, хүрээлэн буй орчны хяналт сул.

ОролцооОролцооОролцооОролцоо::::

• Уул уурхайд 8% ажил эрхэлж буй эмэгтэй эзлэх хувь.(ОУХБ)

• Ажиллах хүчний ур чадварын зааг их.

Бат Бат Бат Бат бэхбэхбэхбэх::::

• Түүхий эдийн материалын үнийн уналтын мөчлөгийн эсрэг олон төрлийн гарцтай.

НэгдсэнНэгдсэнНэгдсэнНэгдсэн::::

• Боомт болон далайд ачаа тээвэрлэх сайн боломжтой


Уул уурхайн ажиллах Уул уурхайн ажиллах Уул уурхайн ажиллах Уул уурхайн ажиллах

ххххүчин чин чин чин � Уул уурхайд шууд ба шууд бус 15, 000 (0.3%

ажиллах хүчний)

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 2.1% €4 тэрбум (ЭЛСТАТ 2015) үүнд хайлш

Улсын тУлсын тУлсын тУлсын төсвийн свийн свийн свийн ууууул ул ул ул

уурхайн % уурхайн % уурхайн % уурхайн % � Байхгүй

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспортын экспортын экспортын экспортын % % % % � 1.7% €0.9 тэрбум: 43% хөнгөн цагаан, 21%

никель (2015)



индекс


УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � 2013 онд 700 орчим уурхай идэвхтэй үйл ажиллагаа

явуулж байна

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Хөнгөн цагаан болон никелийн хувьд хөгжсөн

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Нэмэгдэх боломжтой дунд хэмжээний баялаг



� 1973 оны Уул уурхайн тухай хуулийг 2012 онд

шинэчлэв.

� Лиценз олгох, зөвшөөрөл авахад хүнд суртал.

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Элдорадо алт, Имерис

Нүүрс,

Перлит, бентонит, гантиг,

шаварлаг шороо ба хөнгөн

цагаан ороогүй

Грек

1%






Казакстан

13%

ҮАЯО-ы үлдсэн хэсэг

87%

Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Казакстан

2017 оны 10-р сарын 16 34


Казакстан нь хромит, цайр, зэс, алт, титанан хөвөн, рени, манганы хувьд дэлхийн хэмжээний нөөц, нийлүүлэлтийн байршилтай. Тус улс нь уран нийлүүлэлтийн чиглэлээр дэлхийдтэргүүлэгч юм. Хэд хэдэн ТӨК хэвээр байгаа боловч Засгийн газар цаашид хувьчлал хийхийгэрмэлзэж байна. Eвразийн байгалийн нөөцийн корпорацийн орчинд авлигатай холбоотойасуудлууд хөрөнгө оруулагчдын үзэл бодолд нөлөөлж байна. Шинэ уул уурхайн хуулийг(Баруун Австралийн Уул уурхайн хуулийн загвар дээр үндэслэн боловсруулсан) 2018 оны 1 дүгээр сар хүртэл хойшлуулсан.

Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай

• Геологийн мэдээллийн хүртээмжийг сайжруулах, нөөцийг үнэлэх, лицензийн үйл

явцыг хялбарчлахын тулд шинэ хууль тогтоомж шаардлагатай байна.

• Хүрээлэн буй орчин, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг сайжруулж, амь насанд

хүргэх эрсдлийг бууруулах.

• Улсын нийгмийн халамжийн сан Самрук-Казена нь байгалийн нөөц баялгийн үнэ

цэнийн хэлхээг бүхэлд нь давамгайлдаг.


• Хямд эрчим хүч, харьцангуй хямд өртөгтэй.

• Байгалийн нөөц ихтэй боловч зэсийн хувьд агууламж багатай.

• Хэрэв ашигт малтмал олборлох татвар багтсан бол өндөр татвар төлнө.

НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил:

• Боловсруулах үйлдвэр, хайлуулах үйлдвэрлэл хуучирсан, хүрээлэн буй

орчны асуудлууд


• Уул уурхайн салбарт ажил эрхэлж буй эмэгтэй эзлэх хувь 19 (ОУХБ).

• Уул уурхайн ажлын байранд өрсөлдөх эмэгтэйчүүдийн хууль эрх зүйн болон

зохицуулалтын хувьд саадтай.

• Ажиллах хүчний ур чадварын зааг их.Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх:

• Урт хугацааны санхүүжилтийн хүртээмж хязгаарлагдмал байгаа нь хөрөнгөжилт

суларч, үнийн уналтын хэлбэлзлийг тэсвэрлэх чадваргүй болдог.


• Газар зүйн байршил нь ложистикын сорилтуудыг бий болгодог.

• Тогтвортой төмөр замын сүлжээ бий боловч ядуу болон хуучин дэд бүтэцтэйДалайд

гарцгүй,

• Европ руу нэвтрэх боломж хязгаарлагдмал


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � 80, 000 метал болон хүдэрт ажиллах хүчний 0.9% (ОҮИТБС

2015)

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 18% (НҮБХХХ)


% % % %

� 3% (2015 ОҮИТБС)

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 12% (НҮБХХХ 2014/15)



индекс

ООООҮИТБСИТБСИТБСИТБС � 2016 Стандартын дагуу үнэлгээ хийхээр хүлээж байна

УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Ойролцоогоор 3000 уурхай үүнд нүүрс, зэс, цайр, алт,

төмөрore, хром, уран

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Зэс, цайр ба гангийн хувьд сайн хөгжсөн

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Их нөөц баялаг

� Уран, хром, титан, цайр



� Газрын гадарга доорхи баялгийг ашиглах тухай хууль 2010.

Шинэ газрын хэвлийн баялгийг ашиглах тухай хуулийг 2017

оны эцэс гэхэд Улсын Их Хурлаар батлуулахаар төлөвлөж

байна.

� Тусгай зөвшөөрлийн тендерийн өрсөлдөөн.

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Глэнкор, Рио Тинто, Илука Ресоурсис, Централ Азиа Металс,

Арева Са, АрселорМиттал, Оросын зэс, Полиметал энд Русал

Нүүрс, ашигт малтмалын

элс, фосфат, хром ороогүй

Алт

27%

Зэс 25%

Уран

22%

Төмрийн хүдэр

10%

Бусад

17%

• ТӨК-ийн уул уурхайд эзлэх хувийг бууруулах Засгийн газрын төлөвлөгөөнд дэмжлэг үзүүлэх.

• Уул уурхайн үйл ажиллагаа ба өмчлөлд ил тод байдлыг сайжруулах.

• Уул уурхайн хуучин тоног төхөөрөмжийг шинэчлэхэд хөрөнгө оруулалтыг дэмжих.

• Аюулгүй байдлын стандартыг сайжруулж, бүрэн хэрэгжүүлэх.

• Уул уурхайн төслүүдэд хүндрэлтэй баталгаа, зөвшөөрлийн процессыг сайжруулах





Киргизста

н 2%

ҮАЯО-ы үлдсэн

хэсэг 98%

Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Киргизстан

2017 оны 10-р сарын 16 35

Алт нь Киргиз улсын гол олборлодог метал юм. Нэг л уурхай салбарт давамгайлдаг:Кумтор Гоулд нь улсын нийт орлогын 8%, засгийн газрын орлогын 17% -ийгбүрдүүлдэг бөгөөд нийт ажиллагсдын 1.9% -ийг эзэлдэг хувийн салбарын хамгийнтом ажил олгогч юм. 2026 он гэхэд Кумтор нь үр бүтээмжийнхээ төгсгөлд хүрэх тулуг салбарт шинэ хөрөнгө оруулалтыг татах нь чухал юм. 2012 онд уул уурхайнхуулийг сайжруулах ажлуудыг нааштай хүлээн авахын зэрэгцээ Засгийн газар,Сентерра хоёрын хооронд шуугиан тарьсан маргаан саяхан шийдэгдсэн нь шинэГШХО-д хүргэж магадгүй.

•Уул уурхайн ил тод байдлыг сайжруулж, ОҮИТБС-ыг дагаж мєрдєх болно.

•Чанартай ГШХО-ыг татах зорилгоор ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр, лиценз олгох үйл явцыг

хянах.

•Уул уурхайн тоон мэдээллийн бүртгэл болон олон улсын тайлагнах нөөцийн систем бий болгох (ОУТНС).


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � 8, 745 нийт, үүнд3, 524 Кумторт

� нийт ажиллах хүчний 4.9%

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 8.4% (НҮБХХХ 2015)

Улсын тУлсын тУлсын тУлсын төсвийн свийн свийн свийн ууууул уурхайн % ул уурхайн % ул уурхайн % ул уурхайн % � Байхгүй

Уул уурхай% Уул уурхай% Уул уурхай% Уул уурхай% ofofofof eeeexportsxportsxportsxports � 45% (ОУВС 2016)



индекс

ООООҮИТБСИТБСИТБСИТБС � 2014 онд түр зогсоосон боловч удахгүй дагаж мөрдөнө

УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Алт, зэс, сурьма, ховор элементүүд

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Алт тодорхой хэмжээгээр боловсруулах

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Боломжийн хэмжээтэй алтны нөөц, жижиг хэмжээний

зэс-мөнгө ба сурьма


ззззөвшвшвшвшөөрлийн рлийн рлийн рлийн тогтолцоотогтолцоотогтолцоотогтолцоо� Тусгай зөвшөөрөл олгох (өргөдлийн дагуу) болон

үйлдвэрлэлийн бүтээмж хуваах гэрээ (тендерээр)

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Центерра, Каз ашигт малтмал, Караат алт

Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай ::::

• Орлогын тайлагнал нь анхаарал татах шалтгаан болж байна: 2014 онд

ОҮИТБС-ыг түдгэлзүүлсэн хэдий ч удахгүй ОҮИТБС-ыг дагаж мөрдөх

магадлалтай байна.

• Авлигын асуудал, тусгай зөвшөөрөл олгох хуваарилалтын талаар тодорхойгүй байна

өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадварх чадварх чадварх чадвар:

• Дэлхийн түвшний орд газруудыг ашиглах боломжтой дунд хэмжээнийбаялагтай

• Уул уурхайн нөөц ашигласны төлбөр өндөр (8-27%)

• Үйлчилгээний салбар сулНогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил:

• Хүрээлэн буй орчны орчны хяналт, нөхөн сэргээлтийн холбоо дутагдалтай• Хүдрийн нарийн төвөгтэй байдлаас үүдэн алтны шинэ

төслүүдийн эрчим хүчний хэрэглээ өндөр байна


• Уул уурхайд ажил эрхэлж буй эмэгтэй эзлэх хувь 22% (ОУХБ).Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх:

• Уул уурхайн хамгийн том уурхайн болох Кумторын ажиллаххугацаа бага (2026 он)


• Тээврийн муу дэд бүтэц• ГШХО нэг уурхайд давамгайлан анхаарсан

Нүүрс,

ашигт малтмалын элс,


ороогүй


Алт

95% Зэс 5%

Бусад

1%





Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Монгол

2017 оны 10-р сарын 16 36

Уурхайн салбарыг Оюу Толгой (төрийн оролцоотой, хувийн), Эрдэнэт (төрийн

эзэмшлийн) зэсний уурхайд давамгайлж байгаа боловч салбар нь ихээхэн

хэмжээний нүүрс, алт, төмрийн хүдэр, уран болон бусад нөөцтэй. Сүүлийн

жилүүдэд салбарт улс төрийн анхаарлыг ихээр татсан. Улс төр, эдийн засгийн

шинэчлэлд сайнаар нөлөөлөх ОУВС-ийн тогтвортой байдлын багцыг саяхан

зөвшөөрсөн. Уул уурхайн хөрөнгө оруулагчид өндөр татвар төлөхийг шаардсан

өнгөрсөн үеийн популист дарамт шахалт буурахыг мөн ОУВС-ийн зээлийн

хүрээнд чухал шинэчлэлийг хийгдэхийг улам их найдан хүлээж байна.

• Олон засвар хийж төвөгтэй болгосон учраас Уул уурхайн хуулийг нэгтгэх.

• Стратегийн орд газруудын арилжааны ашиглалт болон Эрдэнэтийг өрсөлдөх чадварэй

хувьчлах үүрэг хариуцлагыг дэмжих.

• Хүрээлэн буй орчны хяналтыг хэрэгжүүлэх чадавхийг нэмэгдүүлнэ.


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � 42, 600 олборлох салбарт (ОҮИТБС 2015)

� Улсын ажиллах хүчний 3.7%

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 27% (ҮСТХ 2016)


% % % %

� 19% in 2015 vs. 20% in 2013 (ОҮИТБС)

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 88% (ҮСТХ 2016)




ООООҮИТБСИТБСИТБСИТБС � 2007 оноос хойш гишүүн

УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Зэсийн том уурхайнууд (Оюу Толгой, Эрдэнэт),

нүүрс, төмрийн хүдэр, алт ба хайлуур жонш

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Чадавхи бага

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Дэлхийн хэмжээний зэс болон нүүрсний орд

� металын хайгуулын гайхалтай боломж



� Төр урьд нь ашигт малтмалыг тодорхойлж шууд

өргөдлөөр авна эсвэл тендер явуулна

� Ашигт малтмалын хууль 2006 ( засварласан 2015)

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Рио Тинто


• ОҮИТБС-ын орлогын тайлагнал нь харьцангуй ил тод байна.• Зарим уул уурхайн үйл ажиллагааны хуваарилалт нь ил тод байна.• Байгаль орчны хяналтын хэрэгжилт илүү их ил тод байдлыг шаарддаг.Өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадварх чадварх чадварх чадвар:

• Бага-дунд зэргийн уул уурхайн зардалтай боловч нөөцийн чанар ихтэй.• Мэргэжлийн боловсон хүчин.• Үйлчилгээний салбар дахь гачигдал, МХХТ-ийн дэд бүтэц.НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил:

• Байгаль орчинд нөлөөллийн хяналтыг хэрэгжүүлэх чадавхи сул.• Усны менежмент ба тоосны талаар санаа зовних асуудал их.ОролцоотОролцоотОролцоотОролцоот:

• Уул уурхай дахь эмэгтэйчүүдийн ажил эрхлэлтийн хувь 16% (ОУХБ)..• Ажиллах хүчний ур чадварын зааг их.

Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх :

• Хятад руу ашигт малтмал экспортлохоос ихээхэн хамааралтай.• Зах зээлд нэвтрэх хязгаарлагдмал байдал, урт хугацааны санхүүжилтнь олон тооны уурхайнуудад хөрөнгөжилтийн сул тал, түүхий

эдийн үнийн хэлбэлзлийг тэсвэрлэх чадваргүй болоход хүргэдэг.


• Алслагдсан тээврийн дэд бүтэц. • Тодорхой их хэмжээний ГШХО байгаа боловч зөвхөн хэдхэн

төслүүд дээр төвлөрсөн.


Зэс 51%

Алт 27%

Төмрийн хүдэр16%

Бусад 7% Монгол

5%


Нүүрс, ашигт малтмалын элс,

фосфат, хром, рени ороогүй





Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Монтенегро

2017 оны 10-р сарын 16 37

УулУулУулУул уурхайуурхайуурхайуурхайRevenue Revenue Revenue Revenue SplitSplitSplitSplitУулУулУулУул уурхайуурхайуурхайуурхайRevenue Revenue Revenue Revenue as % COO Totalas % COO Totalas % COO Totalas % COO Total

Монтенегрогийн уурхайнууд бага хэмжээний хязгаарлагдмал тооны нүүрс, улаан

Боксид, хар тугалга, цайр зэрэг ашигт малтмал олборлодог. Тус улс нь Европын

хамгийн том Боксидын ордуудтай (Никсик) бөгөөд дотоодын шаварлаг шороог

цэвэршүүлэх (галий дайвар бүтээгдэхүүнээр), KAП дээр хөнгөн цагаан хайлуулах

боломжтой. 2013 онд металын үнэ буурч, өндөр өртэй, үр ашиггүй технологиудын

улмаас KAП дампууралд орсон. KAП-ыг саяхан орон нутгийн бизнесмэн худалдан авч,

үйл ажиллагааг нь сэргээх гэж оролдсон. Монтенегро нь импортын төмрийн хүдэр

болон хаягдал чулуулгаар ажилладаг гангийн үйлдвэртэй. Уул уурхайн салбар хууль

эрхзүйн сайн тогтолцоотой.

• ГШХО-ыг эмх цэгцтэй, төрийн үр ашиггүй уурхайд урамшуулах.

• Уул уурхайн ил тод байдлыг сайжруулах.


• ЕХ-ны стандартууд нь уул уурхайн салбарын зохицуулалтын хөшүүрэг болдог.


• Ихэвчлэн төрийн эзэмшлийн уурхайнууд• Метал боловсруулалтын суурь болох урт хугацааны цахилгааны зардлын бэрхшээл.

• Хуучин хайлуулах технологи, бүтээмж бага, эрчим хүчний хэрэглээ өндөр • Боксидын чанар нь дэлхийн хямд нийлүүлэлтээс өрсөлдөх чадвар багатай

• Жижиг хэмжээний далд уурхай нь эдийн засгийн хувьд бага байна• Боксидын нөөц Хятад болон Польш руу экспортлоход өндөр өртөгтэй байдаг

НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил :

• Цэвэршүүлэх, хайлуулах үйл ажиллагаанд шинэчлэлт хэрэгтэй• Хүрээлэн буй орчны тогтвортой байдлын сул байдал нь НҮБ-ын хөтөлбөрийн гол анхаарч буй асуудал юм


• Уул уурхайд ажил эрхэлж буй эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь 13% (ОУХБ).Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх::::

• ТӨК-ийн эзэмшлийн уурхайнууд нь үр ашиг муутай, үнийн хэлбэлзэлтэй холбоотойгоормаш мэдрэмтгий байдаг.


• Экспорт, импортыг хилийн чанад руу гаргах боомт.


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � 1, 600 үүнд нүүрс, нийт ажиллах хүчний 0.9% (Монстат)

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 1.1% (Монстат)


Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 26% (2017 оны 1-р сар, Металл төмрийн хүдэр ба

хаягдал)



индекс


УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Давамгайлсан Рудничи Боксита Боксид.

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Шаварлаг шороог цэвэршүүлж, хөнгөн цагааныг

хайлуулах

� Ган үйлдвэр боловч дотоодын хүдэр байхгүй

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Бага хэмжээний баялаг. Боксид, нүүрс, цайр.

Уурхайн тусгай зУурхайн тусгай зУурхайн тусгай зУурхайн тусгай зөвшвшвшвшөөрлийн рлийн рлийн рлийн

тогтолцоотогтолцоотогтолцоотогтолцоо

� Эрчим хүчний тухай хууль 2013

� Концессын тухай хууль (тендерийн явц)

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Гадаадын хэд хэдэн компаниуд байна: Балкан цайр.

саяхан хайгуулын ажлыг зогсоосон, Металфер (нүүрс)

Хар тугалга/ цайр

98%



элс, фосфат, хром ороогүй

Боксид 2%Монтенегро

0.02%




Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Морокко

2017 оны 10-р сарын 16 38

Фосфат нь Мороккогийн уул уурхайн орлогын 90 гаруй хувийг эзэлдэг. Тус улс дэлхий дахины

фосфатын нийт нөөцийн 70 хувийг (USGS) эзэлдэг ба дэлхийн нийлүүлэлтийн 12 хувийг

үйлдвэрлэдэг. Төрийн эзэмшлийн OСиПи нь фосфат үйлдвэрлэх цор ганц эрхтэй. Засгийн

газар 2025 он гэхэд уул уурхайн бус фосфатын олборлолт хийх замаар уул уурхайн эдийн

засгийг дахин тэнцвэржүүлэхийг зорьж байна. Манагем нь мөнгө, зэс, цайр, кобальт

үйлдвэрлэж буй орон нутгийн тэргүүлэх уул уурхайн компани юм. Улсын 60 гаруй хувийн

геологийн үндсэн суурь мэдээлэл дутмаг байгаа нь хөрөнгө оруулагчдыг хайгуулын салбарт

ороход саад учруулж байна.

• Геологийн үндсэн мэдээлэл, чанарыг сайжруулах.

• Ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх, үүнд ОҮИТБС-н гишүүнчлэлээр хийвэл сайн.

• Ур чадварын зөрүү, жендэрийн тэгш бус байдлыг бууруулах боломжийг хайж олох.

• Төрийн эзэмшлийн уурхайд хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлнэ.


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � 40, 000 or 0.3% of ажиллах хүчин(2015, ONHYM)

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 4.3% (НҮБХХХ)


% % % %

� Байхгүй

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 8.3% (НҮБХХХ 2014/15)





УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Хоурибга, Гантоур ба Боукраа (фосфат), Имитер

(мөнгө), Боу Аззер (кобальт), Akka (алт)

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Бордоо, фосфорын хүчил үйлдвэрлэдэг

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Эрдэс баялгийн дунд хэмжээний зэрэг: том үнэт ба

үндсэн металын ордуудын боломжтой



� 2015 онд баталсан шинэ дэвшилтэт Уул уурхайн хууль;

Өргөдөл гаргасан тохиолдолд тусгай зөвшөөрөл

олгоно

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Касба (цагаан тугалганы хайгуулын ажил), Маяа алт

ба Мөнгө

Сайн засаглалтайСайн засаглалтайСайн засаглалтайСайн засаглалтай::::

• Орлогын тайлан нь бүрэн ил тод биш байна.

• Авлига хөрөнгө оруулагчдын дунд их санаа зовоосон асуудал юм.

• Уул уурхайн лицензийн тогтолцоо нь хувийн хөрөнгө оруулалтыг нэлээд дэмждэг.


• Гол металын ордуудыг ашиглах боломжтой их хэмжээний баялаг нөөцтэй

боловч хайгуулын ажил дутагдалтай байна.

• Уул уурхайн зардал дунд , гэхдээ алслагдсан бүс нутагт ус, эрчим хүчний хангамж

муу байна.

• Уул уурхайн үйлчилгээний салбарыг сайн хөгжүүлсэн ба МХХТ-ийн чадавхи сайн.


• Хүрээлэн буй орчны хяналт, ус ба хаягдлын үр ашигтай байдалд зааг байна.

• Зөвшөөрлийн тухайд хүрээлэн буй орчинд хяналт тавих харьцангуй бага зүйл

заалттай.


• Ажиллах хүчний хувьд хүйсийн тэгш бус байдал өндөр байна.

Бат Бат Бат Бат бэхбэхбэхбэх:

• Урт хугацааны санхүүгийн хязгаарлагдмал хүртээмж нь олон тооны

уурхайнуудын хөрөнгөжилт болон түүхий эдийн үнийн хэлбэлзлийг тэсвэрлэх

чадваргүй болгодог.


• Дэд бүтцийн заагийг арилгах илүү их зам, төмөр зам, боомтуудын хэрэгтэй.

• Хэдийгээр уул уурхайн хууль дэмжсэн, татварын хувь хэмжээ дунд зэрэг боловч,

ГШХО нь хязгаарлагдмал байгаа нь салбарын удаашралт, геологийн мэдээлэл

дутмаг байгаатай холбоотой юм.


Мөнгө 4% Хар тугалга/

цайр 3%

Кобальт 1%

Зэс 1%

Фосфат 91%

Морокко

8%



элс, хром ороогүй





Польш

5%

ҮАЯО-ы үлдсэн хэсэг 95%

Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Польш

2017 оны 10-р сарын 16 39

Польш бол Европын металлургийн том үйлдвэрлэгч юм. Тус улс нь дэлхийд хамгийн том босоо нэгдмэл зэс, мөнгө үйлдвэрлэгч (KGHM) болон газрын ховор метал, ренигийн томоохон хэмжээний үйлдвэрлэгчдийн нэг юм. Сүүлийн хэдэн арван жилийн туршид хайгуулын ажил бага хийгдсэн нь коксжих нүүрс, хар тугалга, цайр, зэс зэрэг сайн нөөцийг хөгжүүлэх боломж хязгаарлагдмал байгааг харуулж байна. Компаниуд олон улсын хэмжээнд хүлээн зөвшөөрөгдсөн хуулийн дагуу бус Польшийн олон улсын ангиллын системийн дагуу ашигт малтмалын нөөцийн тайлангаа гаргадаг нь зарим олон улсын хөрөнгө оруулагчдыг мохоож байна.

•Зэс, мөнгөний уул уурхайн татвар, ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн өрсөлдөх чадварыг сайжруулах.

•KGHM-ийн хайгуулын бараг монополчлолын хэмжээг багасгах.

•Нүүрснээс өөр хайгуул, хөрөнгө оруулалтыг дэмжих.

•Хүрээлэн буй орчны зөвшөөрлийг авах үйл явц нь хайгуулд хөрөнгө оруулахад хөрөнгө оруулагчдад саад болж

байгаа эсэхийг судлах.

Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай

• Ил тод байдал нь ТӨК-дад сайн байдаг боловч Польш нь ОҮИТБСгишүүн биш юм

• Уул уурхайн эрх зүйн орчин өргөн хүрээтэй, хөгжөөгүй байна• Хатуу нүүрс болон KGHM уурхайд аюулгүй ажиллагааны гүйцэтгэл сулӨрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадварх чадварх чадварх чадвар:

• 2012 оны Ашигт малтмалын олборлолтын татварыг нэвтрүүлсэнийдараа өндөр татвар авдаг болсон

• Бага зардлаар өрсөлдөх чадвар• Ихэвчлэн зэс, хар тугалга / цайрын гүний уурхайнууд НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил:

• 2016 онд зардал болон нүүрсхүчлийн хийн ялгаралыг бууруулахынтулд KGHM хайлуулах үйлдвэрийг шинэчлэх ажил

• Польш ЕХ-ны Хог хаягдлын хүрээ, Усны хүрээний удирдамжийн шаардлагыг биелүүлэхээр ажиллаж байна


• Уул уурхай дахь эмэгтэйчүүдийн ажил эрхлэлтийн хувь 10% (ОУХБ).• Залуучуудын ажил эрхлэлт бага (30-аас доош насныхны 13%)Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх:

• Үндсэн болон үнэт металын хайгуулын ажил хангалтгүй.• Ашигт малтмалын хайгуулын санхүүжилтийн хүртээмж хязгаарлагдмал.НэгдсэнНэгдсэнНэгдсэнНэгдсэн:

• Сайн дэд бүтэцтэй боловч KGHM болон нүүрс үйлдвэрлэгч давамгайлдаг.

• Польш нь Европын цайр, зэс хайлуулах үйлдвэрүүдэд хүрч ажиллах

боломж сайтай байдаг


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � 200, 000 (ихэнхдээ нүүрс) эсвэл улс орны ажиллах хүчний

1.3% . KGHM ойролцоогоор 30, 000 хүн ажиллуулдаг

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 5.7% (НҮБХХХ 2015)


Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 3.6% (НҮБХХХ 2014/15)



индекс


УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Нүүрс, зэс-мөнгө, цайр, үйлдвэрлэлийн ашигт малтмал

(хээрийн жонш, гипс, давс, нийлмэл)

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ� Босоо нэгдмэл: Эхний ашиглалтанд хайлуулах үйлдвэр

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Дунд хэмжээний баялагтай: Их хэмжээний нүүрс, зэс

� Сүүлийн үед хийгдсэн цайр болон хар тугалгын хайгуулын

ажил дутмаг


тогтолцоотогтолцоотогтолцоотогтолцоо

� Польшийн системд суурилсан

� Хайгуулд хүрээлэн буй орчны зөвшөөрөл шаардлагатай

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Баламара Ресурс, Раттедоуни Ресурс, Шинэ Дэлхийн

Нөөцүүд (дампуурсан)

� Төрийн боомтын хяналт: KGHM, JSW S.A. (коксжих нүүрс)

Нүүрс,

ашигт малтмалын элс,



Зэс

70%

Мөнгө

24%

Бусад

7%





ОХУ

50%


Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: ОХУ

2017 оны 10-р сарын 16 40

ОХУ нь дэлхийн зарим металын хамгийн том нөөцтэй бөгөөд энэ нь ҮАЯО-ын олборлосондүнгийн 50% -ийг эзэлдэг. Энэ нь дэлхийн хамгийн том алмаз, никель, палладин үйлдвэрлэгчбөгөөд платинум, алт, төмрийн хүдэр, нүүрс зэргийн хувьд дэлхийн түлхүүр үйлдвэрлэгч юм.Хөнгөн цагааны хувьд дэлхийн хамгийн том үйлдвэрлэгчдийн нэг боловч Боксидын цэвэримпортлогч юм. Олон нийтэд зарласан боловч ихэвчлэн хатуу хяналттай орон нутгийнкомпаниуд олон байдаг. Гадаадын компаниудын хувьд уул уурхай нь сорил ихтэй ба Оросынзарим бүс нутгуудад тулгамдаж буй асуудал, хүнд суртлыг шийдвэрлэхэд нутгийн түнш ихэнхдээтуслах нь бий. Дотооддоо бүртгэлгүй уул уурхайн компаниуд нь Оросын ангилал (ГКЗ) дээрүндэслэсэн уурхайн төлөвлөгөөг гаргаж, гадаадын хөрөнгө оруулагчдад, SEC журамдзориулсан гадны стандартууд (жишээ нь JORC, NI-43 101) руу хөрвүүлэх шаардлагатай болно.Орос улсад дотоодын уул уурхайн үйлчилгээ үзүүлдэг салбар сайн хөгжсөн боловч олон улсынстандарт, инновациас хоцрогдсон.

•ОҮИТБС гишүүн болж (магадгүй бүсийн хувьд аажмаар) ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх нь

зүйтэй.

•Жижиг компаниудын өсөлтийг хөхүүлэн дэмжиж, ГШХО-ын сонирхлыг нэмэгдүүлнэ

• стандартууд болон тэдгээрийн хэрэглээг бэхжүүлэх.

Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай :

• Худалдан авах ажиллагааны ил тод бус байдал. ОҮИТБС-ын гишүүн биш• Уул уурхайн аюулгүй байдал муу. Цаашид шинэчлэлт хийх шаардлагатай.• Орон нутгийн хууль тогтоомж, хүнд суртал, хөрөнгө оруулалтын хэмжээ нь ГШХО-

д гол саад болж байна

өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадварх чадварх чадварх чадвар:

• Өмчлөлийн төвлөрөл өндөр.• Өрсөлдөх чадвартай зардлын хувьд багаас дунд зэрэг.• Уул уурхайн салбар олон улсын хориг саадны нөлөөлөлд өртөөгүйНогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил:

• Эрчим хүчний хувьд нүүрс, байгалийн хийнээс хамааралтай.• Ашигт малтмалын гинжин хэлхээ, нарийн төвөгтэй хүдрээс шалтгааланэрчим хүчний эрчимт байдал өндөр.


• Уул уурхайн боловсрол дэлхий нийтийн түвшнөөс хоцорч байгаа учраас мэргэшсэн мэргэжилтнүүдийн дутагдалтай.

• Уул уурхайд ажиллах хүчний жендерийн тэгш бус байдал өндөр буюу нь уул

уурхайд ажиллах эмэгтэйчүүд 8%-ийг эзэлж байна.

Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх:

• Өргөн хүрээний түүхий эдийн томоохон нөөцтэй.НэгдсэнНэгдсэнНэгдсэнНэгдсэн:

• ХБО-ы төсөлд зориулсан алслагдсан байршил дахь дэд бүтэцхязгаарлагдмал

• Төмөр замын хүчин чадал хангалтгүй байдгаас үүдэн тээврийн зардалихтэй.


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � >1 сая үүнд. нүүрс эсвэл нийт ажиллах хүчний 1.6%

(Норилск 81, 000, Русал 61, 000)

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 8.5% Уул уурхай ба ил уурхай (ГКЗ 2016)


Уул уурхай% Уул уурхай% Уул уурхай% Уул уурхай% ofofofof eeeexportsxportsxportsxports � 6.1% (НҮБХХХ 2014/15)



индекс


УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Боксид, алмааз, нүүрс, алт, зэс, цайр, никель,

үйлдвэрлэлийн ашигт малтмал, гм.

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Уурхайн үйлдвэрээс эхлээд хайлуулах / боловсруулах

үйлдвэрт босоо интеграцийг бүрэн бий болгосон

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Өргөн хүрээний түүхий эдийн томоохон нөөцтэй.



� ГКЗ ОХУ-ын систем: ГШХО-д саад болдог

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Кинросс, Баррик алт, Ауриант Уул уурхай,

Петропавловск, Транс Сибириан алт.

Нүүрс,

ашигт малтмалын элс, алмааз,



Алт 35%

Төмрийн хүдэр 16%Зэс 12%

Алмааз

11%

PGMs 7%

Бусад

18%





Уул уурхайн орны товч мэдээлэл : Серби

2017 оны 10-р сарын 16 41


Серби нь дэлхийн хэмжээний орд газруудыг эзэмшдэг геологийн чадамжтай бөгөөд

Жадар (Рио Тинто, литийн), Тимк (Невшун, зэс)-ийн төслүүдийг хөгжүүлсэн.

Одоогийн байдлаар Балканы улс орнууд дундаа уул уурхайн хууль эрх зүйн

дэмжлэгийн хүрээнд уул уурхайн хамгийн таатай орчинтой. Үүний үр дүнд уул

уурхайн хөрөнгө оруулалтын чимээгүй тэсрэлт бүрэлдэж байна. Гэхдээ тус улсад

хайгуул хийх шинэ газрыг ашиглах боломж бага байдаг. Уул уурхай нь бүс нутгийн

олон хотод ажил эрхлэх боломж олгодог. Ийнхүү хөдөлмөр эрхлэлтэд чиглэсэн

сургалт, боловсрол улам бүр нэмэгдэж байна.

•1999 оны Ашигт малтмалын хуулийн тодорхой байдлыг мөн дэлгэрэнгүйг нь сайжруулах.

•ОҮИТБС-ын гишүүн болсноор уул уурхайн салбарын ил тод байдлыг сайжруулахад тустай.

•Салбарт ТӨК-ийг хувьчлахыг дэмжих.

Сайн засаглалтайСайн засаглалтайСайн засаглалтайСайн засаглалтай:

• Уул уурхайн хуулийн сүүлийн үеийн шинэчлэлүүд маш эерэг. Хайгуулын

лиценз, лицензийг олж авах, шилжүүлэх нийтийн тендерийг байхгүй.

• ОҮИТБС-ын гишүүн биш


• Их хэмжээний өндөр агууламжтай хүдрийн их бие бүхийирээдүйтэй геологийн чадамж.

• Хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг нэмэгдүүлэх зэс-алт, литийн хэрэгжиж буй томоохон төслүүд


• Төрийн өмчит олон тооны төрийн өмчит нүүрсний уурхайнууд хүрээлэн буй орчин, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын муу нөхцөл байдалд байна.


• Уул уурхайд ажил эрхэлж буй эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь 17% (ОУХБ).Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх:

• Олборлосон олон төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх боломжтой.• Уул уурхайг санхүүжүүлэхэд хэрэгтэй илүү хүчтэй хөрөнгөжилтийгавах боломж одоо хүртэл хязгаарлагдмал хэвээр байна.


• Тээврийн ложистикийн хүртээмж сайжирч болно. Улс орон далайд гарцгүй, голын завсрын замуудгүй боловч замын дэд бүтэц сайн


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � 22, 388 (үүний 13, 099 нь нүүрс дээр ажилладаг) эсвэл

нийт ажиллах хүчний 1.1% (SORS 2015).

� 5, 000 ажилтан РТБ Борт ажилладаг

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 5.8% (НҮБХХХ, 2015)


Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � Металын хүдэр ба ил уурхай 0.4% (SORS 2016)

� Цэвэршүүлсэн зэс 1.1%, хөнгөн цагаан 1.6% (2015)



индекс


УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � 325 Уул уурхайн компани, үүнд 14 эрчим хүчний (2014)

� РТБ Бор (зэс, алт an мөнгө)

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � РТБ Бор (хайлуулах, боловсруулах үйлдвэр, гангийн

үйлдвэр)

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Их хэмжээний хайгуулаас дунд зэргийн олборлолт.


тогтолцоотогтолцоотогтолцоотогтолцоо� Уул уурхайг дэмжсэн шинэ хуулийг 2015 онд баталсан

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Рио Тинто, Нээвсан, Медалт, Тетян Зес., Евромакс

Ресоурсис, Фөрст Куантум, Орогэн алт

зэс 83%

Алт

10%

Цайр

6% Бусад

1%

Серби

0, 6%


Нүүрс, ашигт малтмалын элс,

фосфат, хром ороогүй





Тажикстан

0.4%

ҮАЯО-ы үлдсэн хэсэг [VALUE]

Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Тажикстан

2017 оны 10-р сарын 16 42

Тажикстан нь сурьма, алт, суурь металын ордны баялаг сайтай буюу 600 орд хагасхайгуулын ажилд хамрагдсан ба хөрөнгө оруулалт хүлээж байна. Уул уурхайн салбархөрөнгө оруулалтыг татахад шаардагдах шинэчлэлийн явц удаашралтай байгаа тулмаш сул хөгжсөн хэвээр байна. ОҮИТБС-ын хамгийн сүүлийн үнэлгээгээр лицензийнхуваарилалт, гэрээний үнэлгээ, тєрийн оролцоо, тєрийн байгууллагууд болон ил тодбайдлын янз бүрийн асуудлууд дутагдалтай гэж тэмдэглэсэн. Хамгийн том гадаадынхөрөнгө оруулагчид бол Зижин (Зерафшан, алт), Тажик-Хятадын уул уурхай (AлтынТопкан, цайр) юм. Тус улс нь дэд бүтцийн томоохон сорилтуудтай уулархаг нутаг юм.

•Лиценз олгох ангилал, Тендер шалгаруулалтын үйл явцыг харьцуудж, хөрөнгө

оруулагчдын эрх ашгийг тодорхой болгохыг зорино.

•ОҮИТБС-ын стандартыг дагаж мөрдөхөд туслалцаа үзүүлэх.

•Том төслүүдийн (дахин) тендерийг дэмжих.


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � 7, 368 эсвэл нийт ажиллах хүчний 0.69% (Q1 2017

төрийн стат)

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 3.1% (ОҮИТБС, 2014) 5.5%% (2016 төрийн стат)


% % % % � 4.2% (ОҮИТБС, 2014)

Уул уурхай% Уул уурхай% Уул уурхай% Уул уурхай% ofofofof eeeexportsxportsxportsxports � 23.25% (ОҮИТБС, 2014) үүнд хөнгөн цагаан




ООООҮИТБСИТБСИТБСИТБС � Гишүүн (2013) ахиц хангалтгүй тул 2018 оны 9-р сард

шалгахаар үнэлгээний хуваарь гарсан.

УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Жилау, Андрасман ба Апрелевка (алт /мөнгө),

Altintopkan (хар тугарлга/цайр), Анзоб (сурьма)

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Хөнгөн цагаан хайлуулах (импортолсон шаварлаг

шороо)

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Нөөц баялаг ихтэй. Алт, сурьма, хар тугарлга/цайр.

Дэлхийн хэмжээний хөгжөөгүй мөнгөний орд (Кони

Мансур).


ззззөвшвшвшвшөөрлийн рлийн рлийн рлийн тогтолцоотогтолцоотогтолцоотогтолцоо� Тендерээр их хэмжээний орд авна; эсвэл

өргөдлөөр.1994 оны хууль, 2010 онд шинэчилсэн.

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Зийжийн Майнинг, Комсуп, Тажик-Чайниз Майнинг,

Чайна Нонферроус алт ХХК (өмнө нь Крисо)

Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай :

• Ил тод байдлын шалтгаан нь ОҮИТБС-аас түдгэлзүүлсэнтэйхолбоотой юм

• Тусгай зөвшөөрлийн хуваарилалтын тодорхойгүй байдлаас үүдэн санаазовних асуудалтай


• Дэлхийн түвшний орд газруудыг ажиллуулах боломжтой байгалийннөөцийн хишигтэй


• Хүрээлэн буй орчны нөлөөллийн хяналт дутмаг

• Том хэмжээний материалын үр ашиг ба усны үр ашгийн зааг


• Уул уурхайд ажил эрхэлж буй эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь 14% (ОУХБ).• Ажиллах хүчний ур чадварын зааг их Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх:

• Ашигт малтмалын их хэмжээний хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийн хүртээмж хязгаарлагдмал.

• Дотоодын Боксид / шаварлаг шороо байхгүй байнаНэгдсэнНэгдсэнНэгдсэнНэгдсэн:

• Тээврийн дэд бүтэц муу байна• Далайд гарцгүй, эрчим хүчний дутагдалтай, зам, төмөр зам муу байдаг• ГШХО доод түвшинд болон үйлчилгээний салбар хөгжөөгүй

Нүүрс, сурьма, фосфат, хром,

рени ороогүй

Цайр

48%

Алт

43%

Мөнгө

8%

Хар тугалга

1%






алт 42%

зэс 24%

Төмрийн хүдэр13% Цайр 7%

мөнгө 5%

Никель 4% Хар

тугалга3%

Манган 1% Боксид 1%

Молибден1%


Турк 4%

Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Турк

2017 оны 10-р сарын 16 43

Турк нь Европын хамгийн том алт олборлогч улс бөгөөд зэс, төмөрлөг үйлдвэрлэгч юм. Энэ

улс нь үйлдвэрлэлийн ашигт малтмал, никель, хөнгөн цагаан, хром зэрэг олон төрлийн бараа

бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэдэг. Дайменшн чулуу нь тус улсын хамгийн чухал олборлож буй

экспортын бүтээгдэхүүн юм. Турк улс дэлхийн хамгийн том Бороныг эзэмшдэг бөгөөд

төрийн өмчит ЭТИ БОР А.С-ийн хяналтанд байдаг. Уул уурхайн зөвшөөрөл олгох үйл явц нь

хөрөнгө оруулагчдын хувьд тодорхойгүй байдлыг бий болгодог. Олон тооны хөрөнгө

оруулагчид зөвшөөрлийн хугацааг хойшлуулах тал дээр санаа зовнидог.

• Зөвшөөрөл авах явцын тодорхойгүй байдлыг бууруулж уул уурхайд хувийн хөрөнгө оруулагчдыг татах

• Усны үр ашигтай байдлыг нэмэгдүүлэх.

• Уул уурхайн үндсэн худалдаа, ур чадварын боловсролыг бэхжүүлэх.

• Уул уурхайн салбарын ил тод байдлыг сайжруулах ОҮИТБС-ын гишүүнчлэлийг авч үзэх.

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн салбарын эдийн засгийн талаарх мэдээлэлн салбарын эдийн засгийн талаарх мэдээлэлн салбарын эдийн засгийн талаарх мэдээлэлн салбарын эдийн засгийн талаарх мэдээлэл


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � 125.000 (ТСХ 2016)

� ажиллах хүчний 0.46%

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 0.8% (ТСХ 2015)


% % % %

� Байхгүй

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 2% or US$2.6 тэрбум (ТСХ 2016)



индекс


УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Том уурхайнууд: Кисладаг, Эфемчукуру, Коплер (алт); ЭТИ

Бакир, Чаели Бакир (зэс), Эти Маден (борон, үйлдврэлэлийн

ашигт малтмал)

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Хөнгөн цагаан хайлуулах; Их хэмжээний метал, хагас эцсийн

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх чадвартай

� Зэс хайлуулах чадвар бэрхшээлтэй

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Тетиан бүс дээр байрласан: суурь болон үнэт металын

ирээдүй сайтай



� Уул уурхай хууль 1985 онд баталсан, 2015 оны 2 сард

шинэчилсэн

� Яаманд шууд өргөдөл гаргах замаар тусгай зөвшөөрөл авах

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Орон нутагт хувийн өмчлөл давамгайлсан.

� Элдорадо алт, Фөрст Куантум, Аласер алт, Цетерра

Сайн засаглалтай:Сайн засаглалтай:Сайн засаглалтай:Сайн засаглалтай:

• Орлогын тайлагнал нь харьцангуй ил тод боловч ОҮИТБС-ын гишүүн бишюм

• Эрхзүйт төр сайн хөгжсөн авч улс төрийн хөндлөнгийн оролцооныасуудлууд

• Процедурын өөрчлөлт, тодорхойгүй байдлаас шалтгаалан зөвшөөрлийг удаашруулах


• Хайгуулын өндөр чадавхитай дунд ба өндөр нөөцтэй• Бага / дунд зэргийн зардал, нөөцийн чанар, хүдрийн агуулга дунд • Уул уурхайн салбарын дотоодын чадавхи сайн, үйлчилгээний салбарын чадавхи, МХХТ-ийн чадавхи сайн


• Тогтвортой эрчим хүч, хог хаягдлын менежментийн хувьд сайн онооУсны үр ашиг муу оноо


• Уул уурхай дахь эмэгтэйчүүдийн ажил эрхлэлтийн хувь 3% (ОУХБ).• Ажиллах хүчний ур чадварын зааг дундБат бэхБат бэхБат бэхБат бэх:

• Хөрөнгийн зах зээл, банкны санхүүжилт сайн хөгжсөн. НэгдсэнНэгдсэнНэгдсэнНэгдсэн:

• Зам тээврийн сайн дэд бүтэцтэй гэхдээ ачаа тээшний төмөр замын дэд бүтэц дутмаг

Нүүрс, дайменшн чулуу,

фосфат, хром ороогүй





Украйн

7%


Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Украйн

2017 оны 10-р сарын 16 44

Дэлхийн байгалийн баялагийн 5% нь Украйнд байрладаг ба үүнд дулааны болон

коксжих нүүрс, төмрийн хүдэр, манган, уран зэрэг томоохон ордууд байрладаг. Бага

агууламжтай төмрийн хүдрийг ерөнхийд нь экспортын өндөр агууламжтай пеллит

болгон сайжруулдаг. Тус улс дэлхийн титаний нөөцийн 20 орчим хувийг эзэлдэг.

2014-2015 оноос хойш ДНБ-ийг сайжруулж, шинэчлэлийг үргэлжлүүлэн хийж байна.

Гэсэн хэдий ч дайн байлдаан, ил тод бус байдал, авлигыг үл хайхрах явдал хэвээр

байгаа нь орон нутгийн болон гадаадын хөрөнгө оруулалтад саад болж байна.

• Хөрөнгө оруулагчдыг татахын тулд авилгалыг багасгаж тулд ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх.1999 оны

Ашигт малтмалын тухай хуулийг тодорхой болгож, компаний олон нийтэд тайлагнахыг шаардах.

Нүүрс, гангын хөрөнгө оруулалтыг, хайгуулыг дэмжих.

• Тусгаарласан хяналттай бүсээс түүхий эдийг хориглох эрсдэлд өртөж буй үнэ цэнийн гинжин хэлхээг

хянаж үзэх.


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � 255, 000 нийт олборлох үйлдвэрлэлийн (ОҮИТБС 2015)

� нийт ажиллах хүчний 1.4%

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 5% (ОҮИТБС 2015)

Улсын тУлсын тУлсын тУлсын төсвийн свийн свийн свийн ууууул уурхайн % ул уурхайн % ул уурхайн % ул уурхайн % � 2015 онд 0.1% харин 2013 онд 4.3% (ОҮИТБС)

Уул уурхай% Уул уурхай% Уул уурхай% Уул уурхай% ofofofof eeeexportsxportsxportsxports � 8.4% (НҮБХХХ 2014/15)



индекс

ООООҮИТБСИТБСИТБСИТБС � 2016 оны стандартаар үнэлнэ

УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Нүүрс, төмрийн хүдэр, манган, төмрийн никель, титан.

� 54 металын уурхай ба 300-с дээш нүүрсний орд.

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Төмрийн хүдэр, ган, манган сайн хөгжсөн.

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Ган үйлдвэрлэлд зориулсан том баялагтай Бусад

металлуудад бага хайгуул хийсэн



� Өрсөлдөөнтэй тендер

� Газрын хэвлийн баялгийн тухай Украин улсын хууль

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Арселор Миттал, (Ферекспо ЛХБирж дээр гарсан)



ороогүй


Төмрийн хүдэр96%

Бусад

4%

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн салбарын эдийн н салбарын эдийн н салбарын эдийн н салбарын эдийн засгийн талаарх засгийн талаарх засгийн талаарх засгийн талаарх мэдээлэлмэдээлэлмэдээлэлмэдээлэлСайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай Сайн засаглалтай ::::

• Авлига, дайтах ажиллагаа уул уурхайг их хэмжээгээр мухардалд оруулж байна.

• Татвар, гаалийн байгууллагад ил тод байдал дутагдаж байна.Уул уурхайн тухай

хууль эрх зүйн орчин нь хөгжөөгүй байна.

• ЭМАБН-ийн хяналт, хэрэгжилт сул

Өрсрсрсрсөлдлдлдлдөх чадварх чадварх чадварх чадварnessnessnessness:

• Бага зардалтай төмрийн хүдрийн нөөц их боловч бага агууламжтайг сайжруулах

шаардлагатай

НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил::::

• Нүүрс, уран (52.3%), хийн импортоос ихээхэн хамааралтай байна

• Өргөн хүрээнд хүрээлэн буй орчны асуудлуудаа сайжруулах


• Залуучуудын ажил эрхлэлийн 50% -ийг оролцуулж байгаагаас харахад нийгмийн

оролцооны оноо сайн

• Уул уурхайд ажил эрхэлж буй эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь 22% (ОУХБ).

Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх::::

• Ашигт малтмалын экспортоос хэт их хамааралтай

• Салбарын үнийн хэлбэлзэлд тэсвэртэй бат бэх хөрөнгөжилтийг бий болгох урт

хугацааны санхүүжилтийн хүртээмж маш хязгаарлагдмал байдаг.

НэгдсэнНэгдсэнНэгдсэнНэгдсэн: : : :

• Төмөр зам ба боомтын ложистикийг үйлдвэрлэгчид давамгайлж байна.

• Дайтах ажиллагаанаас болж эвдэрч сүйдсэн харьцангуй хуучин дэд бүтэцтэй

төмөр зам, уурхайнуудтай

• Цөөхөн тооны томоохон компаниуд гарцыг хянаж, ГШХО-г хязгаарлаж байна.




Узбекстан

7%

ҮАЯО-ы үлдсэн

хэсэг 93%

Уул уурхайн орны товч мэдээлэл: Узбекстан

2017 оны 10-р сарын 16 45

Узбекистан нь уул уурхайн орлогын хувьд хамгийн том таван ҮАЯО-д жагсаж байна.

Алт, зэсийн үйлдвэрлэлээс олох орлогын дийлэнхийг хоёр төрийн өмчит компани,

Навой ГМК, Алмалик ГМК тус тус эзэлж байна. Одоогийн байдлаар гадаадын

хөрөнгө оруулагчдын сонирхол хязгаарлагдмал байна. Рио Тинто 2016 онд зэсийн

хайгуулын үйл ажиллагааг түдгэлзүүлж, шалтгааныг нь бага үнээр зарласан. 2000

оны дундуур Ньюмонтын туршлага нь хөрөнгө оруулагчдад өнөөдөр хүртэл

нөлөөлж болно. Улс орон уул уурхайн салбарт шилжилтийн томоохон сорилтуудтай

тулгарч байна.

• Гадаадын хувийн хөрөнгө оруулалтыг хайгуул, хөгжилд оруулах дээр арга барилд

илүү их өөрчлөлт оруулах талаар авч үзэх.

• ТӨК-ийн хувийг хувьчлахад ил тод, өрсөлдөх чадварыг авч үзэх. Боломжтой бол

ОҮИТБС-гийн гишүүн болж уул уурхайн салбар даяар ил тод байдлыг сайжруулах.

• Лицензийг шилжүүлэх нөхцөлийг тодруулах.


Уул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хУул уурхайн ажиллах хүчин чин чин чин � Мэдээлэл байхгүй

ДНБДНБДНБДНБ----ийийийий ууууул уурхайнул уурхайнул уурхайнул уурхайн эзлэх эзлэх эзлэх эзлэх %%%% � 4.1% (Стат Уз 2016)


% % % %

� Тодорхойгүй боловч харьцангуй өндөр байх

магадлалтай

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхай экспэкспэкспэкспортын ортын ортын ортын % % % % � 5% (2016)





УурхайнуудУурхайнуудУурхайнуудУурхайнууд � Мурунтау (алт), Алмалик (зэс, цайр), уран, нүүрс

Үнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээнэ цэнийн хэлхээ � Алмалик хайлуулах ба цэвэршүүлэх цогцолбор; мөн

хагас бүтээгдэхүүн ба гангын үйлдвэрлэл

БаялагБаялагБаялагБаялаг � Дэлхийн хэмжээний зэс, алтны орд

� Их хэмжээний төрөлжсөн металын орд



� Газрын хэвлийн баялгийн тухай хууль No. 444-II, 2002

оны 12 сар. Иргэний хуульд түшиглэсэн, тусгай

зөвшөөрлийг Улсын зөвлөлөөс тендерт оролцогчид

өгнө

Гадны компаниудГадны компаниудГадны компаниудГадны компаниуд � Дотоодын компаниуд давамгайлсан

Сайн засаглалтай:Сайн засаглалтай:Сайн засаглалтай:Сайн засаглалтай:

• Орлогын тайлагнал нь ил тод биш бөгөөд ОҮИТБС-д гарын үсэг зураагүй

болноХөрөнгө оруулагчид нь авлигад өртөмтгий, ашигт малтмалын тусгай

зөвшөөрөл олгох хуваарилалт тодорхойгүй байна.


• Дэлхийн түвшний орд газруудыг эзэмших өндөр боломж бүхий нөөц баялаг

• Хэдийгээр ордууд нарийн төвөгтэй геологи, металлургийн шинжтэй боловч бага /

дунд зэргийн зардалтай, нөөцийн чанар өндөр байдаг.

• Үйлчилгээний салбар, МХХТ-ийн чадавхи сул.НогоонНогоонНогоонНогоон ххххөгжилгжилгжилгжил:

• Хүрээлэн буй орчны нөлөөллийн хяналт, нөхөн сэргээлтийн холбоо дутагдалтай.

• Их хэмжээний материалын үр ашгийн зөрүү.

• Усны үр ашгийн зааг дунд зэрэг.


• Ажиллах хүчинд жендэрийн тэгш бус байдал, хөдөлмөрийн чадварын заагийн хувьд

дунд.

Бат бэхБат бэхБат бэхБат бэх:

• Ашигт малтмалын экспортоос ихээхэн хамааралтай

• Салбарын үнийн хэлбэлзэлд тэсвэртэй бат бэх хөрөнгөжилтийг бий болгох урт

хугацааны санхүүжилтийн хүртээмж маш хязгаарлагдмал байдаг.


• Тээврийн дэд бүтэц муу

ГШХО-ын түвшин бага.

Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн орлогын задаргаан орлогын задаргаан орлогын задаргаан орлогын задаргааҮАЯОАЯОАЯОАЯО----ын нийт ын нийт ын нийт ын нийт Уул уурхайУул уурхайУул уурхайУул уурхайн орлогын н орлогын н орлогын н орлогын % % % %



Зэс 9%

Алт 82%

Уран 4%

Бусад

6%




european bank for reconstruction and development (ebrd)

Documents